Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-MaoismoANG

Ekonomiya ang halambalanon

Edi syong H i l i gaynon

Tui g XLVI I N o. 1 6

Agosto 2 1 , 2 01 6

www. phi l i ppi nerevol uti on. net

Editoryal

Ang mga usapin sa ekonomya ang yara sa ugat kag nagaangot sanagkalain-lain nga mga matingkad nga problema nga ginaatu-bang sang pumuluyo. Pinakaginahandum sang pumuluyo ang

mga pagbag-o sa mga polisiya sa ekonomya kag katilingban agud ma-butang ini sa banas sang pagsulong halin sa malawig nga panahon sangkrisis kag pagkamusdok.

Sa pihak sang mga progresibonga deklarasyon, ang mga polisiyasang rehimeng Duterte sa ekonomi-ya, sa pangkabilugan nagasunod gi-hapon sa mga neoliberal nga prog-rama sang nagligad: pagganyat sadumuluong nga pagpangapital, pag-pondo sa imprastraktura nga lunsaywalay kapuslanan kon wala sangpagbag-o sa kawawad-on sang dutakag manubo nga sweldo.

Sa pagpakig-alyansa kag paghi-makas sa rehimeng Duterte, dapatiduso sang pumuluyong Pilipino angmadalum nga pagbag-o sa polisiyakag direksyon sang ekonomiya, paralubaron ang panggilayon kag pang-malawigan nga mga problema sangpumuluyo.

Napanahon nga sa maabot ngamga binulan nakasentro sa ekonomi-ya ang sugilanon pangkalinungan.Dapat aktibo nga magpartisipar angpumuluyong Pilipino agud mapating-kad ang ila musdok nga kahimtanganpangkatilingban kag ang ila singgitpara sa malapad kag madalum ngamga pagbag-o sa sistemasang ekonomiya.

Daku ang papel sang pumuluyoagud mangin mabinungahon angsugilanon pangkalinungan. Dapataktibo nila nga isulong ang ila mgademanda kag halambalanon sa mgatiglawas sang NDFP kag GRP agudmalakip sa mga pagabalayon ngakasugtanan. Dapat nila nga idusonga lantawon kag tratuhon angekonomiya sa punto de bista sangmga pumuluyo kag indi sa paglan-tawan kag interes sang mga dumu-luong nga bangko kag mga ginaha-nas nila nga burges nga akademikokag teknokrata.

Dapat nila iduso nga ang talak-san sang mabaskog ukon mauswa-gon nga ekonomiya halambalanonindi sang mga datos sang GNP oGDP, dumuluong nga pagpangapitaldirekta man o portfolio, o sang“credit rating.” Ini tanan talaksansang kapagsik sang dumuluong ngapagpangapital sa Pilipinas pero walanagasalaming sa kongkreto nga ka-himtangan sang pumuluyo.

Dapat nila iduso nga ang ha-lambalanon sang ekonomiya dapat

hangpon sa punto de bistasang pumuluyo kag tak-son kon paano nasabatang interes sang mgamamumugon, mga ma-ngunguma kag magag-

may nga empleyado kagpropesyunal. May ara

bala sila sang trabaho?

Untat-lupok gin-

deklarar sang PKPGINPAGGWA SANG KomiteSentral sang Partido Komunistasang Pilipinas (PKP) kag Pungsud-non nga Kumand sa Operasyonsang Bag-ong Hangaway sangBanwa (BHB) sadtong Agosto 19ang mandu nga untat-lupok parasa tanan nga yunit sang BHB kagmilisyang banwa agud suportahankag pabaskugon ang liwat ngapagbukas sang sugilanon pangka-linungan sa tunga sang NationalDemocratic Front of the Philippines(NDFP) kag sang Gubyerno sangRepublika sang Pilipinas (GRP).

Ang unilateral nga untat-lu-pok epektibo umpisa 12:01 amsang Agosto 21 tubtub 11:59 pmsang Agosto 27 agud idungan sapormal nga pagbukas sang sugi-lanon nga pagahiwaton sa Oslo,Norway.

Ginpaggwa ang deklarasyonpila ka oras matapos makagwasanday Benito kag Wilma Tiamzonsa bilangguan, ika-15 kag ika-16 samga konsultant sang NDFP nga su-nod-sunod nga ginhilway sang GRPsa sulod lang sang lima ka adlaw.

Suno sa mandu, “Sa panahonsang untat-lupok, tanan nga yunitsang BHB kag lokal nga milisyamaga-untat kag magapugong ngamaglunsar sang opensiba nga mgakampanya kag operasyong militarbatuk sa unipormado nga mgapwersa sang Armed Forces of thePhilippines (AFP) kag sang Philip-pine National Police (PNP) sangGubyerno sang Republika sangPilipinas.”

Bisan pa man, “Ginakabigsang BHB nga makig-away nga ak-syon ang pagsulod sa teritoryo

sundan sa pahina 3

Agosto 21 , 2016 ANG BAYAN2

Ang Ang Bayan

gi nabantal a sa

l enggwahe nga

Pi l i pi no, Bi saya,

I l oko,

H i l i gaynon,

Waray kag I ngl es. M ahi mo i ni nga i -

downl oad hal i n sa Phi l i ppi ne Revol uti on

Web Central nga maki t-an sa:

www. phi l i ppi nerevol uti on. net.

N agabaton ang Ang Bayan sang mga

kontri busyon sa porma sang mga

arti kul o kag bal i ta. Gi nabuyok man ang

mga bumal asa nga magpaabot sang

mga saway kag rekomendasyon sa

i kauswag sang aton pahayagan. M al ab-

ot kami paagi sa emai l sa:

cppinformationbureau@gmail. com

Editoryal: Ekonomya ang usapin 1Untat-lupok gindeklarar sang PKP! 1Mga konsultant, hilway na; Sugilanon, pa-dayon sa Agosto 22 3Kamurayawan* 4Plantasyon sang Marijuana, ginsunog saBukidnon 56 armas, nakumpiskar sa ComVal 5Kooperasyon kontra-druga gin-atras 6Marcos sa LNMB, ginpamatukan 6Paggamit sang BHB sa mga landmine 7Kalakasan sa mga progresibo kag sibilyannga komunidad, nagapadayon 82 aktibista nga Lumad, ginpatay! 9Upisyal sang KMP, RMP, gin-aresto 9Paghimakas batuk sa Tiempo Muerto saNegros, ginlunsar 10Pangkalibutanon nga Adlaw sang Tuman-dok, ginsaulog 10

Tui g XLVI I Bl g. 1 6 | Agosto 2 1 , 2 01 6

ANG

Bastante bala ang kita? May ara balasila sang bastante nga kadakuonsang duta nga ginatalauma? May arabala sila sang ginapulian nga malig-on nga balay, may ara bala nga tubig,kuryente, komunikasyon kag iban panga talaksan sang disente nga pa-ngabuhi? Nakatuon bala sila tubtubkolehiyo? Nahatagan bala sang serbi-syong pang-ikaayong lawas?

Dapat magpakasampaton ang bi-log nga pumuluyo sa halambalanonsang ekonomiya. Dapat nila gub-onang kaisipan nga ang pagtuon saekonomiya patag lamang para samga eksperto kag akademiko. Dapatsila nga magtuon sang rebolusyonar-yong teorya kag iaplikar ang pagtuonsa ekonomiya sa kongkreto nga ina-gihan sang masang anakbalhas.

Dapat nila nga tun-an, pahakonkag sikwayon ang neoliberalismo kagang nagkalain-lain nga mga teoryasa ekonomiya nga ginagamit sangIMF kag mga sugo para depensaanang mga polisiya nga nagmusdok saekonomiya sa permihan nga krisis saidalum sang atrasado nga sistemangmalakolonyal kag malapyudal.

Para sa masang anakbalhas kagmga produktibong sektor, ang ha-

lambalanon sang ekonomiya o sangsistema sang ekonomiya nagapatu-hoy sa halambalanon sang kon sin-oang nagapanag-iya sang mga kaga-mitan para sa produksyon, ano kaa-banse ang mga kagamitan nga ini,sin-o ang nagatuga sang manggad onagapartisipar sa produksyon kagpaano ginatulunga ang mga natuganga manggad.

Sa idalum sang subong nga sis-tema, yara sa kamot sang dalagkunga agalon nga mayduta kag burgeskumprador ang mga kagamitan saproduksyon. Kahimbon ang mga du-muluong nga mga dalagku nga kapi-talista, ginahimuslan nila ang baratonga kusog-pangabudlay kag pag-pang-agaw sang barato nga mgaproduktong agrikultural, mineral kagiban pa nga hilaw nga materyales.

Ang mga mamumugon, mangu-nguma, mga mamumugon sa uma kagiban pa nga produktibong sektor angnagatuga sang manggad. Apang gi-nahugakom ini sang mga sahi nganagapanag-iya. Ang masang anak-balhas ang nagapas-an sang bug-atsang malapad nga dis-empleyo, ma-nubo nga sweldo, migrasyon, pag-pang-agaw sang duta kag iban pa.

Mataas ang handum sang pumu-luyo nga makita nga mabaskog angprogresibong aspeto sang rehimengDuterte agud positibo nga sugala-won ang mga handum sang pumulu-yo para sa pagbag- o. Handum sangpumuluyo nga makita nga ipatumanni Duterte ang mga progresibo ngadeklarasyon para tumanon ang pag-panagtag sang kadutaan bisan saidalum sang CARP, tapuson ang“endo” kag pleksibilisasyon sangpagtrabaho, pagpataas sang sweldo,pag-untat sa wala’y patugsiling ngamga demolisyon kag makahalalit ngamga operasyon sa pagmina, paus-wagon ang pangpubliko nga serbisyosa pang-ikaayong lawas kag eduka-syon, ibasura ang K-12, isubsidyoang produksyon sang palay kag pag-kaon, kag iban pa. Dapat pabasku-gon ni Duterte ang independyentenga polisiya pangluwas agud buksanang mga opurtunidad sa pagbuligaysa ekonomiya sa nagkalain-lain ngapungsod nga makuhaan sang langiskag iban pa nga rekurso, kapital parasa pagpangapital kag teknolohiya.

Mangin talaksan sang progresibonga determinasyon ni Duterte konmaghimud-os siya nga pabaskugonang paghiliusa sa mga pwersangpungsudnon-demokratiko paagi sasugilanon pangkalinugan kag iban panga porma sang pakigbuligay paraisulong ang makabilinggan nga pag-bag-o sa ekonomiya kag bug-os ngakatilingban. Ano man ini kalapad,pat-ud nga magareklamo ang ibannga bahin sang nagaharing sahi,mangin ang pila ka dalagku ngakumprador kag agalon nga maydutanga yara sa likod ni Duterte.

Sa katapusan, ang pundamentalnga pagbag-o sa katilingban kag sis-temang pang-ekonomiya maangkonlamang paagi sa rebolusyonaryo ngapagbag-o. Gani dapat permi nga pa-baskugon kag palig-unon sang pu-muluyong Pilipino ang ila nga inde-pendyente nga kusog pangpulitikakag mag-atubang sa pagpukan sangdaan nga garuk nga estado kag pag-tukod sang bag-o nga estadong de-mokratiko kag paghimud-os sa so-syalismo.

Ang Ang Bayan gi nabantal a duha ka bes kada bul an

sang Komi te Sentral ng Parti do Komuni sta ng Pi l i pi nas

Kaundan

ANG BAYAN Agosto 21 , 2016 3

Mga konsultant, hilway na;Sugilanon, padayon sa Agosto 22

Nagselebrar ang bilog nga rebolusyonaryong kahublagan kag mga organi-sasyon nga nagatib-ong sang sugilanon pangkalinungan matapos sunod-

sunod nga ginhilway ang 17 konsultant sang National Democratic Front of thePhilippines (NDFP) kag duha ka detenidong pulitikal. Matambong ang mgakonsultant sa pormal nga pagbukas sang sugilanon nga pagahiwaton sa Oslo,Norway sa Agosto 22.

Sining Agosto 19, naggwa saCamp Crame sanday Benito Tiamzonkag Wilma Austria-Tiamzon mataposmakapyansa sa apat ka korte. Kadu-ngan nila, ginhilway halin sa mga bi-langguan sa Mindanao sanday Porfe-rio Tuna kag Pedro Codaste kag halinsa Bilibid si Loida Magpatoc.

Agosto 18, ginhilway sandayAdelberto Silva, Ariel Arbitrario kagEduardo Genelsa.

Antes sini, sadtong Agosto 17,ginhilway ang madamu nga konsul-tant nga ginalakipan nanday TirsoAlcantara, Alan Jazmines, RenanteGamara, Ma. Concepcion Araneta-Bocala, Ernesto Lorenzo kag AlfredoMapano. Kadungan nila nga nahil-way sanday Alexander kag WinonaBirondo. Agosto 16 naman ginhilwaysanday Kennedy Bangibang kag Ru-ben Saluta.

Sadtong Agosto 15, naabsweltosa mga himu-himo nga kasong pag-patay si Jaime Soledad nga nakade-tine sa Ormoc City Jail.

Nagapabilin nga nakahunongsanday Leopoldo Caloza kag RenatoBaleros, amo man ang mga ginsen-tensyahan sang 15-tuig tubtub ka-buhi nga pagkabilanggo sa himu-hi-mo nga mga kasong kriminal ngasanday Eduardo Sarmiento, Edgardo

Friginal kag Emeterio Anta-lan.

Sa press conference sadtongAgosto 18, ginpahayag sang mganahilway ang pagpasalamat sa ilanga mga abugado, sa pumuluyo kagsa mga organisasyon nga nagasu-porta sa sugilanon pangkalinungan.

“Siguraduhon sang mga konsul-tant nga masulong ang repormangsosyo-ekonomiko kag pulitikal parasa pumuluyo sa sugilanon pangkali-nungan,” suno kay Jazmines.

Ginpanawagan man nila ang gi-layon nga pagbasura sa tanan ngamga himu-himo nga kaso batuk sa ilakag iban pa nga bilanggo pulitikal.Suno sa ila, ang paghilway sa ilapagtadlong ni Duterte sa mga salasang nagligad nga administrasyongArroyo kag Aquino.

Mainit nga ginsugalaw sang PKPang paghilway sa 19 ka bilanggo puli-tikal. Nagalaum man ini nga pagahil-wayon ang iban pa nga konsultant samasunod nga mga inadlaw. Sa pihaksini, gin-ganyat man nila si PresidentDuterte nga hilwayon ang may 550 bi-langgo pulitikal sa bilog nga pungsod.

Sadtong Agosto 15, nakigpulongsi Duterte sa mga tiglawas sang NDFPsa Malacañang para plantsahon angpagpagwa sang mga konsultant.

Suno kay Luis Jalandoni, sa ka-bilugan ang relasyon sa tunga sangmga rebolusyonaryo nga pwersa kagni President Duterte maayo, ang mgaindi paghangpanay ginaayos sa tu-

nga sang matawhaynga pag-istor-yahanay.

sang demokratikong gubyerno sangbanwa sang mga tropang pang-o-perasyon sang AFP kag sang mgaparamilitar sini agud maglunsarsang paniktik, saywar kag iban ngaopensibang operasyon nga ginata-wag nga mga operasyon nga“peace and development,” “civil-military,” “peace and order” kag“law enforcement.”

Liwat nga ginpahayag sangPKP ang “mataas nga pagkilala samga pagpaninguha ni GRP Presi-dent Duterte nga isulong ang ne-gosasyon pangkalinungan agudlubaron ang mga ugat sang arma-dong pagbato.”

Ginalauman man sang PKP ngapaga-istoryahan sa Oslo ang re-komendasyon sang proposal ngageneral amnesty sa tanan nga mgabilanggo pulitikal.

Bukas man ang BHB kag PKPsa posibilidad sang mas malawignga untat-lupok matapos buy-anang tanan nga mga detenidongpulitikal.

Kadungan sini, ginpahayagsang NDF-Northeast MindanaoRegion nga hilwayon na sang BHBsa rehiyon ang lima ka prisoner-of-war (POW) sa panahon sangsugilanon. Nabihag sang BHB angnasambit nga mga pulis sa sepa-rado nga mga operasyon sa Suri-gao del Sur kag Surigao del Nortesadtong Hulyo 5 kag Hulyo 24.

Kadungan sini, nagpahayagang BHB-Southern Mindanao sangkahandaan nga hilwayon man angila nga mga POW nga sandayArnold Ongachen kag MichaelGrande. Si Ongachen ang hepesang pulis sang Gov. Generoso,Davao Oriental nga nabihag sangBHB sadtong Mayo 29 samtang siGrande gindakop sang BHB sad-tong Hunyo 19.

Bilang sabat, nagdeklararsang wala-taning nga untat-lupoksi GRP President Duterte nga ma-gaumpisa man sa tungang-gab-isang Agosto 21. Mainit ini ngaginbaton sang PKP.

halin pahina 1

Agosto 21 , 2016 ANG BAYAN4

Kamurayawan*

SSa isa ka prenteng gerilya sa Northern Samar, mapagsik ang talakayankaangut sa kinaiya sang rehimeng Duterte kag ang mga alatubangon sang

rebolusyonaryong kahublagan sa sugilanon pangkalinungan. Sa atubang sangpabag-o-bag-o nga sitwasyon, gintinguhaan sang mga katapu sang sangasang partido sa lokalidad (SPL), mga Pulang hangaway kag lokal nga aktibistanga lubos nga mahangpan sang mga rebolusyonaryo nga pwersa kag ginpa-munuan nila ang mga panan-awan kag polisiya sang Partido kaangut sa pag-pakig-angut sa rehimen.

Umpisa Mayo, ginpasanyog nilaang kahublangan sa pagtuon sangmga memo, pahayag kag panan-a-wan sang Partido, kalakip ang mganabantala sa Ang Bayan. Suno kayKa Mosi, katapu sang subseksyonsang Partido sa Klaster 5, kon kaisamakalantaw sila sang telebisyon,kag makasagap sang balita sa radyo,pero sa pangunahon nagasalig silasa pahayagan sang Partido para samga detalye kag analisis sa mga hi-tabo. Ginatinguhaan nila nga maisaang 100% nga katapuan sang mgaorganisasyong masa paagi sa maab-tik nga pagtalakay sa mga isyu sini.

Suno kay Ka Unli, instruktor sapulitika sang lokal nga yunit sangBHB, madamu sang pamangkot angtagabaryo kaangut kay Duterte ngamaabtik nila nga nasabat kag napa-athagan bangud madasig ang unipi-kasyon sa sulod sang Partido kaghangaway.

Indi nangin mabudlay para samga mangunguma nga hangpon angduhaan nga kinaiya sang rehimengDuterte. Nahibal-an nila nga sam-tang may mga positibo ini nga kinai-ya, nagapabilin nga tiglawas giha-pon ini sang nagaharing sistema.

Wala sang nagbag-o sa adlaw-adlaw nila nga pagpangabuhi. Bisansadtong nagdeklarar si Duterte sangunilateral nga untat-lupok, walanaghalin ang mga suldado sa ila ngamga komunidad. Suno kay Ka Lani,katapu sang lokal nga tsapter sangMakibaka, maayo tani kon kadungansang iya nga untat-lupok, ginmanduni Duterte ang gilayon nga pag-at-ras sang mga suldado sa ila nga bar-yo. Naga-upang ang mga ini sa ilanga pangabuhian, labi na kay gina-i-nitan sang militar ang mga naga-kadto sa mga ulumhan sa gwa sang

baryo kag ginapasibangdan nga mgakatapu sang BHB. Nagatener angmga suldado sa mga balay kag na-gakampo sa mga barangay hall.Sang nagligad, napalayas na angmga ini sa baryo matapos magpeti-syon batuk sa ila ang mga residente.Pero paliwat-liwat sa gihapon nganagasulod ang militar sa mga ko-munidad para mag-operasyon. Sunokay Mosi, madamu na sa mga ma-ngunguma ang nabiktima sang pag-pang-abuso sang mga suldado.Tubtub subong, wala pa sa mgaabusado nga suldado ang nasilutan.

Sa pihak sini, optimistiko angmga pumuluyo sa prenteng gerilyasa sugilanon pangkalinungan. Kaa-ngay sang mga mangunguma sa bi-log nga pungsod, nalipay sila ngaiplastar sa sugilanon ang libre ngapagpanagtag sang duta kag pagsa-bat sa iban pa nila nga kinahangla-non pareho sang gamit sa panguma,binhi kag irigasyon. Nagakalipayman sila nga maluwas sa sugilanon,nahatagan sang espasyo ang mgaprogresibo sa reaksyunaryong gub-yerno, ano man ini kagamay. Malayoman sila sa Manila, ginabantayannila ang pagplastar sang “people’sagenda,” ang mga tikang ni KaPaeng Marianosa Departmentof AgrarianReform kagiban pa.“Handa kamipara saanuman ngaresultasang sugi-lanon,” su-no kay KaInday, KaSingko kag

Ka Olan, mga katapu sang SPL.Handa man ang mga lokal nga

yunit sang BHB kag lokal nga milisyanga ipatuman ang untat-lupok, orasnga imandu ini sang PKP kag pung-sudnon nga kumand sa operasyonsang BHB. Indi nangin katingalahansa ila ang pagbawi ni Duterte sa unaniya nga deklarasyon sang untat-lupok. Dapat negosasyon anay, an-tes ang untat-lupok, hambal pa ni KaMenang, upisyal sang Partido saprenteng gerilya. Ang untat-lupokdapat produkto sang negosasyon,dugang pa niya. Ang mga ini leksyonsang kahublagan halin sa napasla-wan nga sugilanon kag untat-lupoksa panahon ni Cory Aquino sadtongdekada 1980.

Nakaplastar na ang mga ka-tungdanan kag plano sang yunitsang Partido kag hangaway sa atu-bang sang pagbukas sang sugilanonkag ginabantayan nga untat-lupok.Kabahin sang plano ang pagpada-yon sang kampanya sa edukasyon,kampanyang anti-pyudal, rekrut-ment kag pagpalapad sang basenggerilya. Sa partikular, plano sanghangaway nga makatapos ang ta-nan nga Pulang hangaway sangBasehan nga Kurso sang Partidokag iduso ang madason nga inter-medyang kurso. Magapadayon manang regular nga talakayan sang AngBayan, matag-adlaw nga balita-ta-lakayan sa sulod sang mga yunitsang hangaway kag pagpamanggadsang mga hilikuton sa kultura.

Madamu pa sang iban nga re-bolusyonaryong hilikuton ang indilang dapat ipadayon kundi dapat

ANG BAYAN Agosto 21 , 2016 5

Plantasyon sang marijuana sang paramilitar,

ginsunog sa BukidnonSINING AGOSTO 17, isa ka serye sang mga taktikal nga opensiba ang ginlunsarsang Bag-ong Hangaway sang Banwa (BHB)-North Central Mindanao Region ba-tuk sa mga plantasyon sang marijuana nga ginadumalahan sang paramilitar ngaAlamara.

Suno kay Ka Alan Juanito, tagpa-maba sang BHB sa rehiyon, nakumpis-kar sang BHB ang isa ka ripleng Ga-rand, duha ka karbin, lima ka shotgunkag duha ka sako sang marijuana.Ginsunog sang BHB ang marijuana saSityo Katablaran, Barangay Kanaga-an, Cabanglasan, Bukidnon. Isa samga napatay nga Alamara ang notor-yoso nga si Manlumakad Bocalas.

Ginhambal ni Ka Alan, nga madu-gay na nga nagasabwag sang teroris-mo ang Alamara kag ang mag-utod ngaBocalas sa mga komunidad sang mgaLumad sa lindero sang mga probinsyasang Agusan del Sur kag Bukidnon.

Antes sini, surpresa nga gin-atakesang 1st Special Forces Batallion(SFB) kag mga elemento sang CAFGUsadtong Agosto 5 ang nakakampo ngayunit sang BHB sa idalum sang Mt. Ki-tanglad Subregional Command sa isaka matalon nga lugar sang Sityo Tu-ngungan, Barangay Lilingayon, Va-lencia City.

Naglawig ang lukpanay sang halosisa ka oras. Tatlo ang napilasan saBHB.

Sa masunod nga adlaw, gin-am-

busan sang isa ka tim sang BHB angnagclearing nga tropa sang AFP kondiin isa ka suldado ang napilasan.Gin-gamit nga rason sang AFP angkuno pagpangilkil sang BHB kon ngaakinahanglan kuno sila nga magres-ponder sa lugar.

Pag-abot sang tungang-gab-i,ginpukaw kag ginpilit sang mga sulda-do ang mga naga-istar sa kaingod ngasityo nga magbulig sa ila nga mga kas-walti kag ginpahakot ang nabilin ngamga kagamitan sang BHB pakadto saila command post. Ginpahog nila angmga residente nga pagapatyon ang ilaginasagod nga mga kasapatan kon indisila magsunod.

Sadtong Agosto 6 kag 7, ginpa-lukpan sang AFP sang mortar ang lu-gar sang engkwentro. Nagtuga inisang kahadlok sa mga sibilyan.

Suno sa pahayag, naghalog angnapaengkwentro nga yunit sang BHBsa ila nga depensa bisan matapos ba-wion sang GRP ang unilateral nga un-tat-lupok sini sadtong Hulyo 31. Du-gang pa sini, kinahanglan nga triple-hon ang pagka-alerto batuk sapag-atake sang kaaway.

nga pasingkion. Halimbawasini ang sige-sige nga pag-amlig sang lokal nga milisyasa ila nga mga kababaryo.May sugilanon man o wala,indi madula ang malain ngaelemento sa baryo, suno kayKa Ditoy, kumander sang lo-kal nga milisya sa klaster,gani madamu pa gihapon ngatrabaho ang milisya, dugangniya.

*Kalinungan sa tinaga ngaWaray

--------------Ang mga interbyu sa mga

kaupod sa Northern Samarmalantaw sa “Kamuraya-wan,” isa ka bidyo nga ginhi-mo sang Sine Proletaryo sabulig sang Talutang Pro-ductions, ang yunit multimid-ya sang rebolusyonaryongkahublagan sa Eastern Visa-yas. Malantaw ini sa youtu-be/prwc kag facebook/ phi-lippinerevolutionwebcentral.Malantaw man sa mga web-site nga ini ang mga bidyosang Ang Bayan kag iban panga produksyon sang SineProletaryo kapareho sangpityur sa Mga Medik sangBHB kag Ano ang CPP.

6 armas, nakumpiskar sang BHB sa Compostela Valley

ANUM KA armas ang nakumpiskar sa serye sang ma-dinalag-on nga kontra-opensiba nga ginlunsar sang8th Pulang Bagani Company sang BHB batuk sa mgatropa sang 25th IB sa banwa sang Monkayo, Compos-tela Valley sadtong una nga semana sang Agosto.

Sang mga alas-7:30 sang aga sadtong Agosto 5,gin-ambus sang mga Pulang hangaway ang isa kakumpanya sang 25th IB sa Sityo Inubaran, BarangayRizal. Patay ang lima ka suldado kag mas o menos na-pulo ang napilasan. Nakakumpiskar ang BHB sang du-ha ka M203 grenade Launcher, isa ka riple nga M4,mga radyo nga Harris kag iban pa nga gamit militar.

Antes sini, sadtong Agosto 4, ginsalakay sang mgaPulang hangaway ang isa ka platun sang 25th IB saBarangay Paisan, Monkayo. Duha ka suldado ang pa-tay kag tatlo ang napilasan.

Sadtong Agosto 2 naman, ginsilutan ang operatiba

sa paniktik nga si Corporal Castro sang maabtan siyanga naga-operasyon nga combat-intel sa mga komu-nidad sang Barangay Baylo. Nakumpiska sa iya ang isaka 9mm nga pistola kag duha ka .22 kalibre nga pisto-la.

Suno kay Rigoberto F. Sanchez, tagpamaba sangSouthern Mindanao Regional Operational Commandsang BHB, ang serye sang mga opensiba ginlunsar bi-lang sabat sa wala-untat nga mga operasyon sang25th IB sa mga barangay sang Monkayo halin pa sad-tong Hunyo, bisan pa sadtong panahon nga nagdekla-rar ang gubyerno sang untat-lupok.

Bilang sabat, ginpaukpan sang mga suldado angmga sibilyan kag ila nga mga komunidad. Kalakip sa ilanga mga krimen ang pagpangbomba halin sa kahawa-an, istraping, pagpanghamlet, kag pag-imponer sangblokeyo sa pagkaon sa mga pumuluyong Lumad.

Agosto 21 , 2016 ANG BAYAN6

Pagpalubong kay Marcos sa Libingan ng mga Bayani, ginpamatukan

GINKUNDENAR SANG Parti-do Komunista sang Pilipi-nas (PKP) ang plano niGRP President Dutertenga maghatag sangbaganihan nga pag-pasidungog sa pag-palubong sa anay pa-sista nga diktador ngasi Ferdinand Marcos saLibingan ng mga Bayani saSeptyembre 18. Nagpamatuk man ang nagkalain-lainnga mga progresibong organisasyon.

Ginapasabat sang pumuluyong Pilipino ang tanannga rehimen matapos kay Marcos bilang may palarehokabug-at nga sala sa pangpulitika nga pagpanumbaliksang pamilyang Marcos—ni Imelda kag sang iya nga mgabata, nga nagpartisipar tanan sa mga padihot sang dik-

taduryang Marcos. Angpaghatag sang baga-nihan nga pagpalu-bong magalubos sapangpulitika nga pag-panumbalik sang mga

Marcos kag maga-kumpleto sa pagtakop sa tanan nga krimen nga

ginhimo nila sa pumuluyo.Nagasuporta ang PKP sa protesta sang pumu-

luyo batuk sa plano sang rehimeng Duterte ngapagpalubong kay Marcos sa Libingan ng mga Baya-

ni. Padayon nga nagapanindugan ang mga rebolusyo-naryong pwersa batuk sa pangpulitika nga pagpanum-balik sang mga Marcos kag ginademanda ang ila ngapagsabat sa tanan nga krimen batuk sa pumuluyong Pi-lipino.

Ang plano nga pagpalubong isa ka “pagtampalas sa

Kooperasyon sa kampanya kontra-druga ni Duterte, gin-atras

gadaba-daba nga mga demandaagud malatag ang mga kahimtanganpara madula ang paglapnag sangdruga,” panawagan sang PKP.

Kaangut sini, sadtong Agosto 2,ginkundenar sang International DrugPolicy Consortium (IDPC) nga gina-lakipan sang masobra 300 organisa-syon sa bilog nga kalibutan ang pag-baha sang ekstrahudisyal nga pag-pamatay sang mga suspetsado ngakaangut sa druga sa Pilipinas. Nag-panawagan sila sa United NationsOffice on Drugs and Crime (UNODC)nga paabutan si Duterte nga gilayonnga untaton ang pagpamatay.

Ginkundenar man sang Philip-pine Council of EvangelicalChurches (PCEC), isa ka koalisyonsang nagkalain-lain nga simbahannga Kristyano kag nagkalain-lainnga grupo sang mga abugado kagaktibistang pamatan-on.

Samtang, ginpanginwala sangNDF-Eastern Visayas nga wala sinigin-abswelto ang anay kongresistanga si Edwin Ong bilang mga pro-tektor sang mga nagatulod sangdruga kag sa baylo padayon angimbestigasyon sa mga ini. Ginham-bal pa ni Salas nga himu-himo nan-day Ong ang ginpaggwa sa midyanga sila gin-abswelto na.

GINPAHAYAG sang Partido Komunista sang Pilipinas (PKP) sadtong Agosto 12nga indi na ini mag-upod sa kampanya kontra-druga sang rehimeng Duterte.Gin-athag sang PKP nga ang gyera kontra-druga sang rehimen maathag nanga indi demokratiko kag kontra-pumuluyo bangud nag-alwak na ini sa maga-mo nga kabuangan sang mga ekstrahudisyal nga pagpamatay nga ginapatu-man sang pulis kag mga sindikato nga kriminal nga kaangut sang pulis.

Ginapadayon kag ginapasingkisang Bag-ong Hangaway sang Ban-wa (BHB) ang mga operasyon sini sapag-aresto kag pagdis-arma sangmga opereytor kag protektor sangdruga sa mga teritoryo sini. Parehosang una, ginahimo ini sang BHBnga may pagrespeto sa husto ngaproseso kag kinamatarung sangmga suspetsado, pareho sang mgaupisyal sang PNP nga subong yarasa kustodiya sini sa CompostelaValley kag Surigao del Sur.

Sining nagligad nga mga adlaw,sunod-sunod nga ginsapubliko niDuterte ang mga listahan sang kunomga protektor, narko-pulitiko kaghuwes nga wala sang ebidensya kagmaathag nga basehan o ginkuhaan.Mangin ang puno nga upisyal sa in-telidyens kag pinuno sang PKP walakabalo sini. Indi katingalahan konang mga listahan nga ginabasa niDuterte halin mismo sa mga naka-tago nga sindikato nga ini.

Gatos-gatos ang ginpatay sam-tang “nagabato sa pag-aresto”

ukon indi gani samtang yara sakustodya kag detensyon sa mga sa-lakyan kag bilangguan sang pulis.Ang mga pagpamatay ginhimo mansang mga kriminal nga sindikato nganagagamit sa payong nga “gyerangkontra-druga” para itago ang ilanga todo-gyera sa mga karibal ngasindikato kag mga kriminal ngaprotektor sa pulisiya kag militar,ukon di gani ipapatay ang kaugali-ngon nila nga mga tinawo.

Dugang pa sang PKP, “Anggyerang kontra-druga laban ngamapaslawan bangud wala sini gina-sabat ang sosyo-ekonomiko ngaugat sang problema. Sa kasaysayan,napamatud-an na nga indi mataposang salot sang druga ano man ka-damu sang ginpamatay.

“Dapat maghiliusa ang tanannga demokratikong pwersa kagmagdemanda sang hustisya kagpagtapos sa kabuangan sang mgapagpamatay sang pulis kag vigilan-te. Kadungan sini, dapat patingka-ron sang pumuluyo ang ila nga na-

ANG BAYAN Agosto 21 , 2016 7

Lehitimo ang paggamit sangBHB sa mga landmine

Nagpanindugan ang Partido Komunista sang Pilipinas (PKP), Bag-ongHangaway sang Banwa (BHB) kag NDFP nga dalagku nga mga tikang

ang ginahimo sini agud sundon ang mataas nga talaksan sang mga interna-syunal nga makatawo nga layi sa paglunsar sang armadong paghimakas parasa pungsudnon nga kahilwayan.

Ginpakita ini sa pormal kag upi-syal nga pagsunod sa mga GenevaConventions kag 1977 Protocol,amo man sa pakigkasugot sa GRPnga balayon ang ComprehensiveAgreement on Respect for HumanRights and International Humani-tarian Law (CARHRIHL). Parehonga nakasaad sa mga ini nga saproseso sang armadong banggia-nay, dapat hatagan-proteksyon angmga sibilyan kag ang sibilyan ngapopulasyon.

Lehitimo ang paggamit sangmga improbisado nga eksplosibokag landmine-sa partikular ang mgacommand-detonated anti-personnel(anti-tawo) kag anti-vehicle (anti-salakyan) nga tipo, kag manginyadtong mga target-detonated anti-vehicle nga tipo—kon ang ginapun-tirya sang mga ini amo ang mga le-hitimo nga target-militar kag naga-pugong sa potensyal, aktwal kagnagahana nga kahalitan sa mga si-bilyan kag sibilyan nga populasyon.

Sa subong, ang mga ginagamitsang BHB nga command-detonatedlandmine indi maglupok bisan ma-tapakan pa, masandaran, o masipa-an. Ang mga ini nakaangut sa mgade-manong blasting machinenga lubos nga ginahalu-ngan sang mga Pulanghangaway agud sigu-raduhon nga malupoklamang batuk sa mgalehitimo nga target-militar. Mahalongnga ginamanupak-tura ang mga inisang mga yunit-ordinans sangBHB. May ispe-syal nga lugar sapagplastar, permi

nga ginabantayan kag permi ngamalapit sa yunit sang BHB nganagplastar sa mga ini. Tuman kamahalong ang BHB sa paggamitsang mga armas nga mahimo ngaaksidente nga makahalit sa mga si-bilyan.

Ang maathag nga ginadumiliansang Ottawa Treaty sang 1997 amoang paggamit sang mga anti-per-sonnel landmine nga target-deto-nated. Ang mga eksplosibo nga ininakadisenyo nga maglupok kon ma-tapakan o matandog sang target.Wala ginadumilian sang OttawaTreaty ang paggamit sang mga an-ti-personnel landmine nga com-mand-detonated, o mga anti-vehiclekag anti-tank landmine nga target-detonated o command-detonated.Indi sakop ang PKP sang OttawaTreaty bangud solo nga ang mganagaluntad nga estado (state actor)ang makasulod diri, maluwas pa sakamatuoran nga indi kalakip angOttawa Treaty sa mga kinaandannga kasugtanan nga nagasakop samga nasakop sang internasyunalnga layi.

Bisan wala nasakop sang trata-do, ginarespeto sang PKP kag BHBang pagdumili sa paggamit sang

hustisya kag pagtorse sang ka-saysayan,” kag wala pa gani na-pasabat ang diktadurang Marcossa libu-libo nga pamatan-on ngaginpatay bangud sang pagbatosa layi militar, suno pa sa Anak-bayan. Suno naman sa Allianceof Concerned Teachers, katum-bas sini ang “liwat nga pagsulatsang kasaysayan” kag ginain-sulto ang mga biktima sang layimilitar kag ila nga mga pamilya.Nagpahayag man ang CatholicEducational Association of thePhilippines, nga ginabug-os sangmasobra isa ka libo nga Katolikonga mga eskwelahan sa pung-sod, nga si Marcos isa ka “ma-nugdambong nga may salabtonsa isa ka namusdok nga ekono-miya - nga ang epekto makit-anpa sa mapiguson nga kaimulonsa palibot.”

Sa Kongreso, ginhapag sad-tong Agosto 11 sang pito kakongresista sang Makabayanang House Resolution 197 nganagapamatuk sa tikang nga inibilang isa ka “tuman ka daku ngapangkasaysayan nga pagtorse.”Gindeklarar naman sang Natio-nal Historical Commission ngaindi nagakaangay nga ilubong siMarcos sa Libingan ng mga Ba-yani bangud kabutigan ang iyanga mga medalyang militar.

Naglunsar sang hublag pro-testa sadtong Agosto 13 saQuezon City ang NationalCouncil of Churches in the Phi-lippines, kag ang SELDA kag ibanpa nga grupo sa Luneta, sadtongAgosto 14.

Pagkaaga nagpasaka sangpormal nga petisyon sa KorteSuprema sanday anay Bayan Mu-na Representative Neri Colmena-res, anay kongresista SaturOcampo, Dr. Carol Araullo sangBayan, National Artist for Litera-ture Bienvenido Lumbera, Bo-nifacio Ilagan kag Dionito Cabillassang grupo nga SELDA kag ibanpa nga grupo para idemanda angtemporaryo nga pagpauntat sangnasambit nga pagpalubong.

Agosto 21 , 2016 ANG BAYAN8

mga anti-personnel landmine kag eksplosibo nga target-activated o contact-activated. Ginasiguro sini nga pina-sahi, direkta kag eksklusibo nga nakapuntirya ang mgaginagamit nga eksplosibo kag garantisado nga magaigolamang sa mga lehitimo nga target kapareho sang mgakombatant kag pwersa militar.

Ginahinago sang AFP ang mga kapaslawan sang mgapwersa sini paagi sang pagtiko sa mga datos, pag-im-bento sang mga pasibangod, pagtorse sa mga prinsipyosang CARHRIHL kaangut sa halambalanon sang mgalandmine, kag walay untat nga pagpapakalain sa rebolu-syonaryong kahublagan. Sala nga ilaragway ang mgareaksyunaryo nga tropa nga nahalitan sang mga co-mand-detonated landmine bilang mga “biktima” nga na-galunsar kuno sang mga indi-militar nga buluhaton ka-pareho sang kuno abi makatawo nga aktibidad o reliefmission bangud maathag nga sila mga kombatant. Amoman, ang mga kuno nakumpiskar nga mga anti-personnelkag claymore landmine wala sang kinatuhay kundi mgasuplay halin sa gubyerno sang US bilang mga ayuda mili-tar sa AFP batuk sa BHB.

Sandig man sa pagpakalain sa rebolusyonaryong ka-hublagan ang padihot sang pila ka masupog nga anti-ko-munista kag mga reaksyunaryong indibidwal, amo manang mga populista kag pasipista nga internasyunal ngamga NGO (non-government organization) nga nagapos-tura bilang mga tagatib-ong kuno sang ginadumilian ngamga landmine. Ginatulod nila ang mga kahublagan parasa pungsudnon nga kahilwayan kapareho sang NDFP nga

sikwayon ang paggamit sang mga landmine.Para sa NDFP, indi mabaton-baton ang mga maniobra

sang nasambit nga mga NGO, nga sa pagkamatuod gina-pondohan sang mga imperyalista. Ginaipit sang mga iniang mga kahublagan para sa pungsudnon nga kahilwayannga untaton ang paggamit sang mga landmine bilang ar-mas sang mga rebolusyonaryong pwersa kag pumuluyobatuk sa ila nga mga kaaway nga nagagamit sang tumanka layo nga mas makahalalit nga mga armas batuk sa mgasibilyan nga populasyon. Halimbawa sini ang mga pagpa-momba, pagkanyon, arson, paggamit sang mga WMD(weapons of mass destruction o mga armas nga may ma-lapad nga kahalitan) kapareho sang mga cluster bomb,white phosphorus, daisy cutter, moab, kag iban pa. Masmakapaayo sa mga NGO nga ini nga itutok ang oras kagpagpaninguha sa pagkampanya batuk sa mga armas nuk-leyar, bayolohikal kag kemikal kag mga nasambit nga ar-mas nga may malapad nga kahalitan, kag batuk sa tero-rismo sang estado kag mga inaway nga agresyon.

Lubos nga nagapakuno-kuno ang mga kritiko sanglandmine labina yadtong mga tagpangapin sang US ngakilala bilang numero uno nga tagasuplay, nagatago, kagnagagamit sang mga landmine. Sa baylo nga pungganang BHB nga maggamit sang mga CDX, dapat pauntatonsang mga kritiko nga ini sa US ang paggamit sang mgaWMD nga ginadumilian sang mga internasyunal nga layi.Dapat man nila nga iduso sa mga armadong pwersa sangGRP nga untaton ang pag- atake sa mga sibilyan nga ko-munidad kag mga ginadudahan nga erya sang BHB.

Kalakasan sa mga progresibo kag sibilyan

nga komunidad, nagapadayon

NAGAKABALAKA ang mga grupo nga nagatib-ong sang tawhanon nga kina-matarung sa sunod-sunod nga mga kaso sang pagpaniktik kag kalakasan sangmga ahente sang militar sa mga kilala nga aktibista kag mga sibilyan nga ko-munidad.

Ifugao. Ginreport ni Brandon Bu-nolna, myembro sang Ifugao Pea-sants Movement (IPM), ang pagsunodsa iya sang mga kalalakihan nga na-kasibilyan matapos niya magtambongsa korte kag magbisita sa mga bilang-go pulitikal sa banwa sang Lagawe.

Suno sa Cordillera HumanRights Alliance, indi bag-o ang sar-beylans nga ini. Ang mga kilala ngalider, katapu kag tagasuporta sangIPM madugay na nga nakapaidalumsa sarbeylans kag permi nga gina-pasibangdan sang militar nga maykaangtanan sa Bag-ong Hangawaysang Banwa.

Sorsogon. Ginsundan si JuvySolaon, istap sang Karapatan-Sor-

sogon, sang mga ahente nga sakaysang motorsiklo halin sa ila nga opi-sina sa Barangay Polvorista. Sunokay Solaon, antes sundan ang gina-sakyan niya nga traysikel pakadtosa iya nga abyan, natalupangdan naniya ang duha ka lalaki nga naka-tambay sa ingod sang opisina.

Maluwas sa sarbeylans, padayonman ang kalakasan sa pumuluyo.

Antipolo. Sa isa ka porum parasa World Indigenous People’s Daysadtong Agosto 8, ginsaysay niArnel de los Santos ang kalakasansang mga elemento sang 80th IB sakomunidad sang mga Dumagat saApia, Calawis Village. Bangud sininagbakwit ang mga residente. Na-

hibal-an nila nga sabat ang kalaka-san sa ila nga pagbato sa ginapa-tindog nga 500-megawatt nga Wa-wa pump storage hydropowerproject sang Olympia Violago Waterand Power Inc. sa tunga sang Anti-polo kag Montalban, Rizal. Si DelosSantos subong ang pangkabilugannga sekretaryo sang Bigkis kag La-kas ng Katutubo sa Timog Kataga-lugan. Ang iya nga amay nga siNicanor de los Santos ginpatay sangTask Force Panther sadtong Disye-mbre 8, 2001 samtang nagapamunosa pagbato.

Agusan del Sur. Ginpalukpanang balay sang isa ka kilala nga siLolong Gomez sa Purok 7, BarangayZillovia sadtong Agosto 13. Naigosang mga bala ang nakatipon sadtosa nasambit nga balay nga sandayTony Bautista, Lolong Kali kag ang13-tuig niya nga hinablos. Malalaman nga naigo sang bala ang isa sa

ANG BAYAN Agosto 21 , 2016 9

Upisyal sang KMP, RMP, iligal nga gin-aresto

ILIGAL NGA gin-aresto sang gintingob nga mga pwersang pulis kag militarang duha ka kilala nga aktibista nga nagauyat sang matag-as nga pusisyonsa mga organisadong progresibo. Ini samtang nagahanda ang NDFP kag bi-log nga rebolusyonaryo kag progresibong kahublagan sa liwat nga pagbukassang pormal nga sugilanon pangkalinungan.

ila nga mga kaingod balay kag su-bong kritikal ang kondisyon.

Nagbakwit ang mga pamilyangManobo sa barangay gym sangZillovia bangud sa katalagman saila nga kabuhi kag nagapadayonnga sarbeylans sang grupong pa-ramilitar nga gintukod sang anaymeyor sang Loreto nga si DarioOtaza nga ginsilutan sang BHBsadtong 2015.

Compostela Valley. Ginrekla-mo sang mga residente sang Purok4, Sityo Tagbaw, Barangay Rizalsa Monkayo ang padayon ngapagpatrulya sang 25th IB sa ilanga komunidad. Suno kay PurokChairman Lino Inbad, nagapaku-no-kuno ang mga suldado nga mgakatapu sang BHB.

Sadtong Agosto 7, ginpunggansang mga suldado ang mga ma-ngunguma nga magkadto sa ila ngaulumhan matapos ang engkwentronga natabo sa tunga sang militarkag BHB. Apektado ang 37 pamilyasa pagpang-ipit. Umpisa pa Hulyo25 nag-operasyon ang mga sulda-do sa ila nga komunidad.

Batangas. Naglunsar sangoperasyong militar ang mga sul-dado halin sa 16th IB kag 730thCombat Group sang Philippine AirForce sa Sityo Santolan, BarangayCoral ni Lopez sadtong Hulyo 26.Ini sa pihak sang gindeklarar sad-to nga untat-lupok ni Duterte.

Suno sa mga taga-Santolan,sunod-sunod ang operasyong mili-tar sa ila nga lugar humalin pa2015. Madugay na nga gawi sangmilitar ang mamahog kag pasi-bangdan sila nga mga myembrosang Bag-ong Hangaway sangBanwa. Suno kay Agaton Bautistasang Samahang Magbubukid sangCoral ni Lopez, madugay na ngaginbutang sang militar ang ila ngamga pangalan sa Order of Battlesang AFP. Nagtuga ini sang ka-kugmat sa mga residente gani ma-damu sa ila ang naghalin na sa ilanga mga balay kag ulumhan. Gin-palab-ot sang mga mangungumaang ila nga kaso sa Department ofAgrarian Reform.

2 aktibista nga Lumad, ginpatay

DUHA KA aktibistang Lumad ang ginpatay sadtong Agosto 12 sa San Luis,Agusan del Sur sa magkasunod nga pag-atake sang grupong paramilitar ngaginadumalahan sang AFP.

Una nga ginpatay si Jerry Layola, 42, sa sulod sang iya nga balay sa Ba-rangay Balit mga alas-7 sang gab-i. Pila ka minuto matapos sini, ginluthangnaman sa likod si Jimmy Mapinsahan Barosa, 48, sa gwa sang balay sang iyanga abyan sa Barangay Baylo. Yara sa Baylo sadto si Barosa, isa ka residen-te sang Barangay Kasilayan, bangud pakadto siya sa ospital para dal-ansang pagkaon ang iya nga asawa. Napilasan sa pagpangluthang ang 19-tuignga si Renel Paminsahan.

Pareho nga katapu sang Tagdumahan, isa ka organisasyon sang mgaBanwaon, ang duha. Isa ang Tagdumahan sa mga organisasyon nga hugotnga nagapamatuk sa makahalalit nga pagmina kag pagtroso sa ila nga muni-sipalidad. Kalakip sa ila nga ginapamatukan ang plano nga open-pit miningsang Tambuli Mining Company Inc kag Malampay Mining Inc, nga nagapa-milit nga magsulod paagi sang mga operasyong militar.

Gintukod kag ginapondohan ang nasambit nga grupong paramilitar sang29th IB. Ginapamunuan man ini sadto sang isa ka elemento sang CAFGU.

Gin-aresto sadtong Agosto 19sa Barangay Lahug, Cebu City siAmelia Pond, rehiyunal nga koordi-nador sang Rural Missionaries ofthe Philippines (RMP) sang SouthernMindanao Region. Nagserbe mannga tagpanalawsaw kag manunudlosi Pond sa mga eskwelahan sangSalugpongan sa Mindanao.

Naghalin si Pond sa tatlo ka ad-law nga pungsudnon nga asembliyasang RMP sa nasambit nga syudadsang ginpadulog sang mga myembrosang Criminal Investigation and De-tection Group ang ginasakyan niyanga taksi. Upod niya sa taksi ang apatpa nga delegado sang asembliya.

Ginpasakaan siya sang himu-hi-mo nga kaso sang pagpatay kag bigonga pagpatay sa idalum sang pa-ngalan nga “Adelfa Toledo.” Gin-a-kusahan siya nga myembro sangKomisyon sang PKP sa Mindanao.

Hugot nga ginkundenar sangmga relihiyoso nga grupo, kag mgatagpangapin sang tawhanon nga ki-namatarung ang iligal nga pag-a-resto kag pagbilanggo kay Pond. Si-ning Agosto 20, naglunsar ang mgakatapu sang RMP-Cebu sang pro-

testa sa atubang sang Camp Soterosa Cebu City agud iduso ang gilayonnga paghilway sa iya.

Antes sini, iligal nga gindakopsang mga pwersa sang estado siAntonio Pajalla sa Macalelon,Quezon Province sadtong Agosto 12.Pasakay si Pajalla sa isa ka dyip pa-kadto sa Catanauan, Quezon paramaghanda sa isa ka paghulag sangmga mangunguma.

Si Pajalla ikaduha nga presi-dente sang KMP kag madugay nanga lider sang Pinagkaisang Lakasng Magbubukid sa Quezon (Piglas).Nagpanguna siya sa paghimakassang mga manugniyog sa Quezonagud mabawi ang multibilyon ngapondo sang coco levy. Gin-arestosiya sa kasong rebelyon nga ginpa-saka sa iya sadtong 1995. Ginbi-langgo siya sa pihak sang pagpre-sentar niya sang sertipiko sang am-nestiya nga ginhatag sa iya sadtong1997. Yara siya subong sa kustodiyasang PNP-Macalelon.

Sadtong Agosto 13, naglunsarsang rali ang mga progresibong or-ganisasyon para ipanawagan agngilayon nga paghilway sa iya.

Agosto 21 , 2016 ANG BAYAN10

Pangkalibutanon nga Adlaw sang Tumandok, ginsaulog

SA PAGPAMAMUNO sang Katribu, gindumdum sang mga makibanwahanonnga grupo sadtong Agosto 9 ang Pangkalibutanon nga Adlaw sang mga Tu-mandok paagi sa isa ka paghulag sa Mendiola Bridge sa Manila. Kadungan si-ni, naghiwat ang Cordillera People’s Alliance sang parada sa Session Road saBaguio City antes magtipon sa Igorot Park.

Paghimakas batuk sa Tiempo Muerto sa Negros, ginlunsar

NAGLUNSAR SANG tatlo ka adlaw nga protesta ang mga mamumugon sa umasa mga tubuhan sa Negros Occidental halin Agosto 10 tubtub 12 para idusoang gilayon nga paghatag sa ila sang pagkaon nga ayuda halin sa mga ahen-sya sang gubyerno.

Ginduso nila ang gilayon ngapagpanagtag sang P40 milyon ngapondong pangkalamidad kag multi-milyon nga Social Amelioration Fundnga dapat pondo nga ayuda sa mgaimol pero sa aktwal nagakadto samga asendero. (Basahon sa Ang Ba-yan Hulyo 21, 2016.)

Ginsanto sang mga mamumugonsa uma ang ila nga protesta sa Tiem-po Muerto (patay nga panahon), angmga bulan sa tunga sang pagtanumsang tubo kag pag-ani sini. Ginaki-naiyahan ini sang malapad nga gu-tom kag kamatayon bangud sang ka-wawad-on sang alternatibo nga ma-kuhaan sang mga mamumugon sauma. Sugod mag-umpisa ang TiempoMuerto sadtong Hunyo, naglunsar nasang mga protesta sa mga tubuhansang Murcia, Don Salvador Bene-dicto, Talisay City, Silay City, EB Ma-galona, Manapla, kag Escalante City.

Kinaandan nga nagadugay ang pataynga panahon tubtub tunga-tungasang Septyembre.

Kada tuig, ginabatas sang mgamamumugon sa uma sa tubuhan angTiempo Muerto kag ang kaangut sininga gutom kag pag-antus. Ini sunokay Danilo Ramos, presidente sangUnyon ng mga Manggagawa saAgrikultura. Ginatinguhaan nila ngamagpangita sang iban nga trabahopero tuman ka kulang ini sa islasang Negros bangud sa atrasadonga sistema sini sang monocroppingkag pila ka siglo na nga pyudal ngapagpamigos. Mataas ang monopoli-sasyon sang duta sa isla, kon diinginatanum ang 48% sang suplaysang tubo sang pungsod.

Suno naman kay Roland Rillo,presidente sang National Federationof Sugar Workers (NFSW), mas ma-lala ang ginabatas nila nga Tiempo

Muerto subong nga tuig. Suno sa iya,kapareho sang iban nga probinsya,nahalitan sang El Niño ang isla, ganikulang ang kahigayunan nga makat-rabaho bisan pa sadtong panahonsang tigtalanum. May mga kahigayu-nan sa Tiempo Muerto nga nagakuhasang mga mamumugon ang mga aga-lon nga mayduta pero sa tuman kanubo nga suhol (P8-17/adlaw).

Sa pihak nga bahin, padayon angpagpang-agaw sang mga “sugar ba-ron” o mga dalagku nga agalon ngamayduta sang kita. Sandig sa pagpa-nalawsaw sang NFSW sang damlaglang, naglab- ot sa P80,000 ang netonga kita sang isa ka asyendero sa isaka ektarya nga tubuhan.

Maluwas sa gilayon nga ayuda,ginpanawagan man sang UMA kagNFSW ang pagpatuman sang tunaynga reporma sa duta kag industriya-lisasyon. Suno sa ila, sa pangmalawi-gan, ang mga ini lamang ang makalu-bad sa gutom kag kamatayon ngadala sang Tiempo Muerto, amo mansang iban pa nga basehan nga ha-lambalanon sang mga mangungumakag mamumugon sa uma.

Bisan pa man edukasyon para satumandok ang pangkalibutanon ngatema sang adlaw nga ini, ginplastarsang mga tumandok sa Pilipinas angiban pa nga mga halambalanon nganagaapekto sa ila.

Kalakip diri ang matuod ngapagkilala sang ila nga kinamatarungsa ila ansestral nga kadutaan kagang proseso nila sa pagdesisyon,pag-untat sa pagdambong sa mgamanggad sa ila sang mga teritoryo,bastante kag nagakadapat nga ba-sehan nga serbisyong pangkatiling-ban kag suporta sa mga biktimasang kalamidad. Nagpanawaganman sila para sa liwat nga pagpa-dayon sang sugilanon pangkalinu-ngan sa tunga sang National De-mocratic Front of the Philippines kag

Gubyerno sang Pilipinas.Naglunsar sila sang mga porum

kag workshop sa nagkalain-lain ngabahin sang pungsod. Kalakip diri angserye sang mga pag-ambitanay sangmga tumandok nga pamatan-onsang Cordillera sa mga estudyantekag pamatan-on nga Taiwanese ha-lin sa mga tribu pareho sang Amis,Atayal, Kavalan, kag Truku. Gin-tambungan ini sang mga tiglawassang mga organisasyon sang akti-bistang pamatan-on.

Gintambungan naman sang ma-sobra 300 tumandok ang porum saCollege of the Holy Spirit sa QuezonCity sadtong Agosto 8. Kalakip samga nagtambong ang mga Dumagat,Ayta, Mangyan, Igorot, Tumandokkag Lumád, amo man sang mga es-

tudyante kag manunudlo sang HolySpirit. Nagpakita sang iya nga su-porta didto si Aiza Seguerra paagisang pag-amba.

Antes sini, ginplastar na sangKatribu sa National Commission onIndigenous Peoples (NCIP) sadtongulihi nga semana sang Hulyo angdemanda nga ibasura ang Indige-nous People’s Rights Act kag angahensya nga gintuga sini, ang NCIP.Suno sa Katribu, ang layi nga ini gi-nagamit sang mga lokal kag dumu-luong nga kumpanya para agawonang ansestral nga kadutaan para samga dalagku nga minahan kag plan-tasyong agribisnes. Nagpasugot paang NCIP sa paghatag sang mgapaltik nga titulong “datu” sa mgalider sang mga grupong paramilitarpareho sang New Indigenous Peop-le’s Army for Reform (Nipar) ngawala’y patugsiling nga nagpanglut-hang sa isa ka okasyon sang kasalsadtong Hulyo 30. Gani, may salab-ton ini sa masaker kag iban pa ngapaantus sa mga Lumad. .