edytorial maŁgorzata wnorowskaforestor.przemysldrzewny.eu/wp-content/uploads/2013/04/... · 2013....

www.przemysldrzewny.eu | 3

Drewno jest podstawą istnienia i funkcjonowania przemysłu drzewnego, który jest naszym eksporto-wym „oczkiem w głowie.” /Janusz Zaleski/

wypowiedź podczas Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa /nr 65/ obradującej 7.02.2013 r.

MAŁGORZATA WNOROWSKA

REDAKTOR NACZELNA PRZEMYSŁ DRZEWNY. RESEARCH & DEVELOPEMENT

„Niezwykle ucieszyła mnie powyższa pochlebna wypowiedź pana ministra wobec dokonań polskich przedsiębiorców drzewnych. Niestety nie wiem kogo miał na myśli mówiąc „naszym”, bo „oczkiem w głowie” ani ministerstwa gospodarki ani ministerstwa środowiska przemysł drzewny się nie czuje. Widać to przy okazji rozmów na temat zasad sprzedaży drew-na. Widać to również po ostatnich buntowniczych posunię-ciach ze strony niektórych przedsiębiorców, którzy stworzenie puli inwestycyjnej uznali za niezgodne z zasadami swobodnej konkurencji i zgłosili sprawę do UOKiK (czytaj str. 26-28). Tymczasem twórcy systemu sprzedaży drewna twierdzą, że pula inwestycyjna to świetne rozwiązanie, które wręcz wzmac-nia konkurencyjność, stąd też w kolejnych latach można się spodziewać wzrostu jej wolumenu nawet do 10% całkowitej

podaży drewna (czytaj str. 22-25). Byłoby to doskonałe na-rzędzie stymulujące wzrost wydajności w polskich tartakach i w efekcie ograniczające silne rozdrobnienie (o czym w ar-tykule prof. Krzoska na str. 30). Piszę to jednak w trybie przypuszczającym, gdyż mając na uwadze częstotliwość zmian w zakresie sposobu sprzedaży-rozdziału drewna (jak to w swym artykule na str. 18-20 nazywa prof. Lis) trudno zachęcać: „jedźcie na Dremę czy Lignę i kupujcie maszyny”, bo kto wie, czy za rok lub dwa ktoś będzie jeszcze pamię-tał, czym była owa pula inwestycyjna. Tak jak już dziś tylko weterani pamiętają, że kiedyś drewno kupowało się w lesie.Mimo wszystko trzymam kciuki za tych, co wspierają inwe-stycje i za tych, co chcą inwestować. Oby rzeczywiście byli „oczkiem w głowie”.

E D Y T O R I A L

WYDAWCA:STOWARZYSZENIE INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW LEŚNICTWA I DRZEWNICTWAul.Czackiego 3/5, 00-043 Warszawatel./fax (22) 82 827 24www.sitlid.pl

SKŁAD I DRUK:FORESTOR COMMUNICATIONwww.forestor.pl

ADRES REDAKCJI:ul. Łukowa 9 lok. 7902-767 Warszawa

REDAKTOR NACZELNA:MAŁGORZATA WNOROWSKAtel. 609 192 635 [email protected]

SEKRETARZ REDAKCJI:DAMIAN PIEKARSKItel. 880 100 682 [email protected]

KOREKTA: EWA BUCZEK

OKŁADKA: fot. 123RF

AUTOPROMOCJA str.55

PRENUMERATę czasopisma w cenie 120 zł brutto/rok można zamówić wypełniając formularz na stronie www.przemysldrzewny.eu.lub składając zamówienie na adres:

[email protected]

Materiałów niezamówionych redakcja

nie zwraca. Redakcja zastrzega sobie prawo do

zmian i skracania nadesłanych materiałów.

Nadesłanie materiałów do redakcji jest rów-

noznaczne z przekazaniem wydawcy praw

autorskich.

Kopiowanie i przedruk pisma może nastąpić

tylko za zgodą wydawcy. Wydawca oraz re-

dakcja nie biorą odpowiedzialności za treść

zamieszczanych reklam i ogłoszeń.

www.przemysldrzewny.eu

TYP PERIODYKU: kwartalnik drukowany

+ wersja PDF

ISNN 0373-9856NAKŁAD:5 000 egz.

4 | PRZEMYSŁ DRZEWNY. RESEARCH & DEVELOPMENT

W 2012 r. Stora Enso zdecydowała się zainwestować ponad 1,6 mld euro

w nowy kompleksowy projekt produkcji leśnej, celulozowej oraz opako-

wań w Guangxi w Chinach.

Według wstępnych danych statystycznych z administracji Lasów Państwowych, Chiny zaimportowały w 2012 około 38 mln metrów sześciennych kłód i 20,6 mln metrów sześciennych tarcicy o łącz-nej wartości 9,4 mld euro, a także ponad 6,6 mln ton bielonej celulozy iglastej i 6,1 mln ton masy celulozowej bielonej liściastej o łącznej szacunkowej wartości 6,0 mld euro.Dla porównania według danych Eurostatu, Polska wyprodukowała w 2011 około 4,6 mln metrów sześciennych tarcicy z czego 0,5 mln metrów sześciennych zostało wyeksportowanych. W tym sa-mym czasie import tarcicy wyniósł 1,2 mln metrów sześciennych, a łączna wartość handlu osiągnęła 440 milionów euro. Liczby te wskazują o ogromnym znaczeniu Chin na światowym rynku drewna. Liczba ludności wynosząca ponad 1,34 mld oraz silny wzrost gospodarczy każe spodziewać się, że rynek celulozy, papieru i innych produktów na bazie drewna będzie w tym kraju nadal wzrastać.Bezwzględna wielkość rynku i prognozy rozwoju dla różnych pro-duktów stanowią dla firmy Stora Enso doskonałe prognosty. Szcze-gólnie interesująco rysuje się przyszłość w segmencie opakowań tekturowych do napojów, w produkcji których Stora Enso Pac-kaging jest światowym liderem z udziałem około 1/3 światowego rynku.W 2012 r. Stora Enso zdecydowała się zainwestować ponad 1,6 mld euro w nowy kompleksowy projekt produkcji leśnej, celulozo-wej oraz opakowań w Guangxi w Chinach. W planach jest produk-cja opakowań kartonowych do mleka oraz jednorazowych kubków do napojów. Do ich produkcji potrzeba około 3 mln metrów sześciennych celu-lozy na rok, która pochodzić będzie z własnej plantacji eukaliptusa o powierzchni 120 000 ha. Pierwsze próbne plantacje zostały zało-żone już w 2002 r. w południowej części prowincji Guangxi. Obec-

nie Stora Enso dzierżawi 90 000 ha gruntów, z czego 72 000 ha stanowią plantacje eukaliptusa. Zatrudnienie znajduje tu 820 osób.Eukaliptus to roślina pochodząca z Australii. Istnieje około 900 gatunków opisanych, wśród których występuje ogromna różno-rodność genetyczna. Eukaliptus z powodzeniem uprawiany jest w tropikalnych i wilgotnych regionach na całym świecie. W połu-dniowych Chinach jest uprawiany od ponad 100 lat.W ciągu ostatnich 25 lat w Chinach nastąpił wielki postęp pod względem selekcji klonów z czystych gatunków oraz hybryd. Nastą-pił również znaczący postęp w zakresie zarządzania tymi obszarami, w tym w systemie ich nawożenia. Dziś średni roczny przyrost upraw wynosi 30 metrów sześciennych/ha rocznie.Zrównoważony rozwój, wysoka produktywność, krótki okres rota-cji plantacji - wszystkie te zagadnienia wiążą się z koniecznością szczególnego uwzględnienia aspektów środowiskowych i społecz-nych. Podstawą dla podejmowanych przez Stora Enso działań jest zawsze plan zagospodarowana przestrzennego. Uwzględniane są w nim tereny, które najlepiej nadają się pod uprawę eukaliptusa pod względem jakości gleby, kąta nachylenia, wysokości nad po-ziomem morza czy potrzeb ochronnych. Stora Enso nie praktykuje przekształcania naturalnych lasów na plantacje. Stara się identyfikować i chronić obszary leśne o war-tościach ochronnych. Wobec gruntów rolnych i w celu ochrony wód tworzone są specjal-ne strefy ochronne, w których zakazane jest stosowanie środków chemicznych. Eukaliptus zazwyczaj sadzany jest na terenach gó-rzystych i wmieszany w płaskie obszary rolnicze, tworząc ciekawą mozaikę krajobrazowąAby zachować bioróżnorodność, na 20% obszarów upraw należą-cych do Stora Enso sadzone są gatunki inne niż eukaliptus.

DYREKTOR ZARZąDZAjąCY STORA ENSO PROjEKT: PLANTACjA W GuANGxi / CHiNY

„ Herbert Pircher

F E L I E T O N


paweł domagalski

SPECjALiSTA DS. LEśNiCTWA i DOSTAW DREWNA BiuRA REPREZENTACji HANDLOWEj iKEA W POLSCE

W ostatnim okresie weszły w życie trzy nowe akty prawne (La-cey Act, European Union Timber Regulation (EUTR), Australian illegal logging act), które znacząco wpłyną na globalny rynek ob-rotu drewnem. Jeśli dodamy do tego planowane wprowadzenie podobnych regulacji w Szwajcarii, Norwegii i Japonii - to może-my śmiało powiedzieć, że rynek obrotu drewnem dla europejskich przedsiębiorców zmieni się znacząco. Obowiązujące od 3 marca 2013 r. unijne rozporządzenie EUTR zobowiązuje podmioty wpro-wadzające na rynek wspólnotowy drewno i materiały drewnopo-chodne do stosowania Systemu Należytej Staranności. Celem jest minimalizowanie ryzyka wprowadzenia na rynek drewna nielegal-nie pozyskanego. Dla firm prowadzących odpowiedzialne zakupy, wprowadzenie EUTR może być korzystne, ponieważ warunki za-kupu surowca będą równe dla wszystkich podmiotów, co powinno prowadzić do wyższej konkurencyjności producentów. Jednak do-piero, gdy poznamy wszystkie krajowe wykonawcze akty prawne, a także sposób kontroli realizacji dyrektywy przez organ właściwy - będziemy mogli powiedzieć, że powyższa teza ma potwierdzenie w rzeczywistości. Z naszego kraju pochodzi ok. 22% drewna, zawartego w artyku-łach sprzedawanych na całym świecie przez sklepy IKEA. Więk-szość tego surowca pochodzi z polskich, certyfikowanych lasów, zatem ryzyko wprowadzenia na rynek Unii Europejskiej drewna nielegalnie pozyskanego jest niewielkie.Odpowiedzialne zakupy to od lat bardzo istotny element wizji pro-wadzenia biznesu w Grupie IKEA. Od 15 lat IKEA posiada swój system kontroli pochodzenia drewna, który dziś jest podstawą Systemu Należytej Staranności wymaganego m.in. przez EUTR. W przypadku wyrobów nisko przetworzonych łańcuchy dostaw są nieskomplikowane i weryfikacja dokumentów pochodzenia drewna jest dość prosta. Często w artykułach IKEA używamy wielu ro-dzajów materiałów drewnopochodnych, które pochodzą średnio z kilkunastu krajów. W partnerskie, długoterminowe relacje z do-

stawcami wpletliśmy idee odpowiedzialnych zakupów, co pozwoliło nam wypracować najlepsze praktyki dla danego regionu pozyska-nia drewna. IKEA Forestry Standard - bo o tym dokumencie mó-wimy, jest opisem praktyk i wymagań, które są podstawą działania systemu należytej staranności. Dostawca musi spełnić wymagania minimalne dotyczące surowca i praktyk u dostawców IKEA, prefe-rujemy jednak drewno z certyfikatem FSC. Minimalne wymagania IKEA dotyczące drewna opierają się o: - znane pochodzenie drewna, - używanie odpowiednich gatunków, - unikaniu drewna pozyskanego:• nielegalnie,• w lasach, w których pozyskanie powoduje konflikty socjalne,• w lasach o wysokiej wartości przyrodniczej,• z lasów naturalnych w strefie zwrotnikowej i podzwrotni-kowej przekształcone w plantacje lub użytki nieleśne,• z plantacji drzew genetycznie zmodyfikowanychIKEA wymaga także konkretnych działań ze strony dostawców: m.in.: posiadania wyszkolonego personelu, gromadzenia informa-cji o pochodzeniu drewna, gatunkach, ilościach, poddostawcach, weryfikacji ryzyka zanim surowiec zostanie przetworzony oraz mi-nimalizowanie ryzyka wprowadzenia drewna niespełniającego mi-nimalnych wymagań.Drugim bardzo ważnym elementem systemu jest certyfikacja FSC. Dziś ponad ¼ artykułów IKEA pochodzi z łańcuchów dostaw speł-niających standardy FSC CoC. Przyjmując, że tylko ok. 8% la-sów na świecie posiada certyfikat FSC FM/CoC, możemy mówić o bardzo dobrym wyniku. W Polsce wszyscy dostawcy IKEA mają wdrożone systemy FSC CoC co w połączeniu w naszymi wymaga-niami wobec dostawców (m.in. gromadzenie informacji o łańcuchu dostaw i pochodzeniu drewna) powinno spełniać dyrektywy EUTR.

Z naszego kraju pochodzi ok. 22% drewna, zawartego w artykułach sprzedawanych na całym świecie przez sklepy IKEA. Większość tego drewna pochodzi z polskich certyfikowanych lasów, zatem ryzyko wprowadzenia na rynek Unii Europejskiej drewna nielegalnie pozyska-nego jest niewielkie.

„F E L I E T O N


nr 2/2013

W jakie technologie przetarcia in-westuje polski przemysł drzewny? Prof. Sławomir Krzosek kreśli krajo-braz polskiego tartacznictwa.

Na mapie kraju widać wy-raźny rozrzut cen za ten sam sortyment drewna. Ceny sosny WC01 w RDLP Zielona Góra niekiedy sięgały 280 zł/m3, podczas gdy np. w RDLP Gdańsk i Lublin aukcje kończyły się czasem ceną wywoławczą na poziomie 170 zł.

CENY NA E-DREWNO

str. 27

FEliEtON

4. HERBERT PIRCHER5. Paweł Domagalski

S P I S T R E Ś C I

iNWEStYCJE

8. ComPleX - hala płyty klejonej

NowY sTYl - fabryka mebli

DRaweX - linia do palet

9. HaleX - linia do stelaży krzeseł

10-11. inwestycje Paged w ełku

12-15. elektrociepłownia

na biomasę w arłamowie

iNNOWACJE

16. Płyta osB Reflex eco

17. Piła bimetalowa firmy Ro-ma

SPRZeDaż DRewNa

18-20. marketingowy majstersztyk22-25. Pula inwestycyjna26-28. Nie chcemy umierać za e-drewno

RAPORt

29. Potencjał ligniny30-35. Polskie tartaki na ścieżce modernizacji36-37. Produkcja i naprawa palet 2012 r.

BiOmASA 38-40. krach na rynku zielonych certyfikatów

str. 30

System wsparcia załamał się i to powoduje niekorzystne skutki dla całego sektora OZE, które mogą doprowadzić do tego, że Polska nie będzie w stanie zrealizować swojego celu i osiągnąć do 2020 roku 15-proc. udziału OZE w produkcji energii - mówi Jan Bocian, prezes POLBIO.


str. 42 Najnowszeregulacje z zakresu kłodowania drewna iglastego.

PRAWO

41. Nowe regulacje42-45. Na nowo kłodowane

BUDOWNiCtWO

46-51. Technologia Bim i podejście iPD

tARGi

52-54. mało drewnaw budownictwie

LeŚNICTwO

56-58. Polska w strefie niskie-go ryzyka

ZaRZĄDZaNIe

59-61. systemy informatycznie zmieniły oblicze Forte

FiNANSE

62. Debiut fabryki konstrukcji drewnianych 63. eP serwis wejdzie na giełdę?

tRANSPORt

64-67. Średnia gęstość drewna sosny

tECHNOlOGiE

68-71. Nowoczesne tech-nologie na każdym etapie produkcji72-73. e-CUT 2000 elektrycz-na obrzynarka74-75. Zielone światło dla klejów mocznikowych

imPREGNACJA

76-78. lepsze drewniane ale wolmanitem impregnowane

KaDRY

79. kto jest kim w sektorze leśno-drzewnym?

GaTUNKI DRewNa

80-83. Paulownia

BIBLIOTeKa

86. wykorzystanie energe-tyczne dendromasy

PALETY EUR17 536 926 SZT

98%

POZOSTAŁE PALETY EPAL

2%

PALETY EUR 2480 000 SZT.



PALETY SKRZY-NIOWE147 429

w 2012 r. wyproduko-wano w Polsce ponad 18,2 mln palet w systemie EPAl. Szczegółowy raport:

str. 36RESEARCH & DEVElOPmENt

84. Projektowanie mebli na wTD w Poznaniu

S P I S T R E Ś C I


Drawex uruchomił linię do palet

w tartaku Drawex w Sienicy (woj. zachodniopomor-skie) uruchomiono nowoczesną linię technologiczną do produkcji palet szwedzkiej firmy IM Hart aB.

Jeszcze 20 lat temu zakład Wiesława Dzieńkowskiego był małym zakładem stolarskim, obecnie tartak zatrudnia 55 osób i produkuje oprócz palet drewnianych, drewno budowlane i więźby dachowe. Nowa szwedzka linia do produkcji palet, która została zamontowa-na w nowo wybudowanej hali produkcyjnej, należy do najnowo-cześniejszych w kraju i ma wydajność ok 1600 palet na zmianę. Dzięki nowej inwestycji wartej 3,5 mln zł zakład w Sienicy z dotych-czasowych 30 00 palet miesięcznie będzie mógł produkować ich nawet 100 000/ mies. Właściciel firmy nie chce poprzestać na tej inwestycji i już planuje na przyszły rok zakup kolejnej linii.Drawex produkuje wiele rodzajów palet cztero- i dwuwejściowych, palety CP, jednorazowe, przemysłowe i wykonywane na zamówie-nie. Nowa linia pozwoli produkować około 100 różnych rodzajów palet. Firma posiada nowoczesne suszarnie do drewna, w których można suszyć zarówno elementy jak i gotowe palety. Jednorazowy wkład do komór suszarniczych to 3 000 sztuk palet. Urządzenia i pro-cesy zapewniają wysuszenie drewnianych elementów do wilgot-ności poniżej 20% (KD) w taki sposób, że zapewniają uzyskanie w rdzeniu suszonych komorowo elementów temperatury co naj-mniej 56° C przez co najmniej 30 minut, co jest równoznaczne z fitosanitarnym zabiegiem termicznym (HT). Wysoką jakość wy-twarzanych przez firmę produktów potwierdza Certyfikat IPPC.

Otwarcie linii do produkcji drewna klejonego w Dziemianach8 stycznia br. ruszyła produkcja w nowo otwar-tej hali do produkcji drewna klejonego BSH i KVH w Dziemianach (woj. pomorskie). To jeden z trzech za-kładów należący do firmy Complex.

Linia technologiczna oparta głównie na niemieckich maszynach pracuje w systemie półautomatycznym. Jej wydajność wynosi do 30 m/min. Surowiec trafia na nową linię w postaci wysuszo-nej tarcicy, która najpierw obrabiana jest wstępnie na cztero-stronnej strugarce Weinig Powermat 1200. Takie strugarki w całej linii są łącznie cztery. Wycinaniem wad i podziałem de-sek na lamele zajmuje się optymalizerka Opticut 450. Zdrowe lamele są następnie segregowane według długości i poda-wane do urządzenia do łączenia na wczepy klinowe GRECON Ultra TT. Wrzeciona z narzędziami mają napęd pośredni za pomocą pasków oraz specjalne ułożyskowanie, zapewniają-ce bezwibracyjną pracę. Precyzyjne przestawianie wrzeciona z narzędziami następuje w zakresie 1/100 mm. Następnie ele-menty obrabiane są na kolejnej strugarce Powermat 1200, skąd trafiają do nakładarki kleju i jednej z dwóch pras. Nie są one pochodzenia niemieckiego, lecz wyprodukowane zostały w Korei Południowej. Sklejone kilkumetrowe belki trafiają do ostatniej już maszyny Powermat 1200, która dokonuje ostatecz-nego strugania a kapowanie belek na odpowiednie odcinki wyko-nuje automatyczna pilarka tarczowa do cięcia poprzecznego Störi Mantel model UKS 700. Jest to cięcie tzw. systemu pchanego, dającego lepszą dokładność niż w systemie przepływowym bez optymalizacji.

Hala Nowego Stylu w Jaśle na ukończeniu

Na portalu Facebook można oglądać postęp prac do-biegającej końca budowy nowej hali fabryki Nowego Stylu w Jaśle, współfinansowanej z funduszy europej-skich. Fabryka Nowego Stylu w Jaśle to pierwsza fabry-ka mebli budowana od podstaw w europie od wielu lat. Koszt inwestycji szacowano na 105 mln zł.

- Branża meblarska przez kryzys skurczyła się o ok. 40% i w takiej sytuacji nikt nie buduje fabryk - mówił w 2011 r. Jerzy Krzanowski, wiceprezes zarządu Nowego Stylu podczas konferen-cji inicjującej projekt. Obecnie, po 2 latach budowy, przejeżdżając w pobliżu zakładów Grupy Nowy Styl można już zauważyć olbrzymią konstrukcję. Fabryka Mebli w Jaśle rośnie w szybkim tempie. Na miejscu

fot.

Com

plex

I N W E S T Y C J E

>>


pracują ekipy odpowiedzialne za poszczególne etapy budowy. Obudowa ścian zewnętrznych, pokrycie dachu oraz stolarka okien-na i drzwiowa są już na ukończeniu. Jesienią osiągnięty został tzw. stan surowy zamknięty. W okresie zimowym rozpoczęto reali-zację prac budowlanych wewnątrz hali.Montaż włoskiej linii technologicznej trwać będzie jeszcze do końca tego roku, a uruchomienie produkcji może nastąpić w przyszłym roku.Dzięki nowemu zakładowi utworzonych zostanie 90 nowych miejsc pracy. Połowę z zatrudnionych stanowić mają kobiety, ale - jak

zapewnia wiceprezes firmy - osoby, które zatrudnione będą w fa-bryce, praktycznie nie będą pracować fizycznie, gdyż zakład będzie w pełni zautomatyzowany. - Będą obsługiwać komputery, a maszyny tylko wówczas, gdy się zepsują - mówi Krzanowski.Nowoczesne rozwiązania informatyczne, które zostaną wdrożone w fabryce, mają zoptymalizować procesy produkcyjne i obsługę klienta, skracając czas realizacji od zamówienia do wysyłki goto-wego mebla o 80%. - Każdy będzie mógł zaaranżować np. swoje biuro i złożyć zamó-wienie na meble przez Internet. My je wykonamy i dostarczymy - mówi Maria Lasek, kierownik projektu budowy fabryki w Jaśle. Jej zdaniem, czas realizacji zamówienia jest jednym z najważniej-szych kryteriów konkurencyjności.Projekt pt. „Innowacyjne technologie w przemyśle meblarskim - budowa nowoczesnego zakładu produkcyjnego w Nowy Styl Sp. z o.o. oraz wdrożenie innowacyjnych produktów na rynku europejskim” współfinansowany jest z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013. Całkowity koszt powstania fabryki to ponad 105 mln zł, z tej kwoty blisko 40 mln zł stanowi dofinansowanie unijne.

Firma Halex z elbląga, producent ław, stołów i krzeseł, zdecydowała się na zakup półautomatycznej linii do produkcji stelaży krzeseł. Maszyny dostarczyła firma IMaC a uroczyste uruchomienie produkcji nastąpiło w styczniu br. Obecnie trwa pilotażowa produkcja, a pierwsze krzesła, która od początku do końca po-wstały w elbląskim zakładzie, już zostały zaprezento-wane szerokiej publiczności podczas międzynarodo-wych targów meble Polska.

- W produkcji krzeseł korzystaliśmy dotychczas z poddostawców stelaży krzeseł, które następnie szlifowaliśmy, barwiliśmy, tapice-rowaliśmy - mówi Henryk Tatkowski, właściciel Halex. - Niestety, kooperanci, z którymi pracowaliśmy w okresie kiedy następował wzrost zamówień, nie byli w stanie nadążyć z produkcją, dlatego zdecydowaliśmy się na zakup własnej linii.Dodatkową motywacją do rozbudowy zakładu były niewykorzysta-ne 3 hektary gruntu należące do firmy. - Decyzję o inwestycji podjęliśmy już dwa lata temu, jednak jej realizację przedłużały formalności związane ze staraniami o dofi-nansowanie, którego ostatecznie nie otrzymaliśmy i musieliśmy zakupić maszyny z własnych środków - mówi Henryk Tatkowski.Park maszynowy firmy wzbogacił się o całe spektrum nowocze-snych włoskich maszyn do produkcji stelaży krzeseł, począwszy od rozkroju drewna aż po montaż gotowych stelaży.

i n w e s t y c j e

- Zdecydowaliśmy się na produkcję półautomatyczną, ale tam, gdzie wymagana jest wyjątkowa dokładność stosujemy maszyny sterowa-ne numerycznie, natomiast na innych stanowiskach chcemy, aby to ludzie oceniali materiał, jego przydatność i gospodarowali nim w taki sposób, aby było jak najmniej strat - dodaje Henryk Tatkow-ski. - Wraz z rozwojem produkcji nieuchronnie jednak także na tych stanowiskach pojawią się w przyszłości maszyny CNC. Dzięki nowej inwestycji znacznie zwiększyła się wydajność pro-dukcji, ograniczono wąskie gardło, jakim było oczekiwanie na re-alizację zleceń przez kooperantów. Miesięcznie firma produkuje ok. 5 - 7 tysięcy stelaży z drewna liściastego przy pracy jednozmia-nowej. Podczas tegorocznych targów Meble Polska firma Halex zaprezentowała pierwsze krzesło - GAL, od początku do końca wy-konane w zmodernizowanym zakładzie.

Linia do produkcji stelaży w Haleksie

>>

fot.

Hal

ex

fot.

Now

y St

yl


I N W E S T Y C J E

PAGED ZWIęKSZA PRODUKCJę SKLEJKI

w ZaKłaDZIe PaGeD

SKLeJKa Sa w ełKU JUż

PRACUJE NOWA SUSzAR-

NIa, KTóRa ZwIęKSZYła

MOCe PRODUKCYJNe

ZaKłaDU O 20%.

aLe TO NIe KONIeC PLa-

Nów INweSTYCYJNYCH

- zAPOWiADA WAlDEmAR

CZaRNOCKI, PReZeS

PaGeD SKLeJKa Sa.

Obecnie Grupa Paged, do której należą fabryki w Morągu, Piszu, Ełku oraz Bartoszycach, jest największym producentem sklejki w Polsce. Pozycję tą jeszcze umocni po realizacji zapowia-danych inwestycji.

- Obecnie przygotowujemy duży pro-

gram inwestycyjny w naszych zakła-

dach sklejkowych - mówi waldemar

Czarnocki. - Po jego uruchomieniu po-

zostaniemy nie tylko liderem pod wzglę-

dem produkcji i sprzedaży sklejki, ale

także zaawansowania technologicz-

nego i najwyższej jakości oferowanych

produktów, zgodnie z najnowszymi

światowymi standardami.

Efekty działań inwestycyjnych odczuwalne są już w fabryce w Ełku, gdzie uruchomienie no-wych mocy suszarniczych zwiększyło wydajność zakładu o 20%. Obecnie Zakład Produkcji Sklejek w Ełku produkuje miesięcznie blisko 1700 m³ sklejki. Jego produktem flagowym jest sklejka oklejana filmem, która stanowi ponad 70% wolumenu. - Sklejka z filmami swoją popularność zyskała dzięki odporności na wilgoć. Zanim pojawiła się technologia pokrywania sklejki filmami, trzeba było zabezpieczyć ją przed wilgocią na przykład malując farbą, która jednak miała niską żywotność. Natomiast film, czyli papier nasączony żywicą, skutecznie i na długo zabez-piecza powierzchnię sklejki przed wnikaniem wilgoci. Po sprasowaniu na gorąco sklejki

z filmem powierzchnia staje się bardzo gładka i bardzo wytrzymała - mówi Zbigniew Malinowski, dyrektor Zakładu Produkcji Sklejki w Ełku. - Nasze produkty wyróżnia to, że nakła-damy film na sklejki, których arkusze wierzchnie spajane są na długości, które zamówił klient. Jest to technologia stosowana jedynie w Ełku i wymaga dużej dokładności. Głównymi gatunkami drewna przerabianymi w Ełku są brzoza (65%) i olcha, kilkuprocento-wy udział ma również drewno sosnowe. Przy pomocy piły kapowej powstają wyrzynki, których długość jest dwu- lub trzykrotnością 163 cm. Następnie tak przygotowany surowiec trafia na taśmie do korowarki. Obróbka hydro-termiczna, ktorej celem jest uplastycznienie drewna, odbywa się w komorach parzelnianych, w których drewno zraszane jest wodą o tem-peraturze około 60° C. Następnie kłody cięte są na długość 163 cm. Po przecięciu surowiec trafia do dalszej obróbki.- Na łuszczarce wyrzynek o długości 163 cm jest „rozwijany” do kilkunastometrowych wstęg o grubości 1,5 mm - oprowadza nas po za-kładzie Zbigniew Malinowski. - Dokładność powstawania wstęg kontrolowana jest przez system laserów. Następnie wstęga cięta jest na arkusze o wymiarach 160 cm x 170 cm, które podawa-ne są automatycznie na cztery taśmy suszarni. W ciągu pięciominutowej wędrówki arkusza przez suszarnię, w temperaturze sięgającej 170°C, jego wilgotność spada poniżej 10%. Stamtąd trafia na czujnik wilgotności. - Kiedy arkusz jest zbyt słabo wyschnięty, zosta-je zaznaczony czerwoną farbą i ponownie trafia

DAMIAN PIEKARSKITEKST:


fot.

Jam

es D

avie

s

PAGED ZWIęKSZA PRODUKCJę SKLEJKI

do suszenia - mówi Zbigniew Malinowski. - Prawidłowo wy-suszone arkusze sortowane są na te dedykowane produkcji warstw zewnętrznych sklejki oraz te, które trafią do wnętrza płyty. Po kolejnym przesortowaniu i uzupełnieniu braków oraz wad w arkuszach następuje spajanie części arkuszy w spajarkach wzdłużnych. Polega to na połączeniu mniejszych arkuszy w jeden duży. Brzegi smarowane są klejem, a następnie spajane. W zależności od wymogów odbiorcy, powstają arkusze o długości 2,5 m i 3 m. W kolejnym etapie na co drugi arkusz obustronnie nakładana jest walcami odpowied-nia ilość żywicy fenolowej lub mocznikowej. Tak posmaro-wany fornir zespala się naprzemiennie, krzyżowo z suchymi arkuszami. Sklejone arkusze poddaje się prasowaniu wstępnemu w prasach wysokiego ciśnienia (w niskiej temperaturze), gdzie następuje wiązanie przy współudziale żywicy. Drugi etap prasowania następuje w prasie na gorąco w tem-peraturze ok. 130-140°C przy ciśnieniu jednostkowym wynoszącym 14-16 barów. Po wystudzeniu wyprasowanej sklejki następuje wyrównanie jej brzegów oraz szlifowanie. Dla zdecydowanej większości sklejek nie jest to jednak koniec podróży. „Surowa” sklejka trafia ponownie do hali produkcyjnej i jest poddawana procesowi nakładania filmu.Przy pomocy szybkotaktowej, jednootworowej prasy na sklejkę nakłada się obustronnie film - papier nasączony żywicą. Prasa pracuje pod wysokim ciśnieniem i w tempe-raturze około 160°C. Na początku na płytę nakładany jest ręcznie film. Następnie sklejka wjeżdża na taśmociągu do prasy. Po 90 sekundach opuszcza ją, a kolejna zajmuje jej miejsce. Płyta uszlachetniona filmem trafia ponownie na dział kontroli jakości, gdzie następuje wyrównanie jej kra-wędzi i pomalowanie ich farbą w kolorze danego filmu.

fot.

For

esto

r

fot.

For

esto

r

Po sortowaniu i uzupełnieniu braków oraz wad w ar-kuszach następuje spajanie w spajarkach wzdłużnych.

Sklejka powlekana filmem to sztandarowy produkt zakładu w Ełku. Paged zapowiada inwestycje i wzrost produkcji tego asortymentu.

Wyrzynek o długości 163 cm jest „rozwijany” do kilkunastometrowych wstęg o grubości 1,5 mm. Dokładność powstawania wstęg kontrolowana jest przez system laserów.


I N W E S T Y C J E

Prąd, ciepło i chłód z biomasy leśnejInwestycja w arłamowie

mgr inż. Wojciech KosycarzTEKST:


I N W E S T Y C J E

innowacyjność nowej instalacji na biomasę, która powstała w komplek-sie hotelowym w arłamowie polega na tym, że jako pierwsza w Polsce z biomasy wytwarza zarówno energię elektryczną, jak również energię służącą do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń hotelowych.

Elektrociepłownia na biomasę wykonana na zle-cenie inwestora - Hotelu Arłamów SA - to już czwarta instalacja kogeneracji w Polsce i trzecia, którą wykonała firma Polytechnik po instalacjach w OZC SA w Ostrowie Wlkp. oraz Tartaku Olczyk w Świdnie.

Luksusowy, 4-gwiazdkowy hotel w Arłamowie zo-stanie otwarty w III kwartale br. Jego budowa trwa-ła od 2010 r. i współfinansowana była z funduszy europejskich. Obiekt położony w gminie Ustrzyki Dolne na szczy-cie wzniesienia (590 m n.p.m.), w otoczeniu lasów Puszczy Karpackiej, musiał spełniać odpowiednie wymogi pod względem ochrony środowiska, szcze-gólnie w zakresie zużycia energii, której potrzeba do ogrzania zimą i klimatyzacji pomieszczeń latem. W skład kompleksu wchodzą bowiem zarówno obiekty mieszkalne jak i trzypoziomowe SPA, 16 gabinetów wellness, baseny (w tym zewnętrzny basen termalny), hale sportowe. Inwestor zdecy-dował się na budowę własnej elektrociepłowni na biomasę pochodzenia leśnego, tj. zrębki, trociny, kora, spalane w odpowiednich proporcjach.

Elektrociepłownia wysokosprawnej kogeneracji na biomasę była jednym z pierwszych, w pełni ukoń-czonych i oddanych do użytku obiektów „nowego” Arłamowa. Dzięki jej energii, nawet w najbardziej mroźne dni mogły być prowadzone prace budowlane w pozostających do ukończenia częściach hotelu.Instalacja posiada wiatę magazynową, gdzie składuje się zakupioną i zważoną biomasę. Z wiaty biomasa podawana jest i do silosu do-bowego, skąd paliwo poprzez wygarniacze

Elektrociepłownia wysokosprawnej kogeneracji na biomasę była jednym z pierwszych, w pełni ukończonych i oddanych do użytku obiektów „no-wego” Arłamowa”.

Produkowane ciepło jest przeznaczone do ogrzewania obiektów hotelo-wych i zapewnienia ciepłej wody użytkowej. Dodatkowo w sezonie letnim ciepło kierowane jest do chillerów (agregaty absorpcyjne), które wytwa-rzają wodę lodową na potrzeby klimatyzacji.

fot.

Hot

el A

rłam

ówfo

t. H

otel

Arła

mów

>>


I N W E S T Y C J E

marian sobierajPOLYTECHNIK POLsKa sP. z O. O.

obowiązujące obecnie przepisy promują elektrociepłownie opalane biomasą poprzez możliwość uzyskania dodatkowych dochodów z tytułu certyfikatów. Przy produkcji mocy elek-trycznej w generatorach do 1,0 mw i spełnieniu wymogów wysokosprawnej kogeneracji (a elektrociepłownie PolYTeCHNik spełniają te wymogi) sumuje się kwoty z certyfikatów zielonego i żółtego, tj. ok. 140 PlN + 125 PlN. w przypadku mocy generatora powyżej 1,0 mw sumuje się certyfikat zielony i czerwony, tj. ok. 140,00 PlN + 2,50 PlN. Produkowany prąd można wykorzysty-wać na potrzeby własne i wtedy dany zakład oszczędza na zakupie prądu od 300,00 PlN do nawet 400,00 PlN/mwh lub sprzedać do sieci z zyskiem ok. 100,00 PlN/mwh. Dodatkowo do wykorzystania mamy ciepło w postaci wody o parametrach w zależności od instalacji - 60/80 lub 60/90° C. według naszych kalkulacji instalacje te spłacają się w okresie od 3 do 6 lat. koszt produkcji 1 mwh prądu waha się w zależności od typoszeregu od 70,00 PlN do 100,00 PlN, tym samym 1 gJ ciepła z kogeneracji kosztuje odpo-wiednio od ok. 19,40 PlN do 27,80 PlN. w kosztach tych ujęte zostały tylko wynagrodzenie obsługi, koszt zakupu biomasy (do 170,00 PlN za tonę), koszt zużywanego prądu na potrzeby własne elektrociepłowni, jak również koszt prze-glądów serwisowych instalacji. Przygotowywana ustawa oZe na podstawie dotychczasowych jej upu-blicznionych propozycji będzie jeszcze bardziej wspierać produkcję energii elektrycznej i cieplnej z odnawialnych źródeł, co w konsekwencji skutkować będzie jeszcze wyższym wskaźnikiem opłacalności dla inwestycji budowy elektrociepłowni opalanych biomasą.

MOIM ZDANIEM

żerdziowe, przenośnik poprzeczny i popychacz zostaje załadowane do pa-leniska. W tym samym czasie wentylatory pierwotne i wtórne wdmuchują powietrze potrzebne do spalania. Odpowiednio długa droga przebywania cząstki w palenisku (powyżej 2 s.) zapewnia całkowite spalenia paliwa. W następnym etapie gorące spaliny (temp. do 1000° C) oddają swoją energię olejowi termicznemu w kotle opłomkowym oraz w ekonomizerach. Następnie spaliny zostają odpylone w multicyklonie. W ciągu spalin, za multicyklonem, znajduje się LUVO - jest to wymiennik ciepła spaliny-powietrze, który podgrze-wa powietrze wdmuchiwane do paleniska, co podnosi sprawność instalacji. Spaliny “wyciągane” są wentylatorem, który jednocześnie utrzymuje stałe pod-ciśnienie w palenisku oraz w urządzeniach i kanałach spalin, spaliny „wyrzuca-ne” są przez komin do atmosfery. Co ciekawe, instalacja jest bez elektrofiltra i spełnia obowiązujące w Polsce normy emisji, które są „ostrzejsze” niż aktualne normy w Europie.Gorący olej termiczny oddaje swoją energię olejowi silikonowemu w bloku ORC, olej ten odparowuje i porusza turbinę, która napędza asynchroniczny generator. Produkowany w instalacji prąd jest zużywany na potrzeby obiektów hotelowych, a nadwyżki sprzedawane do sieci energetycznej. W przypadku wyłączenia bloku ORC, instalacja pracuje jako ciepłownia. Instalacja posiada odpowiedniej wielkości agregat prądotwórczy, który zabezpiecza układ w przy-padku braku zasilania z sieci.Produkowane ciepło jest przeznaczone do ogrzewania obiektów hotelowych i zapewnienia ciepłej wody użytkowej. Dodatkowo w sezonie letnim ciepło kierowane jest do chillerów (agregaty absorpcyjne), które wytwarzają wodę lodową na potrzeby klimatyzacji. Całość jest kontrolowana i sterowana progra-mowalnym sterownikiem S7 firmy Siemens.


W kompleksie hotelowym Arłamów najpierw wybudowano elektrociepłownię na biomasę. Obecnie powstają pozostałe obiekty wokół hotelu, m.in. stajnie dla koni, w tym wiele budyków z wykorzystaniem konstrukcji drewnianych. Na zdjęciu - wykonawcy firmy Fadom oraz Lech Wałęsa, nie-gdyś internowany w Arłamowie, dziś jako turysta.

RĘBAKIDO PRODUKCJI ZRĘBKA OPAŁOWEGO SYSTEMY PODAWANIA

I ODBIORU

MASZYNY DO CIĘCIA PIANKI TAPICERSKIEJPILARKI WIELOPIŁOWE

RĘBAKI DO PRZEROBUODPADÓW TARTACZNYCH

Przyłęki, ul. Wydmowa 7, 86-005 Białe Błotatelefon: (52) 381 02 18, fax: (52) 381 01 97e-mail: [email protected]

Długoletnie doświadczenie w branży maszynowej i własny, rozwinięty dział konstrukcyjny pozwala na zaoferowanie naszym Klientom

kompleksowych rozwiązań w postaci:

• linii do produkcji biomasy z odpadów drzewnych z funkcją sortowania frakcji,• linii korowania z usuwaniem odpadów,• linii rozkroju tarcicy z uwzględnieniem zagospodarowania odpadów.

I N W E S T Y C J E

Hotel Rezydencja to dawny obiekt Urzędu Rady Ministrów, który przez lata był miejscem owianym mgiełką tajemnicy, a nawet sensacji. Podczas stanu wojennego w 1982 roku przez 6 miesięcy był tu internowany Lech Wałęsa, później-szy prezydent RP. Dostęp do kompleksu miały tylko wy-soko postawione osoby. Obecnie historyczny „Arłamów” po gruntownym remoncie otrzymał nazwę „Rezydencja” i jest ogólnie dostępny dla odwiedzających go gości. Hotel Rezydencja połączony jest z nowym Hotelem Arłamów pod-ziemnym przejściem.

fot.

Fad

om

DREMA 2013Pawilon 5, stoisko 77


I N N O WA C J E

Rdzeń płyty stanowi konstrukcyjna płyta OSB Superfinish Eco OSB/3 do zastosowania w warunkach wilgotnych, zewnętrzną powłokę natomiast stanowią specjalna folia celulozowa i perforowana folia aluminiowa. Dzięki temu nowy kompozyt uzyskał wyjątkowe właściwości w zakre-sie przenikania ciepła i to w obie strony. Budynki, do których budowy zostanie użyta, mogą z jednej strony ograniczyć utratę ciepła na zewnątrz dzię-ki temu, że płyta od strony wnętrza budynku absorbuje ciepło. To doskonałe rozwiązanie dla uzyskania wskaź-ników pasywności budynku, ale również dla zwiększenia izolacyjności cieplnej starszych budynków. W tym celu polecane są szczególnie do konstrukcji dachów czy za-budowy poddaszy.

Zaletą antyrefleksyjnej po-wierzchni płyty jest również ograniczenie przenikania ciepła nawet do obiektu o 97% w przy-padku uporczywych upałów.

Tym samym, płyta użyta np. do budowy poddasza potrafi utrzymać temperaturę niższą o 5 - 15 stopni C w porów-naniu do zwykłej płyty, która izolowałaby budynek w tych samych warunkach działania promieni słonecznych. OSB REFLEX ECO dostępna jest w standardowych ar-kuszach 3000 x 2500 mm i trzech grubościach 15, 18, 22 mm. Ciekawym, łatwym do montażu rozwiązaniem są mniejsze płyty (2500 x 625 mm) z frezowaniem na pióro--wpust, ułatwiającym ich łączenie. Płyty OSB REFLEX ECO produkowane są w czeskiej fabryce Kronospanu, w Polsce ich dystrybutorem jest firma Sopexim z Konstantynowa Łódzkiego.

OSB REFLEX ECO

DO buDYNKów energooszczędnych i pasywnych

OSB ReFLeX eCO to nowa drewnopochodna płyta budowlana firmy Kronospan ze specjalną powłoką aluminiową.

OSB REFLEX ECO firmy Kronospan ze specjalną powło-ką aluminiową została zaprezentowana podczas tegorocz-nych targów Interbud w Łodzi na stoisku firmy Sopexim.

Fot.

For

esto

r


Piła Black Säge poszerzy dostępny w ofercie Ro-Ma segment pił taśmo-wych średnich do drewna. Dotychczas spółka oferowała cztery rodzaje pił: Silver Säge ze stali węglowej, Safir Säge, Gold Säge i Tytan Säge ze stali stopowej. Szeroki wybór wymiarów i wersji pił dawał klientom duże możliwo-ści optymalnego dostosowania narzędzia do własnych potrzeb. Jednakże spółka Ro-Ma zdecydowała się na dalszy rozwój swojego asortymentu - wprowadzenie pił bimetalowych.Piły bimetalowe, w odróżnieniu od pił monolitycznych, zbudowane są z dwóch spojonych ze sobą gatunków stali. Korpus piły Black Säge to wyso-kiej jakości stal stopowa, natomiast ostrze to odporna na ścieranie stal szybkotnąca M42. Ro-Ma wprowadza do oferty piłę w szerokości 34 mm o grubości 0,9 mm. Black Säge dostęp-na jest w wersji RO - rozwarta i ostrzona. Piła ta szczególnie dobrze sprawdzi się

przy obróbce trudnoobrabialnego su-rowca. Jednak zastosowanie jej może nieść wymierne korzyści ekonomiczne przy każdym gatunku drewna. Black Säge sprawdzi się w różnych warun-kach atmosferycznych, osiągnie dobre efekty przecierania zarówno zimą jak i latem.

Szczególnie dużą skuteczność piła wykazuje przy prze-cieraniu twardych gatunków drewna, drewna zmarznięte-go i egzotycznego.

W przypadku drewna nieokorowanego czy zanieczyszczonego piachem także warto zdecydować się na wybór piły Black Säge. Piły bimetalowe charakteryzują się dłuż-szą niż monolityczne żywotnością, są bardziej wydajne. Mają wysoką wytrzy-małość zmęczeniową, dają możliwość

zastosowania wyższego posuwu i pręd-kości cięcia. Zastosowanie w procesie przecierania drewna piły Black Säge pozwala znacznie podnieść efektywność, a co za tym idzie - obniżyć koszty pracy. Gwarantuje również oszczędność czasu, gdyż piła bimetalowa pracuje dłużej, wy-maga rzadszej wymiany i serwisowania. Przy prawidłowej eksploatacji, ostrzenie i rozwieranie pił konieczne jest nawet trzykrotnie rzadziej niż w przypadku pił ze stali węglowej. Ostrze ze zestali szyb-kotnącej gwarantuje wyższą odporność na zużycie i pękanie. Bimetaliczna kon-strukcja piły zwiększa także odporność jej korpusu na pękanie. Efektem po-łączenia dwóch gatunków stali jest piła o zwiększonej wydajności i efektywności, odporna na ciepło i przegrzanie. Black Säge nie jest piłą tanią, ale biorąc pod uwagę jej wydajność i wytrzymałość, jednostkowy koszt cięcia jest znacznie niższy od pił monolitycznych.

Piła bimetalowa

z DwóCH gaTuNKów sTaLI

Piła bimetalowa szczególnie dobrze sprawdzi się przy obróbce trudnoobrabialnego surowca. fot. Ro-Ma

Piły bimetalowe Black Säge (do drewna) i Iryd Säge (do metalu) to nowe produkty w ofercie Zakładów Narzędzi Skrawających Ro-ma.

I N N O WA C J E


S P R Z E D A Ż D R E W N A

Jak Lasy Państwowe drewno okrągłe w 2013 roku sprzedały?

Marketingowy Majstersztyk

Są cztery główne czynniki, decydujące o koniunkturze gospodarczej w polskim sektorze leśno - drzewnym:1. Dostępność drewna okrągłego na rynku.2. Cena drewna.3. Kurs euro.4. Koniunktura gospodarcza w Polsce, strefie krajów two-rzących Unię Gospodarczo - Walutową (szerzej, choć znaczące w daleko mniejszym stopniu: Unii Europejskiej, Europie, w świecie).

W tym artykule skupię się na pierwszym, najważniejszym, obecnie wprost decydującym czynniku – dostępności drewna na polskim rynku. Lasy Państwowe (LP) są z całą pewnością podmiotem usta-lającym, normującym w dużym stopniu sytuację na polskim rynku pod tym względem. Są największym dostawcą, o średnim udziale

w rynku drewna okrągłego, wynoszącym w latach 2000 – 2011 - 94,55%. Kontrolują zarówno pozyskanie drewna ogółem (94,71% polskiego rynku), jak i pozyskanie najważniejszej dla sytuacji eko-nomicznej sektora – grupy sortymentów zaliczanych do grubizny - 94,40% udziału (patrz tabela 1) .Lasy Państwowe sprzedały drewno znakomicie. Za niewątpliwy suk-ces uznać należy rozdział - sprzedaż już w pierwszych dniach 2013 roku prawie 84% drewna przeznaczonego na cały rok, to jest ponad 99% drewna okrągłego wystawionego już do sprzedaży (tabela 1). Wszystko to odbyło się na spadającym coraz szybciej rynku i przy gwałtownie obniżającej się koniunkturze - zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej, a szczególnie w krajach należących do EMU (ang. Economic and Monetary Union = Unii Gospodarczo-Walutowej = strefy euro).

LP zastosowanym systemem sprzedaży już odniosły sukces w 2013 roku.

w mojej opinii - z całą pewnością – jest to majstersztyk marketingowy.

Plan sprzedaży przez LP na 2013 (zarządzenie 82/12)

wystawione na sprzedaż

pierwotny modyfikacja

% m3 % m3 m3 % planu

PULA inwestycyjna 3 876 871 BD BD

Portal Leśno-Drzewny (PLD)

70 20 460 324 67,9 19 846 514 19 631 456 98,92

Systemowe E-Drewno (SED)

30 8 768 710 29,1 8 505 649 5 070 400 59,61

razem 100 29 229 034 100 29 229 034

PLD+SED 29 229 034 97 28 352 163 23 990 500 84,62

Tabela 2. Sprzedaż drewna przez Lasy Państwowe w 2013 roku

dr hab. WOJCIECH LIS, prof. UPTEKST:


Pociągnięcie, którego celem było maksy-malne zwiększenie podaży w celu uspo-kojenia rynku – długookresowo być może spełniło swój cel. Na razie prawdopodobnie uspokoiło ceny. A przynajmniej ograniczyło ich gwałtowny wzrost. Bo przedsiębiorcy w ramach sprzedaży ofertowej w portalu leśno - drzewnym (PLD) licytowali tylko ob-jętość drewna. Ceny nie były przedmiotem aukcji. Jako wywoławcze i obowiązujące przyjęto ceny na odpowiednią grupę han-dlowo-gatunkową, ustalone na podstawie średnioważonej ceny drewna, uzyskanej podczas przetargów w II półroczu 2012 r. Czy wobec tego już nastąpiło uspokojenie

rynku i cen? – zobaczymy to dopiero po oficjalnym ogłoszeniu cen uzyskanych pod-czas licytacji w aplikacji „e-drewno” (SED) przez LP.

Trudno na razie ocenić trafność i powo-dzenie wydzielenia niewielkiej stosunkowo (3% - co daje niecałych 900 tys. m3 drew-na okrągłego w całym kraju) puli drewna na cele „inwestycyjne”. Przyjmowanie ofert

i negocjacje z przedsiębiorcami w tym zakresie wciąż trwają. W dotychczasowej ocenie przedsiębiorców zbyt pracochłonna jest, w wyniku bardzo rozbudowanych wy-magań biurokratyczno - formalnych, moż-liwość pozyskania niewielkich stosunkowo ilości drewna. Atutem jest możliwość wej-ścia wylicytowanego w ten sposób drewna do przyszłej puli zakupowej przedsiębiorcy

RokPozyskanie drewna okrągłego

udział LP w pozyskaniu w %Polska PGL LP

ogółem grubizna ogółem grubizna ogółem grubizna

2000 27 659 26 025 25 718 24 097 92,98 92,59

2001 26 671 25 017 25 115 23 471 94,17 93,82

2002 28 957 27 137 27 403 25 595 94,63 94,32

2003 30 836 28 737 29 220 27 134 94,76 94,42

2004 32 733 30 427 30 994 28 669 94,69 94,22

2005 31 945 29 725 30 371 28 164 95,07 94,75

2006 32 384 30 228 30 842 28 700 95,24 94,95

2007 35 935 34 146 34 090 32 314 94,87 94,63

2008 34 273 32 407 32 549 30 695 94,97 94,72

2009 34 629 32 701 33 104 31 188 95,60 95,37

2010 35 467 33 568 33 769 31 882 95,21 94,98

2011 37 180 34 877 35 075 32 789 94,34 94,01

średnio94,71 94,40

94,55

Tabela 1. Udział Lasów Państwowych w pozyskaniu drewna w latach 2000 - 2011. Źródło: GUS – Leśnictwo 2008 – 2012, Raport o stanie lasów w Polsce 2005 – 2011, Rocznik Statystyczny GUS 2000- 2011

Plan sprzedaży przez LP na 2013 (zarządzenie 82/12)

wystawione na sprzedaż

pierwotny modyfikacja

% m3 % m3 m3 % planu

PULA inwestycyjna 3 876 871 BD BD

Portal Leśno-Drzewny (PLD)

70 20 460 324 67,9 19 846 514 19 631 456 98,92

Systemowe E-Drewno (SED)

30 8 768 710 29,1 8 505 649 5 070 400 59,61

razem 100 29 229 034 100 29 229 034

PLD+SED 29 229 034 97 28 352 163 23 990 500 84,62

sprzedane

pozostało do sprzedaży

m3 %

zmodyfikowanego

%

wystawionego

m3 %

zmodyfikowanego

%

wystawionego

bd bd bd bd bd bd

18 829 954 94,88 95,92

4 927 700 57,93 97,19 4 594 509 54,02 93,24

23 757 654 83,79 99,03 4 594 509 15,72 19,34


źrodło: opraco-wanie własne na podstawie wyni-ków przetargów publikowanych systematycznie w Portalu Leśno-Drzewnym LP , Tabela 1 w załącznikach 1 do Zarządzenia 82/12 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z 19 listopada 2012 r. w sprawie sprze-daży drewna przez PGL LP w 2013 roku (EM-900-10/13)

>>



w PLD. Nie wiadomo jednak, jak stabilna będzie wielkość tej puli. Bo na razie z udziałem PLD w rynku bywało różnie (porównaj – wy-kres 1 na s. 38 w PD 1/2013). Od 50% (2010) do 70% (2009, 2013).Generalnie – LP zastosowanym systemem sprzedaży już odniosły sukces w 2013 roku. Dla mnie, z całą pewnością – jest to maj-stersztyk marketingowy.

Jak na tym wyjdzie przemysł drzewny? Na razie wygląda na to, że przepłaca. Ale rynek musi się oczyścić! Z hurraoptymistów, z tych, co to muszą kupić za wszelką cenę, by tylko nie miał sąsiad.

Z tych co gromadzą, by móc sprzedać drożej gwałtownie potrze-bującym. Ale też z tych, co mając już zamówienia – nie kupią „tu i teraz”, bo „na pewno będzie taniej”. Wszelkie skrajności są złe. Zawsze najlepiej wychodzi się będąc w środku (to też jakiś przy-czynek do średniej, o której rozważania są w moim felietonie na

str. 64-66). Na rynku drewna okrągłego to oczyszczanie jeszcze pewnie potrwa.Najbardziej zależy od tego, czy LP przeznaczą do sprzedaży i w jakiej formie pozostałe 15,72% objętości drewna wynikającej z Zarządzenia 82/12 (a 19,34% drewna dotychczas sprzedanego w 2013 roku – tabela 1), czy też sprzedaż tą wyraźnie zwiększą, a przynajmniej obietnicę tego zamiaru zwiększenia wyraźnie wyar-tykułują. Oprócz objętości drewna przeznaczonego do ewentualnej zwiększonej sprzedaży – ważny jest też moment podania tej wia-domości.Teoretycznie do sprzedaży w PLD pozostało jeszcze około 5% drewna, choć przy zakładanym jednym przetargu w ciągu roku – sprzedaży takiej być już nie musi wcale. W systemie e-drewno – jest jeszcze do sprzedania ponad 54% planu lub ponad 93% objętości drewna w tym systemie już sprzedanego w roku 2013. Możliwości LP mają więc kilka.Nie ma w biznesie żadnego „na pewno”. Działalność gospodar-cza z założenia jest zawsze grą rynkową. Trzeba być gotowym na każdą ewentualność. Jest ciekawa, ale też niebezpieczna, mało przewidywalna. Wytrawni inwestorzy na giełdzie mówią: „idąc w góry zabierz i okulary przeciwsłoneczne i parasol” (to bardziej latem w górach, ale zawsze w biznesie).

SYSTEMOWE E-DREWNO: 8 505 649 m3

z tegowystawiono do sprzedaży:

5 070 400 m3

PULA INWESTYCYJNA : 876 871 m3

wykres 1. Zmodyfikowana Oferta podaży drewna przez Lasy PańStwowe na 2013 r.

67,9%,

3%

29,1%

PORTAL LEŚNO-DRZEWNY :19 846 514 m3

z tego:wystawiono do sprzedaży: 19 631 456 m3

>>


Sprzedaż ofertowa w Portalu Leśno-Drzewnym (PL-D) dla przedsiębiorców realizujących nowe inwestycje

Pula inwestycyjna będzie miała znaczący pozytywny wpływ na rozwój konkurencji na rynku wyrobów drzewnych. w przyszłości rozmiar puli inwestycyjnej mógłby wzrosnąć z obecnych 3% do nawet 10% puli dla przedsiębiorców.

Na 2013 rok po szerokiej konsultacji z przedstawicielami przemysłu drzewnego dokonano w zasadach sprzedaży drew-na szereg znaczących zmian, do których przede wszystkim należą:a) wprowadzenie systemu umów wieloletnich,b) zastąpienie przetargów ograni-czonych sprzedażą ofertową w oparciu, o którą podpisywane są umowy roczne,c) zwiększenie puli drewna w sprze-daży ofertowej do 70% średniorocznej wiel-kości zakupu drewna z ostatnich 3 lat,d) wprowadzenie wydzielonej puli dla nabywców rozwijających się lub realizu-jących nowe inwestycje.

Wprowadzenie procedury sprzedaży drewna: „sprzedaż ofertowa w Portalu Leśno-Drzewnym (PL-D) dla przedsiębior-ców realizujących nowe inwestycje” - pro-cedury prowadzonej w cyklach rocznych, jest konsekwencją wykonania Decyzji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Nr DOK- 9/2008 z 29 grudnia 2008 r., której istotą był zarzut polegający na „przeciwdziałaniu ukształto-wania się warunków niezbędnych do po-wstania bądź rozwoju konkurencji poprzez uzależnianie warunków sprzedaży drewna od posiadania historii zakupu drewna przez przedsiębiorców ubiegających się o zakup drewna od PGLLP oraz od przebiegu histo-rii tego zakupu.”

Przedstawiona procedura wychodzi naprze-ciw jednemu z głównych zarzutów prezesa UOKiK, którym było utrudnianie wejścia na rynek nowym i rozwijającym się przed-siębiorcom. Wydzielona pula na pewno zwiększy dostęp przedsiębiorców do sprze-daży ofertowej w Portalu Leśno-Drzewnym, choć omawiane rozwiązanie nie jest oczywi-ście doskonałym. Jest to próba wyjścia na-przeciw nowym inwestycjom produkcyjnym.

Zgodnie z ustaloną procedurą, złożono do właściwych dyrektorów RDLP ponad 80 wniosków o możliwość uczestniczenia w sprzedaży ofertowej w Portalu Leśno- -Drzewnym (PL-D) dla przedsiębiorców realizujących nowe inwestycje, z czego prawie 10 nie mogło być pozytywnie zaak-ceptowanych, przede wszystkim z powodu uchybień formalnych i rzeczowych. Najwięcej wniosków zostało złożonych i zaakceptowanych w RDLP w Szczecinie, Białymstoku, Katowicach i Radomiu. W jednej RDLP, a mianowicie w Zielonej Górze nie złożono żadnego wniosku.

Uznane wnioski przez RDLP potwierdziły zaistnienie inwestycji w ostatnich trzech latach powodujących wzrost mocy produk-cyjnych przemysłu drzewnego o około 2,7 mln metrów sześciennych w następującym układzie: drewno wielkowymiarowe igla-ste około 950 tys. metrów sześciennych,

drewno wielkowymiarowe liściaste około 230 tys. metrów sześciennych, drewno średniowymiarowe około 1,4 mln metrów sześciennych, drewno małowymiarowe około 120 tys. metrów sześciennych.

Analiza złożonych wniosków daje podsta-wy do stwierdzenia, że pula inwestycyjna będzie miała znaczący pozytywny wpływ na rozwój konkurencji na rynku wyrobów drzewnych i to jak określono w ustalonych parametrach (inwestycje powyżej 5 tys. metrów sześciennych przerobu drewna), tj. o określonym istotnym wymiarze, mają-cym znaczenie dla rynku. Rozmiar wydzielonej puli może wydawać się jednak zbyt niski, choć nie symboliczny. Niestety nie można było go należycie ustalić bez szczegółowej analizy skali potencjalnych inwestycji i zapotrzebowania producentów wchodzących na rynek, co już obecnie na-stąpiło.Zakładając, że dotychczasowi nabywcy drewna mieliby zapewnienie dotyczące możliwości uczestniczenia w procedurze sprzedaży ofertowej na poziomie 65% do-tychczasowych zakupów drewna, rozmiar puli inwestycyjnej mógłby osiągnąć poziom nawet do 10% puli dla przedsiębiorców. Pierwotnie planowano, że będzie wynosić ona w 2013 roku 5%, jednak napotkano zdecydowany opór w tej kwestii reprezen-tantów przemysłu drzewnego. Ustalono ostatecznie, że wielkość tej puli zostanie

PULA INWESTYCYJNAPOZYTYWNIE WPŁYNIE NA KONKURENCYJNOŚĆ

S P R Z E D A Ż D R E W N AAndrzej Ballaunnaczelnik wydziału marketingu i handlu LP

TEKST:


oparta o wielkość wzrostu pozyskania drewna w 2013 roku w porównaniu do roku ubiegłego, co w praktyce oznacza, że wyniesie ona około 3% wielkości całej puli drewna dla przed-siębiorców.

Mamy nadzieję, że po przedstawieniu danych dotyczących skali inwestycji, jakie zaistniały w przemyśle drzew-nym, wzrost puli drewna przeznaczo-nej na ten cel nie powinien już budzić tak wielu emocji a ponadto zmierzałby w kierunku ostatecznego wykonania decyzji prezesa UOKiK. Szczegółowe dane dotyczące zło-żonych wniosków po ostatecznej akceptacji dyrektora generalnego Lasów Państwowych wraz z termi-nem rozpoczęcia procedury sprze-daży zostaną podane na stronie internetowej www.zilp.lasy.gov.pl/drewno.Schemat uczestnictwa przedsię-biorcy w omawianej procedurze przedstawiono na wykresie 1 (patrz: następne strony). Dokładne zasady przeprowadzenia procedury sprze-daży drewna „sprzedaż ofertowa w PL-D dla przedsiębiorców reali-zujących nowe inwestycje” a także opis innych form sprzedaży drewna obowiązujących w PGL-LP znajduje się w Zarządzeniu Nr 82 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 19 listopada 2012 r. w sprawie sprzedaży drewna przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwo-we na 2013 rok oraz załącznikach do tego zarządzenia. Te materiały, jak i inne obejmujące tematem sprze-daż drewna przez LP, dostępne są na stronie internetowej:www.zilp.lasy.gov.pl/drewno.


WZROST MOCy PRODUKCyJNyCH PRZEMySŁU DRZEWNEGO W POLSCE W OSTATNICH 3 LATACH:

2,7 mln m3

950 tys. m3

230 tys. m3

1,4 mln m3

120 tys. m3

drewno wielkowymiarowe iglaste

drewno wielkowymiarowe liściaste

drewno średniowymiarowe

drewno małowymiarowe

W TyM:

>>



>>

miNimUm 5 tys. m3 wiĘCeJ

SCHEMAT PROCEDURY SPRZEDAżY OFERTOWEJ Z PULI INWESTYCYJNEJ

O udział w procedurze może ubiegać się przed-siębiorca, który złoży wniosek do dyrektora ge-neralnego Lasów Państwowych i wykaże wzrost mocy produkcyjnych w wysokości minimum 5 tys. m3 drewna. Wniosek i inne dokumenty dotyczące skali inwestycji oraz dopuszczenia jej do użytko-wania składane są w RDLP właściwej dla miejsca zaistniałej inwestycji.

oPiNiowaNie

Złożony wniosek jest opiniowany przez właściwą RDLP, a ostateczną decyzję o dopuszczeniu przedsiębiorcy do sprzedaż ofertowej dla nowych inwestycji podejmuje dyrektor generalny Lasów Państwowych.

3 oFeRTY ZakUPU

1.

2.Po uzyskaniu pozytywnej decyzji, przedsiębiorca bierze udział w kolejnych trzech rocznych procedurach sprzedaży ofertowej dla nowych inwestycji. Oferty zakupu drewna złożone przez przedsiębiorcę wynoszą maksymalnie odpowied-nio w pierwszym roku 70% a w następnych 60% i 35% wzrostu zatwierdzonych mocy produkcyjnych osobno dla każdej z grup drewna:- drewno wielkowymiarowe iglaste,- drewno wielkowymiarowe liściaste,- drewno średniowymiarowe,- drewno małowymiarowe.

3.65%

35%70%



PRZeBieg

Sam przebieg jak i techniczna strona sprzedaży ofertowej dla nowych inwestycji są identyczne jak w przypadku przeprowadzonej już powszech-nie znanej procedury sprzedaży ofertowej na podstawie wielkości zakupów.

- przedsiębiorca chcący złożyć ofertę zakupu musi posiadać aktywne konto i zalogować się do aplikacji PL-D,- minimalna oferta sprzedaży jednostki LP w grupie handlo-wo-gatunkowej wynosi 50 m3,- ceny drewna dla obu procedur sprzedaży ofertowej są ustalone na tym samym poziomie (wg obowiązujących zasad sprzedaży drewna),- przypis drewna odbywa się, dla wszystkich ofert zakupu złożonych do określonej oferty sprzedaży, w sposób propor-cjonalny do stopnia jej „przeofertowania” (z uwzględnieniem określonej przez przedsiębiorcę minimalnej ilości zakupu drewna dla oferty zakupu),- sprzedaż odbywa się w dwóch etapach (drugi etap dla przedsiębiorców, którzy nie otrzymali pełnego przypisu w eta-pie pierwszym),- w procedurze nie mogą brać udziału przedsiębiorcy, u któ-rych występują należności przeterminowane nieobjęte kwotą zabezpieczenia oraz posiadający blokadę za niespisanie umowy na drewno,- po ogłoszeniu wyników przedsiębiorca w ciągu 30 dni spi-suje roczną ofertę sprzedaży z kierownikiem jednostki organi-zacyjnej Lasów Państwowych sporządzającej ofertę sprzedaży lub jego pełnomocnikiem,- przedsiębiorca zakupuje drewno wg ceny określonej w ofer-cie sprzedaży, a w przypadku grup handlowo-gatunkowych z reprezentantem na podstawie przeliczników,- w przypadku wystąpienia błędów techniczno-informatycz-nych po stronie PGL LP lub proceduralnych, przedsiębiorcy służy prawo złożenia odwołania do nadleśnictwa lub zakładu Lasów Państwowych, w którym nastąpił błąd.

4. 5.UMOWY BEZTERMINOWE

Przedsiębiorcy uprawnieni do wzięcia udziału w procedurze sprzedaży ofertowej dla nowych inwestycji mogą zawierać bezterminowe umowy wieloletnie.

Terminarz procedury podany jest do wiadomości na stronie internetowej

PL-D : www.zilp.lasy.gov.pl/drewno.


Podczas gdy część przedsiębiorców drzewnych szuka wsparcia UOKiK w przeforsowaniu zasad sprzedaży drewna opartych tylko na systemie aukcji e-drewno, druga strona nazywa je narzędziem spekulacji i wyniszczania konkuren-cji. Która frakcja ma większe szanse na sukces?


fot.

For

esto

r

NIE CHCEMY UMIERAĆza e-drewno

dr MAŁGORZATA WNOROWSKATEKST:


Nowy system sprzedaży drewna, w którym 70% zapotrzebowania firm pokrywały dostawy w ramach ofert na umowy roczne, nie zapewnił przedsiębiorcom oczekiwanej stabilizacji ani równych wa-runków i wymaga pilnej dalszej naprawy - uznali członkowie Rady Izby. Zastrzeżenia wobec nowego systemu ma także Ogólnopolski Związek Pracodawców Przemysłu Drzewnego, który jednak nie wybrał drogi dialogu z leśnikami, lecz złożył zawiadomienie do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta.Wszystko wskazuje na to, że nowe zasady sprzedaży drewna, które zaczęły obowiązywać w 2013 r. (szczegółowo omówione w nr. 1/2013) wkrótce znów ulegną zmianie.- Rada Izby miała tego świadomość od chwili opublikowania w listopadzie przez dyrektora generalnego LP zarządzenia nr 82 bez końcowych konsultacji z nami - wyjaśnia Bogdan Czemko, dyrektor biura PIGPD. - Od tego czasu wystosowaliśmy zarówno do dyrektora LP jak i do szefów resortów środowiska i gospodarki kilka pism, w których ostrzegaliśmy przed skutkami złych rozwiązań i wysokich cen, proponowaliśmy szereg działań mogących pomóc przemysłowi drzewnemu.

wysokie ceny na e-drewnoGłówny problem, którego nie rozwiązały, a być może dodatkowo

wzmożyły zmienione zasady sprzedaży drewna, są wysokie ceny surowca osiągane na e-drewno.- Liczyliśmy na to, że zwiększenie w 2013 r. do 70% ilości drew-na dostępnego w innej formule zakupów niż e-drewno, pozwoli ograniczyć zjawisko pojawiania się absurdalnie wysokich cen na otwartych aukcjach. Jednak dotychczasowy przebieg bieżących aukcji świadczy, że w wielu wypadkach to nie wystarczyło - pisał w styczniowym liście do ministra Marcina Korolca Sławomir Wrochna, prezydent PIGPD.

ROzRzuT CENNa mapie kraju widać wyrany rozrzut cen za ten sam sortyment drewna. Ceny sosny WC01 w RDLP Zielona Góra niekiedy sięgały 280 zł/m3, podczas gdy np. w RDLP Gdańsk i Lublin aukcje kończyły się czasem ceną wy-woławczą na poziomie 170 zł. Kolejny raz ceny drewna tartacznego świerkowego w RDLP Katowice sięgały 360 zł/m3, podczas gdy na północy kraju można było je kupić np. o 140 zł taniej. Ceny papierówki S2B, zwłaszcza na zachodzie kraju, często przekraczały cenę drewna wielkowymiarowego. Znaczny rozrzut cen zanotowało drewno tartaczne dębowe. Różnice tych cen nałożyły się na te, które Lasy Państwowe stworzyły w swojej ofercie drewna sprze-

Zestawienie cen uzyskanych na aukcjach e-drewno w okresie grudnia 2012 r. i na aukcjach e-drewno systemowe w styczniu 2013 r. Źródło: Lasy Państwowe.

Gdańsk Poznań Radom Zielona Góra Szczecin Białystok Łódź Katowice Lublin Toruń

171,57

178,81

207,57

225,96

190,53

224,29

199

263,21

218,08

258,61

170,21

189,77182,8

221,28

201,48

221,42

167,97181,98

175,27

196,85

Średnia cena wylicytowana w okresie 20.11 – 31.12. 2012 r.(aukcje bieżące)

Średnia cena wylicyto-wana w okresie01.01 – 20.01. 2013 r.(aukcje systemowe)


>>


s p r z e d a ż d r e w n a

dawanego na umowy i spowodowały, że warunki pracy i konkurencji przedsiębiorstw w różnych częściach Polski zostały drama-tycznie zróżnicowane.

sPOTKaNIE u mINIsTRaProblem ten był również dyskutowany podczas spotkania, które odbyło się pod koniec stycznia z inicjatywy ministra Marcina Korolca. Uczestniczyli w nim prócz gospodarza także Adam Wasiak, dyrektor generalny LP i jego współpracownicy, przedstawiciele izb i stowarzyszeń oraz kilku przedsiębiorców.Wychodząc naprzeciw problemowi zbyt wy-sokich cen na drewno dyrektor generalny na spotkaniu u ministra środowiska zapowie-dział, że ustalona zostanie wielkość skonta i że będzie to wielkość odczuwalna a nie jak dotąd – symboliczna.- Za sprawę pilną należy uznać uzgodnienie, jak należy dalej indeksować ceny drewna w zależności od sytuacji na rynku - mówi Adam Wasiak.

Przyznał również, że zasady sprzedaży drew-na trzeba dalej reformować i zaproponował, aby organizacje reprezentujące przemysł

drzewny same utworzyły małe zespoły zada-niowe, które przedstawią propozycje zmian. Po stronie LP będzie z nimi współpracował Wydział Marketingu DGLP.

zaKazaNE POROzumIENIE?Gotowość Lasów Państwowych do ustępstw wobec klientów, którzy oczekują rabatów czy upustów za wielkość zakupów, czy szybszy termin płatności, nie spodo-bała się jednak części przedsiębiorców. Ich głosem mówi Mirosław Florkiewcz z Ogólnopolskiej Organizacji Pracodawców Przemysłu Drzewnego.- Według napływających do związku od przedsiębiorców informacji, istnieje uzasad-nione przypuszczenie, że już w roku ubie-głym, tj. w okresie prowadzenia sprzedaży drewna wg przepisów prawa cywilnego [art. 701 kc] na warunkach bardziej klarownych niż w bieżącym roku, miała rzekomo miej-sce praktyka stosowania przez dyrektora generalnego LP dla uznaniowo uprzywile-jowanych nabywców, głównie wielkich firm, obniżek do cen zaoferowanych i ustalonych w toku przetargów i aukcji - uważa Mirosław Florkiewicz.Zdaniem rady związku, tego rodzaju prak-tyki mogą mieć charakter zakazanych

prawem konkurencji porozumień między sprzedawcą a wybranymi nabywcami, a być może nawet i zmowy cenowej. Dlatego też jeszcze w lutym zdecydowano o zgłoszeniu tego podejrzenia do UOKiK. Przy okazji związek liczy na to, że UOKiK weźmie pod lupę również nowe zasady sprzedaży drew-na obowiązujące na 2013 r. - Wprowadzone w zarządzeniem nr 82 z dnia 15.11.2012 r. w sprawie sprzedaży drewna przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe na 2013 r. (znak EM-900-10/12) dla nabywców drewna w 2013 r. preferencje dla przedsiębiorców pod pozorem realizacji rzekomo nowych in-westycji stanowi wybieg dodatkowo jeszcze sprzyjający ograniczeniu konkurencji - czy-tamy w oświadczeniu OZPPD. Wystąpienie przedsiębiorców do UOKiK jest zdaniem Lasów Państwowych posu-nięciem zdbędnym, gdyż wszelkie działania i zapisy zasad sprzedaży drewna były usta-lane z prawnikami, którzy nie doszukali się nieprawidłowości, a pula inwestycyjna ma na celu wręcz oddalenie zarzutów UOKiK o zamykanie rynku sprzedaży drewna dla wybranych klientów o ograniczenie konku-rencyjności.

istnieje uzasadnione przypuszczenie, że już w roku ubiegłym, tj. w okresie prowadzenia sprzedaży drewna wg przepisów prawa cywilne-go [art. 701 kc] na warun-kach bardziej klarownych niż w bieżącym roku, miała rzekomo miejsce praktyka stosowania przez dyrektora generalnego LP dla uznaniowo uprzywi-lejowanych nabywców, głównie wielkich firm, obniżek do cen zaofe-rowanych i ustalonych w toku przetargów i aukcji.

Ogólnopolskiego Związku

Pracodawców Przemysłu

Drzewnego

zDaNIEmsystem aukcji e-drewno to rozwijające się narzę-dzie spekulacji drewnem, wyniszczania konkurencji przez pozbawianie jej dostępu do zaopatrzenia i skutecznego wyko-rzystywania przez lasy Państwowe pozycji mo-nopolu.

POLSKIEJIZBY

GOSPODARCZEJPRZEMYSLU

DRZEWNEGO

zDaNIEm


R A P O RT

Ostatni przełom w rozwoju technologii pozyskiwania i przetwarzania ligniny może wpłynąć na zmianę tendencji w przemyśle chemicznym opartym dotąd na przetwór-stwie ropy. Powiązana z rynkami o wartości powyżej 130 mld dolarów, lignina może w przyszło-ści stać się głównym odnawialnym źródłem związków aromatycznych w przemyśle che-micznym. Pierwsze możliwości mogą pojawić się już w roku 2015 w związku z bezpośrednim dostarczaniem fenolu do większości zasto-sowań przemysłowych: żywic fenolowych, surfaktantów, żywic epoksydowych, klejów i poliestru.PRZEMySŁ DOPIERO ZACZyNA ZDA-WAć SOBIE SPRAWę Z POTENCJAŁU LIGNINy. TO JEDyNE ODNAWIALNE źRóDŁO PRZEMySŁOWyCH ZWIąZ-KóW AROMATyCZNyCH, A PONADTO NIE JEST ONO ZALEżNE OD WAHAń CEN ROPy.Lignina stanowi 30% wszystkich nieko-palnych zasobów organicznego węgla na Ziemi. Jej dostępność przekracza 300 mld ton i co roku wzrasta o około 20 mld ton. Wysokiej jakości ligninę pozyskuje się z drewna; stanowi ona około 20-35% jego masy. W porównaniu z innymi składnikami drewna (celulozą i hemicelulozami), jest ona o wiele bardziej złożonym polimerem, lecz przez długi czas była uznawana za substancję

o niskiej jakości i zapewniającą niewielką wartość dodaną.Nowe, rozwijające się technologie umożli-wiają obecnie pozyskiwanie ligniny o dużej czystości, która może zostać przetworzona w celu uzyskania rozmaitych wysokowarto-ściowych substancji chemicznych i produk-tów, m.in. BTX (benzen, toluen, ksylen), fenolu, waniliny czy włókna węglowego.Jedną z unikatowych zalet ligniny jest to, że można ją wykorzystywać bezpośrednio jako „dodatek” w celu zastąpienia fenoli w istniejących procesach petrochemicznych albo też dalej przetwarzać, by uzyskać czę-ści składowe polimerów.Nieuniknione jest, że wykorzystanie poten-cjału ligniny będzie wymagać pokonania pewnych barier. Ograniczona dojrzałość technologii, słabe powiązania pomiędzy działalnością badawczo-rozwojową a prze-

Nicolas SmolarskiFrost & Sulivan

TEKST:

W ligninie tkwi niedoceniony potencjałOd 2010 r. sam przemysł celulozowo-papierniczy wytworzył około 50 mln ton ekstra-

howanej ligniny, lecz zaledwie 2% tej ilości (1 mln ton) zostało wykorzystane komer-

cyjnie do wytwarzania produktów o niskiej wartości, takich jak środki dyspergujące

lub wiążące; reszta została spalona jako niskowartościowe paliwo. Dzisiaj rynek ligniny

wart jest około 300 mln dolarów.

mysłem, przeznaczanie wsparcia rządowe-go głównie na rozwój biopaliw oraz brak możliwości finansowania dla biorafinerów biochemikaliów to niektóre spośród najważ-niejszych wyzwań dla rozwoju konkurencyj-nych kosztowo zastosowań ligniny.Firma doradcza Frost & Sullivan dokonała analizy rynku ligniny, biorąc pod uwagę po-tencjalne rozwiązania i wyznaczyła kierunki rozwoju na najbliższe 10 lat. Przemysł pe-trochemiczny ma zdecydowanie największe możliwości w zakresie przyspieszania wpro-wadzania na rynek środków chemicznych opartych na ligninie. Wykonanie pierwszego kroku na tym rynku może zapewnić wiodą-cą pozycję w zakresie technologii, a także zawarcie strategicznego partnerstwa i prze-wagę konkurencyjną.


dr hab. Sławomir Krzosek, prof. SGGW

TEKST:R A P O RT

Polskie tartaki na ścieżce modernizacji

Dzisiejsze tartacznictwo w Polsce jest wciąż bardzo rozdrobnio-ne. Mamy około 8000 tartaków. Czy będziemy powielać ścież-kę niemiecką, w której procesowi modernizacji towarzyszyło zmniejszenie liczby tartaków?

W 2005 roku, w styczniowym numerze Przemysłu Drzewnego ukazał się artykuł mojego autorstwa: Polskie tartaki w przededniu modernizacji. W artykule scharaktery-zowałem ogólny poziom techniczny tartaków w Polsce oraz wyraziłem przypuszczenie, że po inwestycjach we wtórny przerób, w wielu tartakach przyszedł czas na modernizacje w zakresie hal przetarcia. Pisałem wtedy, że polscy tartacznicy „zastanawiają się jak modernizować, jaką wybrać technikę przetarcia a potem jakie konkretne maszyny, jakiego producenta”, oraz że „biorąc pod uwagę ilość i dostępność surowca w Polsce oraz możliwości inwestycyjne naszych tartaków musi to być maszyna (lub szerzej: zestaw maszyn – linia) możliwie jak najbardziej uniwersalna…” i dalej: „Z tego względu większe szanse przy przyszłych decyzjach inwestycyjnych będą miały pilarki taśmowe”. Po ośmiu latach warto ponownie przyjrzeć się naszym tar-takom i zobaczyć, co się zmieniło, czy rzeczywiście byliśmy wtedy w przededniu zmian.

gdzie jesteśmy teraz? Produkcja tarcicy w Polsce w ostatnich latach, według sza-cunków Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego, utrzymuje się na poziomie około 8 milionów m3 [Morgoś 2012 a i b]. Szczegółowe dane dotyczące tej produkcji w latach 2007 – 2011 przedstawiono na wykresie 1.Dzisiejsze tartacznictwo w Polsce to nadal około 8 000 tartaków, a więc jest bardzo rozdrobnione. Strukturę wiel-kości tartaków w Polsce pod względem ilości przecieranego drewna przedstawiono na wykresie 2. Tartacznictwo w Polsce to z jednej strony małe kilkuosobo-we firmy, przecierające często mniej niż 1000 m3 drewna okrągłego rocznie, a z drugiej strony wielozakładowe przed-

siębiorstwa, przecierające łącznie do 0,5 miliona m3 drewna okrągłego w ciągu roku (Stelmet, Swedwood).

PaRK maszYNOwYW obrębie najmniejszych, ale ilościowo najliczniejszych za-kładów dominuje pilarka taśmowa pozioma. W tartakach, które są zakładami przemysłowymi, nadal główną maszyną do przetarcia drewna jest pilarka ramowa pionowa. Mimo tego, niezaprzeczalnym faktem jest również to, że proces modernizacji polskiego tartacznictwa nie tylko się już roz-począł, ale jest on już zaawansowany. Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich działają polscy tartacznicy, można stwierdzić, że proces modernizacji jest daleko za-awansowany.

TaRTaK OLCzYKWedług mojej wiedzy, pierwsza poważna modernizacja miała miejsce w 2005 roku w tartaku Olczyk, najwięk-szym i najnowocześniejszym obecnie jednozakładowym przedsiębiorstwie tartacznym w Polsce. Tartak Olczyk za-kupił fabrycznie nową linię do przetarcia drewna iglastego, składającą się z 2 rębarek pryzmujących, zestawu 4 pilarek taśmowych, agregatu profilującego, dwuwałowej wielopiły i pilarki tarczowej poziomej do cięcia krzyżowego. Schemat linii wyprodukowanej przez niemiecką firmę EWD przedsta-wiono na rysunku 1. Uzupełnieniem linii jest automatyczna obrzynarka do desek bocznych typu CATECH szwedzkiej firmy Söderhamn Eriksson. Na linii przecierane są kłody o średnicy od 20 cm w cieńszym końcu. Cieńsze kłody kie-rowane są na maszynę HewSaw R200 fińskiej firmy Veisto.Według informacji uzyskanych od właściciela, Tartak Olczyk w 2011 roku przetarł 312 tys. m3 drewna okrągłego, natomiast w 2012 roku – 350 tys. m3. Tartak Olczyk nie


R A P O RT

Polskie tartaki na ścieżce modernizacji

poprzestał na modernizacji hali przetarcia. Kilka lat po uruchomieniu linii do przetarcia, zakupił fabrycznie nowy skład surowca od niemieckiej firmy Holtec. Na chwilę obecną Tartak Olczyk jest klasycznym przykładem realizacji modelu kompleksowego przerobu drewna okrągłego w jednym miejscu aż do przetworzonego wyrobu gotowego wraz z zagospodarowaniem produktów ubocz-nych oraz produkcją energii skojarzonej. Tartak Olczyk był też pierwszym w Polsce tartakiem, który uruchomił kotłownię wy-twarzającą ciepło i energię elektryczną. Jako drugi tartak w Polsce, po Barlinku, uruchomił produkcję peletu. Za przykła-dem tartaku Olczyk poszły inne firmy, np. Swedwood (produkcja peletu), Stelmet (produkcja peletu i produkcja energii sko-jarzonej).

NOwE maszYNYJak wiadomo, modernizować można za-równo kupując maszyny fabrycznie nowe jak i używane. Z wykorzystaniem fabrycznie nowych maszyn i urządzeń, poza Tartakiem Olczyk, przeprowadzono modernizację obu tartaków w Barlinku. W tartaku iglastym pracuje fabrycznie nowa linia profilująca niemieckiej firmy SAB, a w tartaku liścia-stym pilarki taśmowe pionowe niemieckiej firmy Möhringer.

1%

4%

19%

pow. 50 tys. m3 od 20 do 50 tys. m3 od 5 do – 20 tys. m3 poniżej 5 tys. m3

76%

1520

773014056915

13176420 6650

1400 1510

6800

2007 2008 2009 2010 2011Wykres 1. Produkcja tarcicy w Polsce (w tys. m3) z podziałem na :

iglastą liścastą źródło: [Morgoś 2012]

Wykres 2. Struktura wielkości polskiego przemysłu tartacznego. Źródło: [Strykowski 2011]

Na jedną firmę tartaczną w Polsce przypada średnio produkcja ok. 1 000 m3 tarcicy rocznie.

R A P O RT

>>


Gdzie? Wielbark

Firma: Swedwood

Technologia: Söderhamn Eriksson

Gdzie? Kalisz Pomorski

Firma: KPPD


Fabrycznie nowe maszyny pracują rów-nież w zbudowanym od podstaw tartaku firmy Swedwood (należącym do Ikea) w Wielbarku, w tartaku firmy Swedspan (również należącym do Ikea) w Koszkach jak i w tartaku firmy Stelmet w Zielonej Górze. W hali przetarcia tartaku w Koszkach, uruchomionego w ubiegłym roku, pracuje maszyna HewSaw R200 fińskiej firmy Veisto.

maszyny używaneWiele tartaków zostało w ostatnich ośmiu latach zmodernizowanych przy wykorzy-staniu maszyn używanych, zakupionych jako kompletne linie. Można do nich zaliczyć tartak Płociczno, tartak Perfect w Starachowicach, tartak firmy Poltarex w Bielsku Pomorskim, tartak firmy KPPD w Kaliszu Pomorskim (trwa właśnie mon-taż linii), trwa montaż tartaku firmy Kaszub w Kaliskach.

TRaKI PIONOwEMożna również wskazać przykłady moder-nizacji mniejszych tartaków z wykorzysta-niem traków pionowych. Używaną linię, składającą się z traka pionowego z prze-stawnym sprzęgiem i zdalnie sterowanym wózkiem podawczym firmy Esterer oraz automatycznej obrzynarki (tej samej firmy) zakupiła w 2005 roku firma Burkietowicz w Odolanowie. Wykorzystując używane maszyny firmy Esterer (trak pionowy i au-tomatyczną obrzynarkę) zmodernizowana została w 2006 roku także hala przetarcia w JB Tartak w Studzionce. Przy użyciu uży-wanych maszyn (w tym traka pionowego firmy Möhringer) zmodernizowała w ubie-głym roku halę przetarcia firma Patria-Top w Wieleniu. Modernizację hali przetarcia przy zasto-sowaniu traków przeprowadziła też firma Complex w tartaku w Dziemianach. Przed modernizacją była tam klasyczna dwutrak-towa hala przetarcia. W trakcie moderniza-cji wymieniono oba traki na nowe, polskie i dostawiono nową wielopiłę do rozpusz-czania pryzm (oba traki tylko pryzmują). Zestaw maszyn uzupełnia używana obrzy-

Uruchomienie nowej linii w tartaki KPPD w Kaliszu Pomorskim planowane jest na czerwiec 2013 r. W początkowym okresie jej wydajność wyniesie od 100-120 tys. m3 drew-na okrągłego przy dwuzmianowej pracy.

R A P O RT

>>

>>


Gdzie? Bielsko Pomorskie

Firma: Poltarex


Gdzie? Krasocin

Firma: Tartak Olczyk

Technologia: EWD

fot.

Pol

tare

x

fot.

For

esto

r

R A P O RT


narka do desek bocznych typu EDGAR produkcji Söderhamn Eriksson. W tartaku firmy Poltarex w Polnicy zmodernizowano dwutrakową halę przetarcia, pozostawiając oba traki jako pryzmujące i dostawiając wielopiłę do rozpuszczania pryzm.

ObRzYNaRKIW licznych tartakach pojawiły się używane, automatyczne obrzynarki do tarcicy bocznej, np. w Tartaku Janina i Wacław Witkowscy w Rychłowicach (firmy Wurster&Dietz), w tartaku Swedwood w Stepnicy (firmy Söderhamn Eriksson), w Tartaku Płociczno (firmy Söderhamn Eriksson) czy w tartaku firmy POLTAREX w Bielsku Pomorskim (firmy Söderhamn Eriksson).To tylko kilka wybranych przykładów, z pewnością można wskazać jeszcze wiele innych przypadków większych lub mniej-szych modernizacji w tartakach dotyczą-cych samych hal przetarcia.

skład surowcaW wielu zakładach modernizacja objęła również składy surowca, gdzie dużą po-pularnością cieszy się uniwersalny wózek manipulacyjno-sortowniczy niemieckiej firmy Baljer & Zembrod. Tartak Janina i Wacław Witkowscy zakupił ostatnio używaną linię do przygotowania kłód do przetarcia z korowarką VK i wykrywaczem metalu, natomiast do podziału dłużyc na kłody już od lat wykorzystywany jest tam

wózek Baljer & Zembrod. Oczywiście modernizacje mają miejsce również np. w tartakach produkujących palety, które dotyczą zarówno maszyn do produkcji desek paletowych jak i samych maszyn i linii do zbijania palet.

pilarki taśmowe pionoweWiele tartaków iglastych przy modernizacji hali przetarcia zdecydowało się na pilarki taśmowe pionowe. Najczęściej był to zestaw czterech pilarek taśmowych z rębarką pryzmującą pracujący w systemie z zawracaniem. Taki zestaw pracuje w Tartaku Olczyk (jako pierwsza grupa maszyn), w tartaku w Wielbarku, w tartaku w Bielsku Pomorskim. Taki ze-staw jest obecnie montowany w tartaku w Kaliszu Pomorskim. Będzie on pracował w systemie z zawracaniem. Według infor-macji Marka Szumowicza-Włodarczyka, dyrektora generalnego KPPD, linia w początkowym okresie będzie miała zdolność przetarcia ok. 100 – 120 tys. m3 drewna okrągłego na rok na dwie zmiany. Uruchomienie linii jest planowane na czer-wiec 2013 roku. Budując halę, przewidzia-no możliwość rozbudowy linii o wielopiłę do rozpuszczania pryzm.To z pewnością nie przypadek ani pomyłka, że zastosowano pilarki taśmowe do drewna iglastego. Zestaw czterech pilarek taśmo-wych z rębarką pryzmującą, pracujący w systemie z nawrotem uzupełniony o auto-

matyczną obrzynarkę do desek bocznych to bardzo nowoczesny, elastyczny tartak, zaj-mujący niewielką powierzchnię. Schemat takiej linii przedstawiona na rysunku 2.Dysponując takim zestawem, tartak może szybko wykonać każde zamówienie i do-starczyć tarcicę o dobrej jakości powierzch-ni po pile taśmowej. Pilarki taśmowe umożliwiają osiąganie większej wydajności materiałowej niż linie oparte na pilarkach tarczowych. Liczba zatrudnionych w takiej hali to dwie osoby: operator zestawu rębar-ki i taśmówek oraz operator automatycznej obrzynarki. Maksymalna prędkość posuwu w linii pilarek taśmowych wynosi do 120 m/min. Zdolność przetarcia takiej linii przy założeniu dobrej organizacji pracy to - we-dług przedstawiciela firmy EWD na Polskę Helmuta Schmausa - od 80 do 100 tys. m3 na rok, na jedną zmianę (oczywiście w zależności od średnicy przecieranego drewna). Według informacji dyrekto-ra tartaku Macieja Remuszko, Tartak w Wielbarku na takiej linii uzupełnionej o dwie automatyczne obrzynarki do desek bocznych (wszystkie maszyny produkcji szwedzkiej), pracując na 2,5 zmiany (20 godzin na dobę) w 2012 roku przetarł 260 tys. m3 drewna okrągłego. Na 2013 rok zaplanowano przetarcie w wysokości 270 tys. m3 drewna okrągłego. Rozbudowując taką linię o wielopiłę do roz-puszczania pryzm, można istotnie podnieść jej zdolność przetarcia.

rys. 1 .Schemat linii tartacznej firmy EWD w Tartaku Olczyk.Źródło: EWD

R A P O RT

>>


LINIa bEz NawROTuPoza tartakami, które zdecydowały się na opisany powyżej zestaw, można wskazać w Polsce tartaki, w których pracują zestawy składające się z 7 pilarek taśmowych (Tartak Płociczno), czy 2 pilarek taśmowych (tartak Perfekt w Starachowicach). W tartaku w Płocicznie pierwsza grupa maszyn składa się z rębarki pryzmującej i 4 pilarek taśmo-wych pracujących w systemie z nawrotem a druga grupa maszyn to 3 pilarki taśmowe do rozdzielania na tarcicę elementu obro-bionego z 4 stron po dwukrotnym przejściu przez pierwszy zestaw maszyn. Tartak Perfekt w Starachowicach zakupił w 2011 roku kompletną, używaną linię firmy EWD, w skład której wchodzą: tarcza rębarki pryzmującej, zestaw 2 pilarek taśmowych do kłód, czyli z wózkiem (tzw. tandem) oraz wielopiła FR19 i automatyczna obrzynarka do desek bocznych Optimes. Pilarki ta-śmowe służą do pryzmowania, a wielopiła do rozpuszczania pryzm. Największa ilość pilarek taśmowych pionowych stosowana w jednej linii tartacznej to 12 sztuk. Właśnie taka linia, składająca się z 12 pilarek ta-śmowych pionowych (trzy grupy po cztery pilarki), zakupiona w 2008 roku, jest mon-towana w tartaku w Kaliskach. Na takiej linii nie ma potrzeby montowania nawrotu dla pryzmy. Cały proces przetarcia odbywa się w linii prostej i odpowiada to trzykrot-nemu przejściu przecieranej kłody przez zestaw: rębarka i 4 taśmówki.

NOwE LINIE sabW ostatnich latach w Polsce zamonto-wano również dwie fabrycznie nowe linie profilujące niemieckiej firmy SAB. Linie te pracują w tartaku firmy Stelmet w Zielonej Górze oraz w tartaku iglastym w Barlinku. Według informacji przedstawiciela firmy Söderhamn Eriksson Polska, Ikea planuje budowę tartaku w Stalowej Woli (patrz: Przemył Drzewny nr 1/2013). W zakupionym w Szwecji używanym tartaku linia przetarcia składa się z rębarki pryzmującej, zestawu 4 pila-rek taśmowych pionowych (zestaw pryzmujący) i wielopiły poprzedzanej drugą rębarką pryzmującą (zestaw do rozpuszczania pryzmy). Zestaw pryzmu-jący będzie wyposażony w nawrót. Kłody o większych średnicach będą przecierane z wykorzystaniem nawrotu, a kłody cień-sze – w linii prostej bez zawracania pryzmy. Aktualnie trwa transport zdemontowanego już tartaku do Polski. Uruchomienie tarta-ku planowane jest na 2014 rok.

CO DaLEj?I na koniec można postawić pytanie: co dalej? Nie ulega wątpliwości, że proces modernizacji będzie postępował. Polscy tartacznicy wiedzą, że bez modernizacji, bez poprawy jakości powierzchni produkowanej tarcicy, bez szybkiej reakcji na zmieniające się potrzeby rynku, bez obniżania kosztów produkcji nie ma przyszłości. Wraz z po-stępującym procesem modernizacji liczba tartaków w Polsce będzie się stopniowo zmniejszać. Podobne zmiany zachodziły również w innych krajach. Dla przykładu w Niemczech obecnie, według informacji VDS (Verband der Deutschen Säge und Holzindustrie – Związek Niemieckiego Przemysłu Tartacznego i Drzewnego), w około 2000 tartakach produkuje się rocznie około 25 milionów m3 tarcicy. W latach 60. ubiegłego wieku w Niemczech istniało aż 10 000 tartaków. Niemiecki przykład dowodzi, że procesowi moderniza-cji towarzyszy zmniejszenie liczby tartaków. Sprawą otwartą jest zarówno czas trwania tego procesu, jak i jego końcowy efekt.

rys. 2. Schemat linii: zestaw czterech pilarek ta-śmowych z rębarką pryzmującą, pracujący w systemie z nawrotem uzupełniony o auto-matyczną obrzynarkę do desek bocznych to bardzo nowoczesny, elastyczny tartak, zajmujący niewielką powierzchnię.

Źródło: EWD

LITERaTuRa:1. Krzosek Sławomir 2005: Polskie tartaki w przededniu modernizacji ?

Przemysł Drzewny, nr 1/2005.

2. Morgoś Zbigniew 2012a: Tartacznictwo w liczbach – wstępne wyniki 2011 roku.

Rynek Drzewny, nr 2/2012.

3. Morgoś Zbigniew 2012b: Tartacznictwo w liczbach – ostateczne wyniki 2011 roku.

Rynek Drzewny, nr 4/2012.

4. Strykowski Władysław, 2011: Drewno w gospodarce UE i w Polsce.

III Europejski Kongres Gospodarczy Katowice, 16 – 18 maja.

R A P O RT


R A P O RT

W badaniach ujęto szczegółowo produkcję poszczególnych typów palet produkowanych w systemie EPAL, tj. najbardziej popularne palety EUR i palety skrzyniowe, ale także nowe typy palet EUR 2, EUR 3 i EUR 6, nie uwzględnianych w poprzed-nich statystykach.

Łącznie w 2012 r. wyprodukowano o 313 tysięcy palet więcej niż w roku poprzednim. Wynik ten to głównie zasługa wzrostu produkcji nowych typów palet, wśród których prym wiedzie pa-leta EUR 2 (480 000 szt.), w mniejszym zaś stopniu palety EUR 3 (12,74 tys. szt.) oraz EUR 6 (49,12 tys. szt.).

Znaczny spadek odnotowano natomiast w produkcji palet skrzyniowych. Jeszcze w 2011 r. produkowano ich ponad 204 tysiące, natomiast w ubiegłym roku z linii produkcyjnych zeszło już tylko 147 000 nowych palet skrzyniowych. Nie oznacza to jednak, że na rynku spadło zapotrzebowanie na ten typ wyro-bu. Ze statystyk dotyczących napraw palet wynika, że wpro-wadzone już do obrotu palety skrzyniowe wciąż są naprawiane i użytkowane. W 2012 r. naprawiono ponad dwukrotnie wię-cej palet skrzyniowych niż rok wcześniej (odpowiednio 7 831 i 3 240 szt.). Ogółem w 2012 r. naprawiono 4,33 mln palet, czyli o ponad 100 tys. więcej niż rok wcześniej.

Zainteresowanie odbiorców paletami używanymi jest wyraźną tendencją nasilającej się w ostatnich latach dekoniunktury. Poszukując oszczędności w zakresie logistyki towarów klienci bardziej szanują palety, dokładniej je ewidencjonują, częściej oddają do renowacji. Tendencja do częstszych napraw palet wynika również z zapisów ustawy o odpadach. W 2012 r. uprawnione do produkcji palet w systemie EPAL w Polsce były 102 podmioty (wobec 106 w 2011 r.), natomiast licencję na naprawę palet paskich i skrzyniowych posiadały 83 firmy (wobec 88 w 2011 r.).

w 2012 r. wyprodukowano w Polsce

ponad 18,2 mln palet w systemie ePaL

- wynika z ankiety przeprowadzonej

przez Polski Komitet ePaL wśród człon-

ków. Oznacza to wzrost o 1,7% w sto-

sunku do roku poprzedniego.

Rośnie produkcja I NAPRAWA



R A P O RT

Rośnie produkcja I NAPRAWA

PRODUKCJA PALET W 2012 R.

PALETY EUR17 536 926 SZT

98%

POZOSTAŁE PALETY EPAL

2%




PALETY SKRZY-NIOWE147 429

NAPRAWA PALET SKRZYNIOWYCH [SZT.]

NAPRAWA PALET EUR [SZT.]2011 2012

20122011

4 228 246 4 326 178

3 240

7 831


B I O M A S A

Polskie Towarzystwo Gospodarcze Bioenergii POLBIO wzywa ministra gospo-darki do interwencji na rynku skupu biomasy na cele energetyczne.

W związku z załamaniem na rynku świadectw pochodzenia tzw. „zielonych certyfikatów”, Polskie Towarzystwo Gospodarcze Bioenergii POLBIO wystosowało w lutym br. list protestacyjny do wicepremiera Janusza Piechocińskiego, ministra gospodarki. Autorzy listu pytają: gdzie popełniono błędy lub jakie niedoskonałości istniejącego systemu wsparcia spowodowały realną groźbę upadku wielu małych i średnich przedsiębiorstw z branży biomasy i produkcji energii odnawialnej? - System wsparcia załamał się i to powoduje niekorzystne skutki dla całego sektora OZE, które mogą doprowadzić do tego, że Polska nie będzie w stanie zrealizować swojego celu i osiągnąć do 2020 roku 15-proc. udziału OZE w produkcji energii - mówi Jan Bocian, prezes POLBIO, podczas konferencji prasowej 13 marca br. - Naszym zdaniem, kluczowa jest interwencja na rynku „zielonych certyfikatów”, aby ograni-czyć drastyczny spadek ich wartości, jak również sprawdzenie, czy nie doszło do manipulacji na rynku giełdowym.

276,06 282,80

284,00

277,65

263,21

231,89

krach na rynku

Przedsiębiorcom zajmującym się sprzedażą energii elektrycznej odbiorcom końcowym nie opłaca się inwestować w zielone technologie. Mogą bowiem kupić świadectwa pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źró-dłach energii po ok. 135 zł/MWh, czyli taniej niż zapłaciliby za pozyskanie własnych certyfikatów i uiszczenie opłaty zastępczej, która wynosi ok. 280 zł/MWh. Ponadto Urząd Regulacji Energetyki szacuje, że pro-blem niskich cen certyfikatów wynika z ich nadpodaży. Nadmiar certyfi-katów na rynku jest już tak duży, że trzeba by wyłączyć wszystkie OZE na pół roku, aby rozładować napięcie.

i KWARTAŁ 2011

iii KWARTAŁ 2011

iV KWARTAŁ 2011

i KWARTAŁ 2012

ii KWARTAŁ 2012

iii KWARTAŁ 2012


282,10

ii KWARTAŁ 2011


zielonych certyfikatów

B I O M A S A

>>

czy nas w przyszłości z produkcji zielonej energii a nie z dokumentów, które zostały wytworzone w sztuczny sposób.Zdaniem członków POLBIO, to firmy pro-dukujące biomasę, włączając się w reali-zację zobowiązań Polski, przejęły na siebie najwyższe ryzyko związane z inwestycjami w produkcję energii z OZE. – To my ponosimy największe konse-kwencje bieżącej sytuacji, dlatego że zdecydowaliśmy się na zbiór, przetworze-nie i dostarczenie biomasy do energetyki zawodowej - wyjaśnia Jan Bocian. - Aż do 60 tys. osób zatrudnionych w sektorze bioenergii w Polsce może stracić źródło utrzymania, a w przypadku niektórych przedsiębiorców - cały dorobek życia.Wiesław Ciura, właściciel firmy W-Irex, która jest producentem biomasy pocho-dzenia leśnego zaznacza, że wsparcie finansowe dla producentów biomasy wcale nie musi się wiązać z wydatkami państwa, ponieważ wsparcie tak de facto dają wszy-scy podatnicy, którzy w każdym rachunku za energię płacą również za energię z od-nawialnych źródeł. - Prawdę mówiąc pieniądze są, istnieje jedynie kwestia regulacji - dodaje. Pierwszą kwestią, która powinna podlegać regulacji, jest zdaniem Wiesława Ciury ograniczenie importu, natomiast drugą – obrót „zielonymi certyfikatami” wyłącznie

182,99

134,45

W odpowiedzi na doniesienia POLBIO, Komisja Nadzoru Finansowego podjęła działania sprawdzające, czy nie nastąpiła wspomniana manipulacja.- Bez radykalnej interwencji i bieżącej, jasnej deklaracji ze strony rządu RP sytu-acja się nie poprawi - uważa Jan Bocian. - Narastającym problemem jest akumulacja „zielonych certyfikatów”, które mogą być wykorzystane w przyszłości nie produkując zielonej energii. Komisja Europejska rozli-

giełda (zielonych certyfikatów)

Zgodnie z ustawą Pra-wo energetyczne (art.9e ust.6) prawa majątkowe wynikające ze świadec-twa pochodzenia energii elektrycznej są zbywalne i stanowią towar giełdo-wy, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. d usta-wy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towa-rowych.

W 2012 r. prezes URE wydał

14 798 świadectw pochodzenia OZEna łączny wolumen

16 735 893,698 MWh (za produkcję w 2010, 2011 i 2012 r.) oraz

796 świadectw CHP na łączny wolumen

25 836 599,517 MWh (za produkcję w 2010 r., 2011 r. i 2012 r.)

iV KWARTAŁ 2012

i KWARTAŁ 2013


>>

B I O M A S A

Pierwszą kwestią, która

powinna podlegać regula-

cji, jest zdaniem Wiesława

Ciury (na zdjęciu pośrod-

ku) ograniczenie importu,

natomiast drugą – obrót

„zielonymi certyfikatami”

wyłącznie sesyjnie na gieł-

dzie.

sesyjnie na giełdzie. Zgodnie z obowiązującym u nas prawem, każdy producent lub sprzedawca energii musi określoną jej część pozyskiwać ze źródeł odnawialnych oraz posiadać świa-dectwo pochodzenia („zielony certyfikat”). Jeżeli nie posiada takiego świadectwa, może kupić je na rynku lub na podstawie umów dwustronnych. Dla tych producen-tów i sprzedawców, którzy tego nie uczynią, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska przygotował tzw. opłatę zastępczą. Ceny certyfikatów od kilku miesięcy są na niskim poziomie. Ich sprzedaż nie wyrównuje strat poniesionych przez producenta energii w technologii współspalania na zakup droższej od węgla biomasy. Z tego względu bardziej opłaca się zmniejszyć użycie bio-masy i płacić opłatę zastępczą do NFOŚ.Pomimo zorganizowanej wspólnie kon-ferencji wydaje się, że interesy członków POLBIO nie zawsze są zbieżne. Szczególnie widać to w podejściu do definicji biomasy.Tomasz Rogala, przedstawiciel producen-

tów biomasy agrarnej zasugerował, że klasyfikacja biomasy na leśną i nieleśną jest bardzo istotna ze względu na to, że biomasa pochodzenia agrarnego potrze-buje większego wsparcia finansowego od strony państwa. Tylko wówczas biomasa agrarna, która jest droższa i technologicz-nie trudniejsza do współspalania, będzie mogła skutecznie konkurować z biomasą leśną. Reakcja przedstawiciela producentów bio-masy leśnej Wiesława Ciury była natych-miastowa: - Podział na biomasę leśną i pozaleśną nie jest dla nas istotny. Każda biomasa jest biomasą. Ten podział wprowadziło sztucznie Ministerstwo Gospodarki - zaznacza.W paragrafie 6 ustęp 2 punkt 6 nowego projektu rozporządzenia udział biomasy agro w układach dedykowanych do spala-nia biomasy oraz układach hybrydowych od 2016 roku ma wynosić 30% a od 2019 roku już 50%.Zdaniem POLBIO, wsparcie współspalania

biomasy w energetyce zawodowej jest nie-korzystnym rozwiązaniem. - Istnieje możliwość przekierowania bio-masy do efektywniejszych systemów niż technologia współspalania - uważa prezes Bocian. - Rozwiązanie takie nie uwzględnia bowiem efektywnej eksploatacji energii za-wartej w biomasie do produkcji ciepła oraz energii w kogeneracji. W odpowiedzi na list POLBIO, Ministerstwo Gospodarki stwierdziło, że „w ramach swoich uprawnień koncentruje się przede wszystkim na ustanawianiu ram praw-nych”. Mowa tu o ramach, w których poruszają się podmioty-firmy inwestujące w OZE. Czytamy dalej, że „Ministerstwo Gospodarki nie ma możliwości wpływania na prowadzoną działalność gospodarczą przez niezależne podmioty”. Dochodzimy w końcu do „zielonych certyfikatów” i do-wiadujemy się, że Ministerstwo Gospodarki „podtrzymuje swoje stanowisko dotyczące bieżącej sytuacji występującej na rynku tzw. „zielonych certyfikatów” i nie zamierza dokonywać żadnych zmian.


P R AW O

SKONTO Za SZYBSZĄ PłaTNOŚć

Od 1 kwietnia 2013 r. wśród odbiorców drewna zaopatrujących się w Lasach Państwowych ma zastosowanie skonto w wyso-kości 1% w przypadku zapłaty należności w terminie do 14 dni od daty wystawienia faktury. Zasadę tę wprowadzono zarzą-dzeniem nr 24 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 7 marca 2013. r.Skonto należy rozumieć w dwojaki sposób. Po pierwsze, jako upust od ceny w przypadku, gdy następuje przedpłata na drewno, a cena jest pomniejszana w momencie wystawienia faktury. Po drugie, gdy występuje odroczony termin płatności (o którym mowa w § 5 ust. 9 załącznika nr 1 do Zarządzenia Dyrektora Generalnego LP nr 82 z dnia 19 listopada 2012 r.). Wówczas faktura wystawiana jest na kwotę bez upustu, a po dokonaniu w obowiązującym ter-minie płatności, wystawiana jest faktura korekta uwzględniająca skonto.

N o w e r e g u l a c j e

TeRMINY ZaPłaTY w TRaNSaKCJaCH HaNDLOwYCH

Projekt ustawy o terminach zapłaty w transakcjach han-dlowych wprowadza m. in. zasadę przewidującą 30-dniowy termin zapłaty przez organ publiczny z możliwością jego wy-dłużenia maksymalnie do 60 dni. W transakcjach między przedsiębiorcami termin zapłaty – co do zasady – nie powi-nien przekraczać 60 dni. Nowe regulacje przewidują również 30-dniową procedurę badania zgodności towaru lub usługi z umową oraz ryczałtową stałą kwotę rekompensaty za koszty dochodzenia należności. W ustawie utrzymano również rozwiązanie z obecnie obowiązujących przepisów – możliwość naliczania przez wierzyciela odsetek ustawowych w sytuacji, gdy termin zapłaty jest dłuższy niż 30 dni, jako tzw. opłata za kredyt kupiecki. Dochodzenie roszczeń wynikających z projektu usta-wy następować będzie w postępowaniu nakazo-wym. Rząd przyjął projekt ustawy 4 grudnia 2012 r. 8 lutego 2013 r. ustawa została uchwalona przez Sejm i przekazana do Senatu.

TARCIA LIŚCIASTAOBRZYNANA

NIEOBRZYNANA FRYZY

ELEMENTY MEBLOWEDESKI PODŁOGOWE

BRYKIET IGLASTY I LIŚCIASTY

DREWNO KOMINKOWE

ul. Waryńskiego 2, 78-400 Szczecinek | [email protected] | tel. +48 94 37 49 700 | www.kppd.pl

KOSZALIŃSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO PRZEMYSŁU DRZEWNEGOSPÓŁKA AKCYJNA

PŁYTY KLEJONE:BUKOWEDĘBOWE

SOSNOWE

TARCICA IGLASTA OBRZYNANA

NIEOBRZYNANAKONSTRUKCYJNA

PROGRAM OGRODOWY

USŁUGI:STRUGANIESUSZENIE

IMPREGNACJA ZIELONAIMPREGNACJA BRĄZOWA

PARZENIE


P R AW O

1. wstęp1.1. Przedmiot warunków technicz-nych

Przedmiotem warunków są wymagania jakościowo-wymiarowe, zasady pomiaru, obliczania miąższości i cechowania surow-ca drzewnego wyrabianego w postaci kłód.

1.2. Zakres stosowania warunków technicznych

Warunki techniczne stosuje się przy po-zyskaniu i obrocie surowcem drzewnym iglastym wyrabianym w postaci kłód, jego pomiarze, obliczaniu miąższości i cechowa-niu.

1.3. Określenia

Metr przestrzenny m3(p) – jednostka pomocnicza do obliczania miąższości drewna mierzonego w stosach.

Kłoda - część strzały o długości no-minalnej od 2,7 m do 6,0 m i średnicy mierzonej wg pkt. 2.2.3. w górnym końcu bez kory od 14 cm. W zakresie terminologii długości kłód nie stosuje się normy PN-93/D-02002. Kłody wyrabia się z odstop-

TYMCzAsowE wARUNkI TECHNICzNE dlA IglAsTEgo dREwNA kłodowANEgo

NA NOWO KŁODOWANE

Z dniem 1 kwietnia 2013 r. weszło w życie nowe Zarządzenie nr 26 z 8 marca 2013 dyrektora generalnego Lasów Państwowych w sprawie odbioru i obrotu drewna iglastego wyrabianego w kłodach oraz ewidencji surowca drzewne-go w jednostkach organizacyjnych lasów państwowych. Tym samym traci moc zarówno ubiegłoroczne zarządzenie nr 53 dotyczące tej materii oraz zarządzenie nr 86 (podpisane w listopadzie 2012 r.), które je zmieniało. Nowe zarządzenie wprowadza znów tylko tymczasowe warunki techniczne dla drewna iglastego kłodowanego.

niowaniem co 10 cm, długość nominalną ustala się z nabywcą drewna. Standardowe długości kłód to 3,0; 4,0; 5,0; 6,0 m.

2. POmIaR

2.1. Postanowienia ogólne doty-czące przygotowania drewna do pomiaru.

2.1.1. Okrzesywanie

Jakość okrzesywania dobra zgodnie z normą PN-D-95000:2002.

2.1.2. Przycięcie końców.

Końce kłód powinny być przycięte prosto-padle do ich podłużnej osi. Dopuszcza się odchylenie do 1/10 średnicy w miejscu przycięcia.

2.1.3. Przygotowanie do pomiaru

2.1.3.1. Kłody mierzone w sztukach pojedynczo i grupowo

Kłody należy ułożyć w stosy górnymi koń-cami w jednym kierunku. Stos układa się tak, aby czoła kłód były w jednej płaszczyź-nie. Stos winien zawierać drewno jednego

gatunku lub rodzaju i jednakowej długości. Przy kłodach mierzonych grupowo, prze-znaczonych dla jednego odbiorcy, za zgodą stron dopuszcza się rozchód częściowy metodą statystyczną oddzielnie dla każdej umowy.

2.1.3.2. Kłody mierzone w stosach

W stosach mierzy się kłody klas jakości C i D o średnicy w górnym końcu bez kory (g.k.b.k.) do 22 cm włącznie i długości do 5,0 m. Stos układa się tak, aby czoła stosu były w jednej płaszczyźnie. Stos wi-nien zawierać drewno jednego gatunku lub rodzaju, jednakowej długości, jednej klasy jakości, do których stosuje się jedną cenę i jeden zamiennik. Zaleca się układać stosy szersze niż 4 m. W przypadku reklamacji ja-kościowych surowca kłodowanego odebra-nego w stosach miąższość reklamowanego drewna oblicza się w sztukach pojedynczo.

2.2. Pomiar kłód w sztukach poje-dynczo i grupowo

2.2.1. elementy pomiaru

Elementami pomiaru kłód są długość l (dłu-


P R AW O

TYMCzAsowE wARUNkI TECHNICzNE dlA IglAsTEgo dREwNA kłodowANEgo gość nominalna bez nadmiaru dla celów kontrolnych) i średnica górna (dg) oraz liczba sztuk kłód o jednakowej średnicy górnej przy pomiarze drewna w sztukach grupowo.

2.2.2. Pomiar długości

Długość kłód mierzy się taśmą lub innym przyrządem pomiarowym, z dokładnością do 1 cm. Pomiar powinien być wykonany wzdłuż najkrótszej linii łączącej obydwa czoła. Obowiązuje nadmiar długości kłód nie mniejszy niż 5 cm i nie większy niż 10 cm. Za długość do obliczania miąższo-ści przyjmuje się długość nominalną.

2.2.3. Pomiar średnicy górnej (dg)

Pomiar średnicy wykonuje się bez kory po najmniejszej średnicy, z dokładnością do 1 mm a wynik pomiaru zaokrągla się do pełnych centymetrów w dół. Średnicę górną (dg) mierzy się przymiarem liniowym.

2.2.4. Klasy grubości

Klasy grubości kłód przyjmuje się według tabeli nr 1.

2.3.3. wysokość stosu

dla każdej ze stron, określa się jako śred-nią arytmetyczną przynajmniej czterech pomiarów. Miejsca pomiaru powinny być rozłożone równomiernie wzdłuż szerokości stosu i trwale oznaczone. Odległości mię-dzy miejscami pomiaru wysokości nie mogą być większe niż 1 m w przypadku stosów o szerokości do 6 m oraz nie większe niż 2 m w przypadku stosów o szerokości powyżej 6 m. Przy szerokościach stosu większych niż 6 m wykonuje się pomiary wysokości z jednej strony na metrach parzystych, z drugiej strony na metach nieparzystych. Pierwszą i ostatnią wysokością dla każdej ze stron stosu jest wysokość, która nie

może być mniejsza niż suma średnic dwóch kłód. Pomiaru wysokości stosu dokonuje się od dolnej d górnej krawędzi stosu.

3. określanie miąższości

Jednostką miary miąższości jest metr sześcienny (m³). Miąższość kłód określa się z dokładnością do drugiego znaku po przecinku.

3.1. Miąższość kłód mierzonych w sztukach pojedynczo i grupowo

3.1.1. Określenie miąższości na podstawie tablic

Miąższość kłód odczytuje się z tablic sta-nowiących załącznik nr 3 do Zarządzenia

Kłody wyrabia się z odstopniowaniem co 10 cm, długość nominalną ustala się z nabywcą drewna. Standardowe długości kłód to 3,0; 4,0; 5,0; 6,0 m.

>>

`

Średnica

górna

Klasa

grubości

14 – 22 cm 1K

23 – 29 cm 2K

≥ 30 cm 3K

2.3. Pomiar kłód w stosach nieregu-larnych na gruncie.

2.3.1. elementami pomiaru są:

długość l, szerokość s oraz wysokość h. Pomiar długości, szerokości i wysokości wykonuje się z dokładnością do 1 cm. Pomiary wykonuje się taśmą lub innym przyrządem pomiarowym. Za długość stosu l przyjmuje się nominalną długość kłód.

2.3.2. Szerokość stosu

mierzy się wzdłuż krawędzi dolnej, po obu stronach stosu przyjmując średnią arytme-tyczną tych pomiarów.


P R AW O

>>

nr 26, na podstawie średnicy górnej (dg) i długości l.

3.1.2. Obliczanie miąższości na podstawie wzoru

Miąższość kłody V oblicza się w metrach sześciennych na podstawie uproszczonego wzoru:

Gdzie:

l - długość kłody, w metrach;

dg – średnica górna bez kory, w centymetrach;

z – zbieżystość na odcinku kłody od przekroju

górnego do środkowego, w cm/m

Zbieżystość kłody (z) = 0,7 cm/m

3.1.3. Określenie miąższości za po-mocą urządzeń elektronicznych

Dopuszcza się, za zgodą stron, pomiar i obliczanie kłód za pomocą elektronicz-nych urządzeń pomiarowych u odbiorcy. W przypadku pomiaru średnicy w korze potrącenia na korę zostaną ustalone od-rębnym trybem.

Tabela 3. Warunki techniczne dla drewna sosnowego (So), modrzewiowego (Md) i daglezjowego (Dg) w kłodach

Cecha jakościowaWarunki techniczne dla kłód

A B C D1)

Długość standardowa (m) 3,0; 4,0; 5,0 i 6,0

Minimalna średnica górna bez kory (cm) 30 23 14

Sęki otwarte (cm) niedopuszczalne dopuszczalne zdrowe do 3 cm dopuszczalne

Sęki zarośnięte (guzy)

o wysokości do 1 cm nie bierze się pod uwagę

dopuszczalnewyższe:

niedopuszczalne dopuszczalne na ½ obwodu

Krzywizna jednostronna 1 cm/m 1,5 cm/m 2 cm/m4 cm/m

dopuszczalna krzywizna dwustronna w rozmiarze 2 cm/m

Pęknięciaczołowo-boczne głębokie i przechodzące

niedopuszczalne dopuszczalne

Chodniki owadzie niedopuszczalne dopuszczalne powierzchniowe dopuszczalne

Zgniliznawewnętrzna niedopuszczalna dopuszczalna do 1/3 średnicy czoła

zewnętrzna niedopuszczalna dopuszczalna

Spała żywiczarska niedopuszczalna dopuszczalna

Wielordzenność niedopuszczalna dopuszczalna

Obecność ciał obcych niedopuszczalna dopuszczalne

Zabarwieniasinizna niedopuszczalna

dopuszczalna na przekrojach do ½ powierzchni

bielu

dopuszczalna

brunatnica niedopuszczalna dopuszczalna

Uszkodzenia maszynowego pozyskania

dopuszczalne powierzchniowe na pobocznicy do 2 cm głębokości dopuszczalne

Kłody

Rodzaj drewnaDługość kłód (m)

Współczynniki zamienne m(p)

w korze na m³ bez kory

Sosna, Modrzew, Daglezja 2,7 – 5,0 0,61

Świerk Jodła, 2,7 – 5,0 0,66

3.2. Określanie miąższości kłód mierzonych w stosach na gruncie

Dla każdej ze stron stosu (czoła) oblicza się pole jego powierzchni, której elementami są średnia arytmetyczna wysokości h oraz szerokość stosu s. Średnia arytmetyczna pól powierzchni obu czół pomnożoną przez długość stosu l stanowi objętość stosu.

Tabela 2. Współczynniki zamienne dla kłód iglastych mierzonych w stosach.

1) Drewno klasy D: to drewno nie odpowiadające warunkom klas: A, B i C, które jednak nadaje się do przerobu.Wad nie wymienionych w tabeli nie bierze się pod uwagę.


P R AW O

Tabela 4. Warunki techniczne dla drewna świerkowego (Św) i jodłowego (Jd) w kłodach.

Cecha jakościowawarunki techniczne dla kłód

A B C D1)

Długość standardowa (m) 3,0; 4,0; 5,0 i 6,0

Minimalna średnica górna bez kory (cm) 30 23 14

Sęki otwarte (cm) dopuszczalne do 2 cm dopuszczalne

Krzywizna jednostronna 1 cm/m 2 cm/m 5 cm/m

Pęknięcia

czołowo-boczne głębokie i przechodzące

niedopuszczalne dopuszczalne niegłębokie dopuszczalne

Zabitki niedopuszczalne dopuszczalne

Chodniki owadzie niedopuszczalne dopuszczalne powierzchniowe dopuszczalne

Zgniliznawewnętrzna niedopuszczalna

dopuszczalna do 1/5

średnicy czoła

zewnętrzna niedopuszczalna dopuszczalna

Obecność ciał obcych niedopuszczalna dopuszczalna

Zabarwieniasinizna niedopuszczalna dopuszczalna

brunatnica niedopuszczalna dopuszczalna

Uszkodzenia maszynowego pozyskania

dopuszczalne na pobocznicy do 2 cm głębokości dopuszczalne

Miąższość stosu kłód na gruncie oblicza się w metrach sześciennych, stosując do przeliczenia z objętości stosu na miąższość drewna (z m³(p) na m³) odpowiednie współczynniki zamienne. Współczynniki zamienne dla kłód iglastych mierzonych w stosach przyjmuje się według tabeli nr 2.

4. CECHOwaNIE

4.1. Cechowanie kłód mierzonych w sztukach pojedynczo.

Na czole każdej kłody umieszcza się nastę-pujące znaki:a) znak graficzny Lasów Państwowych,b) płytkę w kolorze czerwonym zawierającą oznaczenie cyfrowe numeru sztuki oraz 6-cyfrowy numer jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych.

4.2. Cechowanie kłód mierzonych w sztukach grupowo

Stos cechuje się przez umieszczenie na czole jednej z kłód:a) znak graficzny Lasów Państwowych,b) płytkę w kolorze czerwonym zawierającą oznaczenie cyfrowe numeru sztuki oraz 6-cyfrowy numer jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych,Na czole każdej kłody zapisuje się lubryką wymiar (dg).

4.3. Cechowanie kłód mierzonych w stosach na gruncie

Na czole jednej z kłód umieszcza się:a) znak graficzny Lasów Państwowych,b) płytkę w kolorze czerwonym zawierającą oznaczenie cyfrowe numeru sztuki oraz 6-cyfrowy numer jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych.

5. wYmagaNIa

5.1. Jakość kłódKażdą kłodę w całości należy zaliczyć do jednej z klas jakości według tabeli nr 3 dla drewna sosnowego, modrzewiowego i daglezjowego a drewna świerkowego i jodłowego według tabeli nr 4. Klasy A, B i D oznacza się poprzez naniesienie sym-bolu klasy jakości na czole górnego końca. Klasę jakości C pozostawia się bez ozna-czenia.

Tabela 2. Współczynniki zamienne dla kłód iglastych mierzonych w stosach.

1) Drewno klasy D: to drewno nie odpowiadające warunkom klas: A, B i C, które jednak nadaje się do przerobu. Wad nie wymienionych w tabeli nie bierze się pod uwagę.

Nowe rozporządzenie dopuszcza, za zgodą stron, pomiar i obliczanie kłód za pomocą elektronicznych urządzeń pomiarowych u odbiorcy.


Rysunek 1. Model BIM budynku mieszkalnego (na zielono zaznaczono elementy więźby dachowej).

Postęp i rozwój techniki komputerowej

pozwolił na przeniesienie projekto-

wania z papieru na ekran komputera.

Następnym krokiem było przejście od

rysunków 2D do modeli 3D. Kolejny i jak

na razie ostatni etap tej ewolucji to Bim

- technologia pozwalająca na przed-

stawienie całego cyklu życia obiektu

budowlanego od fazy projektowania,

poprzez proces budowy a następnie

eksploatacji do rozbiórki.

Realizacja przedsięwzięcia budowlanego wiąże się z konieczno-ścią współpracy wielu specjalistów z różnych dziedzin oraz wie-lu przedsiębiorstw. Wszystkie osoby i podmioty (z inwestorem, projektantem i wykonawcą na czele), uczestniczące w realiza-cji przedsięwzięcia budowlanego, powiązane są siecią wzajem-nych relacji i zależności. Kluczową kwestią dla efektywności ich współpracy jest komunikacja, wymiana i obieg informacji. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i popularyzacja wiedzy o technologii BIM (Building Information Modelling) oraz podej-ściu IPD (Integrated Project Delivery), pozwalającym zwiększyć efektywność wymiany i obiegu informacji, a także maksymalnie wykorzystać kompetencje specjalistów i przedsiębiorstw zaan-gażowanych w realizację przedsięwzięcia budowlanego zarówno w fazie projektowania jak i wykonawstwa. Celem artykułu jest rów-nież przedstawienie korzyści wynikających ze stosowania techno-logii BIM oraz podejścia IPD w realizacji przedsięwzięcia budow-lanego.

TEKST: dr inż. Michał Juszczyk, Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej

B U D O W N I C T W O

Nowoczesne narzędzia dla efektywnej realizacji przedsięwzięć budowlanych

Technologia BIM i podejście IPD


Rysunek 1. Model BIM budynku mieszkalnego (na zielono zaznaczono elementy więźby dachowej).

>>


TECHNOLOgIa bIm

Postęp i rozwój techniki komputerowej pozwolił na przeniesienie projek-towania z papieru na ekran komputera. Następnym krokiem było przej-ście od rysunków 2D do modeli 3D. Kolejny i jak na razie ostatni etap tej ewolucji to BIM - technologia pozwalająca na przedstawienie całego cyklu życia obiektu budowlanego od fazy projektowania, poprzez proces budowy a następnie eksploatacji do rozbiórki. Na rysunku nr 1 przedsta-wiono model BIM budynku mieszkalnego (na zielono zaznaczono elemen-ty więźby dachowej).Koncepcja BIM (czyli modelowania informacji o obiekcie budowlanym) zakłada opracowanie wirtualnego modelu obiektu budowlanego przed jego fizyczną realizacją. Innymi słowy zastosowanie technologii BIM po-zwala na opracowanie w fazie projektowania „cyfrowej reprezentacji fi-zycznych i funkcjonalnych cech obiektu” [8]. Należy tu od razu odróżnić model BIM od modelu 3D, którego głównym zadaniem jest prezentacja

obiektu budowlanego w atrakcyjnej formie (izometrii lub perspekty-wie). Na rysunku nr 2 przedstawiono wcześniej prezentowany mo-del BIM budynku mieszkalnego z wyróżnioną więźbą dachową oraz automatycznie wygenerowanymi rzutem i przekrojami.Istotą opracowania modelu w technologii BIM jest nie tylko przed-stawienie geometrii projektowanego obiektu, ale również zbudowa-nie zasobu informacji o obiekcie. Model BIM stanowi spójne źródło informacji o obiekcie budowlanym dostępnych dla osób i podmiotów uczestniczących w realizacji przedsię-wzięcia budowlanego zarówno w fazie projektowania jak i fazie wyko-nawczej. Dla porównania – w tradycyjnej dokumentacji technicznej oraz

szczegół konstrukcji dachu

(na zielono wyróżniona została krokiew narożna)

Okno z opisami

zawierające

szczegóły i opisy.

Model BIM z wyróżnioną więźbą dachową oraz automa-

tycznie wygenerowanymi rzutem i przekrojami.

Rysunek 2.

Lista informacji, jakie mogą być zawarte w modelu BIM [por. 6, 7]:

• trójwymiarowa geometria obiektu oraz

jego wszystkich instalacji i urządzeń,

• opisy elementów obiektu,

• charakterystyki zastosowanych mate-

riałów budowlanych i/lub urządzeń,

• informacje dotyczące technologii robót

budowlanych,

• specyfikacje techniczne (w tym szczegól-

ne wymogi dotyczące jakości robót),

• informacje wynikające z obliczeń inży-

nierskich (dla elementów konstrukcyj-

nych, instalacji, urządzeń itp.)

• przedmiar robót,

• wstępne lub szczegółowe oszacowa-

nia kosztów,

• informacje dotyczące planowanego

postępu robót w czasie,

• inne informacje (np. związane z osza-

cowaniem ryzyka, wymogami BHP,

organizacją placu budowy itp.).


faza projektowania faza budowy

POSTęP PRZEDSIęWZIęCIA W CZASIE

NA

KŁA

DY/

EFEK

TY

potencjał wpływu na

koszty przedsięwzięcia

koszty zmian projekto-

wych

projektowanie zgodne

z podejściem tradycyjnym

projektowanie zgodne

z podejśceim IPD

dokumentacji budowy ma miejsce duże rozproszenie informacji (ze względu na ilość dokumentów, opracowań czy formatów przechowywania), co skutkuje bardzo czę-sto utrudnionym i długim czasem dostępu do danych istotnych w danym momen-cie realizacji przedsięwzięcia. Na rysunku nr 2 przedstawiono także po stronie prawej szczegół konstrukcji dachu (na zielono wy-różniona została krokiew narożna) oraz okno z opisami zawierające szczegóły i opisy.

zasada współpracyJednym z podstawowych założeń BIM jest współpraca wszystkich osób i podmiotów zaangażowanych w realizację przedsięwzię-cia budowlanego. Zasoby informacji w mo-delu mogą być uzupełniane, modyfikowane lub aktualizowane adekwatnie do roli i kom-petencji poszczególnych osób i podmiotów - np. projektantów różnych branż, koszto-rysantów, inżynierów odpowiedzialnych za planowanie lub realizację robót.

Koncepcja BIM zakłada, poprzez bu-dowę modelu, wirtualne wzniesienie obiektu przed przystąpieniem do rze-czywistej budowy w celu symulacji i wyeliminowania możliwych problemów [por. 8]. Przed przystąpieniem do fizycznej realizacji obiektu model powinien być kom-pletny, a także wolny od błędów i konfliktów pomiędzy zastosowanymi rozwiązaniami projektowymi.Wdrożenie BIM w realizacji przedsięwzięć

Aby w pełni wykorzystać zalety technologii BIM,

wszyscy specjaliści zaangażowani w realizację

przedsięwzięcia budowlanego powinni wykorzy-

stywać wspólny model, ściśle ze sobą współpra-

cując. Z tym postulatem koresponduje koncepcja

IPD


>>


budowlanych wymaga sto-sowania szeregu narzędzi informatycznych. Narzędzia takie są obecnie bardzo in-tensywnie rozwijane przez wielu producentów oprogra-mowania inżynierskiego. Na rynku dostępne są aplikacje do projektowania architek-tonicznego, konstrukcji, in-stalacji, a także do kosztory-sowania i planowania robót budowlanych.

podejście ipdAby w pełni wykorzystać za-lety technologii BIM, wszy-scy specjaliści zaangażowani w realizację przedsięwzięcia budowlanego powinni wy-korzystywać wspólny mo-del, ściśle ze sobą współ-pracując. Z tym postulatem koresponduje koncepcja IPD (zintegrowanej realizacji przedsięwzięcia). IPD jest koncepcją realizacji przed-sięwzięcia budowlanego, której założeniem jest in-tegracja ludzi, systemów, struktur biznesowych oraz metod dla wykorzystania umiejętności, doświadczeń i wiedzy wszystkich członków zespołu realizującego przed-sięwzięcie dla minimalizacji niepotrzebnych nakładów i optymalizacji efektywności we wszystkich fazach pro-jektowania i budowy [1].Fundamentalnym postula-tem dla IPD jest budowa zespołu odpowiedzialnego za realizację przedsięwzię-cia. W skład zespołu, poza triadą inwestor, projektanci i wykonawca, mogą wcho-dzić również podwykonawcy (w szczególności przed-

siębiorstwa realizujące wysoko specjalistyczne roboty budowlane), kon-sultanci, dostawcy wyro-bów budowlanych i inni. (Skład zespołu jest uza-leżniony od charakteru i stopnia skomplikowania realizowanego przedsię-wzięcia.). Kolejnym za-łożeniem IPD jest ścisła współpraca pomiędzy członkami zespołu już od wczesnej fazy projek-towania w celu wyko-rzystania kompetencji, wiedzy i doświadczenia poszczególnych członków zespołu, aby zminimalizo-wać ryzyko pojawienia się błędów projektowych. In-tegracja zespołu, wymia-na wiedzy i doświadczeń, eliminacja niepotrzebnych działań to, w myśl IPD,

Konstrukcje drewniane

dla profesjonalistów

• przestrzenne modelowanie • platforma AutoCAD• wykrywanie kolizji dla elementów

drewnianych i wierceń• eksport danych CNC

Robobat Polska Sp. z o.o.tel.: 12 639 25 15e-mail: [email protected]

25%RABATU

Kryterium: Podejście tradycyjne:Podejście IPD

(zintegrowana realizacja przedsięwzięcia):

fazy przedsięwzięcia

wyraźne oddzielenie trady-cyjnych faz przedsięwzięcia: projektowania, pozyskania wykonawcy/wykonawców,

budowy

fazy projektowania i pozy-skania wykonawców, pod-

wykonawców i dostawców nakładają się

efekt projektowania

wiele projektów branżo-wych

jeden wspólny wirtualny model obiektu

sposób projektowania

2D (czasem wizualizacje 3D) wspierane przez systemy

CAD,

budowa modelu, wspierane przez narzędzia wykorzy-stujące technologię BIM

dostępność in-formacji

o obiekcie

szczegółowe informacje o obiekcie dostępne po zakoń-

czeniu projektowania

szczegółowe informacje o obiekcie dostępne od wczesnej fazy projekto-

wania

osoby i podmioty uczestniczące

w realizacji przedsięwzięcia budowlanego

rozproszeni, kierujący się własnymi

interesami

współpracujący w zespole, kierujący się wspólnymi

celami

rola wykonawcy

i podwykonawców

pozyskiwani po zakończe-niu fazy projektowej, ich

rola sprowadza się do wykonania robót

wykonawca, podwykonaw-cy i dostawcy mogą być

zaangażowani w przedsię-wzięcie od wczesnej fazy

projektowania, mają także możliwość

współpracy z innymi człon-kami zespołu wykorzystu-

jąc swoje kompetencje, wiedzę i doświadczenie

rola dostawców

pozyskiwani po zakończe-niu fazy projektowej,

ich rola sprowadza się do dostarczenia środków

produkcji (sprzętu, materia-łów, wyrobów, urządzeń,

systemów itp.)

Tabela 1. Porównanie podejścia tradycyjnego i IPD . Żródło: opracowanie na podstawie [working def],[guide].


>>


klucz do osiągnięcia celu w postaci realizacji przedsięwzięcia bu-dowlanego przy zachowaniu założonej jakości robót budowlanych, w określonym terminie i w ramach określonego budżetu. Mimo iż realizacja przedsięwzięcia zgodna z założeniami IPD jest wykonal-na bez BIM, technologia BIM rekomendowana jest jako wysoce przydatna dla osiągnięcia efektywnej współpracy niezbędnej w IPD [por. 2].Zestawienie najistotniejszych różnic pomiędzy tradycyjnym podej-ściem z wyraźnie oddzielonymi fazami projektowania, pozyskania wykonawcy i budowy a podejściem IPD (zintegrowaną realizacją przedsięwzięcia) przedstawiono syntetycznie w tabeli nr 1.Podstawowym warunkiem sukcesu przedsięwzięcia budowlane-go realizowanego z zastosowaniem IPD jest współpraca, zaufanie i koncentracja członków zespołu na celu przedsięwzięcia a nie na celach indywidualnych. Niespełnienie tych warunków grozi tym, że członkowie zespołu po-zostawać będą w antagonistycznych relacjach.

Bim oraz ipd – Bariery a oczekiwane korzyściDla upowszechnienia i wdrożenia technologii BIM oraz koncepcji IPD konieczna jest zmiana dotychczasowej filozofii realizacji przed-sięwzięć budowlanych. Jedną z podstawowych kwestii jest zmia-na wartości, którymi kierują się osoby i podmioty zaangażowane w realizację przedsięwzięć budowlanych. BIM i IPD wymagają zmiany tradycyjnych ról uczestników przedsięwzięcia budowlanego - w przypadku wykonawców i dostawców polegającej na wniesie-niu wiedzy oraz doświadczenia, a także pełnieniu funkcji doradczej już na etapie projektowania. BIM to również rewolucja techniczna w sposobie projektowania – przejście od systemów CAD do syste-mów opartych o technologię BIM – oznacza konieczność przeszko-lenia rzeszy projektantów i zakupu oprogramowania. Podejście IPD wymaga opracowania i wdrożenia standardów współpracy uczest-ników przedsięwzięcia budowlanego. Co więcej, w przypadku za-mówień publicznych konieczne jest opracowanie ram prawnych dla przedsięwzięć, które byłyby realizowane z zastosowaniem IPD.Korzyści, jakie płyną z zastosowania BIM i IPD można rozpatrywać w trzech kluczowych aspektach – czasu, jakości i kosztów. Ścisła współpraca inwestora, projektantów z różnych branż i wykonawców (a także dostawców) od wczesnej fazy projektowania pozwala na eliminację zbędnych lub wielokrotnie powtarzanych zadań, skróce-nie czasu projektowania, skrócenie czasu budowy skrócenie cyklu realizacji obiektu budowlanego. Efektywne wykorzystanie wiedzy i doświadczenia podmiotów zaangażowanych w realizację przedsię-wzięcia budowlanego prowadzi do minimalizacji ryzyka pojawienia się błędów projektowych. Zastosowanie BIM i IPD daje możliwość precyzyjnego dopasowa-nia formy, konstrukcji i funkcjonalności obiektu budowlanego do potrzeb i możliwości ekonomicznych inwestora. Redukcja kosz-tów wynika z minimalizacji ilości zmian projektowych - eliminacja konfliktów i wzrost zaufania między podmiotami zaangażowanymi w realizację przedsięwzięcia. W tabeli nr 2 zestawiono korzyści wynikające z zastosowania BIM i IPD z perspektywy inwestora, projektantów i wykonawców.Oczekuje się, że wykorzystanie koncepcji IPD i technologii BIM po-zwoli uniknąć wielu kosztów związanych ze zmianami projektowymi. Ponadto dzięki IPD i BIM potencjał wpływu na koszty przedsięwzię-cia, który jest największy we wczesnej fazie projektowania, ma być wykorzystywany o wiele intensywniej niż w przypadku podejścia tra-dycyjnego. Na wykresie (patrz str. 48) przedstawiono schematycznie porównanie potencjału wpływu na koszty w przypadku projektowania w podejściu tradycyjnym i podejściu IPD. W podejściu IPD intensy-fikacja działań i decyzji projektowych ma miejsce o wiele wcześniej niż w podejściu tradycyjnym. W efekcie pozwoli to na uniknięcie kosztów związanych ze zmianami projektowymi dokonywanymi w fazie budowy.

• wzajemnego szacunku i zaufania,• wspólnych celów i wynikających z tego wspólnych korzyści,• innowacyjności wynikającej ze współ-pracy i wymiany informacji,• podejmowania decyzji przez zespół,• wczesnego zaangażowanie w przedsię-wzięcie,• wczesnego definiowania i akceptacji celów przedsięwzięcia,• zintensyfikowanego planowania,• otwartej i szczerej komunikacji• wykorzystania nowoczesnych tech-nologii (w tym BIM),• pracy zespołowej i „przechodniego przywództwa” (przewodzenia pracom zespołu przez najbardziej kompetentnego członka ze-społu na danym etapie przedsięwzięcia).

Osiągnięcie korzyści wynikających z IPD wyma-ga uznania wspólnej hierarchii wartości oraz akceptacji przez wszystkich członków zespołu poniższych zasad [na podst. 1]:


>>


[1] The American Institute of Architects: “Integrated Project

Delivery: A Guide” AIA National, AIA California Council, 2007

[2] The American Institute of Architects, California Council:

“Integrated Project Delivery – A Working Definition” McGraw Hill,

2007

[3] Griem P.: “Integrated Project Delivery Using BIM”, Structure

Magazine, April 2009

[4] Juszczyk M., Zima K.: “Building Information Modeling

in Construction Process” TECHSTA 2010, Management and

Technologies for Sustainable Development in the Building Industry,

8-th International Conference, Prague 2010

[5] Juszczyk M.: “BIM jako techniczna platforma zintegrowanej reali-

zacji przedsięwzięcia, omówienie IPD (Integrated Project Delivery)”

Seminarium „Dzień BIM” - Politechnika Krakowska, Kraków 2012

[6] Kozlovska M., Sabol L.: “Innovation approarches to building

project preparation and realization” Czasopismo Techniczne,

Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Zeszyt 2 rok 107 1-B/2010

[7] Zima K.: “Wprowadzenie do BIM – definicje, rozwiązania, cele,

korzyści” Seminarium „Dzień BIM” - Politechnika Krakowska,

Kraków 2012

[8] Smith D.: “An Introduction to Building Information Modeling

(BIM)”, Journal of Building Information Modeling, Fall 2007

BiBliOGRAFiA:

PODsumOwaNIEWymagania związane ze skróceniem cyklu realizacji, oczekiwania względem jakości robót oraz redukcji kosztów przedsięwzięć bu-dowlanych powodują zmianę sposobu funkcjonowania branży bu-dowlanej. Możliwymi reakcjami na zachodzące zmiany są:- wykorzystanie technologii BIM jako technicznej platformy dla potrzeb projektowania, analiz kosztowych, a także planowania i zarządzania procesem budowy,- realizacja przedsięwzięcia w oparciu o podejście IPD jako sposobu na wykorzystanie wiedzy technicznej, doświadczenia i kompetencji wszystkich uczestników przedsięwzięcia począwszy od wczesnej fazy projektowania.Zalety BIM i IPD w krajach rozwiniętych zostały już dostrzeżone – rewolucja w sposobie myślenia i realizowania przedsięwzięć budowlanych dokonuje się na naszych oczach. W chwili obecnej w Polsce ilość przedsięwzięć realizowanych w oparciu o techno-logię BIM można ostrożnie określić jako „pojedyncze” (brak jest statystyk, na które można się powołać). Niemniej w momencie, w którym inwestorzy w Polsce uświadomią sobie, że stosowanie BIM i IPD daje korzyści przewyższające nakłady, które w związku z wdrożeniem BIM i IPD należy ponieść, najprawdopodobniej zaob-serwujemy efekt „kuli śniegowej”. Dla projektantów, wykonawców, dostawców i innych potencjalnych uczestników przedsięwzięcia bu-dowlanego znajomość technologii BIM oraz rozumienie i gotowość do stosowania zasad wynikających z podejścia IPD stanie się wów-czas znaczącym atutem.

Rysunki w niniejszym artykule, przedstawiające model BIM

budynku mieszkalnego, opublikowano dzięki uprzejmości

M.A.D Engineers SC.oraz Datacomp sp. z o.o. Widoki obiek-

tu i jego szczegółów dla rysunków przedstawiających model

BIM przygotowano w oparciu o program BIM Vision.

Inwestor Projektanci Wykonawcy

bezpośrednia komunikacja, wymiana informacji, wykorzystanie wiedzy i doświadczenia pozostałych uczestni-ków przedsięwzięcia

dostępność wiarygodnych oszaco-wań kosztowych od wczesnej fazy

projektowania

wysoka dostępność informacji dla podejmowania decyzji projektowych

efektywne zarządzanie fazą budo-wy dzięki bezpośredniej komuni-

kacji pomiędzy członkami zespołu projektowego

możliwość uniknięcia pułapki „naj-niższej ceny”

dostępność wiarygodnych danych i informacji na wszystkich etapach

projektowania

dobra synchronizacja plano-wania fazy budowy, planowanie

oparte na kompletnej informacji

redukcja kosztów wzniesienia i utrzymania obiektu

możliwość opracowania spójnych i precyzyjnych projektów, modeli i

dokumentacji technicznej

dobre relacje z podwykonawcami i dostawcami

oraz możliwość efektywnego zarządzania łańcuchem dostaw

skrócenie czasu realizacji przed-sięwzięcia bez straty jakości robót

budowlanych i zmian kosztów

oszczędność czasu w fazie przygoto-wywania dokumentacji technicznej

minimalizacja ryzyka związanego z roszczeniami budowlanymi

Tabela 2. Zestawienie korzyści dla głównych uczestników przedsięwzięcia budowlanego wynikające z zastosowania BIM i IPD.Źródło: opracowanie własne



Budma, Interbud oraz Gryf-Bud to zdaniem redakcji czasopisma Przemysł Drzewny trzy najciekawsze imprezy targowe branży budow-lanej. Sprawdziliśmy, jak w tym roku promowa-ło się na nich drewno.

Między Budmą, Interbudem oraz targami Gryf-Bud można znaleźć więcej różnic niż podobieństw, co stanowi spory atut zachęcający, by jako zwiedza-jący być na każdej z tych imprez. Dla wystawców natomiast poniższa krótka refleksja może stanowić swego rodzaju wskazówkę - w którą imprezę warto ulokować swój budżet marketingowy, by osiągnąć większe korzyści.

buDma

Styczniowa Budma to niewątpliwie największe, najbardziej prestiżowe i rzeczywiście międzynarodowe targi. Określenie „największe” oczywiście jest relatywne, znając rozmach wystawy z poprzednich lat. Nieodpartym wrażeniem jest obecność tych samych marek od wielu lat, przyzwyczajo-nych do swoich miejsc w „ulubionych” halach. Nietrudno też zauważyć brak w tegorocznej edycji kilku liderów, również z branży drzewnej. Profil wystaw-ców, jak i zwiedzających, a także fakt, że odbywa się w ciągu tygodnia, każe pozycjonować Budmę jako typową imprezę B2B. Zaobserwować można wręcz niechęć wystawców do przemierzających stoiska „detalistów”. Nic dziwnego, wspomniany rozmach, wizyty ministrów, zapowiedzi tysięcy zwiedzających z całej Europy (Międzynarodowe Targi Budownictwa BUDMA 2013 zwiedziło ponad 53 000 gości z 50 krajów świata) i w końcu wysoki koszt udziału w targach sprawiają, że wystawcy mają spore oczekiwania co do efektów marketingowych, jakie ma im przynieść obecność na Budmie. Mają być to poważne, długoterminowe kontrakty, ale też wypromowanie marki poprzez pokazanie się w prestiżowym towarzystwie. Tradycyjnie już w hali 6a pojawiło się najwięcej firm z branży drzewnej, choć można je wyliczyć na palcach: Koszalińskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego, Wiązary Burkietowicz, Tartak Stefan, Nature Wood, Zakład Stolarski Andrzej Sikora, Quick Parquet, Zakład Stolarski Bogumiła Spigiel, Dwernik czy Holz-Henkel.- Na tragach Budma jesteśmy tradycyjnie od wielu lat - mówi Marek Szumowicz, prezes KPPD. - Nie jest to czas łatwy dla budownictwa, więc nie mamy wielkich oczekiwań wobec tegorocznej edycji. Staramy się

MAło dREwNA w budownictwie

TA R G I

Tegoroczna Budma

podkreślił dominację

stolarki PVC na polskim

rynku. Tylko nieliczni pro-

ducenci zapropomowali

zwiedzającym okna i drzwi

drewniane.



utrzymywać stałe relacje z naszymi klientami, a spo-tkanie na targach jest ku temu bardzo dobrą okazją.W innych halach pojawili się także producenci drewnianej stolarki otworowej, choć ich oferta była skromna w porów-naniu z konkurencją PVC czy drzwi metalowych. Okazale promowało się drewno je-dynie na stoiskach Invado, Pozbud i Drutex oraz Starlite (okna dachowe). Nawet fabryka okien „na żywo”, w której można było podpatrzeć jak produkuje się „najlepsze” okna, bazowała na profi-lach z tworzyw sztucznych. Stosunkowo niewiele drewna było także w pokazowym Domu „Zeroenergetycznym Plus – GREEN POWER” zbudowanym w szkielecie...stalowym. Akcentem drew-nianym wśród laureatów Złotych Medali MTP było okno dachowe VELUX GGL z innowacyjną ThermoTechnology™.

INTERbuD

Nieco inaczej wygląda profil targów Interbud, które od-były się na początku marca w Łodzi. Międzynarodowe z nazwy, są raczej targami regionalnymi i to zarówno pod względem profilu wy-stawców, jak i zwiedzają-cych. Podczas trzech dni ofertę zaprezentowało trzysta pięćdziesiąt firm, a targi od-wiedziło trzynaście tysięcy dwieście osób. Na statystyki zwiedzających wpłynęła za-pewne organizacja imprezy w czasie weekendu, kiedy to indywidualni inwestorzy przyjeżdżają czy przychodzą na targi całymi rodzinami.Powyższa refleksja nie stanowi jednak o słabo-

TA R G I

TARCICA KONSTRUKCYJNAZ EUROPEJSKIM ZNAKIEM JAKOŚCI CE

TARTAKT Y B L E

TARCICA, BELKI, WIĘŹBA DACHOWA, ŁATY

ELEMENTY STOLARKI OTWOROWEJ

BOAZERIE, PODBITKI

SCHODY I TRALKI

PARKIETY I MOZAIKI,

DESKI PODŁOGOWE

ELEWACJE DREWNIANE

ELEMENTY STRUGANE

MAŁA ARCHITEKTURA OGRODOWA

FRYZY MEBLOWE - SOSNOWE





BOAZERIE, PODBITKI

SCHODY I TRALKI

PARKIETY I MOZAIKI,

DESKI PODŁOGOWE

ELEWACJE DREWNIANE

ELEMENTY STRUGANE

MAŁA ARCHITEKTURA OGRODOWA

FRYZY MEBLOWE - SOSNOWE

Tyble 45 A98-420 SokolnikiDział handlowy: tel. 62/ 784 51 19Sklep firmowy: tel. 62/[email protected] www.tyble.pl

TARCICA KONSTRUKCYJNA

ści targów Interbud. Wręcz przeciwnie, wielu wystawców ceni w Interbudzie właśnie możliwość spotkania się zklientem z sąsiedztwa, który jako indywidualny inwestor ma sprecyzowane cele i... budżet do zagospodarowania. Do tego typu klienta dopaso-wana jest też oferta, stąd też sporo wystawców Interbudu to tartaki, producenci więźby da-chowej pod indywidualne bu-downictwo, firmy produkujące stolarkę otworową, schody czy podłogi. Na Interbudzie pojawili się zarówno wystawcy, którzy po-kazali się wcześniej na targach Budma, np. ArtHauss, czy Fabryka Domów Drenianych Bartek ale też liderzy rynku, którzy wybrali tylko imprezę w Łodzi, np. Budmiex Danwood, oferujący energo-oszczędne domy prefabryko-wane w systemie drewnianej konstrukcji szkieletowej, czy Tartak Olczyk. Ten ostatni

Na stoisku Pol-Skone na Budmie zaprezentowano nową kolekcję SEMPRE Onda oraz okno EC 90 PLUS.

Nowości Classen prezentowane na Budmie to kolekcja Design Boden oraz nowe dekory i wymiary desek jednej z najbardziej ekskluzywnych linii producenta Extravagant Dynamic. Kolekcję uzupełniło sześć dekorów paneli w rozmia-rze 1286x194 oraz osiem XXL Long w rozmiarze 2175x243.

>>


wybrał właśnie marcowe targi na premierę swojego nowego produktu - domku narzędziowego.- Domki narzędziowe z suszonej polskiej sosny to nowość, którą wprowadzamy do-piero na rynek. Domki będą sprzedawane w paczkach do samodzielnego montażu - mówi Andrzej Kowalski z Tartaku Olczyk. - Na targach Interbud postanowiliśmy sprawdzić zainteresowanie rynku tym pro-duktem.Tradycyjnie już na Interbudzie swoje stoisko miała firma Sopexim, prezentując w tym roku najnowszą płytę OSB (więcej na ten temat w dziale innowacje).

gryf-Bud

Swoje stałe miejsce w krajobrazie targów bu-dowlanych ma także Gryf-Bud w Szczecinie. 160 wystawców i ok. 9000 zwiedzających stawia ją w statystykach nieco niżej od Interbudu, jednak pod względem oferty i licznych nowości corocznie prezentowanych na szczecińskiej wystawie jest ona godna uwagi. Tym bardziej że ideą przewodnią tar-gów było budownictwo niskoenergetyczne i pasywne. Organizacja targów w Szczecinie to także spory atut dla firm, które chcą zainteresować swoją ofertą inwestorów z Niemiec, którzy licznie przyjeżdżają co roku na Gryf-Bud.Na tegorocznych, marcowych targach w Szczecinie drewno promowało się dosko-nale. Medal „Wyróżniony Wyrób” zdobyły konstrukcje wsporcze prefabrykowanych wiązarów zgłoszone przez firmę Wiązary Burkietowicz, natomiast w konkursie „EKOlider” komisja nagrodziła systemowe rozwiązanie konstrukcji domów z drewna klejonego warstwowo firmy Konsbud.Zapewne już niedługo wiele firm rozpocz-nie tworzenie swoich budżetów marke-tingowych na przyszły rok. Wybór jednej z powyższych imprez targowych, na któ-rych warto mieć swoje stoisko, może być w przyszłym roku utrudniony. Wszystko dlatego, że tradycyjnie otwierająca nowy rok Budma odbędzie się w przyszłym roku w marcu, co zapewne skomplikuje sy-tuację zarówno organizatorom Interbudu i Gryf-Budu, którzy będą musieli poszukać nowych, dogodnych terminów, które nie będą kolidować z niewątpliwie największą imprezą budowlaną.

TA R G I

1.

2.

3.4.

1. Stoisko firmy Budrex na targach Interbud. 2. Prototyp domku narzędziowego był nowością pre-

zentowaną w Łodzi na stoisku Tartaku Olczyk. 3. Okazałe stoisko firmy Sopexim promowało drewno

konstrukcyjne, ale również innowacyjne płyty OSB. 4. Sporym zaintersowaniem cieszyły się konstrukcje

dachowe łączone w systemie płytek kolczastych.

Podczas targów Gryf-Bud w Szczecinie, w konkursie „EKOlider” komisja nagrodziła systemowe rozwią-

zanie konstrukcji domów z drewna klejonego warstwowo firmy Konsbud.

Fot.

Gry

f-Bud

Fot.

For

esto

r


BEZPŁATNEEKSKLUZYWNEZAPROSZENIA

NA TARGI

8 MAJAPOLSKI DZIEŃ

NA LIGNIE.ZWIEDZANIE

Z TŁUMACZEM

ZAPRENUMERUJ PRZEMYSŁ DRZEWNY RESEARCH & DEVELOPMENT

DOŁĄCZ DO MENADŻERÓW, KTÓRZY ODNOSZĄ SUKCES

ZDOBĄDŹ DOSTĘP DO RAPORTÓW I ANALIZ BRANŻOWYCH

SKORZYSTAJ Z DODATKOWYCH PROFITÓW

WWW.PRZEMYSLDRZEWNY.EU

PAWILON

5STOISKO

55

PRENUMERATA W

PROMOCYJNEJ CENIE

+NIESPODZIANKA

PIERWSZY W POLSCE MAGAZYN SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO


polska w strefie

niskiego ryzykaZ MAŁYMI WYJĄTKAMI

Na mapie z podziałem na 17 dyrekcji LP zaznaczono kolorem szarym obszary uznane w ramach Krajowej Analizy Ryzyka za obszary ryzyka nieokreślonego w ramach kryterium III Drewna Kontrolowanego.

L e ś n i c t w o


polska w strefie

niskiego ryzykaWybrane obszary leśne RDLP Białystok i RDLP w Krośnie zostały zakwalifikowane do regionów ryzyka nieokreślone-go w ramach kryterium III Drewna Kontrolowanego. Co to oznacza dla przedsiębiorców zaopatrujących się w drewno z tych obszarów?

Od 1 lutego obowiązuje Krajowa Analiza Ryzyka (KAR) dla obszaru Polski opraco-wana przez FSC® Polska i zatwierdzona przez FSC International Center. KAR jest obligatoryjna dla wszystkich firm, które posługując się normą FSC-STD-40-005, chcą określić stopień ryzyka dla surowców pochodzących z polskich lasów.Krajowa Analiza Ryzyka została przepro-wadzona dla wszystkich typów lasów, z uwzględnieniem pięciu kryteriów oceny Drewna Kontrolowanego. W wyniku do-konanej oceny przeważający obszar Polski został zakwalifikowany jako obszar ryzyka niskiego. Oznacza to, że surowiec pocho-dzący z tych terenów spełnia wszystkie kryteria Drewna Kontrolowanego.

POzYsKaNIETeren pochodzenia może być uważany za obszar niskiego ryzyka w odniesieniu do nielegalnie pozyskanego drewna, jeżeli na danym terenie spełnione są poniższe wskaźniki związane z gospodarką leśną:1.1. Dowody pozyskania drewna w zgodzie z prawem obowiązującym w regionie.1.2 Istnieje dowód na legalność pozyska-nia i zakup drewna w obszarze zawierają-cym mocny i efektywny system udzielania licen-cji i pozwoleń wyrębu.1.3. Dowody, raporty nielegalnego pozy-skania w rejonie pochodzenia są nieznacz-ne lub ich brak.1.4. Poziom korupcji związanej z udzie-laniem zezwoleń i licencji na pozyskanie i handel drewnem jest niewielki.

PRawa zwYCzajOwE I ObYwaTELsKIEObszar pochodzenia może być rozważany jako obszar niskiego ryzyka w odniesieniu do wymogów praw zwyczajowych i obywa-telskich, jeżeli następujące wymagania są spełnione:2.1. Brak wydanego przez Radę Bezpieczeństwa ONZ zakazu eksportu drewna z danego kraju.2.2. Kraj lub obszar nie jest uważany za źródło drewna konfliktowego (np. Rodzaj Drewna konfliktowego wg USAID).2.3. Nie ma dowodów fizycznej pracy dzieci lub znacznego naruszania fundamentalnych zasad i praw pracy w lasach i rozważanych obszarach.2.4. W sytuacji konfliktów o istotnym zna-czeniu w odniesieniu do praw tradycyjnych i kulturowych mają miejsce sprawiedliwe procesy ich rozwiązywania.2.5. Brak dowodów naruszania konwencji ILO 169 dot. ludności rdzennej i tubylczej zamieszkującej rozważany obszar leśny, pomimo otrzymanych w procesie konsulta-cji opinii wskazujących na naruszenie praw ludności lokalnej w postaci ograniczenia dostępu do surowca drzewnego na terenie Nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka, zgłoszone uwagi nie odnoszą się bezpośrednio do wskaźników przewi-dzianych w omawianej kategorii Drewna Kontrolowanego. W związku z powyższym, ryzyko związane z kategorią II uznano za niskie w odniesieniu do całego obszaru Polski.W związku z występowaniem wysokiej kon-centracji wartości przyrodniczych i poten-cjalnego zagrożenia tych wartości poprzez

Nadleśnictwa Białowieża,

Browsk Hajnówka

Nadleśnictwa Baligród, Bircza, Brzozów, Cisna,

Dukla, Dynów, Kańczuga, Kołaczyce, Komańcza,

Krasiczyn, Lesko, Lutowiska, Rymanów, Strzyżów, Stuposiany ,

Ustrzyki Dolne

OBSZaRY RYZYKa NIeOKReŚLONeGO

l e ś n i c t w o

>>


>> działania gospodarcze, obszar znajdujący się w zasięgu terytorialnym nadleśnictw: Białowieża, Browsk, Hajnówka (w obrębie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku) oraz Baligród, Bircza, Brzozów, Cisna, Dukla, Dynów, Kańczuga, Kołaczyce, Komańcza, Krasiczyn, Lesko, Lutowiska, Rymanów, Strzyżów, Stuposiany i Ustrzyki Dolne (w obrębie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie; porównaj załączoną mapę) został uznany za region ryzyka nieokreślonego w ramach kategorii III oceny Drewna Kontrolowanego.

LasY POza LPW kategorii IV i V oceny Drewna Kontrolowanego cała Polska została uznana za obszar ryzyka niskiego. Natomiast w kategorii IIIlasy znajdujące się w zasięgu ekoregionu Global 200 PA0504 (wg WWF), będące poza zarządem Lasów Państwowych oraz nieposia-dające certyfikatu FSC, należy traktować jako obszar ryzyka nieokre-ślonego. W związku z powyższym, FSC Polska zwraca uwagę na fakt, że pozyskiwanie surowca drzewnego na potrzeby produkcji FSC z wymienionych wyżej nadleśnictw oraz lasów innej własności znajdu-jących się w obszarze wspomnianego Global 200 wiązać się będzie z koniecznością przeprowadzania dodatkowych weryfikacji terenowych w odniesieniu do kategorii ryzyka nieokreślonego. Przedsiębiorstwa powinny ocenić zasadność ekonomiczną i organizacyjną takich weryfi-kacji indywidualnie. Decyzje o rozpoczęciu, kontynuacji lub przerwaniu zakupów drewna z obszarów o ryzyku nieokreślonym leżą w kompeten-cjach osób odpowiedzialnych za posiadany system kontroli pochodzenia produktu FSC i zarządów firm.Firmy, które przeprowadziły już analizę ryzyka dla obszaru Polski, w ciągu 12 miesięcy od daty wejścia w życie Krajowej Analizy Ryzyka, muszą dostosować je do wyników Krajowej Analizy Ryzyka zatwierdzo-nej przez FSC IC.

Drewno Kontrolowane

jest pojęciem stosowanym w systemie certyfikacji FSC dla okre-ślenia surowca drzewnego lub pochodnego, oferowanego przez przedsiębiorców jako drewno bez certyfikatu FSC, jed-nak sprawdzonego (skontrolowanego) pod kątem możliwości zmieszania go z surowcem certyfikowanym. Kategoria Drewna Kontrolowanego powstała w sytuacji niedoborów rynkowych surowca certyfikowanego. w sytuacji niewystarczającej poda-ży drewna certyfikowanego dopuszczono możliwość mieszania surowca certyfikowanego z Drewnem Kontrolowanym. Kontrola polega na ocenie źródła pochodzenia surowca pod kątem speł-niania najważniejszych wymogów FSC, opisanych w projekcie krajowej analizy ryzyka. Kontrola surowca może być przepro-wadzona zarówno przez nabywcę w stosunku do zakupionego przez niego drewna nie posiadającego certyfikatu (zgodnie z wymogami standardu FSC-STD-40-005 V2-1) lub przez zarządcę lasu, oferującego surowiec nie posiadający certyfikatu FSC FM (zgodnie ze standardem FSC-STD-30-010).

Według Transparency International Index, wskaźnik korupcji CPI w Polsce wynosi

5,3 (miejsce 41, 2011 rok), co pozwala na uznanie ryzyka za niskie (zgodnie z FSC-ADV-40-005-12 wartość 5,0 lub wyższa wskaźnika CPI pozwala na uznanie ryzyka dotyczącego wskaźnika 1.4 za niskie).

Według Worldwide Governance Indicators Polska osiągnęła w roku 2010

ok. 70/100 wskaźnik korupcji (kraje najmniej skorumpowane osiąga-ją najwyższe wartości wskaźnika)

KATARZYNA BOLECHOWSKA,

SPECJALISTA DS. CERTYFIKACJI CoC,

FSC® POLSKA

Posiadacze certyfikatów FSC mogą korzystać z niecerty-

fikowanych surowców na potrzeby certyfikowanej pro-

dukcji pod warunkiem, że i dostawca, i surowiec zostaną

skontrolowane przez przedsiębiorstwo pod kątem speł-

nienia minimum wymogów FSC. Częścią tych wymogów

jest analiza ryzyka oparta o 5 podstawowych kryteriów

FSC. Analizę taką należy przeprowadzić dla obszaru,

z którego pozyskiwany jest dany surowiec (nie jest to ko-

nieczne jeśli obowiązuje KAR). Wynik analizy na poziomie

niskim (oraz spełnienie kilku innych kryteriów) umożliwia

przyznanie surowcowi statusu Drewna Kontrolowanego

i włączenie go w certyfikowaną produkcję. Wynik analizy

na poziomie nieokreślonym wymaga dodatkowych kro-

ków - przeprowadzenia weryfikacji terenowej. Wytyczne

dotyczące takiej weryfikacji precyzuje Załącznik 3 do stan-

dardu FSC-STD-40-005.

Trzeba pamiętać, że zgodnie ze standardami FSC suro-

wiec certyfikowany nie może być zmieszany z surowcem

niecertyfikowanym na potrzeby certyfikowanej produkcji.

l e ś n i c t w o


Z A R Z Ą D Z A N I E

SyStemy informatyczne zmieniły oblicze Forte

Narzędzia informatyczne

są dziś nieodzownym

elementem służącym do

zarządzania nowoczesnym

przedsiębiorstwem meblar-

skim. W firmie Forte udało

się usprawnić wiele proce-

sów produkcyjnych

i zoptymalizować koszty

dzięki wdrożeniu systemów

SAP, czy PDM.

Fabryka Mebli Forte SA istnieje od ponad 20 lat. Obecnie posiada cztery zakłady produkcyjne w Polsce oraz dziesięć spółek o profilu handlowym. Konieczność inte-gracji procesów poszczególnych zakładów, wymiany dokumentów, informacji, wyma-gały wdrożenia nowoczesnych systemów informatycznych, które z jednej strony usprawnią produkcję, ale również optymali-zują koszty projektowania, produkcji, sprze-daży i logistyki. Temu celowi służy również przemyślana struktura organizacyjna firmy, która jako jedna z nielicznych w Polsce po-siada strukturę macierzową.

paczka – jednostka forte Wewnętrzną jednostką miary w fabrykach Forte jest paczka. - Paczka mieści w sobie elementy, które po złożeniu stają się pełnowartościowym me-blem – mówi Andrzej Szczygieł. - Wszystkie meble projektowane są tak, aby mogły się w niej zmieścić. Na linii pakującej istotnym elementem jest czas, dlatego wszystkie paczki powinny dać się łatwo zapakować. Każdy wytworzony element powinien zna-leźć zastosowanie przy jak największej licz-bie mebli. Rozkroje wykonuje się w każdej fabryce osobno, jednak cała praca koordy-nowana jest centralnie, tak aby wydajność rozkroju była jak największa. Służy do tego system SAP R/3, który jest czymś więcej niż tylko narzędziem koordy-

nacji i zarządzania. Zdaniem dyrektora za-kładu w Hajnówce - zmienia oblicze firmy. - Jest doskonałym przyrządem do oszczędzania czasu i pieniędzy – uważa Andrzej Szczygieł, dyrektor oddziału Forte w Hajnówce - Produkcja jest bowiem wiel-kim morzem pełnym różnych informacji, za-czynając od rozkroju, płyt do zapakowania elementów w paczki. Każdy ruch w systemie, tzw. transakcja, niesie za sobą konsekwencje księgowe. Każdy element procesu produkcji zyskuje lub traci wartość np. w przypadku znisz-czenia. W związku z tym firma Forte wpro-wadziła kontrolę kosztów, kontrolę zużycia materiałów oraz kontrolę zużycia czasu. Forte była pierwszą w Polsce firmą, która uruchomiła w ramach systemu SAP R/3 tzw. Konfigurator Wariantów, funkcjonal-ność która umożliwia wykorzystanie syste-mu do produkcji mebli na zamówienia, gdy mamy do czynienia z wieloma wariantami kolorów, wielkości materiałów i tkanin obi-ciowych.

PROjEKTOwaNIE 3DW każdym kraju, do którego trafiają meble Forte, obowiązuje inne moda. Dlatego przed przystąpieniem do produkcji nastę-puje zapoznanie się z zapotrzebowaniami i stylem panującym w danym regionie.

>>




Ważnym elementem w procesie produkcji mebli jest system zarządzania gospodarką magazynową. Za pomocą czytnika kodów kreskowych istnieje możliwość sprawdzenia, gdzie znajduje się dany produkt.

Tygodniowo na sześciu pilarkach Schelling przetwarza się około 5000 m³ płyt, tyle ile pomieści 200 tirów.

Za pomocą wiertarek Weeke wierci się około 800 000 elemen-tów tygodniowo.

34 000 elementów zapakowano

w Forte w 2012 r.

Powstało z tego

5 000 paczek, czyli około 2 500 mebli




Struktura macierzowa

– uważana za bardzo nowoczesną i zarazem bardzo trudną do stosowa-nia w praktyce. Jest zbudowana z kolumn i wierszy. W kolumnach umieszczane są najczę-ściej funkcje powtarzalne zaś w wier-szach funkcje nietypowe, zmieniające się określone zadania.

Struktura macierzowa stosuje zasadę podwójnego podporządkowania, co oznacza, że pracownik ma dwóch szefów.

Zalety • wsparcie merytoryczne mene-dżerów w realizacji zadań • możliwość całościowego roz-patrzenia i kierowania projektem • skrócenie kanałów przepływu informacji • względna równość obszarów zadaniowych • elastyczność

Wady • odejście od zasady jednoosobo-wego rozkazodawstwa • możliwość konfliktów kompe-tencyjnych między menedżerami z racji podwójnej podległości pra-cowników • kosztowne wdrożenie

System 5 S obowiązujący pracowników Forte:

1. selekcja 2. systematyka 3. sprzątanie 4. standaryzacja 5. samodyscyplina

34 000 elementów zapakowano

w Forte w 2012 r.

Powstało z tego

5 000 paczek, czyli około 2 500 mebli

Dopiero po akceptacji projektu, do pracy wkraczają inżynierowie. Podstawą ich pracy są programy komputerowe do projektowania w 3D, znacznie optymalizujące czas pracy. Na podstawie programu można wygenerować rysunki wykonaw-cze oraz instrukcje obsługi. Z rysunku wykonawczego otrzymuje się specyfikę materiałową, czyli wszystko, co będzie potrzebne przy procesie produkcji poczy-nając od płyt, obrzeży, okuć, szkła, ozdobników, a na styropianie i kartonie kończąc. sYsTEm PDm Kolejnym ważnym systemem odpowiadającym za zarządzanie do-kumentacją jest system PDM (Produkt Data Management - zarzą-dzanie danymi produktu). - Wyobraźmy sobie, że mamy halę produkcyjną o powierzchni 2 ha zapełnioną po brzegi materiałami. Wchodzimy tam z nieak-tualnym rysunkiem, który wykorzystamy przy produkcji. W takiej sytuacji powstaje błąd seryjny – zauważa dyrektor oddziału Forte w Hajnówce. - W związku z tym, na centralnym serwerze zawsze umieszczane są rysunki aktualne. Taki rysunek drukowany jest w momencie cięcia danego elementu, następnie wkładany do stosu płyt. Wraz z płytami rysunek podąża do kolejnego przystanku, w którym płyty zmieniają się w nowy ele-ment, na przykład ramy drzwi. W takim momencie element dostaje inny indeks i inny rysunek. - Dzięki takim rozwiązaniom istnieje bardzo ograniczona możliwość pomyłki, ponieważ każdy rysunek podpowiada pracownikowi, co ma wykonać na konkretnej maszynie - mówi Andrzej Szczygieł. .


f i n a n s e

Losy poprzednich debiutantów TimberOne i Biofactory nie poto-czyły się tak optymistycznie jak wynikało to z planów. Realizacja inwestycji, na którą miały być przeznaczone pozyskane z debiutów środki, została znacznie spowolniona. Do dziś wielkogabarytowych konstrukcji drewnianych nie produkuje żadna ze wspomnianych spółek. Być może inaczej będzie w przypadku Fabryki Konstrukcji Drewnianych, która debiutowała na NewConnect w marcu br. Przy obecnie posiadanym parku maszynowym, możliwości produkcyjne spółki pozwalają na obróbkę około 5 tys. m3 drewna konstrukcyj-nego rocznie. Budowa nowej hali z przeznaczeniem pod produkcję wielkogabarytowych konstrukcji drewnianych, na którą zostały przeznaczone m.in. środki z emisji akcji serii B wprowadzone na NewConnect, zwiększy możliwości produkcyjne spółki. Dzięki wsparciu w ramach kredytu technologicznego, spółka zakupiła również nowoczesną linię do klejenia drewna. Jak podkreśla pre-zes, silną stroną FKD jest innowacyjność.

- Od początku działalności współpracujemy z Katedrą

Konstrukcji Drewnianych Uniwersytetu Kazimierza

Wielkiego w zakresie wdrożenia innowacyjnej technolo-

gii drewna, wzmacnianego włóknami kompozytowymi

i polimerowymi – mówi Waldemar Zieliński.

FabRYKa KONsTRuKCjI DREwNIaNYCH

powstała w 2009 r. Spółka wykonuje nowoczesne konstrukcje drewniane oraz wszelkie komponenty architektoniczne oparte o ten budulec - zarówno konstrukcje wielkogabarytowe, niestandardowe czy nawet niewielkie elementy infrastruktury ogrodowej. Emitent oferuje produkty i usługi w ramach czterech głównych linii biznesowych: konstruowania hal i obiektów przemysłowych, produkcji i montażu drew-nianych więźb, pokryć dachowych oraz domów szkie-letowych z drewna, a także kompleksowej renowacji zabytków w zakresie dachów i pokryć dachowych.

Debiut na NewConnect ma według prezesa wzmocnić i wypromo-wać pozycję Spółki w kraju oraz kontynuować jej dalszą ekspansję zagraniczną już jako spółki giełdowej. - Wkraczamy w etap dywersyfikacji geograficznej, a mając do zaoferowania wysokiej jakości produkt i nowoczesne zaplecze technologiczne wierzę, że jesteśmy na właściwej drodze do roz-woju poprzez ekspansję nie tylko w Polsce, ale i w Niemczech, na Ukrainie czy w Rosji - mówi Waldemar Zieliński.Podjęcie planu ekspansji zagranicznej to m.in. efekt analiz rynku, z których wynika że częściej stosuje się tam drewno zarówno w budownictwie indywidualnym, jak i przemysłowym. - Ze względu na nowoczesne zaplecze technologiczne oraz wła-sną bazę transportową jesteśmy samowystarczalni i nie musimy przy montażu konstrukcji korzystać z podmiotów zewnętrznych, co wpływa pozytywnie na czas realizacji projektów, a także ich wycenę – dodaje Waldemar Zieliński.Fabryka Konstrukcji Drewnianych chce niezmiennie wzmac-niać swoją pozycję na rodzimym rynku. W jednym z ostatnich raportów giełdowych Spółka poinformowała o zawarciu umowy z Warbud SA, przedmiotem której jest budowa trzech magazynów soli zlokalizowanych w województwie lubelskim. Wartość tych pro-jektów wyniesie łącznie 3,6 mln PLN.

Fabryka Konstrukcji Drewnianych zadebiutowała na New Connect

FKD to już trzecia - po TimberOne i Biofactory - spółka, która zachęca inwestorów z NewConnect optymistycznymi prognozami dla rynku wielkowymiarowych konstrukcji z drewna. Debiutu spółki na parkiecie miał miejsce 21 marca. Pierwszego dnia notowań zyskał 20%, osiągając cenę 0,90 zł za jedną akcję, przy cenie debiutu ustalonej na 0,75 zł. Kolejne dni kreśliły już tylko wykres w dół. Do obrotu trafiły 4 mln akcji serii a2 oraz 702.584 akcji serii B.

Notowania FKD na New Connect w ciągu tygodnia od debiutu.

leszek czyżTEKST:


f i n a n s e

eP Serwis wejdzie na giełdę?

9 mln zł za 49% udziałów w spółce eP Serwis zajmu-jącej się obrotem paletami zapłacił w lutym Fundusz enterprise Venture Fund. Kapitał, którym fundusz zasilił konto spółki z Kozienic (woj. mazowieckie) zostanie przeznaczony na rozwój usług outsourcingu palet i ka-pitał obrotowy, który posłuży m.in. do zakupu palet. Marek Parkot, prezes firmy, nie wyklucza, że w ciągu kolejnych lat będzie próbował pozyskać kapitał de-biutując na Giełdzie Papierów wartościowych.

EP Serwis przez wiele lat sbył producentem palet, dwa lata temu dzięki wsparciu unijnemu uruchomił innowacyjną linię do produk-cji wsporników paletowych z odpadów drzewnych. Ale jak przy-znaje Marek Parkot, prezes firmy, 40 mln przychodów i aż 0,8 mln zł zysku netto, jakie w ubiegłym roku wypracowała spółka to w głównej mierze zasługa świadczonych usług z zakresu wynaj-mu, naprawy i obrotu paletami oraz recyklingu zużytych opakowań drewnianych.

- Wycofaliśmy się z produkcji palet, bo firm, które je pro-

dukują i robią to bardzo dobrze, jest wiele w Polsce i bę-

dziemy z nimi ściśle współpracować - mówi Marek Parkot.

W tym roku spółka przewiduje nawet 10-20% wzrost przychodów oraz podwojenie wyniku netto. Obecnie w jej portfelu znajduje się około 50 klientów, głównie z branży FMCG (dóbr szybkozbywal-nych), ale liczba ta może wzrosnąć dzięki kontaktom biznesowym nowego inwestora. Rafał Bator, partner w Enterprise Investors (EI) nie ukrywa, że fundusz wierzy w powodzenie biznesplanu EP Serwis i rozwój usług pool-paletowego.- Liczymy na to, że w ślad za rozwiniętymi rynkami europejskimi

i światowymi firmy w Polsce będą coraz chętniej zlecały tego typu usługi na zewnątrz i udział outsourcingu wzrośnie z obecnych 10 do co najmniej 30%. w czasie naszego horyzontu inwestycyj-nego - mówi Rafał Bator, partner w Enterprise Investors.Wśród silnych stron EP Serwis jest według Enterprise Investors silna pozycja konkurencyjna, innowacyjna usługa, rozbudowana sieć dystrybucyjna i serwisowa, dobra reputacja. Do czynników sprzyjających usłudze pool paletowego oferowanego przez EP ser-wis analitycy EI zaliczyli wprowadzenie nowelizacji ustawy „prawo własności przemysłowej”, spowolnienie gospodarcze i coraz więk-szą presję na minimalizację kosztów oraz potencjał rynku szacowa-ny na 2 mld zł.

Wzrost przychodów usługi poolu paletowego EP Serwis (tys. zł / m-c).

źródło: EP Serwis

0

100

200

300

400

500

600

kwiecień 2008 kwiecień 2010 kwiecień 2012

Od prawej; Marek Parkot, prezes EP Serwis oraz Rafał Bator,

partner w Enterprise Investors.

fot.

EI


T R A N S P O RT

Na stronie 420 ”Kalendarza leśnika z elementami Książki Służbowej” (patrz: tabela 2) z 2011 roku znajduje się tabela zatytułowana „Ciężar właściwy drewna”. W Książce Służbowej w 2012 r. tabela „Ciężar właściwy drewna” była drukowana na stronie 428. Takie kalendarze i książki z tabelami w tym samym brzmieniu wy-dawane były przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat. I wtedy gęstość (ciężar właściwy, masa właściwa) drewna sosny świeżo ściętej na poziomie 700 kg/m3 nie budziła żadnych wątpliwości. Przez dziesiąt-ki lat była co najmniej milcząco akceptowa-na. Również przez Ogólnopolski Związek Pracodawców Transportu Drogowego, którego członkowie przecież drewno z lasu wywożą nie od dzisiaj i nie od 2012 roku. Nikt nikogo przez dziesiątki lat jakoś nie posądzał o korupcję. Nikt nie sugerował, że „kwestia ta być może powinna zainte-resować Centralne Biuro Antykorupcyjne i inne służby” (Maciej Wroński, dyrektor biura prawnego Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Transportu Drogowego - według Przemysłu Drzewnego 1/2013 s. 48).A przecież 700 kg/m3 dla świeżo ścięte-go drewna sosny to znacznie mniej niż średnia gęstość 740 kg/m3 dla drewna przewożonego środkami transportu drogo-wego. Drewno świeżo ścięte, zanim trafi na środek transportu drogowego, składo-wane jest jeszcze w lesie przeciętnie przez 1,5 – 2 tygodnie. W tym czasie, jeśli jest składowane (a powinno być) chociażby na położonych poprzecznie kłodach czy

dłużycach (zobacz: zdjęcie) - jeszcze prze-cież przeschnie, jeszcze straci część wody (z 2,5 beczki, bo tyle, obrazowo rzecz uj-mując, może mieć przeciętnie 1 mp drewna świeżo ściętego). Czyli, z całą pewnością, po kilkunastu dniach składowania w lesie drewno ma ciężar właściwy mniejszy niż drewno świeżo ścięte. Czy wobec tego zwiększenie normatywnej gęstości drewna sosny o co najmniej 40 kg/m3 – może być jakimkolwiek działaniem na szkodę firm świadczących usługi transportowe w zakre-sie wywozu drewna z lasu?Na wielkość średnią składają się różne czynniki. Należy zastanowić się chociażby nad drewnem posuszowym, opałowym czy energetycznym! Czy one nie są skład-nikami średniej masy transportowanego drewna tak samo, jak drewno leżące w intensywnym deszczu czy w mokrym śniegu? (Przypomnijmy sobie przysłowiowe: Jeśli trzymamy głowę w piekarniku, a nogi w lodówce, to średnio przebywamy w temperaturze pokojowej!) W równaniu nie można widzieć jednej tylko jego strony. Średnia ma to do siebie, że czasem działa na korzyść zainteresowanego, a czasem nie; że raz się zyska, innym razem się straci – to inne już przysłowie ludowe.Gęstość drewna sosny (dotyczy to rów-nież innych rodzajów drewna), najbardziej popularnego, najczęściej stosowanego i przewożonego - w zależności od miejsca jego pozyskania, wieku ścinanego drzewa, pory roku, okresu, jaki upłynął między ścinką a przewozem, nawet od warunków atmosferycznych i miejsca składowania

dr hab. WOJCIECH LIS, prof. UPTEKST:

po zrywce - może się wahać od około 500 kg/m³ do nawet 1 200 kg/m³. To oznacza, że przewoźnik może załadować na typowy pojazd służący do wywozu drew-na z lasu o ładowności 25 ton - od około 21 m³ do 50 m³ surowca okrągłego (tabe-la 1). W tabeli 3 przedstawiono fragment z „Kalendarza leśnika z elementami Książki Służbowej” z 2013 – gęstość drewna jest na s. 475 – wynosi już 740 kg/m3 dla drewna przewożonego środkami transportu drogowego, czyli jest zgodna z wielkością normatywną zatwierdzoną przez ministra środowiska: (M. Korolca) i ministra gospo-darki: (wz. M. Kasprzak).Do opracowania danych do tabeli, która zamieszczona jest w normie ogłoszo-nej 17.05.2012 w Dz.U. poz. 536 (Rozporządzenie ministra środowiska oraz ministra gospodarki z dnia 2 maja 2012 r. w sprawie określenia gęstości drewna) wykorzystałem dane źródło-we i wyniki badań takich cenionych i uznanych autorytetów drzewnictwa jak: prof. Korczewski, prof. Krzysik, Szmit, prof. Prosiński, Pieriełygin. Ze współ-czesnych badaczy wykorzystałem dane z opracowań doktora W. Kokocińskiego z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (szkoła prof. Perkitnego). Pod uwagę brałem również opracowania powszechnie dostępne: na portalach internetowych, np.: PaliwaDrzewne.pl, budownictwo.pl czy poradniki zawodowe dla drzewiarzy i dla budownictwa. Do ostatecznego wyznaczenia gęstości transportowej drewna posłużyły mi roz-

Czy zwiększenie normatywnej gęstości drewna sosny, o co naj-mniej 40 kg/m3 – może być jakimkolwiek działaniem na szkodę firm świadczących usługi transportowe w zakresie wywozu drew-na z lasu?

KARTKA Z KALENDARZA LEśNiKA

Średnia gęstość drewna sosny

Felieton ma charakter polemiczny wobec opinii przedstawionych w artykule „Przewoźnicy twierdzą, że sosna jest cięższa”, Przemysł Drzewny nr 1/2013.


T R A N S P O RT

Gęstość przewozową drewna sosny na poziomie 800 kg/m3 uznać można, w świetle moich analiz literatu-rowych i podanych źródeł, za jedną z wyższych, ale na pewno nie za średnią - uważa prof. Lis (na zdjęciu). Fot. Archiwum autora

>>

Źródło: opracowanie własne; koszty na podstawie danych firm przewozowych

Masa właściwa drewna [w kg/cm3]

Liczba m3 drewna

okrągłego ładowana na

samochód

Liczba załadunków do

przewiezienia 50 000 m3 drewna

okrągłego

Koszt dowozu 50 000 m3 drewna okrągłego

na odległość

30 km 50 km

Średni koszt jednego kursu pojazdu

500 600 750 900

Ładowność pojazdu [w kg]

20 000 25 000 20 000 25 000 20 000 25 000 20 000 25 000

500 40 50 1250 1000 625 000 600 000 937 500 900 000

1200 17 21 3000 2400 1 500 000 1 440 000 2 250 000 2 160 000

700 29 36 1750 1400 875 000 840 000 1 312 500 1 260 000

850 24 29 2125 1700 1 062 500 1 020 000 1 593 750 1 530 000

800 25 31 2000 1600 1 000 000 960 000 1 500 000 1 440 000

740 27 34 1850 1480 925 000 888 000 1 387 500 1 332 000

960 21 26 2400 1920 1 200 000 1 152 000 1 800 000 1 728 000

660 30 38 1650 1320 825 000 792 000 1 237 500 1 188 000

750 27 33 1875 1500 937 500 900 000 1 406 250 1 350 000

TABELA 1. Ładowność pojazdów, liczba ładunków i koszty transportu drewna w zależności od masy właściwej drewna okrągłego


T R A N S P O RT

ważania i analizy na następujące tematy: jego gęstości w stanie świeżym, powietrzno-suchym i absolutnie suchym, wilgotności drewna, twardości drewna, zawartości wody w drewnie, suszenia i przechowywania drewna, czasu schnięcia drewna na wolnym powietrzu (wzór Kässnera). Bardzo ważny jest okres – pora roku dokonywania pomiarów (źródła naukowe zalecają, by pomiary w terenie wykonywane były zimą!). żadnych pomiarów nie dokony-wałem osobiście. Wszystkie dane pierwotne zostały zaczerpnięte ze źródeł naukowych i praktycznych, o których wspomniałem wyżej.Szczegóły wyliczeń zawarte są w ekspertyzach, jakie opracowałem dla Lasów Państwowych: „Drewno jako źródło energii odnawialnej” w 2011 roku i „Gęstość drewna mającego zastosowanie w przemy-śle i budownictwie, przewożonego środkami transportu drogowego w podziale na drewno brzostu, wierzby, orzecha oraz pozostałe igla-ste i pozostałe liściaste” w 2012 roku.Tabela gęstości drewna przewożonego środkami transportu dro-gowego przed przekazaniem jej ministerstwu konsultowana była z firmami, które zlecają wywóz drewna z lasu i które same przewożą drewno, zarówno dla własnych potrzeb, jak i odpłatnie świadczą

takie usługi. Wszystkie zawarte w niej wielkości, również dla sosny 740 kg/m3 – uznały konsultowane firmy za wielkości poprawne! Dodatkowe konsultacje podczas przygotowania tego artykułu – po-twierdzają tę opinię.Gęstość przewozową drewna sosny na poziomie 800 kg/m3 uznać można, w świetle moich analiz literaturowych i podanych źró-deł, za jedną z wyższych, ale na pewno nie za średnią. Nie jest to oczywiście wielkość najwyższa, bo ta dochodzi do 900 kg/m3, a w niesprzyjających warunkach (drewno długo leży w wodzie, bło-cie lub w mokrym śniegu) nawet do 1200 kg/m3..

Równocześnie ciekawe jest pytanie, dlaczego dopiero teraz, gdy jest jakiś porządek w transporcie drewna, gdy określone są ogólne warunki dla sprawnej, sprawiedliwej (rozumianej jako przeprowa-dzanej według tych samych kryteriów dla wszystkich przewożących drewno przedsiębiorców) kontroli, gdy w świetle obowiązującego powszechnie prawa wystarczy załadować liczbę m3 drewna zgodną z możliwością jego teoretycznego przewiezienia przez dyspozycyjny środek transportowy – pojawiają się problemy? Jak zwykle, kiedy nie wiadomo o co chodzi – decydują pieniądze.

Gatunki drewna

Gęstość drewna świeżo

ściętego [kg/m³]

Gęstość drewna

całkowicie suchego [kg/m³]

DRZEWA IGLASTE

sosna 700 480

modrzew 760 600

świerk 740 430

jodła 1000 450

DRZEWA LIŚCIASTE

dąb 1080 710

wiąz 950 680

jesion 920 750

buk 990 730

grab 1080 830

olcha 690 530

brzoza 650 650

klon 870 660

lipa 730 530

Lp. Gatunek drewnaGęstość drew-

na

[kg/m³]*

1 brzoza 810

2 buk 980

3 daglezja 660

4 dąb 950

5 grab 960

6 grochodrzew (ro-binia) 870

7 jesion 800

8 jodła 750

9 klon jawor 900

10 klon zwyczajny 900

11 lipa 670

12 modrzew 830

13 olcha 750

14 osika 710

15 sosna 740

16 świerk 720

17 topola 670

18 wiąz 820

Tabela 2. Ciężar właściwy drewna. Źródło: Kalendarz leśnika 2011 Tabela 3. Tabela gęstości drewna dla gatunków drewna mającego zastosowanie w przemyśle i budownictwie, przewożonego środkami transportu drogowego. Źródło: Załącznik do rozporządzenia ministra środowiska oraz ministra gospodarki z dnia 2 maja 2012 r. (poz. 536)

*w przypadku drewna mierzonego w stosach, jego objętość wyrażoną w metrach przestrzennych przelicza się na objętość w metrach sześciennych przy zastosowaniu współczynników zamiennych określanych w Polskiej Normie PN-D-95000.


P R AW O E U R O P E J S K I E

Niemałe. Jeśli dla drewna sosny przyjmie się średnią gęstość na poziomie 800 kg/m³ - załadować można 31 m3, jeśli masa właściwa w transporcie wyniesie 740 kg/m3 – załadować można 34 m3 drewna (dla ty-powego samochodu o ładowności 25 ton). W tabeli 1 określono wielkość ładunków w m3 oraz liczbę samocho-dów niezbędnych do przewiezienia 50 tys. m3 drewna okrągłego wzorcowymi pojazdami służącymi do tego celu - o ładowności 20 t i 25 t. Rodzi to odpowiednie koszty po stronie odbiorców z przemysłu drzewnego jednocze-śnie limitując zyski przedsiębiorców świadczących usługi przewozowe. Wyznaczona i zaproponowana przeze mnie wielkość 740 kg/m3 jako masa właściwa dla drewna sosny w transporcie – w równym stopniu uwzględnia interesy obu stron – i odbiorców drewna i przewoźników. Dlaczego więc to przewoźnicy są niezadowoleni? Prawdopodobnie obowiązująca od dziesiątków lat wielkość 700 kg/m3 sosny świeżo ściętej, jaką to gęstość zalecały Lasy Państwowe dla swojego drewna, nie była przestrzegana zbyt powszechnie.Koszty transportu są znaczące i ze względu na rosnące ceny paliw (mimo okresowych wahań), coraz wyższe. Średnie koszty przewozu 50 tys. m3 drewna okrągłego wynoszą: na odległość 30 km dla drewna wielkowymia-rowego – 860 tys. zł, dla drewna średniowymiarowego – 910 tys. zł; na odległość 50 km: dla drewna wielko-wymiarowego – 1200 tys. zł, dla drewna średniowymia-rowego – 1300 tys. zł. Odległości 30 i 50 km uważane są za modalne (występujące najczęściej) w transporcie drewna okrągłego w Polsce. Bardziej szczegółowe obliczenia dla różnych gęstości transportowanego drewna, w tym dla sosny, przewożo-nej typowymi samochodami na wzorcowe odległości 30 i 50 km zawiera tabela 1. Działalność gospodarcza powinna być działalnością przynoszącą zysk. Ceny proponowane przez osoby świadczące usługi w zakresie przewozu drewna zysk taki powinny zapewnić. Ale przedsiębiorcy, na rzecz których usługi wywozu drewna z lasu są realizowane, mogą też ceny te zaakceptować lub nie. W okresie bessy, jaką teraz mamy w kraju – rynek stopniowo, konsekwentnie zweryfikuje przedsiębiorców. Pozwoli przetrwać tylko najlepszym, z cenami akcepto-wanymi przez odbiorców; wszędzie, i w przetwórstwie drewna i w jego przewozie. Bo wszyscy działają w tych samych warunkach. Działający drożej, gorzej - muszą poczekać. Na hossę, na lepsze czasy, na zapotrzebowa-nie, na ich usługi lub wyroby po każdej cenie. Nie można zakrzyczeć rzeczywistości! Pod rozwagę panu Maciejowi Wrońskiemu i Ogólnopolskiemu Związkowi Pracodawców Transportu Drogowego.


Tegoroczna wiosna - głównie dzięki targom Ligna w Hanowerze - przebiega pod znakiem nowoczesnych techno-logii tartacznych. Krótki przewodnik na temat oferty liderów branży przygotowała firma PFZ z Łodzi, od wielu lat dora-dzająca polskim klientom w doborze najlepszych metod modernizacji za-kładów drzewnych.

TEKST: redakcja

Nowoczesne technologie na każdym etapie produkcji

Firmę PFZ Łódź tworzą jej dwaj założyciele: Jacek Kubiak i Krzysztof Wasilewski. - Od samego początku postanowiliśmy, że będziemy reprezentować tylko tych producentów maszyn i urządzeń dla branży tartacznej i drzewnej, którzy proponują nowoczesne czy wręcz innowacyjne technologie i jednocześnie dbają o bezpie-czeństwo pracy oraz zapewniają rozwiązania w pełni ekologiczne - wspomina Jacek Kubiak. - Nawiązując współpracę z partnerami zagranicznymi kierowali-śmy się możliwością dostarczenia klientowi rozwiązań do różnych etapów procesu produkcyjnego.

PLaC suROwCa

Firmą, która jest światowym liderem w organizacji placu surowca, jest niemiecki HOLTEC. W skład oferty firmy Holtec wchodzą systemy transportu kłód, sorto-wanie kłód i przenośniki, linie cięcia poprzecznego, piły poprzeczne, linie do sorto-wania z systemami kontroli. Technologia HOLTEC „obudowuje” zainstalowane na linii ogławiarki, korowarki, wyszukiwacze metalu, urządzenia do znakowania kłód oraz systemy pomiaru i optymalizacji. Firma oferuje rozwiązania BASIC Line dla mniejszych firm, SOLID Line dla średnich firm oraz SOLID PLUS dla zakładów o skali wielkoprzemysłowej, w tym pracujących całodobowo w systemach 24/7 zakładów produkujących płyty drewnopochodne. Każdorazowo opcja uzgadniana jest z klientem na miejscu, tak aby wykorzystać dla danego przypadku możliwie proste, ale jednocześnie trwałe rozwiązania, unikając przy tym niepotrzebnych kosztów nadmiernego rozbudowa-nia linii. - Ważnym argumentem do podjęcia współpracy właśnie z tym producentem była nie tylko doskonała jakość i trwałość linii czego potwierdzeniem są instalacje pra-cujące na całym świecie, ale też partnerski sposób traktowania klienta i troskliwa opieka gwarancyjna oraz pogwarancyjna - mówi Krzysztof Wasilewski. Podobnym podejściem do klienta charakteryzuje się kolejna, niemiecka firma Jörg Elektronik GmbH, mieszcząca się w okolicach Jeziora Bodeńskiego. To wła-śnie produkty tej firmy odpowiadają za pomiar i optymalizację kłód w sortowniach HOLTEC. - Wieloletnie doświadczenie w projektowaniu i wdrażaniu algorytmów optyma-lizacyjnych oraz współpraca oprogramowania z systemami elektronicznego za-

T E C H N O L O G I E


rządzania tartakiem to ważne atuty Jörg Elektronik i jej rozwiązań

do zastosowań przemysłowych - wymienia Jacek Kubiak. - Gdyby

udało się, tak w jak wielu krajach zachodnich, uznać w Polsce ten

system pomiaru do rozliczeń z dostawcami, to jesteśmy przeko-

nani, że ułatwiłoby to życie wielu tartacznikom. Jednak do prze-

prowadzenia tej dość żmudnej operacji potrzebna jest gotowość

odpowiednich organizacji w naszym kraju.

Do firm, których skala przerobu jest jeszcze zbyt mała, aby myśleć

o linii HOLTEC, skierowana jest oferta firmy Baljer&Zembrod.

Sztandarowym produktem tej firmy są wozy do sortowania i mani-

pulacji drewna okrągłego, będące swego rodzaju mini - linią.

- Taki wóz w szybki i bezpieczny sposób jest w stanie zmierzyć

surowiec, podzielić na odpowiednie odcinki i porozwozić do bok-

sów lub hali tartacznej - mówi Jacek Kubiak. - Dane uzyskane

z pomiarów i sortowania mogą zostać zarchiwizowane, a sam wóz

może zostać wyposażony w wiele funkcji dodatkowych, takich jak

korowanie za pomocą ramienia umieszczonego na pojeździe, zna-

kowanie czoła kłód czy też komunikacja drogą radiową z biurem

w celu aktualizacji specyfikacji.

Baljer&Zembrod produkuje również szeroką gamę korowarek

w tym delikatnie korujące urządzenia do drewna liściastego oraz

reduktory napływów korzeniowych. Urządzenia te na placu surow-

ca mogą być zdalnie sterowane przez operatora wozu sortującego.

Reduktory napływów korzeniowych oraz stacjonarne dźwigi mani-

pulacyjne bardzo często są elementami wyżej wspomnianych linii

firmy HOLTEC, z którą firma Baljer&Zebrod ściśle współpracuje

PRzETaRCIE

Dla kolejnego etapu produkcyjnego, czyli przetarcia, PFZ propo-

nuje rozwiązania o wydajnościach przeznaczonych dla mniejszych

i średnich producentów. Są to fińskie traki tarczowe KARA oraz


W sortowniach Holtec za pomiar kłód odpowiadają systemy firmy Jörg Elektronik GmbH.

- oparte o maszyny obtaczające - linie niemieckiego producenta Wema Probst. Trak KARA F2000 i KARA Master to maszyny przeznaczona do jed-noosobowej obsługi, solidne, szybkie i bardzo wydajne. Z powodze-niem zastępują traki taśmowe, pozwalając na redukcję zatrudnienia i jednocześnie na uzyskanie w tym samym czasie większej ilości tarcicy o lepszej jakości i precyzji wymiarowej. - Ważną cechą jest duża elastyczność tego traka, gdyż wymiar cięcia można zmienić każdorazowo w szybki sposób przed każdym „prze-

Sterownia tartaku zrealizowanego przez Holtec i Jörg.

>>


lotem” kłody - mówi Krzysztof Wasilewski.- Jest to maszyna przeznaczona głównie do mniejszych tartaków, ale w Skandynawii jest wiele zakładów, gdzie trak Kara pra-cuje w linii z podajnikami, obrzynarką i piłą poprzeczną. W niektórych zakładach traków jest więcej w linii, ale obsługuje je zaledwie kilka osób i mimo to osiągają taką wydajność, na którą w naszych zakładach pracuje kilkadziesiąt osób i wiele maszyn uzupełniających. Drugą propozycją maszyn przecierających drewno w ofercie PFZ są linie produkcyjne firmy Wema Probst do obróbki surowca tar-tacznego o średnicy do 35 cm i długościach już od 1 m. To linie dedykowane szczególnie producen-tom palet i opakowań. Zestaw urządzeń składa się z obtaczarki, maszyny wielo-funkcyjnej, wielopiły i łączącego wszystko systemu podajników. Prócz tego Wema Probst oferuje maszyny do produkcji pali-ków i masztów oraz wysoko wydajne prze-mysłowe obtaczarki jedno- i dwugłowicowe, przeznaczone dla producentów programu ogrodowego. - Za rozwiązaniami Wema Probst prze-mawia wyjątkowa solidność wykonania - uważa Krzysztof Wasilewski. W zakresie przetarcia ciekawą propo-zycję ma również firma Jörg Elektronik. System SeeCon służy do stałego pomiaru drewna bezpośrednio po maszynie tnącej. Specjalistyczna kamera liniowa (z optyką i źródłami światła) rozpoznaje szczelinę cię-

Ważną cechą jest duża elastyczność traka KARA F2000, gdyż wymiar cięcia można zmienić każdorazowo w szybki sposób przed każdym „przelotem” kłody.

cia i mierzy rzeczywistą szerokość drewna. W Polsce system taki pracuje w firmie Swedwood w Wielbarku.

KLasYFIKaCja suROwCa

Ponieważ klienci często pytają, jak uspraw-nić klasyfikację czy sortowanie materiału uzyskanego z hali przetarcia, PFZ nawią-zał współpracę ze szwedzką firmą Limab, oferującą bezkontaktowe systemy pomiaru laserowego. Są one przydatne do pomiarów takich parametrów jak grubość, szerokość, czy też długość, ale również do klasyfikacji produktów pod względem obliny, skręcenia czy innych wad materiałowych. Klasyfikacja

tarcicy może następować od razu po prze-tarciu albo przed czy po przejściu przez stru-garki. Laserowe systemy pomiarowe są też stosowane w przemysłach płyt drewnopo-chodnych. Jest to propozycja dla większych zakładów, posiadających już pewną mecha-nizację w postaci podajników poprzecznych lub wzdłużnych, na których systemy takie mogą być zainstalowane.

KaPOwaNIE PaKIETów

Firma HOLTEC ma także ofertę do końco-wego etapu produkcji - jest producentem pił do kapowania pakietów. Na tym polu jest również światowym liderem, od ponad 30 lat dostarczając na wszystkie kontynenty różne typy tych urządzeń, od najmniej-szych, mobilnych aż po zespoły w pełni zautomatyzowane. Oryginalnych konstrukcji HOLTEC pracuje na świecie już prawie 7 tysięcy. Stacje ES121® i VarioCut® po-wszechnie stosuje się w produkcji palet. W niemieckim przemyśle paletowym są one standardem. Prócz zastosowania czy-sto produkcyjnego, piły i stacje kapujące wykorzystywane są do przygotowywania gotowych pakietów do wysyłki, służąc do rozcinania lub wyrównywania materiału, co usprawnia załadunek i dodatkowo poprawia estetykę gotowego wyrobu.



91-604 Łódź, ul. Opolska [email protected]

NIEMIECKIE TECHNOLOGIEEBERL

Hala 13 stoisko A25

HOLTEC Hala 27 stoisko E52

JÖRG Elektronik Hala 27 stoisko D41

WEMA PROBST Hala 27 stoisko D40

BALJER & ZEMBRODHala 27 stoisko E18

LIMAB Hala 27 stoisko D11

Krzysztof Wasilewskitel. +48 500 106 404

Jacek Kubiaktel. + 48 601 299 933www.pfz.com.pl

NIE TYLKO

ObRóbKa TERmICzNa

Propozycją dla każdej wielkości zakładu są suszarnie niemieckiej firmy EBERL. Oferuje ona energooszczędne suszarnie próżniowe w wielu różnych rozmiarach. Są to więc z jednej strony niewielkie suszarnie dla warsztatów stolarskich, a z drugiej ogromne przemy-słowe urządzenia przywożone od producenta na miejsce docelowe za pomocą specjalnych transportów ponadgabarytowych. - Zalety „Eberli” to szybkie, łagodne i o bardzo dobrej jakości susze-nie, niskie koszty suszenia dzięki zastosowaniu układu pompy ciepła umieszczonego w samym sercu suszarni, w strumieniu nawiewania, brak konieczności posiadania kotła grzewczego czy jakiegokolwiek źródła ciepła, brak konieczności podłączenia wody do nawilżania wsadu w komorze - mówi Jacek Kubiak. - Do uruchomienia takiej suszarni wystarcza zwykłe przyłącze prądu. Suszarnia przyjeżdża od producenta z Bawarii gotowa do pracy, przy dobrym przygotowaniu na miejscu rozładunku jeszcze tego samego dnia można rozpocząć pierwsze suszenie.

Wyjątkowe rozwiązania konstrukcyjne suszarni chronione są eu-ropatentem a jej innowacyjność uhonorowana została Złotym Medalem Targów DREMA. Firma EBERL oferuje również suszar-nie kontenerowe, do obróbki termicznej, do drewna opałowego, bębnowe suszarnie do zrębków, trocin i innych materiałów sypkich a od niedawna również próżniowe piece do utwardzania i wyżarzania.Z innych ciekawych i nowoczesnych rozwiązań wspomnieć jeszcze należy o fińskiej grupie JARTEK, oferującej m.in. technologię ter-micznej modyfikacji drewna Thermowood, dzięki której po wysoko-temperaturowej obróbce rodzimego drewna otrzymuje się barwione w całej masie drewno imitujące gatunki egzotyczne, naturalnie za-bezpieczone przed czynnikami atmosferycznymi i doskonale nadają-ce się do elewacji, wykonania tarasów czy mebli ogrodowych.

ImPREgNaCja

W najbliższym czasie PFZ planuje rozpocząć współpracę z produ-centem autoklawów do impregnacji ciśnieniowe. Będzie to dosko-nałe uzupełnienia dotychczasowej oferty maszyn, produkowanych przez firmy reprezentowane przez łódzką spółkę.

Wema Probst

oferuje maszyny do

produkcji palików

i masztów oraz

wysoko wydajne

przemysłowe

obtaczarki jedno-

i dwugłowicowe

przeznaczone

dla producentów

programu ogrodo-

wego.

Suszarnia przyjeżdża od producenta

z Bawarii gotowa do pracy. Przy dobrym

przygotowaniu na miejscu rozładunku

jeszcze tego samego dnia można rozpo-

cząć pierwsze suszenie.



E-CUT 2000 elektryczna obrzynarka bezpasowa

Daniel Rynkiewicz

jest odpowiedzialny

za współpracę

z klientami firmy Springer

w Polsce.


Nazwa FIRmY: SPRINGER MASCHINENFABRIK AG

aDREs: Hans Springer Straße 2, 9360 Friesach, Austria www.springer.eu

OFERTa: Drewno okrągłe: sortowanie kłód, transport, korowanie Produkcja tarcicy: sortowanie wstępne, sortowanie końcowe, pakietowanie

Obróbka: struganie, sortowanie wg klas jakości

Dalsza obróbka: produkcja KVH, BSH, płyt klejonych, rozwiązania systemowe do produkcj wyrobów z drewna litego, rozwiązania dedykowane przemysłowi płyt drewnopochodnych oraz papierniczemu.

LICzba około 250 os.PRaCOwNIKów

udział 75%EKsPORTu:

KONTaKT: Daniel Rynkiewicz przedstawiciel na rynek polski [email protected] tel. kom. +43 676 88110 619

Nowa obrzynarka to rewolucyjne rozwiązanie, które zostało zaprojektowane z myślą o najbardziej wymagających za-stosowaniach -- stwierdza Timo Springer, prezes Zarządu Producenta Maszyn SPRINGER SA. E-CUT 200 jest niezwykle prosty i solidny w swojej kon-strukcji, szczególnie w obszarach zwykle stwarzających problemy, dotyczące eksploatacji i konserwacji. Dzięki zastosowaniu elektrycznego napędu udało się uzy-skać pełnię kontroli nad ruchem pił, przez co wyelimino-wano problemy związane z wpływem wahań temperatury, spowalniających działanie, które obecnie można zaliczyć do przeszłości poprzednich modeli.

E-CUT 200 domyślnie wyposażony w dwadzieścia jeden modułów wyposażonych w 300-milimetrowe piły prze-znaczony jest do obrzynania płyt i desek o standardowej długości 6 metrów. W przypadku konieczności obrzynania dłuższych elementów wystarczy rozbudować urządzenie o dodatkowe moduły.

Nowością jest wyposażenie sztaplarki w dwa centralne, zewnętrznie położone silniki napędzające. Te wyjątkowe

SPRINGER Maschinenfabrik AG

ADVERTORIAL



jednostki napędowe wprowadzają brzesz-czoty w ruch rotacyjny: w przeciwieństwie do dotychczasowych, napędzanych pa-sami, ich koszty utrzymania są znacznie zredukowane.

Kolejną zaletę stanowią jedyne w swoim rodzaju, elektrycznie sterowane piły kapujące, ponieważ cechują się lepszą efektywnością niż porównywalne modele hydrauliczne lub pneumatyczne. Pełna kontrola i dokładność umożliwia optymal-ną kontrolę pił kapujących oraz bardzo precyzyjne pozycjonowanie brzeszczotów w procesie cięcia.

E-CUT 200 zyskuje dodatkowe punkty przewagi w sferze konserwacji: wszystkie elementy napędowe umieszczone są na zewnątrz, dzięki temu są łatwo dostępne. Robocza część jest zamknięta, dzięki czemu jej niekontrolowane ruchy nie wyrządzą żadnych szkód podzespołom. Obrzynarka wyposażona jest w nowy hermetyzator pyłów. Specjalny system otwierania pozwala na nieograniczony dostęp do mostka konserwatorskiego, co pozwala na szybką i bezkolizyjną wymianę ostrza tnącego.

ADVERTORIAL

Firma SPRINGER Maschinenfabrik istnieje od 60 lat i jest obecnie zarządzana przez przedstawicieli trzeciego pokolenia rodziny Springer - braci Timo i Gero. Firma jest od początku istnienia nastawiona na innowacyjne koncepcje i rozwiązania inwestycyjne, pozwalające na podniesienie wydajności i jakości. - Każdy klient ma inne cele, a jego zakład funkcjonuje w różnych warunkach. Dlatego podstawą naszych działań jest dopracowanie indywidualnych rozwiązań i spełnienie potrzeb konkretnego klienta - wyjaśnia filozofię firmy Timo Springer.

E-CUT 200, pierwszy elektrycznie napędzany trimmer do obrzyna-nia desek, będzie nowością pre-zentowaną podczas targów Ligna w Hanowerze na stoisku firmy Springer (hala 23, stoisko D31).


Można zaryzykować stwierdzenie, że najlepszymi klejami do drew-na są ciągle kleje mocznikowe, a ogólniej rzecz ujmując – żywice (kleje) aminowe. Od ponad 100 lat nie wymyślono lepszego rozwiązania do kle-jenia drewna niż właśnie żywice aminowe i to pod wieloma istot-nymi względami, jak np. jakość spoiny klejowej, jej wytrzymałość mechaniczna, odporność na wilgoć, wodę, temperaturę, czynniki chemiczne, a także stosunkowo niski koszt wytworzenia w porów-naniu z innymi rozwiązaniami do klejenia drewna proponowanymi na rynku. Znane twierdzenie „cena za jakość” o tyle sprawdza się w przypadku klejów mocznikowych, że płacimy najniższą możliwą cenę za najwyższą oferowaną jakość klejenia drewna, jaka jest obecnie dostępna. żywice aminowe stanowią grupę produktów, które spełniają

DYREKTOR SPRZEDAŻY CASCO ADHESiVES

t e c h n o l o g i e paweł weimann

Mamy zatem do czynienia z bardzo nowoczesnymi klejami mocznikowymi, które z powodzeniem mogą konkurować z wszelkimi innego typu klejami, również pod kątem emisji formaldehydu lub szerzej pod kątem emisji VOC (emisja lotnych związków organicznych) i co więcej, mogą nawet tę konkurencję wygrywać.

wymagania dla wielu zastosowań. Najbardziej popularne oraz najtańsze w tej grupie kleje mocznikowe są szeroko stosowane w przemyśle meblowym, w produkcji podłóg oraz drzwi, ale także w produkcji płyt wiórowych, sklejek oraz wszelkich innych elemen-tów z drewna z przeznaczeniem głównie do użytku wewnętrznego.Z kolei nieco droższe systemy melaminowe lub melaminowo--mocznikowe, obok wyżej wymienionych aplikacji, mogą być używane do klejenia elementów z drewna lub materiałów drew-nopochodnych, w tym elementów konstrukcyjnych, również tych z przeznaczeniem do użytku zewnętrznego i narażonych na działa-nie zewnętrznych czynników atmosferycznych.W grupie tych żywic znajdują się ponadto żywice fenolowe stoso-wane do produkcji sklejek wodoodpornych oraz kleje rezorcynowe i rezorcynowo-fenolowe przydatne do produkcji elementów kon-strukcyjnych z drewna, w tym nośnych elementów konstrukcyj-

Zielone światło dla klejów mocznikowych


Nowoczesne kleje mocznikowe spełniają najbardziej rygorystyczne wy-

magania odnośnie emisji formaldehydu, wynoszące np. w opracowanym

w ubiegłym roku we Francji standardzie A+ poniżej 0.01 mg/m3.

DYREKTOR SPRZEDAŻY CASCO ADHESiVES

„t e c h n o l o g i e

nych narażonych na działanie zewnętrznych czynników at-mosferycznych. Prawdopodobnie żadne z rozwiązań klejowych do-stępnych na rynku nie speł-nia tylu różnych norm i stan-dardów, co popularne żywice (kleje) aminowe. Może to wynikać z ich popularności i szerokiego wykorzysta-nia w przemyśle drzewnym. W praktyce nie ma takiego układu klejenia drewna lub materiałów drewnopochod-nych, gdzie nie można ich zastosować. W każdym przy-padku użycie tego typu kleju wymaga „jedynie” spełnienia określonych warunków tech-nicznych i/lub technologicz-nych, takich jak np. okre-ślona wilgotność klejonych materiałów, ich temperatura, temperatura klejenia, ciśnie-nie, czas klejenia itp.Dostawca kleju może z jednej strony zaproponować najlep-szy w danych warunkach system klejowy, a z drugiej strony, optymalizować para-metry procesu klejenia dla wybranego systemu klejo-wego. Oczywiście zawsze podstawą wyboru systemu oraz optymalizacji procesu klejenia są określone i ściśle sprecyzowane wymagania

jest światowym liderem w dostarczaniu systemów lakierowania i klejeniadla przemysłu drzewnego

Akzo Nobel Industrial Coatings Sp. z o.o.ul. Polna 1A, 62-025 KostrzynT 48 61 897 05 00, F +48 61 897 05 19

LAKIERY I KLEJE:Sezam Sp. z o.o.ul. Warszawska 15 62-300 WrześniaT +48 61 437 09 60F +48 61 436 44 10

PPUH Lemirul. Saska 4 30-720 KrakówT/F +48 12 656 01 04

LAKIERY:„2W” Sp. z o.o.ul. Pabianica 119/131 93-490 ŁódźT +48 42 250 53 76F +48 42 250 53 79

Ecco Finishing Polska Sp. z o.o.ul. Pomiejska 4b 87-300 BrodnicaT/F +48 56 493 16 11

zapraszamy

Poznań 16-19 kwietnia 2013stoisko 62, pawilon 3

Dys

tryb

uto

rzy:

producenta wyrobów z drew-na. Na koniec warto wspomnieć o kwestii emisji formalde-hydu, która to od czasu do czasu jest tematem gorą-cych dyskusji w branży, a w szczególności wśród pro-ducentów mebli. Formalde-hyd jest istotnym składnikiem żywic aminowych, co wynika z ich konstrukcji chemicz-nej. Należy podkreślić, że na przestrzeni ostatnich lat w kwestii poziomu zawartości wolnego formaldehydu, a co za tym idzie i jego poziomu emisji, nastąpił ogromny po-stęp w technologii produkcji tych żywic. Do tego stopnia,

że dzisiaj są dostępne na rynku produkty klejowe, w których zawartość formalde-hydu jest śladowa (poniżej li-mitu normy europejskiej), co w konsekwencji oznacza, że w przypadku tego typu żywic, formaldehyd nie jest wymie-niony w składzie kleju, który w dalszym ciągu pozostaje z definicji klejem moczniko-wo-formaldehydowym, czyli produktem polikondensacji mocznika i formaldehydu. Mamy zatem do czynienia z bardzo nowoczesnymi kle-jami mocznikowymi, które z powodzeniem mogą kon-kurować z wszelkimi innego typu klejami, również pod

kątem emisji formaldehy-du lub szerzej pod kątem emisji VOC (emisja lotnych związków organicznych) i co więcej, mogą nawet tę kon-kurencję wygrywać.Dowodem na to jest speł-nianie przez nowe układy aminowe coraz to bardziej rygorystycznych limitów emisji formaldehydu, jak dla przykładu limit A+ opraco-wany ostatnio we Francji (limit emisji formaldehydu poniżej 0.01 mg/m3, który jest jednocześnie poziomem minimum dla normy europej-skiej EN 717-1, opisującej badanie emisji formaldehydu metodą komorową).


Dla nas drzewiarzy jest rzeczą

oczywistą, że słupy drewniane

mają znaczną przewagę nad

żelbetowymi. Spróbujmy

usystematyzować argumenty

świadczące, że do budowy

napowietrznych linii telekomu-

nikacyjnych i energetycznych

niskiego i średniego napięcia

drewniane słupy są lepsze od

żelbetowych.

Lepsze drewniane,ale Wolmanitem impregnowane

Bez wątpienia główną przewagą stosowania drewna do produkcji słupów służących do budowy napowietrznych linii telekomunikacyjnych i energetycznych jest odnawialność i dostępność tego surowca. Ponadto, drewno pozyskiwane do produkcji słupów pochodzi z zabiegów sanitarnych, jakimi są trzebieże, a gotowy słup jest kumulatorem CO2 przez cały okres jego użytkowania. Natomiast wyprodukowanie słupów żelbetowych nie tylko pochła-nia olbrzymią energię, co wiąże się z wysoką emisją CO2, ale także powoduje zwiększoną emisję dwutlenku węgla do atmosfery z tytułu ich transportu - ciężar objętościowy słupów żelbetowych jest bowiem trzykrotnie wyższy niż słupów drewnianych. Wpływa to zarówno na transport, montaż jak i demontaż. Znacznie taniej, wygodniej i korzystniej dla środowiska jest transportować, montować czy demontować lżejsze słupy drewniane.

wytrzymałośĆ i sprężystośĆKolejnymi argumentami przemawiający za słupami drewnianymi są ich wytrzymałość i sprężystość. Współczynnik wytrzymałości drewna sosnowego jest 2,5-krotnie większy od

I M P R E G N A C J Adr inż. andrzej kundzewiczTEKST:


Słupy drew-niane są pre-f e r o w a n y m miejscem bu-dowy gniazd bocianich.

fot.

reda

kcja

>>

współczynnika wytrzymałości żelbetu, co oznacza, że z jednostkowego ciężaru kon-strukcji uzyskuje się 2,5-krotnie większą nośność.

elastycznośĆNajważniejszym parametrem powiększają-cym znacznie przewagę słupów drewnia-nych nad żelbetowymi jest ich elastyczność. Huraganowe wiatry, których nasilenie jest konsekwencją emisji dwutlenku węgla i co za tym idzie wyostrzeniem ekstremów po-godowych, powodują łamanie całych sekcji odciągowych linii. Gdy złamany zostanie jeden słup żelbetowy, pociąga za sobą często całą linię, generując ogromne starty. Jeśli złamany zostanie słup drewniany, są-siadujące z nim słupy utrzymają się.

NIE szPECI KRajObRazuBez wątpienia budowa linii energetycznych czy telekomunikacyjnych jest w aspekcie krajobrazowym zjawiskiem nieciekawym. Drewniane słupy komponują się w kra-jobrazie znacznie lepiej od żelbetowych, dlatego też preferowane są na obszarach o szczególnym znaczeniu krajobrazowym, w parkach narodowych czy obszarach naturowych. Słupy drewniane są także preferowanym miejscem budowy gniazd bocianich.

demontaż i utylizacjaDemontaż i utylizacja słupów żelbetowych

to uciążliwe i kosztowne działania. Przykład wyników jednego z przetargów na konser-wację słupów oświetleniowych w 2011 r. wykazał, że sam koszt utylizacji jednego słupa żelbetonowego wynosi nawet 2000 zł/szt. Tymczasem zużyte słupy drewniane można spożytkować i użyć np. jako bez-pieczne drewno opałowe, ale tylko pod warunkiem, że do ich impregnacji użyto nieszkodliwych substancji. Olej kreozotowy czyni odpad niebezpiecznymW przypadku wyeksploatowanych słupów drewnianych, ich utylizacja uzależniona jest od tego, jakim środkiem ochrony drewna zostały one zaimpregnowane. Cięgle jesz-cze w wielu zakładach słupy impregnowane są olejem kreozotowym w procesie pu-stokomórkowym Ruepinga. Skuteczność zabezpieczenia tym środkiem jest po-twierdzona dziesiątkami lat użytkowania podkładów kolejowych i słupów. Jednakże klasyfikacja: T - toksyczny, kancerogenny, kategoria 2, czy oznaczenia: R45, R43, R60, R63, R36/38 przy obecnym stanie wiedzy i świadomości ekologicznej wywo-łują zrozumiały niepokój. Drewno odpado-we impregnowane olejami zawierającymi policykliczne węglowodory aromatyczne (zwłaszcza odpadowych słupów teleener-getycznych i podkładów kolejowych) jest odpadem niebezpiecznym dla środowiska z uwagi na znaczną zawartość silnie tok-sycznych i rakotwórczych substancji aro-

matycznych, do których głównie należą: antracen, fluoren (difenylometan), fenan-tren, benzo(a)antracen i benzo(a)piren. Węglowodory aromatyczne zawierające te substancje są słabo rozpuszczalne w wo-dzie, nie podlegają naturalnej biodegradacji i mają własności sorbowania się w glebie oraz kumulowania w szacie roślinnej, tkan-kach zwierząt i ludzi. Działają one mutagen-nie, a ich obecność w organizmach żywych czyni je bardziej podatnymi na choroby nowotworowe.Odpady elementów drewnianych, takich jak zużyte słupy teleenergetyczne impre-gnowane olejami zawierającymi policyklicz-ne węglowodory aromatyczne, pochodzące z rozbiórek i remontów, kwalifikowane są jako odpady niebezpieczne (kod 170204) i podlegają - według obowiązującego prawa - szczególnemu nadzorowi i obowiązkowi ewidencji.

bEzPIECzNa ImPREgNaCjaAlternatywny rozwiązaniem wobec impre-gnacji olejem kreozytowym w procesie pustokomórkowym Ruepinga jest impre-gnowanie słupów w procesie pełnokomór-kowym (w cyklu próżniowo-ciśnieniowym) w bezchromowym, wodnym roztworze Wolmanitu CX-8. Dzięki impregnacji środkiem Wolmanit CX-8 o doskonałych właściwościach penetracyjnych można

SKŁADOWANIE NIEBEZPIECZ-

NyCH ODPADóW

Odpady elementów drew-nianych, takich jak zużyte słupy teleenergetyczne impregnowane olejami zawierającymi policyklicz-ne węglowodory aro-matyczne, pochodzące z rozbiórek i remontów, kwalifikowane są jako od-pady niebezpieczne (kod 170204) i podlegają, według obowiązującego prawa, szczególnemu nadzorowi i obowiązkowi ewidencji.

I M P R E G N A C J A


osiągnąć wysoką skuteczność zabezpieczenia słupów drewnianych, przy jednoczesnym wyzbyciu niebezpiecznych dla zdrowia i środowi-ska czynników. Utylizacja wyeksploatowanych słupów jest wówczas prosta i jednocześnie tańsza, nie wymaga wdrażania procedur skła-dowania odpadów niebezpiecznych. Drewno takie można np. użyć do celów energetycznych, gdyż analiza gazów po spalaniu drewna zabezpieczanego Wolmanitem CX nie wykazała żadnych dodat-kowych związków chemicznych niż w przypadku spalania drewna niezabezpieczonego żadnym środkiem. Poza Polską słupy impre-gnuje się Wolmanitem CX-8 w następujących europejskich krajach: w Finlandii, Norwegii, Szwecji, Słowacji, Słowenii, we Włoszech i na Węgrzech.

trwałe zaBezpieczenieTrwałość impregnowanych słupów zależy od retencji impregnatu, czyli ilości aktywnych substancji w drewnie. Warunkiem koniecznym do skutecznego zabezpieczenia słupów jest przesycenie całej strefy bielastej drewna sosny. Stosując Wolmanit CX-8 można to osią-gnąć, gdyż impregnat ten odznacza się doskonałymi właściwościa-mi penetracyjnymi. Zostało to potwierdzone w licznych badaniach, w tym w badaniach poligonowych, jak również w skali produk-cyjnej na przestrzeni wielu lat. Badania niezależnych audytorów drewna impregnowanego zgodnie ze skandynawskim systemem jakości NTR wykazały, że Wolmanit CX-8 najlepiej spełniał wymo-

gi penetracyjne. Skuteczność zabezpieczenia, a co za tym idzie trwałość słupów, poza penetracją zależy od wartości grzybo- i owadobójczej aktywnych składników impregnatu. Bardzo wysoką skuteczność środki Wolmanit serii CX zawdzięczają wyjątkowej formulacji, opartej na miedzi HDO. Jest ona wynikiem unikalnej syntezy przeprowadzanej w firmie-matce BASF. Ten własny czynnik aktywny impregnatu pozwala zawsze stwierdzić, czy do roztworu impregnacyjnego nie dolany został inny impregnat, oraz czy drewno zaimpregnowane zostało Wolmanitem CX.

niska korozyjnośĆDla firm prowadzących impregnację do ważnych cech środków Wolmanit serii CX należy bardzo niska korozyjność i fakt, że zarów-no koncentrat jak i roztwór impregnacyjny są stabilne i homogenne, dzięki czemu wszystkie procesy impregnacyjne są powtarzalne. Poza tym, Wolmanit CX nie zmienia właściwości mechanicznych impregnowanego drewna.Skoro bezsprzecznie - jak wykazano powyżej - do budowy napo-wietrznych linii telekomunikacyjnych i energetycznych niskiego i średniego napięcia powinny być wybierane drewniane słupy za-miast żelbetowych, dlaczego nie zawsze tak się dzieje? Jednym z powodów jest siła przyzwyczajenia projektantów. Mają gotowe opracowania i oprogramowania dla słupów żelbetowych.

I M P R E G N A C J A

Test korozyjności Wolmanit® CX 2,5 %

Słup sosny zaimpregnowany środkiem Wolmanit® CX.

Ocena stopnia rozkładu - 0 (drewno zdrowe) Po 8 latach użytkowania


Kto JeSt KiMw sektorze leśno-drzewnym?

aDam wasIaK dyrektor generalny Lasów Państwowych, 21 lutego w Brukseli został wybrany członkiem zarządu Eustaforu. Poprzednio polskie Lasy Państwowe reprezentował Tomasz Wójcik. Pozostałych 5 członków zarządu nie zmieniło się. Na prezydenta organizacji ponownie wybrano Georga Erlachera. Eustafor to Europejskie Stowarzyszenie Lasów Państwowych, zrzeszające gospodarzy zarządzających jedną trzecią powierzchni lasów Unii Europejskiej. Stowarzyszenie założono w 2006 r., ma za zadanie wspierać i wzmacniać lasy państwowe w Europie. Zrzesza 26 członków z 20 krajów europejskich, m.in. z Austrii, Bułgarii, Niemiec, Chorwacji, Francji, Szwecji, Norwegii.

jacek siwiński z dniem 1 marca objął stanowisko dy-rektora generalnego VELUX Polska, polskiej spółki handlowej światowego lidera w produkcji okien do poddaszy, zastępując na tym stanowisku Lidię Mikołajczyk-Gmur, która po 20 latach w firmie i po 10 latach na stanowisku dyrektora generalnego przeszła na emeryturę.Jacek Siwiński ma 45 lat i od 1993 roku pracował w firmie Robert Bosch na różnych stanowiskach. Był dyrektorem ge-neralnym nowo założonego przedstawicielstwa Grupy Bosch i przez kilka lat pracował na Bliskim Wschodzie. W roku 2004 wrócił do Polski i objął stanowisko regionalnego dyrektora sprzedaży w dziale elektronarzędzi. Ukończył Politechnikę Warszawską na Wydziale Automatyki i Robotyki. Przez lata rozwijał swoje umiejętności menadżerskie nie tylko w prak-tyce biznesowej, ale także poprzez dodatkową edukację. W 1997 roku ukończył podyplomowe studia menedżerskie w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, obecnie kończy studia MBA w Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej.W ubiegłym roku Grupa VELUX zainwestowała blisko 200 mln złotych w fabryki w Polsce. Inwestycja objęła przede wszystkim ich modernizację i przystosowanie linii produkcyj-nych do produkcji Nowej Generacji okien. Pierwszym celem nowego dyrektora generalnego Velux jest pomyślne wprowa-dzenie na rynek Nowej Generacji okien dachowych.

jaNusz DawIDzIuKwygrywając w marcu br. konkurs na dy-rektora Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej będzie zajmował to stanowisko przez kolejną kadencję. Janusz Dawidziuk jest absolwentem Wydziału Leśnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Karierę zawodową w leśnictwie rozpoczął w 1979 r. od stanowiska stażysty i starszego taksatora w białostockim oddziale Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej.Po ukończeniu studiów doktoranckich na SGGW, w 1984 r., został nadleśniczym terenowym w Nadleśnictwie Supraśl. W latach 1986 – 1987 był zastępcą nadleśniczego, a w la-tach 1987 – 1991 nadleśniczym Nadleśnictwa Browsk.W 1991 r. powołany został na stanowisko Zastępcy Dyrek-tora Generalnego LP, a w 1993 r. na stanowisko Dyrektora Generalnego, które pełnił przez kolejne cztery lata.Od 1998 r. pracował w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, początkowo jako starszy inspektor, a następnie Dy-rektor Oddziału w Warszawie. W latach 2001-2005 ponow-nie objął stanowisko Dyrektora Generalnego LP. W 2005 r. wrócił do pracy w BULiGL jako Zastępca Dyrektora a od kwietnia 2008 roku, w wyniku procedury konkursowej, objął stanowisko Dyrektora BULiGL.

wojciech michałowski został w styczniu powołany na stanowi-sko prezesa zarządu Barlinek SA zastę-pując na tym stanowisku Pawła Wronę, pełniącego funkcję prezesa przez ponad 10 lat.Wojciech Michałowski jest absolwentem Politechniki Gdańskiej. W latach 2001-2012 był dyrektorem w warszawskim biurze Roland Berger Strategy Consultants odpowiedzialnym za sektor bankowo-ści i restrukturyzacji. Jego doświadczenie międzynarodowe obejmuje pracę w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Rosji i na Ukrainie.

k a d r y


DRZEWA PAuLOWNi ZE WZGLęDu NA SZYBKi PRZYROST Są uPRA-WiANE PLANTACYjNiE DLA POTRZEB PRZEMY-SŁu PAPiERNiCZEGO i ENERGETYCZNEGO, SZCZEGóLNiE W AZji. POZYSKiWANE LEKKiE i ŁATWE W OBRóBCE DREWNO jEST CORAZ SZERZEj WYKORZYSTY-WANE W PRZEMYśLE DRZEWNYM. SuROWiEC TEN SŁuŻY DO PRO-DuKCji TWORZYW DRZEWNYCH (PŁYTY STO-LARSKiE, SKLEjKi, PŁYTY WióROWE i PiLśNiOWE) ORAZ TANiCH PRZED-MiOTóW uŻYTKOWYCH.

Paulownia (Paulownia sp.)

DREWNO Z POŁUDNIOWEJ AZJI

TEKST: dr hab. Paweł Kozakiewicz

liściekwiat

dojrzewające owoce kora

Paulownia sp. młody krzewiący się okaz

g at u n k i d r e w n a


POzYsKaNIE Do rodzaju Paulownia zalicza się kilka-naście gatunków roślin drzewiastych występujących naturalnie w cieplejszych rejonach Azji, głównie w Chinach oraz w Laosie i Wietnamie. Drzewa te występują do wysokości ok. 1000 m n.p.m. Obecnie są uprawiane plantacyjnie na znacznie szer-szym obszarze, przy czym stworzono kilka ich krzyżówek (hybryd międzygatunkowych) o większej dynamice przyrostowej. Takie uprawy znajdują się w Azji i Australii, na po-łudniu Ameryki Północnej oraz na południu Europy. Na „starym kontynencie” pierwszą paulownię cesarską posadzono w Jordin des Plantes w Paryżu w 1834 roku. Kilka lat później sadzonki paulowni trafiły do Ameryki Północnej [Ridsdale, White, Usher, 2006].Paulownie to rośliny zrzucające liście na zimę, zwykle nie zbyt wysokie (12-15 m według Pirca [2006], do 26 m według Owena i More [2009] o szerokich koronach z grubymi, rozbudowanymi konarami. Gdy główny pęd przemarznie, roślina zaczyna się krzewić (fot.1a), co często zdarza się

NAzEWNiCtWOPaulownia to rodzaj drewna pozyskiwanego z kilku gatunków drzew

dawniej zaliczanych do rodziny trędnikowatych (Scrophulariaceae),

a obecnie do wydzielonej, osobnej rodziny paulowniowatych (Paulow-

niaceae), do której należy między innymi paulownia omszona zwana

też puszystą i cesarską (Paulownia tomentosa (Thunb. ex Murr) Steud.

(Kiri)) oraz paulownia Fortunego (Paulownia fortunei (Seemann) Hem-

sley, et Forbes & Hemsley) – (zipcodezoo.com…).

Nazwa łacińska prezentowanego rodzaju nie jest przypadkowa a została

nadana ku czci królowej Niderlandów, córki cara Pawła I – Anny Pawło-

wy (Pirc 2006, Russell, Cutler i Walters 2008), stąd polskojęzyczne

określenie pawłownia. Obecne na rynku drewno paulowni (pawłowi)

pochodzi gównie z upraw plantacyjnych, w których dominują hybrydy

(mieszańce międzygatunkowe) np. paulownia tajwańska (Paulownia

x taiwanica) – mieszaniec P. fortunei i P. kawakamii (Ridsdale, White,

Usher, 2006). Omawiany rodzaj drewna nie został ujęty w normie PN-

-EN 13556:2005 dotyczącej terminologii stosowanej w handlu drewnem

w Europie. Na „starym kontynencie” rozpoznawalny jest głównie jako

paulownia, natomiast w Azji ma wiele innych nazw np.: kiri i sima-giri

w Japonii oraz inyin i pàotóng w Chinach.

w klimacie Polski. Na wierzchołkach pędów rozwijają się wiechowate kwiatostany, przy czym pąki kwiatowe są wykształcane już na jesieni w roku poprzedzającym kwitnienie [Pirc 2006]. Kwiaty są pachnące, naparst-kowo-dzwonkowate o długości 5-6 cm, na zewnątrz bladofioletowo-niebieskawe, a wewnątrz z żółtymi prążkami [Kremer 1995]. Na sztywnych pędach występu-ją naprzemianległe, sercowate liście. W przypadku paulowni cesarskiej liście mają długość nawet do 30 cm. Są one od góry jasnozielone do zielonych, a od spodu szare, filcowato owłosione. Rozwijają się dość późno i późno opadają, bez jesienne-go przebarwiania. Owocami są jajowate, zaostrzone i lepkie torebki o długości 3-4 cm, które zawierają liczne oskrzydlone nasiona. W miarę drewnienia zmieniają barwę z zielonej na szarobrązową [Aas i Riedmiller 1993]. Kora jest szarobrązowa i dość gładka nawet u starszych okazów, urozmaicona dużymi białawymi przetchlin-

kami [Kremer 1995]. Roślina ta lubi stanowiska słoneczne, ciepłe i osłonięte, a w młodości jest wrażliwa na niskie temperatury (podatna na przema-rzanie). Poza tym jest to mało wymagające drzewo, które dobrze rośnie na różnych typach gleb i znosi okresowe niedostatki wody. W sprzyjających warunkach rozwija się niezmiernie szybko. Pień jest prosty i dobrze widoczny do górnej strefy korony (Kremer 1995). Drzewa te dożywają do 80 a nawet 100 lat [www.paulowniasupply.com].

buDOwa maKROsKOPOważółtawe drewno wąskiego bielu jest nieco jaśniejsze i trudno odróżnialne od strefy twardzieli, która ma barwę od miodowej do żółto-brązowej, niekiedy z ciemniejszymi pa-stelowo brązowymi lub fioletowymi smuga-mi. Struktura (pierścieniowonaczyniowa lub półpierścieniowonaczyniowa) jest uzależnio-na od gatunku i rejonu pozyskania drewna (warunków wzrostu drzew). Szerokie nawet

PRZEKRÓJ POPRZECZNY PRZEKRÓJ PROMIENIOWY PRZEKRÓJ STYCZNYelement klejony


>>


kilku centymetrowe przyrosty roczne są wi-doczne na wszystkich przekrojach (najlepiej na przekroju poprzecznym) . Naczynia mimo że podkreślone przez miękisz skrzydełkowo--smugowy są dość słabo wyróżnialne na tle jasnej tkanki drzewnej. Drobne promienie drzewne makroskopowo można dostrzec jedynie na przekroju promieniowym. Omawiane drewno paulowni pod względem wizualnym przypomina bielaste drewno kra-jowego wiązu lub jesionu.

buDOwa mIKROsKOPOwaJak wspomniano wcześniej omawiane drewno liściaste prezentuje strukturę pier-ścieniowonaczyniową lub półpierścieniowo-naczyniową. Przyrosty roczne rozpoczyna miękisz inicjalny o grubości kilku komórek (najczęściej 3 warstwy komórek miękiszo-wych) oraz mniej lub bardziej wyraźny pier-ścień dużych naczyń o średnicy 0,2 - 0,3 mm [www.delta-intkey.com/wood/] Mniej-sze naczynia w strefie drewna późnego są rozmieszczone pojedynczo lub rzadziej w grupach po 2-3. Naczyniom tym towa-rzyszy miękisz skrzydełkowo-smugowy. Pio-nową strukturę drewna współtworzą liczne, cienkościenne włókna. W ścianach poprzecznych członów na-czyń (ustawionych pod kątem ok. 30-35o do ich osi podłużnej) występuje perforacja prosta. W ścianach podłużnych naczyń drewna wczesnego brak jest zgrubień spi-ralnych. Zgrubienia takie występują czasem w naczyniach ze strefy drewna późnego. W strefie twardzieli naczynia wypełnione są przez cienkościenne wcistki. W ścia-nach promieniowych włókien drzewnych (i tylko w ścianach promieniowych) obecne są nieliczne jamki szczelinowe o skośnych

wlotach. Komórki miękiszu włóknistego ułożone są po 2-5 jedna nad drugą. Pozio-my system strukturalny tworzą jednorodne i niejednorodne promienie drzewne. Te ostanie zbudowane są z komórek miękiszo-wych leżących oraz tworzących pojedyncze warstwy marginalne komórek miękiszowych stojących. Promienie drzewne są drobne 1-3 szeregowe (najczęściej 2 szeregowe) i zawierają od kilku do kilkunastu warstw komórek miękiszowych. Promienie jedno-szeregowe są jednocześnie najniższe (skła-dają się 3-5 warstw), te o większej liczbie szeregów mają po kilkanaście warstw. Średnia wysokość promieni drzewnych wy-nosi ok. 0,5 mm. Promirnir drzewne mają ok. 12% udział w objętości drewna [Wanin 1953] Omawiane drewno nie wykazuje bu-dowy piętrowej. Bark w nim również jakiś szczególnych wydzielin czy złogów substan-cji niestrukturalnych.

właściwości

Podstawowe cechy i właściwości fizyczne oraz mechaniczne drewna paulowni podano w tabeli 1. Według sześciostopniowej ska-li gęstości podanej przez Krzysika [1978], drewno to zalicza się bardzo lekkiego (VI klasa). Średnia gęstość w stanie powietrz-no suchym (drewno o wilgotności ok. 12%) wynosi ok. 300 kg/m3. Drewno Paulownia sp. charakteryzują niskie wartości skurczu. Według podanej przez Krzysika [1978] kla-syfikacji Monnina, paulowania należy do drewna mało kurczliwego (średni skurcz objętościowy wynosi tylko ok. 8%).Z niską gęstością drewna związane są ni-skie właściwości wytrzymałościowe drewna paulowni (ale i tak zaskakująco korzystne). Przykładowo średnia wytrzymałość na ści-skanie wzdłuż włókien wynosi ok. 33 MPa,

a wytrzymałość na zginanie statyczne ok. 51 MPa. Średni moduł sprężystości kształ-tuje się na poziomie 4,1 GPa, a średnia twardość Janki na przekroju poprzecznym wynosi 25 MPa.

ObRóbKa I zasTOsOwaNIEDrewno paulowni jest łatwe w obróbce ręcznej i maszynowej. Można je z powodze-niem piłować, strugać, toczyć, frezować, wiercić, nawet stosując narzędzia średniej jakości [www.worldpaulownia.com/html/tech.html]. Podczas obróbki nie wydziela żadnego specyficznego zapachu. Suszenie przebiega łatwo i szybko, bez większego ryzyka pęknięć i odkształceń. Po obróbce hydrotermicznej drewno paulowni jest łatwe do gięcia i skrawania. Jest to materiał łatwy do łączenia za pomocą gwoździ i wkrętów oraz klejenia. Ponadto jest łatwe w wykań-czaniu środkami malarsko-lakierniczymi Omawiane drewno nie jest ujęte w normie PN-EN 350-2:2000 dotyczącej natural-nej trwałości i podatności na nasycanie wybranych gatunków drewna mających znaczenie w Europie. Według danych in-ternetowych [http://www.worldpaulownia.com/html/tech.html, http://www.paulow-nia-timber-sales.com.au/Paulownia.htm] należy przypuszczać, że ma niską naturalną trwałość i nie nadaje się bez impregnacji do zastosowań zewnętrznych. Samo nasycanie środkami ochronnymi nie powinno sprawiać większych problemów. Korzystny stosunek właściwości wytrzyma-łościowych do gęstości drewna paulowni (wysokie wskaźniki jakości wytrzymało-ściowej) oraz jego niska cena i dostępność sprawiają, że jest coraz chętniej wykorzy-stywane w różnych gałęziach przemysłu drzewnego. Kiedyś uznawano go nawet

Obrazy mikroskopowe drewna paulowni : a) przekrój poprzeczny, b) przekrój promieniowy, c) przekrój styczny



jako potencjalny surowiec do wykorzystania w przemyśle lot-niczym [Wanin 1953]. Obecnie wykonuje się z niego elementy drzwi i stolarki okiennej oraz mebli. Ze względu na wysoką porowatość i związaną z tym izolacyjność termiczną jest to ma-teriał stosowany jako wypełnienia w ścianach budynków. Ni-ska gęstość zachęca również do użycia omawianego drewna w jednostkach pływających (łodzie i kajaki). W postaci litej słu-ży do wyrobu tanich przedmiotów codziennego użytku: deski do krojenia, podstawki, misy, czarki, pałeczki oraz japońskie sandały, a także różnego rodzaju pudełka. Jednak ze względu na niską twardość drewna (mała odporność na powstawanie wgnieceń, zarysowań i innych uszkodzeń mechanicznych) nie są to przedmioty zbyt trwałe. Szczególnymi zastosowaniami drewna paulowni są rzeźby (łatwość obróbki) oraz instrumenty muzyczne (dobre właściwości akustyczne). Drewno paulowni ze względu na swoje właściwości może zostać użyte jako środ-niki nart, desek sonwbordowych i surfingowych oraz paletek do tenisa stołowego. Z tego względu omawiany surowiec drzewny jest chętniej przetwarzany na różnego rodzaju tworzywa drzewne. Z pau-lowni wykonuje się płyty stolarskie, klejonkę oraz płyty wió-rowe i pilśniowe. Na rynku krajowym omawiane drewno do-stępne jest między innymi pod postacią płyt z desek i listew klejonych na długość, szerokość i grubość.

LITERaTuRa:

Aas G., Riedmiller A., 1993: Drzewa. Rozpoznawanie i oznaczanie liściastych i iglastych drzew Europy. Wydanie I. Muza S.A. Warszawa.Gregus P., 1959: Holzanatomie der europäischen Laubhölzer und Sträucher. Akadémiai Kiadó. Budapest.Johnson O., More D., 2009: Drzewa. Przewodnik Collinsa. Mulico Oficyna Wydawnicza. Warszawa. Kaźmierski D., 2009: Badanie wybranych właściwości fizycznych i mecha-nicznych drewna paulowni (Paulownia sp.). Praca inżynierska na kierunku technologii drewna wykonana pod kierunkiem dr inż. Pawła Kozakiewicza w Katedrze Nauki o Drewnie i Ochrony Drewna na Wydziale Technologii Drewna SGGW w Warszawie.Kremer B., T., 1995: Drzewa. Leksykon przyrodniczy. Wydanie I. GeoCenter International. Warszawa.Krzysik F., 1978: Nauka o drewnie. PWN. Warszawa.Pirc H., 2006: Drzewa od A do Z. Bauer-Weltbild Media Sp. z o.o., Sp.k. Klub dla Ciebie. Warszawa.PN-EN 13556:2005 Drewno okrągłe i tarcica. Terminologia stosowana w handlu drewnem w Europie.PN-EN 350-2:2000 Trwałość drewna i materiałów drewnopochodnych. Naturalna trwałość drewna. Wytyczne dotyczące naturalnej trwałości i podatności na nasycanie wybranych gatunków drewna mających znaczenie w Europie.Ridsdale C., White J., Usher C., 2006: Drzewa. Wiedza i Życie. Warszawa. Russell T., Cutler C., Walters M., 2008: Ilustrowana encyklopedia drzewa świata. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas. Kraków.Wanin S., 1953: Nauka o drewnie. Wydanie I. PWRiL. Warszawa.

Internet:http://delta-intkey.com/wood/http://zipcodezoo.com/Key/Plantae/Paulownia _Genus.asphttp://www.paulowniasupply.com).http://reikoobata.com/instru.htmhttp://www.paulowania.cn/http://www.furniturehomedesign.com/wp-content/uploads/2009/01/cho-dan-su-chest.jpghttp://www.kiripark.com.au/kiriphoto.html

Nazwa cechy lub właściwościOznaczenie

[jednostki]

Wartość

min. – średnia – max.

Gęstość drewna świeżego gw [kg/m3] 900

Gęstość drewna w stanie powietrz-no-suchym (W=12%)

g12 [kg/m3] 220 – 300 – 350

Gęstość drewna w stanie absolutnie suchym (W=0%)

go [kg/m3] 190 – 270 – 320

Wilgotność punktu nasycenia włó-kien

Wpnw [%] 27

Porowatość C [%] 82

Skurcz w kierunku wzdłużnym Klw [%] 0,3

Skurcz w kierunku promieniowym Krw [%] 2,3 – 2,5 – 2,7

Skurcz w kierunku stycznym Ksw [%] 3,6 – 4,1 – 5,5

Skurcz objętościowy Kvw [%] 7,3

Wytrzymałość na rozciąganie wzdłuż włókien

Rr II [MPa] 38 – 47 – 65

Wytrzymałość na rozciąganie w poprzek włókien

Rr┴ [MPa] 1,5 – 1,8 – 2,3

Wytrzymałość na ściskanie wzdłuż włókien

Rs II [MPa] 27 – 33 – 40

Wytrzymałość na zginanie statyczne Rgs [MPa] 38 – 51 – 67

Udarność U [kJ/m2] 13 – 17 – 26

Moduł sprężystości wzdłuż włókien EII [GPa] 2,6 – 4,1 – 7,1

Wytrzymałość na ścinanie wzdłuż włókien

Rc II [MPa] 4,0 – 5,2 – 7,0

Twardość Janki na przekroju po-przecznym

HJ pop [MPa] 22 – 25 – 29

Uwaga: właściwości mechaniczne podane dla drewna powietrzno-su-chego (W=12%)

Tabela. Wybrane właściwości fizyczne i mechaniczne drewna paulowni na podstawie badań wykonanych w Katedrze Nauki o Drewnie i Ochrony Drewna SGGW w Warszawie (np. Kaźmierski 2009)

Elementy struktury mikroskopowej drewna paulowni cesarskiej (Paulownia tomentosa (Thunb. ex Murr) Steud. (Kiri) – opracowano na podstawie Gregusa 1959: a) człony naczyń drewna wczesnego, b) człony naczyń drewna późnego, c) włókna drzewne, d) miękisz włóknisty, e) komórki miękiszowe promieni drzewnych.



R E S E A R C H & D E V E L O P M E N T

W roku akademickim 2013/2014, Wydział Technologii Drewna Uniwer-

sytetu Przyrodniczego w Poznaniu uruchamia nowy kierunek studiów

- projektowanie mebli.

Współczesne projektowanie mebli nie jest jedynie owocem pracy pojedynczych architektów i artystów. Na powstanie atrakcyjnego w formie, funkcjonalnego, ergonomicznego i bezpiecznego mebla składa się praca wielu osób pracujących w interdyscyplinarnych zespołach. Zwykle pierwsze kontakty projektantów, konstrukto-rów i technologów (podczas definiowania założeń projektowych dla nowego produktu, z powodu odrębności wykształcenia) pro-wadzą do wzajemnego niezrozumienia i uporczywego trzymania się własnych koncepcji. Takie podejście istotnie ogranicza pasję twórczego poszukiwania rozwiązań satysfakcjonujących wszyst-kich uczestników zespołu projektowego. Z tej inspiracji na Uni-

„

wersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, na Wydziale Technologii Drewna uruchomiono nowy kierunek studiów z zamiarem, aby uczyć studentów projektowania mebli. Absolwent projektowania mebli będzie posiadał wiedzę w zakresie drzewnictwa i meblarstwa związaną z projektowaniem, konstru-owaniem, przygotowaniem do wdrożenia oraz wytwarzaniem mebli i elementów wyposażenia wnętrz. W trakcie studiów omawiane będą zagadnienia związane z historią konstrukcji mebli, ich klasy-fikacją i charakterystyką w ujęciu najważniejszych cech, uwzględ-nianych podczas projektowania. Studenci zajmą się formą, ko-lorystyką i funkcjonalnością, ergonomicznym ujęciem wymagań

Nowy kierunek studiów w Poznaniu

projektowanie mebli

fot.

WTD


antropometrycznych i bezpieczeństwa użytkowania mebli. Poznają metody i błędy projektowania mebli, charakterystykę materiałów, elementów, połączeń i konstrukcji mebli, a także zasady dotyczące opracowania dokumentacji projektowej. Zgłę-bią problematykę obliczania sztywności oraz wytrzymałości: ele-mentów, połączeń i całych konstrukcji mebli w tym zagadnienia utraty stateczności mebli i wynikających z tego tytułu zagrożeń dla zdrowia i życia użytkownika. Studia na nowym kierunku mają charakter dwustopniowy. Stu-dia I stopnia trwają siedem semestrów (3,5 roku) i kończą się realizacją pracy dyplomowej inżynierskiej oraz egzaminem dy-plomowym. Absolwent uzyskuje wówczas tytuł zawodowy: in-żynier projektant mebli. Studia II stopnia trwają trzy semestry (1,5 roku). Po zrealizowanej pracy magisterskiej oraz egzaminie dyplomowym, absolwent otrzymuje tytuł zawodowy: magister inżynier projektant mebli. Absolwent projektowania mebli ma być przygotowany do twór-czej pracy projektowej w pełnym zakresie zagadnień wchodzą-cych w obszar meblarstwa, w kontekście użytkowym i kultu-rowym, koordynowania prac w wielobranżowych zespołach projektowych, samodzielnego prowadzenia działalności gospo-darczej, podjęcia pracy badawczej i kulturotwórczej. W pracy zawodowej absolwent może zajmować się: obrotem wyrobami drzewnymi, projektowaniem mebli oraz systemów przemysło-wych, organizacją procesów produkcyjnych. Może także zostać menadżerem produktów i projektów. Wszechstronne wykształ-cenie w dziedzinie projektowania mebli, wsparte wiedzą o no-woczesnych technikach i technologiach pozwala absolwentowi na twórczą współpracę w międzynarodowych zespołach projek-tantów i konstruktorów, kreujących innowacyjne rozwiązania z zakresu meblarstwa.

rekrutacja 2012/13 Rekrutacja na i rok studiów stacjonarnych pierwszego stop-

nia na kierunek projektowanie mebli składać się będzie z

postępowania kwalifikacyjnego oraz podjęcia decyzji o

przyjęciu na studia.

od kandydata na studia oczekuje się:

• zainteresowania w zakresie przedmiotów przyrod-

niczych, artystycznych oraz inżynierskich metod analitycz-

nych,

• chęci rozwiązywania zagadnień technicznych w

zakresie projektowania i wykonawstwa mebli oraz przed-

miotów wyposażenia wnętrz,

• umiejętności obserwacji i przedstawiania cech

geometrycznych, konstrukcyjnych czy strukturalnych obser-

wowanego zjawiska oraz umiejętności rysowania.

Centrum pokazowo-dydaktyczne na sggw

15. stycznia br., w hali technologicznej Wydziału Technologii Drewna SGGW w Warszawie, odbyło się uroczyste otwarcie Centrum Pokazowo-Dydaktycznego. Centrum powstało w ra-mach współpracy WTD z producentem maszyn dla przemysłu meblarskiego - firmą HOMAG.W otwarciu uczestniczyli przedstawiciele firmy, m.in. Michał Piłat, dyrektor generalny Homag Polska Sp. z o.o., przedstawiciele Ambasady Republiki Federalnej Niemiec: Mechthild Wagner – Kierownik Wydziału Nauki i Badań Naukowych, Matthias Rehm – Główny specjalista ds. ekonomicznych, władze Wydziału Technologii Drewna z dziekanem prof. dr hab. Krzysztofem Krajewskim, przedstawiciele świata nauki, zaproszeni goście z przemysłu meblarskiego oraz studenci. Centrum jest przykła-dem współpracy jednostek naukowo-dydaktycznych z przemy-słem. Partnerami firmy Homag w przedsięwzieciu są firmy Nestro i Leitz.

Swedspan uruchamia Najnowocześniejsze Centrum B+R

Centrum Badawczo - Rozwojowego Swedspan Polska w Orli, którego budowę zakończono w marcu, jest jednym z dwóch najbardziej innowacyjnych obiektów badawczo-rozwojowych pro-dukcji płyt drewnopochodnych na świecie. Nowy obiekt składa się z pomieszczeń biurowych oraz labora-torium, które wyposażone jest m.in. w linię do opłaszczowania oraz linię do lakierowania płyt - obie o szerokości 1300 mm. Wyposażenie ośrodka obejmie ponadto dwie bardzo precyzyjne prasy, służące do produkcji cienkich płyt oraz kompozytów war-stwowych, a także szlifierkę laboratoryjną z trzema agregatami szlifującymi, stworzoną specjalnie do obróbki cienkich materiałów płytowych. Zadaniem centrum będzie opracowywanie innowacyj-nych rozwiązań w zakresie wykorzystywania włókien drzewnych i produkcji płyt oraz paneli drewnopochodnych, jak również testo-wanie różnych wariantów wykańczania powierzchni (foliowanie i lakierowanie).Prace nad nowymi technologiami mają na celu optymalizację procesów produkcji, zwiększanie wytrzymałości płyt oraz ograniczanie zużycia surowców. Zespół badawczy będzie li-czył docelowo 4 osób (obecnie pracują w nim 4).Firma Swedspan Polska powstała w czerwcu 2009 r. Jest czę-ścią grupy Swedspan. W ostatnich latach firma wybudowała zupełnie od podstaw kompleks produkcyjny, w którym powstają ultra cienkie płyty HDF, w gminie Orla w województwie podla-skim. Obecnie fabryki Swedspan na Litwie, Słowacji, we Francji, Szwecji i Polsce są w stanie w ciągu roku wyprodukować 2 milio-ny m3 płyt drewnopochodnych, 14 milionów m2 płyt foliowanych i 6 milionów m2 płyt laminowanych.

R E S E A R C H & D E V E L O P M E N T


RECENZJA | LadisLav dzurenda, Marek Jabłoński, ewa dobrowoLska, Teresa kłosińska, wykorzysTanie energeTyczne dendroMasy. wydanie ii poprawione i uzupełnione. wydawnicTwo sggw. warszawa 2011.

dr hab. Paweł KozakiewiczRECENZENT:

W kontekście wymagań Unii Europejskiej, mó-wiących o koniecznym wzroście udziału energii odnawialnej w strukturze energii finalnej do 15% oraz osiągnięciu 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych w 2020 roku, zagadnie-nie wykorzystania energetycznego dendromasy staje się wyjątkowo aktualne. Problem ten jest analizowany również w zakładach przemysłu drzewnego, gdzie przy najbardziej racjonalnym wykorzystaniu drewna powstaje znaczna ilość odpadów, które z powodzeniem można wykorzy-stać na cele energetyczne. Przy chęci spalania drewna pojawia się szereg pytań dotyczących właściwości energetycznych tego materiału, przygotowania i uszlachetnienia paliwa, doboru kotłów i systemów grzewczych, spodziewanej emisji dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń gazowych oraz możliwości rów-noczesnego wytwarzania energii elektrycznej. Przedstawiane opracowanie książkowe, przygo-towane przez międzynarodowy zespół autorów, zawiera kompleksowe odpowiedzi na wyżej postawione pytania i tym samym idealnie trafia w obecnie najbardziej „palący” problem przemy-słu drzewnego. Książka liczy 176 stron. W kilkustronicowym wstępie przedstawiono obecne zapotrzebo-wanie na energię pierwotną w Polsce i Unii Europejskiej oraz perspektywy na najbliższe lata na tle uregulowań prawnych. Z zestawień tych w sposób oczywisty wynika rosnąca rola dendro-masy jako surowca energetycznego. Zasadnicza treść opracowania ujęta jest w dziewięciu rozdziałach. Pierwsze z nich przy-bliżają podstawowe pojęcia i klasyfikacje do-tyczące biomasy oraz dendromasy (substancji organicznej pochodzącej z drzew i krzewów) ze szczegółowym omówieniem jej składu chemicz-nego, decydującego o właściwościach ener-getycznych, takich jak ciepło spalania, wartość opałowa i zawartość popiołu.

O wartościach energetycznych drewna decyduje także jego wilgotność, natomiast podstawowe znaczenie dla transportu, składowania oraz doboru palenisk ma jego postać (drewno ka-wałkowe, zrębki, pył drzewny). Jak przekonują autorzy, w wielu przypadkach mamy możliwość uszlachetnienia dendromasy przeznaczonej na cele energetyczne poprzez produkcję zrębków, pelet, węgla i gazu drzewnego lub biooleju. W każdym przypadku przedstawione są przykła-dowe schematy instalacji i działanie odpowied-nich urządzeń. Szczególną uwagę poświęcono procesowi spalania dendromsy popartej skru-pulatnymi obliczeniami, między innymi w za-kresie zapotrzebowania na powietrze czy ilości wydzielanych spalin z uwzględnieniem składu chemicznego. Domykające książkę rozdziały o wymiarze praktycznym to przegląd dostępnych na rynku rozwiązań konstrukcyjnych kotłów, palenisk (rusztowe, cyklonowe, fluidalne) i instalacji grzewczych z uwzględnieniem kogeneracji (jednoczesne wytwarzanie energii cieplnej i elektrycznej). Poszczególne rozwiązania opa-trzone są obszernym komentarzem, dotyczącym ich cech i przydatności do spalania konkretnej postaci paliwa a także regulacji, wydajności i sprawności działania. Całość wspiera boga-ta literatura (77 pozycji), głównie z ostatnich 10 lat – jest to więc także doskonałe źródło bi-bliograficzne. Wydaje się, że jedynym mankamentem tego nader aktualnego problemowo opracowania jest dość skromna szata graficzna. Zamieszczone ilustracje w odcieniach szarości wymagają nieco więcej uwagi dla ich pełnego zrozumie-nia. W kolorach byłyby atrakcyjniejsze wizualnie i prawdopodobnie bardziej czytelne. Szczęśliwie niedomogi te rekompensuje profesjonalny opis.

B I B L I O T E K A

edytorial maŁgorzata wnorowskaforestor.przemysldrzewny.eu/wp-content/uploads/2013/04/... · 2013....

Documents