dyscalculie én meer - berseba...2017/03/16 · (zie hoofdstuk 1 en 2 protocol) uitgangspunten erwd...
TRANSCRIPT
Dyscalculie én meer
Het protocol ERWD, een praktische aanpak voor ernstige
rekenwiskunde problemen en dyslaculie
Vier hoofdlijnen in het proces van
leren rekenen
1,2,3 … 4,5,6
1,2,3 … 4,5,6
2 … 3,4,5,6
2 … 3,4,5,6
2 … 4 … 6
2 + 2 + 2 = 6
5 … 6
5 + 1 = 6
10 signaalpunten (1)
S1: betekenis verlenen
S2: conceptvorming
10 signaalpunten (2)
Bij ontwikkeling van oplossingsprocedures:
S3: verwerven van basisbewerkingen
S4: leren van de tafels
S5: uitvoeren van complexere bewerkingen
S6: verwerven van algoritmes
2x3 = 6
3+3 = 6
6-3 = 3
6÷2 = 3
1,2,3 … 4,5,6
Samenhang ontdekken
Doorkijk naar de praktijk - 1
10 signaalpunten (2)
Bij ontwikkeling van oplossingsprocedures:
S3: verwerven van basisbewerkingen
S4: leren van de tafels
S5: uitvoeren van complexere bewerkingen
S6: verwerven van algoritmes
10 signaalpunten (3)
S7: goed ontwikkelde rekenwiskundige kennis en
procedures vormen de basis van vlot leren rekenen
S8: automatiseren en memoriseren (tafels, algoritmes)
S9: georganiseerd opslaan
van informatie in het
geheugen
S10: goede, op inzicht gebaseerde
oplossingsprocedures en strategisch denken en
handelen vormen de basis van het flexibel
toepassen.
10 signaalpunten (4)
Doorkijk naar de praktijk - 2
Twee modellen
• Het handelingsmodel
• Het drieslagmodel
Deze modellen helpen om het rekenproces
van kinderen te begrijpen, te analyseren
en daarop passende maatregelen te
nemen.
Het handelingsmodel
Handelingsmodel kun je gebruiken voor:
- Observeren
- Leggen van didactische accenten
- Bij rekenproblemen nog sterker:
- Langer noodzakelijk om koppelingen te leggen
- Langer werken aan onderliggende niveaus
- Wel doorwerken naar boven
- En koppelingen blijven leggen!
Doorkijk naar de praktijk - 3
Het drieslagmodel
Alleen deze week
20% korting
€ 220,--
Probleemoplossend handelen
Huiswerkopdracht: Lees blz 146 t/m 154 uit het Protocol ERWD
en de opdracht
Het drieslagmodel: observeren
Kan de leerling:
- Bij een context een bewerking
bedenken?
- Betekenis verlenen aan de
getallen in relatie tot de context?
- Bij een kale som een
context en /of een tekening
bedenken?
- Een tekening maken bij
een context
- …..
Het drieslagmodel: observeren
Kan de leerling:- De bewerking uitvoeren?
- En zo nee, lukt dat dan wel
- Met materiaal
- Met eenvoudiger getallen
- Mbv een model
- Welke oplossingsstrategie
past de leerling toe?
- Is deze oplossingsstrategie
efficiënt?
- Wat zou de volgende stap
kunnen zijn?
Het drieslagmodel: observeren
Gaat de leerling na:
- Of het antwoord kan kloppen
- Wat het antwoord (het getal) betekent
- Koppelt de leerling het
antwoord terug naar de
context?
- Terugblik op oplossings-
procedure
- ….
Observeren
Het drieslagmodel geeft het probleemoplossend
handelen weer, het lost de problemen niet op!
Het laat je op een bepaalde manier kijken naar
je onderwijs en geeft aanknopingspunten voor
afstemming.
Je kunt een eerste analyse / diagnose stellen: de
richting van de problematiek kun je vaststellen
Nader onderzoek is altijd nodig
Rekenzwakke leerlingen:
Zwakke begrijpend lezers
Bepaalde talige aspecten van de contexten
beïnvloeden het oplossingssucces
Grootste struikelblok:
Koppeling (reken)taal aan de voorstelling
Boodschap:
Signaleer problemen vroeg en:
Doe er wat aan!!!
Vier fasen
van fase naar fase
• Oefen met diagnostische gesprekken zoals
beschreven in hoofdstuk 7.
• Intern van fase groen naar geel
en van geel naar oranje
• Van oranje naar rood door extern
• geel, oranje, rood duurt max 0,5 jaar.
ERWD
1. Overall view
2. Visie en ambitie / uitgangspunten
3. Ontwikkelen beleidsplan rekenen
4. Uitlijnen zorgplan rekenen
5. Faciliteren van uitvoeren zorgplan
6. Ouders als partners
7. Afstemming met andere organisaties (netwerken)
8. Bovenschoolse samenwerking mbt deskundigheid
9. Op de hoogte van landelijk beleid
10.Stimuleren en faciliteren van deskundigheid
(professionalisering)
Stap 1: Management
1. Functionele gecijferdheid
2. Ontwikkeling van rekenwiskundige concepten als fundament
3. Ieder kind is anders
4. Afstemming van het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoeften
5. Onderscheid tussen ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie.
6. Vroegtijdige signalering en onderkenning
7. Diagnosticerend onderwijzen en handelingsgerichte diagnostiek
8. Resultaatgerichte begeleiding
(zie hoofdstuk 1 en 2 Protocol)
ERWDUitgangspunten
1. Systematisch plannen van
- methodegebonden toetsen
- methode-onafhankelijke toetsen
2. Systematisch analyseren van toetsen
3. Evalueren van het rw-onderwijs
4. Ontwikkeling volgen en stimuleren van
individuele leerlingen (team)
ERWDStap 2: LOVS
1. Goed rw-onderwijs organiseren in groepen 1-4
2. Ontwikkeling van leerlingen volgen dmv
observaties
3. Idem op basis van toetsresultaten
4. Idem dmv van individuele gesprekken met
leerlingen
5. Adequaat beslissingen nemen.
5. Stimuleren van deskundigheid van leraren in groep
1-4
6. Samenwerken met VVE
ERWDStap 3: Signaleren + preventie
Fase groen Signalering Diagnostiek Begeleiding
De leerling
ontwikkelt zich
gemiddeld of goed
en functioneert in
de grote groep.
Resultaat:
+: naar fase ‘blauw’
0/-: naar fase
’geel’
Deskundigheid
minimaal op
spoor 1:
De leraar
observeert de
leerlingen volgens
aanwijzingen in de
methode.
Deskundigheid
minimaal op
spoor 1:
De interne
rekenexpert
ondersteunt de
leraar.
Hij analyseert
samen met de
leraar de resultaten
op de bloktoetsen
en het lovs en stelt
een groepsplan op.
Deskundigheid
minimaal op
spoor 1:
De begeleiding
vindt plaats volgens
aanwijzingen in de
methode.
Bij te weinig
aantoonbare
vorderingen gaat de
leerling naar fase
geel.
ERWDStap 4: fase groen
(zie ook blz 245)
Doorkijk naar de praktijk - 4
ERWDStap 4: fase groen
1. Goed rw-onderwijs / aandacht voor hoofdlijnen
2. Regelmatig professionalisering alle leraren;
methode-overstijgend
3. Observeren
4. Toetsresultaten analyseren en interpreteren
5. Afstemmen na de toets
6. Adequaat beslissingen nemen na elk blok.
Fase geel Signalering Diagnostiek Begeleiding
De leerling heeft
geringe problemen
op deelgebieden.
intern
max. 0,5 jaar
Resultaat:
+: naar fase
‘groen’
0/-: naar fase
‘oranje’
Deskundigheid
minimaal op
spoor 2:
De leraar
observeert
dagelijks op
specifieke
onderdelen, houdt
de vorderingen op
toetsen en lovs bij
en analyseert de
resultaten.
Deskundigheid
minimaal op
spoor 2:
De leraar voert
rekengesprekken
met de leerling,
analyseert het
resultaat en stelt
een
begeleidingsplan
op, eventueel
samen met de
interne
rekenexpert.
Deskundigheid
minimaal op
spoor 2:
De leerling krijgt
extra begeleiding in
een subgroep.
Bij te weinig of
geen aantoonbare
vorderingen gaat de
leerling naar fase
oranje.
ERWDStap 5: fase geel
Doorkijk naar de praktijk - 5
ERWDStap 5: fase geel
1. Diagnosticerend onderwijzen
2. Afstemmen onderwijs op subgroepjes /
werken met groepsplannen (hoofdlijnen!)
3. Werken met handelingsmodel en drieslagmodel
4. Resultaatgerichte begeleiding
5. Professionalisering leraren
Fase oranje Signalering Diagnostiek Begeleiding
De leerling heeft
ernstige
rekenproblemen
op enkele of alle
deelgebieden.
intern
max. 0,5 jaar
Resultaat:
+: naar fase ‘geel’
0/-: naar fase
‘rood’
Deskundigheid
minimaal op
spoor 3:
De leraar
observeert
dagelijks op
specifieke
onderdelen,
houdt de
vorderingen op
toetsen en lovs bij
en analyseert
samen met de
interne
rekenexpert de
resultaten.
Deskundigheid
minimaal op
spoor 3:
De leraar voert een
diagnostisch
gesprek met de
leerling, analyseert
samen met de
interne
rekenexpert het
resultaat en stelt
een individueel
handelingsplan op.
Deskundigheid
minimaal
op spoor 3:
Het schoolteam
voert de
begeleiding uit.
De leerstof en de
instructie worden
afgestemd op de
onderwijsbehoeften
van de individuele
leerling.
Bij te weinig of
geen aantoonbare
vorderingen wordt
de leerling
aangemeld voor
extern onderzoek.
ERWDStap 6: fase oranje
Doorkijk naar de praktijk - 6
ERWDStap 6: fase oranje
1. nog meer (individuele) afstemming
2. Ontwikkeling stimuleren (hoofdlijnen!)
3. Werken met handelingsmodel, drieslagmodel
4. Resultaatgerichte begeleiding
5. Professionalisering leraren
Fase rood Signalering Diagnostiek Begeleiding
De problemen zijn
hardnekkig. De
leerling wordt
aangemeld voor
extern onderzoek.
deels extern, deels
intern
Resultaat:
+: naar fase
‘oranje’
0/-: bijstellen
handelingsplan en
dyscalculie-
verklaring
blijvende
begeleiding in fase
rood.
Intern / extern:
De externe
deskundige
verzamelt
informatie over de
leerling
(zie hoofdstuk 8)
Extern / intern:
De externe
deskundige voert
het diagnostisch
onderzoek uit zoals
beschreven in
hoofdstuk 8.
Het team stelt een
individueel
handelingsplan op.
Intern / extern:
spoor 3
Het team voert de
begeleiding uit.
De leerstof en de
instructie worden
afgestemd op de
onderwijsbehoeften
van de individuele
leerling.
Indien nodig wordt
de begeleiding
uitgevoerd door
een externe expert
in nauw overleg
met de school.
ERWDStap 7: fase rood
ERWDStap 7: fase rood
1. Optimale individuele afstemming (hoofdlijnen,
modellen)
2. Resultaatgerichte begeleiding
3. Specifieke professionalisering leraren
ERWDStap 8: fase rood / extern
1. Extern onderzoek
2. Deskundigheid diagnosticus
3. Rekenexpert voor rekenonderzoek
4. Specifieke deskundigheid rekenexpert
ERWDStap 9: fase rood
1. Intensieve (individuele) begeleiding
2. Optimale afstemming
3. Specifieke deskundigheid rekenexpert
4. Specifieke professionalisering van enkele leraren in
de school of bovenschools
ERWDStap 10a: fase oranje
1. nog meer (individuele) afstemming
2. Resultaatgerichte begeleiding
3. Professionalisering leraren
ERWDStap 10b: fase rood
1. Optimale individuele afstemming
2. Intensieve begeleiding op basis van handelingsplan
3. Resultaatgerichte begeleiding
4. Specifieke professionalisering rekenexpert
ERWDStap 11: overdracht naar vo
1. Samenwerking tussen po en vo
2. Inhoudelijke overdracht
3. Afstemmen volgsystemen
4. Bevorderen doorgaande leerlijnen
Noteer voor jezelf
1. Wat neem je mee waar je ‘morgen’ mee
aan de slag kunt?
2. Wat ga je doen om hier verder in te
groeien?
3. Welke vraag wil je stellen voor een
mogelijk vervolg op deze morgen? (verzamelen via Leonard)