edukiak - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 ariketaren...
TRANSCRIPT
![Page 1: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/1.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
EDUKIAKEDUKIAK
4.0. Hormona-sistema: oroimena.
4.1. Hipotalamoko eta hipofisiko hormonak.
4.2. GH eta sexu-hormonak.
4.3. Guruin suprarrenalak:
4.3.1. Kortex suprarrenala (kortisol eta aldosterona).
4.3.2. Muin suprarrenala (katekolaminak).
4.4. Pankrea-hormonak: intsulina eta glukagoia.
4.2. HAZKUNDE4.2. HAZKUNDE--HORMONA (GH)HORMONA (GH)
� AA-kontsumoa eta proteinenkonbertsioa estimulatzen du.
� Gantzen eta glukogenoarendegradazioa estimulatzendu.
� Hezurraren eta kartilagoarenhazkundea bultzatzen du.
� Estimuluak: AA-gehikuntza, odol-glukosa baxua, eta estresa.
� Jarduera aerobikoan zehar GH-maila altua da.
� GHRH eta GHIH (somatostina) erregulatzendute.
![Page 2: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/2.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
GHGH--FuntzioakFuntzioakmetabolismoanmetabolismoan
Intsulina-kontrakoaktibitatea ����
� Glukosaren kontsumoagutxitzen du.
� Glukosaren sintesiagibelean gutxitzen du.
Katabolismoa ����
� TG-degradazioa.
Anabolismoa ����
� AA-kontsumoa gehitzendu.
� Proteinen sintesiagehitzen du.
� Proteinen oxidazioagutxitzen du.
KHOGantzaProteina
ADENOHIPOFISIKO HORMONAK ETA ADENOHIPOFISIKO HORMONAK ETA JARDUERA FISIKOAJARDUERA FISIKOA
� Hazkunde-hormona (GH)
ESTIMULUAK1. Antsietatea2. Estresa3. Jarduera fisikoa
![Page 3: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/3.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
GH GH etaetajarduerajarduerafisikoafisikoa� Jarduera fisikoaren intentsitatearekin
bat eta iraupenarekin igo egiten da, bai ariketa aerobikoan, bai anaerobikoan.
� Badago erlazio lineala askatutako GH-ren magnitudearen eta ariketarenintentsitatearen artean.
� Askatutako GH-ren magnitudeahandiagoa da gazte-emakumeengangazte-gizonengan baino.
� Ariketan GH-ren odol-mailak oinarrizkomailak baino 20-40 aldiz altuagoak izan daitezke.
� Ariketa ondoren gibelean degradatzenda 30-60 minututan.
� ESTIMULUAK: estresa, tenperaturarenigoera, odol-laktatoa eta H+-en gehikuntza.
0
400
800
1200
50 100 150
Ariketaren intentsitatea (%LT)
GH
(ng.
ml-1
)
EmakumeakGizonak
� METODOAK:1. 60 minutuko ariketa karga bat.2. 30 minutuko ariketa karga bi (20 min
atsedena kargen artean).3. Atsedena.– Zikloergometroan. VO2max %60.
� EMAITZAK:– 2 ondoren: [GAA] bi kargen arteko
atsedenaldian gehitu zen.– Ariketaren 2.aren 30-min karga
ondoren, GAA-erantzuna gehitu zen.– 2.taldeak intsulina eta glukosa-balio
baxuagoak.– Errekuperazioan, [GAA] altuagoak 2.
ariketa egin ondoren.
![Page 4: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/4.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
GH GH etaetajarduerajarduerafisikoafisikoa
� Ariketaren intentsitatea garrantzitsua daGH-jariaketan:– GH-kontzentrazio esanguratsua nabaritzeko,
ariketaren intentsitatean atalase zehatz bat behar delako.
� Behar den atalasea LT2 izan liteke .
0
5
10
15
20
25
30
7:00 7:40 8:20 9:00 9:40 10:20 11:00 11:40 12:20 13:00
Control.25LT.75LTLT1.25LT1.75LT
Young FemalesN=8
0
5
10
15
20
25
30
7:00 7:40 8:20 9:00 9:40 10:20 11:00 11:40 12:20 13:00
Control.25LT.75LTLT1.25LT1.75LT
YoungMalesN=10
Pla
smak
oG
H
![Page 5: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/5.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
DiskusioaDiskusioa� Bai emakume gazteengan, bai gizon gazteengan,
GH-askapenaren magnitudea linearki gehitzen daariketaren intentsitatea gehitzen den neurrian.
� GH-gehikuntza emakume gazteengan gizongazteengan baino handiagoa da.
� Data hauek eguneko GH-jariaketaren ratioaintentsitate handiko entrenamenduak intentsitatebaxuko entrenamenduak baino proportziohandiagoan gehituko duela adierazten dute.� Intentsitate handiko ariketa egin ondoren, lipolisia ere
gehitzen da errekuperazioan.
GH GH etaetaJFJF
� Iraupen luzeko jarduera fisikoan, gibela etamuskulu-glukogenoaren erreserbakgutxitzen direnean, GH-ren eragina hasikoda:– Muskuluak glukosaren kontsumoa gutxitzen du,
gluzemiaren urritzea erregulatzeko. – Gantzen mobilizazioa.– Plasman gorputz-zetonikoen gehikuntza,
muskulurako energia-iturriak gehitzeko.
![Page 6: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/6.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
EnduranceEndurancetraining training amplifiesamplifiesthethepulsatilepulsatilereleasereleaseofofgrowthgrowthhormonehormone: : effectseffectsofof training training intensityintensity..
WeltmanWeltmanet col. J. et col. J. ApplAppl. . PhysiolPhysiol. 72:2188. 72:2188--2196, 19922196, 1992
� HIPOTESIA: intentsitate handietan entrenatzen dutenekGH-askatasun taupakarian aldaketa gehiago erakutsikodute, entrenatzen ez dutenekin edo intentsitate baxuetanentrenatzen dutenekin konparatuz.
� METODOAK: 21 emakume (18-40 urte).– Entrenamendua @LA– Entrenamendua >LA– Kontrol-taldea (K)
0
10
20
30
40
50
60
70
Bol
umen
a (k
m)
Asteak
2000
4000
6000
8000
10000
Oinar
rizkoa
Urte ba
t
Denbora
Bat
ez b
este
ko G
H-k
ontz
entr
azio
ak
(ng.
L-1.m
in-1)
Kontrol @LA >LA
� Entrenamenduaren intentsitateakGH-askatasun taupakarianeragina du.• >LA taldeak bakarrik gehikuntza
esanguratsuak.• Jarduera fisikoak, LA-gainetik, GH-
jariaketa taupakaria gehitu zuen.
• Ikerketa gehiago jakitekoeragina:• Zahartzaroan: GH-jariaketa
murriztuta.• Obesitatean: GH-jariaketa
murriztuta.• Umeengan: entrenamenduak
hazkundea bultzatzen du?
EnduranceEndurancetraining training amplifiesamplifiesthethepulsatilepulsatilereleasereleaseofof growthgrowthhormonehormone: : effectseffectsofoftraining training intensityintensity..
WeltmanWeltmanet col. J. et col. J. ApplAppl. . PhysiolPhysiol. 72:2188. 72:2188--2196, 19922196, 1992
![Page 7: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/7.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
InternetInternet
� http://www.health-n-energy.com/NTgrowthHormone.htm
GH GH zahartzaroanzahartzaroan
� GH-jariaketa adinarekinbatera jaisten da, baigizonengan, baiemakumeengan.
� Egoera fisikoa ere adinarekinjaisten da, adin-gehikuntzaren dekadabakoitzarekin VO2max-aren ~%10 gutxitzen da.
![Page 8: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/8.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
0
2
4
6
8
10
12
14
16
7:00 7:40 8:20 9:00 9:40 10:20 11:00 11:40 12:20 13:00
Control.25LT.75LTLT1.25LT1.75LT
YoungMalesN=10
0
2
4
6
8
10
12
14
16
7:00 7:40 8:20 9:00 9:40 10:20 11:00 11:40 12:20 13:00
Control.25LT.75LTLT1.25LT1.75LT
Older MalesN=6
GH eta GH eta ariketarenariketarenintentsitateaintentsitatea, , gizongizongazteakgazteakvsvs adinekoakadinekoak
0 25 50 75 100 125 150 175
Ariketaren intentsitatea (%LT)
0
200
400
600
800
1000
Inte
gra
ted
ser
um
GH
(µµ µµg
/L x
min
)
Exe
rcis
e +
rec
ove
ry (
0900
-130
0h)
Gizon gazteak (GG)
Adineko gizonak (AG)
Erlazioa: GG > AG, P=0.008
• Bi taldetan ariketarekikoGH-erantzuna ariketarenintentsitatearekin linealkierlazionatu zen.• Adineko gizonenganGH-jariaketan gutxitzeesanguratsua agertu zen, gazteekin konparatuz.• GG taldean intentsitatealtuko ariketak intentsitatebaxuko ariketak baino GH-jariaketa handiagoabultzatu zuen.• AG taldean ariketafisikoa ez da nahikoa GH-jariaketa nabariaestimulatzeko.
![Page 9: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/9.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
� HELBURUA: Intentsitate handiko indar-entrenamendua egin ondoren (15:00-17:00) GH-askapena aztertzea (hurrengo 12 orduetan).
� GH altuagoa ariketa-karga ondorengo 20 minutuetan.� Gauean zehar GH-askapena baxuagoa izan zen lehenengo loaren zatian entrenatu ondoren,
baina altuagoa bigarren zatian.
c
� Jarduera fisikoa GH-jariaketan estimulatzaile handia da, gazten emakume eta gizonengan, batik-bat.
� Jarduera fisikoarekiko GH-erantzuna zahartzaroan etaobesoengan murriztuta dago.– Adinak hipotalamo-hipofisi ardatzean eragina du.– Errai-gantzaren gehikuntza!– Bizi-estiloa: sedentarismoa.
� Zahartzaroan, jarduera fisikoarekin bakarrik ezin da GH-jariaketa berreskurratu (gazteengan bezala).
� Profil kliniko batzuetan baloratu behar da beharra = JF+ ahozko GH ahorakina.
![Page 10: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/10.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
SexuSexu--hormonakhormonaketaetajarduerajarduerafisikoafisikoa
� Oro har bai androgenoak(testosterona), bai estrogenoak(estradiola) neurrizkointentsitateko ariketan zehar gehitzen dira.
� TESTOSTERONA: – Intentsitate handiko eta iraupen
luzeko jarduera aerobikoanatsedenaldiko balioetatik jaistenda.
– Oro har, erresistentzia-kirolariek atsedenaldikotestosterona-balioak baxuagoadaukate kontrol-subjektuekinkonparatuz. Kausa: muskuluaktestosterona gehiago erabilitzendu.
Testosterona Testosterona etaetaindarindar--entrenamenduaentrenamendua� Efektu anabolikoak: muskuluaren
zelula-hazkundea eragiten du.� Testosterona eta GH elkarrekin aritzen
dira indar-entrenamenduarekikomoldaketetan.
� Testosteronaren paper nagusia GH-askapenaren gehikuntza eta nerbiosistemarekin elkarrekintza sortzeaizango da.
� Bi funtzio hauek:� Muskuluan efektu hipertrofikoa
handitzen dute.� Neuromuskular-loturaren neurria
handituko dute eta horrela indar-ekoizpena ere.
![Page 11: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/11.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
GizonakGizonaketa eta testosteronatestosterona
Bizitzan zehar etengabekotestosteronaren jaitsiera
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
20 30 40 50 60 70
Adina (urteak)
T2 balioak(ng/dL)
Hipogonadakoa
ObuletegiObuletegi--hormonakhormonak(estradiol, (estradiol, progesterona), FSH y LHprogesterona), FSH y LH
� Intentsitate handiko eta iraupenluzeko ariketa fisikoa egiten dutenemakume batzuek FSH eta LH-kontzentrazio aztoratuta dute, hileko-zikloan zehar.
� Zer-nolako ondorioak?– Hileko disfuntzioa: oligomenorrea,
zikloen laburpena, amenorrea etaantzutasuna (obulaziorik ezagatik).
– Kirol-emakumearen triada:1. Jate-nahasketa.2. Amenorrea.3. Osteoporosia.
![Page 12: EDUKIAK - ocw.ehu.eus · gizon gazteak vs adinekoak 0 25 50 75 100 125 150 175 Ariketaren intentsitatea (%LT) 0 200 400 600 800 1000 Integrated serum GH (µ Exercise + recovery (0900-1300h)](https://reader036.vdocuments.pub/reader036/viewer/2022062317/5f19fd07ec820d0eb44569a7/html5/thumbnails/12.jpg)
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 4.2. GH eta Hormona sexualak
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
EstrogenoakEstrogenoaketa eta gantzagantza
� Estrogenoek ehun adiposoen kantitatea eta banaketa erregulatzen dute. – Adipositate zentrala menopausiarekin edo
histerektomiarekin.
� Gorputzeko gantzaren gehikuntza hormona-maila baxuekin. – Inaktibitate gehiagorekin lotzen da.
• Muskulu-atrofia.• Indar muskular gutxiago.• Muskulu-lesioa pairatzekoaukera gehiago.