edit)id108-10-12-2015_10:... · web viewการเปร ยบเท ยบระด...
TRANSCRIPT
ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรกรณศกษา พนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2
จงหวดเชยงใหมกชกร นาทนล, สทธาวรรณ จระพนธ
คณะบรหารธรกจ, มหาวทยาลยหอการคาไทย Email: [email protected]
กลมวชาการตลาด, คณะบรหารธรกจ, มหาวทยาลยหอการคาไทยถนนวภาวดรงสต เขตดนแดง กรงเทพฯ 10400
Email: [email protected]
บทคดยองานวจยเรองนมวตถประสงค เพอศกษาระดบความผกพนของ
พนกงานตอองคกร และเพอศกษาปจจยทมผลตอความผกพนของพนกงานตอองคกร กรณศกษาพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม โดยเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จำานวน 140 คน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t (t-test) การทดสอบคา f (F-test) วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One way ANOVA) และคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน
ผลการวจย พบวา 1) พนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม มระดบความผกพนตอองคกรโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก 2) ผลการเปรยบเทยบความผกพนตอองคกร ของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม จำาแนกตามลกษณะสวนบคคล ไดแก เพศ สถานะภาพสมรส ระดบการศกษา ตำาแหนงงาน ทแตกตางกนมผลตอระดบความผกพนตอองคกรไมแตกตางกน สวนลกษณะสวนบคคล ไดแก ระยะเวลา
ปฏบตงาน และเงนเดอน ทแตกตางกนจะมผลตอระดบความผกพนตอองคกรแตกตางกน อยางมนยสำาคญทางสถตท 0.05 3) จากการศกษาความสมพนธ พบวา ปจจยดานลกษณะงานและปจจยดานความสมพนธในองคกร มความสมพนธกบความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.01 ดานความจงรกภกดตอองคกร ดานความเตมใจในการปฏบตงาน และความทมเทในหนาท
คำาสำาคญ : ความผกพนตอองคกร, ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม
AbstractThe purposes of this research were; to
investigate the degree of organizational commitment of employees of Government Savings Bank zonal Chiang Mai 2 Chiang Mai province, and to study the factors affecting organizational commitment of employee of Government Savings Bank zonal Chiang Mai 2 Chiang Mai province. The data collected from 140 employees of Government Savings Bank zonal Chiang Mai 2 Chiang Mai province by using questionnaires. The statistics used in this research were percentage, mean, standard deviation, T-test, F-test, analyzing one way ANOVA transformation, and Pearson’s product moment correlation.
The main findings from data analysis that the researcher conducted were summarized as follows: 1) The degree of organizational commitment of employees of Government Savings Bank zonal Chiang Mai 2 Chiang Mai province was overall high in each aspect. 2) The results of comparing the degree of organizational commitment of
employees of Government Savings Bank zonal Chiang Mai 2 Chiang Mai province according to sex, marriage status, education level and job position showed that the organizational commitment from these factors was not different. On the other hand, duration of working experience and salary were affected to employee to have different organizational commitment with statistical significance at 0.05. 3) The result of relation in job characteristics and the organizational commitment showed positive relationship in organizational commitment of employees of Government Savings Bank zonal Chiang Mai 2 Chiang Mai province with statistical significance at the level of 0.01. Keywords: Organizational commitment, Government Savings Bank zonal Chiang Mai 2 Chiang Mai
1. บทนำาในยคปจจบน ทกองคกรตางใหความสำาคญกบการบรหาร
จดการมงเนนไปยงบคลากรในหนวยงานมากขน เพอรกษาบคลากรทมคณคาใหอยกบองคกรตลอดไป การบรหารทรพยากรมนษยจงจดเปนปจจยทสำาคญอยางหนงในการบรหารงาน การจดการซงถาองคกรเรมตนดวยการมบคลากรทด มความสามารถ ปจจยดานอนๆกจะสงผลดตามมา ดงนนการบรหารทรพยากรมนษยจงมความสำาคญตอการพฒนาองคกร ทรพยากรมนษย เปนทรพยากรทมคาทสดขององคกรเพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอใหองคกรบรรลความสำาเรจในเปาหมาย เพอสอดคลองกบวสยทศนพนธกจ กลยทธ คานยม และแผนปฏบตงานโดยรวมขององคกรรวมถงเพอความเจรญกาวหนาขององคกร และ
เมอองคกรมการจดใหมการอบรม เรยนรวธปฏบตงาน ใหเกดความเชยวชาญในหนาทของตนเอง กสามารถลดความเสยหายทเกดกบธนาคารได ธนาคารออมสนเปนองคกรทนำาเกณฑการประเมนคณภาพรฐวสาหกจ (State Enterprise Performance Appraisal หรอ SEPA) โดยมการเชอมโยงเขากบระบบแรงจงใจของพนกงาน ซงเปนกรอบในการบรหารงานและในหลกเกณฑของ SEPA หมวด 5 ไดมงเนนการพฒนาบคลากร และกำาหนดใหองคการหาปจจยสำาคญทสงผลตอความผกพนของบคลากร รวมทงปจจยทสงผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานของบคลากรเพอใหเกดผลการดำาเนนงานทด
ผวจยในฐานะพนกงานปฏบตการ ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม จงมความสนใจทจะศกษาในเรองปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานออมสนเขตเชยงใหม 2 เนองจากปจจบนจะเหนไดวา พนกงานสวนใหญเปนเดกรนใหม ทเรมเปนกลมใหญในองคกรซงมระยะเวลาปฏบตงานอยระหวาง 1-5 ป และพนกงานรนใหมมความอดทนตำา เปลยนงานบอย อยากมตำาแหนงเรว อยากไดคาตอบแทนสงๆ ในขณะททำางานเพยงไมกป วตถประสงคการวจยครงน 1. เพอศกษาระดบความผกพนของพนกงานตอองคกร กรณศกษาพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม 2. เพอศกษาปจจยทมผลตอความผกพนของพนกงานตอองคกร กรณศกษาพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม ประโยชนในการศกษาเพอทจะสามารถนำาผลการวจยทไดไปใชประโยชนในการนำาเสนอตอผบรหาร เพอหาแนวทางในการปรบปรงและพฒนารปแบบการบรหารจดการทรพยากรมนษยใหมประสทธภาพมากขน อนจะสงเสรมใหพนกงานเกดความผกพนตอองคกร และลดจำานวนการลาออกของพนกงานดงนนสงทองคกรตองคำานงถงอยเสมอคอการทำาอยางไรจงจะ
สรรหาคนทมฝมอ มคณภาพมารวมงานในองค และเมอรบเขามาแลวจะพฒนาและฝกฝนใหดขน พรอมทจะอทศกำาลงกาย กำาลงใจ และสตปญญาใหแกองคกรเพอทำางานทไดรบมอบหมายมประสทธภาพสงสด และบรรลตามวตถประสงคทองคกรตงไว
ในยคปจจบนการบรหารจดการทรพยากรมนษยนนกมไดจำากดขอบเขตอยแคการสรรหาและคดเลอกบคลากรทมความสามารถเขามาปฏบตงานในองคกรเทานน แตยงกวานนยงมสงสำาคญทจะตองดำาเนนการควบคกนไป คอ การปลกฝงหรอสรางจตสำานกใหบคลากรภายในองคกรเกดพงพอใจ ความผกพน ความซอสตยและจงรกภกดทจะรวมมอและปฏบตงานใหกบองคกรตลอดไป 2. แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ
John P. Meyer & N.J. Allen (1997) กลาววา องคประกอบของความผกพนของพนกงานตอองคกรวาม 3 องคประกอบ ซงมปจจยทกอใหเกดความผกพนในแตละดานแตกตางกนดงน 1.ปจจยทกอใหเกดความผกพนดานความตอเนอง ไดแก อาย ระยะเวลาในการปฏบตงาน ความพงพอใจในการปฏบตงาน ความตงใจลาออกจากงาน 2.ปจจยทกอใหเกดความผกพนดานความรสก ไดแก ความมอสระในการทำางาน ลกษณะเฉพาะของงาน ความสำาคญของงาน การไดใชทกษะทหลากหลาย ความทาทายของงาน 3.ปจจยทกอใหเกดความผกพนดานบรรทดฐานทางสงคม ไดแก ความสมพนธตอผบงคบบญชาและเพอนรวมงาน การพงพาองคกร การมสวนรวมในการบรหาร
Porter and other (1977:46) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคการวาความผกพนตอองคการเปนความสมพนธทจะแสดงออกถงความเชอมโยงทงหมดระหวางพนกงานและองคการจะรวมความหมายไปถงองคประกอบของความพงพอใจในงานเปน
ความเขมขนทเปนคณลกษณะของแตละบคคลทเกยวของในการปฏบตงานใหกบองคการ โดยความผกพนนจะมคณลกษณะ 3 ประการดงน 1. ความเชอมนและยอมรบในเปาหมายขององคการ 2. ความเตมใจทจะใชความพยายามอยางเตมกาลงสามารถเพอประโยชนขององคการ 3. ความตองการทจะคงอยเปนสมาชกภาพขององคการตอไป
Hunt,Chonko and Wood (1985) ไดสรางกรอบแนวคดความผกพนตอองคการโดยไดพฒนามาจากงาน Steers (1977) ,Stevens Beyer and Trice (1978),Brief and Aldag (1980),Bhagatand Chassie (1981) และ Still (1983) โดยสรางตวแปรตนทง 6 ตว จากงานวจยเชงประจกษทเกยวของกบความผกพนตอองคการไดดงน 1. คณลกษณะสวนบคคลไดแกอายการศกษา รายไดความสมพนธกบเพอนรวมงาน 2. การลงทนของตวบคคลวาเกดจากระดบความคาดหวงของพนกงานในผลตอบแทนทไดจากความจงรกภกดในองคการ จากเหตผลดงกลาวบคคลจงทมเทใหกบองคการเพอแลกเปลยนผลประโยชนทจะได (หรอคาดวาจะได) จากองคการในภายภาคหนา 3. ความคาดหวงตอปจจยทางสงคม หมายถง ระดบความคาดหวงทเกดจากการทพนกงานเกบรวบรวมขอมลขององคกรทตนเองทางานอยในปจจบน เพอเปรยบเทยบกบประสบการณในททางานเดม ซงผลจากการเปรยบเทยบนมกจะนำาไปสความคาดหวงของพนกงานตอองคการใหมและตอความผกพนตอองคการตามลำาดบ 4. พฤตกรรมการหางาน หมายถง ระยะเวลาทบคคลไดใชไปกบการหางานจำานวนของใบสมครทสงจานวนครงของการไดรบการสมภาษณเขาทำางาน จำานวนครงทไดรบการชกชวนใหเขาทำางาน 5. ความสมพนธในงาน ความสมพนธทดระหวางพนกงานกบเพอนรวมงานทมงานหวหนางาน ตลอดจนผบงคบบญชาในระดบตางๆ ทเกดจากการไดมาท างานรวม
กน 6. คณลกษณะของงาน โดยทวไปแลวคณลกษณะของงานจะถกกำาหนดโดยความหลากหลายของงาน ความมเอกลกษณของงาน ความสำาคญของงาน ความมอสระ (พชต พทกษเทพสมบต,2552:หนา 190-194)งานวจยทเกยวของ
นรมน ดอเลาะ (2556:119) ไดศกษาเรอง ความผกพนตอ“องคการของบคลากรมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร พบวา ”บคลากรมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร มความผกพนตอองคการโดยรวมอยในระดบมาก โดยมความผกพนดานความปรารถนาอยางยงทจะรกษาไวซงความเปนสมาชกภาพขององคการมากทสด เมอพจารณาการรบรบรรยากาศองคการของบคลากร พบวา บคลากรมการรบรดานความเปนอนหนงอนเดยวกนมากทสด โดยบคลากรมความรสกวาตนเปนสวนหนงขององคการ ทงนเนองจากภายในองคการบคลากรมการชวยเหลอกนและกนในการทำากจกรรมตางๆขององคการและองคการมการสงเสรมใหบคลากรมความสามคคและความผกพนตอองคการ ซงความผกพนตอองคการเปนกระบวนการพฒนา ทางจตใจของบคลากรทจำาเปนจะตองสรางและสะสมกนอยางตอเนอง
นดาขวญ รมเมอง ไดศกษาเรอง ความผกพนตอองคการ“ของบคลากร กรณศกษา โรงเรยนธดาแมพระ จงหวดสราษฎรธาน ”พบวาบคลากรโรงเรยนธดาแมพระ จงหวดสราษฎรธานมระดบความผกพนตอองคการอยในระดบมากและมความสมพนธในทศทางเดยวกนทง 3 ดาน ไดแก ดานความเตมใจทจะปฏบตงานเพอองคการ ดานความเชอมนและยอมรบเปาหมายคานยมขององคการ ดานความตองการทจะรกษาความเปนสมาชกขององคการ และปจจยทมผลตอความผกพนตอองคการคอ ปจจยดานบคคล ปจจยดานลกษณะงาน ปจจยดานประสบการณการทำางาน ซงสงผลใหบคลากร
มความผกพนตอองคการและจะทมเทกำาลงความสามารถอยางเตมทเพอใหองคการประสบความสำาเรจ ตามบรรลเปาหมายทองคการไดตงไว
วรตน พวงเพชร (2549) ไดศกษาเรอง ความผกพนตอ“องคกรของพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทย ผลการวจย ”พบวา 1. ผลการวเคราะหสถานภาพสวนบคคล ของกลมตวอยางพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทย พบวา เปนเพศชาย 55.8 และเพศหญง รอยละ 44.2 มอายระหวาง 31-40 ป รอยละ 52.0 การศกษาระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 57.3 และมระยะเวลาการทำางาน 5 ป-10 ป 2. ผลการวเคราะหความผกพนตอองคการของพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทยพบวา พนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทยมความผกพนตอองคการ โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง (x = 3.47) 3. การเปรยบเทยบความผกพนของพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทยจำาแนกตามสภาพสวนบคคล พบวา ความผกพนตอองคการของพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทย เฉพาะดานระดบการศกษาเทานนทแตกตางกน 4. ผลการวเคราะห ความสมพนธระหวางลกษณะสภาพแวดลอมขององคการกบความผกพนตอองคการของพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทย พบวา ลกษณะงานมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05
ปารชาต บวเปง (2554) ไดศกษาเรอง ปจจยทมผลตอ“ความผกพนตอองคกรของพนกงานบรษท ไดกน อนดสทรส ประเทศไทย (จำากด) ผลวจยพบวา การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยดานลกษณะและดานประสบการณ กบความผกพนตอองคกรของพนกงานบรษทไดกน อนดสทรส ประเทศไทย(จำากด) พบวา ดานความรสกภาพรวมอยในระดบมาก ดานบรรทดฐานทาง
สงคม อยในระดบปานกลาง เมอเปรยบเทยบระดบความผกพนตอองคกร พบวา เพศ ระดบการศกษา สถานภาพสมรส รายไดตอเดอน ในภาพรวมระดบความผกพนตอองคกรของพนกงานระหวางเพศชายกบเพศหญงไมมความแตกตางกน มเพยง อาย ระยะเวลาปฏบตงาน มระดบความผกพนตอองคกรแตกตางกน
กรอบแนวคด
3.วธการศกษากลมตวอยาง
ประชากรในการศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม คอ พนกงานเฉพาะในธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม ซงมทงหมด 149 คน ในสงกดธนาคารออมสนเขต
เชยงใหม จำานวน 9 สาขา ไดแก สาขาบอสราง สาขาดอยสะเกด สาขามหาวทยาลยเชยงใหม สาขาสนกำาแพง สาขามโชคพลาซา สาขาบวกครกหลวง สาขาแมโจ สาขาสนทราย สาขาสามแยกสนทราย (แหลงทมา : ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2, สงหาคม 2558 : หนวยสนบสนนงานสาขา) กลมตวอยาง คอ พนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม จำานวน 140 คน ใชวธการสมตวอยางแบบแบงชนตามสดสวน โดยทำาการแบงสดสวนกลมตวอยางจำาแนกตามสาขาทสงกด
การเกบรวบรวมขอมล1. ไดทำาการแจกแบบสอบถามใหกบกลมตวอยาง โดยสงไปยง
สาขาในสงกด ธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 โดยกำาหนดวนรบคนภายใน 1 สปดาห นบจากวนทจดสงแบบสอบถาม
2. เมอไดรบแบบสอบถามตามทกำาหนดไว ผวจยทำาการตรวจสอบความถกตอง สมบรณของแบบสอบถาม หากแบบสอบถามใดไมสมบรณจะทำาการคดแยกออก หลงจากนนทำาการนบจำานวน และจดเกบเพมเตมใหครบตามจำานวนกลมตวอยางทกำาหนดไว
3. รวบรวมแบบสอบถามทสมบรณบนทกลงรหสและตรวจใหคะแนนตามเกณฑทกำาหนดไว
การวเคราะหขอมล1. แบบสอบถามเกยวกบลกษณะสวนบคคลของผตอบคำาถาม
ใชวธการแจกแจงความถ โดยแสดง คารอยละ (Percentage) 2. แบบสอบถามเกยวกบลกษณะงานของผตอบคำาถาม ใชวธ
การหาคาเฉลย (Mean) ใชในการแปลความหมายขอมลตางๆ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation
3. แบบสอบถามเกยวกบความสมพนธในองคกรของผตอบคำาถาม ใชวธการหาคาคาเฉลย (Mean) ใชในการแปลความหมายขอมลตางๆ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)
4. การเปรยบเทยบระดบความผกพนตอองคกรตามตวแปรปจจยสวนบคคล ใชการวเคราะหความแตกตางระหวางคาเฉลยดวยคา t-test โดยใชในการทดสอบการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาเฉลยของตวแปรอสระทมการแบงเปน 2 กลม และคา F-test โดยใชในการทดสอบการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาเฉลยของตวแปรอสระทมการแบงกลมมากกวา 2 กลมขนไป
5. การศกษาปจจยทมผลตอระดบความผกผนตอองคกร ใชการวเคราะหแบบคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน
6. การวเคราะหเกยวกบลกษณะงาน ทสงผลตอความผกพนองคกรของ พนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม โดยหาคาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) พจารณาจากคาเฉลยของระดบความคดเหน ตามเกณฑของเบสท (Best, 1981 : 179 – 187 อางใน ศรวรรณ เสรรตนและคณะ, 2541 :67
4.ผลการศกษาขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถาม พบวา ประชากรสวน
ใหญเปนเพศหญง อายระหวาง 31 – 40 ป สถานภาพโสด สำาเรจการศกษาระดบปรญญาตร ตำาแหนงพนกงานปฏบตการ 4-7 ระยะเวลาปฏบตงานตำากวา 5 ป เงนเดอนอยระหวาง 10,001 – 20,000 บาท
ระดบความคดเหนของพนกงานตอปจจยดานลกษณะงานโดยรวม มความคดเหนอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบ
วา ในทกดานมความเหนอยในระดบมาก เรยงตามลำาดบ คอ การมการตดตอสมพนธกบผอน มคาเฉลย 4.11 ดานลกษณะงาน มคาเฉลย 3.97 การมสวนรวมแสดงความเหนตอผบงคบบญชา มคาเฉลย 3.86 ความเขาใจในกระบวนการทำางาน มคาเฉลย 3.85 ความหลากหลายในการทำางาน มคาเฉลย 3.69 และดานความกาวหนาในหนาทการงาน มคาเฉลย 3.53 ตามลำาดบ
ระดบความคดเหนของพนกงานตอปจจยดานความสมพนธในองคกรโดยรวม มความคดเหนอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ความรสกภมใจในองคกร อยในระดบมากทสด มคาเฉลย 4.25 ดานความสมพนธกบผบงคบบญชาและเพอนรวมงาน อยในระดบมาก มคาเฉลย 4.08 ดานความมนคงและนาเชอถอขององคกร อยในระดบปานกลาง มคาเฉลย 3.17 และทศนคตตอเพอนรวมงาน อยในระดบนอย มคาเฉลย 2.45 ตามลำาดบ
ระดบความคดเหนของพนกงานตอปจจยดานความผกพนตอองคกรโดยรวม มความคดเหนอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความเตมใจในการปฏบตงาน อยในระดบมากทสด มคาเฉลย 4.23 ดานความจงรกภกดตอองคกร มคาเฉลย 4.17 และความทมเทในหนาท มคาเฉลย 4.12 ตามลำาดบ
การทดสอบสมมตฐาน จากการศกษาวจยครงนผวจยไดตงสมมตฐาน 3 ขอ ดงนคอ
สมมตฐานท 1 ปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ระยะเวลาปฏบตงาน และเงนเดอนแตกตางกนมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม แตกตางกน
ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางปจจยดานบคคลของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม กบความผกพนตอองคกร
สมมตฐานท 2 ปจจยดานลกษณะของงานทปฏบตของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร สรปไดดงน
ผลการวจยพบวา ปจจยลกษณะงานกบความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกนเชงบวก ในระดบนยสำาคญ 0.01 เนองจาก คา Pearson Correlation = .709**, Sig. (2-tailed) เทากบ .000 แปลผลไดวาการทพนกงานมปจจยดานลกษณะงานเพมขนสงผลใหพนกงานมความผกพนตอองคกรเพมมากขนดวย
ปจจยดานบคคลทแตกตางกน
ระดบความผกพน
อาย แตกตางกนระยะเวลาปฏบตงาน แตกตางกน
เงนเดอน แตกตางกน
ปจจยดานลกษณะงาน
ความผกพนตอองคกร
ปจจยดานลกษณะงาน
Pearson Correlation 1 .709**
Sig. (2-tailed) .000N 140 140
ความผกพนตอองคกร
Pearson Correlation .709** 1Sig. (2-tailed) .000N 140 140
**ระดบนยสำาคญ 0.01
ความสมพนธในองคกร
ความผกพนตอองคกร
ความสมพนธในองคกร
Pearson Correlation 1 .663**
Sig. (2-tailed) .000N 140 140
ความผกพนตอองคกร
Pearson Correlation .663** 1Sig. (2-tailed) .000N 140 140
**ระดบนยสำาคญ 0.01สมมตฐานท 3 ปจจยดานความสมพนธในองคกร ของ
พนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร สรปไดดงน
ผลการวจยพบวา ปจจยดานความสมพนธในองคกรความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม มความสมพนธกนเชงบวก ในระดบนยสำาคญ 0.01 เนองจาก คา Pearson Correlation = .663**, Sig. (2-tailed) เทากบ .000 แปลผลไดวาการทพนกงานมความสมพนธในองคกรเพมขนสงผลทำาใหพนกงานมความผกพนตอองคกรเพมมากขนดวย5. สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ
อภปรายผลการวจยขอมลทวไปของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2
จงหวดเชยงใหม ผลการวจยพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ เปนเพศหญง อายระหวาง 31 ป – 40 ป สถานภาพโสด ระดบการศกษาปรญญาตร ตำาแหนงพนกงานปฏบตงาน 4-7 ระยะเวลาปฏบตงาน ตำากวา 5 ป รายไดอยระหวาง 10,001 – 20,000 บาท
ซงสอดคลองกบงานวจยของ ปารชาต บวเปง (2554) ศกษาปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงาน บรษท ไดกน อนดสทรส ประเทศไทย (จำากด) พบวา กลมประชากรสวนใหญ เปนเพศหญง ระดบการศกษาอยในระดบปรญญาตร สถานะภาพสมรสสวนใหญโสด รายไดตอเดอน สวนใหญมรายได 10,001 – 20,000 บาท และระยะเวลาปฏบตงานสวนใหญอยระหวาง 1-5 ป คดเปนรอยละ 36.3
จากวตถประสงคขอท 1 เพอศกษาระดบความผกพนของพนกงานตอองคกร กรณศกษาพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม จากผลการวจยพบวา ระดบความผกพนตอองคกรในภาพรวมอยในระดบมาก ในดานความเตมใจในการปฏบตงาน ความจงรกภกดตอองคกร และดานความทมเทในหนาท ซงสอดคลองกบงานวจยของ นรมน ดอเลาะ (2556) ไดศกษาเรอง ความผกพนตอองคการของบคลากรมหาวทยาลย“นราธวาสราชนครนทร พบวา บคลากรมหาวทยาลยนราธวาสราช”นครนทร มความผกพนตอองคการโดยรวมอยในระดบมาก ในดานความปรารถนาอยางยงทจะรกษาไวซงความเปนสมาชกภาพในองคการ ดานความเตมใจทจะทมเทความพยายามอยางมากเพอองคการ และดานความเชอและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ ซงสอดคลองกบแนวคดของ Porter and other (1977:46) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคการวาความผกพนตอองคการเปนความสมพนธทจะแสดงออกถงความเชอมโยงทงหมดระหวางพนกงานและองคการจะรวมความหมายไปถงองคประกอบของความพงพอใจในงานเปนความเขมขนทเปนคณลกษณะของแตละบคคลทเกยวของในการปฏบตงานใหกบองคการ โดยความผกพนนจะมคณลกษณะ 3 ประการดงน 1. ความเชอมนและยอมรบในเปาหมายขององคการ 2. ความเตมใจทจะใชความ
พยายามอยางเตมกำาลงสามารถเพอประโยชนขององคการ 3. ความตองการทจะคงอยเปนสมาชกภาพขององคการตอไป
จากวตถประสงคขอท 2 เพอศกษาปจจยทมผลตอความผกพนของพนกงานตอองคกร กรณศกษาพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม จากผลการวจยพบวา เมอเปรยบเทยบระดบความผกพนตอองคกรของพนกงานทมปจจยสวนบคคลในดาน เพศ สถานะภาพสมรส ระดบการศกษา ตำาแหนงงาน ทแตกตางกนจะมผลตอระกบความผกพนตอองคกรไมแตกตางกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ อรอนงค ตอพรหม (2554) ศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางสมดลชวต (Work Life Balance) และการทำางานกบความผกพนตอองคกรของหนวยงานภาครฐแหงหนง อภปรายไดผลดงนพนกงานทมสถานภาพสมรสแตกตางกนมผลตอความผกพนตอองคไมแตกตางกน และสอดคลองกบผลการวจยของ นรมน ดอเลาะ (2556) ไดศกษาเรอง ความผกพนตอ“องคการของบคลากรมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร พบวา”บคลากรมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร ทมเพศ, สถานะภาพ ทแตกตางกนจะมความผกพนตอองคการไมแตกตางกน อาจเปนเพราะวา ไมวาจะเปน เพศ สถานะภาพ ระดบการศกษา ตำาแหนงงาน จะแตกตางกนอยางไรแตการทำางานจะตองใชความรความสามารถเฉพาะตวบคคลและประสบการณในการทำางานทผานมาของแตละคนไมเกยวกบเรองเพศ สถานะภาพ ระดบการศกษา ตำาแหนงงาน ทแตกตางกนจงไมมผลทำาใหระดบความผกพนตอองคกรแตกตางกน
พนกงานทมปจจยสวนบคคลในดาน อาย ระยะเวลาปฏบตงาน และเงนเดอน ทแตกตางกนจะมผลตอระดบความผกพนตอองคกรแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต 0.05 สอดคลองกบ นดาขวญ รมเมอง ไดศกษาเรอง ความผกพนตอองคการของบคลากร “
กรณศกษา โรงเรยนธดาแมพระ จงหวดสราษฎรธาน พบวา ”บคลากรในโรงเรยนทมอาย ระยะเวลาปฏบตงาน เงนเดอน ทแตกตางกน มความผกพนตอองคกรแตกตางกน ผลการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางปจจยดานบคคลของ ดานอาย ผลการวเคราะหพบวาพนกงานทมอาย 41-50 ป มความนาจะเปนทจะผกพนตอองคกรมากกวาคนททำางานอาย ตำากวา 30 ป ระหวาง 31-40 ป และ 51 ป ขนไป ในดานระยะเวลาปฏบตงาน ทแตกตางกนจะมระดบความคดเหนตอความผกพนตอองคกรแตกตางกน ผลการวเคราะหพบวาพนกงานทมระยะเวลาปฏบตงาน ระหวาง 11 ป ขนไปแตไมเกน 20 ป มความนาจะเปนทมความผกพนตอองคกรมากกวาพนกงานทมระยะเวลาปฏบตงาน ตำากวา 5 ป และ 5 ป ไมเกน 10 ป ในดานเงนเดอน พนกงานทมเงนเดอนแตกตางกน มผลตอความผกพนองคกรแตกตางกน ผลการวเคราะหพบวาพนกงานทมเงนเดอน ระหวาง 40,001 – 50,000 บาท มความนาจะเปนทมความผกพนตอองคกรมากกวาพนกงานทมเงนเดอน ระหวาง 10,001 – 20,000 บาท และ ทมเงนเดอน 20,001 – 30,000 บาท อาจเปนเพราะวา พนกงานทมอาย ระยะเวลาปฏบตงาน และเงนเดอนนอย โดยบคคลทมอายมากและระยะเวลาปฏบตงานนานกวาจะมความผกพนตอองคกรแตกตางกบพนกงานทมอายนอยและระยะเวลาปฏบตงานนอย เนองจากคนรนใหม ทยงมโอกาสทจะเปลยนงานและหางานใหมไดงายกวาพนกงานทมอาย ระยะเวลาปฏบตงาน และเงนเดอนมากกวา ซงสอดคลองกบแนวคดของ John P. Meyer & N.J. Allen (1997) กลาววา องคประกอบของความผกพนของพนกงานตอองคกรวาม 3 องคประกอบ ซงมปจจยทกอใหเกดความผกพนในแตละดานแตกตางกนดงน ปจจยทกอใหเกดความผกพนดานความตอเนอง ไดแก อาย ระยะเวลาในการปฏบตงาน ความพงพอใจในการปฏบตงาน ความตงใจลาออกจาก
ปจจยดานลกษณะงาน ของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบความคดเหนอยในระดบมาก และมความสมพนธกนเชงบวก ในระดบนยสำาคญ 0.01 อธบายไดวา ปจจยดานลกษณะงานแตละดาน มอทธพลตอความผกพนตอองคกร โดยการทพนกงานมระดบความคดเหนดานลกษณะงานเพมขนสงผลทำาใหพนกงานมความผกพนเพมมากขนดวย ซงผลการวจยสอดคลองกบงานวจยของ ปารชาต บวเปง (2554) ศกษาปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงาน บรษท ไดกน อนดสทรส ประเทศไทย (จำากด) โดยศกษาตวอยางจำานวน 336 คน วตถประสงคการวจย 1.เพอศกษาระดบความผกพนตอองคกรของพนกงานบรษท ไดกน อนดสทรส ประเทศไทย(จำากด) 2.เพอศกษาปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานบรษท ไดกน อนดสทรส ประเทศไทย(จำากด) 3.เพอนำาผลการวจยทไดเสนอแนะเปนแนวทางตอผบรหารในการหาแนวทางเสรมสรางความผกพนตอองคกรของพนกงานในอนาคต ผลการวจยพบวา ลกษณะงานและประสบการณในการทำางานมความสมพนธตอความผกพนองคกรอยางมนยสำาคญ 0.05 สอดคลองกบ วรตน พวงเพชร (2549) ไดศกษาเรอง ความผกพนตอ“องคกรของพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทย ผลการวจย ”พบวา ลกษณะงานมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05
ปจจยดานความสมพนธในองคกร ของพนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม ในภาพรวมพบวาผตอบแบบสอบถามมความคดเหนในระดบมาก มความสมพนธกนเชงบวก ในระดบนยสำาคญ 0.01 แปลผลไดวา การทพนกงานมระดบความคดเหนดานความสมพนธในองคกรเพมขนสงผลทำาใหพนกงานมความผกพนตอองคกรเพมมากขนดวย สอดคลองกบ พรนทรชา
สมานสนธ (2554) ศกษาเกยวกบ ปจจยทมอทธพลตอการสราง“ความผกพนของพนกงาน : ศกษาเฉพาะกรณ บรษท เบสท เพอฟอรแมนซ เอนจเนยรง จำากด โดยใชวธการวจยแบบสำารวจประชากรของพนกงานบรษท เบสท เพอฟอรแมนซ เอนจเนยรง จำากด จำานวน 185 คน ผลการวจยพบวา จากการทดสอบสมมตฐานปจจยดานลกษณะงานและประสบการณการทำางานกบความผกพนตอองคการมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ ซงตรงกบแนวคดของ Hunt,Chonko and Wood (1985) ไดสรางกรอบแนวคดความผกพนตอองคการโดยไดพฒนามาจากงาน Steers (1977) ,Stevens Beyer and Trice (1978),Brief and Aldag (1980),Bhagatand Chassie (1981) และ Still (1983)
ขอเสนอแนะ1. ดานลกษณะงาน ผบรหารควรมการวดระดบความรความ
สามารถโดยการวดจากผล KPI ในแตละดาน ของพนกงานแตละบคคลเพอวางตำาแหนงพนกงานใหเหมาะสมกบความรความสามารถและความถนดของแตละบคคล เมอพนกงานไดรบตำาแหนงทเหมาะสมแลวจะไดรสกวาไดรบผดชอบงานทมความสำาคญ และจะไดปฏบตงานไดถกตองอกดวย
2. ดานความเขาใจในกระบวนการทำางาน ผบรหารควรมการกระตนใหพนกงานศกษาระเบยบคำาสงอยางสมำาเสมอ โดยการใหพนกงานเขาศกษาบทเรยน E-learning ในแตละวธปฏบตและเขาทำาบททดสอบในแตละหวขออยเสมอ และสงผลคะแนนเพอเกบเปนประวตไปยงหนวยงานทเกยวของ เพอใหพนกงานมความเขาใจในกระบวนการทำางานเพมมากขนและปฏบตตามระเบยบคำาสงอยางถกตอง และลดความผดพลาดทจะเกดขนในการปฏบตงาน
3. ดานความหลากหลายในการทำางาน ผบรหารควรมการหมนเวยนหนาทในการปฏบตงาน การทพนกงานคนหนงทำาหนาทหนงมานานพอสมควร ไดมโอกาสในการหมนเวยนเปลยนงานในตำาแหนงอนๆ บาง ทงนกเพอทจะทำาใหพนกงานคนนนมทกษะและความรกวางมากขน ผบรหารควรกำาหนดวตถประสงคของการโอนยาย หมนเวยนงานใหชดเจน เรองของการหมนเวยนงานนนมกจะเปนกระบวนการหนงในการพฒนาคน และสรางคนใหมทกษะทกวางขน
4. ดานความกาวหนาในหนาทการงาน ผบรหารควรมสงจงใจทจะทำาใหพนกงานประสบความสำาเรจในชวต ตามจดมมหมายทวางไว โดยการสนบสนนใหพนกงานไดรบการฝกอบรมเพมพนความรความสามารถในการปฏบตงาน หรอการสนบสนนในการใหทนการศกษาในการศกษาตอในระดบทสงขน เพอเพมโอกาสในการเลอนตำาแหนงงานดวยความยตธรรมและชดเจน
5. ดานการมสวนรวมแสดงความเหนตอผบงคบบญชา ผบรหารควรมการชแจงเกยวกบนโยบายและแนวทางการปฏบตงานตางๆ อยางชดเจนและควรใหคำาแนะนำาและสอนงานทานอยางเปนกนเองรบฟงความคดเหนและขอเสนอของพนกงาน เปดโอกาสใหทานใชแนวทางและความคดเหนของตนเองเพอใหการปฏบตงานนนสำาเรจลลวงตามเปาหมายขององคกร
6. ดานการตดตอสมพนธกบผอน ผบรหารควรจดประชมเพอใหมการแลกเปลยนความคดเหนในการปฏบตงานอยเสมอ เนองจากการจะปฏบตงานใหสำาเรจลลวงนน ตองรวมมอกนหลายฝาย และเพอใหการปฏบตงานดำาเนนไปในทศทางเดยวกน จงเหนควรใหผบรหารเรยกประชมหนวยงานทเกยวของมาประชมเพอหารอหาทางแกไขหรอวธปฏบตงานทถกตองดวย
ปจจยดานความสมพนธในองคกรทมผลตอความผกพนตอองคกร
1. ความสมพนธกบผบงคบบญชาและเพอนรวมงาน ผบรหารควรมการสงเสรม ใหมการจดกจกรรมเพอสรางความสมพนธระหวางผบรหาร พนกงาน ลกจาง เชน ควรมการจดแขงขนกฬา การจดโครงการละลายพฤตกรรมของพนกงานและลกจาง เพอเสรมสรางความสมพนธอนดตอกน การจดงานเลยงสงสรรคประจำาปเพอใหผบรหาร พนกงานและลกจางมารวมงานเพอเสรมสรางความเขาใจอนดตอกน
2. ทศนคตตอเพอนรวมงาน ผบรหารควรใสใจในการทำางานรวมกน การสรางความรสกทดตอกนนนเปนเรองสำาคญทเดยว เพราะการทงานจะดำาเนนไปไดกตองอาศยความรวมมอ รวมใจของผรวมงาน หากมความในใจทไมดตอกน การทำางานกยอมจะไมราบรนไปดวย ดงนนในการทำางานจงควรมองทความสามารถมากกวาทจะมองในเรองสวนตว ไมแบงพรรคแบงพวกสามารถทำางานไดกบทกคน
3. ความรสกภมในในองคกร ผบรหารควรอธบายถงความสำาคญของงานทพนกงานทำาวามความสำาคญตอองคกรขนาดไหน พนกงานสามารถสรางรายไดหรอลดตนทนใหแกองคกรอยางไรบาง เพอใหพนกงานเกดความภาคภมใจในงานทเขาทำา ภาคภมใจทไดอยในองคกรทมชอเสยง และเปนองคกรทมประสทธภาพการทำางานยอดเยยม
4. ความมนคงและนาเชอถอขององคกร ผบรหารควรใหความสำาคญกบการพฒนาบคลากรอยางจรงจงและตอเนอง ควรกำาหนดแนวทางการเลอนขนเลอนตำาแหนงทชดเจนใหพนกงานสามารถทำาไดดวย ยกเลกการระบบอปถมภในองคกรเพอลดความไมเสมอภาค ลดความรสกดานลบในการโยกยาย สลบสบเปลยนพนกงานดวย
ปจจยสวนบคคลทมผลตอความผกพนตอองคกรผลจากการวจยพบวา พนกงานทมปจจยสวนบคคลดานอายท
แตกตางกนมผลตอระดบความผกพนทแตกตางกน ทระดบนยสำาคญทางสถตท 0.05 จะเหนไดวาพนกงานทมอายระหวาง 41-50 ป จะมความผกพนตอองคกรมากวาพนกงานทมอายตำากวา 30 ป เนองจากในยคปจจบน เดกรนใหมทมความรความสามารถ และมทางเลอก ในงานหลากหลายอาชพ การตดสนใจเปลยนงานมสงกวา พนกงานทมอายมากแลว เนองจากปจจบนยงมลกจางทดแทนพนกงานปฏบตการและพนกงานขบรถ ในหนวยงานคอนขางมากทยงไมไดบรรจเขาเปนพนกงานดงนน ผบรหารควรใหความสำาคญตอการเลอนระดบของลกจางขนเปนพนกงาน และเหนควรใหผบรหารพจารณารายได คาตอบแทน สวสดการตางๆ และโบนส แกลกจางใหเทาเทยมกบพนกงาน เพอเปนขวญและกำาลงใจในการปฏบตงาน
ผลจากการวจยพบวา พนกงานทมปจจยสวนบคคลดานระยะเวลาปฏบตงานทแตกตางกนมผลตอระดบความผกพนทแตกตางกน ทระดบนยสำาคญทางสถตท 0.05 จะเหนไดวาพนกงานทมระยะเวลาปฏบตงาน ระหวาง 11 ป ขนไปแตไมเกน 20 ป มความนาจะเปนทมความผกพนตอองคกรมากกวาพนกงานทมระยะเวลาปฏบตงาน ตำากวา 5 ป และ 5 ป ไมเกน 10 ป องคกรควรเนนการสรางความผกพนใหกบพนกงานทมอายงาน ตำากวา 5 ป เนองจากกลมพนกงานทมอายงานตำากวา 5 ป มจำานวนมากคดเปนรอยละ 37.1 ความกาวหนาในตำาแหนงงานเปนสงสำาคญ การสอบเลอนระดบเพอเลอนระดบสตำาแหนงทสงเปนสงสำาคญสำาหรบพนกงาน เนองจากรายไดทเพมมากขน ดงนนผบรหารควรวางแผนความกาวหนา ควรมความชดเจนในการสอบเลอนระดบพนกงาน เพอสรางแรงจงใจใหพนกงานเกดความผกพนตอองคกร
ผลจากการวจยพบวา พนกงานทมปจจยสวนบคคลดานเงนเดอนทแตกตางกนมผลตอระดบความผกพนทแตกตางกน จะเหนไดวาพนกงานทมเงนเดอน ระหวาง 40,001 – 50,000 บาท มความนาจะเปนทมความผกพนตอองคกรมากกวาพนกงานทมเงนเดอน ระหวาง 10,001 – 20,000 บาท และ ทมเงนเดอน 20,001 – 30,000 บาท องคกรควรเนนการสรางความผกพนใหกบพนกงานทมรายได 10,000 – 20,000 บาท ใหเพมมากขน เนองจากพนกงานกลมนจำานวนมากทสดคดเปนรอยละ 45.7 ดงนนเหนควรใหผบรหารพจารณารายได ขนพเศษ และคาตอบแทนพเศษอนๆ เพอใหสอดคลองกบหนาทและปรมาณงานทไดรบมอบหมาย จะทำาใหพนกงานมขวญและกำาลงใจในการปฏบตงานเพมมากขนดวย ซงในปจจบนหนวยงาน สหภาพแรงงานรฐวสาหกจธนาคารออมสน ตดตามเรองโบนสสำาหรบลกจาง และการขนเงนเดอนสำาหรบพนกงานอย
ขอเสนอแนะสำาหรบการศกษาครงตอไปจากการวจย เรองปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของ
พนกงานธนาคารออมสนเขตเชยงใหม 2 จงหวดเชยงใหม ในการศกษาครงนเปนการศกษาทใชเพยงแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวมรวมขอมลเทานน ดงนนในการศกษาครงตอไปควรมการสมภาษณเพมเตมเพอใหไดขอมลทสะทอนถงความเปนจรงมากขน และในการศกษาครงนเปนการศกษาเพยงปจจยดานลกษณะงานและความสมพนธในองคกรเพยงบางสวนเทานน ในการศกษาครงตอไปควรมการศกษาปจจยดานอนเพมเตม และเพอเปนประโยชนในการรกษาบคลากรทมคาใหอยกบองคกรตอไปควรมการศกษาดานความเครยดในการทำางาน ทคาดวามความสมพนธกบความผกพนตอองคกร เชน คณภาพชวตในการทำางาน หรอความเครยดในการ
ทำางาน เพอนำาปจจยเหลานนไปปรบปรงใหสอดคลองกบการทำางานอนจะเกยวของกบความผกพนตอองคกร
บรรณานกรมนรมน ดอเลาะ (2556). ความผกพนตอองคการของบคลากร
มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต, มหาวทยาลยทกษณ
พรนทรชา สมานสนธ (2554). ปจจยทมอทธพลตอการสรางความผกพนของพนกงานบรษท เบสท เพอฟอรแมนซ เอนจเนยรง จำากด. คนควาดวยตนเองบรหารธรกจมหาบณฑต, มหาวทยาลยหอการคาไทย.
ปารชาต บวเปง.(2554). ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงาน บรษท ไดกน อนดสทรส ประเทศไทย (จำากด). การคนควาอสระบรหารธรกจมหาบณฑต, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.
นดาขวญ รมเมอง.(2554). ความผกพนตอองคการของบคลากรกรณศกษา: โรงเรยนธดาแม-พระ จงหวดสราษฎรธาน. การคนควาอสระบณฑตศกษา, มหาวทยาลยวลยลกษณ
วรตน พวงเพชร. (2549). การศกษาความผกพนตอองคกรของพนกงานการทางพเศษแหงประเทศไทย. วทยานพนธ บธ.ม. (การจดการทวไป).กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฎพระนคร
John P. Meyer & N.J. Allen (1997) Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research, and application. Newbury Park, CA: Sage.
Porter, Lyman W. and Steer, Richard M. 1977. Organizational Work. Personal Factor in Employ ee and Absenteeism . “Psychological Bulletin 80 No.2”.
Hunt, S. D., Chonko, L. B., & Wood, V. R. (1985). Organizational Commitment and Marketing. Journal of Marketing, 49, 112–126