edebe · web viewmÍnimos esixibles para unha avaliaciÓn positiva coñecer os principais trazos e...

221
PROGRAMACIÓN DE AULA – Ciencias Sociais. ESO 3 Ciencias Sociais 3ESO rodeira Xeografía PROGRAMACIÓN DE AULA: Programación das unidades didácticas © rodeira - grupo edebé 1 GALICIA

Upload: others

Post on 01-Feb-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

PROGRAMACIÓN DE AULA – Ciencias Sociais. ESO 3

Ciencias Sociais 3ESO rodeira

Xeografía

PROGRAMACIÓN DE AULA:

Programación das unidades didácticas

ÍNDICE

Unidade

Páxina

Unidade 1: O medio físico mundial e europeo

3

Unidade 2: O medio físico de España e de Galicia

16

Unidade 3: A actividade económica

26

Unidade 4: O sector primario

38

Unidade 5: O sector secundario

50

Unidade 6: Os servizos

62

Unidade 7: Comercio e transporte

74

Unidade 8: As actividades económicas en España e en Galicia

85

Unidade 9: O sistema mundial

97

Unidade 10: Un mundo globalizado

108

Unidade 11: Os problemas do mundo actual

120

Unidade 12: A organización política das sociedades

132

Unidade 13: Europa e a Unión Europea

144

Unidade 14: A organización política de España e de Galicia

156

UNIDADE DIDÁCTICA 1: O medio físico mundial e europeo

COMPETENCIAS BÁSICAS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS

CONTIDOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Competencia coñecemento do mundo físico

· Identificar e describir os principais elementos do relevo e os elementos xeográficos relacionados coas augas.

· Identificar e describir os principais elementos xeográficos relacionados co clima.

· Identificar e describir os principais tipos de paisaxe.

· Establecer relacións xeográficas entre características do relevo, augas, clima e paisaxe, e coñecer os problemas que xorden por mor da intervención humana.

Competencia tratamento da información e competencia dixital

· Obter información a partir de mapas.

· Interpretar imaxes fotográficas.

Competencia comunicación lingüística

· Argumentar e elaborar un informe con corrección e coherencia.

Competencia aprender a aprender

· Resumir a información nun esquema.

· Recoñecer as características xerais do relevo dos continentes e situar as súas principais unidades estruturais, así como os principais océanos, mares, ríos e lagos do planeta.

· Recoñecer os elementos e os factores que determinan o clima.

· Identificar nun mapa as principais zonas climáticas.

· Coñecer as características dos principais climas fríos, temperados e cálidos.

· Valorar criticamente a acción dos seres humanos na transformación do medio natural.

· Obter información gráfica a partir de diferentes tipos de documentos visuais: fotografías, mapas etc.

Conceptos

· O relevo mundial: características xerais e principais unidades do relevo.

· As costas mundiais e as principais illas.

· Ríos e lagos do mundo: características xerais.

· O relevo de Europa: características xerais e principais unidades do relevo.

· As costas de Europa e as principais illas.

· Ríos e lagos de Europa: características xerais e vertentes.

· Factores e elementos do clima.

· Os climas fríos, temperados e cálidos.

· A humanización da paisaxe natural: as accións humanas.

· O impacto das actividades humanas.

Procedementos

· Lectura e interpretación dun mapa físico mundial.

· Obtención de información a partir de imaxes.

· Lectura e interpretación dun mapa físico de Europa.

· Lectura e interpretación dun mapa de zonas climáticas.

· Lectura e interpretación de debuxos.

Valores

· Valoración crítica do impacto da actividade humana sobre o contorno natural.

Ensinanzas transversais

· Educación ambiental.

· Localizar nun mapa os elementos básicos que configuran o medio físico mundial: océanos e mares, continentes e unidades de relevo que caracterizan os seus trazos predominantes.

· Localizar no espazo representado os principais climas da Terra, caracterizalos e comparalos.

· Extraer información relevante a partir de diferentes fontes (textos, mapas, imaxes) e comunicar por escrito de forma correcta a información obtida.

ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

· Caracterizar o relevo, os ríos, os lagos e as costas dos continentes.

· Localizar diferentes accidentes xeográficos nun mapamundi.

· Caracterizar o relevo, os ríos, os lagos e as costas de Europa.

· Elaborar un esquema dos principais accidentes xeográficos de Europa.

· Analizar unha imaxe dunha paisaxe europea.

· Analizar un texto sobre a paisaxe europea.

· Explicar os factores que inflúen nun clima.

· Localizar xeograficamente os climas fríos, os temperados e os cálidos, e explicar as súas características xerais.

· Identificar os tipos de clima a partir da súa localización xeográfica.

· Analizar un mapa de distribución das paisaxes naturais mundiais.

· Analizar un debuxo sobre unha paisaxe humanizada.

· Debater sobre as vantaxes e os inconvenientes da humanización da paisaxe natural.

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

OUTRAS ACTIVIDADES

AVALIACIÓN INICIAL

Grupo clase

· Realizar exercicios diversos relacionados cos ítems indicados no apartado Preparación da unidade.

· Examinar os contidos da unidade para identificar os conceptos clave.

MOTIVACIÓN

· Para introducir o estudo do medio físico mundial e europeo, ler detidamente a introdución da unidade e contestar as preguntas do apartado Responde. Todo iso permitirá abordar a síntese de varios aspectos de xeografía física e da relación do ser humano co contorno que se desenvolven na unidade.

COMPLEMENTARIAS

· Visualizar e localizar unha serie de accidentes xeográficos, como cordilleiras, montañas, ríos, lagos, penínsulas, illas etc., mediante a vista satélite do buscador Google.

· En grupos, realizar un traballo de investigación e síntese, para a súa exposición na aula, sobre exemplos de humanización da paisaxe natural do contorno próximo, como a presenza dalgunha industria, un vertedoiro, a construción dalgunha estrada ou algún plan urbanístico. No caso de que non existan exemplos no contorno próximo, podemos centrar a actividade en exemplos coñecidos a través da prensa, e mesmo se podería propoñer a elaboración de arquivos de prensa.

ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Reforzo

· Ficha 1: O relevo mundial e de Europa.

Ampliación

· Ficha 2: Dous exemplos de humanización do territorio.

AVALIACIÓN

DA UNIDADE

DAS COMPETENCIAS BÁSICAS

Libro do Alumno

· Clasificar accidentes xeográficos segundo o continente ao que pertencen.

· Recoñecer e localizar nun mapa algúns climas mundiais.

· Explicar a influencia das accións humanas na antropización da paisaxe natural.

Ficha de avaliación

· Clasificar os accidentes xeográficos segundo sexan cordilleiras, picos, penínsulas, illas, ríos ou lagos, e situalos no mapa.

· Relacionar cada clima coa súa característica correspondente.

· Explicar que é unha paisaxe humanizada e cales son as accións que producen as humanizacións dunha paisaxe natural.

Libro do Alumno

· Localizar accidentes xeográficos nun mapa de Europa.

· Recoñecer características dos continentes.

· Identificar tipos de climas a partir de descricións.

· Identificar paisaxes a partir de imaxes.

Ficha de avaliación

· Situar os accidentes xeográficos nun mapa.

· Relacionar as imaxes coas zonas climáticas e coas paisaxes correspondentes.

· Indicar se as paisaxes das fotografías son adecuadas ou adversas para a vida humana.

ACTIVIDADES DE PROMOCIÓN DA LECTURA E DA EXPRESIÓN

Lectura

· Ler de forma comprensiva.

· Gozar coa lectura de novelas.

· Utilizar estratexias de comprensión lectora.

- Lectura silenciosa (autorregulación da comprensión).

- Elaboración de sínteses, esquemas e resumos (concienciación da propia comprensión).

Expresión

· Expoñer de forma oral e escrita a formulación e o desenvolvemento na resolución das diversas actividades.

· Expresar adecuadamente as aprendizaxes, utilizando o vocabulario preciso.

ACTIVIDADES TIC

Páxinas web

· Consultar a páxina web http://maps.google.es/?ie=UTF8&hl=gl

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA

· Localizar nun mapa os elementos básicos que configuran o medio físico mundial: océanos e mares, continentes e unidades do relevo que caracterizan os seus trazos predominantes.

· Localizar no espazo representado os principais climas da Terra; caracterizalos e comparalos.

· Extraer información relevante a partir de diferentes fontes (textos, mapas, imaxes) e comunicala de forma correcta por escrito.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

· Uso correcto dos conceptos e do vocabulario específico ao transmitir e solicitar información.

· Uso espontáneo ou en contextos cotiáns das aprendizaxes realizadas.

· Grao de elaboración persoal das ideas, das respostas e dos procesos persoais desenvolvidos.

· Grao de comprensión e de comunicación da información.

· Orde e claridade na presentación das actividades.

· Porcentaxe ou número de acertos en probas, en exercicios e en traballos escritos.

· Comportamento: respecto, interese e motivación, atención, tenacidade, perseveranza, compañeirismo.

METODOLOXÍA

MATERIAIS E RECURSOS

ESPAZOS - TEMPOS

ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS

· Libro de texto CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Libro dixital CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Memoria USB.

· Actividades interactivas.

· Animacións.

· Cazas do tesouro.

· Webquest.

· Materiais imprimibles:

– Programación e orientacións didácticas.

– Material complementario.

· Xerador de avaliacións.

· Aula.

· Tempo aproximado: dúas semanas.

A metodoloxía proposta promove a construción de aprendizaxes significativas a partir da secuencia:

· Evocación de coñecementos previos para abordar os novos contidos.

· Progresiva e coidada incorporación de novos contidos, mediante exemplos extraídos de situacións cotiás, que favorecen a súa compresión e a súa xeneralización por medio de modelos, de esquemas, da formulación de problemas... Isto posibilita a transferencia de aprendizaxes á vida cotiá, conectando coa adquisición das competencias básicas propias da materia.

· Elaboración de sínteses.

· Recursos dixitais de diferente índole, preparados para impartir clases desde a metodoloxía do encerado dixital ou ben utilizando os ordenadores propios dos alumnos. Estes recursos inclúen actividades interactiva, animacións, cazas do tesouro e webquest.

· Resolución de problemas, lle que permite ao alumno desenvolver e perfeccionar as súas propias estratexias, á vez que adquire outras xerais e específicas.

· Exercicios e actividades diversificadas (de reforzo, de ampliación, traballo en grupo, uso das TIC...), secuenciados por niveis de dificultade e que lles facilitan a adquisición de competencias básicas a todos os alumnos.

Unidade 1: O medio físico mundial e europeo. Estrutura:

Actividades iniciais e de motivación relacionadas cun texto introdutorio e coa imaxe de presentación.

Competencias básicas: Relación das competencias básicas fundamentais que se han adquirir a partir do desenvolvemento das aprendizaxes.

Índice: Presenta os contidos da unidade e serve como organizador das aprendizaxes.

Contidos: Secuencias de aprendizaxe para cada contido da unidade, con actividades de aprendizaxe e de aplicación.

Propóñense tamén actividades complementarias, actividades TIC, actividades de traballo das CB e de reforzo ou ampliación.

Todo o traballo dos contidos está orientado ao desenvolvemento e á adecuación das competencias básicas definidas na unidade. Tamén se inclúe a sección Amplía e descubre, cunha proposta para afondar nun contido da unidade.

Síntese: Esquema que resume graficamente os contidos básicos da unidade.

Vocabulario: Conceptos básicos que se deben coñecer ao finalizar a unidade.

Actividades finais: Unha proposta de investigación ou de análise e actividades para traballar as competencias básicas.

Avaliación: Actividades para comprobar se se comprenderon e se asimilaron os contidos desenvolvidos na unidade.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

ESCRITOS

ORAIS

OUTROS

· Tarefas diversas do alumno/a realizadas na actividade diaria na clase.

· Actividades diversas de avaliación de aprendizaxes e de competencias básicas.

· Proceso seguido na resolución de problemas.

· Actividades TIC, actividades interactivas, cazas do tesouro e webquest.

· Valoración da formulación e dos procesos seguidos, así como do resultado obtido.

· Preguntas individuais e colectivas.

· Observación e valoración do grao de participación de cada alumno/a e da calidade das súas intervencións.

· Ficha de rexistro individual.

· Rexistro para a avaliación continua do grupo clase.

· Autoavaliación (oral e escrita).

· Blog do profesor/a.

AVALIACIÓN DA PRÁCTICA DOCENTE

ADECUACIÓN DA PLANIFICACIÓN

RESULTADOS ACADÉMICOS

PROPOSTAS DE MELLORA

Preparación da clase e dos materiais didácticos

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases.

Existe unha distribución temporal equilibrada.

Axéitase o desenvolvemento da clase ás características do grupo.

Utilización dunha metodoloxía adecuada

Tivéronse en conta aprendizaxes significativas.

Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, no tratamento dos contidos etc.).

A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno/a.

Regularización da práctica docente

Grao de seguimento dos alumnos.

Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes.

Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das aprendizaxes e información que delas se lles dá aos alumnos e ás familias

Os criterios para unha avaliación positiva atópanse vinculados aos obxectivos e aos contidos.

Os instrumentos de avaliación permiten rexistrar numerosas variables da aprendizaxe.

Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía das actividades planificadas.

Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronselles a coñecer:

- aos alumnos.

- ás familias.

Utilización de medidas para a atención á diversidade

Adóptanse medidas con antelación para coñecer as dificultades de aprendizaxe.

Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe.

As medidas e os recursos ofrecidos foron suficientes.

Aplicáronse medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo aos informes psicopedagóxicos.

PROGRAMACIÓN DE APOIO ÁS N.E.E.

Alumnos

1 …...............

2 …...............

3 …...............

4 …...............

5 …...............

6 …...............

7 …...............

8 …...............

…...............

Atención individualizada na aula para a realización das actividades propostas.

Adaptación das actividades da programación.

Atención individualizada dentro e fóra da aula para a realización das actividades adaptadas.

Adaptación curricular significativa por N.E.E.

Adaptación curricular por alta capacidade intelectual.

Adaptacións no material curricular por incorporación tardía no SE.

1

UNIDADE DIDÁCTICA 2: O medio físico de España e de Galicia

COMPETENCIAS BÁSICAS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS

CONTIDOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Competencia coñecemento do mundo físico

· Identificar e describir os principais elementos do relevo de España e de Galicia e os principais elementos xeográficos relacionados coa hidrografía peninsular e insular.

· Identificar e describir os principais elementos xeográficos relacionados cos climas peninsulares e insulares, e describir os principais tipos de paisaxe que se dan en España e en Galicia.

Competencia tratamento da información e competencia dixital

· Obter información a partir de mapas.

· Interpretar imaxes fotográficas.

Competencia aprender a aprender

· Resumir a información nun esquema.

· Identificar e localizar os principais elementos do relevo de España e de Galicia.

· Coñecer as características da hidrografía peninsular e da insular.

· Coñecer e describir as características do clima das paisaxes naturais.

· Localizar os diferentes climas e paisaxes de España e de Galicia.

· Obter información xeográfica a partir de diferentes tipos de documentos visuais: fotografías, mapas etc.

Conceptos

· O relevo peninsular e insular.

· A costa peninsular e insular.

· Os ríos da España peninsular: as vertentes.

· As zonas húmidas peninsulares: lagos e lagoas, albufeiras, marismas e encoros.

· A auga nas Illas Baleares e nas Canarias.

· Os factores do clima.

· A paisaxe natural oceánica: clima e vexetación.

· A paisaxe natural mediterránea: clima e vexetación.

· A paisaxe natural continental: clima e vexetación.

· A paisaxe natural de alta montaña: clima e vexetación.

· A paisaxe natural subtropical canaria: clima e vexetación.

· O relevo de Galicia.

· O clima de Galicia.

· A vexetación de Galicia.

· A hidrografía de Galicia.

Procedementos

· Lectura e interpretación do mapa físico de España e de Galicia.

· Lectura e interpretación de mapas temáticos.

· Situar os elementos do relevo máis destacados de España e de Galicia.

· Coñecer as principais características da hidrografía, do clima e das paisaxes naturais de España e de Galicia.

· Utilizar fontes diversas (mapas temáticos, imaxes) para obter, relacionar e procesar información acerca do medio físico de España e de Galicia.

ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

· Elaborar un esquema sobre as unidades do relevo peninsular e insular.

· Observar un mapa e indicar en que unidades do relevo se sitúan unha serie de accidentes do relevo peninsular.

· Elaborar un esquema sobre as características da costa peninsular e insular.

· Observar un mapa e clasificar os accidentes costeiros peninsulares segundo pertenzan á costa cantábrica, á atlántica ou á mediterránea.

· Investigar sobre as características das formas volcánicas do relevo canario.

· Elaborar un esquema sobre as características das vertentes hidrográficas peninsulares.

· Explicar, a partir da observación dun mapa, por que existen tres vertentes hidrográficas na Península.

· Observar un mapa e anotar os afluentes dunha serie de ríos.

· Explicar as características das zonas húmidas peninsulares.

· Explicar a influencia da composición xeolóxica e do clima na hidrografía das Illas Baleares e das Canarias.

· Investigar e elaborar unha táboa coas características dos ríos peninsulares.

· Completar unha táboa sobre as características do clima e da vexetación das paisaxes naturais españolas.

· Observar o mapa do clima e da vexetación peninsular e contestar unha serie de preguntas.

· Explicar as características do clima continental, relacionándoo coa influencia do mar, coas cordilleiras exteriores e coa oscilación térmica.

· Analizar o medio físico da serra de Queixa.

· Analizar o climograma da serra de Queixa.

· Explicar as características da vexetación nas serras orientais de Galicia.

· Investigar e elaborar unha táboa coas características dalgúns ríos galegos.

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

OUTRAS ACTIVIDADES

AVALIACIÓN INICIAL

Grupo clase

· Realizar exercicios diversos relacionados cos ítems indicados no apartado Preparación da unidade.

· Examinar os contidos da unidade para identificar os conceptos clave.

MOTIVACIÓN

· Para introducir o estudo do medio físico español e mais do galego, ler detidamente a introdución da unidade e contestar as preguntas do apartado Responde. Todo iso permitirá abordar a síntese de varios aspectos de xeografía física e da relación do ser humano co contorno que se desenvolven na unidade.

COMPLEMENTARIAS

· Elaborar un estudo sobre os parques nacionais españois. Reunidos por parellas, escoller un parque nacional e completar unha ficha (véxase a páxina 60 do Libro do profesor). Para completar a ficha pódense consultar diferentes páxinas web.

ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Reforzo

· Ficha 1: O relevo en España.

Ampliación

· Ficha 2: Climas e as paisaxes de Galicia.

AVALIACIÓN

DA UNIDADE

DAS COMPETENCIAS BÁSICAS

Libro do Alumno

· Situar nun mapa unha serie de accidentes xeográficos.

· Situar nun mapa as costas peninsulares e as insulares e explicar as súas características.

· Situar nun mapa as vertentes peninsulares.

· Indicar nun mapa a situación xeográfica dos climas peninsulares e dos insulares e explicar as súas características e as das paisaxes que lles corresponden a cada un.

· Indicar a que paisaxes naturais fai referencia un texto.

Ficha de avaliación

· Situar no mapa os principais accidentes do relevo e ríos da Península Ibérica e das Illas Baleares e das Canarias.

· Indicar se as afirmacións que se propoñen son verdadeiras ou falsas.

· Explicar as características do relevo, os ríos, o clima e a vexetación de Galicia.

Libro do Alumno

· Completar un esquema sobre o relevo peninsular e o insular.

· Anotar os picos máis elevados de varios accidentes do relevo.

· Completar unha táboa sobre ríos españois.

· Explicar as características hidrográficas de Galicia.

· Relacionar vertentes e tipos de ríos.

· Identificar paisaxes naturais a partir dunha descrición e a partir de imaxes.

Ficha de avaliación

· Situar no mapa os accidentes xeográficos que se especifican.

· Situar no mapa os accidentes costeiros que se propoñen.

· Situar no mapa os ríos e relacionalos coa súa vertente e coas súas características.

· Indicar no mapa os diferentes tipos de climas: subtropical, continental, mediterráneo, de montaña e oceánico.

ACTIVIDADES DE PROMOCIÓN DA LECTURA E DA EXPRESIÓN

Lectura

· Ler de forma comprensiva.

· Gozar coa lectura de novelas.

· Utilizar estratexias de comprensión lectora.

- Lectura silenciosa (autorregulación da comprensión).

- Elaboración de sínteses, esquemas e resumos (concienciación da propia comprensión).

Expresión

· Expoñer de forma oral e escrita a formulación e o desenvolvemento na resolución das diversas actividades.

· Expresar adecuadamente as aprendizaxes, utilizando o vocabulario preciso.

ACTIVIDADES TIC

Páxinas web

· Consultar a páxina web http://www.marm.es/gl

· Consultar a páxina web http://

HYPERLINK "http://porlibre.com/parque_natural.asp"porlibre.com/parque_natural.asp

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA

· Situar os elementos do relevo máis destacados de España e de Galicia.

· Coñecer as principais características da hidrografía, o clima e as paisaxes naturais de España e de Galicia.

· Utilizar fontes diversas (mapas temáticos, imaxes) para obter, relacionar e procesar información acerca do medio físico de España e de Galicia.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

· Uso correcto dos conceptos e do vocabulario específico ao transmitir e solicitar información.

· Uso espontáneo ou en contextos cotiáns das aprendizaxes realizadas.

· Grao de elaboración persoal das ideas, das respostas e dos procesos persoais desenvolvidos.

· Grao de comprensión e de comunicación da información.

· Orde e claridade na presentación das actividades.

· Porcentaxe ou número de acertos en probas, en exercicios e en traballos escritos.

· Comportamento: respecto, interese e motivación, atención, tenacidade, perseveranza, compañeirismo.

METODOLOXÍA

MATERIAIS E RECURSOS

ESPAZOS - TEMPOS

ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS

· Libro de texto CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Libro dixital CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Memoria USB.

· Actividades interactivas.

· Animacións.

· Cazas do tesouro.

· Webquest.

· Materiais imprimibles:

– Programación e orientacións didácticas.

– Material complementario.

· Xerador de avaliacións.

· Aula.

· Tempo aproximado: dúas semanas.

A metodoloxía proposta promove a construción de aprendizaxes significativas a partir da secuencia:

· Evocación de coñecementos previos para abordar os novos contidos.

· Progresiva e coidada incorporación de novos contidos, mediante exemplos extraídos de situacións cotiás, que favorecen a súa compresión e a súa xeneralización por medio de modelos, de esquemas, da formulación de problemas... Isto posibilita a transferencia de aprendizaxes á vida cotiá, conectando coa adquisición das competencias básicas propias da materia.

· Elaboración de sínteses.

· Recursos dixitais de diferente índole, preparados para impartir clases desde a metodoloxía do encerado dixital ou ben utilizando os ordenadores propios dos alumnos. Estes recursos inclúen actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest.

· Resolución de problemas, que lle permite ao alumno/a desenvolver e perfeccionar as súas propias estratexias, á vez que adquire outras xerais e específicas.

· Exercicios e actividades diversificadas (de reforzo, de ampliación, traballo en grupo, uso das TIC...), secuenciados por niveis de dificultade e que lles facilitan a adquisición de competencias básicas a todos os alumnos.

UNIDADE 2: O MEDIO FÍSICO DE ESPAÑA E DE GALICIA. Estrutura:

Actividades iniciais e de motivación relacionadas cun texto introdutorio e coa imaxe de presentación.

Competencias básicas: Relación das competencias básicas fundamentais que se han adquirir a partir do desenvolvemento das aprendizaxes.

Índice: Presenta os contidos da unidade e serve como organizador das aprendizaxes.

Contidos: Secuencias de aprendizaxe para cada contido da unidade, con actividades de aprendizaxe e de aplicación.

Propóñense tamén actividades complementarias, actividades TIC, actividades de traballo das CB e de reforzo ou ampliación.

· Todo o traballo dos contidos está orientado ao desenvolvemento e á adecuación das competencias básicas definidas na unidade. Tamén se inclúe a sección Amplía e descubre, cunha proposta para afondar nun contido daio: Conceptos básicos que se deben coñecer ao finalizar a unidade.

Actividades finais: Unha proposta de investigación ou de análise e actividades para traballar as competencias básicas.

Avaliación: Actividades para comprobar se se comprenderon e se asimilaron os contidos desenvolvidos na unidade.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

ESCRITOS

ORAIS

OUTROS

· Tarefas diversas do alumno/a realizadas na actividade diaria na clase.

· Actividades diversas de avaliación de aprendizaxes e de competencias básicas.

· Proceso seguido na resolución de problemas.

· Actividades TIC, actividades interactivas, cazas do tesouro e webquest.

· Valoración da formulación e dos procesos seguidos, así como do resultado obtido.

· Preguntas individuais e colectivas.

· Observación e valoración do grao de participación de cada alumno/a e da calidade das súas intervencións.

· Ficha de rexistro individual.

· Rexistro para a avaliación continua do grupo clase.

· Autoavaliación (oral e escrita).

· Blog do profesor/a.

AVALIACIÓN DA PRÁCTICA DOCENTE

ADECUACIÓN DA PLANIFICACIÓN

RESULTADOS ACADÉMICOS

PROPOSTAS DE MELLORA

Preparación da clase e dos materiais didácticos

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases.

Existe unha distribución temporal equilibrada.

Axéitase o desenvolvemento da clase ás características do grupo.

Utilización dunha metodoloxía adecuada

Tivéronse en conta aprendizaxes significativas.

Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, no tratamento dos contidos etc.).

A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno/a.

Regularización da práctica docente

Grao de seguimento dos alumnos.

Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes.

Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das aprendizaxes e información que delas se lles dá aos alumnos e ás familias

Os criterios para unha avaliación positiva atópanse vinculados aos obxectivos e aos contidos.

Os instrumentos de avaliación permiten rexistrar numerosas variables da aprendizaxe.

Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía das actividades planificadas.

Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronselles a coñecer:

- aos alumnos.

- ás familias.

Utilización de medidas para a atención á diversidade

Adóptanse medidas con antelación para coñecer as dificultades de aprendizaxe.

Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe.

As medidas e os recursos ofrecidos foron suficientes.

Aplicáronse medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo aos informes psicopedagóxicos.

PROGRAMACIÓN DE APOIO ÁS N.E.E.

Alumnos

1 …...............

2 …...............

3 …...............

4 …...............

5 …...............

6 …...............

7 …...............

8 …...............

…...............

Atención individualizada na aula para a realización das actividades propostas.

Adaptación das actividades da programación.

Atención individualizada dentro e fóra da aula para a realización das actividades adaptadas.

Adaptación curricular significativa por N.E:E.

Adaptación curricular por alta capacidade intelectual.

Adaptacións no material curricular por incorporación tardía no SE.

UNIDADE DIDÁCTICA 3: A actividade económica

COMPETENCIAS BÁSICAS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS

CONTIDOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Competencia social e cidadá

· Comprender a realidade actual da nosa sociedade.

Competencia tratamento da información e competencia dixital

· Ler e interpretar esquemas e gráficas con información económica.

Competencia comunicación lingüística

· Comprender o vocabulario básico do ámbito da economía.

Competencia aprender a aprender

· Analizar un artigo de prensa e extraer conclusións.

Competencia autonomía e iniciativa persoal

· Idear, analizar, planificar, facer e revisar un traballo, e extraer conclusións.

· Coñecer que é unha actividade económica, as súas fases e os factores necesarios para levala a cabo.

· Identificar as principais características da economía de mercado.

· Recoñecer os principais axentes económicos e o seu papel na economía de mercado.

· Coñecer os principais indicadores económicos e a súa utilidade.

· Identificar as características do mercado laboral na actualidade.

Conceptos

· Definición de actividade económica.

· Clasificación das actividades económicas.

· Os factores produtivos.

· Características da economía de mercado.

· A economía de mercado hoxe.

· O papel dos consumidores, das empresas e do Estado na economía.

· Problemas económicos que lle afectan á economía familiar.

· Os bancos e a Bolsa.

· Os principais indicadores económicos.

· O mercado laboral na actualidade.

· Os sindicatos e as organizacións empresariais.

Procedementos

· Análise de textos.

· Interpretación de esquemas.

· Análise de gráficas.

Valores

· Valoración dalgúns aspectos da actualidade económica.

· Valoración da desigualdade das mulleres no mundo do traballo.

Ensinanzas transversais

· Educación para a igualdade entre os sexos.

· Identificar os principais axentes e institucións económicos e as funcións que desempeñan na sociedade actual, cada vez máis interdependente.

· Analizar e valorar algúns feitos e problemas económicos que afectan directamente os alumnos ou as súas familias.

· Analizar información de fontes diversas e expoñer opinións razoadas e solidarias sobre a desigualdade entre os homes e as mulleres no referente ao traballo doméstico.

ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

· Elaborar un esquema sobre a clasificación das actividades económicas e aplicala a exemplos concretos.

· Analizar as fases dalgunhas actividades económicas.

· Resumir nun esquema os factores produtivos e analizar os relacionados con algunhas actividades económicas.

· Diferenciar entre recursos naturais renovables e non-renovables.

· Elaborar un esquema sobre as características da economía de mercado.

· Explicar os problemas xerados polo capitalismo.

· Explicar a lei da oferta e da demanda.

· Analizar un texto sobre as estratexias publicitarias para incrementar o consumo.

· Interpretar un esquema sobre o papel do Estado na economía.

· Diferenciar entre impostos directos e indirectos.

· Valorar o papel das empresas na economía.

· Interpretar un esquema sobre o papel das economías domésticas.

· Resumir nun esquema os factores dos que depende o poder adquisitivo das familias.

· Identificar os efectos da inflación en varios supostos.

· Investigar o uso que a propia familia fai dos bancos.

· Analizar unha noticia de prensa.

· Valorar a utilidade dos indicadores económicos a partir duns supostos.

· Analizar gráficas de renda per cápita e IPC.

· Preguntarlles aos familiares sobre as condicións de traballo cando eles empezaron a traballar.

· Analizar un texto sobre o traballo na actualidade.

· Explicar que é un convenio colectivo e a súa utilidade.

· Analizar un fragmento do Estatuto dos Traballadores.

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

OUTRAS ACTIVIDADES

AVALIACIÓN INICIAL

Grupo clase

· Realizar exercicios diversos relacionados cos ítems indicados no apartado Preparación da unidade.

· Examinar os contidos da unidade para identificar os conceptos clave.

MOTIVACIÓN

· A partir da imaxe de presentación da unidade e das preguntas do apartado Responde, facer reflexionar aos alumnos sobre a proximidade das actividades económicas.

COMPLEMENTARIAS

· Organizarse en grupos para visitar e estudar algunhas entidades bancarias próximas ao centro escolar.

- Todos os alumnos deben partir dun mesmo suposto práctico para poder comparar despois as vantaxes de cada entidade. Por exemplo: se quixésemos ser clientes dunha entidade cunha cantidade de 1.000 euros, cantas modalidades de depósito do diñeiro hai? Que rendibilidade, vantaxes e inconvenientes ofrece cada entidade? Que necesitariamos para obter un cartón de crédito? E un crédito?

- Por quendas, cada equipo expón a súa resposta na clase, de maneira que o profesor/a pode valorar o tratamento dos contidos e a expresión oral.

· Analizar unha noticia de prensa relacionada co contido da unidade e, coa guía do profesor/a, aprender a manexar o xornal. Na análise debe constar:

- Publicación (nome e data), sección, tipo de artigo (de axencia, de opinión, crónica...).

- Titular da noticia, tema do artigo, resumo do contido, análise do contido (importancia do tema que se trata, consecuencias, opinión persoal).

ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Reforzo

· Ficha 1: As actividades económicas.

· Ficha 2: As características da economía de mercado.

Ampliación

· Ficha 3: Unha noticia económica: a evolución dos prezos.

· Ficha 4: Comprar e vender: a factura.

AVALIACIÓN

DA UNIDADE

DAS COMPETENCIAS BÁSICAS

Libro do Alumno

· Elaborar un informe a partir dun esquema sobre as actividades económicas.

· Corrixir unha serie de afirmacións sobre os factores produtivos.

· Observar unha fotografía e indicar a actividade económica que reflicte.

· Responder unha serie de cuestións sobre os indicadores económicos.

· A partir dun texto, valorar as características actuais do mercado laboral.

Ficha de avaliación

· Explicar que é unha actividade económica e relacionala cunha imaxe.

· Completar os esquemas sobre factores produtivos e axentes económicos.

· Redactar un texto explicando as principais características da economía de mercado.

· Ler o texto e responder as preguntas.

Libro do Alumno

· Relacionar conceptos económicos coa súa definición.

· Clasificar as actividades económicas descritas nun texto segundo sexan de produción, de distribución ou de consumo.

· Identificar os principais factores produtivos.

· Completar un esquema sobre a economía de mercado.

· Explicar os cambios no mercado laboral.

· Analizar un mapa sobre PNB.

Ficha de avaliación

· Relacionar as preguntas coas posibles respostas.

· A partir dun texto, sinalar que actuacións exerce o Estado na economía.

· Relacionar cada imaxe coa actividade económica que lle corresponda.

ACTIVIDADES DE PROMOCIÓN DA LECTURA E DA EXPRESIÓN

Lectura

· Ler de forma comprensiva.

· Gozar coa lectura de novelas.

· Utilizar estratexias de comprensión lectora.

- Lectura silenciosa (autorregulación da comprensión).

- Elaboración de sínteses, esquemas e resumos (concienciación da propia comprensión).

Expresión

· Expoñer de forma oral e escrita a formulación e o desenvolvemento na resolución das diversas actividades.

· Expresar adecuadamente as aprendizaxes, utilizando o vocabulario preciso.

ACTIVIDADES TIC

Páxinas web

· Consultar a páxina web www.porquebiotecnologia.com

· Consultar a páxina web www.inmujer.migualdad.es/mujer/index.html

· Consultar a páxina web http://igualdade

HYPERLINK "http://igualdade.xunta.es/".xunta.es

HYPERLINK "http://igualdade.xunta.es/"/

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA

· Identificar os principais axentes e institucións económicos e as funcións que desempeñan na sociedade actual, cada vez máis interdependente.

· Analizar e valorar algúns feitos e problemas económicos que afectan directamente os alumnos ou as súas familias.

· Analizar información de fontes diversas, e expoñer opinións razoadas e solidarias sobre a desigualdade entre os homes e as mulleres no referente ao traballo doméstico.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

· Uso correcto dos conceptos e do vocabulario específico ao transmitir e solicitar información.

· Uso espontáneo ou en contextos cotiáns das aprendizaxes realizadas.

· Grao de elaboración persoal das ideas, das respostas e dos procesos persoais desenvolvidos.

· Grao de comprensión e de comunicación da información.

· Orde e claridade na presentación das actividades.

· Porcentaxe ou número de acertos en probas, en exercicios e en traballos escritos.

· Comportamento: respecto, interese e motivación, atención, tenacidade, perseveranza, compañeirismo.

METODOLOXÍA

MATERIAIS E RECURSOS

ESPAZOS - TEMPOS

ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS

· Libro de texto CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Libro dixital CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Memoria USB.

· Actividades interactivas.

· Animacións.

· Cazas do tesouro.

· Webquest.

· Materiais imprimibles:

– Programación e orientacións didácticas.

– Material complementario.

· Xerador de avaliacións.

· Aula.

· Tempo aproximado: dúas semanas.

A metodoloxía proposta promove a construción de aprendizaxes significativas a partir da secuencia:

· Evocación de coñecementos previos para abordar os novos contidos.

· Progresiva e coidada incorporación de novos contidos, mediante exemplos extraídos de situacións cotiás, que favorecen a súa compresión e a súa xeneralización por medio de modelos, de esquemas, da formulación de problemas... Isto posibilita a transferencia de aprendizaxes á vida cotiá, conectando coa adquisición das competencias básicas propias da materia.

· Elaboración de sínteses.

· Recursos dixitais de diferente índole, preparados para impartir clases desde a metodoloxía do encerado dixital ou ben utilizando os ordenadores propios dos alumnos. Estes recursos inclúen actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest.

· Resolución de problemas, que lle permite ao alumno/a desenvolver e perfeccionar as súas propias estratexias, á vez que adquire outras xerais e específicas.

· Exercicios e actividades diversificadas (de reforzo, de ampliación, traballo en grupo, uso das TIC...), secuenciados por niveis de dificultade e que lles facilitan a adquisición de competencias básicas a todos os alumnos.

Unidade 3: a actividade económica. Estrutura:

Actividades iniciais e de motivación relacionadas cun texto introdutorio e coa imaxe de presentación.

Competencias básicas: Relación das competencias básicas fundamentais que se han adquirir a partir do desenvolvemento das aprendizaxes.

Índice: Presenta os contidos da unidade e serve como organizador das aprendizaxes.

Contidos: Secuencias de aprendizaxe para cada contido da unidade, con actividades de aprendizaxe e de aplicación.

Propóñense tamén actividades complementarias, actividades TIC, actividades de traballo das CB e de reforzo ou ampliación.

Todo o traballo dos contidos está orientado ao desenvolvemento e á adecuación das competencias básicas definidas na unidade. Tamén se inclúe a sección Amplía e descubre, cunha proposta para afondar nun contido da unidade.

Síntese: Esquema que resume graficamente os contidos básicos da unidade.

Vocabulario: Conceptos básicos que se deben coñecer ao finalizar a unidade.

Actividades finais: Unha proposta de investigación ou de análise e actividades para traballar as competencias básicas.

Avaliación: Actividades para comprobar se se comprenderon e se asimilaron os contidos desenvolvidos na unidade.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

ESCRITOS

ORAIS

OUTROS

· Tarefas diversas do alumno/a realizadas na actividade diaria na clase.

· Actividades diversas de avaliación de aprendizaxes e de competencias básicas.

· Proceso seguido na resolución de problemas.

· Actividades TIC, actividades interactivas, cazas do tesouro e webquest.

· Valoración da formulación e dos procesos seguidos, así como do resultado obtido.

· Preguntas individuais e colectivas.

· Observación e valoración do grao de participación de cada alumno/a e da calidade das súas intervencións.

· Ficha de rexistro individual.

· Rexistro para a avaliación continua do grupo clase.

· Autoavaliación (oral e escrita).

· Blog do profesor/a.

AVALIACIÓN DA PRÁCTICA DOCENTE

ADECUACIÓN DA PLANIFICACIÓN

RESULTADOS ACADÉMICOS

PROPOSTAS DE MELLORA

Preparación da clase e dos materiais didácticos

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases.

Existe unha distribución temporal equilibrada.

Axéitase o desenvolvemento da clase ás características do grupo.

Utilización dunha metodoloxía adecuada

Tivéronse en conta aprendizaxes significativas.

Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, no tratamento dos contidos etc.).

A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno/a.

Regularización da práctica docente

Grao de seguimento dos alumnos.

Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes.

Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das aprendizaxes e información que delas se lles dá aos alumnos e ás familias

Os criterios para unha avaliación positiva atópanse vinculados aos obxectivos e aos contidos.

Os instrumentos de avaliación permiten rexistrar numerosas variables da aprendizaxe.

Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía das actividades planificadas.

Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronselles a coñecer:

- aos alumnos.

- ás familias.

Utilización de medidas para a atención á diversidade

Adóptanse medidas con antelación para coñecer as dificultades de aprendizaxe.

Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe.

As medidas e os recursos ofrecidos foron suficientes.

Aplicáronse medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo aos informes psicopedagóxicos.

PROGRAMACIÓN DE APOIO ÁS N.E.E.

Alumnos

1 …...............

2 …...............

3 …...............

4 …...............

5 …...............

6 …...............

7 …...............

8 …...............

…...............

Atención individualizada na aula para a realización das actividades propostas.

Adaptación das actividades da programación.

Atención individualizada dentro e fóra da aula para a realización das actividades adaptadas.

Adaptación curricular significativa por N.E.E.

Adaptación curricular por alta capacidade intelectual.

Adaptacións no material curricular por incorporación tardía no SE.

UNIDADE DIDÁCTICA 4: O sector primario

COMPETENCIAS BÁSICAS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS

CONTIDOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Competencia social e cidadá

· Atender e escoitar as opinións durante a realización dun debate.

Competencia coñecemento do mundo físico

· Establecer relacións xeográficas entre características do relevo, augas, clima e paisaxe agraria.

· Identificar e describir as principais paisaxes agrarias.

· Prever as consecuencias de determinadas prácticas agrarias sobre o medio natural.

Competencia tratamento da información e competencia dixital

· Situar nun mapa as principais paisaxes agrarias.

Competencia aprender a aprende

· Analizar unha paisaxe agraria.

· Resumir información nun esquema.

· Identificar as causas e as consecuencias para explicar feitos socioeconómicos.

· Coñecer as actividades que comprenden o sector primario e as principais características deste sector na actualidade.

· Identificar os factores naturais e humanos que inciden nas actividades agrarias.

· Analizar os principais elementos da paisaxe agraria.

· Recoñecer e localizar os principais sistemas agrarios.

· Coñecer as características da gandaría, da silvicultura e da pesca, e comprender os seus problemas.

· Obter información xeográfica a partir de diferentes tipos de documentos gráficos.

· Valorar criticamente a acción dos seres humanos na transformación do medio natural.

Conceptos

· As actividades primarias. Orixe e clasificación.

· O sector primario. Características actuais.

· Os factores condicionantes das actividades agrarias.

· Os elementos da paisaxe agraria.

· Os sistemas agrarios. Tipoloxía e localización.

· Os problemas da agricultura e da gandaría actuais.

· Os sistemas agrícolas tradicionais. Características e localización.

· Os sistemas agrícolas tecnificados. Características e localización.

· A gandaría. Características e tipoloxía.

· A silvicultura. Características.

· A pesca. Características e tipoloxía.

· Localización das zonas pesqueiras.

Procedementos

· Lectura e interpretación de mapas e gráficas.

· Lectura de mapas.

· Elaboración dun esquema.

· Análise dunha paisaxe agraria.

Valores

· Valoración da relación entre o problema da fame e a produción agrícola.

· Valoración da importancia dos bosques.

· Valoración dos problemas do mar.

Ensinanzas transversais

· Educación do consumidor.

· Caracterizar e localizar os principais sistemas de explotación agraria existentes no mundo.

· Describir e valorar as consecuencias ambientais dalgunhas actividades do sector primario.

· Analizar imaxes e gráficos económicos relacionados coas actividades do sector primario e comunicar as conclusións de forma organizada.

ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

· Identificar as actividades do sector primario.

· Extraer información sobre o sector primario a partir de fontes gráficas.

· Definir e caracterizar as paisaxes agrarias.

· Distinguir entre agricultura extensiva e agricultura intensiva.

· Recoñecer os tipos de propiedades da terra a partir da lectura dun texto.

· Analizar os factores naturais e humanos que inflúen nunha paisaxe representada nunha imaxe.

· Localizar os sistemas agrícolas e gandeiros a partir da análise dun mapa.

· Explicar os problemas derivados da agricultura e da gandaría modernas.

· Analizar un texto que relaciona a pobreza do Terceiro Mundo coa distribución da súa agricultura.

· Elaborar un esquema dos tipos de agricultura tradicional.

· Caracterizar os sistemas agrícolas tradicionais a partir de imaxes.

· Extraer información sobre o cultivo do arroz a partir de fontes gráficas.

· Analizar dúas imaxes de diferentes sistemas agrarios.

· Elaborar un esquema sobre os tipos de agricultura tecnificada.

· Recoñecer as diferenzas do traballo agrícola moderno e do tradicional a partir da análise dun texto.

· Identificar o tipo de paisaxe agraria dunha fotografía.

· Analizar o tipo de paisaxe agraria dunha fotografía.

· Resumir nun esquema as características da gandaría extensiva tradicional e da gandaría intensiva moderna.

· Analizar un mapa sobre a masa forestal do planeta e valorar a importancia dos bosques.

· Elaborar gráficas a partir dunha serie estatística sobre a gandaría.

· Analizar un texto sobre os problemas actuais da gandaría.

· Identificar os principais recursos mariños e a súa problemática.

· Distinguir entre pesca de altura e de baixura, e valorar a diferenza de mercados que abastecen.

· Analizar un mapa e unha gráfica sobre as principais áreas de pesca e de capturas.

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

OUTRAS ACTIVIDADES

AVALIACIÓN INICIAL

Grupo clase

· Realizar exercicios diversos relacionados cos ítems indicados no apartado Preparación da unidade.

· Examinar os contidos da unidade para identificar os conceptos clave.

MOTIVACIÓN

· Para identificar os coñecementos previos dos alumnos sobre o tema, pedirlles que observen a imaxe de presentación da unidade e que contesten as preguntas do apartado Responde, sobre esa imaxe e as actividades económicas do sector primario.

COMPLEMENTARIAS

· Para traballar a expresión oral, propoñer a análise de fotografías de paisaxes agrarias e a exposición das conclusións na aula.

- É preciso dividir o grupo en varios equipos. O profesor/a debe entregarlle a cada equipo unha fotografía de cultivos do mundo. Estas fotografías poden obterse en prensa especializada ou en Internet.

- Cada equipo debe identificar o tipo de cultivo e as súas características fundamentais, e redactar a resposta.

- Por quendas, cada equipo expón a súa resposta perante a clase, de maneira que o profesor/a pode valorar se é acertada ou incorrecta, así como a expresión oral.

· Propoñerlles aos alumnos que fagan fotografías de contornos rurais próximos á súa localidade e analizalos seguindo as pautas propostas no apartado 6.

ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Reforzo

· Ficha 1: Os sistemas agrícolas.

· Ficha 2: Analizar unha paisaxe agraria.

Ampliación

· Ficha 3: O cultivo hortícola intensivo: o caso almeriense.

· Ficha 4: Os principais cultivos do mundo.

AVALIACIÓN

DA UNIDADE

DAS COMPETENCIAS BÁSICAS

Libro do Alumno

· Explicar cales son os factores que inflúen na actividade agraria.

· Elaborar un esquema acerca das características dos sistemas agrarios tradicionais e os mecanizados.

· Analizar unha paisaxe agraria a partir dunha fotografía.

· Identificar os tipos de gandaría a partir dunhas imaxes e explicar as diferenzas.

· A partir da análise dunha gráfica, comentar os problemas actuais da pesca.

Ficha de avaliación

· Explicar que son as actividades primarias.

· Definir espazo agrario e elaborar un esquema das súas principais características.

· Clasificar os diferentes sistemas agrarios segundo sexan tradicionais ou tecnificados.

· Analizar a paisaxe agraria que mostra a fotografía.

· Explicar as diferenzas entre gandaría tradicional e gandaría moderna.

· Describir os principais tipos de pesca: artesanal e industrial.

Libro do Alumno

· Clasificar os factores que inflúen na actividade agraria segundo sexan naturais ou humanos.

· Elaborar un cadro comparativo entre os sistemas agrícolas tradicionais e os tecnificados.

· Analizar unha paisaxe agraria.

· Explicar os problemas actuais do mar.

· Elaborar un mapa temático sobre os principais produtos de agricultura de plantación no mundo.

Ficha de avaliación

· Identificar que afirmacións acerca do sector primario son certas, e xustificar a resposta.

· Observar as fotografías e completar a táboa cos datos do recadro.

ACTIVIDADES DE PROMOCIÓN DA LECTURA E DA EXPRESIÓN

Lectura

· Ler de forma comprensiva.

· Gozar coa lectura de novelas.

· Utilizar estratexias de comprensión lectora.

- Lectura silenciosa (autorregulación da comprensión).

- Elaboración de sínteses, esquemas e resumos (concienciación da propia comprensión).

Expresión

· Expoñer de forma oral e escrita a formulación e o desenvolvemento na resolución das diversas actividades.

· Expresar adecuadamente as aprendizaxes, utilizando o vocabulario preciso.

ACTIVIDADES TIC

Páxinas web

· Consultar a páxina web http://www.nodo50.org/ecologist

· Consultar a páxina web http://www.ecoportal.net/articulos/biotec.htm

· Consultar a páxina web http://www.transgenicos.com

· Consultar a páxina web http://www.mapya.es/es/alimentacion/pags/ecologica/introduccion.htm

· Consultar a páxina web http://ec.europa.eu

HYPERLINK "http://ec.europa.eu.int/agriculture/organic/home_es"/agriculture/organic/home_

HYPERLINK "http://ec.europa.eu.int/agriculture/organic/home_es"es

· Consultar a páxina web http://www.agroecologia.net/SEAE

· Consultar a páxina web http://www.

HYPERLINK "http://www.craega.es/"craega.es/

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA

· Caracterizar e localizar os principais sistemas de explotación agraria existentes no mundo.

· Describir e valorar as consecuencias ambientais dalgunhas actividades do sector primario.

· Analizar imaxes e gráficos económicos relacionados coas actividades do sector primario e comunicar as conclusións de forma organizada.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

· Uso correcto dos conceptos e do vocabulario específico ao transmitir e solicitar información.

· Uso espontáneo ou en contextos cotiáns das aprendizaxes realizadas.

· Grao de elaboración persoal das ideas, das respostas e dos procesos persoais desenvolvidos.

· Grao de comprensión e de comunicación da información.

· Orde e claridade na presentación das actividades.

· Porcentaxe ou número de acertos en probas, exercicios e traballos escritos.

· Comportamento: respecto, interese e motivación, atención, tenacidade, perseveranza, compañeirismo.

METODOLOXÍA

MATERIAIS E RECURSOS

ESPAZOS - TEMPOS

ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS

· Libro de texto CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Libro dixital CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Memoria USB.

· Actividades interactivas.

· Animacións.

· Cazas do tesouro.

· Webquest.

· Materiais imprimibles:

– Programación e orientacións didácticas.

– Material complementario.

· Xerador de avaliacións.

· Aula.

· Tempo aproximado: dúas semanas.

A metodoloxía proposta promove a construción de aprendizaxes significativas a partir da secuencia:

· Evocación de coñecementos previos para abordar os novos contidos.

· Progresiva e coidada incorporación de novos contidos, mediante exemplos extraídos de situacións cotiás, que favorecen a súa compresión e a súa xeneralización por medio de modelos, de esquemas, da formulación de problemas... Isto posibilita a transferencia de aprendizaxes á vida cotiá, conectando coa adquisición das competencias básicas propias da materia.

· Elaboración de sínteses.

· Recursos dixitais de diferente índole, preparados para impartir clases desde a metodoloxía do encerado dixital ou ben utilizando os ordenadores propios dos alumnos. Estes recursos inclúen actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest.

· Resolución de problemas, que lle permite ao alumno/a desenvolver e perfeccionar as súas propias estratexias, á vez que adquire outras xerais e específicas.

· Exercicios e actividades diversificadas (de reforzo, de ampliación, traballo en grupo, uso das TIC...), secuenciados por niveis de dificultade e que lles facilitan a adquisición de competencias básicas a todos os alumnos.

Unidade 4: O sector primario. Estrutura:

Actividades iniciais e de motivación relacionadas cun texto introdutorio e coa imaxe de presentación.

Competencias básicas: Relación das competencias básicas fundamentais que se han adquirir a partir do desenvolvemento das aprendizaxes.

Índice: Presenta os contidos da unidade e serve como organizador das aprendizaxes.

Contidos: Secuencias de aprendizaxe para cada contido da unidade, con actividades de aprendizaxe e de aplicación.

Propóñense tamén actividades complementarias, actividades TIC, actividades de traballo das CB e de reforzo ou ampliación.

Todo o traballo dos contidos está orientado ao desenvolvemento e á adecuación das competencias básicas definidas na unidade. Tamén se inclúe a sección Amplía e descubre, cunha proposta para afondar nun contido da unidade.

Síntese: Esquema que resume graficamente os contidos básicos da unidade.

Vocabulario: Conceptos básicos que se deben coñecer ao finalizar a unidade.

Actividades finais: Unha proposta de investigación ou de análise e actividades para traballar as competencias básicas.

Avaliación: Actividades para comprobar se se comprenderon e se asimilaron os contidos desenvolvidos na unidade.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

ESCRITOS

ORAIS

OUTROS

· Tarefas diversas do alumno/a realizadas na actividade diaria na clase.

· Actividades diversas de avaliación de aprendizaxes e de competencias básicas.

· Proceso seguido na resolución de problemas.

· Actividades TIC, actividades interactivas, cazas do tesouro e webquest.

· Valoración da formulación e dos procesos seguidos, así como do resultado obtido.

· Preguntas individuais e colectivas.

· Observación e valoración do grao de participación de cada alumno/a e da calidade das súas intervencións.

· Ficha de rexistro individual.

· Rexistro para a avaliación continua do grupo clase.

· Autoavaliación (oral e escrita).

· Blog do profesor/a.

AVALIACIÓN DA PRÁCTICA DOCENTE

ADECUACIÓN DA PLANIFICACIÓN

RESULTADOS ACADÉMICOS

PROPOSTAS DE MELLORA

Preparación da clase e dos materiais didácticos

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases.

Existe unha distribución temporal equilibrada.

Axéitase o desenvolvemento da clase ás características do grupo.

Utilización dunha metodoloxía adecuada

Tivéronse en conta aprendizaxes significativas.

Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, no tratamento dos contidos etc.).

A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno/a.

Regularización da práctica docente

Grao de seguimento dos alumnos.

Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes.

Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das aprendizaxes e información que delas se lles dá aos alumnos e ás familias

Os criterios para unha avaliación positiva atópanse vinculados aos obxectivos e aos contidos.

Os instrumentos de avaliación permiten rexistrar numerosas variables da aprendizaxe.

Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía das actividades planificadas.

Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronselles a coñecer:

- aos alumnos.

- ás familias.

Utilización de medidas para a atención á diversidade

Adóptanse medidas con antelación para coñecer as dificultades de aprendizaxe.

Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe.

As medidas e os recursos ofrecidos foron suficientes.

Aplicáronse medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo aos informes psicopedagóxicos.

PROGRAMACIÓN DE APOIO ÁS N.E.E.

Alumnos

1 …...............

2 …...............

3 …...............

4 …...............

5 …...............

6 …...............

7 …...............

8 …...............

…...............

Atención individualizada na aula para a realización das actividades propostas.

Adaptación das actividades da programación.

Atención individualizada dentro e fóra da aula para a realización das actividades adaptadas.

Adaptación curricular significativa por N.E.E.

Adaptación curricular por alta capacidade intelectual.

Adaptacións no material curricular por incorporación tardía no SE.

UNIDADE DIDÁCTICA 5: O sector secundario

COMPETENCIAS BÁSICAS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS

CONTIDOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Competencia social e cidadá

· Aceptar os puntos de vista diferentes sobre un mesmo fenómeno ou problema.

Competencia coñecemento do mundo físico

· Respectar e defender o patrimonio ambiental e mostrar unha actitude positiva respecto dun desenvolvemento sostible.

Competencia tratamento da información e competencia dixital

· Utilizar Internet para obter información, e procesala de forma crítica e reflexiva.

Competencia comunicación lingüística

· Expresar as ideas propias con corrección e coherencia, xa sexa de forma oral ou escrita.

Competencia aprender a aprender

· Extraer conclusións a partir da análise de series estatísticas, de gráficas e de mapas.

· Analizar unha paisaxe industrial.

· Definir o sector secundario e coñecer as principais tendencias actuais das actividades que o forman.

· Coñecer e valorar os recursos que utiliza a actividade industrial (materias primas, fontes de enerxía, recursos humanos...) e recoñecer as diferenzas entre países respecto do seu nivel de industrialización.

· Diferenciar e definir os distintos tipos de industria.

· Localizar os grandes espazos industriais do mundo e coñecer os factores que determinan a localización da industria.

· Ser consciente dos problemas ambientais que xera o sector secundario e valorar positivamente as propostas que buscan un desenvolvemento sostible.

· Analizar paisaxes industriais.

Conceptos

· As actividades secundarias: industria, construción e produción de enerxía.

· Definición de materia prima. Tipos: de orixe vexetal e animal, de orixe mineral.

· Fontes de enerxía non-renovables.

· Fontes de enerxía renovables.

· Tipos de industria.

· As tendencias actuais da industria.

· Elementos do proceso industrial.

· A empresa industrial.

· Principais factores de localización industrial.

· Definición de paisaxe industrial.

· Principais problemas ambientais xerados pola industria: a choiva ácida, os residuos, a deterioración da capa de ozono, o efecto invernadoiro e o cambio climático.

Procedementos

· Obtención, análise e comparación de información obtida en táboas de datos e en mapas.

· Busca de información en Internet para ampliar coñecementos sobre un tema.

· Interpretación de esquemas.

· Análise dunha paisaxe industrial.

· Lectura e elaboración de esquemas.

Valores

· Toma de conciencia dos conflitos xerados pola explotación de materias primas estratéxicas, especialmente en países subdesenvolvidos.

· Valoración da importancia do uso de enerxías renovables.

· Valoración positiva da existencia de leis de protección do medio natural e respecto cara a elas.

· Toma de conciencia do impacto negativo da industria sobre o medio natural e valoración das iniciativas que defendan un desenvolvemento sostible.

Ensinanzas transversais

· Educación ambiental.

· Obter e utilizar informacións relevantes sobre as actividades do sector secundario.

· Distinguir os principais tipos de recursos naturais e a súa distribución no mundo. Valorar a súa importancia social e comprender a necesidade de explotalos racionalmente.

· Localizar e caracterizar as principais zonas e focos de actividade industrial.

· Percibir e describir os efectos ambientais das actividades industriais e manifestar interese por apoiar un desenvolvemento industrial sostible.

ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

· Definir sector secundario e explicar, a partir dun esquema, a súa importancia económica.

· Analizar unha serie de indicadores socioeconómicos para coñecer o nivel de industrialización no mundo. Os datos exprésanse en mapas, en gráficos e en táboas de datos.

· Reflexionar sobre que áreas son as máis industrializadas, a partir dun texto sobre as primeiras empresas mundiais.

· Indicar que tipo de materia prima necesitan algunhas industrias.

· Xustificar por que a minaría pertence ao sector secundario e indicar, a partir dun mapa, as principais áreas con xacementos minerais.

· Analizar gráficas con datos sobre produción de minerais.

· Comentar un texto sobre conflitos provocados pola explotación de minerais.

· Elaborar un esquema cos principais tipos de fontes de enerxía e explicar cales son as máis utilizadas e que problemas supoñen.

· Interpretar datos de gráficas e táboas sobre consumo e produción de enerxía.

· Comentar un texto sobre a utilización de enerxía alternativa.

· Elaborar un esquema dos tipos de industrias e comparalos.

· Indicar que tipo de industria fabrica unha serie de produtos.

· Explicar as tendencias actuais da industria.

· Buscar información en Internet sobres parques tecnolóxicos e contestar unhas preguntas.

· Explicar que é o proceso industrial a partir da lectura dun esquema.

· Identificar o proceso industrial dun xersei a partir de imaxes.

· Xustificar por que é necesaria a organización empresarial.

· Comentar un texto sobre as novas estratexias empresariais.

· Indicar factores de localización de diversas industrias, incluíndo a análise dunha imaxe.

· A partir da información dun mapa, contestar preguntas sobre a localización mundial das industrias.

· Analizar os factores actuais da localización industrial a partir da lectura dun texto.

· Contestar preguntas sobre unha paisaxe industrial a partir dunha imaxe comentada.

· Analizar unha paisaxe industrial a partir dunha fotografía e dun esbozo.

· Explicar, a partir dun esquema, os principais problemas ambientais que xera a industria.

· Explicar a formación da choiva ácida e as súas consecuencias a partir da lectura dun debuxo.

· Definir efecto invernadoiro e comentar dous textos sobre este tema e as súas consecuencias.

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

OUTRAS ACTIVIDADES

AVALIACIÓN INICIAL

Grupo clase

· Realizar exercicios diversos relacionados cos ítems indicados no apartado Preparación da unidade.

· Examinar os contidos da unidade para identificar os conceptos clave.

MOTIVACIÓN

· Antes de empezar, observar a fotografía da presentación de unidade, responder as preguntas da sección Responde e pedirlle ao alumnado que elabore unha definición de sector secundario, que se poderá contrastar ao iniciar o primeiro apartado.

COMPLEMENTARIAS

· Ao estudar o proceso industrial, propoñer un traballo en grupo.

- Explicar os seguintes conceptos: automatización do proceso, traballo en serie, cadea de montaxe, produtividade, recursos humanos, cualificación, incentivos e control de calidade. Se é necesario, deben buscar información.

- Escoller un produto, investigar cal é o seu proceso industrial e explicalo utilizando os conceptos anteriores. Debuxalo en distintas viñetas.

· Escoller unha industria ou un polígono industrial da propia localidade e, en grupos, analizar os factores de localización que o condicionaron. No traballo deberanse achegar fotografías e mapas.

ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Reforzo

· Ficha 1: A localización industrial.

· Ficha 2: Analizar unha paisaxe industrial.

Ampliación

· Ficha 3: Os metais estratéxicos.

· Ficha 4: O desenvolvemento sostible.

AVALIACIÓN

DA UNIDADE

DAS COMPETENCIAS BÁSICAS

Libro do Alumno

· Definir sector secundario e clasificar unha serie de actividades.

· Explicar as características de cada tipo de industria.

· Explicar os problemas ambientais que provocan as actividades secundarias e as súas consecuencias.

· Analizar un mapa temático sobre os grandes espazos industriais do mundo.

Ficha de avaliación

· Sinalar a resposta correcta ao enunciado proposto.

· Explicar por que a industria é unha das bases da economía.

· Clasificar os diferentes tipos de industria e indicar a súa localización.

· Situar nun mapamundi o tres principais espazos industriais do mundo.

· Explicar que é o efecto invernadoiro e que consecuencias ten.

Libro do Alumno

· Completar un esquema sobre o sector secundario.

· Elaborar un esquema sobre o proceso industrial.

· Explicar o proceso de produción dunha industria téxtil.

· Elaborar un mapa da localización industrial no mundo.

· Indicar as principais tendencias da industria a partir da lectura dun texto.

· Analizar unha paisaxe industrial a partir dunha fotografía.

Ficha de avaliación

· Ler o texto e responder as preguntas.

· Relacionar conceptos con definicións.

ACTIVIDADES DE PROMOCIÓN DA LECTURA E DA EXPRESIÓN

Lectura

· Ler de forma comprensiva.

· Gozar coa lectura de novelas.

· Utilizar estratexias de comprensión lectora.

- Lectura silenciosa (autorregulación da comprensión).

- Elaboración de sínteses, esquemas e resumos (concienciación da propia comprensión).

Expresión

· Expoñer de forma oral e escrita a formulación e o desenvolvemento na resolución das diversas actividades.

· Expresar adecuadamente as aprendizaxes, utilizando o vocabulario preciso.

ACTIVIDADES TIC

Páxinas web

· Consultar a páxina web http://

HYPERLINK "http://es.wikipedia.org/wiki/Silicon_Valley"es.wikipedia.org/wiki/Silicon_Valley

· Consultar a páxina web http://www.apte.org

· Consultar a páxina web dos parques tecnolóxicos de España e explicar que son e que tipo de industrias se agrupan neles. http://www.apte.org

· Consultar a páxina web dos parques tecnolóxicos de Galicia http://www.tecnopole.es/?9=es/list

HYPERLINK "http://www.tecnopole.es/?9=es/listet"http://www.tecnopole.es/?9=es/list

· Consultar a páxina web http://es.wikipedia.org/wiki/

HYPERLINK "http://es.wikipedia.org/wiki/Desarrollo_sostenible"D

HYPERLINK "http://es.wikipedia.org/wiki/Desarrollo_sostenible"esarrollo_s

HYPERLINK "http://es.wikipedia.org/wiki/Desarrollo_sostenible"ostenible

· Consultar a páxina web http://www.wor

HYPERLINK "http://www.workdbank.org/depweb/spanish/sd.html"l

HYPERLINK "http://www.worldbank.org/depweb/spanish/sd.html"dbank.org/depweb/spanish/sd.html

· Consultar a páxina web http://unf

HYPERLINK "http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/2830.php"c

HYPERLINK "http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/2830.php"cc

HYPERLINK "http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/2830.php".int/kyoto_protocol/items/2830.p

HYPERLINK "http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/2830.php"h

HYPERLINK "http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/2830.php"http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/2830.php

· Consultar a páxina web http://unfccc.int/2860.php

Memoria USB

· Consultar a memoria USB para obter propostas de actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest. Tamén se poden obter presentacións para facilitar a aprendizaxe do alumnado.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA UNHA AVALIACIÓN POSITIVA

· Obter e utilizar informacións relevantes sobre as actividades do sector secundario.

· Distinguir os principais tipos de recursos naturais e a súa distribución no mundo. Valorar a súa importancia social e comprender a necesidade de explotalos racionalmente.

· Localizar e caracterizar os principais focos e zonas de actividade industrial.

· Percibir e describir os efectos ambientais das actividades industriais e manifestar interese por apoiar un desenvolvemento industrial sostible.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

· Uso correcto dos conceptos e do vocabulario específico ao transmitir e solicitar información.

· Uso espontáneo ou en contextos cotiáns das aprendizaxes realizadas.

· Grao de elaboración persoal das ideas, das respostas e dos procesos persoais desenvolvidos.

· Grao de comprensión e de comunicación da información.

· Orde e claridade na presentación das actividades.

· Porcentaxe ou número de acertos en probas, en exercicios e en traballos escritos.

· Comportamento: respecto, interese e motivación, atención, tenacidade, perseveranza, compañeirismo.

METODOLOXÍA

MATERIAIS E RECURSOS

ESPAZOS - TEMPOS

ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS

· Libro de texto CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Libro dixital CIENCIAS SOCIAIS 3 ESO, editorial rodeira.

· Memoria USB.

· Actividades interactivas.

· Animacións.

· Cazas do tesouro.

· Webquest.

· Materiais imprimibles:

– Programación e orientacións didácticas.

– Material complementario.

· Xerador de avaliacións.

· Aula.

· Tempo aproximado: dúas semanas.

A metodoloxía proposta promove a construción de aprendizaxes significativas a partir da secuencia:

· Evocación de coñecementos previos para abordar os novos contidos.

· Progresiva e coidada incorporación de novos contidos, mediante exemplos extraídos de situacións cotiás, que favorecen a súa compresión e a súa xeneralización por medio de modelos, de esquemas, da formulación de problemas... Isto posibilita a transferencia de aprendizaxes á vida cotiá, conectando coa adquisición das competencias básicas propias da materia.

· Elaboración de sínteses.

· Recursos dixitais de diferente índole, preparados para impartir clases desde a metodoloxía do encerado dixital ou ben utilizando os ordenadores propios dos alumnos. Estes recursos inclúen actividades interactivas, animacións, cazas do tesouro e webquest.

· Resolución de problemas, que lle permite ao alumno/a desenvolver e perfeccionar as súas propias estratexias, á vez que adquire outras xerais e específicas.

· Exercicios e actividades diversificadas (de reforzo, de ampliación, traballo en grupo, uso das TIC...), secuenciados por niveis de dificultade e que lles facilitan a adquisición de competencias básicas a todos os alumnos.

Unidade 5: O sector secundario. Estrutura:

Actividades iniciais e de motivación relacionadas cun texto introducorio e coa imaxe de presentación.

Competencias básicas: Relación das competencias básicas fundamentais que se han adquirir a partir do desenvolvemento das aprendizaxes.

Índice: Presenta os contidos da unidade e serve como organizador das aprendizaxes.

Contidos: Secuencias de aprendizaxe para cada contido da unidade, con actividades de aprendizaxe e de aplicación.

Propóñense tamén actividades complementarias, actividades TIC, actividades de traballo das CB e de reforzo ou ampliación.

Todo o traballo dos contidos está orientado ao desenvolvemento e á adecuación das competencias básicas definidas na unidade. Tamén se inclúe a sección Amplía e descubre, cunha proposta para afondar nun contido da unidade.

Síntese: Esquema que resume graficamente os contidos básicos da unidade.

Vocabulario: Conceptos básicos que se deben coñecer ao finalizar a unidade.

Actividades finais: Unha proposta de investigación ou de análise e actividades para traballar as competencias básicas.

Avaliación: Actividades para comprobar se se comprenderon e se asimilaron os contidos desenvolvidos na unidade.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

ESCRITOS

ORAIS

OUTROS

· Tarefas diversas do alumno realizadas na actividade diaria na clase.

· Actividades diversas de avaliación de aprendizaxes e de competencias básicas.

· Proceso seguido na resolución de problemas.

· Actividades TIC, actividades interactivas, cazas do tesouro e webquest.

· Valoración da formulación e dos procesos seguidos, así como do resultado obtido.

· Preguntas individuais e colectivas.

· Observación e valoración do grao de participación de cada alumno/a e da calidade das súas intervencións.

· Ficha de rexistro individual.

· Rexistro para a avaliación continua do grupo clase.

· Autoavaliación (oral e escrita).

· Blog do profesor/a.

AVALIACIÓN DA PRÁCTICA DOCENTE

ADECUACIÓN DA PLANIFICACIÓN

RESULTADOS ACADÉMICOS

PROPOSTAS DE MELLORA

Preparación da clase e dos materiais didácticos

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases.

Existe unha distribución temporal equilibrada.

Axéitase o desenvolvemento da clase ás características do grupo.

Utilización dunha metodoloxía adecuada

Tivéronse en conta aprendizaxes significativas.

Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, no tratamento dos contidos etc.).

A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno/a.

Regularización da práctica docente

Grao de seguimento dos alumnos.

Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes.

Os criterios de promoción están acordados entre os profesores.

Avaliación das aprendizaxes e información que delas se lles dá aos alumnos e ás familias

Os criterios para unha avaliación positiva atópanse vinculados aos obxectivos e aos contidos.

Os instrumentos de avaliación permiten rexistrar numerosas variables da aprendizaxe.

Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía das actividades planificadas.

Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronselles a coñecer:

- aos alumnos.

- ás familias.

Utilización de medidas para a atención á diversidade

Adóptanse medidas con antelación para coñecer as dificultades de aprendizaxe.

Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe.

As medidas e os recursos ofrecidos foron suficientes.

Aplicáronse medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo aos informes psicopedagóxicos.

PROGRAMACIÓN DE APOIO ÁS N.E.E.

Alumnos

1 …...............

2 …...............

3 …...............

4 …...............

5 …...............

6 …...............

7 …...............

8 …...............

…...............

Atención individualizada na aula para a realización das actividades propostas.

Adaptación das actividades da programación.

Atención individualizada dentro e fóra da aula para a realización das actividades adaptadas.

Adaptación curricular significativa por N.E.E.

Adaptación curricular por alta capacidade intelectual.

Adaptacións no material curricular por incorporación tardía no SE.

UNIDADE DIDÁCTICA 6: Os servizos

COMPETENCIAS BÁSICAS

OBXECTIVOS DIDÁCTICOS

CONTIDOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Competencia social e cidadá

· Prestar atención e escoitar as opinións e os comentarios dos demais.

Competencia tratamento da información e competencia dixital

· Interpretar estatísticas referidas ao sector servizos.

· Interpretar imaxes fotográficas.

Competencia aprender a aprender

· Analizar gráficas e mapas de fluxos, e extraer conclusións.

· Elaborar sínteses a partir de informacións diversas.

Competencia autonomía e iniciativa persoal

· Escoller entre varias alternativas, argumentando a decisión.

· Recoñecer a diversidade de actividades que integran o sector terciario, e identificar as súas principais características e as tendencias de futuro.

· Coñecer os servizos sociais e comprender a súa relación co desenvolvemento económico.

· Valorar a importancia das actividades administrativas e financeiras, e coñecer o seu funcionamento básico.

· Distinguir os diversos tipos de turismo e as actividades relacionadas co lecer, e valorar os efectos positivos e negativos das actividades turísticas.

· Analizar un mapa de fluxos.

Conceptos

· O sector terciario: trazos característicos e actividades que engloba.

· Os servizos sociais: definición e tipos.

· A sanidade e a educación: importancia económica e desigualdades Norte-Sur.

· A xestión de empresas: características e tendencias.

· As actividades financeiras: características e tendencias.

· O turismo: importancia económica e tipos.

· Clasificación dos tipos de turismo.

· As tendencias do turismo.

· Os fluxos turísticos mundiais e europeos.

Procedementos

· Análise dun mapa temático.

· Análise de gráficas.

· Análise de datos estatísticos.

· Obtención de información a partir de fotografías.

· Análise e interpretación de datos estatísticos.

· A interpretación dun mapa de fluxos: identificación de fluxos e dedución de conclusións.

Valores

· Conciencia das desigualdades nos servizos sociais e actitude crítica cara a elas.

· Valoración crítica do impacto ambiental e socioeconómico das actividades turísticas.

Ensinanzas transversais

· Educación moral e cívica.

· Educación ambiental.

· Elaborar individualmente ou en grupo traballos sinxelos e exposicións orais sobre os servizos, utilizando o vocabulario pertinente e a corrección formal adecuada.

· Utilizar informacións relevantes sobre o sector terciario procedentes de fontes variadas. Relacionar as informacións, valoralas e combinalas para explicar feitos sociais.

· Coñecer, identificar e valorar os aspectos xeográficos do contorno, como resultado das interaccións entre o medio natural e as actividades turísticas, e coñecer os espazos turísticos e a