《藏文拼音教材》 - ss.ncu.edu.tcalin/textbook2008/u8.pdf · 2....
TRANSCRIPT
《藏文拼音教材》 mdashmdash配合佛學術語
林崇安編著
佛法教材系列 U8
財團法人內觀教育基金會出版
佛法教材系列 U8
自序
回憶西元 1975 年 11 月起有緣從君庇亟美喇嘛(歐陽無畏教授
1913 - 1991)處從藏文的拼音開始學習藏文而後是藏文的文法
接著進入《因明啟蒙》《宗義》《現觀莊嚴論金鬘疏》《入中論善顯
密意疏》《釋量論》等格魯派要典前後共十六年受益實深
西元 1993 年十月為便於漢地的藏學教學覺得需要編一本合
乎科學由淺而深的藏文拼音教材並能結合佛法的術語使學佛者
很快可以學會拼音進而閱讀佛典因而編出《藏文拼音教材》一書
由諦聽文化公司於 1994 年出版流通並由諦聽文化聘請西藏的格西
錄音
最近網路的教學日漸通行因而在王厚華同學的協助下將此教
材一方面更新為電子新版一方面調整書中的附錄將《心經》增為
藏漢對照另外附上《百法明門論》的[漢藏梵英]的術語便於大眾
的練習
願正法久住
林崇安 200807
於桃園縣[中壢市]內觀教育基金會
【藏文拼音的錄音帶教材請向諦聽文化公司洽購】
說明
1 本教材依據藏文拼音的難易程度來安排共有五章 本教材依據藏文拼音的難易程度來安排共有五章
2 藏文每一音節最多由七部分所組成字根音符後音
再後音前音字頭及字足最複雜的字舉例如下
2 藏文每一音節最多由七部分所組成字根音符後音
再後音前音字頭及字足最複雜的字舉例如下
再後音 音符 字頭前音 後音
前音 後音 字頭 再後音 字根
བ བས (已作)
字根 字足བ བས
(已障)
字足 音符
3 本教材的前三章以「字根」結合音符後音(再後音) 及前音
綜合出七種不同的拼音形式
3 本教材的前三章以「字根」結合音符後音(再後音) 及前音
綜合出七種不同的拼音形式
4 第四章以「字頭+字根」結合音符等綜合出八種不同的拼
音形式
4 第四章以「字頭+字根」結合音符等綜合出八種不同的拼
音形式
5 第五章以「字根+字足」及「字頭+字根+字足」為核心
結合音符等亦各得出八種不同的拼音形式
5 第五章以「字根+字足」及「字頭+字根+字足」為核心
結合音符等亦各得出八種不同的拼音形式
6 本教材有系統地分析以上三十一種拼音形式傳統的拼音
不超出此範圍本教材為一學期之教材
6 本教材有系統地分析以上三十一種拼音形式傳統的拼音
不超出此範圍本教材為一學期之教材
7 為便於講解及學習大部分的拼音都配上羅馬字母的對音 7 為便於講解及學習大部分的拼音都配上羅馬字母的對音
8 文末附有藏文書寫的筆順羅馬及英文字母的對音以及梵
文的藏文對照字以供參考
8 文末附有藏文書寫的筆順羅馬及英文字母的對音以及梵
文的藏文對照字以供參考
9 本教材的練習以佛學常用術語為主並由淺而深來編寫
重要的虛字也一併列入最後並附上藏文的《心經》《無我
之分類》和《百法明門論》的[漢藏梵英]的佛學術語以供
練習
9 本教材的練習以佛學常用術語為主並由淺而深來編寫
重要的虛字也一併列入最後並附上藏文的《心經》《無我
之分類》和《百法明門論》的[漢藏梵英]的佛學術語以供
練習
目錄
第一章 藏文字根及音符helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip01
第二章 藏文後音及再後音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip09
第三章 藏文前音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip17
第四章 藏文字頭helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip24
第五章 藏文字足helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip30
附錄一 藏字之筆順helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip41
附錄二 藏字之羅馬對音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip42
附錄三 梵字與藏字對照表helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip43
附錄四 藏文心經helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip44
附錄五 無我之分類helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip48
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語 helliphelliphelliphelliphellip58
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 1
第一章 藏文字根及音符
一三十字母
(1) ཀ ཁ ག ང ka kha ga nga
(2) ཅ ཆ ཇ ཉ ca cha ja nya
(3) ཏ ཐ ད ན ta tha da na
(4) པ ཕ བ མ pa pha ba ma
(5) ཙ ཚ ཛ ཝ tsa tsha dza wa
(6) ཞ ཟ འ ཡ zha za a ya
(7) ར ལ ཤ ས ra la sha sa
(8) ཧ ཨ ha a
【說明】
1 藏文有三十個字母每四個一組故為「七組半」 2 第一組(ka kha ga nga)為舌根音
第二組(ca cha ja nya)為舌面音 第三組(ta tha da na)為舌尖音 第四組(pa pha ba ma)為雙唇音 以上依口腔的部位由內往外排列甚合科學
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 2
第五組的前三個(tsa tsha dza)是舌尖齒槽音 3 前四組的第一個字母(ka ca ta pa)是清音
前四組的第二個字母(kha cha tha pha)是清音送氣 前四組的第三個字母(ga ja da ba)是濁音 前四組的第四個字母(nga nya na ma)是鼻音 第五組的前三個音也是依據這一原則來安排甚有條理
4 藏文字典的排列即依據三十字母的順序來安排每個字的基本部
分稱作「字根」或「字基」མངགཞ (ming gzhi)
三十字母皆可當「字根」用
5 藏字是單字單音這一點和漢字相同「字根」可以配上「音符」
「後音」「再後音」「字頭」及「字足」以構成不同的字但是仍
然單字單音 6 藏文中用小點 ཚག (tsheg) 隔開音節用豎 ཤད (shad) 置於句
子停頓的地方或置於句尾 7 此三十字母發音時都有母音 a 韻
單音節的 བ 讀作 ba但在二個或二個以上的音節時末音節的 བ
讀作 wa例如 ཀབ (羅馬字母對音仍作 ka ba但要讀作 ka wa)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 3
二三十字母配四音符
ཀ (ki) ཀ (ku) ཀ (ke) ཀ (ko)
ཁ (khi) ཁ (khu) ཁ (khe) ཁ (kho)
ག (gi) ག (gu) ག (ge) ག (go)
ང (ngi) (ngu) ང (nge) ང (ngo)
ཅ (ci) (cu) ཅ (ce) ཅ (co)
ཆ (chi) (chu) ཆ (che) ཆ (cho)
ཇ (ji) (ju) ཇ (je) ཇ (jo)
ཉ (nyi) (nyu) ཉ (nye) ཉ (nyo)
ཏ (ti) (tu) ཏ (te) ཏ (to)
ཐ (thi) (thu) ཐ (the) ཐ (tho)
ད (di) (du) ད (de) ད (do)
ན (ni) (nu) ན (ne) ན (no)
པ (pi) (pu) པ (pe) པ (po)
ཕ (phi) (phu) ཕ (phe) ཕ (pho)
བ (bi) (bu) བ (be) བ (bo)
མ (mi) (mu) མ (me) མ (mo)
ཙ (tsi) (tsu) ཙ (tse) ཙ (tso)
ཚ (tshi) (tshu) ཚ (tshe) ཚ (tsho)
ཛ (dzi) (dzu) ཛ (dze) ཛ (dzo)
ཝ (wi) (wu) ཝ (we) ཝ (wo)
ཞ (zhi) (zhu) ཞ (zhe) ཞ (zho)
ཟ (zi) (zu) ཟ (ze) ཟ (zo)
འ (i) (u) འ (e) འ (o)
ཡ (yi) (yu) ཡ (ye) ཡ (yo)
ར (ri) (ru) ར (re) ར (ro)
ལ (li) (lu) ལ (le) ལ (lo)
ཤ (shi) (shu) ཤ (she) ཤ (sho)
ས (si) (su) ས (se) ས (so)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
佛法教材系列 U8
自序
回憶西元 1975 年 11 月起有緣從君庇亟美喇嘛(歐陽無畏教授
1913 - 1991)處從藏文的拼音開始學習藏文而後是藏文的文法
接著進入《因明啟蒙》《宗義》《現觀莊嚴論金鬘疏》《入中論善顯
密意疏》《釋量論》等格魯派要典前後共十六年受益實深
西元 1993 年十月為便於漢地的藏學教學覺得需要編一本合
乎科學由淺而深的藏文拼音教材並能結合佛法的術語使學佛者
很快可以學會拼音進而閱讀佛典因而編出《藏文拼音教材》一書
由諦聽文化公司於 1994 年出版流通並由諦聽文化聘請西藏的格西
錄音
最近網路的教學日漸通行因而在王厚華同學的協助下將此教
材一方面更新為電子新版一方面調整書中的附錄將《心經》增為
藏漢對照另外附上《百法明門論》的[漢藏梵英]的術語便於大眾
的練習
願正法久住
林崇安 200807
於桃園縣[中壢市]內觀教育基金會
【藏文拼音的錄音帶教材請向諦聽文化公司洽購】
說明
1 本教材依據藏文拼音的難易程度來安排共有五章 本教材依據藏文拼音的難易程度來安排共有五章
2 藏文每一音節最多由七部分所組成字根音符後音
再後音前音字頭及字足最複雜的字舉例如下
2 藏文每一音節最多由七部分所組成字根音符後音
再後音前音字頭及字足最複雜的字舉例如下
再後音 音符 字頭前音 後音
前音 後音 字頭 再後音 字根
བ བས (已作)
字根 字足བ བས
(已障)
字足 音符
3 本教材的前三章以「字根」結合音符後音(再後音) 及前音
綜合出七種不同的拼音形式
3 本教材的前三章以「字根」結合音符後音(再後音) 及前音
綜合出七種不同的拼音形式
4 第四章以「字頭+字根」結合音符等綜合出八種不同的拼
音形式
4 第四章以「字頭+字根」結合音符等綜合出八種不同的拼
音形式
5 第五章以「字根+字足」及「字頭+字根+字足」為核心
結合音符等亦各得出八種不同的拼音形式
5 第五章以「字根+字足」及「字頭+字根+字足」為核心
結合音符等亦各得出八種不同的拼音形式
6 本教材有系統地分析以上三十一種拼音形式傳統的拼音
不超出此範圍本教材為一學期之教材
6 本教材有系統地分析以上三十一種拼音形式傳統的拼音
不超出此範圍本教材為一學期之教材
7 為便於講解及學習大部分的拼音都配上羅馬字母的對音 7 為便於講解及學習大部分的拼音都配上羅馬字母的對音
8 文末附有藏文書寫的筆順羅馬及英文字母的對音以及梵
文的藏文對照字以供參考
8 文末附有藏文書寫的筆順羅馬及英文字母的對音以及梵
文的藏文對照字以供參考
9 本教材的練習以佛學常用術語為主並由淺而深來編寫
重要的虛字也一併列入最後並附上藏文的《心經》《無我
之分類》和《百法明門論》的[漢藏梵英]的佛學術語以供
練習
9 本教材的練習以佛學常用術語為主並由淺而深來編寫
重要的虛字也一併列入最後並附上藏文的《心經》《無我
之分類》和《百法明門論》的[漢藏梵英]的佛學術語以供
練習
目錄
第一章 藏文字根及音符helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip01
第二章 藏文後音及再後音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip09
第三章 藏文前音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip17
第四章 藏文字頭helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip24
第五章 藏文字足helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip30
附錄一 藏字之筆順helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip41
附錄二 藏字之羅馬對音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip42
附錄三 梵字與藏字對照表helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip43
附錄四 藏文心經helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip44
附錄五 無我之分類helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip48
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語 helliphelliphelliphelliphellip58
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 1
第一章 藏文字根及音符
一三十字母
(1) ཀ ཁ ག ང ka kha ga nga
(2) ཅ ཆ ཇ ཉ ca cha ja nya
(3) ཏ ཐ ད ན ta tha da na
(4) པ ཕ བ མ pa pha ba ma
(5) ཙ ཚ ཛ ཝ tsa tsha dza wa
(6) ཞ ཟ འ ཡ zha za a ya
(7) ར ལ ཤ ས ra la sha sa
(8) ཧ ཨ ha a
【說明】
1 藏文有三十個字母每四個一組故為「七組半」 2 第一組(ka kha ga nga)為舌根音
第二組(ca cha ja nya)為舌面音 第三組(ta tha da na)為舌尖音 第四組(pa pha ba ma)為雙唇音 以上依口腔的部位由內往外排列甚合科學
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 2
第五組的前三個(tsa tsha dza)是舌尖齒槽音 3 前四組的第一個字母(ka ca ta pa)是清音
前四組的第二個字母(kha cha tha pha)是清音送氣 前四組的第三個字母(ga ja da ba)是濁音 前四組的第四個字母(nga nya na ma)是鼻音 第五組的前三個音也是依據這一原則來安排甚有條理
4 藏文字典的排列即依據三十字母的順序來安排每個字的基本部
分稱作「字根」或「字基」མངགཞ (ming gzhi)
三十字母皆可當「字根」用
5 藏字是單字單音這一點和漢字相同「字根」可以配上「音符」
「後音」「再後音」「字頭」及「字足」以構成不同的字但是仍
然單字單音 6 藏文中用小點 ཚག (tsheg) 隔開音節用豎 ཤད (shad) 置於句
子停頓的地方或置於句尾 7 此三十字母發音時都有母音 a 韻
單音節的 བ 讀作 ba但在二個或二個以上的音節時末音節的 བ
讀作 wa例如 ཀབ (羅馬字母對音仍作 ka ba但要讀作 ka wa)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 3
二三十字母配四音符
ཀ (ki) ཀ (ku) ཀ (ke) ཀ (ko)
ཁ (khi) ཁ (khu) ཁ (khe) ཁ (kho)
ག (gi) ག (gu) ག (ge) ག (go)
ང (ngi) (ngu) ང (nge) ང (ngo)
ཅ (ci) (cu) ཅ (ce) ཅ (co)
ཆ (chi) (chu) ཆ (che) ཆ (cho)
ཇ (ji) (ju) ཇ (je) ཇ (jo)
ཉ (nyi) (nyu) ཉ (nye) ཉ (nyo)
ཏ (ti) (tu) ཏ (te) ཏ (to)
ཐ (thi) (thu) ཐ (the) ཐ (tho)
ད (di) (du) ད (de) ད (do)
ན (ni) (nu) ན (ne) ན (no)
པ (pi) (pu) པ (pe) པ (po)
ཕ (phi) (phu) ཕ (phe) ཕ (pho)
བ (bi) (bu) བ (be) བ (bo)
མ (mi) (mu) མ (me) མ (mo)
ཙ (tsi) (tsu) ཙ (tse) ཙ (tso)
ཚ (tshi) (tshu) ཚ (tshe) ཚ (tsho)
ཛ (dzi) (dzu) ཛ (dze) ཛ (dzo)
ཝ (wi) (wu) ཝ (we) ཝ (wo)
ཞ (zhi) (zhu) ཞ (zhe) ཞ (zho)
ཟ (zi) (zu) ཟ (ze) ཟ (zo)
འ (i) (u) འ (e) འ (o)
ཡ (yi) (yu) ཡ (ye) ཡ (yo)
ར (ri) (ru) ར (re) ར (ro)
ལ (li) (lu) ལ (le) ལ (lo)
ཤ (shi) (shu) ཤ (she) ཤ (sho)
ས (si) (su) ས (se) ས (so)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
說明
1 本教材依據藏文拼音的難易程度來安排共有五章 本教材依據藏文拼音的難易程度來安排共有五章
2 藏文每一音節最多由七部分所組成字根音符後音
再後音前音字頭及字足最複雜的字舉例如下
2 藏文每一音節最多由七部分所組成字根音符後音
再後音前音字頭及字足最複雜的字舉例如下
再後音 音符 字頭前音 後音
前音 後音 字頭 再後音 字根
བ བས (已作)
字根 字足བ བས
(已障)
字足 音符
3 本教材的前三章以「字根」結合音符後音(再後音) 及前音
綜合出七種不同的拼音形式
3 本教材的前三章以「字根」結合音符後音(再後音) 及前音
綜合出七種不同的拼音形式
4 第四章以「字頭+字根」結合音符等綜合出八種不同的拼
音形式
4 第四章以「字頭+字根」結合音符等綜合出八種不同的拼
音形式
5 第五章以「字根+字足」及「字頭+字根+字足」為核心
結合音符等亦各得出八種不同的拼音形式
5 第五章以「字根+字足」及「字頭+字根+字足」為核心
結合音符等亦各得出八種不同的拼音形式
6 本教材有系統地分析以上三十一種拼音形式傳統的拼音
不超出此範圍本教材為一學期之教材
6 本教材有系統地分析以上三十一種拼音形式傳統的拼音
不超出此範圍本教材為一學期之教材
7 為便於講解及學習大部分的拼音都配上羅馬字母的對音 7 為便於講解及學習大部分的拼音都配上羅馬字母的對音
8 文末附有藏文書寫的筆順羅馬及英文字母的對音以及梵
文的藏文對照字以供參考
8 文末附有藏文書寫的筆順羅馬及英文字母的對音以及梵
文的藏文對照字以供參考
9 本教材的練習以佛學常用術語為主並由淺而深來編寫
重要的虛字也一併列入最後並附上藏文的《心經》《無我
之分類》和《百法明門論》的[漢藏梵英]的佛學術語以供
練習
9 本教材的練習以佛學常用術語為主並由淺而深來編寫
重要的虛字也一併列入最後並附上藏文的《心經》《無我
之分類》和《百法明門論》的[漢藏梵英]的佛學術語以供
練習
目錄
第一章 藏文字根及音符helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip01
第二章 藏文後音及再後音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip09
第三章 藏文前音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip17
第四章 藏文字頭helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip24
第五章 藏文字足helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip30
附錄一 藏字之筆順helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip41
附錄二 藏字之羅馬對音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip42
附錄三 梵字與藏字對照表helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip43
附錄四 藏文心經helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip44
附錄五 無我之分類helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip48
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語 helliphelliphelliphelliphellip58
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 1
第一章 藏文字根及音符
一三十字母
(1) ཀ ཁ ག ང ka kha ga nga
(2) ཅ ཆ ཇ ཉ ca cha ja nya
(3) ཏ ཐ ད ན ta tha da na
(4) པ ཕ བ མ pa pha ba ma
(5) ཙ ཚ ཛ ཝ tsa tsha dza wa
(6) ཞ ཟ འ ཡ zha za a ya
(7) ར ལ ཤ ས ra la sha sa
(8) ཧ ཨ ha a
【說明】
1 藏文有三十個字母每四個一組故為「七組半」 2 第一組(ka kha ga nga)為舌根音
第二組(ca cha ja nya)為舌面音 第三組(ta tha da na)為舌尖音 第四組(pa pha ba ma)為雙唇音 以上依口腔的部位由內往外排列甚合科學
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 2
第五組的前三個(tsa tsha dza)是舌尖齒槽音 3 前四組的第一個字母(ka ca ta pa)是清音
前四組的第二個字母(kha cha tha pha)是清音送氣 前四組的第三個字母(ga ja da ba)是濁音 前四組的第四個字母(nga nya na ma)是鼻音 第五組的前三個音也是依據這一原則來安排甚有條理
4 藏文字典的排列即依據三十字母的順序來安排每個字的基本部
分稱作「字根」或「字基」མངགཞ (ming gzhi)
三十字母皆可當「字根」用
5 藏字是單字單音這一點和漢字相同「字根」可以配上「音符」
「後音」「再後音」「字頭」及「字足」以構成不同的字但是仍
然單字單音 6 藏文中用小點 ཚག (tsheg) 隔開音節用豎 ཤད (shad) 置於句
子停頓的地方或置於句尾 7 此三十字母發音時都有母音 a 韻
單音節的 བ 讀作 ba但在二個或二個以上的音節時末音節的 བ
讀作 wa例如 ཀབ (羅馬字母對音仍作 ka ba但要讀作 ka wa)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 3
二三十字母配四音符
ཀ (ki) ཀ (ku) ཀ (ke) ཀ (ko)
ཁ (khi) ཁ (khu) ཁ (khe) ཁ (kho)
ག (gi) ག (gu) ག (ge) ག (go)
ང (ngi) (ngu) ང (nge) ང (ngo)
ཅ (ci) (cu) ཅ (ce) ཅ (co)
ཆ (chi) (chu) ཆ (che) ཆ (cho)
ཇ (ji) (ju) ཇ (je) ཇ (jo)
ཉ (nyi) (nyu) ཉ (nye) ཉ (nyo)
ཏ (ti) (tu) ཏ (te) ཏ (to)
ཐ (thi) (thu) ཐ (the) ཐ (tho)
ད (di) (du) ད (de) ད (do)
ན (ni) (nu) ན (ne) ན (no)
པ (pi) (pu) པ (pe) པ (po)
ཕ (phi) (phu) ཕ (phe) ཕ (pho)
བ (bi) (bu) བ (be) བ (bo)
མ (mi) (mu) མ (me) མ (mo)
ཙ (tsi) (tsu) ཙ (tse) ཙ (tso)
ཚ (tshi) (tshu) ཚ (tshe) ཚ (tsho)
ཛ (dzi) (dzu) ཛ (dze) ཛ (dzo)
ཝ (wi) (wu) ཝ (we) ཝ (wo)
ཞ (zhi) (zhu) ཞ (zhe) ཞ (zho)
ཟ (zi) (zu) ཟ (ze) ཟ (zo)
འ (i) (u) འ (e) འ (o)
ཡ (yi) (yu) ཡ (ye) ཡ (yo)
ར (ri) (ru) ར (re) ར (ro)
ལ (li) (lu) ལ (le) ལ (lo)
ཤ (shi) (shu) ཤ (she) ཤ (sho)
ས (si) (su) ས (se) ས (so)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
目錄
第一章 藏文字根及音符helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip01
第二章 藏文後音及再後音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip09
第三章 藏文前音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip17
第四章 藏文字頭helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip24
第五章 藏文字足helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip30
附錄一 藏字之筆順helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip41
附錄二 藏字之羅馬對音helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip42
附錄三 梵字與藏字對照表helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip43
附錄四 藏文心經helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip44
附錄五 無我之分類helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip48
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語 helliphelliphelliphelliphellip58
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 1
第一章 藏文字根及音符
一三十字母
(1) ཀ ཁ ག ང ka kha ga nga
(2) ཅ ཆ ཇ ཉ ca cha ja nya
(3) ཏ ཐ ད ན ta tha da na
(4) པ ཕ བ མ pa pha ba ma
(5) ཙ ཚ ཛ ཝ tsa tsha dza wa
(6) ཞ ཟ འ ཡ zha za a ya
(7) ར ལ ཤ ས ra la sha sa
(8) ཧ ཨ ha a
【說明】
1 藏文有三十個字母每四個一組故為「七組半」 2 第一組(ka kha ga nga)為舌根音
第二組(ca cha ja nya)為舌面音 第三組(ta tha da na)為舌尖音 第四組(pa pha ba ma)為雙唇音 以上依口腔的部位由內往外排列甚合科學
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 2
第五組的前三個(tsa tsha dza)是舌尖齒槽音 3 前四組的第一個字母(ka ca ta pa)是清音
前四組的第二個字母(kha cha tha pha)是清音送氣 前四組的第三個字母(ga ja da ba)是濁音 前四組的第四個字母(nga nya na ma)是鼻音 第五組的前三個音也是依據這一原則來安排甚有條理
4 藏文字典的排列即依據三十字母的順序來安排每個字的基本部
分稱作「字根」或「字基」མངགཞ (ming gzhi)
三十字母皆可當「字根」用
5 藏字是單字單音這一點和漢字相同「字根」可以配上「音符」
「後音」「再後音」「字頭」及「字足」以構成不同的字但是仍
然單字單音 6 藏文中用小點 ཚག (tsheg) 隔開音節用豎 ཤད (shad) 置於句
子停頓的地方或置於句尾 7 此三十字母發音時都有母音 a 韻
單音節的 བ 讀作 ba但在二個或二個以上的音節時末音節的 བ
讀作 wa例如 ཀབ (羅馬字母對音仍作 ka ba但要讀作 ka wa)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 3
二三十字母配四音符
ཀ (ki) ཀ (ku) ཀ (ke) ཀ (ko)
ཁ (khi) ཁ (khu) ཁ (khe) ཁ (kho)
ག (gi) ག (gu) ག (ge) ག (go)
ང (ngi) (ngu) ང (nge) ང (ngo)
ཅ (ci) (cu) ཅ (ce) ཅ (co)
ཆ (chi) (chu) ཆ (che) ཆ (cho)
ཇ (ji) (ju) ཇ (je) ཇ (jo)
ཉ (nyi) (nyu) ཉ (nye) ཉ (nyo)
ཏ (ti) (tu) ཏ (te) ཏ (to)
ཐ (thi) (thu) ཐ (the) ཐ (tho)
ད (di) (du) ད (de) ད (do)
ན (ni) (nu) ན (ne) ན (no)
པ (pi) (pu) པ (pe) པ (po)
ཕ (phi) (phu) ཕ (phe) ཕ (pho)
བ (bi) (bu) བ (be) བ (bo)
མ (mi) (mu) མ (me) མ (mo)
ཙ (tsi) (tsu) ཙ (tse) ཙ (tso)
ཚ (tshi) (tshu) ཚ (tshe) ཚ (tsho)
ཛ (dzi) (dzu) ཛ (dze) ཛ (dzo)
ཝ (wi) (wu) ཝ (we) ཝ (wo)
ཞ (zhi) (zhu) ཞ (zhe) ཞ (zho)
ཟ (zi) (zu) ཟ (ze) ཟ (zo)
འ (i) (u) འ (e) འ (o)
ཡ (yi) (yu) ཡ (ye) ཡ (yo)
ར (ri) (ru) ར (re) ར (ro)
ལ (li) (lu) ལ (le) ལ (lo)
ཤ (shi) (shu) ཤ (she) ཤ (sho)
ས (si) (su) ས (se) ས (so)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 1
第一章 藏文字根及音符
一三十字母
(1) ཀ ཁ ག ང ka kha ga nga
(2) ཅ ཆ ཇ ཉ ca cha ja nya
(3) ཏ ཐ ད ན ta tha da na
(4) པ ཕ བ མ pa pha ba ma
(5) ཙ ཚ ཛ ཝ tsa tsha dza wa
(6) ཞ ཟ འ ཡ zha za a ya
(7) ར ལ ཤ ས ra la sha sa
(8) ཧ ཨ ha a
【說明】
1 藏文有三十個字母每四個一組故為「七組半」 2 第一組(ka kha ga nga)為舌根音
第二組(ca cha ja nya)為舌面音 第三組(ta tha da na)為舌尖音 第四組(pa pha ba ma)為雙唇音 以上依口腔的部位由內往外排列甚合科學
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 2
第五組的前三個(tsa tsha dza)是舌尖齒槽音 3 前四組的第一個字母(ka ca ta pa)是清音
前四組的第二個字母(kha cha tha pha)是清音送氣 前四組的第三個字母(ga ja da ba)是濁音 前四組的第四個字母(nga nya na ma)是鼻音 第五組的前三個音也是依據這一原則來安排甚有條理
4 藏文字典的排列即依據三十字母的順序來安排每個字的基本部
分稱作「字根」或「字基」མངགཞ (ming gzhi)
三十字母皆可當「字根」用
5 藏字是單字單音這一點和漢字相同「字根」可以配上「音符」
「後音」「再後音」「字頭」及「字足」以構成不同的字但是仍
然單字單音 6 藏文中用小點 ཚག (tsheg) 隔開音節用豎 ཤད (shad) 置於句
子停頓的地方或置於句尾 7 此三十字母發音時都有母音 a 韻
單音節的 བ 讀作 ba但在二個或二個以上的音節時末音節的 བ
讀作 wa例如 ཀབ (羅馬字母對音仍作 ka ba但要讀作 ka wa)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 3
二三十字母配四音符
ཀ (ki) ཀ (ku) ཀ (ke) ཀ (ko)
ཁ (khi) ཁ (khu) ཁ (khe) ཁ (kho)
ག (gi) ག (gu) ག (ge) ག (go)
ང (ngi) (ngu) ང (nge) ང (ngo)
ཅ (ci) (cu) ཅ (ce) ཅ (co)
ཆ (chi) (chu) ཆ (che) ཆ (cho)
ཇ (ji) (ju) ཇ (je) ཇ (jo)
ཉ (nyi) (nyu) ཉ (nye) ཉ (nyo)
ཏ (ti) (tu) ཏ (te) ཏ (to)
ཐ (thi) (thu) ཐ (the) ཐ (tho)
ད (di) (du) ད (de) ད (do)
ན (ni) (nu) ན (ne) ན (no)
པ (pi) (pu) པ (pe) པ (po)
ཕ (phi) (phu) ཕ (phe) ཕ (pho)
བ (bi) (bu) བ (be) བ (bo)
མ (mi) (mu) མ (me) མ (mo)
ཙ (tsi) (tsu) ཙ (tse) ཙ (tso)
ཚ (tshi) (tshu) ཚ (tshe) ཚ (tsho)
ཛ (dzi) (dzu) ཛ (dze) ཛ (dzo)
ཝ (wi) (wu) ཝ (we) ཝ (wo)
ཞ (zhi) (zhu) ཞ (zhe) ཞ (zho)
ཟ (zi) (zu) ཟ (ze) ཟ (zo)
འ (i) (u) འ (e) འ (o)
ཡ (yi) (yu) ཡ (ye) ཡ (yo)
ར (ri) (ru) ར (re) ར (ro)
ལ (li) (lu) ལ (le) ལ (lo)
ཤ (shi) (shu) ཤ (she) ཤ (sho)
ས (si) (su) ས (se) ས (so)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 2
第五組的前三個(tsa tsha dza)是舌尖齒槽音 3 前四組的第一個字母(ka ca ta pa)是清音
前四組的第二個字母(kha cha tha pha)是清音送氣 前四組的第三個字母(ga ja da ba)是濁音 前四組的第四個字母(nga nya na ma)是鼻音 第五組的前三個音也是依據這一原則來安排甚有條理
4 藏文字典的排列即依據三十字母的順序來安排每個字的基本部
分稱作「字根」或「字基」མངགཞ (ming gzhi)
三十字母皆可當「字根」用
5 藏字是單字單音這一點和漢字相同「字根」可以配上「音符」
「後音」「再後音」「字頭」及「字足」以構成不同的字但是仍
然單字單音 6 藏文中用小點 ཚག (tsheg) 隔開音節用豎 ཤད (shad) 置於句
子停頓的地方或置於句尾 7 此三十字母發音時都有母音 a 韻
單音節的 བ 讀作 ba但在二個或二個以上的音節時末音節的 བ
讀作 wa例如 ཀབ (羅馬字母對音仍作 ka ba但要讀作 ka wa)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 3
二三十字母配四音符
ཀ (ki) ཀ (ku) ཀ (ke) ཀ (ko)
ཁ (khi) ཁ (khu) ཁ (khe) ཁ (kho)
ག (gi) ག (gu) ག (ge) ག (go)
ང (ngi) (ngu) ང (nge) ང (ngo)
ཅ (ci) (cu) ཅ (ce) ཅ (co)
ཆ (chi) (chu) ཆ (che) ཆ (cho)
ཇ (ji) (ju) ཇ (je) ཇ (jo)
ཉ (nyi) (nyu) ཉ (nye) ཉ (nyo)
ཏ (ti) (tu) ཏ (te) ཏ (to)
ཐ (thi) (thu) ཐ (the) ཐ (tho)
ད (di) (du) ད (de) ད (do)
ན (ni) (nu) ན (ne) ན (no)
པ (pi) (pu) པ (pe) པ (po)
ཕ (phi) (phu) ཕ (phe) ཕ (pho)
བ (bi) (bu) བ (be) བ (bo)
མ (mi) (mu) མ (me) མ (mo)
ཙ (tsi) (tsu) ཙ (tse) ཙ (tso)
ཚ (tshi) (tshu) ཚ (tshe) ཚ (tsho)
ཛ (dzi) (dzu) ཛ (dze) ཛ (dzo)
ཝ (wi) (wu) ཝ (we) ཝ (wo)
ཞ (zhi) (zhu) ཞ (zhe) ཞ (zho)
ཟ (zi) (zu) ཟ (ze) ཟ (zo)
འ (i) (u) འ (e) འ (o)
ཡ (yi) (yu) ཡ (ye) ཡ (yo)
ར (ri) (ru) ར (re) ར (ro)
ལ (li) (lu) ལ (le) ལ (lo)
ཤ (shi) (shu) ཤ (she) ཤ (sho)
ས (si) (su) ས (se) ས (so)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 3
二三十字母配四音符
ཀ (ki) ཀ (ku) ཀ (ke) ཀ (ko)
ཁ (khi) ཁ (khu) ཁ (khe) ཁ (kho)
ག (gi) ག (gu) ག (ge) ག (go)
ང (ngi) (ngu) ང (nge) ང (ngo)
ཅ (ci) (cu) ཅ (ce) ཅ (co)
ཆ (chi) (chu) ཆ (che) ཆ (cho)
ཇ (ji) (ju) ཇ (je) ཇ (jo)
ཉ (nyi) (nyu) ཉ (nye) ཉ (nyo)
ཏ (ti) (tu) ཏ (te) ཏ (to)
ཐ (thi) (thu) ཐ (the) ཐ (tho)
ད (di) (du) ད (de) ད (do)
ན (ni) (nu) ན (ne) ན (no)
པ (pi) (pu) པ (pe) པ (po)
ཕ (phi) (phu) ཕ (phe) ཕ (pho)
བ (bi) (bu) བ (be) བ (bo)
མ (mi) (mu) མ (me) མ (mo)
ཙ (tsi) (tsu) ཙ (tse) ཙ (tso)
ཚ (tshi) (tshu) ཚ (tshe) ཚ (tsho)
ཛ (dzi) (dzu) ཛ (dze) ཛ (dzo)
ཝ (wi) (wu) ཝ (we) ཝ (wo)
ཞ (zhi) (zhu) ཞ (zhe) ཞ (zho)
ཟ (zi) (zu) ཟ (ze) ཟ (zo)
འ (i) (u) འ (e) འ (o)
ཡ (yi) (yu) ཡ (ye) ཡ (yo)
ར (ri) (ru) ར (re) ར (ro)
ལ (li) (lu) ལ (le) ལ (lo)
ཤ (shi) (shu) ཤ (she) ཤ (sho)
ས (si) (su) ས (se) ས (so)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 4
ཧ (hi) (hu) ཧ (he) ཧ (ho)
ཨ (i) (u) ཨ (e) ཨ (o)
【說明】 1 藏文音符有 iue 及 o 四個分別寫成 其名稱分別
是
གག (gi gu)
ཞབས (zhabs kyu)
འགང (greng bu) 或稱 འགངཔ (greng po)
ནར (na ro)
2 第一三四個音符加在字根的最上方第二個音符則加在字根的
最下方 3 傳統的拼音方式以第一組為例拼讀如下
ཀ (ka)+(gi gu) rarr ki
ཀ (ka)+(zhabs kyu) rarr ku
ཀ (ka)+( greng bu) rarr ke
ཀ (ka)+( na ro) rarr ko
ཁ (kha)+(gi gu) rarr khi
ཁ (kha)+(zhabs kyu) rarr khu
ཁ (kha)+( greng bu) rarr khe
ཁ (kha)+( na ro) rarr kho
ག (ga)+(gi gu) rarr gi
ག (ga)+(zhabs kyu) rarr gu
ག (ga)+( greng bu) rarr ge
ག (ga)+( na ro) rarr go
ང (nga)+(gi gu) rarr ngi
(nga)+(zhabs kyu) rarr ngu
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 5
ང (nga)+( greng bu) rarr nge
ང (nga)+( na ro) rarr ngo
4 兩個以上的音節的末音節為 བ 時讀作 wo
例如 རབ (羅馬字母對音為 ri bo但要讀作 ri wo)
又後一音節若為 འ འའ要與其前一音節合併成一音節例如
ག + rarr ག (盒)
ga u gau
ང + འ rarr ངའ (我啊)
nga o ngao
ཟ + འ rarr ཟའ (食啊)
za o zao
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 6
綜合練習一
1 ངཚ ngo tsha 慚
2 chu 水
3 བ du ba 煙 (讀作 du wa)
4 མ me 火
5 ཚབ tsha ba 辛味 (讀作 tsha wa)
6 ཡག yi ge 文字
7 ལལ le lo 懈怠
8 ས sa 地
綜合練習二
1 su (虛字)於向為了(名詞)誰
2 ru (虛字)於為了(名詞)軍隊放牛者
3 tu (虛字)於為了
4 du (虛字)於為了
5 ན na (虛字)於若
6 ར ra (虛字)於向為了當作後音 r要與前一
音節結合(見第二章)
(名詞)山羊
7 ལ (虛字)於向為了(名詞)山
以上七個虛字合稱「七邏聲」
8 ག ང ད ན བ མ འ ར ལ ས 為句尾之十個完結詞
go ngo do no bo mo lsquoo ro lo so
綜合練習三
1 ག gi (虛字) 的之
2 ཡ yi (虛字) 的之
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 7
3 འ i (虛字) 的之但要與前一
音節結合在一起
4 ངཡབ nga yi ba 我所
5 ངའབ ngai ba 我所
6 འཆག sui cho ga 誰的儀軌
7 ངཚའཁནམཐབ nga tshoi kha na ma tho ba 我們的罪
綜合練習四
1 ཀནཀ ka ni ka (梵語對音)迦膩色迦王
2 ཀབ ka ba 柱子
3 ཁནར kho na re 彼人說
4 ག gu ru (梵語對音)古魯上師
5 གཆ go cha 鎧甲
6 ངབ ngo bo 體性
7 ཅཅ ca co 卒暴音
8 ཅའ ceo 作如是說
9 ཆ cha 部分雙
10 བ chu bo 暴流河流
11 ཇབ jo bo 尊長
12 ཉམ nyi ma 太陽
13 ཉ པ nyi shu pa 二十頌
14 ཏ te (虛字) (帶餘)謂
15 ཐམ tha ma 最後
16 ཐབ tho ba 錘
17 ད de (虛字)彼
18 ན ni (虛字)者
19 པཏལ po ta la (梵語對音)普陀落山(持舟山)
20 ཕཉ pho nya 使者
21 ག bu ga 孔洞
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 8
22 མམ ma mo 本母鄔摩天女
23 མ mi 人不
24 mu 邊際
25 ཙན tsa na 當時
26 ཚ tshe 時壽
27 ཞབ zhi ba 靜
28 འན o na 然則
29 ཡག yo ga (梵語對音)瑜珈
30 རབ re ba 希求
31 ར ro 味
32 ཤཔ sha pa 沉香樹
33 སསབ so so ba 各別
34 སམ so ma 新
35 ཧ ཀ he ru ka (梵語對音)兮魯迦忿怒尊
36 ཨཏཤ a ti sha (梵語對音)阿底峽
37 ཨཤཀ a sho ka (梵語對音)阿育王
38 ཨམཧ e ma ho (梵語對音)希有
39 ཞན zhe na 如是問云
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 9
第二章 藏文後音及再後音
一十個後音 ( སའ ག rjes jug)
1 [字根等] + ག (g)
2 [字根等] + ང (ng)
3 [字根等] + ད (d)
4 [字根等] + ན (n)
5 [字根等] + བ (b)
6 [字根等] + མ (m)
7 [字根等] + འ ()
8 [字根等] + ར (r)
9 [字根等] + ལ (l)
10 [字根等] + ས (s)
【說明】 [字根等] 之母音結合「後音」的子音仍維持單字單音由下面的
例子可明瞭
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 10
二「字根」配上「後音」
以藏文字母第一組為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kag kang kad kan kab kam ka kar kal kas
2 ཁག ཁང ཁད ཁན ཁབ ཁམ ཁའ ཁར ཁལ ཁས
khag khang khad khan khab kham kha khar khal khas
3 གག གང གད གན གབ གམ གའ གར གལ གས
gag gang gad gan gab gam ga gar gal gas
4 ངག ངང ངད ངན ངབ ངམ ངའ ངར ངལ ངས
ngag ngang ngad ngan ngab ngam nga ngar ngal ngas
又如
1 ཞག ཞང ཞད ཞན ཞབ ཞམ ཞའ ཞར ཞལ ཞས
zhag zhang zhad zhan zhab zham zha zhar zhal zhas
2 ཨག ཨང ཨད ཨན ཨབ ཨམ ཨའ ཨར ཨལ ཨས
ag ang ad an ab am a ar al as
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(ga) rarr kag
ཀང (ka)+(nga) rarr kang ཀད (ka)+(da) rarr kad ཀན (ka)+(na) rarr kan ཀབ (ka)+(ba) rarr kab ཀམ (ka)+(ma) rarr kam ཀའ (ka)+( a) rarr ka ཀར (ka)+(ra) rarr kar
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 11
ཀལ (ka)+(la) rarr kal ཀས (ka)+(sa) rarr kas
2 一般而言後加字為 d n l 及 s 時會使字根的母音 a 配上 e
韻並將音拉長
三「字根」配上「音符」及「後音」
以藏文字母第一字為例
1 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kig king kid kin kib kim ki kir kil kis
2 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kug kung kud kun kub kum ku kur kul kus
3 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
keg keng ked ken keb kem ke ker kel kes
4 ཀག ཀང ཀད ཀན ཀབ ཀམ ཀའ ཀར ཀལ ཀས
kog kong kod kon kob kom ko kor kol kos
【說明】 1 傳統的拼音方式如下
ཀག (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ga) rarr kig
ཀང (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(nga) rarr king
ཀད (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(da) rarr kid
ཀན (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(na) rarr kin
ཀབ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ba) rarr kib
ཀམ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ma) rarr kim
ཀའ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +( a) rarr ki
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 12
ཀར (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(ra) rarr kir
ཀལ (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(la) rarr kil
ཀས (ka)+(gi gu) rarr (ki) +(sa) rarr kis
ཀག (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(ga) rarr kug
ཀང (ka)+(zhabs kyu) rarr (ku) +(nga) rarr kung
ཀག (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(ga) rarr keg
ཀང (ka)+( greng bu) rarr (ke) +(nga) rarr keng
ཀག (ka)+( na ro) rarr (ko) +(ga) rarr kog
ཀང (ka)+( na ro) rarr (ko) +(nga) rarr kong
2 虛字 - ར - ས - འང - འམ 與其前一音節合併的例子
ཡནཔ + (- ར ) rarr ཡནཔར (yin par)
ཡནཔ + (- ས ) rarr ཡནཔས (yin pas)
ཡནཔ + (- འང) rarr ཡནཔའང (yin paang)
ཡནཔ + (- འམ ) rarr ཡནཔའམ (yin paam)
四二個再後音 ( ཡངའ ག yang jug)
「後音」+ ས (s) 及 「後音」+ ད (d) 將[字根等] 配上「後音」及「再後音」共有如下七種
1 [字根等] + གས (gs)
2 [字根等] + ངས (ngs)
3 [字根等] + བས (bs)
4 [字根等] + མས (ms)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 13
5 [字根等] + ན ད (今不用)
(nd)
8 [字根等] + ར ད (今不用)
(rd)
9 [字根等] + ལད (今不用)
(ld)
【說明】
1 「再後音」有 ས 及 ད 二種今日只用 ས 一種故結合「後音」
後只有前列四種用法
2 「字根」配上「後音」及「再後音」的拼音方式如下
ཀགས (ka)+ (ga sa) rarr kags
ཀངས (ka)+ (nga sa) rarr kangs
ཀབས (ka)+ (ba sa) rarr kabs
ཀམས (ka)+ (ma sa) rarr kams
ཆགས (cha)+ (ga sa) rarr chags 貪形成
སངས (sa)+ (nga sa) rarr sangs 醒
ཐབས (tha)+ (ba sa) rarr thabs 方便
ཁམས (kha)+ (ma sa) rarr khams 界
3 「字根」結合「音符」後再配上「後音」及「再後音」的拼
音方式
ཀགས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ga sa) rarr kigs
ཀངས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (nga sa) rarr kings
ཀབས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ba sa) rarr kibs
ཀམས (ka)+(gi gu) rarr(ki) + (ma sa) rarr kims
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 14
རགས (ra)+ (gi gu) rarr(ri) + (ga sa) rarr rigs 種性
བས (sha)+ (zhabs kyu) rarr(shu) + (ba sa) rarr shubs 鞘
སམས (sa)+ (greng bu) rarr(se) + (ma sa) rarr sems 心
ཡངས (ya)+ (na ro) rarr(yo) + (nga sa) rarr yongs 完全
由以上例子可以看出「後音」與「再後音」可以一併看待故下章
起不分開處理
綜合練習一
1 ཡདཔ yod pa 有
2 མདཔ med pa 無
3 རགཔ reg pa 觸
4 ཚརབ tshor ba 受
5 སམསཔ sems pa 思
6 མསཔ mos pa 勝解
7 ཤསརབ shes rab 慧
8 དདཔ dad pa 信
9 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
10 ཤསཔ shes pa 知
11 ཁདག kha dog 顏色
12 རངཔ ring po 長
13 ངབ thung ba 短
14 ཡནལག yan lag 支分
15 སར ser 黃
16 ནར འའད nor bui od 珠光
17 ནཔ mun pa 暗
18 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
19 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
20 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 15
21 ཉཉན nye nyon 隨煩惱
22 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
23 མརགཔ ma rig pa 無明
24 ཐཚམ the tshom 疑
25 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
26 མདདཔ ma dad pa 不信
27 བགམདཔ bag med pa 放逸
28 གངཟག gang zag 補特伽羅
29 ཚགསཔ tshogs pa 和合
30 གརམ go rim 次第
31 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
32 ས dus 時
33 ལ yul 方
34 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
35 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
36 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
37 བམཔ bem po 塵色
綜合練習二
1 ལས las (虛字) 從比(名詞)業
2 ནས nas (虛字) 從(名詞)青稞
3 ཡས yis (虛字) 以用
4 གས gis (虛字) 以
5 ཡང yang (虛字) 亦雖然而
6 འང ang (虛字) 亦雖然而
7 གམ ངམ དམ ནམ བམ མམ འམ རམ ལམ སམ ཏམ (虛字) 或
gam ngam dam nam bam mam am ram lam sam tam
8 ནམ nam 何時
9 གང gang 凡什麼
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 16
10 མན min (否定詞) 非
11 མད med (否定詞) 否
12 ཅང cing (虛字) 且
13 ཞང zhing (虛字) 且
14 ཤང shing (虛字) 且
15 ཅས ces 稱曰
16 ཞས zhes 稱曰
17 ཅག cig 一命令詞合稱「一令詞」
18 ཞག zhig 一命令詞合稱「一令詞」
19 ཤག shig 一命令詞合稱「一令詞」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 17
第三章 藏文前音
一五個前音( ནའ ག sngon jug)
1 ག + [字根等]
(g)
2 ད + [字根等]
(d)
3 བ + [字根等]
(b)
4 མ + [字根等]
(m)
5 འ + [字根等]
()
【說明】 1 前音 ག用在字根 ཅཉ ཏདན ཙ ཞཟཡ ཤས 之前
2 前音 ད用在字根 ཀགང པབམ 之前
3 前音 བ用在字根 ཀག ཅཉ ཏདན ཙ ཛ ཞཟ རཤ ས 之前
4 前音 མ用在字根 ཁགང ཆཇཉ ཐདན ཚཛ 之前
5 前音 འ用在字根 ཁག ཆཇ ཐད ཕབ ཚཛ 之前
6 在傳統的拼音中前音的讀法如下
ག 讀作 (gao)
ད 讀作 (dao)
བ 讀作 (bao)
མ 讀作 (mao)
འ 讀作 (ao)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 18
二「前音」結合「字根」「音符」後再配上「後音再
後音」的拼音方式 1 「前音」+「字根」
藏文中無 གཞ 以及 དཀ 等字型
2 「前音」+「字根」+「音符」
གཞ (gao) + (zha)(gi gu) rarr gzhi (根基)
དཔ (dao) + (pa)(greng bu) rarr dpe (喻)
བ (bao) + (ca)(zhabs kyu) rarr bcu (十)
མག (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (頭)
འ (ao) + (da)(zhabs kyu) rarr du (集)
3 「前音」+「字根」+「後音再後音」
གཡས (gao) +(ya) (sa) rarr gyas (右)
དཀའ (dao) + (ka) ( a) rarr dka (難)
བཏབ (bao) + (ta) (ba) rarr btab (已播)
མཐའ (mao) + (tha) ( a) rarr mtha (邊)
འདས (ao) + (da) (sa) rarr das (過去)
གནངས (gao) + (na) (nga sa) rarr gnangs (允許)
དཔགས (dao) + (pa) (ga sa) rarr dpags (已思量)
བསགས (bao) + (sa) (ga sa) rarr bsags (積集)
མདངས (mao) + (da) (nga sa) rarr mdangs (色澤)
འཕགས (ao) + (pha) (ga sa) rarr phags (聖)
4 「前音」+「字根」+「音符」+「後音再後音」
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 19
གཅག (gao) +(ca)(gi gu) rarr gci (ga) rarr gcig (一)
དངས (dao) + (nga)(na ro) rarr dngo (sa) rarr dngos (事實直接)
བཞན (bao) + (zha)(gi gu) rarr bzhi (na) rarr bzhin (如)
མགན (mao) + (ga)(na ro) rarr mgo (na) rarr mgon (依怙)
འ ག (ao) + (ja)(zhabs kyu) rarr ju (ga) rarr jug (入)
གཤགས (gao) + (sha)(greng bu) rarr gshe (ga sa) rarr gshegs (來去)
ད གས (dao) + (ba)(zhabs kyu) rarr dbu (ga sa) rarr dbugs (呼吸)
བགགས (bao) + (ga)(greng bu) rarr bge (ga sa) rarr bgegs (障礙)
མ ངས (mao) + (tsha)(zhabs kyu) rarr mtshu (nga sa) rarr mtshungs (相應)
འདགས (ao) + (da)(na ro) rarr do (ga sa) rarr dogs (紫)
以上拼音中字根為鼻音之 nga nya na 及 ma 時要讀成清音 字根為 ba 時要讀為 wa且為清音 字根為 ya 時也要讀成清音 三 總結一以「字根」配合音符後音(再後音)以及前音
的七種拼音形式 1 「字根」
ལ[la] (山)
2 「字根」+音符
ཞ[zha] (gi gu)rarrzhi (寂靜)
3 「字根」+後音再後音
གང[ga] ngararrgang (凡)
སངས[sa] nga sararrsangs (醒)
4 「字根」+音符+後音再後音
ཐག[tha] (greng bu) rarrthe gararrtheg (乘)
ཐགས[the] (na ro) rarrtho ga sararrthogs (貪著)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 20
5 前音+「字根」
缺
6 前音+「字根」+音符
མཚmao [tsha] (na ro)rarrmtsho (海)
7 前音+「字根」+後音再後音
དབངdao [ba] ngararrdbang (權根) དམངསdao [ma] nga sararrdmangs (民)
8 前音+「字根」+音符+後音再後音
བ ངbao [za] (zhabs kyu) rarrbzu ngararrbzung (所取) ག གསgao [za] (zhabs kyu) rarrgzu ga sararrgzugs (色)
以上缺第五種故以「字根」為主來結合音符及前後音共有七種
拼音形式此中後音與再後音一併處理
在拼音時要停頓在含有「字根」之處例如上面最後的例子是停頓
在 za gzu 及 gzugs 處
此中括號內所示為「字根」所在之處
綜合練習一
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地(定)
3 དགབ dge ba 善
4 དངསཔ dngos po 實事
5 ག གས ང gzugs phung 色蘊
6 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
7 མཐབ mtho ba 高
8 དམའབ dma ba 下
9 དཀར dkar 白
10 དམར dmar 紅
11 མངརབ mngar ba 甘味
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 21
12 འཇམཔ jam pa 滑
13 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
14 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
15 འདདཆགས dod chags 貪
16 འཁནའཛན khon dzin 恨
17 འཆབཔ chab pa 覆
18 འཚགཔ tshig pa 惱
19 གཡ gyo 諂
20 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
21 གཉད gnyid 睡眠
22 འཐབཔ thob pa 得
23 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
24 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
25 གནསཔ gnas pa 住
26 འ གཔ jug pa 流轉
27 ནམམཁའ nam mkha 虛空
28 ག གསདངག གས ངཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞
是異
29 ཆསདགབའདབཞནཉད chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
30 ཆསམདགབའདབཞནཉད chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真
如
31 མགཡབ mi gyo ba 不動
32 འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
33 གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med
補特伽羅
無我
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 22
綜合練習二
1 བརཆདགཅགཔ bar chad gcig pa 一間
2 དཔགཚདགཅག dpag tshad gcig 一踰善那
3 བཀདཔགཅགཔའཏངངའཛན bkod pa gcig pai ting nge dzin
一相莊嚴三
摩地
4 ཐགཔགཅགཔ theg pa gcig pa 一乘
5 སགཅགན dus gcig na 一時
6 དནགཉས don gnyis 二利(二事)
a རངདན rang don 自事
b གཞནདན gzhan don 他事
7 ལསགཉས las gnyis 二業
a སམསཔའལས sems pai las 思業
b བསམཔའལས bsam pai las 思已業
8 ཁམསག མ khams gsum 三界
a འདདཁམས dod khams 欲界
b ག གསཁམས gzugs khams 色界
c ག གསམདཁམས gzugs med khams 無色界
9 སམསདཔའག མ sems dpa gsum 三種薩埵
a དམཚག dam tshig 誓句
b ཡཤས ye shes 智慧
c ཏངངའཛནསམསདཔའ ting nge dzin sems dpa
三摩地薩埵
10 འཁརལརམཔག མ khor lo rim pa gsum 三轉法輪
a འཁརལདངཔ khor lo dang po 初法輪
བདནཔབཞའཆསའཁར bden pa bzhii chos
khor 四諦法輪
b འཁརལབརཔ khor lo bar pa 中法輪
མཚནཉདམདཔའཆསའཁར mtshan nyid med
pai chos khor 無相法輪
c འཁརལཐམ khor lo tha ma 末法輪
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 23
11 བསམགཏནབཞ bsam gtan bzhi 四靜慮
a བསམགཏནདངཔ bsam gtan dang po 初靜慮
b བསམགཏནགཉསཔ bsam gtan gnyis pa 第二靜慮
c བསམགཏནག མཔ bsam gtan gsum pa 第三靜慮
d བསམགཏནབཞཔ tsam gtan bzhi pa 第四靜慮
12 མཐའགཉས mtha gnyis 二邊
a ཡདམཐའ yod mtha 有邊
b མདམཐའ med mtha 無邊
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 24
第四章 藏文字頭
一三個字頭( མགཅནག མ mgo can gsum)
ར ལ ས[字根] [字根] [字根]
說明
1 字頭 ར可加在字根 ཀཏཙ གཇདབཛ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(ra)(ka btags) rarr rka
(ra)(ga btags) rarr rga
(ra)(nga btags) rarr rnga
(ra)(ja btags) rarr rja
(ra)(nya btags) rarr rnya
(ra)(ta btags) rarr rta
(ra)(da btags) rarr rda
(ra)(na btags) rarr rna
(ra)(ba btags) rarr rba
(ra)(ma btags) rarr rma
(ra)(tsa btags) rarr rtsa
(ra)(dza btags) rarr rdza
此中 nga nya na 及 ma 四個鼻音要讀成清音
2 字頭 ལ可加在字根 ཀཅཏཔ གཇདབ ང ཧ 之上
其拼音方式如下
(la)(ka btags) rarr lka
(la)(ga btags) rarr lga
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 25
(la)(nga btags) rarr lnga
(la)(ca btags) rarr lca
(la)(ja btags) rarr lja
(la)(ta btags) rarr lta
(la)(da btags) rarr lda
(la)(pa btags) rarr lpa
(la)(ba btags) rarr lba
(la)(ha btags) rarr lha
此中鼻音 nga要讀成清音
3 字頭 ས可加在字根 ཀཏཔཙ གདབ ངཉནམ 之上
其拼音方式如下
(sa)(ka btags) rarr ska
(sa)(ga btags) rarr sga
(sa)(nya btags) rarr snya
(sa)(nga btags) rarr snga
(sa)(ta btags) rarr sta
(sa)(da btags) rarr sda
(sa)(na btags) rarr sna
(sa)(pa btags) rarr spa
(sa)(ba btags) rarr sba
(sa)(ma btags) rarr sma
(sa)(tsa btags) rarr stsa
此中鼻音 nga nya na 及 ma要讀成清音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 26
二 總結二以「字頭與字根」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字頭與字根」
[la nga btags]rarrlnga (五)
2 「字頭與字根」+音符
[sa ka btags]rarrska (zhabs kyu)rarr sku (身)
3 「字頭與字根」+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta ga rarr rtag (常)
གས[ra ta btags]rarrrta ga sa rarr rtags (因)
4 「字頭與字根」+音符+後音再後音
ག[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga rarr rtog (尋分別)
གས[ra ta btags]rarrrta (na ro) rarr rto ga sa rarr rtogs (通達)
5 前音+「字頭與字根」
བ bao [ra da btags] rarr brda (符號)
6 前音+「字頭與字根」+音符
བ bao [ra tsa btags] rarr brtas (greng bu)rarr brtse (悲憫)
7 前音+「字頭與字根」+後音再後音
བ གbao [ra ta btags] rarrbrta ga rarr brtag (觀察) བ གསbao [ra ta btags] rarrbrta ga sa rarr brtags (擇)
8 前音+「字頭與字根」+音符+後音再後音
བ མbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma rarr bsgom (修) བ མསbao [sa ga btags]rarrbsga (na ro)rarrbsgo ma sararr bsgoms (已修)
以上共八種拼音形式
括號內為「字頭與字根」所在之處
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 27
綜合練習一
1 གཔ rtag pa 常
2 མ གཔ mi rtag pa 無常
3 མཔ lham pa 方
4 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色(本顯色)
5 sngo 青
6 ལ rdul 塵
7 ཀག kug sna 霧
8 ངབ snang ba 明
9 རམའའད skar mai od 星光
10 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
11 སམསཅན མ ནཔ sems can du mi ston pa 非有情名
12 ན snyan 可意
13 མ ན mi snyan 不可意
14 བའདབངཔ rna ba[i dbang po 耳根
15 བཔ rtsub pa 澀
16 བ lci ba 重
17 བ བ bska ba 淡味
18 མཔ skom pa 渴
19 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
20 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
綜合練習二
1 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa
極迥色
2 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
3 བའ མཤས rna bai rnam shes 耳識
4 འ མཤས snai rnam shes 鼻識
5 འ མཤས lcei rnam shes 舌識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 28
6 ལངས yul nges lnga 五別境
7 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
8 བཏང མས btang snyoms 捨
9 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
10 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
11 འཇགཚགསལ བ zhe sdang med pa 薩迦耶見
12 མཐརའཛནཔའ བ jig tshogs la lta ba 邊執見
13 བམཆགའཛན mthar dzin pai lta ba 見取
14 ལག log lta 邪見
15 སར ser sna 慳
16 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
17 གསཔ rmugs pa 惛沉
18 དཔ rgod pa 掉舉
19 མཔརགངབ rnam par gyeng ba 散亂
20 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
21 འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
22 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
23 བ rga ba 老
24 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
綜合練習三
1 ཚདམགཉས tshad ma gnyis 二量
a མངན མཚདམ mngon sum tshad ma
現量
b སདཔགཚདམ rjes dpag tshad ma 比量
2 མསའ གགཉས snyoms jug gnyis 二種定
a འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
b འ ཤསམདཔའ མསའ ག du shes med pai snyoms jug
無想定
3 བདནཔགཉས bden pa gnyis 二諦
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 29
a དནདམབདནཔ don dam bden pa 勝義諦
b ཀན བབདནཔ kun rdzob bden pa 世俗諦
4 སག མ dus gsum 三時
a འདས das 過去
b ད da lta 現在
c མའངས ma ongs 未來
5 ག གསག མ gzugs gsum 三色處
a བ ནཡདདངཐགསདངབཅསཔ bstan yhod dang thogs dang bcas pa
有見有對
b བ ནམདདངཐགསདངབཅསཔ bstan med dang thogs dang bcas pa
無見有對
c བ ནམདདངཐགསམད bstan med dang thogs med
無見無對
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 30
第五章 藏文字足
一四個字足( འདགསཅནབཞ dogs can bzhi)
[字根] rarr [字根]
ཡ
[字根] rarr [字根]
ར
[字根]
ལ
[字根] rarr [字根]
ཝ
說明
1 字足 ཡ可加在 ཀཁག པཕབམ ཧ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ya btags) rarr kya ཁ (kha) (ya btags) rarr khya ག (ga) (ya btags) rarr gya
(pa) (ya btags) rarr pya 讀成[ca]
(pha) (ya btags) rarr phya 讀成[cha]
(ba) (ya btags) rarr bya 讀成[ja]
(ma) (ya btags) rarr mya 讀成[nya]
(ha) (ya btags) rarr hya
此中 pya phya bya mya要讀成 ca cha ja nya
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 31
2 字足 ར可加在 ཀཏཔ ཁཕག ཐ ན དབ ཧ མ ས 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(ra btags) rarr kra ཁ (kha) (ra btags) rarr khra ག (ga) (ra btags) rarr gra
(ta) (ra btags) rarr tra (tha) (ra btags) rarr thra (da) (ra btags) rarr dra (na) (ra btags) rarr nra (pa) (ra btags) rarr pra (pha) (ra btags) rarr phra (ba) (ra btags) rarr bra (ma) (ra btags) rarr mra (sa) (ra btags) rarr sra (ha) (ra btags) rarr hra
此中 nra mra的鼻音要讀成清音
3 字足 ལ可加在 ཀགབརས ཟ 等字根之下
其拼音方式如下
ཀ (ka)(la btags) rarr kla ག (ga) (la btags) rarr gla
(ba) (la btags) rarr bla (ra) (la btags) rarr rla (sa) (la btags) rarr sla (za) (la btags) rarr zla 讀成[da]
此中前五個讀成清音最末一個讀成 da
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 32
4 字足 ཝ加在 ཀཁག ཉ ད ཙཚ ཞཟ རལཤསཧ 等字根之下
ཀ ཁ ག ཉ ད ཙ ཚ ཞ ཟ ར ལ ཤ ས ཧ
darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr darr
ག ཀ ག
其發音不變
二 總結三以「字根與字足」配合音符後音(再後音)以
及前音的八種拼音形式
1 「字根與字足」
[ba (ya btags)] rarr bya (鳥所作)
2 「字根與字足」+音符
ག[ga (ya btags)] rarr gya (gi gu) rarr gyi (之)
3 「字根與字足」+後音再後音
ཀང[ka (ya btags)] rarr kya nga rarr kyang (雖然)
མས[ba (ya btags)] rarr bya ma sa rarr byams (慈)
4 「字根與字足」+音符+後音再後音
གལ[ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro la rarr grol (解脫)
ཁམས[kha (ra btags)] rarr khra (gi gu) rarr khri ma sa rarr khrims (戒律)
5 前音+「字根與字足」
དགdao [ga (ra btags)] rarr dgra (敵)
6 前音+「字根與字足」+音符
འགao [ga (ra btags)] rarr gra (na ro) rarr gro (走)
7 前音+「字根與字足」+後音再後音
ད རda [ba (ya btags)] rarr dbya ra rarr dbyar (夏)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 33
ད ངསdao [ba (ya btags)] rarr dbya nga sa rarr dbyangs (元音)
8 前音+「字根與字足」+音符+後音再後音
མགནmao [ga (ra btags)] rarrmgra (gi gu)rarr mgri na rarr mgrin (頸) ད ངསdao [ba (ya btags)] rarrdbya (gi gu)rarrdbyi nga sa rarr dbyings (界)
以上八種拼音形式
中括號內為「字根與字足」所在之處
三 總結四以「字頭字根與字足」配合音符後音(再
後音)以及前音的八種拼音形式
1 「字頭字根與字足」
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (印漢)
2 「字頭字根與字足」+音符
[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu (因)
3 「字頭字根與字足」+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] na rarr rgyan (莊嚴)
ངས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] nga sa rarr rgyangs (張開)
4 「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
ན[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu) rarr rgyu na
rarr rgyun (相續)
གས[ra ga btagsrarrrga (ya btags) rarrrgya] (zhabs kyu)rarr rgyu ga sa
rarr rgyugs (試跑)
5 前音+「字頭字根與字足」
བ bao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (百)
6 前音+「字頭字根與字足」+音符
བ bao [sa ka btagsrarrbska (ya btags) rarrbskya] (gi gu) rarr bskyi (借)
7 前音+「字頭字根與字足」+後音再後音
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 34
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] da rarr brgyad (八) བ ངསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags)rarrbrga] nga sararrbrgyangs (元音)
8 前音+「字頭字根與字足」+音符+後音再後音
བ དbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu da rarr brgyud (傳承) བ གསbao [ra ga btagsrarrbrga (ya btags) rarrbrgya] (zhabs kyu)
rarrbrgyu ga sa rarr brgyugs (已跑)
བ བསbao [sa ga btagsrarrbsga (ra btags) rarrbsgra] (zhabs kyu)
rarrbsgru ba sa rarr bsgrubs (形色)
以上八種拼音形式
中括號內為「字頭字根與字足」所在之處
藏文最複雜的拼音形式即上面所列最後二個例子的組合情形
四結論
由第三章的總結一第四章的總結二以及本章的總結三與四可歸
納出藏文音節的拼音形式共有三十一種
綜合練習一
1 བ ནཡདཐགསབཅསཀ ག གས
bstan yod thogs bcas kyi gzugs
有見有對
色
2 མཔ zlum po 圓
3 sgyu 誑
4 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyar byas pa
無執受大
種為因聲
5 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog bryad 八支分色
6 བའའད zla bai od 月光
7 ན sprin 雲
8 ལབ phya le ba 正
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 35
9 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
10 གབམ grib ma 影
11 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
12 འ མཆད drii skye mched 香處
13 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
14 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
15 ང rlung 風
16 གངབ grang ba 冷
17 བཀསཔ bkres pa 饑
18 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
19 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang 相似眼根
20 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
21 ཡངདགཔར ངསཔལས རབ
yang dag par blangs pa las gyur ba
受所引色
22 དབངའ རབ
dbang byor ba 定自在所
生色
23 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
24 ནཔ dran pa 念
25 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
26 བ ནའ ས brtson grus 精進
27 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 輕安
綜合練習二
1 ཀ kyi (虛字)之的
2 ག gyi (虛字)之的
3 ཀས kyis (虛字)以
4 གས gyis (虛字)以
5 ཀང kyang (虛字)雖然亦
6 རངགམཚནཉདཀས བཔ rang gi mtshan nyid kyis grub pa
以自相存在
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 36
7 རངབཞནགས བཔ rang bzhin gyis grub pa 以自性存在
8 ངབཉདགས བཔ ngo bo nyid gyis grub pa 以自體存在
9 བདནཔར བཔ bden par grub pa 真實存在
10 ཡངདགཔར བཔ yang dag par grub pa 真正存在
11 དནདམཔར བཔ don dam par grub pa 勝義存在
12 དཁནཉད བཔ de kho na nyid du grub
pa 真性存在
13 ས བཔ rdzas su grub pa 實質存在
14 རངངསནས བཔ rang ngos nas grub pa 從自方存在
綜合練習三
1 རམཔགཉས rim pa gnyis 二次第
a བ དརམ bskyed rim 生起次第
b གསརམ rdzogs rim 圓滿次第
2 ངའདསགཉས myang das gnyis 二涅槃
a གབཅས ངའདས lhag bcas myang das 有餘涅槃
b གམད ངའདས lhag med myang das 無餘涅槃
3 མཁནཔགཉས mkhyen pa gnyis 二智
a ཇ དཔམཁནཔ ji snyed pa mkhyen pa 盡所有智
b ཇ བམཁནཔ ji lta ba mkhyen pa 如所有智
4 བདགམདགཉས bdag med gnyis 二無我
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無
我
b ཆསཀབདགམད chos kyi bdag med 法無我
5 ཚགསགཉས tshogs gnyis 二資糧
a བསདནམསཀཚགས bsod nams kyi tshogs 福德資糧
b ཡཤསཀཚགས ye shes kyi tshogs 智慧資糧
6 ཐགཆནགཉས theg chen gnyis 二種大乘
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 37
a ཕར ནཐགཔ phar phyin theg pa 般若乘
b གསཀཐགཔ sngags kyi theg pa 密咒乘
7 དངས བགཉས dngos grub gnyis 二種成就
a མཆགགདངས བ mchog gi dngos grub 最上成就
b ནམངགདངས བ thun mong gi dngos grub 共同成就
8 བདགའཛནགཉས bdag dzin gnyis 二種我執
a གངཟགབདགའཛན gang zag bdag dzin 補特伽羅我
執
b ཆསཀབདགའཛན chos kyi bdag dzin 法我執
9 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種發心
a ཀན བསམསབ ད kun rdzob sems bskyed 世俗發心
b དནདམསམསབ ད don dam sems bskyed 勝義發心
10 སམསབ དགཉས sems bskyed gnyis 二種菩提心
a ནཔསམསབ ད smon pa sems bskyed 願菩提心
b འ གཔསམསབ ད jug pa sems bskyed 行菩提心
11 བཔགཉས sgrib pa gnyis 二障
a ཉནམངཔའ བཔ nyon mong pai sgrib pa 煩惱障
b ཤས འ བཔ shes byai sgrib pa 所知障
12 མད བ ད rnam dbye brgyad 八囀聲
a ངབ ནཔའ ngo bo ston pai sgra 體聲
b ལས བའ las su bya bai sgra 業聲
c དཔའ byed pai sgra 具聲
d དགསཆདཀ dgos ched kyi sgra 所為聲
e འ ངཁངསཀ byung khungs kyi sgra 所從聲
f འ ལབའ brel bai sgra 所屬聲
g ནགནསཀ rten gnas kyi sgra 所依聲
h འབདཔའ bod pai sgra 呼聲
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 38
全書綜合練習一
1 bu 子
2 ས so 齒
3 ཉབ nye ba 近
4 ཤཟ sha za 羅剎
5 སརཧ sa ra ha (梵語對音)薩羅訶
6 ཚཚ tsha tsha 佛塔小泥像
7 མཆབ mi che ba 無煩天
8 ཨ ར a su ra (梵語對音)阿素洛
9 ལཁམསདངབ ལ གསམཆགའཛན
tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin 戒禁取
10 གདག phrag dog 嫉
11 ཁངཁ khong khro 瞋
12 ང ལ nga rgyal 慢
13 གསཔ rgyags pa 憍
14 ཁབ khro ba 忿
15 འགདཔ gyod pa 惡作
16 ད དཔ dpyod pa 伺
17 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
全書綜合練習二
1 ཡག མང ཚག བ དཔ yi ge ming tshig brjod ba
文字名句顯(詮)
2 ད ངསཡག གསལ ད dbyangs yig gsal byed
元音輔音
3 ནའ ག སའ གཡངའ གsngon zug rzes zug yang zug
前音後音再後音
4 མགཅན འདགསཅན mgo can dogs can
字頭字足
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 39
5 ན ད གབཅས འ ད ད rgyan sdud lhag bcas byed sdud
嚴攝詞帶餘詞分
合詞
6 དགག བདག dgag sgra bdag sgra
遮聲我聲
7 ན དང ད གང
ni sgra dang sgra de sgra gang sgra
(虛字) 呢聲合分
詞彼聲總聲
全書綜合練習三
1 ས ག མ skyes bu gsum 三士
2 བངགཡནལགག མ ན sgrub ngag yan lag gsum ldan
因明三支
3 དཔག མ srid pa gsum 三有
4 ལསཀའ ས ག མ las kyi bras bu gsum 三業果
5 ལཁམས མག མ tshul khrims rnam gsum
三聚淨戒
6 བ བཔག མ bslab pa gsum 三學
7 བམཐའ བབཞ grub mtha smra ba bzhi
四大宗派
8 གངབཞ gling bzhi 四洲
9 རལམབཞ sbyor lam bzhi 四加行位
10 ག བཞ phyag rgya bzhi 四法印
11 འ ནལསབཞ phrin las bzhi 四事業
12 ད བཞ rgyud sde bzhi 四密續
13 ནབཞ rkyen bzhi 四緣
14 བ བའདངསཔབཞ bsdu bai dngos po bzhi 四攝事
15 ལབརགས rgyal ba rigs lnga 五方佛
16 བའ ང rtsa bai rlung lnga 五根本氣
17 བཔ sgrib pa lnga 五蓋
18 བས ག stobs drug 六力
19 ག rgyu drug 六因
20 ཕརལ ནཔ ག pha rol tu phyin pa drug 六波羅蜜多
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 40
21 ན ག rgyan drug 六莊嚴
22 ས ནཔ ག rjes su dran pa drug 六隨念
23 འགབརགས ག gro ba rigs drug 六趣
24 འཕགསལམཡནལགབ ད phags lam yan lag brgyad
八聖道支
25 གབ ལབ ད sdug bsngal brgyad 八苦
26 ངཉདབཅབ ད stong nyid bco brgyad 十八空
27 ཁམསབཅབ ད khams bco brgyad 十八界
28 ང གསསབ ན byang phyogs so bdun 三十七菩提分法
29 ས ཆནཔའམཚན མ གཉས
skyes bu chen poi mtshan sum cu rtsa gnyis
三十二大士相
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 41
附錄一 藏字之筆順
另有更繁之寫法此處為省略之寫法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 42
附錄二 藏字之羅馬對音
第一種對音(配合梵文)為
ka kha ga ṅg ca cha ja ntildea ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za ḥa ya ra la śa sa ha a
第二種對音(便於英文打字)為
ka kha ga nga ca cha ja nya ta tha da na pa pha ba ma tsa tsha dza wa zha za a ya ra la sha sa ha a
本書採取第二種對音(便於英文打字)
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 43
附錄三 梵字與藏字對照表
此中有六個反體字
a ā i ī u ū ṛ ṛī
ḷ lī e ai o au am aḥ
ka kha ga gha nga ca cha ja jha nya
ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na
pa pha ba bha ma ya ra la wa
śa ṣa sa ha kṣa
ṭa ṭha ḍa ṇa ṣa kṣa
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 44
附錄四 藏文心經
གར ད བྷགབཏ པརམ དཡ
〔梵云薄伽梵蒂般若波羅蜜多些達亞〕
བད ད བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔ
〔藏云薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔལ གའཚལལ
〔敬禮般若波羅蜜多薄伽梵母〕
འད དབདགགསཐསཔ སགཅགན བཅམ ནའདས ལཔའཁབ ད ངཔའ
རལདག ངགདགའ ནཆནཔདང ང བསམསདཔའདགའ ནཆནཔདངཐབས
ཅག བ གསཏ དའཚབཅམ ནའདསཟབམ ངབཞས བའཆསཀ མགངསཀ
ཏངངའཛནལ མསཔར གསས
如是我聞一時薄伽梵住王舍城鷲峰山中與大苾芻眾及諸菩薩摩訶薩俱爾
時世尊等入甚深明了三摩地法之異門
ཡངདའཚ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང ག
ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམ དཔཉདལ མཔར ཞང ངཔ པདདགལ
ཡངརངབཞནགས ངཔར མཔར འ
復於爾時觀自在菩薩摩訶薩行深般若波羅蜜多時觀察照見五蘊體性悉皆
是空
དནསསངས སཀམ སཚདང ནཔ རའ ས ང བསམསདཔའ སམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལའད དཅས སས
時具壽舍利子承佛威力白聖者觀自在菩薩摩訶薩曰
རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ དཔ དཔར
འདདཔདསཇ རབ བཔར ད དཅས སཔདང ང བསམསདཔའསམསདཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 45
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གགསཚདང ནཔ རའ ལའད ད
ཅས སས
若善男子欲修行甚深般若波羅蜜多者復當云何修學作是語已觀自在菩薩
摩訶薩答具壽舍利子言
རའ རགསཀ འམ རགསཀ མགངལལཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམའ ད
པ དཔརའདདཔདསའད ར མཔརབ བར ངཔ པདདགཀངརངབཞན
གས ངཔར མཔརཡངདགཔར ས བ འ
若善男子及善女人欲修行甚深般若波羅蜜多者彼應如是觀察五蘊體性皆空
ག གས ངཔའ
色即是空
ངཔཉདག གསས
空即是色
ག གསལས ངཔཉདགཞནམཡན ངཔཉདལསཀངག གསགཞནམཡནན
色不異空空不異色
དབཞན ཚརབདང འ ཤསདང འ དདང མཔརཤསཔ མས ངཔའ
如是受想行識亦復皆空
རའ ད བསན ཆསཐམསཅད ངཔཉདད མཚནཉདམདཔ མ སཔ
མའགགསཔ མམདཔ མདང ལབམདཔ བམདཔ གངབམདཔའ
是故舍利子一切法空性無相無生無滅無垢離垢無減無增
རའ ད བསན ངཔཉདལག གསམད ཚརབམད འ ཤསམད འ དམད
མཔརཤསཔམད མགམད བམད མད མད སམད ཡདམད
ག གསམད མད མད རམད རག མད ཆསམདད
舍利子是故爾時空性之中無色無受無想無行亦無有識無眼無
耳無鼻無舌無身無意無色無聲無香無味無觸無法
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 46
མགགཁམསམདཔནསཡདཀཁམསམད
ཡདཀ མཔརཤསཔའཁམསཀབར ཡངམདད
無眼界〔無眼識界〕乃至無意界無意識界
མརགཔམད མརགཔཟདཔམདཔནས ཤམད ཤཟདཔའབར ཡངམདད
無無明亦無無明盡乃至無老死亦無老死盡
གབ ལབདང ཀནའ ངབདང འགགཔདང ལམམད ཡཤསམད ཐབཔམད
མཐབཔཡངམདད
無苦集滅道無智無得亦無不得
རའ ད བསན ང བསམསདཔའ མསཐབཔམདཔའ རཤསརབཀ
ཕརལ ནཔལབ ནཅངགནསཏ སམསལ བཔམདཔས གཔམདད
ནཅལགལསཤན འདསནས ངནལསའདསཔའམཐར ནཏ
是故舍利子以無所得故諸菩薩眾依止般若波羅蜜多心無障礙無有恐怖
超過顛倒究竟涅槃
སག མ མཔརབ གསཔའསངས སཐམསཅདཀངཤསརབཀཕརལ ན
པལབ ནནས ནམདཔཡངདགཔར གསཔའ ང བ མངནཔར གསཔར
སངས སས
三世一切諸佛亦皆依般若波羅蜜多故證得無上正等菩提
ད བསན ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས རགཔཆནཔའ གས ནམདཔའ
གས མམཉམཔདངམཉམཔའ གས གབ ལཐམསཅདརབ ཞབར དཔའ གས
མབ ནཔསན བདནཔརཤསཔར ཤསརབཀཕརལ ནཔའ གས སཔ
舍利子是故當知般若波羅蜜多大密咒者是大明咒是無上咒是無等等咒
能除一切諸苦之咒真實無倒故知般若波羅蜜多是祕密咒即說般若波羅蜜
多咒曰
ཏ གཏགཏ རགཏ རསགཏ བ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 47
峨帝峨帝波囉峨帝波囉僧峨帝菩提莎訶
རའ ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔསཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ
བ བཔར འ
舍利子菩薩摩訶薩應如是修學甚深般若波羅蜜多
དནསབཅམ ནའདསཏངངའཛནདལསབཞངསཏ ང བསམསདཔའསམསདཔའ
ཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གལལགསས ཞས བ ནནསལགསས
ལགསས རགསཀ དདབཞནན རགསཀ དདབཞནཏ
ཇ རཁདཀསབ ནཔདབཞན ཤསརབཀཕརལ ནཔཟབམལ དཔར
དབཞནགཤགསཔ མསཀང ས ཡརངང
爾時世尊從彼定起告聖者觀自在菩薩摩訶薩曰善哉善哉善男子如是
如是如汝所說彼當如是修學般若波羅蜜多一切如來亦當隨喜
བཅམ ནའདསཀསད དཅསབཀའ ལནས ཚདང ནཔ ར ཏའ དང
ང བསམསདཔའསམསདཔའཆནཔའཕགསཔ ནརསགཟགསདབང གདང
ཐམསཅདདང ནཔའའཁརདདང དང མདང མཡནདང
ཟརབཅསཔའའཇག ནཡརངས
བཅམ ནའདསཀསག ངསཔལམངནཔརབ དད
時薄伽梵說是語已具壽舍利子聖者觀自在菩薩摩訶薩一切世間天人阿
蘇羅乾闥婆等聞佛所說皆大歡喜信受奉行
བཅམ ནའདསམཤསརབཀཕརལ ནཔའ ངཔཞས བཐགཔཆནཔའམད
གསས
〔大乘經薄伽梵母〕《般若波羅蜜多心經》〔完滿〕
གརགམཁནཔབམལམ དང ལ བདག ངརནཆན སབ རཅང
ཆནགལ བདག དང ནམམཁའལསགསཔས སཏགཏནལཕབཔའ
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 48
〔印度親教師毗瑪拉彌渣及翻譯師比丘寶軍所譯校譯師善慧及虛空等人所抉
擇〕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 49
附錄五 無我之分類
གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
A1 ཡདཔ yod pa 有
A2 མདཔ med pa 無
A1 ཡདཔ yod pa 有
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
B2 གཔ rtag pa 常
B1 དངསཔ dngos po 實事
[མ གཔ] [mi rtag pa] [無常]
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
[བམཔ] [bem po] [物質]
C2 ཤསཔ shes pa 知
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
C1 ག གས [ ང] gzugs [phung] 色[蘊]
D1 འག གས phyii gzugs 外色
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
D1 འག གས phyii gzugs 外色
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
E1 ག གསཀ མཆད gzugs kyi skye mched 色處
[བ ངཡདཐགསབཅསཀ ག གས]
[bstang yod thogs bcas kyi gzugs]
[有見有對色]
F1 ད བས dbyibs 形色
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 50
F2 ཁདག kha dog 顯色
F1 ད བསག གསབ དཔ dbyibs gzugs brgyad po 八種形色
1 རངཔ ring po 長
2 ངབ thung ba 短
3 མཐབ mtho ba 高
4 དམའབ dma ba 下
5 མཔ lham pa 方
6 མཔ zlum po 圓
7 ལབ phya le ba 正
8 ལབམཡནཔ phya le ba ma yin pa 不正
F2 ཁདག kha dog 顯色
G1 བའཁདག rtsa bai kha dog 根本色[本顯色]
G2 ཡནལགགཁདག yan lag gi kha dog 支分色[差別色]
G1 བའཁདགབཞ rtsa bai kha dog bzhi 四根本色
1 sngo 青
2 སར ser 黃
3 དཀར dkar 白
4 དམར dmar 紅 [赤]
G2 ཡནལགགཁདགབ ད yan lag gi kha dog brgyad 八支分色
1 ན sprin 雲
2 བ du ba 煙
3 ལ rdul 塵
4 ཀག kug sna 霧
5 ངབ snang ba 明
a བའའད zla bai od 月光
b རམའའད skar mai od 星光
c ནགའད sman gyi od 藥光
d ནར འའད nor bui od 珠光
6 ནཔ mun pa 暗
7 གབམ grib ma 影
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 51
8 ཉམའའདཟར nyi mai od zer 日光
E2 འ མཆད sgrai skye mched 聲處
F1 ཟནཔའའ ངབཆནཔ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
F1 ཟནཔའའ ངབཆན པ ར སཔའ
zin pai byung ba chen po rgyur byas pai sgra
有執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
F2 མཟནཔའའ ངབ ཆནཔ ར སཔ
ma zin pai byung ba chen po rgyur byas pa
無執受大種為音
聲
G1 སམསཅན ནཔ sems can du ston pa 有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
G2 སམསཅན མ ནཔ smes can du mi ston pa 非有情名
1 ན snyan 可意
2 མ ན mi snyan 不可意
E3 འ མཆད drii skye mched 香處
F1 ན སཀ lhan skyes kyi dri 俱生香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
F2 ར ངག sbyar byung gi dri 和合香
1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
2 མཞམཔ dri mi zhim pa 惡香
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 52
E3 dri 香處
F1 ཞམཔ dri zhim pa 好香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
F2 ངབ dri nga ba 惡香
1 ཤསམཆབའམཉམཔའ shas mi che bai mnyam pai dri
平等香
2 ཤསཆབའམམཉམཔའ shas che bai mi mnyam pai dri
不平等香
E4 རའ མཆད roi skye mched 味處
1 ཁབ khwa ba 苦味
2 རཔ skyur pa 酸味
3 མངརབ mngar ba 甘味
4 ཚབ tsha ba 辛味
5 ལནཚབ lan tsha ba 鹹味
6 བ བ bska ba 淡味
E5 རག འ མཆད reg byai skye mched 觸處
F1 འ ངབབཞ byung ba bzhi 四大種
1 ས sa 地
2 chu 水
3 མ me 火
4 ང rlung 風
F2 འ ང རགརག byung gyur gyi reg bya 大種所造觸
1 འཇམཔ jam pa 滑
2 བཔ rtsub pa 澀
3 བ lci ba 重
4 གངབ grang ba 冷
5 བཀསཔ bkres pa 餓
6 མཔ skom pa 渴
7 ཡངབ yang ba 輕
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 53
D2 ནངགག གས nang gi gzugs 內色
E1 མགགདབངཔ mig gi dbang po 眼根
1 ནབཅསཀམགདབང rten bcas kyi mig dbang 有依眼根
2 དམ ངཀམགདབང de mtshung kyi mig dbang
相似眼根
E2 བའདབངཔ rna bai dbang po 耳根
1 ནབཅསཀ བའདབངཔ rten bcas kyi rna bai dbang po
有依耳根
2 དམ ངཀ བའདབངཔ de mtshung kyi rna bai dbang po
相似耳根
E3 འདབངཔ snai dbang po 鼻根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi sna dbang 有依鼻根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi sna dbang
相似鼻根
E4 འདབངཔ lcei dbang po 舌根
1 ནབཅསཀ དབང rten bcas kyi lce dbang 有依舌根
2 དམ ངཀ དབང de mtshung kyi lce dbang 相似舌根
E5 སཀདབངཔ lus kyi dbang po 身根
1 ནབཅསཀ སདབང rten bcas kyi lus dbang 有依身根
2 དམ ངཀ སདབང de mtshung kyi lus dbang 相似身根
D3 ཆསཀ མཆདཔའག གས chos kyi skye mched pai gzugs
法處所攝色
[བ ནམདཐགསམདཀ ག གས]
[bstan med thogs med kyi gzugs]
無見無對色
1 བ བལས རབ bsdu ba las gyur ba 極略色
2 མངནཔར བསཡདཔ mngon par skabs yod pa 極迥色
3 ཡངདགཔར yang dag par 受所引色
ངསཔལས རབ blangs pa las gyur ba [無表色]
4 ཀནབཏགསཔ kun btags pa 遍計所起色
5 དབངའ རབ dbang byor ba 定自在所生色
C2 ཤསཔ shes pa 知
D1 མཤས [སམས] rnam shes [sems] 識 [心]
D2 སམས ང sems byung 心所
D1 མཤསཚགས ག rnam shes tshogs drug 六識
1 མགག མཔརཤསཔ mig gi rnam par shes pa 眼識
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 54
2 བའ མཔརཤསཔ rna bai rnam par shes pa 耳識
3 འ མཔརཤསཔ snai rnam par shes pa 鼻識
4 འ མཔརཤསཔ lcei rnam par shes pa 舌識
5 སཀ མཔརཤསཔ lus kyi rnam par shes pa 身識
6 ཡདཀ མཔརཤསཔ yid kyi rnam par shes pa 意識
D2 སམས ངང sems byung nga lnga 五十五心所有法
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
E1 ཀནའག kun gro lnga 五遍行
1 རགཔ reg pa 觸
2 ཡདལ དཔ yid la byed pa 作意
3 ཚརབ tshor ba 受
4 འ ཤས du shes 想
5 སམསཔ sems pa 思
E2 ལངས yul nges lnga 五別境
1 འ ནཔ dun pa 欲
2 མསཔ mos pa 勝解
3 ནཔ dran pa 念
4 ཏངངའཛན ting nge dzin 三摩地 [定]
5 ཤསརབ shes rab 慧
E3 དགབབ གཅག dge ba bcu gcig 十一善
1 དདཔ dad pa 信
2 ངཚཤསཔ ngo tsha shes pa 慚
3 ཁལཡདཔ khrel yod pa 愧
4 མཆགསཔ ma chags pa 無貪
5 ཞ ངམདཔ zhe sdang med pa 無瞋
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 55
6 གཏ གམདཔ gti mug med pa 無癡
7 བ ནའ ས brtson grus 勤[精進]
8 ཤན ངསཔ shin tu sbyangs pa 安[輕安]
9 བགཡདཔ bag yod pa 不放逸
10 བཏང མས btang snyoms 捨
11 མཔརམའཚབ rnam par mi tshe ba 不害
E4 ཉནབ rtsa nyon bcu 十根本煩惱
1 འདདཆགས dod chags 貪
2 ཁངཁ khong khro 瞋
3 ང ལ nga rgyal 慢
4 མརགཔ ma rig pa 無明
5 ཐཚམ the tshom 疑
6 འཇགཚགསལ བ jig tshogs la lta ba 薩迦耶見 [身見]
7 མཐརའཛནཔའ བ mthar dzin pai lta ba 邊執見
8 བམཆགའཛན lta ba mchog dzin 見取
9 ལཁམསདངབ ལ གས
མཆགའཛན tshul khrims dang brtul zhugs mchog dzin
戒禁取
10 ལག log lta 邪見
E5 ཉཉནཉ nye nyon nyi shu 二十隨煩惱
1 ཁབ khro ba 忿
2 འཁནའཛན khon dzin 恨
3 འཆབཔ chab pa 覆
4 འཚགཔ tshig pa 惱
5 གདག phrag dog 嫉
6 སར ser sna 慳
7 sgyu 誑
8 གཡ gyo 諂
9 གསཔ rgyags pa 憍
10 མཔརའཚབ rnam par tshe ba 害
11 ངཚམདཔ ngo tsha med pa 無慚
12 ཁལམདཔ khrel med pa 無愧
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 56
13 གསཔ rmugs pa 惛沉
14 དཔ rgod pa 掉舉
15 མདདཔ ma dad pa 不信
16 ལལ le lo 懈怠
17 བགམདཔ bag med pa 放逸
18 བ དངསཔ brjed nges pa 忘念
19 ཤསབཞནམཡནཔ shes bzhin ma yin pa 不正知
20 མཔརགཡངབ rnam par gyeng ba 散亂
E6 གཞནའ རབཞ gzhan gyur bzhi 四不定
1 གཉད gnyid 睡眠
2 འགདཔ gyod pa 惡作[悔]
3 གཔ rtog pa 尋
4 ད དཔ dpyod pa 伺
C3 ནམནའ ད ldan min du byed 心不相應行
D1 གངཟག gang zag 補特伽羅
D2 གངཟགམཡནཔའ ནམནའ ད
gang zag ma yin pai ldan min du byed
非補特伽羅之不
相應行
1 འཐབཔ thob pa 得
2 འ ཤསམདཔའ མས འ ག
du shes med pai snyoms jug
無想定
3 འགགཔའ མསའ ག gog pai snyoms jug 滅盡定
4 འ ཤསམདཔབ du shes med pa ba 無想異熟
5 གགདབངཔ srog gi dbang po 命根
6 རགསའ ནཔ rigs thun pa 眾同分
7 བ skye ba 生
8 བ rga ba 老
9 གནསཔ gnas pa 住
10 མ གཔ mi rtag pa 無常
11 མངགཚགས ming gi tshogs 名身
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 57
12 ཚགགཚགས tshig gi tshogs 句身
13 ཡགའཚགས yi gei tshogs 文身
14 སས བཉད so so skye bo nyid 異生性
15 འ གཔ jug pa 流轉
16 སསརངསཔ so sor nges pa 定異
17 འ རའགལ byor grel 相應
18 འགགསཔ gyogs pa 勢速
19 གརམ go rim 次第
20 ས dus 時
21 ལ yul 方
22 གངས grangs 數
23 ཐགསཔ thogs pa 和合
B2 གཔ rtag pa 常
[འ སམ སཀཆས] [gus ma byas kyi chos] 無為法
1 ནམམཁའ nam mkha 虛空
2 སསརབ གསའགག so sor brtags gog 擇滅
3 སསརབ གསམནག འགགཔ
so sor brtags min gyi gog pa
非擇滅
4 དག མགང ངམཡན པའའ སམ སཀཆས
de gsum gang rung ma yin pai dus ma byas kyi chos
其他無為法
a གངཟགགབདགམད gang zag gi bdag med 補特伽羅無我
b ག གསཀ གཔ gzugs kyi ldog pa 色之返體
c ག གསམཚན ཡནཔ gzugs mtshon bya yin pa 色是名標
d ག གས ངམཚནཉད ཡནཔ
gzugs rung mtshan nyid yin pa
變壞是義相
e ག གསདངག གས ང ཐདདཡནཔ
gzugs dang gzugs rung tha dad yin pa
色與變壞是相異
f ཆསདགབའད བཞནཉད
chos dge bai de bzhin nyid
善法真如
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 58
g ཆསམདགབའདབཞན ཉད
chos mi dge bai de bzhin nyid
不善法真如
h ཆས ངམབ ན མསཀ དབཞནཉད
chos lung ma bstan rnams kyi de bzhin nyid
無記法真如
i མགཡབ mi gyo ba 不動
j འ ཤསདངཚརབའགགཔ du shes dang tshor ba gog pa
想受滅
A2 མདཔ med pa 無
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 59
附錄六 《百法明門論》[漢藏梵英]佛學術語
CHINESE TIBETAN SANSKRIT ENGLISH 百法 ཆསབ śatam dharma 100 phenomena
A1 心法 སམས citta mind
A2 心所有法 སམས ང caittasikā dharma mental factor
A3 色法 ག གས rῡpa form A4 心不相應行
法 ནམནའ ད cittaviprayuktasaṃskāra
dharma non-associated compositional factor
A5 無為法 འ སམ སཀཆས asaṃskṛtadharma uncompounded phenomenon
A1 八心法[八識] མཤསཚགསབ ད aṣṭa vijntildeāna 8 consciousnesses
1 眼識 མགག མཔརཤསཔ cakṣurvijntildeāna eye consciousness
2 耳識 བའ མཔརཤསཔ śrotravijntildeāna ear consciousness
3 鼻識 འ མཔརཤསཔ ghrāṇavijntildeāna nose consciousness
4 舌識 འ མཔརཤསཔ jihvāvijntildeāna tongue consciousness
5 身識 སཀ མཔརཤསཔ kāyavijntildeāna body consciousness
6 意識 ཡདཀ མཔརཤསཔ manovijntildeāna mental consciousness
7 末那識[意] ཉནཡད མཔརཤསཔ kleśavijntildeāna afflicted mind mind afflicted with egoism
8 阿賴耶識
[心] ཀནགཞ མཤས ālayavijntildeāna foundation consciousness
mind-basis-of-all
A2 五十一心所
有法 སམས ང བ གཅག eka-pantildecāśat caittasikā
dharma 51 mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
B4 六根本煩惱 ཉན ག ṣaṭ mῡlakleśa 6 root afflictions
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catvāri aniyata 4 changeable mental factors
B1 五遍行 ཀནའག pantildeca sarvatraga 5 omnipresent mental factors
1 作意 ཡདལ དཔ manaskāra mental engagement
2 觸 རགཔ sparśa contact
3 受 ཚརབ vedanā feeling
4 想 འ ཤས saṃjntildeā discrimination
5 思 སམསཔ cetanā intention
B2 五別境 ལངས pantildeca viniyata 5 determining mental factors
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 60
1 欲 འ ནཔ chanda aspiration
2 勝解 མསཔ adhimokṣa belief
3 念 ནཔ smṛti mindfulness
4 三摩地 [定] ཏངངའཛན samādhi stabilization
5 慧 ཤསརབ prajntildeā knowledge
B3 十一善 དགབབ གཅག ekādaśa kuśala 11 virtuous mental factors
1 信 དདཔ śraddhā faith
2 精進 བ ནའ ས vīrya effort
3 慚 ངཚཤསཔ hrī shame
4 愧 ཁལཡདཔ apatrāpya embarrassment
5 無貪 མཆགསཔ alobha non-attachment
6 無瞋 ཞ ངམདཔ adveṣa non-hatred
7 無癡 གཏ གམདཔ amoha non-ignorance
8 輕安 ཤན ངསཔ prasrabdhi pliancy
9 不放逸 བགཡདཔ apramāda conscientiousness
10 行捨 བཏང མས upekṣā equanimity
11 不害 མཔརམའཚབ avihiṃsā non-harmfulness
B4 六煩惱 ཉན ག ṣaḍ mῡlakleśa 6 root afflictions
1 貪 འདདཆགས rāga desire
2 瞋 ཁངཁ pratigha anger
3 慢 ང ལ māna pride
4 無明 མརགཔ avidyā ignorance
5 疑 ཐཚམ vicikitsā doubt
6 不正見 བཉནམངསཅན dṛṣṭi afflicted view
B5 二十隨煩惱 ཉཉནཉ viṃśati upakleśa 20 secondary afflictions
1 忿 ཁབ krodha belligerence
2 恨 འཁནའཛན upanāha resentment
3 惱 འཚགཔ pradāśā spite
4 覆 འཆབཔ mrakṣa concealment
5 誑 māyā deceit
6 諂 གཡ śāṭhya dissimulation
7 憍 གསཔ mada haughtiness
8 害 མཔརའཚབ vihiṃsā harmfulness
9 嫉 གདག irṣyā jealousy
10 慳 སར mātsarya miserliness
11 無慚 ངཚམདཔ āhrīkya non-shame
12 無愧 ཁལམདཔ anapatrāpya non-embarrassment
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 61
13 不信 མདདཔ āśraddhya non-faith
14 懈怠 ལལ kausīdya laziness
15 放逸 བགམདཔ pramāda non-conscientiousness
16 惛沉 གསཔ styāna lethargy
17 掉舉 དཔ auddhatya excitement
18 失念 བ དངསཔ muṣitasmṛtitā forgetfulness
19 不正知 ཤསབཞནམཡནཔ asaṃprajanya non-introspection
20 散亂 མཔརགཡངབ vikṣepa distraction
B6 四不定 གཞནའ རབཞ catur aniyata 4 changeable mental factors
1 睡眠 གཉད middha sleep
2 惡作 འགདཔ kaukṛtya regret
3 尋 གཔ vitarka investigation
4 伺 ད དཔ vicāra analysis
A3 十一色法 ག གསབ གཅག ekādaśa rῡpāṇi 11 forms
1 眼根 མགགདབངཔ cakṣurindriya eye sense
2 耳根 བའདབངཔ śrotrendriya ear sense
3 鼻根 འདབངཔ ghrāṇendriya nose sense
4 舌根 འདབངཔ jihvendriya tongue sense
5 身根 སཀདབངཔ kāyendriya body sense
6 色 ག གས rῡpa visible form
7 聲 śabda sound
8 香 gandha odor
9 味 ར rasa taste
10 觸 རག spraṣṭavya tangible object
11 法處所攝色 ཆསཀ མཆདཔའག གས dharmāyatanarῡpa form for the mental consciousness
A4 二十四心不
相應行法 ནམནའ དཉརབཞ
caturviṃśati cittaviprayuktasaṃskāra dharma
24 non-associated compositional factors
1 得 འཐབཔ prāpti acquisition
2 命根 གགདབངཔ jīvitendriya life faculty
3 眾同分 རགསའ ནཔ nikāyasabhāgata similarity of type
4 異生性 སས བཉད pṛthagjanatva state of an ordinary being
5 無想定 འ ཤསམདཔའ མསའ ག asaṃjntildeisamāpatti absorption without discrimination
6 滅盡定 འགགཔའ མསའ ག nirodhasamāpatti absorption of cessation
7 無想報 འ ཤསམདཔབ āsaṃjntildeika one having no discrimination
8 名身 མངགཚགས nāmakāya group of stems
9 句身 ཚགགཚགས padakāya group of words
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
內觀教育基金會 httpwwwinsightsorgtw 62
10 文身 ཡགའཚགས vyantildejanakāya group of letters
11 生 བ jāti birth
12 老 བ jarā aging
13 住 གནསཔ sthiti duration
14 無常 མ གཔ anityatā impermanence
15 流轉 འ གཔ pravṛtti continuity
16 定異 སསརངསཔ pratiniyama distinction
17 相應 འ རའགལ yoga relatedness
18 勢速 འགགསཔ jāva rapidity
19 次第 གརམ anukrama order
20 方 ལ deśa area
21 時 ས kāla time
22 數 གངས saṃkhyā number
23 和合性 དཔམ ནཔའཚགས
འ བ sāmagrī collection of same kind composition
24 不和合性 དཔམམ ནཔའཚགས
འ བམནཔ asāmagrī collection of different kind non-composition
A5 六無為法 འ སམ སཀཆས ག ṣaḍ asaṃskṛtādharma 6 uncompounded phenomena
1 虛空 ནམམཁའ ākāśa space
2 擇滅 སསརབ གསའགག pratisaṃkhyānirodha analytical cessation
3 非擇滅 སསརབ གསམནགའགགཔ apratisaṃkhyānirodha non-analytical cessation
4 不動無為 མགཡབའའ སམ ས ānintildejya state of being unmoved by pleasure or pain
5 想受滅無為 འ ཤསདངཚརབའགག པའའ སམ ས saṃjntildeāvedayitanirodha
state without discrimination and feeling
6 真如 དབཞནཉད tathatā suchness
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-
《藏文拼音教材》(配合佛學術語)
編著林崇安教授
出版[桃園縣]中壢市內觀教育基金會
助印郵撥19155446 財團法人內觀教育基金會
通訊320 中壢郵政 9ndash110 信箱或
桃園縣大溪鎮頭寮福安里十鄰 12 之 3(大溪內觀教育禪林)
電話和手機(03)485-29620937-126-660
傳真(03)425ndash8073
網址httpwwwinsightsorgtw
初版2004諦聽文化公司
新版(電子檔)2008 年 7 月
- U8封面序c
- U8藏文拚音教材(配合佛學術語)
- U8末頁c
-