effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: udl ... effectief … · leesstrategieën...
TRANSCRIPT
![Page 1: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/1.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL, maar ook maatwerk…
Christel Van VreckemOpleiding Logopedie, EXPLO, ODC Leer+, Arteveldehogeschool
Studiedag Netwerk leerproblemen, 7 februari 2017
![Page 2: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/2.jpg)
Feiten en uitgangspunten
Theorie en praktijk
Leesstrategieën
Soorten vragen en leesstrategieën
Oefening
Van Vreckem, C., 2017
Inhoud
![Page 3: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/3.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Een toetsuit Klasse
![Page 4: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/4.jpg)
Feiten
Peiling ‘Lezen en luisteren 2013’ van de Vlaamse overheid:9 % kinderen lagere school haalt eindtermen lezen niet
Van Vreckem, C., 2017
![Page 5: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/5.jpg)
1/7: laaggeletterd= onvoldoende schriftelijke vaardigheden om te kunnen functioneren in onze maatschappij.
Laaggeletterden ± 3,5 keer meer kans om in de werkloosheid terecht te komen en te blijven
Van Vreckem, C., 2017
Geletterdheid in Vlaanderen
![Page 6: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/6.jpg)
Sluit aan bij visie op ‘evidence-based werken’ (cfr. Hattie)
Sluit aan bij handelingsgericht werken
Sluit aan bij UDL
Van Vreckem, C., 2017
Uitgangspunten aanpak BL
![Page 7: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/7.jpg)
Lees de tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’.
Stel een 5-tal verschillende soorten (denk)vragen.
Van Vreckem, C., 2017
Tijd voor … een oefening
![Page 8: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/8.jpg)
Begrijpend lezenTheorie en link met de praktijk
![Page 9: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/9.jpg)
Vaardigheden
Kennis
Tekstkenmerken
Alg. cognitieve vaardigheden
Motivatie
Genetische basis
Technisch lezen
Taalvaardigheden/Verbaal begrip
Interpreteren impliciete informatie paragraaf- en tekstniveau
Onderwerp tekst
Woordenschat
Tekstorganisatie
Tekstsoort
Geheugen
Redeneren
Metacognitief bewustzijn
DidactiekVan Vreckem, C., 2017
Voorkennis activeren
Extrapolatie
![Page 10: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/10.jpg)
WAT?
Van Vreckem, C., 2017
![Page 11: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/11.jpg)
Aanpak problemen BL: wat?
Leesstrategieën aanleren Activeren voorkennis
Verbaal begrip stimuleren
Interpreteren mesoniveau (paragraafniveau)
Interpreteren macroniveau (tekstniveau)
Extrapoleren
Leesgedrag sturen = metacognitie
→ effectief!(Swanson, van der Leij, Dickson, Stothard, Aarnoutse))
Van Vreckem, C., 2017
![Page 12: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/12.jpg)
Activeren voorkennis voor het lezen: wat en hoe?
Inhoud voorspellen op basis van
uiterlijke kenmerken
“Waarover zal tekst gaan ?”
Worden alle informatiebronnen gebruikt?
‘Gedoseerd’ en functioneel
Effectief voor alle leerlingen die dit niet toepassen
Van Vreckem, C., 2017
![Page 13: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/13.jpg)
Heb ik vragen bij tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’ die ‘Voorkennis activeren’ stimuleren?
Van Vreckem, C., 2017
Tijd voor … reflectie/ een oefening
![Page 14: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/14.jpg)
Wie is meneer Verhoeven denk je?
Over welk onderwerp zal deze tekst gaan?
Waar vindt dit interview plaats?
Christel Van Vreckem, 2016
Interview met meneer VerhoevenVoorkennis activeren
![Page 15: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/15.jpg)
Doel les BL: wat?
Leesstrategieën aanleren ‘Gedoseerd’ en functioneel activeren voorkennis
Verbaal begrip stimuleren
Interpreteren mesoniveau (paragraafniveau)
Interpreteren macroniveau (tekstniveau)
Extrapoleren
Leesgedrag sturen = metacognitie
→ effectief en toepasbaar!(Swanson, van der Leij, Dickson, Stothard, Aarnoutse))
Van Vreckem, C., 2017
![Page 16: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/16.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Verbaal begrip Wat ? Taalbegrip in relatie tot context gelezen tekst
> woordenschatkennis
Betekenis van complex woord, zin, beeldspraak vatten via Woordanalyse (vb. loodzwaar)
Zinsanalyse (vb. betekenis want/omdat/doordat…)
Context van tekst
Woord- en zinsniveau(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
![Page 17: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/17.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Verbaal begrip: woordniveau
begrijpen van betekenisnuances (kwaad, woedend)
woorden met gradatieverschil (zwaar- loodzwaar)
woordbetekenissen bepaald door hun morfologische, ‘taalkundige’ opbouw (kleinste, ontoegankelijk)
begrijpen van woordbetekenissen op zinsniveau (bank, bord)(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
![Page 18: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/18.jpg)
Verbaal begrip: zinsniveauBegrijpen van complexe zinsstructuren
Passiefzinnen - ‘wordt … door…’Samengestelde zinnen
met betrekkelijke bijzinnen (vb. Joran, die daar loopt, is te laat.)voegwoorden (omdat, want …)Vb. Joran is te laat, want hij miste zijn bus.
koppelen van verwijswoorden aan antecedenten in 1 zinVb. Joran is te laat, want hij miste zijn bus.
Vb. Joran, de jongen die daar fietst met de gele trui, wordt door Ivan achtervolgd.Wie rijdt als eerste?
(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
Van Vreckem, C., 2017
![Page 19: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/19.jpg)
Heb ik vragen bij tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’ die ‘verbaal begrip’ stimuleren?
Christel Van Vreckem, 2016
Tijd voor … reflectie/ een oefening
![Page 20: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/20.jpg)
Wat betekent ‘graseter’? Ken je naast het paard nog een graseter?
Wat betekent glimmen?
Christel Van Vreckem, 2016
Interview met meneer VerhoevenVerbaal begrip (woordniveau)
![Page 21: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/21.jpg)
Wat doet de lichaamstemperatuur van een paard dalen?
Heeft een paard dat steeds in een weide staat hoefijzers nodig?
Christel Van Vreckem, 2016
Interview met meneer VerhoevenVerbaal begrip (zinniveau)
![Page 22: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/22.jpg)
Van Vreckem, C.
![Page 23: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/23.jpg)
Doel les BL: wat?
Leesstrategieën aanleren ‘Gedoseerd’ en functioneel activeren voorkennis
Verbaal begrip stimuleren
Interpreteren mesoniveau (paragraafniveau)
Interpreteren macroniveau (tekstniveau)
Extrapoleren
Leesgedrag sturen = metacognitie
→ effectief en toepasbaar!(Swanson, van der Leij, Dickson, Stothard, Aarnoutse))
Van Vreckem, C., 2017
![Page 24: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/24.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Interpretatie = relaties leggen tussen impliciete/ niet-
letterlijk vermelde informatie in de tekst
= denken over de tekst
= infereren
= inferenties maken
![Page 25: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/25.jpg)
Interpretatie Soorten Lokaal in de tekst (paragraaf-/mesoniveau) ↔
verder (tekst-/macroniveau)
Op basis van voorkennis(causale/logische inferenties)↔ tekstelementen (anaforische inferenties)
(Kintsch & Kintsch, 2003)
(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
Van Vreckem, C., 2017
![Page 26: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/26.jpg)
Causale inferenties: wat en hoe? = Oorzaakgevolgrelaties begrijpen op
paragraafniveau(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
Via waarom-vragen
Van Vreckem, C., 2017
![Page 27: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/27.jpg)
Heb ik vragen bij tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’ die ‘oorzaakgevolgrelaties begrijpen’ stimuleren?
Christel Van Vreckem, 2016
Tijd voor … reflectie/ een oefening
![Page 28: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/28.jpg)
Waarom zet de hoefsmid hoefijzers op de hoeven van paarden?
Waarom hebben de eigenaars ervoor gekozen om ook kleine en grote huisdieren in de zoo te houden?→ impliceert o.a. verwijswoorden begrijpen→ ≠ moeilijkheidsgraad!
Christel Van Vreckem, 2016
Interview met meneer VerhoevenCausale inferenties
![Page 29: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/29.jpg)
Van Vreckem, C.
![Page 30: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/30.jpg)
Logische inferenties: wat en waarom?
Logisch denken naar aanleiding van de tekstVoorkennis oproepen en integreren met inhoud te lezen tekst((De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)Kintsch & Kintsch, 2005)
VW: tekst lezen!
Van Vreckem, C., 2017
![Page 31: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/31.jpg)
Heb ik vragen bij tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’ die ‘logisch denken tijdens het begrijpend lezen’ stimuleren?
Christel Van Vreckem, 2016
Tijd voor … reflectie/ een oefening
![Page 32: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/32.jpg)
Hoeveel keer per jaar komt de hoefsmid langs?
Hoe zou je een paard wassen in de herfst?
Christel Van Vreckem, 2016
Logische inferenties
![Page 33: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/33.jpg)
Van Vreckem, C.
We hebben een zak aardappelen nodig van 10 kg, 8 kippenworsten, 6 koteletjes, een blik boontjes, 4 volledige kippen, 3 kilo broccoli, een pak koffie, 7 tomaten, 4 liter fruitsap, 20 flessen water, 1 bundel prei, 5 liter melk, een grote bol kaas, 10 schijfjes salami, een blik erwtjes en worteltjes.
![Page 34: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/34.jpg)
Interpretatie Soorten Lokaal in de tekst (paragraaf-/mesoniveau) ↔
verder (tekst-/macroniveau)
Op basis van voorkennis(causale/logische inferenties)↔ tekstelementen (anaforische inferenties)
(Kintsch & Kintsch, 2003)
(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
Van Vreckem, C., 2017
![Page 35: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/35.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Interpretatie:op basis van tekstelementen
samenhang tussen zinnen begrijpen op basis van tekst
relatie leggen tussen verschillende zinnen uit paragraaf
![Page 36: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/36.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Anaforische inferenties = verwijswoorden begrijpen
verwijzen naar antecedent dat reeds vermeld werd
Zorgen voor samenhang in tekst
Soorten: persoonlijke (vb. hij), bezittelijke (vb. zijn), betrekkelijke voornaamwoorden (vb. die)... gesubstantiveerde bezittelijke voornaamwoorden (vb. de mijne) …
(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
![Page 37: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/37.jpg)
Via teruglezen of verder lezen‘Over wie…? Waar? …’
Van Vreckem, C., 2017
Anaforische inferenties
![Page 38: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/38.jpg)
Heb ik vragen bij tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’ die ‘verwijswoorden begrijpen’ stimuleren?
Christel Van Vreckem, 2016
Tijd voor … reflectie/ een oefening
![Page 39: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/39.jpg)
Wie zijn die ‘vreemde dieren’ waar in paragraaf 1 naar verwezen wordt.OF: teken een vreemd dier waar in paragraaf 1 naar verwezen wordt.
Wie mag op bepaalde tijdstippen de dieren helpen voederen?
Wie eet fabrieksvoer?
Wat is goed voor de gezondheid van een paard?
Christel Van Vreckem, 2016
Interview met meneer VerhoevenVerwijswoorden
![Page 40: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/40.jpg)
Van Vreckem, C., 2013
![Page 41: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/41.jpg)
Doel les BL: wat?
Leesstrategieën aanleren ‘Gedoseerd’ en functioneel activeren voorkennis
Verbaal begrip stimuleren
Interpreteren mesoniveau (paragraafniveau)
Interpreteren macroniveau (tekstniveau)
Extrapoleren
Leesgedrag sturen = metacognitie
→ effectief en toepasbaar in de klas!(Swanson, van der Leij, Dickson, Stothard, Aarnoutse))
Van Vreckem, C., 2017
![Page 42: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/42.jpg)
Interpretatie Soorten Lokaal in de tekst (paragraaf-/mesoniveau) ↔
verder (tekst-/macroniveau)(Kintsch & Kintsch, 2003; De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
Van Vreckem, C., 2017
![Page 43: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/43.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Interpretatie: tekstniveau Verbanden leggen in de hele tekst
Verband meerdere elementen uit verschillende paragrafen
Voorbeelden: karakter van personage beschrijven
titel geven aan tekst
titel uitleggen
citaten uit tekst ordenen…(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
![Page 44: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/44.jpg)
Heb ik vragen bij tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’ die ‘het leggen van relaties in de hele tekst’ stimuleren?
Christel Van Vreckem, 2016
Tijd voor … reflectie/ een oefening
![Page 45: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/45.jpg)
Wat weet je over meneer Verhoeven?
Wat weet je over Astrid?
Wat moet je doen om een paard goed te verzorgen?
Teken de ideale woonplaats voor een paard.
Welk soort woningen zijn geschikt voor mensen die een paard willen houden?
Christel Van Vreckem, 2016
Interview met meneer VerhoevenInterpreteren op macroniveau
![Page 46: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/46.jpg)
Van Vreckem, C., 2013
![Page 47: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/47.jpg)
Doel les BL: wat?
Leesstrategieën aanleren ‘Gedoseerd’ en functioneel activeren voorkennis
Verbaal begrip stimuleren
Interpreteren mesoniveau (paragraafniveau)
Interpreteren macroniveau (tekstniveau)
Extrapoleren
Leesgedrag sturen = metacognitie
→ effectief en toepasbaar!(Swanson, van der Leij, Dickson, Stothard, Aarnoutse))
Van Vreckem, C., 2017
![Page 48: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/48.jpg)
Extrapolatie Voorspellen
vb. hoe verhaal verder gaat
VW: realistisch binnen verhaalcontext
Toepassen= tekst gebruiken om inhoud toe te passen in andere situatie
(De Paepe, Desoete, Van Vreckem, & Van Hove, 2004)
Van Vreckem, C., 2017
![Page 49: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/49.jpg)
Extrapolatie
Voorspellen: begeleiding‘Hoe eindigde het verhaal… kan het dan dat… als…?’
Van Vreckem, C., 2017
![Page 50: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/50.jpg)
Heb ik vragen bij tekst ‘Interview met meneer Verhoeven’ die ‘het kind stimuleren om verder na te denken over de hele tekst’ na het lezen?
Christel Van Vreckem, 2016
Tijd voor … reflectie/ een oefening
![Page 51: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/51.jpg)
Wat zou jouw taak kunnen zijn als je op kamp gaat naar de zoo en mag helpen bij de verzorging van de paarden?
Wat zou jij aan meneer Verhoeven nog willen vragen en wat zou het antwoord kunnen zijn?
Christel Van Vreckem, 2016
Interview met meneer VerhoevenExtrapolatie
![Page 52: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/52.jpg)
Van Vreckem, C.
Verdachten? Wat zou jij doen?
![Page 53: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/53.jpg)
Doel les BL: wat?
Leesstrategieën aanleren ‘Gedoseerd’ en functioneel activeren voorkennis
Verbaal begrip stimuleren
Interpreteren mesoniveau (paragraafniveau)
Interpreteren macroniveau (tekstniveau)
Extrapoleren
Leesgedrag sturen = metacognitie
→ effectief en toepasbaar!(Swanson, van der Leij, Dickson, Stothard, Aarnoutse))
Van Vreckem, C., 2017
![Page 54: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/54.jpg)
Leesgedrag sturen: wat en hoe? = leesstrategieën bewust actief gebruiken om na te
denken over tekstbegrip en aanpak (Baker, 2008)
Vraag: “Woorden of passages niet begrepen?”→ stimuleren metacognitief bewustzijn
Vooraf: “Hoe zal je die taak aanpakken?“ “Kan het ook op een andere manier?”
Tijdens: “Hoe weet je dat? Waarom…?” Na: “Wat heb je geleerd?” “Hoe zou je de volgende
keer?” “Wat zal je de volgende keer niet meer doen?” “Wat hielp jou/wel niet?”…(Desoete, 2009; Hattie & Timperley, 2007)
Van Vreckem, C., 2017
![Page 55: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/55.jpg)
HOE?
Van Vreckem, C., 2017
![Page 56: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/56.jpg)
Aanpak: algemene principes BL al stimuleren op niveau van aanvankelijk
lezen Vooral tekstniveau Vanaf ‘AVI 1- AVI M3’
→ dus geen zinsniveau Geen ja/nee Wel strategieën
≠ verschillende aanbiedings-verwerkingsmogelijkheden en toch BL!
Instructie en feedback!
Christel Van Vreckem, 2016
![Page 57: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/57.jpg)
Directe instructie in leesstrategieën
20% tijd: instructie en modeling
80%: toepassing (impliceert feedback: groep (4) + ind.!)(Vernooy, 2012)
Hoe explicieter kd instructies krijgt, hoe meer kans leesstrategieën gebruikt worden (Vernooy, 2012)
hardop denkmethode
Christel Van Vreckem, 2016
In de klas …
![Page 58: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/58.jpg)
In de klas … Instructie geven Stapsgewijs hulp bieden tijdens oefening
= FB Alleen noodzakelijke hulp bieden Herhaalde, geïndividualiseerde feedback Inoefenen! “DE LEERKRACHT DOET ERTOE”
= SLEUTELFIGUUR“The power of feedback” (Hattie & Timperley, 2007)
Christel Van Vreckem, 2016
![Page 59: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/59.jpg)
2 tot 3 keer demonstreren MAAR… zwakste 10%: 2,5 à 6 keer meer oefentijd nodig vgl. met sterkste 10%.
Reminders
Christel Van Vreckem, 2016
In de klas …
![Page 60: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/60.jpg)
Feiten Veel vragen bij teksten beantwoorden
+ verbeteren ‘goed’ of ‘fout’
→ leerkansen / strategieën /instructies/feedback
BL mondeling aanpakken kandubbeltaak voorkomenKlas: antwoorden doorspelen!
Diverse problemen met BL mogelijk → differentiëren! Cfr. HGW
Christel Van Vreckem, 2016
![Page 61: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/61.jpg)
Van beïnvloedende factoren naar aanpak
• Leren voorspellen voor en na het lezen
• Verbaal begrip stimuleren
• Leren interpreteren op paragraaf- en tekstniveau
• Leren controleren/ leesgedrag sturen
UDL en maatwerk
• Leesmotivatie bevorderen via tekst- en takenkeuze
• Aangepaste tekstkeuze
• Onderwerp
• Cognitieve moeilijkheidsgraad
• Tekstsoort
• Talige moeilijkheidsgraad
• Technische moeilijkheidsgraad
Maatwerk
Christel Van Vreckem, 2016
![Page 62: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/62.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen? UDL…
![Page 63: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/63.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen? UDL…
Interpreteren tekstniveau
Interpreteren tekstniveau
Interpreteren tekstniveau
Interpreteren tekstniveau
Interpreteren tekstniveau
Interpreteren tekstniveau
![Page 64: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/64.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen?
![Page 65: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/65.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen?
Interpreteren tekstniveau
Extrapoleren
Interpreteren tekstniveau + metacognitie
![Page 66: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/66.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen?
![Page 67: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/67.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen?
Extrapoleren
Extrapoleren
Interpreteren tekstniveauInterpreteren tekstniveau
Interpreteren tekstniveau
![Page 68: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/68.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen?
![Page 69: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/69.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Welke leesstrategieën bij de boekbesprekingen?
Activeren voorkennis
![Page 70: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/70.jpg)
MAATWERK…
Van Vreckem, C., 2017
![Page 71: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/71.jpg)
0102030405060708090
Controle
Dyslexie
* *
Resultaten: M groepsniveau (n=34)(Van Vreckem, Desoete, & Van Keer, 2011)
Christel Van Vreckem, 2017
![Page 72: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/72.jpg)
Dyslexie (n=17)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
pc. 1-10 pc. 11-25 pc. 26-75 pc. 76-100
VTBL - volledig
Aantal deelnemers
Christel Van Vreckem, 2017
![Page 73: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/73.jpg)
Dyslexie (n=17)
0
2
4
6
8
10
12
pc. 1-10 pc. 11-25 pc. 26-75 pc. 76-100
Interpreteren macroniveau
Aantal deelnemers
Christel Van Vreckem, 2017
![Page 74: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/74.jpg)
Goed begrijpend leesonderwijs voor alle kinderen
= strategisch leesonderwijs
Kenmerken
kies de juiste motiverende teksten en opdrachten
geef de juiste instructies en feedback
UDL en op maat van de kinderen.
Van Vreckem, C., 2017
Besluit
![Page 75: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/75.jpg)
Meer informatie model
De Paepe, L., Desoete, A., Van Vreckem, C., & Van Hove, H.(2004). Cognitieve deelprocessen van begrijpend lezen op tekstniveau. Signaal, 47,4-28.
Van Vreckem, C, Desoete, A., Van Keer, H. (2015). Problemen met begrijpend lezen effectief aanpakken: het belang van ‘wat’ en ‘hoe.’ Signaal, 24 (2): 18-40
Van Vreckem, C., 2017
![Page 76: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/76.jpg)
Van Vreckem, C., Desoete, A., De Paepe, L. & Van Hove, H. (2016). Vlaamse Test Begrijpend Lezen. Gent: Academia Press
Van Vreckem, C., Axters, B., & Linsen, A. (2014). Begrijpend lezen beter begrijpen: thematisch en functioneel programma. Gent: AcademiaPress
Van Vreckem, C., 2017
Meer informatie test en materiaal
![Page 77: Effectief onderwijs in begrijpend lezen anno 2017: UDL ... Effectief … · Leesstrategieën aanleren ZGedoseerd en functioneel activeren voorkennis Verbaal begrip stimuleren Interpreteren](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022041114/5f22b2828fec94190255d3b9/html5/thumbnails/77.jpg)
Van Vreckem, C., 2017
Vragen ?