eeter ter ssamxaraze - jramazeamxaraze - jramazemeca.gov.ge/itst/_files/files/saiubileo2.pdf ·...

8
afxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministros specialuri gamocema maisi, 2010 weli afxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministros specialuri gamocema maisi, 2010 weli eTer eTer samxaraZe - jRamaZe samxaraZe - jRamaZe rad gaocdi... rad gaocdi... ho, es me var, ho, es me var, tirifi rom xelebs giwvdis... tirifi rom xelebs giwvdis... yvavilebis navSi vwevar, yvavilebis navSi vwevar, mxuravs kalTa mSobel miwis... mxuravs kalTa mSobel miwis... es sicocxlec daixarja, es sicocxlec daixarja, SfoTviT, wviT da aRelvebiT, SfoTviT, wviT da aRelvebiT, magram qveynad leqsi damrCa, magram qveynad leqsi damrCa, Sen tkbil Tarze samRerebi... Sen tkbil Tarze samRerebi... es vardebi, es foTlebi, es vardebi, es foTlebi, dRes cremlad rom mecemian, dRes cremlad rom mecemian, kargo, nuki SeSfoTdebi, kargo, nuki SeSfoTdebi, Cemi, Cumi leqsebia. Cemi, Cumi leqsebia. nu swyvet, nu swyvet Sen mag nu swyvet, nu swyvet Sen mag yvavils, yvavils, mis ylortebSi leqsi hyvavis, mis ylortebSi leqsi hyvavis, is xom utyvi mowme aris, is xom utyvi mowme aris, rom amqveynad rom amqveynad mec viyavi... mec viyavi... eTer samxaraZe-jRamaZe eTer samxaraZe-jRamaZe mec viyavi mec viyavi warwera poeti qalis saflavis qvaze warwera poeti qalis saflavis qvaze o, ra siCumea, o, ra siCumea, o, ra simSvidea, o, ra simSvidea, dumili qvaTa da dumili qvaTa da kirTa... kirTa... warsulis warsulis kurcxlebi kurcxlebi cas axlac hkidia cas axlac hkidia besleTSi, besleTSi, Tamaris xidTan... Tamaris xidTan... nislebma afrebi nislebma afrebi auSves uceb da auSves uceb da gamoCndnen landebi gamoCndnen landebi mqrqali... mqrqali... daraxtul raindebs daraxtul raindebs win mouZRveba win mouZRveba cxenze amxedrebuli cxenze amxedrebuli qali... qali... mogviaxlovda, mogviaxlovda, gaSala xeli gaSala xeli da xidTan da xidTan SveliviT Sedga, SveliviT Sedga, miriadwlovani, miriadwlovani, ocneba mwveli ocneba mwveli da saqarTvelos da saqarTvelos deda. deda. gadaiwera samjer gadaiwera samjer pirjvari, pirjvari, is qalRmerTs hgavda is qalRmerTs hgavda im wams... im wams... ar Camayolo, ar Camayolo, RmerTo, RmerTo, mtris javri, mtris javri, Tqva da Tqva da emTxvia miwas... emTxvia miwas... xmal-abjarasxmuli, xmal-abjarasxmuli, samSoblos jvari, samSoblos jvari, aRmZvreli aTasTa aRmZvreli aTasTa fiqrTa, fiqrTa, didxans didxans loculobda loculobda RvTaeba Tamari RvTaeba Tamari besleTSi, besleTSi, Tamaris xidTan... Tamaris xidTan... daRamda, daRamda, cam frTxilad cam frTxilad dauSva dauSva fardebi, - fardebi, - Semkuli dafniT da Semkuli dafniT da mziTa, mziTa, kvlav zRaprul kvlav zRaprul cxenebze cxenebze amxedrdnen landebi amxedrdnen landebi besleTSi, besleTSi, Tamaris xidTan... Tamaris xidTan... da mSvenieri da mSvenieri dasruld dasrulda sizmari, a sizmari, Sevxede, Sevxede, ca cremlebs ca cremlebs Rvrida... Rvrida... o, RmerTo! o, RmerTo! _ is Rame, is Rame, is wuTi, is wuTi, is wami, is wami, aTas wlis aTas wlis sicocx sicocxled led Rirda... Rirda... keTilo mgzavrebo, keTilo mgzavrebo, SeCerdiT, SeCerdiT, SeCerdiT SeCerdiT besleTSi, besleTSi, Tamaris xidTan... Tamaris xidTan... `afxazeTSi, iseve, rogorc saqa- `afxazeTSi, iseve, rogorc saqa- rTvelos yvela kuTxeSi, legend- rTvelos yvela kuTxeSi, legend- ebisa da sinamdvilis zRvarze cx- ebisa da sinamdvilis zRvarze cx- ovreba ufro gveioleba, vidre ovreba ufro gveioleba, vidre mkacri realobis dajereba; ami- mkacri realobis dajereba; ami- tomac besleTSi, Tamaris xidze, tomac besleTSi, Tamaris xidze, saxelovani mefis molandeba kvebavs saxelovani mefis molandeba kvebavs eTer samxaraZe-jRamaZis leqsebs~. eTer samxaraZe-jRamaZis leqsebs~. `afxaze `afxazeTi qarTul poeziaSi~ Ti qarTul poeziaSi~ `aRmarTisaken~, Tamar barbaqaZe `aRmarTisaken~, Tamar barbaqaZe molandeba Tamaris xidTan molandeba Tamaris xidTan eTer eTer samxaraZe-jRamaZe samxaraZe-jRamaZe

Upload: others

Post on 29-Jul-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

afxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministros specialuri gamocema maisi, 2010 weliafxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministros specialuri gamocema maisi, 2010 weli

eTer eTer samxaraZe - jRamaZesamxaraZe - jRamaZe

rad gaocdi...rad gaocdi...

ho, es me var,ho, es me var,

tirifi rom xelebs giwvdis...tirifi rom xelebs giwvdis...

yvavilebis navSi vwevar,yvavilebis navSi vwevar,

mxuravs kalTa mSobel miwis...mxuravs kalTa mSobel miwis...

es sicocxlec daixarja,es sicocxlec daixarja,

SfoTviT, wviT da aRelvebiT,SfoTviT, wviT da aRelvebiT,

magram qveynad leqsi damrCa,magram qveynad leqsi damrCa,

Sen tkbil Tarze samRerebi...Sen tkbil Tarze samRerebi...

es vardebi, es foTlebi,es vardebi, es foTlebi,

dRes cremlad rom mecemian,dRes cremlad rom mecemian,

kargo, nuki SeSfoTdebi,kargo, nuki SeSfoTdebi,

Cemi, Cumi leqsebia.Cemi, Cumi leqsebia.

nu swyvet, nu swyvet Sen mag nu swyvet, nu swyvet Sen mag

yvavils, yvavils,

mis ylortebSi leqsi hyvavis,mis ylortebSi leqsi hyvavis,

is xom utyvi mowme aris,is xom utyvi mowme aris,

rom amqveynadrom amqveynad

mec viyavi...mec viyavi...

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

mec viyavimec viyaviwarwera poeti qalis saflavis qvazewarwera poeti qalis saflavis qvaze

o, ra siCumea,o, ra siCumea,

o, ra simSvidea,o, ra simSvidea,

dumili qvaTa da dumili qvaTa da

kirTa...kirTa...

warsulis warsulis

kurcxlebikurcxlebi

cas axlac hkidiacas axlac hkidia

besleTSi,besleTSi,

Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...

nislebma afrebinislebma afrebi

auSves uceb daauSves uceb da

gamoCndnen landebigamoCndnen landebi

mqrqali...mqrqali...

daraxtul raindebsdaraxtul raindebs

win mouZRvebawin mouZRveba

cxenze amxedrebulicxenze amxedrebuli

qali...qali...

mogviaxlovda,mogviaxlovda,

gaSala xeligaSala xeli

da xidTanda xidTan

SveliviT Sedga,SveliviT Sedga,

miriadwlovani,miriadwlovani,

ocneba mwveliocneba mwveli

da saqarTvelos da saqarTvelos

deda.deda.

gadaiwera samjergadaiwera samjer

pirjvari,pirjvari,

is qalRmerTs hgavdais qalRmerTs hgavda

im wams...im wams...

ar Camayolo, ar Camayolo,

RmerTo,RmerTo,

mtris javri,mtris javri,

Tqva daTqva da

emTxvia miwas...emTxvia miwas...

xmal-abjarasxmuli,xmal-abjarasxmuli,

samSoblos jvari,samSoblos jvari,

aRmZvreli aTasTaaRmZvreli aTasTa

fiqrTa,fiqrTa,

didxans didxans

loculobdaloculobda

RvTaeba TamariRvTaeba Tamari

besleTSi,besleTSi,

Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...

daRamda,daRamda,

cam frTxilad cam frTxilad

dauSvadauSva

fardebi, -fardebi, -

Semkuli dafniT daSemkuli dafniT da

mziTa,mziTa,

kvlav zRaprul kvlav zRaprul

cxenebzecxenebze

amxedrdnen landebiamxedrdnen landebi

besleTSi,besleTSi,

Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...

da mSvenierida mSvenieri

dasrulddasrulda sizmari,a sizmari,

Sevxede,Sevxede,

ca cremlebs ca cremlebs

Rvrida...Rvrida...

o, RmerTo! o, RmerTo! _ is Rame,is Rame,

is wuTi,is wuTi,

is wami,is wami,

aTas wlis aTas wlis

sicocxsicocxledled

Rirda...Rirda...

keTilo mgzavrebo, keTilo mgzavrebo,

SeCerdiT,SeCerdiT,

SeCerdiTSeCerdiT

besleTSi,besleTSi,

Tamaris xidTan...Tamaris xidTan...

`afxazeTSi, iseve, rogorc saqa-`afxazeTSi, iseve, rogorc saqa-

rTvelos yvela kuTxeSi, legend-rTvelos yvela kuTxeSi, legend-

ebisa da sinamdvilis zRvarze cx-ebisa da sinamdvilis zRvarze cx-

ovreba ufro gveioleba, vidre ovreba ufro gveioleba, vidre

mkacri realobis dajereba; ami-mkacri realobis dajereba; ami-

tomac besleTSi, Tamaris xidze, tomac besleTSi, Tamaris xidze,

saxelovani mefis molandeba kvebavs saxelovani mefis molandeba kvebavs

eTer samxaraZe-jRamaZis leqsebs~. eTer samxaraZe-jRamaZis leqsebs~.

`afxaze`afxazeTi qarTul poeziaSi~Ti qarTul poeziaSi~

`aRmarTisaken~, Tamar barbaqaZe`aRmarTisaken~, Tamar barbaqaZe

molandeba Tamaris xidTanmolandeba Tamaris xidTan

eTereTer samxaraZe-jRamaZesamxaraZe-jRamaZe

Page 2: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

maisi, 2010 weli2

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

siyvarulis wil... cxel tyviaTa mravalwertili...siyvarulis wil... cxel tyviaTa mravalwertili...

Z vel romaelebs uTqvamT, qali

RmerTma Seqmna, magram frTebis

Sesxma mamakacebs miandoo. me

davumatebdi, frTebis SesxmaSi poezi-

is didi madlic urevia. am RvTiuri

da poeturi madliT iyo mosili eTer

samxaraZe-jRamaZe. genialur frang

mxatvars Jan giustav kurbes hkiTxes,

raze fiqrob, rom xatavo. iyo pasuxi,

araferze, mxolod vRelavo.

swored rom Relvisa da gancdis

kvali amCnevia qalbaton eTeris leq-

sis yovel strofs, yovel striqons,

yovel bwkars, TiTqos naWrilobevis

wibos xedavT da exebiT kidec, romel-

ic axlaxan Sexorcebula.

am poeturi cxvrebiT cxovrobda,

ganicdida, uyvarda da werda afxaze-

Tis erT-erT ulamazes qalaq soxumSi

mSvenieri poeti qali eTer samxaraZe-

jRamaZe.

poezia mSvenieri ram aris da kidev

ufro mSvenieria, roca igi lamaz bag-

eTagan warmoiTqmis.

vinc ki erTxel mainc Sexvedria

eTer samxaraZe-jRamaZes, ar SeiZle-

boda misi momxibvlelobiTa da mSve-

nierebiT ar gaocebuliyo. es momxib-

vleloba da silamaze Tan sdevda mis

fizikur Tu sulier samyaros.

.... da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,.... da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,

rogorc boSa qals cali sayure.rogorc boSa qals cali sayure.

„mTvarian RamiT“ „mTvarian RamiT“

aq komentari ki ara, dumilia

saWiro.

didi erTgulebisa da didi siyvar-

ulis qalbatoni brZandeboda Cveni

megobari qali - eTeri, sxvanairad ar

daiwereboda msgavsi striqonebi:

saqarTvelo xom vrceli wigniasaqarTvelo xom vrceli wignia

aTiaTasjer wasakiTxavi.aTiaTasjer wasakiTxavi.

„simdidre“„simdidre“

sxvanairad arc qvemoT moyvanili

striqonebi warmoiTqmeboda safrange-

Tis miwaze qarTveli Tanamemamulis

aristo gvelesianis mier, mamulze

nostalgias rom Seupyria da poeti

qalis poeziis madli malamosaviT

rom edeba.

„rac ufro Sors xar samSoblodan,

miT ufro mZafrad ganicdi mis siyvar-

uls. me movaxerxe da SeviZine bevri

qarTuli firfita. roca usazRvrod

momenatreba Cemi samSoblo, Cavikete-

bi, avaJRereb qarTul hangebs, mec maT-

Tan erTad avRiRindebi, avqviTindebi

da ase vtkbebi saqarTvelos siyvaru-

liT. Tqveni wigni „samSoblos dila“

Tan maqvs, sawolTan axlos. Zili rom

gamitydeba, Tqvens leqsebs vkiTxu-

lob. isini magoneben Cemi yrmobis adg-

ilebs, dedis iav-nanasaviT matkboben

da CameZineba wigniT xelSi. didi sur-

vili maqvs samSobloSi dabrunebisa,

da Tu es ver moxerxda, am qalaqis

sasaflaoze ar daeteva, saqarTvelos

imden siyvaruls waviReb Tan...“

diax, poetis Tqmisa ar iyos, SemaZ-

rwuneblad didia samSoblos siyvar-

uli, SemaZrwuneblad gulwrfelia

ucxoeTSi gamoketili aristo gve-

lesiani da SemaZrwunebelia poetis

striqonebis Zala adamianze, samyaro

rom ase lamazi da mSvenieri gaxada.

magram, mainc Tu buneba gamriyavs,magram, mainc Tu buneba gamriyavs,

damayareT gulze mindvris yvavilebi.damayareT gulze mindvris yvavilebi.

„mindvris yvavilebi“„mindvris yvavilebi“

es anderZiviT wamoZaxilic ver

Seusrulda mSvenier poets, ise mkac-

ria da daundobeli wuTisofeli.

... diax, ara mxolod wuTisofelia

mkacri da daundobeli, aramed mtrad

qceuli moZme da mokeTe, sxvanairad

poetis sneul da mtkivan guls vin

gaimetebda tyviisaTvis?! marTlac rom

gasaocari winaTgrZnobiTaa dayursu-

li misi striqonebi, TiTqos naTelmx-

ilveli ewviao:

ramdenjer tyvia gasrolili ramdenjer tyvia gasrolili

mtarvalTa xeliT mtarvalTa xeliT

giSris nawnavze moSriales Sig giSris nawnavze moSriales Sig

gulSi momxvda. gulSi momxvda.

„mandili“„mandili“

da an:

mtrad gamixdi,mtrad gamixdi,

Tumca samtro ra mWirda?!Tumca samtro ra mWirda?!

ocnebisTvisocnebisTvis

Tofs miRerdnen fanjridan.Tofs miRerdnen fanjridan.

„fiqrebi warsulze“„fiqrebi warsulze“

ara warsulze, aramed es ufro misi

momavali nawinaswarmetyvelevi bedis-

weris striqonebia, rac ase sicxadiT

axda.

poezia da siyvaruli mzesa hgavs,

wamiT Rrubels rom miefara da Tavs

rom moganatrebs, Semdeg ki isev gabr-

wyindeba da gamokaSkaSdeba.

wuTisoflis simuxTlesa da ara-

raobaze RaRadeben poetis striqone-

bi, romlebic nebismieri Cvenganis sa-

flavs daamSvenebda epitafiad:

nu wyvet, kargo, mag yvavilebs,nu wyvet, kargo, mag yvavilebs,

mis ylortebSi leqsi hyvavis,mis ylortebSi leqsi hyvavis,

is xom utyvi mowme aris,is xom utyvi mowme aris,

rom amqveynad mec viyavi.rom amqveynad mec viyavi.

„warwera poeti qalis „warwera poeti qalis

saflavis qvaze...“saflavis qvaze...“

araviTari saflavi, araviTari

yvavilnari, araviTari warwera. eTer

samxaraZe-jRamaZes jalaTebma jer

qmari moukles, umSvenieresi vaJkaci

xuta jRamaZe, Semdeg ki is waiyvanes

umisamarTod da sadRac jurRmuleb-

Si Cacxriles.

diax, arc qaloba, arc poetoba,

arc mtkivani guli Seicodes...

ase garsia lorkas moeqcnen faSis-

ti jalaTebi...

misi ezo-karic xom vardebiTa da

yvavilebiT iyo moCiTul-mofardageb-

uli, yvavilebisa da poeziis surneli

ifrqvevoda misi saxlis aivnidan.

axla, rogorc afxazeTs, ise poeti

qalis ezo-karsa da saxlsac viRac

ucxo ZaRli-mamaZaRlebi dapatronebi-

an da qarTuli ZvlebiT mokirwy-

lulsa da qarTuli sisxliT morw-

yul miwaze laRoben da nebivroben.

es gaxlavT msoflio wesrigi da

samarTlianoba?!

gulwrfeli, lamazi simRera ara-

sodes kvdeba, arc arasodes wydeba.

igi ise, rogorc Sori mgzavrobisaT-

vis aucilebeli sagzali, Tan miaqvT

adamianebs da Cvenc Cven wil sarCo-

sabadebels gvitoveben poeziisas.

swored rom ise, rogorc puri ar-

sobisa, Sori mgzavris patiosnebiT

gviwilada man Tavisi gulwrfeli

striqonebi da naRdi poetis gulwr-

felobiT da sijiutiT daamtkica, rom

sikvdili rodia yovelives dasasru-

li.

rogorc mSvenieri miTi, ise SemorCa

poeti qalis daxvretis bolo suraTi:

roca jalaTebma mas mtkivana mkerdze

avtomatis tyviebis jeri miuSves, misi

msubuqi, mofarfate sxeuli miwaze ki

ar daeSva, aramed wminda naTeliviT

sadRac usasrulo sivrceSi gauCi-

narda.

diax, usasruloba da ukidegano

sivrcea poetis maradiuli gza. WeS-

marit poets saflavi ver daitevs...

aris legenda patara Citze, romel-

ic sicocxleSi mxolod erTxel mR-

eris da isic sikvdilis win.

... da ise lamazad mReris, rom misi

galobis xmaze mTeli vel-mindori mw-

vanobs da yvavilobs, vardebi jer ik-

virtebian, Semdeg ki ifurCqnebian da

yvaviloben. TviT SiSveli da pirquSi

kldeebic ki mwvaniT imosebian. am pat-

ara Citis simReraze TviT mkacr Rmer-

Tsac ki eRimeba...

cremliviT sufTa, wkriala da sev-

diania es simRera.

... da ucbad Citi ekalze ecema mk-

erdiT da kvdeba, radgan am patara

Citma icis siyvarulis, simRerisa da

sikvdilis fasi da, Tu es sami ram

ici, RmerTi yovelTvis SenTanaa da

Sen RmerTTan xar sicocxleSic da

sikvdilis Semdegac...

...da mokvda patara Citi da pawia ni-

skartze mxolod pawawkintela sisx-

lis wveTi SemorCa.

... diax, mxolodRa ase da mxolodRa

asea poetis cxovrebaca da sikvdilic.

es aris ucnaurad sevdiani da ucn-

aurad pirveli da ukanaskneli galo-

ba gamgzavrebisa, galoba ukvdavebisa,

galoba maradisobisa da siyvarulisa,

romelic Zlier hgavs WeSmariti po-

etis gamgzavrebas. swored am ucnauri

Citis bedi gaiziara eTerma.

me mjera, rom sivrceSi naTeliviT

gauCinarebuli misi mofarfate aCrdi-

li swored msgavsi sagalobeliT

gamoemSvidoba Tavis lamaz afxazeTs,

Tavis mSvenier saqarTvelos. es iyo

sagalobeli siyvarulisa, romlis

wil man miiRo cxel tyviaTa mraval-

wertili...

jano janeliZe

(ibeWdeba mcireodeni SemoklebiT)

poezia, cremli da vardebi

k idev erTi sisxliani fur-

celi Caweres afxazma separat-

istebma da maTma daqiravebul-

ma damqaSebma, _ veragulad mokles

cnobili qarTveli poeti qali eTer

samxaraZe-jRamaZe.

Znelad warmosadgenia sasikv-

dilod gaimeto qali poeti, saTnoe-

bisa da siyvarulis ara marto mom-

Rerali, aramed TviT gansaxiereba

am saTnoebisa da siyvarulisa. qali

poeti, romelsac mxolod sikeTe da

siTbo uTesia, rogorc Tavisi pi-

radi cxovrebiT, ise misive poeziiT.

Znelad Tu moiZebneba, ufro sworad,

Znelad Tu moiZebneboda afxazeTSi

pirovneba, vinc qalbaton eTers ar

icnobda da ar eTayvaneboda, gansax-

ierebas silamazisa da sidarbais-

lisa. misi poezia sikeTis marcvals

hgavda, romlis avtori ganukiTxa-

vad ganabnevda yvela imisTvis, vinc

am marcvlis miRebas da aRmocenebas

moisurvebda. misi ojaxi q. soxumSi,

yazbegis quCaze, yvelasTvis karRia

iyo. misi darbaiseli da warmosadegi

meuRle batoni xuta jRamaZe, romel-

ic aseve veragulad mokles qalaqis

dacemis pirvelive dRes, Tavisive me-

gobariviT xelgaSlili da baraqiani

maspinZeli iyo. maT ojaxSi TviT afx-

az kolegebsac ara erTxel miuRiaT

madli stumar-maspinZlobisa. magram

rogorc uniWobam manqurTisam daamt-

kica, mis afxaz kolegebsac aqlemis

tyavi gadaakres Tavze da daukarges

maxsovroba da niWi siyvarulisa.

saflavi poeti qalisa, romelic

arc viciT, dRes sad ganisvenebs,

SurisZiebasTan erTad moelis kuT-

vnil cremlsa da vardebs, romelic

ase uyvarda mas da, romliTac ase

guluxvad ajildoebdnen misi niWisa

da poeziis Tayvanismcemlebi poetur

saRamoebsa Tu Sexvedrebze.

diax, vardebi da poezia iyo eTer

samxaraZe-jRamaZis mousyidveli da

damsaxurebuli jildo.

gvjera, swored lamazi vardebi

da poeziis madli daamSvenebs poeti

qalis xvalindel saflavs, radgan

WeSmariti poetisa da poeziis saz-

Rauri tyvia da mkvlelis binZuri

xeli ki ara, silamaze da vardebia.

geno kalandia.

jano janeliZe

Page 3: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

maisi, 2010 weli3

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

afxazeTSi datrialebulma

tragediam mravali saSineleb-

is winaSe dagvayena.

im dReebSi ki saqarTvelos mwer-

alTa kavSirisTvis kidev erTi amaz-

rzeni faqti gaxda cnobili.

afxazi separatistebis xeliT

daiRupa cnobili qarTveli poeti

qali eTer lavrentis asuli samx-

araZe-jRamaZe.

meoce saukunis miwurulis fa-

Sizmma imsxverpla sruliad udana-

Saulo, umweo, sikeTiTa da kdema-

mosilebiT aRsavse mandilosani,

Semoqmedi, romelic mTeli Tavisi

Segnebuli sicocxlis ganmavloba-

Si erTgulad emsaxureboda samSob-

los, mSobliur literaturas da

Tavisi mokrZalebuli wvlili Se-

hqonda mis ganviTarebaSi.

eTer samxaraZe-jRamaZe daibada

1928 wlis 11 marts WiaTuraSi. 1966

wels daamTavra soxumis maswavle-

blis saxlTan arsebuli pedagogi-

uri codnisa da esTetikuri aRz-

rdis saxalxo universiteti. wlebis

ganmavlobaSi TanamSromlobda Jur-

nal-gazeTebis redaqciebTan.

eTer samxaraje-jRamaZe lit-

eraturul moRvaweobas eweoda

1956 wlidan, rodesac gazeT „sab-

WoTa afxazeTSi“ gamoqveynda misi

pirveli leqsi „deda“. mas Semdeg

misi nawarmoebebi sistematurad ibe-

Wdeboda Cvens saliteraturo Jur-

nal-gazeTebSi, gamodioda calke

wignebad.

qarTveli mkiTxveli interes-

iTa da mowonebiT Sexvda eTer

samxaraZe-jRamaZis poetur krebu-

lebs „alublis toti“, „samSoblos

dila“, „mandili“, „leqsebi“, „mze

da foTlebi“, „fifqebi“, „bedis var-

skvlavi“. am krebulebSi Zalumad

gamoCnda poeti qalis niWiereba,

misi dauokebeli swrafva origi-

naluri azrovnebisaken, saTqmelis

cxadad da naTlad gamoxatvis un-

ari, uSualoba da silaRe.

mis ormocdaaTze met leqsze

Siqmna simRerebi, romlebic mTel

saqarTveloSi gavrcelda.

eTer samxaraZe-jRamaZis kalams

ekuTvnoda sabavSvo leqsebis kre-

bulebi „baWia-pranWia“ da „eka

teleekranze“ ... Jurnal „niangis“

biblioTekiT gamoica misi ramden-

ime iumoristuli nawarmoebis kre-

buli.

poeziis erTguli msaxuri gax-

ldaT, guliT uyvarda afxazeTi,

afxazi xalxi, araerTi gulwrfeli

striqoni miuZRvnia maTTvis... samagi-

ero ki imiT gadauxades, rom jer

meuRle moukles, Semdeg ki...

misi naTeli saxe didxans, Zalian

didxans darCeba Cvens xsovnaSi.

nugeSad isRa gvrCeba, rom misi

udanaSaulod daRvrili sisxli

ukvalod ar gaqreba da mkvlelebs,

qarTveli da afxazi xalxis dauZ-

inebel mtrebs, meoce saukunis mi-

wurulis vandalebs Rirseulad

miezRvebaT maT mier datrialebuli

barbarosobisaTvis.

saqarTvelos mweralTa kavSiri

saqarTvelos mweralTa kavSiris

afxazeTis organizacia

eTer eTer

samxaraZe samxaraZe

_ jRamaZe_ jRamaZe

eTer samxaraZe _ jRamaZeeTer samxaraZe _ jRamaZe

leqsebileqsebi

mindvris yvavilebimindvris yvavilebi

am uxilav xeliT movlil yvavilebsam uxilav xeliT movlil yvavilebs

siosaviT nazi freniT davivli,siosaviT nazi freniT davivli,

Tu SemTxveviT gulSi rames gaivleb,Tu SemTxveviT gulSi rames gaivleb,

damabnie mkerdze mindvris yvavili.damabnie mkerdze mindvris yvavili.

mxolod mindvris, mouvleli... mxolod mindvris, mouvleli...

veluri...veluri...

ara baRSi vinmes nasaTuTebi...ara baRSi vinmes nasaTuTebi...

mebaReo, ar gegono grZneuli,mebaReo, ar gegono grZneuli,

mxolod maTi surnelebiT Tu vTvrebi...mxolod maTi surnelebiT Tu vTvrebi...

ra vqna, vetrfi Cemebr Tvalebcvarians,ra vqna, vetrfi Cemebr Tvalebcvarians,

mindvarad bedis anabarad STenili...mindvarad bedis anabarad STenili...

Sens baRSi xom sxva vardebic arian,Sens baRSi xom sxva vardebic arian,

mere ramden trfobas gadarCenilni!...mere ramden trfobas gadarCenilni!...

gana maTi SariSuri ar miyvars?gana maTi SariSuri ar miyvars?

me maT axlo mudam krZalviT Cavivli,me maT axlo mudam krZalviT Cavivli,

magram mainc Tu buneba gamriyavs.magram mainc Tu buneba gamriyavs.

damayareT mkerdze mindvris yvavili...damayareT mkerdze mindvris yvavili...

... (me ar mCvevia glova, tirili)... (me ar mCvevia glova, tirili)

me ar mCvevia glova, tirilime ar mCvevia glova, tirili

da cremlTa frqveva nakadulebad, da cremlTa frqveva nakadulebad,

mTaSic ki vivli, barSic ki vivlimTaSic ki vivli, barSic ki vivli

da SenTan moval isev uvneblad. da SenTan moval isev uvneblad.

me ar mCvevia oxvra da moTqma, me ar mCvevia oxvra da moTqma,

arc vinmes risxva me ar madardebs,arc vinmes risxva me ar madardebs,

de, gamitacos am miwis orTqlma,de, gamitacos am miwis orTqlma,

gadamataros cisfer laJvardebs...gadamataros cisfer laJvardebs...

da gana guli tkivils ara grZnobs?da gana guli tkivils ara grZnobs?

Tumc ar sCvevia SiSi da ltolva,Tumc ar sCvevia SiSi da ltolva,

vervin momTxaros, vervin damazros,vervin momTxaros, vervin damazros,

me Sens muxaze damynili rto var,me Sens muxaze damynili rto var,

da Tu yvavili, qars ayolili,da Tu yvavili, qars ayolili,

viqcevi mtvrad da nakadulebad,viqcevi mtvrad da nakadulebad,

mTasac movivli, barsac movivlimTasac movivli, barsac movivli

da SenTan mainc moval uvneblad. da SenTan mainc moval uvneblad.

gaxsovdes, qali mainc qaliagaxsovdes, qali mainc qalia......

rom ar dauWknos suli dardebma,rom ar dauWknos suli dardebma,

qals gafrTxileba maradJams unda,qals gafrTxileba maradJams unda,

Torem Sens xelSi ise dadneba, Torem Sens xelSi ise dadneba,

viTarca Tovlis umweo gunda ...viTarca Tovlis umweo gunda ...

qali ocnebis jadoqaria,qali ocnebis jadoqaria,

qals nu Caxedav TvalebSi mrudad...qals nu Caxedav TvalebSi mrudad...

gaxsovdes, qali mainc qalia,gaxsovdes, qali mainc qalia,

siyvaruli da alersi unda.siyvaruli da alersi unda.

Tu gsurs dRe hqondes marad mziani,Tu gsurs dRe hqondes marad mziani,

qals nu uRimi farisevlurad...qals nu uRimi farisevlurad...

yvela qali xom lamazi aris,yvela qali xom lamazi aris,

lamazi aris Taviseburad...lamazi aris Taviseburad...

qali yvavils hgavs, giSris xalians, qali yvavils hgavs, giSris xalians,

visi Rimilic Sen ase gsurda...visi Rimilic Sen ase gsurda...

qali sicocxlis naperwkaliaqali sicocxlis naperwkalia

da rom ar Caqres, sxva siTbo unda.da rom ar Caqres, sxva siTbo unda.

qali mzea da ara myinvari,qali mzea da ara myinvari,

qals nu Sexvdebi ganrisxebulad,qals nu Sexvdebi ganrisxebulad,

yvela qali xom amayi aris,yvela qali xom amayi aris,

amayi aris Taviseburad...amayi aris Taviseburad...

qali faria, qali xmalia,qali faria, qali xmalia,

Seni mxsneli da fareSi mudam ...Seni mxsneli da fareSi mudam ...

gaxsovdes, qali mainc qalia,gaxsovdes, qali mainc qalia,

siyvaruli da alersi unda.siyvaruli da alersi unda.

survilisurvili

nasaydralis nangrevebSinasaydralis nangrevebSi

suro urcxvadsuro urcxvad

Cacurda...Cacurda...

wams dasruldawams dasrulda

yovelive,yovelive,

rac miyvarda,rac miyvarda,

rac msurda...rac msurda...

nuRarafers daaZalebT,nuRarafers daaZalebT,

gulma icisgulma icis

rac unda...rac unda...

mTvarian RamiTmTvarian RamiT

livlivebs zeca ... da ranairadlivlivebs zeca ... da ranairad

da varskvlavebis moCans xalebi...da varskvlavebis moCans xalebi...

sadRac eJvnian vercxlis dairassadRac eJvnian vercxlis dairas

aTamaSeben boSa qalebi.aTamaSeben boSa qalebi.

axla aSkarad saTqmels vamxel daaxla aSkarad saTqmels vamxel da

marTobs awyvetil qarTa TareSi...marTobs awyvetil qarTa TareSi...

moval da misnis TvaliT Cagxedavmoval da misnis TvaliT Cagxedav

mag saocnebo cisfer TvalebSi.mag saocnebo cisfer TvalebSi.

xedav? nislebi sadRac midian,xedav? nislebi sadRac midian,

Rame SavTvala mTa-bars dahyurebs,Rame SavTvala mTa-bars dahyurebs,

da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,da vercxlis mTvare gumbaTs hkidia,

rogorc boSa qals cali sayure...rogorc boSa qals cali sayure...

daiguguneT, daiguguneT,daiguguneT, daiguguneT,

marTlac sulisTqma Tu xarT, marTlac sulisTqma Tu xarT,

Telebo... Telebo...

oRond, ar vnaxo ca ubulbulod,oRond, ar vnaxo ca ubulbulod,

da iSrialeT rogorc geneboT.da iSrialeT rogorc geneboT.

Sen giwiladeb lxins da sixaruls,Sen giwiladeb lxins da sixaruls,

yvela Rimis da lxinis moTavev...yvela Rimis da lxinis moTavev...

da saqarTvelos cas da siyvarulsda saqarTvelos cas da siyvaruls

SevaberdebiT uxmod orTave.SevaberdebiT uxmod orTave.

Senda locvadSenda locvad

am samoTxis cqeriT rogor daviRlebi.am samoTxis cqeriT rogor daviRlebi.

es ra funjiT Seuvercxlavs gzebi niavs?es ra funjiT Seuvercxlavs gzebi niavs?

qarma velze gamofina yvavilebi,qarma velze gamofina yvavilebi,

sicocxlis da siyvarulis zeimia.sicocxlis da siyvarulis zeimia.

mTis CanCqerTan saubroben mze da quCi,mTis CanCqerTan saubroben mze da quCi,

qaris frTebze vels balaxi mocelvia...qaris frTebze vels balaxi mocelvia...

aq yoveli moSriale xe da buCqiaq yoveli moSriale xe da buCqi

saqarTvelos momavalze mlocvelia.saqarTvelos momavalze mlocvelia.

male caze gabrwyindeba kelaptari,male caze gabrwyindeba kelaptari,

sxivi dahkravs ocnebebiT miRlil sxivi dahkravs ocnebebiT miRlil

Tvalebs... Tvalebs...

he, mamulo, Cemi leqsis yvela bwkarihe, mamulo, Cemi leqsis yvela bwkari

Senda locvad,Senda locvad,

Senda locvad miiTvale.Senda locvad miiTvale.

Page 4: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

maisi, 2010 weli4

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

o mma damnaSavisa da udana-

Saulos garCeva iseve ar

icis, rogorc simarTlisa

da tyuilis. Tavis sisxlian gzaze

is ulmoblad spobs da acamtverebs

yvelas da yvelafers.

miuxedavad borotebis moCvenebiTi

Zlevamosilebisa, romelsac sakuTriv

omi warmoadgens, misi yovlisga-

manadgurebeli Zala ubralo miTad

iqceva, rodesac es Savi monstri Tav-

isufali, Semoqmedi adamianis mxri-

dan Rirseul winaaRmdegobas waaw-

ydeba. Semoqmedeba adamianis sulis

im RvTaebrivi niWis gamovlinebaa,

is jadosnuri naperwkalia, romel-

sac veranairi boroteba ver moereva,

piriqiT, rac ufro Zlierad cdilobs

bneli Zala mis Caqrobas, miT ufro

Rvivdeba naperwkali da advilad ga-

daiqceva gamarjvebis veeberTela Ci-

raRdnad. sabednierod, JamTa siave ve-

rafers aklebs da sruliad umweod

gamoiyureba CiraRdnis manaTobeli

elvarebis winaSe. misi mxurvale ali

ki maradiuli sinaTlis dauSreteli

elementi xdeba.

didi amerikeli mwerali heminguei,

Tavis ukvdav qmnilebaSi `moxuci da

zRva~ ambobs: `adamiani damarcxebi-

saTvis ar aris gaCenili... adamiani

SeiZleba mospoT, magram misi dama-

rcxeba SeuZlebelia~. Aam sityvebis

sruli WeSmaritebis sabuTad msof-

lio istoriidan uamravi magaliTis

moxmoba SeiZleba, magram am SemTx-

vevaSi yuradRebas gavamaxvilebT me-

20 saukunis 90-ian wlebSi, saqarT-

velos erT-erT ulamazes mxareSi

_ afxazeTSi omis dros momxdar

tragikul faqtze, romelic adami-

anis SemoqmedebiTi sulis kidev erT

naTel, zogadsakacobrio mniSvnelo-

bis simbolod gvevlineba.

1993 wlis Semodgomaze, soxumis

dacemis pirvelsave dReebSi cno-

bil qarTvel poet qals, eTer samx-

araZe-jRamaZes, mtris SeiaraRebulma

`boevikebma~ saTayvanebeli meuRle

anton (xuta) jRamaZe dauxvrites. im

tragikul weliwads maTi bednieri

qorwinebidan 48 weli Sesrulda,

TiTqmis naxevari saukune. sul raRac

or weliwadSi ki col-qmari oqros

qorwilsac izeimebda.

afxazeTidan devnil qarTvelebTan

erTad ukve samSvidobos gamoxiznul

Svilebs poetma qalma SemouTvala,

rom vidre meuRlis daRupvis ormo-

ci dRe ar gaivlida, igi soxums ar

datovebda. TiTqos patiebas Txovda

Svilebsa da SviliSvilebs im sasti-

ki ganaCenisaTvis, romelic meuRlis

siyvarulisa da erTgulebis gamo sa-

kuTar Tavs gamoutana.

jRamaZeebis ojaxs am Setyobinebi-

dan erTi Tvis ganmavlobaSi dedi-

sgan araviTari cnoba ar miuRiaT,

moulodnelad yovelgvari kavSiri

gawyda da mSoblis kvalic daikar-

ga. samagierod, poeti qalis adgil-

samyofelis Sesaxeb vrceldeboda

uamravi Wori, romelsac misi bedis

gulSematkivari adamianebi Txzavd-

nen.

sul ramdenime TveSi soxumidan

Camodis jRamaZeebis ojaxis axlo-

beli qalbatoni da naTesavebisaTvis

Camoaqvs eTer samxaraZe-jRamaZis ga-

darCenili piradi fotoalbomi.

alboms yda SemoZarcvuli hqonda

da isedac, sakmaod Selaxul mdgo-

mareobaSi iyo. Eetyoboda, viRacis

binZur xelebs ar daendo poeti qa-

lis mier rudunebiT Tavmoyrili

misi lamazi da gonieri cxovrebis

amsaxveli fotoebi.

rogorc Semdgom gairkva: qalaqSi

martod darCenili qalbatoni eTeri

Tavs afarebda iqve, yazbegis quCaze,

Tavis mezoblad mcxovrebi, afx-

azeTSi cnobili prokuroris, biWiko

baramias ojaxs. col-qmari baramiebi

afxazeTis e.w. mTavrobis meTauris

arZinbas mier xelmowerili xel-

Seuxeblobis werilis imediT iyvnen.

Tumca, roca `boevikebi~ maT saxls

miadgnen, es sagarantio werili mx-

olod faratina qaRaldi aRmoCnda,

romelic kacismkvlelebma Suaze

gadaxies da viTomda saqmis viTare-

bis adgilze garkvevis mizniT samive

qarTveli komendaturaSi waiyvanes.

saxlidan gasvlis win poetma qal-

ma ucnauri gadawyvetileba miiRo,

romelic dResac sagonebelSi agdebs

adamianebs da misadmi usazRvro Tan-

agrZnobiT avsebs. raRac daTvlil

wuTebSi qalbatonma eTerma moZebna

sakuTari fotoalbomi, romelic

gulSi Caikra da jalaTebis meg-

zurobiT sasaklaosken mimaval gzas

gauyva.

aqamde ki grZeli da xangrZlivi

gza iyo gavlili, TiTqos mTelma

cxovrebam sizmariviT Caiara. qalba-

toni eTeri WiaTuris raionis sofel

rganSi daibada. bavSvobidanve gamoir-

Ceoda araCveulebrivi silamaziTa da

niWierebiT. mSobliuri mxaris, imere-

Tis Temas mis SemoqmedebaSi Zalian

didi adgili uWiravs. araerTi leqsi

miuZRvna man saqarTvelos am ulamaz-

es kuTxes da amasTan erTad, Tavis

poeziaSi ukvdavyo sakuTari ded-ma-

mis Tbili da naTeli saxeebi. Aaqve

aRsaniSnavia, rom mogvianebiT, roca

eTer samxaraZe-jRamaZis samwerlo

debiuti Sedga gazeT `sabWoTa afx-

azeTis~ furclebze, pirveli gamo-

qveynebuli leqsis saxelwodeba iyo

_ `deda~.

TiTqos sabediswero damTxveva

iyo. Tavisi momavali meuRle eTer

samxaraZem didi samamulo omis peri-

odSi gaicno. axalgazrda daWrili

jariskaci xuta jRamaZe quTaisis

erT-erT hospitalSi mkurnalobda.

maSin momavali poeti qali mxolod

17 wlis iyo da imave hospitalSi

meddad muSaobda. Ppatara, kafandara

da saocrad momxibvleli gogona

didi enTuziazmiT uvlida daWril

jariskacebs. moxda ise, rom jariskac

jRamaZes da mis momvlel meddas erT-

maneTi TavdaviwyebiT SeuyvardaT.

Seyvarebulma wyvilma drois mok-

le monakveTSi iqorwina da Tavisi

momavali bedi samudamod daukavSira

afxazeTs. rogorc mere gamoCndeba,

es sabediswero gadawyvetileba iyo,

magram swored qalaq soxumSi xuta

jRamaZem da eTer samxaraZem Sesani-

Snavi didi, qarTuli ojaxi Seqmnes,

maT sami Svili eyolaT... rac mTa-

varia, axalgazrda col-qmari qalaq-

is kulturul cxovrebaSi Tavidanve

aqtiurad CaerTo.

niSandoblivia, rom qalbatoni

eTeri samwerlo-samoRvaweo aspar-

ezze sayvareli meuRlis gvariT gam-

ovida da is sakuTar gvarTan erTad

mTeli Tavisi cxovreba amayad da

Rirseulad atara.

man daamTavra soxumis maswavle-

blis saxlTan arsebuli pedagogi-

uri codnisa da esTetikuri aRzrdis

saxalxo universiteti. aqve, soxumSi

dadga misi poeturi niWis aRzevebis

xana, faqtobrivad, imereTTan erTad

afxazeTi gaxda poeturi Semoqmede-

bis uSreti wyaro. rogorc ojaxis

wevrebi ixseneben, qalbaton eTers

yvelani didi saxlis diasaxlisad

miiCnevdnen da aravis egona, rom is

Cumad, TavisTvis leqsebsac werda.

aRmoCena moulodneli iyo, radgan

yoveldRiur sazrunavs gadayolili

qali Turme SemoqmedebisTvisac icl-

ida, iclida ki ara, misiT cxovrobda

da suldgmulobda. Mmagram igi amiT

aravis awuxebda, siTbosa da siyvar-

uls amis gamo aravis aklebda, arc

meuRles, arc Svilebsa Tu axlob-

lebs, usazRvro guli hqonda, siy-

varuliT cxovrobda, werda da yve-

lafers aswrebda.

samSoblosa da maradiuli grZno-

bebis Tema gansakuTrebuli sifaq-

iziTa da siRrmiT gamoirCeva poeti

qalis SemoqmedebaSi. misi leqsebi

aqtiurad ibeWdeboda sxvadasxva

Jurnal-gazeTSi. didi warmateba

da aRiareba erTbaSad movida. sul

male misi poezia qveynis sazRvrebs

gareTac gavida, iTargmna rusul da

ukrainul enebze. mis leqsebze dai-

wera uamravi musikaluri nawarmoebi.

eTer samxaraZe-jRamaZis teqstebze

araerTma qarTvelma kompozitorma

Seqmna saestrado, sagundo da sa-

bavSvo simRerebi. qarTveli poeti

qali megobrul urTierTobas am-

yarebs afxaz xelovanebTan da maT-

Tan erTad afxazeTis ganaTlebuli

sazogadoebis sruluflebiani wevri

xdeba. eTer samxaraZe-jRamaZe Tavisi

poeturi niWisa da araCveulebrivi

imeruli iumoris wyalobiT sox-

umis erT-erTi yvelaze gamorCeuli

koloriti iyo. is erTdroulad ram-

denime JanrSi muSaobda, gamocemuli

aqvs sabavSvo leqsebisa da fele-

tonebis krebulebi. misi leqsebi

gamoica wignebad saxelwodebebiT:

`samSoblos dila~, `fifqebi~, `bedis

varskvlavi~, `alublis toti~, `mze

da foTlebi~, `leqsebi~, `Soreuli

vardfurcloba~ da sxv. xolo roca

moulodnelad yvelaferi kiTxvis

niSnis qveS dadga, roca aRmoCnda,

rom poeti qalis mrwamss sastiki

gamocda unda Caebarebina, man ar

uRalata im ocnebasa da siyvaruls,

romliTac savse iyo maSin, pirvelad

rom daadga fexi afxazeTis miwas. am

grZnobebiTve frTebSesxmulma poet-

ma uSiSrad daicva Tavisi rwmena da

bolomde uerTgula mas:

...Sens yovel buCqs,

yvavils, balaxs,

satrfos TvaliT vakvirdebi.

Seni miwa avgarozad

yelze Camosakidebi

netamc gulze damayaro

da cvriT kalTa damisvelo,

rom mec zamTris TeTr sabnis qveS

Sens fesvebTan davisveno...

da mainc, aravin icis, ratom daimg-

zavra poetma qalma Tavisi cxovrebis

ukanasknel gzaze maincdamainc fo-

toalbomi? iqneb, im avbediT wuTebSi

swored is nivTi eguleboda uwig-

nuri da gaborotebuli `boevikebi-

sgan~ Tavdacvis saSualebad, jados-

nur Tilismad, romelic realobis

koSmars aaridebda? es albomi xom

garkveulwilad misi xangrZlivi da

nayofieri SemoqmedebiTi moRvaweobis

utyuari mematiane iyo, ganaTebuli

sikeTis sxiviTa da gaJRenTili moy-

vasis siyvaruliT. an iqneb, sulac

imitomac waiRo, rom fataluri fi-

nalis SemTxvevaSi axloblebisaTvis

mieniSnebina Tavisi kvali? albaT, es

maradiul gamocanad darCeba, legen-

darul faqtad poeti qalis Sesaxeb,

romelic sikvdils am idumali, ar-

tistuli JestiT Seegeba. faqtia, rom

ugunuri mtris xeliT daxvretili

poetis kvals misma samSoblom am al-

bomis meSveobiT miagno:

“gisurvebT poeziaSi gamarjvebas”. “gisurvebT poeziaSi gamarjvebas”.

ioseb griSaSviliioseb griSaSvili

es aris fraza, risi amokiTxvac

SesaZlebelia dRes albomis pirvel

gverdze, danarCeni sityvebi waSlil-

ia.

gamoCenili qarTveli poetis ioseb

griSaSvilis mier maSin Zalian ax-

algazrda poeti qalisadmi miZRvni-

li am sityvebis winaswarmetyveleba

marTlac axda. oRondac, erTi gan-

sxvavebiT, eTer samxaraZe-jRamaZem

poeziaSi gamrjvebasTan erTad wuTi-

soflis borotebazec imarjva, ada-

mianebis siyvarulSi daiferfla da

mTel samyaros jildod Tavisi Semo-

qmedi suliT gaCiraRdnebuli leqse-

bi dautova.

oTar pertaxia

“ha, Cemi leqsi, miiReT jildod...”“ha, Cemi leqsi, miiReT jildod...”

Page 5: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

maisi, 2010 weli5

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

e s fotosuraTi eTer samxaraZe-

jRamaZis saojaxo albomidan

aris amoRebuli.

ra Tqma unda, icaniT isini: qal-

batoni nino ramiSvili da batoni

iliko suxiSvili. suraTi gadaRebu-

lia soxumSi, zRvis napiras.

uyureb am fotosuraTs da xedav,

rom aTeuli wlebis Semdegac mS-

venieria SeCerebuli wami. es didi

adamianebis virtualuri droa. maTi

cqerisas TiTqos Sens Tvalwin gair-

bens am ori didi xelovanis cxovre-

ba da moRvaweoba:

msoflios mraval qveyanaSi rogor

ukravdnen maT taSs. fexze wamomdgar

auditorias ver aexsna is saocreba,

rac maT Tvalwin, scenaze xdeboda.

maSin, roca es fotoa gadaRe-

buli, omze aravin fiqrobda. omze,

romelmac ar daindo am fotosura-

Tis adresati - poeti eTer samxaraZe-

jRamaZec.

erT-erT Tavis adrindel leqs-

Si eTer samxaraZe-jRamaZe aRwers

zamTris dilas, mziT, fifqebiTa da

siTeTriT damSvenebuls. da kidev

imas, rogor daayares quCaSi onavarma

biW-buWebma poets... Tovlis gundebi.

leqsis bolos avtori xalisiani gan-

wyobiT dasZens, rom mzis siTeTreSi

biWebma misi WaRara verc SeamCnies.

gavida wlebi da is isev marto da

daucveli aRmoCnda mavanTa Soris.

ver dainaxes, rom maT winaSe ulamaz-

esi qalbatoni idga.

da mokles poeti... magram ara am

striqonebis avtori:

„qali mzes da siTbos uxdis Ra-

las“, me gavxdi mowme mzeTa bevrTa

dabadebisa“, „gwamdes, Cemi gulic

taZaria da Sen salocavad gabaria“,

„ase mgonia, am susti mxrebiT, sauku-

neebs avzidav, sulo“, „gavwire Tavi,

rom mtris fari gadameraza, vaqcie

mtkvari ziarebis naTel embazad“,

„hoda, Tu gwamT RmerTi, SeaCereT

wuTisoflis etli“...

bednieri var, rom piradad vicnob-

di qalbaton eTers, uzomod momfer-

ebels, keTilSobils, cota artis-

tulsac, mudam xalisians da mudam

lamazs.

aza, rezo da vaJa jRamaZeebma - eTer

samxaraZe-jRamaZis Svilebma mogva-

wodes es fotosuraTi, romelzec

did xelovanTa faqsimilea. isini

eTer samxaraZe-jRamaZes usaxsovre-

ben fotos, niSnad keTilganwyobisa,

pativiscemisa, niSnad imisa, rom

eTer samxaraZe-jRamaZe qarTvel xe-

lovanTa da SemoqmedTa didi ojaxis

sruluflebiani wevri iyo (amaze po-

etis saojaxo albomidan amoRebuli

araerTi fotoc metyvelebs).

did xelovanTa artistuli manere-

biT aRbeWdili foto 45 wlis Sem-

deg pirvelad ibeWdeba, ra Tqma unda,

samaxsovro minaweriT:

keTili survilebiT. saxsovrad keTili survilebiT. saxsovrad

eTer jRamaZes, poet qals. eTer jRamaZes, poet qals.

nino ramiSvili. nino ramiSvili.

saxsovrad q-n eTers, Cvens saxsovrad q-n eTers, Cvens

mosagonrad. didi pativiscemiT, mosagonrad. didi pativiscemiT,

iliko suxiSvili. iliko suxiSvili.

31.10.6431.10.64w.w.

„zRva iyo ise mSvidi da wynari,

rom aRarc maxsovs, iyo Tu ara“...

soxumis sanapiros miuyveboda ula-

mazesi wyvili. maTi iyo zRvac, mzec

da qalaqic.

aseve miuyveboda xolme im sana-

piros am qalaqis mkvidri da misi

zRvisa da mzis motrfiale poeti

qali - eTer samxaraZe-jRamaZec uax-

loes adamianebTan da megobrebTan

erTad.

omze aravin fiqrobda maSin...

nana Wanturia

`zRva iyo ise mSvidi da wynari...~`zRva iyo ise mSvidi da wynari...~

saojaxo albomidansaojaxo albomidan

eTer samxaraZe-jRamaZe da misi Svilebi: eTer samxaraZe-jRamaZe da misi Svilebi: aza, rezo da vaJa jRamaZeebi. aza, rezo da vaJa jRamaZeebi.

Page 6: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

maisi, 2010 weli6

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

xsovnis sonetixsovnis soneti

xsovnis sarkmelTan imsxvreva fiqrixsovnis sarkmelTan imsxvreva fiqri

da me natyviar Sublze gemTxveviT,da me natyviar Sublze gemTxveviT,

Tu davSordebiT, isev SemTxveviT,Tu davSordebiT, isev SemTxveviT,

amieridan da amas iqiT...amieridan da amas iqiT...

iqneb wvima, iqneba TqeSi...iqneb wvima, iqneba TqeSi...

feriscvaleba RvTaebriv zecis,feriscvaleba RvTaebriv zecis,

magram wyvdiadSi viRaca kvnesis,magram wyvdiadSi viRaca kvnesis,

viT dakarguli Rimili mzeSi...viT dakarguli Rimili mzeSi...

simwriT, tkiviliT savse asuli,simwriT, tkiviliT savse asuli,

sisxlisfer dilas aqac moelis,sisxlisfer dilas aqac moelis,

zuzunebs tyvia - jalaTis xeli,zuzunebs tyvia - jalaTis xeli,

mkvdari Ramea da ferwasulimkvdari Ramea da ferwasuli

gvedri cremlebs da gvedri Sendobas,gvedri cremlebs da gvedri Sendobas,

siyvarulisTvis jvarcmul dedofals!siyvarulisTvis jvarcmul dedofals!

jeneti vekuajeneti vekua

poets daaxales tyviapoets daaxales tyvia... da ros moiqufra zeca,... da ros moiqufra zeca,

Catyda samegobro xidi, Catyda samegobro xidi,

umal moZaladed geqca,umal moZaladed geqca,

visac Zmobilebad Tvlidi.visac Zmobilebad Tvlidi.

raRac Semzaravi ZaliTraRac Semzaravi ZaliT

saxlSi SemogeWra mteri,saxlSi SemogeWra mteri,

Tvalwin dagicxriles qmari,Tvalwin dagicxriles qmari,

Tavze Camogamxes Weri.Tavze Camogamxes Weri.

Sen rom ugalobdi gznebiTSen rom ugalobdi gznebiT

dedas-Sens afxazeTs-mzians,dedas-Sens afxazeTs-mzians,

dResac im simReris xmebi,dResac im simReris xmebi,

maRla, cis laJvardSi krTian...maRla, cis laJvardSi krTian...

Sen xom meocnebe iyav,Sen xom meocnebe iyav,

Sen xom sagaloblebs werdi,Sen xom sagaloblebs werdi,

rogor moabnies miwasrogor moabnies miwas

Seni dafleTili mkerdi...Seni dafleTili mkerdi...

Tvali naRveliT maqvs sveli...Tvali naRveliT maqvs sveli...

daval, Sens mkvlelebTan vdavob:daval, Sens mkvlelebTan vdavob:

vin, vin Semogbeda xeli,vin, vin Semogbeda xeli,

Cveno Tvalxatula dao!Cveno Tvalxatula dao!

fiqri tkivilebis tyvea...fiqri tkivilebis tyvea...

mtrobiT gadabugul gzebze,mtrobiT gadabugul gzebze,

poets daaxales tyvia...poets daaxales tyvia...

gulSi mofarTxale leqsebs...gulSi mofarTxale leqsebs...

marika baraTaSvilimarika baraTaSvili

saqarTveloa Seni saflavisaqarTveloa Seni saflavi

Cabnelebuli saxlis daraba,Cabnelebuli saxlis daraba,

Cumi saRamo, wrfeli soneti,Cumi saRamo, wrfeli soneti,

broweulis xes SemorCenili,broweulis xes SemorCenili,

xatad qceuli mzera poetis.xatad qceuli mzera poetis.

viT alisferi magnoliebiviT alisferi magnoliebi

pirze Semxmari sisxlis wveTebi,pirze Semxmari sisxlis wveTebi,

mzedaleuli RvTiuri mzera,mzedaleuli RvTiuri mzera,

moqufruli dRe, daflva, denTebi.moqufruli dRe, daflva, denTebi.

mwyazari Rimi angelozurimwyazari Rimi angelozuri

da sinanuli guls CarCenili,da sinanuli guls CarCenili,

moulodneli tyvia megobris,moulodneli tyvia megobris,

mSobliur saxlSi aSlil-devnili.mSobliur saxlSi aSlil-devnili.

yvavis baxala avis momtani,yvavis baxala avis momtani,

Savad mzirali atmis totidan,Savad mzirali atmis totidan,

gimtro ZuZumtem, daWrili leqsigimtro ZuZumtem, daWrili leqsi

mwared Rmuoda, Rawvs ifxotnida.mwared Rmuoda, Rawvs ifxotnida.

iRrubleboda da ori eriiRrubleboda da ori eri

vaglaxme, erTurTs wamSi daSorda,vaglaxme, erTurTs wamSi daSorda,

icremleboda ca afxazeTisicremleboda ca afxazeTis

da gaismoda `nana~, `raSovda~,da gaismoda `nana~, `raSovda~,

gverdiT gesvena mzewvia Citi,gverdiT gesvena mzewvia Citi,

romelic SenTan erTad galobda,romelic SenTan erTad galobda,

kvamls gaxveuli yazbegis quCa,kvamls gaxveuli yazbegis quCa,

ukacrieli gaxda, daoblda.ukacrieli gaxda, daoblda.

xsovnas SemorCa warsulis landi,xsovnas SemorCa warsulis landi,

irmisTvaleba qalis naTeba,irmisTvaleba qalis naTeba,

jeiraniviT Tavaweuli,jeiraniviT Tavaweuli,

rogorc freska da rogorc xateba.rogorc freska da rogorc xateba.

... da muza iyo Seni qomagi,... da muza iyo Seni qomagi,

ar giZebnia qveynad sxva fari,ar giZebnia qveynad sxva fari,

Sen siyvaruliT daiferfle daSen siyvaruliT daiferfle da

saqarTveloa Seni saflavi.saqarTveloa Seni saflavi.

mimoza canavamimoza canava

wyeulimc iyos!wyeulimc iyos!

rbian droni, ra ulmoblad rbian rbian droni, ra ulmoblad rbian

droni, droni,

misTvisac ki, visac swyalobs bedi.misTvisac ki, visac swyalobs bedi.

Sen xma gqonda utkbilesi iadonis,Sen xma gqonda utkbilesi iadonis,

bedi ki gxvda laJvards momwydar bedi ki gxvda laJvards momwydar

gedis. gedis.

rogor mzakvrobs, Jamidan Jam, mzakvrobs rogor mzakvrobs, Jamidan Jam, mzakvrobs

rogor rogor

wuTisoflis grigali da mexi!..wuTisoflis grigali da mexi!..

oqromkerdas, frTafarfatas hgavdi oqromkerdas, frTafarfatas hgavdi

xoxobs... xoxobs...

wyeulimc iyos Seni frTamomtexi!wyeulimc iyos Seni frTamomtexi!

beJan svaniZebeJan svaniZe

mainc elian...mainc elian...

afeTqebula alublis toti, afeTqebula alublis toti,

CanCqers emtvreva kldeze Tav-piri,CanCqers emtvreva kldeze Tav-piri,

viRac imReris imerul motivs,viRac imReris imerul motivs,

uSenod modis TeTri aprili. uSenod modis TeTri aprili.

Semosevia rganis gzispireTsSemosevia rganis gzispireTs

ia-iebis TeTri laSqari,ia-iebis TeTri laSqari,

TmebCamoSlili Zewna qviTinebs,TmebCamoSlili Zewna qviTinebs,

sadRac aq aris...sadRac aq aris...

iqneb, aq aris?..iqneb, aq aris?..

soflis boloSi TeTri aluCasoflis boloSi TeTri aluCa

cnobismoyvared gascqers lelians,cnobismoyvared gascqers lelians,

amao lodins bolo ar uCans,amao lodins bolo ar uCans,

mainc elian...mainc elian...

mainc elian...mainc elian...

zoia cikolia-tabataZezoia cikolia-tabataZe

******

irmisyela qali iyav, -irmisyela qali iyav, -

Zmoba SemogTavazeT,Zmoba SemogTavazeT,

iqneb, kidev dagvpatiJo,iqneb, kidev dagvpatiJo,

eTer, finjan yavaze.eTer, finjan yavaze.

leqsebs werdi, - kargad Candaleqsebs werdi, - kargad Canda

Seni suli da guli,Seni suli da guli,

satyvied vin gagimetasatyvied vin gagimeta

alva, edems darguli?alva, edems darguli?

gulic gqonda da enacgulic gqonda da enac

saTno da moqarguli,saTno da moqarguli,

afsuebis xeliT mkvdaro,afsuebis xeliT mkvdaro,

netav, sad xar dafluli?netav, sad xar dafluli?

guls gvaCnia Rrma Wriloba, - guls gvaCnia Rrma Wriloba, -

ar xar am qveyanaze,ar xar am qveyanaze,

vai, veRar dagvpatiJeb,vai, veRar dagvpatiJeb,

eTer, finjan yavaze.eTer, finjan yavaze.

nodar xundaZenodar xundaZe

eTer-qalo!..eTer-qalo!..

mwvervalebze Tovli dadna, mwvervalebze Tovli dadna,

gazafxuli mosvlas Cqarobs,gazafxuli mosvlas Cqarobs,

yvavilebis aris bardna,yvavilebis aris bardna,

Sen ki sad xar, eTer-qalo?!Sen ki sad xar, eTer-qalo?!

Sen ki sad xar, Cemo eTer,Sen ki sad xar, Cemo eTer,

siyvaruliT savse qalo,siyvaruliT savse qalo,

xma gameci mxolod erTxel,xma gameci mxolod erTxel,

WiaTuris TeTro qaro!WiaTuris TeTro qaro!

xar simRera, Tu xar nisli,xar simRera, Tu xar nisli,

wvima xar Tu cremli xaro?!wvima xar Tu cremli xaro?!

Camofrindi quTaisSi,Camofrindi quTaisSi,

Zveleburad gavixaroT.Zveleburad gavixaroT.

mwvervalebze Tovli dadna,mwvervalebze Tovli dadna,

gazafxuli mosvlas Cqarobs,gazafxuli mosvlas Cqarobs,

yvavilebis aris bardna,yvavilebis aris bardna,

Sen ki sad xar, eTer-qalo?!Sen ki sad xar, eTer-qalo?!

naTela mamardaSvilinaTela mamardaSvili

eTer samxaraZe _ jRamaZes uZRvnianeTer samxaraZe _ jRamaZes uZRvnian

Page 7: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

maisi, 2010 weli7

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

m e davdumdebi da gulis Zax-

ils Senamde leqsi moitans

TviTon“..., „me waval ise sax-

emcinari...“

am stiqonebis avtori, umSvenieresi

da ulamazesi poeti qali eTer samx-

araZe-jRamaZea.

is ki, 1993 wlis oqtombris miwu-

ruls awames, mere kedelTan miayenes

da... daxvrites(!)

daxvrites mxolod da mxolod

imitom, rom qarTveli iyo.

„axla raRa eSveleba fiqrs, sisx-

lisgan daclils, TiTqos qarvis kri-

alosans, dReebs ise marcvli... sul

mcire dro damrCenia, Sen xelidan ma-

cli?..“ - niSneulad werda poeti.

eTer samxaraZisa da xuta jRamaZ-

is tkbili ojaxi ara marto soxumma,

aramed mTelma saqarTvelom icoda.

maTi saxlis kari mudam Ria iyo me-

gobrebisTvis. iq arasodes arCevdnen

vin qarTveli iyo, vin - afxazi, vin -

somexi, vin - rusi...

qalbaton eTeris siTboTi da si-

faqiziT aRsavse striqonebs saqarT-

veloSi bevri icnobda. mis leqsebze

simRerebs werdnen. xSirad uwyobdnen

gulTbil SemoqmedebiT saRamoebs.

eTer samxaraZe-jRamaZe oci wignis

avtori iyo.

afxazeTSi situacia ukiduresad

rom gamwvavda da gagrac ukve dakar-

guli gvqonda, qalbatoni eTeri Tbi-

lisSi Camovida, kidev erTi poeturi

krebuli gamosacemad Caabara gamom-

cemloba „nakaduls“ da swrafad

dabrunda afxazeTSi.

dRe-dReze israelSi asasvlelad

emzadeboda. iq Tavisi siyrmis mego-

bari da kolega Tamar mamisTvalo-

vi-kezeraSvili eloda. isini mar-

Tlac ganuyreli megobrebi iyvnen,

erTad muSaobdnen gazeT „sabWoTa

afxazeTis“ redaqciaSi, eklesiasa da

sinagogaSi erTad dadiodnen, erT-

maneTis Svilebs saxelebs arqmevd-

nen, megrul xaWapurebsa da ebraul

falafelebs erTad acxobdnen... mere

qalbatoni Tamari, ojaxTan erTad,

Tavis aRTqmul qveyanaSi, wminda mi-

waze dabrunda. qalbatoni eTeri da-

dardianda da poetur striqonebs mi-

ando monatrebis sevda:

„... or cas locav, or Zmas

umRer erTgulebiT,

ori qveynis trfobiT

Tbebi da inTebi,

israelSi Tbil maspinZlad

gvegulebi,

CvenSic stumrad arasodes

CaiTvlebi...“

israelSi megobarTan stumroba ki

ar dascalda.

1993 wlis 27 seqtembers, rogorc

ki soxumi daeca da qalaqi separat-

istebiTa da aTasi juris ucxo momx-

duriT aivso, poeti qalis meuRle

xuta jRamaZe saxlidan gamoaTries

da quCaSi daxvrites.

gaubedurebuli da gondakarguli

qalbatoni eTeri afxazma megobrebma

gulSi Caikres da saimedod gadama-

les. afxazebSic iyvnen qarTvelebis

vaJkacobis, qarTveli mandilosnebis

kdemamosilebis, qarTveli poetis

leqsebis damfasebelnic da „uebro

mcodnenic“. iavarqmnil, aoxrebul, ga-

damwvar soxumSi banditizmma, awioke-

bam da qarTvelebis siZulvilma da

mSobliuri miwa-wylidan maTi aRgvis

eqstazma kulminacias miaRwia, isev

Ralatma imZlavra da keTilSobilma

afxazebma qarTveli poeti qali sepa-

ratistebisagan ver daifares.

afxazeTis ommamde sul raRac

xuTi wlis winaT gamocemul wignSi

„axsovs vislas“, romelic poloneT-

Si omis veteranebTan erTad mis viz-

its mieZRvna, qalbatoni eTeri Sesav-

alSi werda:

„Znelia mogoneba im qariSxlian,

usastikes dReTa, romlebmac samar-

adisod Caaqres uamravi Wabukisa da

qaliSvilis lamazi sicocxle, wari-

taces dedaTa, da-ZmaTa, satrfoTa

da axlo megobarTa gulis nawili,

mwuxri gadaafares dedamiwas da ga-

varvarebuli saxnisi gadaatares erT

dros akaSkaSebul, uRrublo zecas...“

ramdenime welSi ki mis samSob-

loSi, mis soxumSi ganmeorda igive

qariSxali, igive usastikesi dReebi.

meuRlis daxvretidan zustad erTi

Tvis Tavze, 1993 wlis oqtombris bo-

los, afxazma separatistebma poeti

qali awames... da Semdeg daxvrites.

qalbatoni eTeri sikvdilCamdgari

gaxelili TvalebiT isev mis sayva-

reli soxumis cas - qarTul cas Ses-

cqeroda, wamebuli „...cao, Rrubels

kari gadauraze, Rrubliani aprilebi

gveyofa“. TiTqos Rrubliani oqtom-

bris ca gaixsnao, misi tragikuli aR-

sasruliT guldaTuTqul qarTvelTa

cremlebi cidan Camodinda da misi

usulo sxeuli daalbo. aravin icis,

ramden xans egdo miwaze, romelic,

rogorc TviTon ambobda „saficrad

da saTayvanod gvergo“.

eTer samxaraZe-jRamaZem sakuTari

epitafiac ki TviTon dawera leqs-

Si „warwera poeti qalis saflavis

qvaze“.

is aRar aris... misi leqsebi ki dar-

Ca. „me waval ise saxemcinari, Sen si-

nanuli dagrCeba gulSi“... wavida da

usazRvro sinanuli datova yvelas

gulSi. ugunurebma daxvrites poeti,

magram veravin daxvrets misi faqizi

sulis naJurs - leqss!

leila nodia

poeti mokles, leqsi ar kvdebapoeti mokles, leqsi ar kvdeba

vuZRvni afxazeTSi daRupulvuZRvni afxazeTSi daRupul

eTer samxaraZe-jRamaZeseTer samxaraZe-jRamaZes

(nawyveti)(nawyveti)

a vtobusi gaCerda. Sig msxdomT

gadmosvla ubrZanes „boevike-

bma“.

zRvis qviSian-RorRiani sanapiro.

lurji, siSavemde lurji talRebis

Sriali. Toliebis gauTavebeli, gu-

liswamRebi Wyivili.

zRva! - uceb gaqra yvelaferi. arc

moxuci pedagogis krusuni esmis axla

da arc „boevikebis“ Rriali. TiTqos

transSi Cavardnili, Rrmad isunTqavs

odnav momlaSo, gril haers, sicive

igrZno, Tumca saRamos bindi jer ar

damdgariyo. iqneb... sxva sicive Seudga

tanSi?

mze nel-nela iRvenTeba dasalier-

Si: „mze miicvala Ria TvalebiT, mas

gaxelili darCa Tvalebi... oh, gaxeli-

li darCa Tvalebi“...

RmerTo, vis SeuZlia Ze-xor-

ciels gamoxatos eniT, Camavali mzis

mgloviareba, Ronemileuli mnaTobis

daRalva? Tu... wamebis wynari warma-

valoba?..

albaT, poets Tu ZaluZs es saswau-

li. mxolod poets - sxvas aravis.

Camavali mze da...

zRva!

daeca... zRva xom ukve aRar aris uwin-

deburad sayvareli? zRvac xom Seilan-

ZRa adamianTa sisxliT... TanamoZmeTa

sisxliT... jer gagraSi daiwyo...

zRvis sanapiroze, Tu mis axlo-max-

lo, aki qarTvelTa moWrili TavebiT

burTi iTamaSes kidec...

maSin ar daijera es ambavi. ar See-

Zlo dajereba. es mis ZalRones aRe-

mateboda da... imitom.

da mainc... Turme sad gaeqcevi mware

sinamdviles?.. zRva, Seni sayvareli

zRva iqca gvamebis kaiutad...

sad, sad gaeqcevi-meTqi am usaSvelo,

autanel tkivils? sad daemalebi gaug-

onar, warmoudgenel mxecobas kacTa

modgmis _ are-midamos rom Sxamavs,

Rrma mwuxarebis SxamiT?

Sen xom bevri ramis dajereba ar gin-

doda... radgan, vera da ver warmoged-

gina esodeni mtarvaloba gonieri arse-

bisa, adamiani rom hqvia da... imitom.

Sah-abasis Tu Temur-lengis mier

Cadenil barbarosobas koSmarad Tv-

lidi, magram didi xnis win, warsulSi

momxdar koSmarad. germanel faSistTa

jalaTobas meore msoflio omSi -

saSinel, magram mainc kacobriobisTvis

ganvlil etapad miiCnevdi.

magram axla... Sens Tvalwin, dRevan-

delobaSi Cadenili sisastike - im Savb-

neli warsulis anarekli rom gamodga?..

sad, sad gaeqcevi am mtanjvel, suliT

xorcamde Semaryevel realobas? am

mwuxarebis Sxams?..

ai, axlac...

saTiTaod gahyavT adamianebi, axal-

gazrda da xnieri, sicil-xarxariT

gahyavT patara, mwvane mdeloze da... mi-

jriT cxrilaven, rac mTavaria, erTma-

neTs ayurebineben sikvdilis zeims.

RmerTo didebulo... Zveli drois

barbarosebis wvrilman „formalobebs“

- Tavze Tundac tomris Camocmevas - vin-

Ra dagidevT, piriqiT, meti sisastike.

meti velurobaa saWiro. aki faCuliam

ar iwyina, ar iTakila, faSisti rom

uwodes, rogorc Cans, eamayebaT kidec,

rom nadiris msgavsni arian. eamayebaT

daundobloba, araadamianoba.

... magram rad aris TviTon ase mS-

vidad? ... guli ratom ar ukankalebs?

(Tumc, xel-fexs ver imorCilebs mainc)

nuTu imitom, rom... didi xania Seegua

sakuTar sikvdils? an egeb maSin mokv-

da, miriani rom daxvrites TiTqmis

mis Tvalwin? da veRar mieSvela? verc

xmamaRla, moTqmiT itira? verc maSin

itira, naCumaTevad, hai-harad rom mia-

bares mezoblebma miwas sakuTar kar-

midamoSi.

damwyvdeuli hyavdiT sardafSi, pa-

timariviT, rom... ar genaxa saSineli

suraTi kacTa modgmis gadagvarebis.

aki mxolod gulSi Rmuodi da godebdi

mwared?

an egeb maSin SeeTvise sikvdils,

saoperacio magidaze rom iweqi, ukurne-

beli seniT daRdasmuli?.. magram...

nuTu? nuTu Seegue: sxvaTa sikvdils?

o, ara, namdvilad ara...

am sacodav moxuc eqims raRas er-

Cian? vis ra dauSava eqimma kacma -

orive mxares Tanabrad rom aqimobda?..

Tumca, aki SoTa jRamaZe saoperacio-

dan gamoiyvanes da saavadmyofos kibeze

dacxriles Turme...

am patara, moxucebul pedagog qals

ra brali miuZRvis vinmes winaSe?

TiTqmis gonwasuls rom miaTreven

„saCvenebel arenaze“ da ratomo? - rom

imeorebs waramara erT da igive sity-

vas da aravin uxsnis, aravin eubneba -

risTvis klaven, ra mizeziT, ra dana-

SaulisTvis?

erTbaSad... erTbaSad gaaTaveT, Tqve

uRmerToebo, nuRar ayovnebT. kmara.

morCiT. male dauSineT tyviebi am

galeul, sabralo moxucs, romelic

Turme damnaSavea mxolod imitom, rom...

qarTvelia!.. magram... RmerTo Cemo, es

xom iyo, ukve iyo, batonebo... sisxlian

saukuneTa grZel gza-savalze.

dacxrileT-meTqi, Cqara da... mere

dastkbiT, gaixareT Tqveni namoqme-

dariT. midiT. gulianad ixarxareT,

radgan... esoden did siames ganiWebT

Turme yureba adamianis sadisturi

tanjva-wvalebisa, misi aqna naWer-naWer,

dasaxiCreba da mere... masxrad agdeba!

aferum, meoce saukunis civilizaci-

is naSierno, gamoqvabulis mcxovrebTa

qurqSi gamowyobilno.

avtomatebis gabmul kakans bilwsi-

tyvaobis korianteli exmianeba.

RmerTo...

mtredi... saidan? saidan gaCnda aq

„Cemi mtredi?“

ras damtrialebs Tavze? ra unda?

ras meRuRuneba, ras meCurCuleba?

„Cemo mSveniero, Cemo Zvirfaso, say-

varelo, gTxov, gamagrdi... am jalaTebs

Tvali TvalSi gauyare medidurad,

gamomwvevad, maT ar ZaluZT mokvdine-

ba Seni sulis... radgan pawia SviliS-

vili, jer unaxavi SviliSvili Seni

TvalebiT giRimis da... gealerseba, igi

gamxnevebs, Zalas gmatebs, sulis sim-

ebs sinaziT da siyvaruliT girxevs

da gaTbobs. igi xom Seni sisxlis da

xorcis nawilia - masSi icocxleb, Sens

SvilebSic, Sens ubralo, gulis naJur,

wrfel leqsebSic marad icocxleb, ic-

ocxleb am qveyanaze, viT am zRvis da

cis monaTali...“

... morCa, gaTavda. ar meSinia, aRa-

rafris ar meSinia! me gadavlaxe, uke-

Turebo, gesmiT Tu ara? me gadavlaxe

sivdil-sicocxlis kacobrivi SiSis da

Zrwolis, samanebi...

me mzada var vzido Cemi wili jvari

golgoTis, Tqven ki - RvTis risxvas

ver gaeqceviT verasdidebiT! vera, ver

gaeqceviT.

... rac mTavaria, Sen xom CemTan xar,

Cemo TeTro megobaro... Sen ar damtove,

Sen mierTgule bolo wuTamde, gansx-

vavebiT zog-zogisgan... magram RmerTma

miutevos yovel maTgans, RmerTma Se-

undos...

xolo me... Camavali mzis silamaze

meyofa sagzlad saimqveyniod.

... srolis xmaze mtredma erTi Sei-

frTxiala, adamianTa gvamebiT mofe-

nil sasaklaos wamiswamSi gadaufrina

da... Semdeg ukabadono cis silurjeSi

gauCinarda.

an... egeb sul ar gamoCenila?.. egeb...

ganwirulis warmosaxvas eCvena igi?

bindi Camowva. TiTqos erTbaSad

Savi mandili gadaefara are-mares, rom

borotebis sisxliani nakvalevi daema-

la ucxo mzerisTvis.

ciala ardaSelia

Semodgomis rtoSemodgomis rto moTxrobamoTxroba

Page 8: eeTer Ter ssamxaraZe - jRamaZeamxaraZe - jRamaZemeca.gov.ge/itst/_FILES/files/saiubileo2.pdf · ssamSoblos jvari,amSoblos jvari, aaRmZvreli aTasTaRmZvreli aTasTa ffiqrTa,iqrTa, ddidxans

maisi, 2010 weli8

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

redaqtori nato korsantia. nomerze muSaobdnen: ekaterine gadilia, aleqsandre kuzanaSvili.

p oeturi Sedevri SeiZleba Se-

vadaroT mocisfro mdinaris

dinebas, romelic amwvanebs da

anedlebs adamianis sulis mindvrebs.

simRerad qceuli leqsi ki emsgavseba

cad atyorcnilsa da namsxvrevebad

qceul CanCqers.

msgavsi musikaluri CanCqeris Zala

imaSia, rom igi ara marto Tavad aris

simaRle, aramed adamianebsac uxmobs

da eweva am simaRlisken, mSveniere-

bisken.

galaktioni ambobda, leqsi upirve-

lesad musikas gulisxmobso. albaT,

am gamoTqmis potenciuri realoba

iWeSmarites kompozitorebma, roca

Tavidanve yuradReba gaamaxviles

eTer samxaraZe-jRamaZis poeziaze.

pirveli, romelmac TviT avto-

risTvisac ki esoden moulodneli

daintereseba gamoiCina poeti qalis

sabavSvo poeziisadmi, iyo cnobili

qarTveli kompozitori, aw gansven-

ebuli aleqsandre farcxalaZe.

1973 wels moskovSi sruliad

sakavSiro gamomcemlobam „sovetski

kompozitorma“ musikis moyvarul um-

crosi asakis bavSvebs miawoda musika-

luri krebuli „mSobliur mxares,“

romelSic Sevida cnobili poetebis

leqsebze dawerili 35-mde simRera.

maT Soris TerTmeti simRera dawer-

ilia eTer samxaraZe-jRamaZis sabavS-

vo leqsebze. es friad mniSvnelovani

moulodneli sensacia namdvilad po-

etis leqsebis Sidamusikalur Tviso-

briobas unda mieweros, rac iyo po-

eti qalis sabavSvo leqsebis axali,

musikaluri sicocxlis dasawyisi.

momdevno wels skolamdeli asakis

bavSvebisaTvis simReraTa periodul

krebulSi „guleski“, cnobil sxva

kompozitorTa nawarmoebebTan erTad,

orjer Sevida eTer samxaraZe-jRa-

maZis leqsebze dawerili a. farcx-

alaZis sami axali simRera.

igive ganmeorda 1975 welsac.

... da mainc, 1975 wlis 10 da 11 ianvari

gansakuTrebul STabeWdilebaTa la-

maz mogonebad aRibeWda poeti qalis

mexsierebaSi. sul male alma-aTaSi,

simRerebisa da saestrado musikis

propagandisadmi miZRvnil sakavSiro

plenumze orjer gaisma eTer samx-

araZe-jRamaZis leqsze - „maT qerCTan

mieZinaT“ kompozitor oskar geilfu-

sis musika. simReras asrulebda al-

ma-aTis operisa da baletis saxelm-

wifo Teatris solisti aleqsandre

basenko. poeti qali specialurad

iqna miwveuli im plenumze.

es simRera alma-aTis radiosa da

televiziis saxelmwifo komitetis

mier Caweril da gamravlebul iqna

firfitaze.

imave wels ssr kavSiris musika-

luri fondis saqarTvelos ganyo-

filebam gamosca kompozitor

aleqsandre farcxalaZis simRerebis

pirveli wigni „gazafxuli movida“,

romelSic Sevida e. samxaraZe-jRa-

maZis leqsebze dawerili ToTxmeti

simRera.

moskovis gamomcemloba „muzikam“

gamosca da musikis moyvarulebma mi-

iRes yofili sabWoTa sivrcis kom-

pozitorebis krebuli. aqac didi ad-

gili aqvs daTmobili poeti qalis

leqsebze daweril simRerebs, aseve,

musikis patara moyvarulebma miiRes

saqarTvelos musfondis mier gamo-

cemuli krebuli, romelSic poeti

qalis leqsebze dawerili sagundo

simRerebi Sedis. krebulis saxel-

wodeba aRebulia e. samxaraZe-jRamaZ-

is leqsidan „salami dilas“.

eTer samxaraZe-jRamaZis poezia ara

erTxel gamxdara kompozitorebis -

merab farcxalaZis, lili iaSvilis,

maia berikaSvilis, SoTa miloravasa

da sxvaTa da sxvaTa STagonebis wy-

aro.

kidev erTi siaxlis mowmeni

gaxdnen teleekranis mayureblebi:

saqarTvelos radiosa da televiziis

saxelmwifo komitetis musikaluri

ganyofilebis redaqciam moawyo qarT-

vel kompozitorTa Sexvedra bavSvebT-

an. iqve Sesrulda ramdenime axali

sabavSvo simRera. erT-erTi simReris

avtori oyo cnobili qarTveli kom-

pozitori SoTa milorava, romelic

daiwera e. samxaraZe-jRamaZis leqsze

„TvalisCini“. simRera Seasrules

Tbilisis b. ZnelaZis saxelobis pi-

onerTa sasaxlis bavSvTa saestrado

ansamblis „mziuris“ solistebma. es

iyo afxazeTis omamde.

gulwrfeloba, formis sisadave,

ayvanili maRal musikalur xarisxSi,

bavSvebisaTvis Zlier axlobeli da

sayvareli samyaros faqizi aRqma, -

ai, ra aris e. samxaraZe-jRamaZis sa-

bavSvo leqsebisaTvis niSandoblivi.

albaT, am RirsebaTa gamo „etanebian“

kompozitorebi poeti qalis Semoq-

medebas. amis Sesaxeb TviT kompozi-

torebma Tqves TavianTi sityva: poeti

qalis 50-mde leqsi ukve simRerebad

aris qceuli.

diax, mocisfro mdinare lamaz

dinebas agrZelebs, agrZelebs mTeli

Tavisi mSvenierebiTa da didebulebiT.

Tumca poeti qali, Cveni mSvenieri

daiko eTeri afxazeTis miwaSi wevs

umisamarTod, misive moZmis mier gang-

miruli da dadumebuli. magram misi

poeziis svla musikalur samyaroSi

grZeldeba, bavSvebs xom yvelaze na-

Teli, samarTliani da utyuari mex-

siereba aqvT. swored es aris poeti

qalis ardaviwyebis garanti.

jano janeliZe

redaqciisagan:redaqciisagan:

axlaxan soxumelma kompozitorma

ia maisaiam dawera simRerebi eTer

samxaraZe-jRamaZis leqsebze „mind-

vris yvavilebi“ da „gaxsovdes, qali

mainc qalia“. am simRerebis premiera

gaimarTeba swored dRes eTer samx-

araZe-jRamaZis xsovnisadmi miZRv-

nil saRamoze“ „aha, Cemi leqsi mi-

iReT jildod“. saRamos proeqtis

avtori da organizatoria ia maisaia,

scenaris avtori oTar pertaxia, re-

Jisori badri werediani, mxatvari da-

viT baZaRua.

poeziidan musik amdepoeziidan musik amde

eTer samxaraZe-jRamaZeeTer samxaraZe-jRamaZe

Seni zRva da mzis Seni zRva da mzis

brdRviali, brdRviali,

caze varskvlavT ganazebacaze varskvlavT ganazeba

da cis cvari, lorTqo da cis cvari, lorTqo

foTlebs foTlebs

dakiduli almasebad.dakiduli almasebad.

qarafs morcxvad Caxveuliqarafs morcxvad Caxveuli

Seni xavsi, Seni suroSeni xavsi, Seni suro

lamis sulSi gaifoTlos,lamis sulSi gaifoTlos,

rom survili Semisrulos.rom survili Semisrulos.

Sens yovel buCqs,Sens yovel buCqs,

yvavils, balaxsyvavils, balaxs

satrfos TvaliT vakvirdebi,satrfos TvaliT vakvirdebi,

Seni miwa, avgarozadSeni miwa, avgarozad

yelze Camosakidebi.yelze Camosakidebi.

netamc gulze damayaronetamc gulze damayaro

da cvriT kalTa damisvelo,da cvriT kalTa damisvelo,

rom mec zamTris TeTr sabnis rom mec zamTris TeTr sabnis

qveS qveS

Sens fesvebTan davisveno.Sens fesvebTan davisveno.

ase xarbad mzes rom vumzer,ase xarbad mzes rom vumzer,

mec movxuWo Tvali vinZlo,mec movxuWo Tvali vinZlo,

mere adre, gazafxulze,mere adre, gazafxulze,

Sens foTlebSi gaviRviZo.Sens foTlebSi gaviRviZo.

afxazeTis gazafxuliafxazeTis gazafxuli

eTer samxaraZe-jRamaZe da eTer samxaraZe-jRamaZe da didi msaxiobi veriko anjafariZedidi msaxiobi veriko anjafariZe