Dzielenie się wiedzą – jako przykład (nie) typowych

zachowań informacyjnych XXI wieku

Dr hab. Katarzyna MaterskaUniwersytet Warszawski

Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych

XI Forum Informacji – Zakopane- 20-23 września 2011

http://t2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQcZ9z2_6E8Qk8riA-BId5ViyWDTmGwM-ANy8-1_FXnFKAQCm66vw

PLAN

• Dzielenie się wiedzą jako zjawisko społeczne i kulturowe• Kilka słów o naturze dzielenia się wiedzą

• Dzielenie się wiedzą w Internecie.• Twarzą w twarz : world-cafe, open-space , un-conference,

barcampy...

• Dzielenie się wiedzą jako element koncepcji ZW• Dzielenie się wiedzą w organizacji

• Konkluzje

CZŁOWIEK

W PRZESTRZENI INFORMACYJNEJ

W PRZESTRZENI WIEDZY

Wikinomia. O globalnej współpracy, która zmienia wszystkoERA UCZESTNICTWA

http://clipartist.net/uncategorized/clip-art-cornucopia-clipart-openclipart-org-commons-wikimedia-org/

Wspólnotowy róg obfitości (cornucopia of the commons)

http://sweettt.com/wp-content/uploads/2008/08/wordle_b.png

Różne kultury przesyłają sprzeczne sygnały dotyczące dzielenia się wiedzą

http://t2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcR6uqn4WIcdCjq-9kSvZSmQeUaSqY-uKkndwkDxPXslx7Kj7CR7

NATURA DZIELENIA SIĘ WIEDZĄniewyczerpywalna wiedza

• Motywacje• Altruizm?• Oczekiwania• Warunki (zaufanie)• Ekwiwalentna?• Transfer i absorbcja

http://northlandmaths.wikispaces.com/

PRÓBA TYPOLOGII SERWISÓW WEB 2.0, W KTÓRYCH W SZCZEGÓLNOŚCI WYSTĘPUJE KNOWLEDGE SHARING (DR S. CISEK - 2009)

SERWISY WWW TYPU:• COLLABORATIVE WRITING (COLLABORATIVE AUTHORSHIP) • JAK-TO-ZROBIĆ (COLLABORATIVE HOW-TO WEBSITES)

ORAZ PYTANIE-ODPOWIEDŹ (SOCIAL Q-A SITES)• OPEN INNOVATION (CROWDSOURCING, IDEAGORA, USER

INNOVATION) • SHARING WEBSITES (SHARING COMMUNITIES, SHARING

PLATFORMS, SHARING SITES)• SOCIAL BOOKMARKING (BOOKMARKS SHARING, ONLINE

REFERENCE MANAGEMENT, SHARING BOOKMARKS AND BIBLIOGRAPHIES)

dzielenie się wiedzą jest cool!

Partycypacyjne platformy dzielenia się wiedzą• Wikinomia• Public participation methods• world-cafe, open-space , un-conference,

barcampy

• Cechy: luz, atmosfera, brak zagrożenia…….

zasady un-conference

• ktokolwiek pojawi się na sesji, jest „na miejscu” i ma prawo tu być;

• cokolwiek się wydarzy, jest to właśnie to, co miało się wydarzyć;

• cokolwiek się zaczyna, jest to właściwy czas, by się zaczęło;

• jeśli coś się zakończyło, to jest to już koniec.

• A. Koszowska: „Un-conference” o bibliotekach i dla bibliotekarzy. http://bibliowizjer.blogspot.com/

„Bibliotekarze na wolnym ogniu”Bibliogrill - "knowledge and food sharing"

Całość przybrała formę pośrednią między nieco zmodyfikowanym sympozjonem (no, zamiast sof były hamaki, krzesła i trawa, więcej piwa niż wina, były panie, nie było niewolników), perypatetycką akademią (tak, w trakcie spaceru omówiono społeczne uwarunkowania bibliotek) i epikurejskim ogrodem, w którym oddawano się przyjemnościom stołu i towarzystwa.

http://bibliosfera.net/reader/p/6247/relis-blog-bibliotekarze-na-wolnym-ogniu-3-bibliogrill-relis-blog/

Dzielenie się wiedzą w koncepcji zarządzania wiedzą

• „ZW to przed wszystkim uświadomienie sobie, że generowanie wiedzy, dzielenie się nią i jej umiejętne zastosowanie to najważniejsze zadania niemal każdego pracownika każdego dziełu w każdym przedsiębiorstwie”(Gladstone, Zarządzanie wiedzą, Warszawa, 2004, s. 23)

•KM is actually a social fenomenon, it’s really how people come together to share their knowledge, to learn from each other and to work more effectively together, to meet their business objectives and their personal objectives(David Gurteen: What is KM? (YouTube)

When Knowledge Sharing Turns to Knowledge Hiding

• Title: Knowledge Hiding in Organizations • Authors: Catherine E. Connelly (McMaster

University), David Zweig (University of Toronto), Jane Webster (Queen’s University), and John P. Trougakos (University of Toronto)

• Journal of Organizational Behavior, January 2011

„Ukrywanie wiedzy” w organizacjach

• Pracownicy nie chcą dzielić się wiedzą z innymi . Dlaczego? • 1. brak zaufania do współpracowników oraz • 2. brak zaufania do kultury organizacji, która nie nagradza i nie

wspiera dzielenia się wiedzą

Jak pracownicy unikają dzielenia się wiedzą? • odpowiedzi wymijające – niby coś mówimy, ale niejasno, że i tak

nie wiadomo o co chodzi• zasłanianie się tajnością danych – nie możemy przekazać tych

danych, • „udawanie głupiego” – czyli udawanie, że sami nie wiemy, nie

rozumiemy o co chodzi

Zarządzanie wiedzą jako koncepcja pokonywania barier w dzieleniu się wiedzą

• Bariery psychologiczne:• Brak czasu• Przeciążenie informacyjne• Brak zaufania do technologii• Presja oczekiwań• • Czynniki kulturowe• Kwestionowanie jakości informacji• Negatywne skutki fuzji• • Czynniki organizacyjne• Brak zachęt materialnych• Brak orientacji na użytkownika• Brak wsparcia ze strony kadry kierowniczej

Zarządzanie wiedzą jako koncepcja pokonywania barier w dzieleniu się wiedzą

Bariery w dzieleniu się wiedzą są znaczące – organizacyjne, mentalne, psychologiczne• granice/ odległości organizacyjne - izolacjonizm wiedzy (knowledge isolationism)

• zlokalizowanie potrzebnej akurat "porcji" wiedzy jest trudne i czasochłonne

• dzielenie się i przyswajanie cichej wiedzy jest procesem złożonym, wymagającym czasu, kosztów i procesu uczenia się

• dzielenie się unikalną wiedzą jest postrzegane jako zredukowanie siły i prestiżu• korzystanie z "czyjejś" wiedzy jest uważane za oznakę słabości intelektualnej,• jakość i wartość wiedzy jest trudna do oceny.

W wielu organizacjach ludzie chcą dzielić się wiedzą, ale nie mają czasu, aby to robić.

Richard McDermott, Carla O’Dell, (2001) "Overcoming cultural barriers to sharing knowledge", Journal of Knowledge Management, Vol. 5 Iss: 1, pp.76 - 85

http://rafayelshotel.blogspot.com/

JAK WZMOCNIĆ POŻĄDANE ZACHOWANIA I WYELINIMOWAĆ NIEPOŻĄDANE?bardziej liczą się umiejętności miękkie niż twarde

Konkluzje

• Posiadać (i chronić) czy dzielić się – oto jest pytanie

• Co różni odmienne kultury dzielenia się wiedzą? - - poczucie zagrożenia! (negatywne emocje).

• A więc kultury organizacyjne (także w nauce) powinny to poczucie niwelować. Jak? I czy to jest osiągalne? – to już pytanie na następną (un)conference.

„życzliwej” przestrzeni informacyjnejdo dzielenia się wiedzą

życzy uczestnikom XI FORUM INFORMACJI

Katarzyna Materska