egzamin maturalny maj 2014 - sqlmedia.pl · egzamin maturalny z historii poziom rozszerzony 7...

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu.

Uk

ad g

rafi

czn

y ©

CK

E 2

01

3

Miejsce

na naklejk

z kodem

WPISUJE ZDAJ CY KOD PESEL

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII

POZIOM ROZSZERZONY

Instrukcja dla zdaj cego

1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 26 stron

(zadania 1 – 23). Ewentualny brak zg o

przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin.

2. Arkusz zawiera trzy cz ci. Cz pierwsza arkusza to

test, cz druga wymaga analizy materia ów ród owych,

a cz trzecia –– napisania krótkiego wypracowania na

jeden z podanych tematów.

3. Czynno ci zaplanuj tak, aby mo liwe by o rozwi zanie

zada z trzech cz ci arkusza w ci gu 180 minut.

4. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym

przy ka dym zadaniu.

5. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

6. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l.

7. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie b d oceniane.

8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej

naklejk z kodem.

9. Nie wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej

dla egzaminatora.

MAJ 2014

Czas pracy: 180 minut

Liczba punktów do uzyskania: 50

MHI-R1_1P-142

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z historii

Poziom rozszerzony

2

CZ I – Test (20 punktów) Zadanie 1. (1 pkt) Na podstawie planu oraz w asnej wiedzy wykonaj polecenie.

1 – pa ac letni Nabuchodonozora, 2 – wi tynia Nowego Roku,

3 – twierdza pó nocna, 4 – brama Isztar, 5 – twierdza,

6 – wisz ce ogrody, 7 – wi tynia Isztar,

8 – wi tynia Emah (bogini Ninmah), 9 – pa ac, 10 – wi tynia Marduka

Na podstawie: D. Arnaud, Staro ytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do Aleksandra Wielkiego,

Warszawa 1982, s. 396.

Podaj nazw miasta przedstawionego na planie i uzasadnij odpowied .

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

3

Zadanie 2. (1 pkt) Na podstawie fragmentu artyku u wspó czesnego historyka wykonaj polecenie.

Elity szesnasto-, siedemnasto- i osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej mog pos u y jako,

odleg a wprawdzie, historyczna analogia [arystokracji greckiej okresu archaicznego]. [...]

W Rzeczypospolitej nie wyst powa y jasne kryteria formalne przynale no ci do naj ci lejszej

elity warstwy uprzywilejowanej. [...] Tylko na tle ideologii równo ci szlacheckiej mo na

zrozumie szczególny status grupy, która nie wyró nia si formalnie od ogó u szlachty, [...]

a jednocze nie dzi ki presti owi i pozycji maj tkowej dominuje (m.in. dzi ki zwi zkom

o charakterze klientalnym) nad teoretycznie równymi sobie pozosta ymi cz onkami stanu

szlacheckiego.

Równie w greckiej rzeczywisto ci nie ma mowy o definicji arystokracji w kategoriach

formalnoprawnych. Jedynym w polis stanem w cis ym znaczeniu tego s owa jest stan

obywatelski. W konsekwencji podstawowym wyró nikiem przynale no ci do grupy

archaicznych arystokratów b dzie w a nie kryterium maj tkowe. [...] Grecy epoki archaicznej

okre lali swoje elity mianem „najlepszych”, „dobrych” albo „szlachetnych” [...],

przeciwstawiaj c ich „ludziom pod ym” albo „lichym” [...] – pozosta ym i spo ecznie

ni szym cz onkom tej samej wspólnoty obywatelskiej.

M. W cowski, Równi i równiejsi. Elity dwóch narodów politycznych, „Mówi Wieki” 2011, nr 7, s. 13–14.

Podaj dwie cechy arystokracji greckiej okresu archaicznego, które – jak s dzi autor artyku u – s zarazem cechami magnaterii polskiej w XVI–XVIII w.

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt) Na podstawie tekstu ród owego wykonaj polecenie.

[Gajusz Juliusz] Cezar [...] siedz[ia ] na mównicy, na z otym fotelu, ubrany w strój

triumfalny. Antoniusz [...], kiedy [...] wbieg na Forum i lud mu z drogi ust pi , podbieg

do Cezara i poda mu diadem przystrojony w wawrzynowy wieniec. Na to da y si s ysze

oklaski, ale s abe i tylko z góry umówione. Cezar tedy odtr ci diadem i wtedy dopiero

nast pi a prawdziwa burza oklasków. Podobnie gdy Antoniusz poda mu ten diadem po raz

wtóry, oklaski by y rzadkie, a gdy Cezar znowu nie przyj diademu, wszyscy zacz li

go hucznie oklaskiwa . W ten sposób wystawiono tylko t umy na prób .

Plutarch z Cheronei, ywoty s awnych m ów, t. II, Wroc aw 2004, s. 635–636.

Wyja nij, o czym wiadczy a reakcja ludu rzymskiego na zachowanie Cezara opisane w tek cie.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wype nia egzaminator

Nr zadania 1. 2. 3.

Maks. liczba pkt 1 1 1 Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

4

Zadanie 4. (2 pkt) Na podstawie ilustracji wykonaj polecenie.

Mozaika z ko cio a Hagia Sophia (M dro ci Bo ej) w Konstantynopolu, X wiek

Obja nienie: 1. cesarz Konstantyn I Wielki, 2. cesarz Justynian I Wielki.

„Miejsca wi te” 2006, nr 2, s. 10.

Interpretuj c wybrane elementy mozaiki, wyja nij, w jaki sposób przedstawiono na niej zas ugi w adców – Konstantyna I Wielkiego oraz Justyniana I Wielkiego – dla Konstantynopola. 1 cesarz Konstantyn Wielki (element mozaiki i wyja nienie) ...................................................

.......................................................................................................................................................

2 cesarz Justynian I Wielki (element mozaiki i wyja nienie) ....................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (1 pkt) Uzupe nij tabel : podaj w adców Polski, za panowania których dosz o do wymienionych wydarze . Odpowiedzi wybierz spo ród podanych.

Boles aw Chrobry, Boles aw mia y, W adys aw okietek, W adys aw Jagie o

Wydarzenie W adca

1. Og oszenie Dictatus papae przez papie a Grzegorza VII.

2. Wyst pienie rektora Akademii Krakowskiej Paw a

W odkowica na soborze w Konstancji.

2 1

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

5

Zadanie 6. (1 pkt) Na podstawie róde 1. i 2. wykonaj polecenie.

ród o 1. Gall Anonim, Kronika polska [fragment]

Tymczasem królowie i ksi ta s siedni, ka dy od swojej strony, gn bili Polsk

i do swego w adztwa ka dy przy cza [...] grody graniczne [...]. I cho tak wielkie krzywdy

i kl ski znosi a Polska od obcych, to jeszcze nierozs dniej i sromotniej dr czon by a przez

w asnych mieszka ców. Albowiem niewolnicy powstali na panów [...], sami si do rz dów

wynosz c [...]. Nadto jeszcze, porzucaj c wiar katolick [...], podnie li bunt przeciw

biskupom i kap anom Bo ym i niektórych [...] mieczem zg adzili, a innych [...]

ukamienowali. [...] Ci za , co uszli z r k wrogów lub którzy uciekali przed buntem swoich

poddanych, uchodzili za rzek Wis na Mazowsze.

Gall Anonim, Kronika polska, Wroc aw 2003, s. 42–43.

ród o 2. Wojciech Gerson, Kazimierz Odnowiciel powracaj cy do Polski [obraz z 1887 r.]

Polska. Pejza , sztuka, historia, Kraków 2004, s. 234.

Które nast pstwo kryzysu monarchii wczesnopiastowskiej, wymienione we fragmencie kroniki, zosta o wyeksponowane na obrazie? Przedstaw argumentacj .

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 4. 5. 6.


pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Eg

zam

in m

atu

raln

y z histo

rii

Pozio

m ro

zszerzony

6

Zad

anie 7. (1

pk

t) N

a pod

stawie tre

ci map

y zaprop

onu

j dla n

iej tytu.

Uw

aga: ty

tu p

ow

inien

zawiera

okre

lenie tem

atu, czasu

i przestrzen

i.

Na podstawie: E. Rostworowski, Historia powszechna XVIII w., Warszawa 1994, s. 142.

Tytu : .......................................................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl


Poziom rozszerzony

7

Zadanie 8. (2 pkt) Na podstawie wywodu genealogicznego w adców Francji z dynastii Burbonów, panuj cych w latach 1715–1830, wykonaj polecenie.

Na podstawie: Dynastie Europy, pod. red. A. M czaka, Wroc aw 2003, s. 94–95.

Obja nienie: w nawiasach podano lata ycia wymienionych postaci; symbol oznacza

ma e stwo.

Uzupe nij tabel , rozpoznaj c postaci, o których informacje podano w rubrykach 1. i 2.

Informacja Posta

1. By a córk w adcy Polski i on króla Francji, a jej trzej wnukowie

zasiadali na francuskim tronie.

2. By a córk w adcy dwóch pa stw – Polski i Saksonii – oraz matk

trzech królów Francji.


Nr zadania 7. 8.

Maks. liczba pkt 1 2 Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

8

Zadanie 9. (1 pkt) Na podstawie wiersza i w asnej wiedzy wykonaj polecenie.

Kornel Ujejski, S d matek

Od cesarza Francuzów przysz y s owa [...]:

„Lec jak zamach miecza, mier nios , gdzie padn ,

A w elaznej mej d oni trzymam wie ce darów,

Spieszcie si , syny Polski, do moich sztandarów. [...]

Je li wielk ofiar sp oniecie od razu,

Hojnie pob ogos awi waszemu elazu;

Je li stanie o nierzy trzydzie ci tysi cy,

Cho trzydzie ci tysi cy, je eli nie wi cej,

Kraj wam wskrzesz !” [...]

Rozrzutnie post pujesz sobie z krwi ofiarn ,

A ludom co z ufno ci do ciebie si garn

Widmo przysz ej wolno ci rzucasz na zadatek,

Ca y wiat oszukujesz – ale ty serc matek

Nie oszukasz!

Mijaj nas, nie s ysz ... B d cie zdrowi –

Pozdrówcie starszych braci pod Trebi , pod Novi,

W San Domingo1! ...

Za: J. Wa ek, Dzieje Polski w malarstwie i poezji, Warszawa 1987, s. 176.

1 Trebia, Novi, San Domingo – miejsca, gdzie walczyli o nierze polscy.

Jak autor wiersza ocenia stosunek Napoleona do sprawy polskiej? Odpowied uzasadnij. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 10. (2 pkt) Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenie.

Idea króla jest jasna i mi a ludowi polskiemu; idea republiki przypomina mu dawny ucisk

i niewol . […] Królewsko ci przeto idea jest nam potrzebna do zburzenia rozbiorów. […]

Gdy [...] lud nie ujrzy […] opieki króla, a [szybki] rozwój handlu, przemys u i rolnictwa nie

[da] mu nadziei dobrego bytu, czy nie wywo a to ch ci do wojny domowej? […] Zalej

Polsk potoki krwi w asnej, zniknie ona w odm cie domowej rzezi, a si a i przemoc nie

stworz tego, co tylko czasem i dobroczynn tworzy si opiek .

Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 31, Warszawa 1962, s. 26–28.

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

9

Autor tekstu reprezentuje pogl dy charakterystyczne dla jednego z ugrupowa Wielkiej Emigracji. Podaj nazw tego ugrupowania. Odpowied uzasadnij.

Nazwa ugrupowania .....................................................................................................................

Uzasadnienie ................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 11. (2 pkt) Na podstawie wykresu i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.

Import surowej bawe ny do Anglii, 1818–1873

M. Kopczy ski, Ludzie i technika. Szkice z dziejów cywilizacji przemys owej, Warszawa 2006, s. 27.

A. Sformu uj wniosek dotycz cy udzia u bawe ny ameryka skiej w imporcie tego surowca do Anglii w pierwszej po owie XIX w.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

B. Podaj nazw wydarzenia politycznego (stosowan w historiografii), które spowodowa o gwa towny spadek importu bawe ny ameryka skiej do Anglii w drugiej po owie XIX w.

......................................................................................................................................................


Nr zadania 9. 10. 11.A. 11.B.

Maks. liczba pkt 1 2 1 1 Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

10

Zadanie 12. (1 pkt) Na podstawie fragmentu rozkazu do o nierzy wydanego przez marsza ka Józefa Pi sudskiego oraz w asnej wiedzy wykonaj polecenie.

Gdy bracia ywi mi o ku sobie, wi e si w ze mi dzy nimi, mocniejszy nad inne

w z y ludzkie. Gdy bracia si wa ni i w ze p ka, wa ich równie silniejsz jest nad inne.

To prawo ycia ludzkiego. Dali my mu wyraz przed paru dniami, gdy w stolicy stoczyli my

mi dzy sob kilkudniowe walki. W jedn ziemi wsi k a krew nasza, ziemi jednym i drugim

jednakowo drog , przez obie strony jednakowo umi owan . Niechaj krew ta gor ca,

najcenniejsza w Polsce krew o nierza, pod stopami naszymi b dzie nowym posiewem

braterstwa, niech wspóln dla braci prawd g osi [...]. Niech Bóg [...] nam odpu ci i r k

karz c odwróci, a my sta my do naszej pracy, która ziemi nasz wzmacnia i odradza.

J. Tomicki, II Rzeczpospolita. Oczekiwania i rzeczywisto , Warszawa 1986, s. 160.

Podaj nazw wydarzenia, którego konsekwencj by o wydanie zacytowanego rozkazu. Okre l stosunek Józefa Pi sudskiego do o nierzy walcz cych po stronie jego politycznych przeciwników.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 13. (1 pkt) Na podstawie róde 1. i 2. oraz w asnej wiedzy wykonaj polecenie.

ród o 1. Fragment wspomnie genera a W adys awa Andersa

[…] Przyjecha do mnie [...] gen. Leese i udzieli mi nast puj cych wiadomo ci. [...]

Niemcy nadal zamykali drog do Rzymu. Wojska sojusznicze na przyczó ku Anzio znajduj

si w trudnym po o eniu. Wobec tego zdecydowano wielk ofensyw na odcinku frontu

w oskiego [...]. Dla 2. Korpusu Polskiego przewidziano najtrudniejsze zadanie. [...]

Wykonanie tego zadania [...] mog o mie du e znaczenie dla sprawy polskiej. By oby

najlepsz odpowiedzi na propagand sowieck […]. Podtrzyma oby na duchu opór

walcz cego Kraju. [...] Oceni em ryzyko podj cia tej walki, nieuniknione straty [...]. Po

krótkim namy le o wiadczy em, e podejmuj si tego trudnego zadania.

W. Anders, Bez ostatniego rozdzia u. Wspomnienia z lat 1939–1946, Warszawa 2007, s. 224.

ród o 2. Marsz Drugiego Korpusu [fragment]

To my, o nierze Drugiego Korpusu,

Krzy owców tarcza rami zdobi nam.

To my, o nierze Drugiego Korpusu,

Oszczerstwom wszystkim zadali my k am.

Nie s owami, bo usta milcza y,

Odpowied nasz pisali my krwi .

I jak huragan skruszyli my ska y,

I powinno spe nili my sw .

Pie ojczysta. Zbiór najpi kniejszych piewów patriotycznych, Warszawa 2007, s. 126.

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

11

Podaj, jakie zadanie otrzymali o nierze polscy. Wyja nij, dlaczego wykonanie tego zadania przeczy o oszczerstwom, o których mowa w obu ród ach. Zadanie ........................................................................................................................................

Wyja nienie .................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 14. (1 pkt) Na podstawie tre ci plakatu wydanego we W oszech w czasie II wojny wiatowej oraz w asnej wiedzy wykonaj polecenie.

P. Dowswell, Druga wojna wiatowa, O arów Mazowiecki 2007, s. 97.


Nr zadania 12. 13.


pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

12

Podkre l w a ciwe zako czenie zdania i uzasadnij wybór, interpretuj c elementy plakatu. Plakat móg najwcze niej ukaza si w roku

1. 1939.

2. 1940.

3. 1941.

4. 1942.

Uzasadnienie ................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 15. (2 pkt) Na podstawie kartki pocztowej wykonaj polecenie.

http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje34/text02p.htm [dost p: 27.12.2012].

Uzasadnij, e przedstawiona kartka pocztowa pochodzi z okresu stalinizmu. Podaj dwa argumenty. Jeden argument powinien dotyczy strony formalnej kartki, a drugi – odnosi si do nadawcy. .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

13

TEMAT: SPO ECZE STWA WOBEC NAJE D CÓW, OKUPANTÓW I ZABORCÓW OD STARO YTNO CI DO XX WIEKU

CZ II – Analiza róde wiedzy historycznej (10 punktów)

ród o A Fragment dzie a greckiego historyka Appiana z Aleksandrii, II w. n.e.

Hazdrubal, jego ona z dwoma synami schronili si do wi tyni Eskulapa. Poniewa

wi tynia sta a wysoko [...], wi c [...] z atwo ci st d odpierali wszystkie ataki. Kiedy jednak

zmóg ich g ód, bezsenno , strach [...] opu cili okr g wi ty [...]. W ród tego Hazdrubal

uszed niepostrze enie do Scypiona z ga zk oliwn w r ce. Ten kaza mu usi u swoich

stóp [...]. Gdy ju ogie ogarn wi tyni , ona Hazdrubala wysz a naprzeciw Scypiona [...]

i [...] zwróciwszy si do [m a] powiedzia a: „[...] Mnie i dzieci moje ogie ten pogrzebie, ale

ty, wódz wielkiej Kartaginy, jaki to triumf zdobi b dziesz? Jaka kara nie czeka ci

ze strony tego m a, u którego stóp siedzisz?”

Appian z Aleksandrii, Historia rzymska, t. I, Wroc aw 2004, s. 327–330.

Na podstawie ród a A wykonaj polecenie.

Zadanie 16. (1 pkt) Wyja nij, dlaczego ona Hazdrubala, oceniaj c postaw m a, wspomnia a o rzymskim obyczaju uhonorowania zwyci skiego wodza. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ród o B Fragment Pochwa y Rzymu greckiego retora Eliusza Arystydesa, II w. n.e.

Nie podzielili cie ludzko ci na Greków i barbarzy ców [...], zamiast tego wprowadzili cie

podzia na Rzymian i nie-Rzymian, tak bardzo rozszerzaj c zakres poj cia miasta. Przy takim

podziale liczni mieszka cy poszczególnych miast zaliczaj si nie mniej do waszych

obywateli ni do obywateli swego miasta, jakkolwiek mo e niejeden z nich nigdy nie widzia

Rzymu. Nie potrzeba za óg w cytadelach, bo w ka dej miejscowo ci ludzie najznakomitsi

i najzamo niejsi strzeg swojej ojczyzny dla was. [...] Da[li cie] ludziom zdatnym zarówno

szans rz dzenia, jak i podlegania rz dowi. [...] Poniewa prawa obywatelskie s wspólne,

jakby sz o o obywatelstwo w jednym mie cie, naturaln jest rzecz , e w adcy traktuj swoich

poddanych jak domowników, a nie jak obcych [...]. Powsta o jedno, harmonijne,

wszechogarniaj ce pa stwo, pojawi a si dot d niespotykana kombinacja pot nej w adzy

i wielkiej ludzko ci, obejmuj cej wielkich i ma ych.

M. W cowski, Staro ytno klasyczna. wiczenia ród owe z historii dla szkó rednich, Warszawa 1999, s. 127.


Nr zadania 14. 15. 16.


pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

14

Na podstawie ród a B wykonaj polecenie.

Zadanie 17. (1 pkt) Wyja nij, dlaczego – wed ug autora tekstu – w prowincjach imperium rzymskiego niepotrzebne by y za ogi rzymskie strzeg ce porz dku i pos usze stwa mieszka ców.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ród o C Fragment mowy Jana Ba y skiego, przywódcy Zwi zku Pruskiego, do króla Kazimierza Jagiello czyka

Nie tajno, mi o ciwy królu, tobie i twojej radzie, [...] ile krzywd i niegodziwo ci […]

wycierpieli my od mistrza i zakonu pruskiego. […] Przyci nieni tak wielk niedol ,

uczynili my wszyscy mi dzy sob zwi zek, aby my si od tylu cierpie zas oni mogli. […]

Cesarz […], uniewa niwszy wyrokiem swoim nasz zwi zek, skaza nas na […] wieczne

podda stwo mistrzowi i zakonowi […]. Ten wi c wyrok cesarza spowodowa nas

do wypowiedzenia pos usze stwa Krzy akom i podniesienia przeciw nim or a […]. W ci gu

kilku dni or em naszym przesz o dwadzie cia zdobyli my zamków […]. Przeto udajemy si

do Majestatu twego z pro b , aby raczy przyj za twoich i królestwa twego wieczystych

poddanych i ho downików, i wcieli do Królestwa Polskiego, od którego jeste my oderwani.

Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 12, Warszawa 1959, s. 32–33.

Na podstawie ród a C i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.

Zadanie 18. (2 pkt) A. Wymie dwie formy oporu przeciwko „zakonowi pruskiemu”, które stosowa a

prze ladowana ludno Pomorza i ziemi che mi skiej.

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

B. Przedstaw decyzj króla Kazimierza Jagiello czyka b d c odpowiedzi na pro b

z o on przez Jana Ba y skiego oraz wyja nij konsekwencje polityczne tej decyzji.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

15

ród o D Fragment pracy historyka W adys awa Czapli skiego

Król Jan Kazimierz nie cieszy si popularno ci , tym bardziej e mimo niepowodzenia

na polach walk, a mo e w a nie dlatego, zdradza on dostrzegane przez szlacht tendencje

do wzmocnienia swej w adzy i os abienia roli sejmu szlacheckiego. [...]

W licznych aktach podda czych podpisywanych przez szlacht województw koronnych,

[a tak e] w instrukcji wojska kwarcianego znajdujemy punkt: „prowincje przez wojn

oderwane, jako województwo ruskie, podolskie, wo y skie, brac awskie, kijowskie,

czernichowskie i inne... aby Jego Królewska Mo [Karol Gustaw] jako najpr dzej odzyska ”.

Szlachta województwa sandomierskiego prosi a równie króla szwedzkiego, „aby cokolwiek

od królestwa polskiego oderwano, z trosk i wysi kiem odzyskane i do cia a Rzeczypospolitej

przy czone by o”.

W. Czapli ski, Glosa do Trylogii, Bia ystok 1999, s. 66, 68.

ród o E Fragment pracy historyka Adama Kerstena

28 pa dziernika – [Karol Gustaw] wyznaczy zjazd szlachty, który mia [...] wyrzec si

„wszelkich stosunków z królem polskim” i przyj protekcj szwedzk . [...] Ton uniwersa u,

[by ] przeciwny mentalno ci szlacheckiej, zawar[to] w nim gro by konfiskaty dóbr tych,

którzy wzgardz „t ask i dobrodziejstwami”. [...] W nowych uniwersa ach wezwano

szlacht do Warszawy [...] na sejm, który wedle powtarzanych wie ci, mia dokona elekcji

Karola Gustawa. „Sejm elekcyjny w Warszawie dnia 30 bie cego miesi ca, a po tym

koronacja, we cztery niedziele po elekcji, na której, tako jako na elekcji, który by senator albo

pra at nie przyby , albo pos ów nie przys a , konfiskat dóbr karany by ma ...”.

A. Kersten, Hieronim Radziejowski. Studium w adzy i opozycji, Warszawa 1988, s. 443–444.

ród o F Mapa. Projekt rozbioru Rzeczypospolitej na mocy traktatu w Radnot, 1656 r.

K. Baczkowski, Projekty rozbiorów pa stw suwerennych w pó nym redniowieczu i u pocz tku doby

nowo ytnej, Kraków 2001, s. 15.


Nr zadania 17. 18.A. 18.B.


pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

16

Na podstawie róde D, E, F wykonaj polecenie.

Zadanie 19. (2 pkt) Czy po wkroczeniu wojsk szwedzkich spe ni y si nadzieje polskiej szlachty na pozytywne zmiany zarówno w relacjach z nowym w adc , jak i w polityce zagranicznej? Odpowied uzasadnij, podaj c dwa argumenty. Odpowied ...................................................................................................................................

Uzasadnienie

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

ród o G Obraz Januarego Suchodolskiego [obraz z 1845 r.]

Polska. Pejza , sztuka, historia, Kraków 2004, s. 271.

Obja nienie: przedstawione na obrazie obl enie twierdzy trwa o od 18 listopada

do 27 grudnia 1655 r.

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

17

ród o H Fragment aktu konfederacji tyszowieckiej, 29 grudnia 1655 r.

Król szwedzki pa stwa koronne wojskiem swoim pustoszy , miasta i dwory szlacheckie

rabowa i wniwecz pozwala obraca . [...]

Z tych tedy wszystkich przyczyn i z wrodzonej narodowi polskiemu nale ytej ku panom

swoim cnoty i wiary, zabiegaj cej dalszemu ko cio ów pa skich spustoszeniu i ojczyzny

zniszczeniu, pomienionego króla szwedzkiego za protektora mie nie mo emy i [...]

z wszystkimi tymi, którzy by mu w jakikolwiek sposób pomaga chcieli, za wrogów ojczyzny

deklarujemy. [...] Deklarujemy na wojnie statecznie trwa , dok d ojczyzny nie uspokoimy.

M. Ferenc, Epoka nowo ytna. Teksty ród owe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole redniej,

Kraków 2001, s. 160.

Na podstawie róde G i H wykonaj polecenie.

Zadanie 20. (1 pkt) Czy wydarzenie, którego dziewi tnastowieczn wizj ukaza na obrazie January Suchodolski, mog o wp yn na decyzj zawart w ródle H? Odpowied uzasadnij. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 19. 20.


pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

18

ród o I

Fragment obrazu Jana Matejki, Rejtan. Upadek Polski [obraz z 1866 r.]

Matejko. Obrazy olejne, oprac. J. Malinowski, K. Sroczy ska, Warszawa 1998, il. 25.

Obja nienia:

1. Portret Katarzyny II

2. Adam Poni ski (1732–1798), marsza ek sejmu rozbiorowego 1773–1775

3. Szcz sny Potocki (1752–1805), wspó twórca i marsza ek konfederacji targowickiej

4. Franciszek Ksawery Branicki (1730–1819), og osi w Targowicy akt konfederacji

5. Tadeusz Rejtan

5

2

3

4

1 pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

19

Na podstawie ród a I wykonaj polecenie.

Zadanie 21. (2 pkt) Wyja nij, które elementy obrazu mog s u y ocenie postawy marsza ka Adama Poni skiego na sejmie w 1773 r. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ród o J

Fragment listu Tadeusza Ko ciuszki, kwiecie 1794 r.

Odebrane dnia dzisiejszego wiadomo ci najwy sz przej y [mnie] rado ci . Stolica Polski

wolna i oswobodzona dzielno ci jej mieszka ców, chwila burzy i zamieszania przemieniona

w porz dek i regularne tymczasowego rz du odbywanie, [...] to s dzie a wasze, cnotliwi

Warszawy obywatele, godni tej nadziei, któr w was pok ada ojczyzna, godni s awy, któr

wspó cze ni i potomno samym tylko mi o nikom wolno ci gotuj .

A. Zahorski, Naczelnik w sukmanie, Kraków 1990, s. 31–32.

Na podstawie ród a J wykonaj polecenie.

Zadanie 22. (1 pkt) Wyja nij, dlaczego wydarzenia w Warszawie, na które w li cie zwróci uwag Tadeusz Ko ciuszko, spotka y si z jego uznaniem.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 21. 22.


pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

20

CZ III – Wypracowanie (20 punktów)

Zadanie 23. (20 pkt) Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania. Temat I Bi si czy nie bi ? Scharakteryzuj i oce postawy Polaków wobec zaborców w XIX wieku. Temat II Przystosowanie czy opór? Scharakteryzuj i oce postawy Polaków wobec w adzy komunistycznej w latach 1945–1956. Wybieram temat: ...............

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 23.

Maks. liczba pkt 20 Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

21

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

22

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

23

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

24

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

25

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l


Poziom rozszerzony

26

BRUDNOPIS

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

egzamin maturalny maj 2014 - sqlmedia.pl · egzamin maturalny z historii poziom rozszerzony 7...

Documents