Einstaklingsmiðað nám – Hvað merkir þetta hugtak?

Ingvar Sigurgeirsson haust 2007

Hvaðan kemur hugtakið?

• Stefnumörkun Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur:

... á næstu árum verði unnið að þróun kennsluhátta þannig að skipulag námsins verði einstaklingsmiðaðra en nú er og aukin áhersla lögð á fjölbreytta kennsluhætti, s.s. með auknu vali, samkennslu árganga, aukunni hóp- og þemavinnu og nýtingu netsins ... (Starfsáætlun fræðslumála í Reykjavík 2004)

• Sjá einnig í bæklingi Gerðar G. Óskarsdóttur (2003): Skólastarf á nýrri öld og í matstæki Menntasviðs (2005)

Matstæki Menntasviðs

Nemendum skipt í árganga eða bekki ... námsgreinar ... 40 mín kennslustundir ...

Samvinna þvert á árganga ... þemavinna ... teymisvinna kennara

Einn nemandi við borð ... í röðum ... kennari fyrir framan ...

Vinnusvæði ... tölvur ... fjölbreyttir miðlar ... nemendur fara á milli

svæða Kennsla í brennidepli ... allir læra það sama á sama tíma ...

Nám nemenda í brennidepli ... skólinn er vinnustaður ...

Sama námsáætlun ... sömu aðferðir fyrir heilan bekk ...

Nemendur gera sér einstaklingsáætlanir í samvinnu við

kennara og foreldra

Kennarar ábyrgir fyrir náminu ... Nemendur ábyrgir fyrir námi sínu

Engin þátttaka foreldra ... Foreldrar virkir samstarfsmenn ...

Skipulagsstoð

Námsumhverfisstoð

Viðhorfastoð

Kennarastoð

Nemendastoð

Foreldrastoð

Algeng rök:• Samfélagsbreytingar• Ör tækniþróun• Þróun miðla• Nýjar (?) kröfur í

atvinnulífi• Hnattvæðingin• Nemendahópurinn verður

stöðugt fjölbreyttari• Námsálar- og

kennslufræðileg rök

Hvers vegna einstaklingsmiðað nám?

Hvaða markmið skipta mestu?

• Tjáning• Samstarfshæfni• Þekking – eða hæfni í þekkingarleit -

upplýsingalæsi• Gagnrýnin hugsun• Sköpun• Frumkvæði, áræðni• Dugnaður

Hversu þungt vega þessi markmið í skólastarfi um

þessar mundir?

Dæmi um áherslur í stefnumörkun Reykjavíkurborgar

• Ábyrgð nemenda á eigin námi

• Þemanám – samþætting • Val nemenda• Samvinnunám• Fjölbreytt, sveigjanlegt

námsumhverfi – skólinn sem vinnustaður

• Markviss notkun tölvu og upplýsingatækni

• Skapandi starf• Sterk sjálfsmynd nemenda

• Frumkvæði nemenda og sjálfstæði í vinnubrögðum

• Samvinna nemenda, kennara og foreldra

• Náin tengsl við grenndarsamfélag, umhverfi og atvinnulíf

• Þverfagleg samvinna kennara

• Kennarinn sem leiðbeinandi

Ótal orð ... sama kennslufræði?Ensk heiti Íslensk heiti

Individualized learning, instruction, -teaching, -curriculum, -education

Einstaklingsmiðun, einstaklingsmiðað nám, -kennsla ...

Differentiation, differentiated instruction, -teaching, -curriculum,

Námsaðlögun, námsaðgreining, einstaklingsmiðun

Multi-level instruction, -curriculum FjölþrepakennslaResponsive instruction, -teaching Gagnvirk kennsla, sveigjanlegir

kennsluhættir, sveigjanlegt skólastarfAdaptive learning Sveigjanlegt námPersonalized instruction Einstaklingsmiðuð kennslaOpen school, open classroom,

integrated dayOpinn skóli, opin skólastofa, heildstætt

skólastarf,

Multiage education, mixed-age grouping

Aldursblöndun, samkennsla árganga, samkennsla aldurshópa

Inclusive education Skóli án aðgreiningar, skóli fyrir allaMulti-cultural education Fjölmenningarleg kennsla

• Áhersla á tengsl við umhverfið• Höfð er hliðsjón af áhuga og þörfum nemenda –

nemendur hafa val um viðfangsefni• Virkar kennsluaðferðir ... áhersla á sjálfstæð

vinnubrögð, öflun upplýsinga ... leikni ... áþreifanleg viðfangsefni

• Áhersla á ábyrgð nemenda• Fjölbreytt og áhugavekjandi viðfangsefni ...

kennsluaðferðir• Fjölbreytt og örvandi námsumhverfi• Leiðsagnarhlutverk kennara

Opni skólinn hafði einstaklingsmiðun að leiðarljósi

Úr bókinni Skólastofan: Umhverfi til náms og þroska.

Markmið grunnskólans 2. grein* Hlutverk ... er að búa nemendur undir líf og starf í lýðræðisþjóðfélagi sem er í sífelldri þróun. Starfshættir ... skulu því mótast af umburðarlyndi, kristilegu siðgæði og lýðræðislegu samstarfi. Skólinn skal temja nemendum víðsýni og efla skilning þeirra á kjörum fólks og umhverfi, á íslensku þjóðfélagi, sögu þess og sérkennum og á skyldum einstaklingsins við samfélagið. Grunnskólinn skal leitast við að haga störfum sínum í sem fyllstu samræmi við eðli og þarfir nemenda og stuðla að alhliða þroska, heilbrigði og menntun hvers og eins . Grunnskólinn skal veita nemendum tækifæri til að afla sér þekkingar og leikni og temja sér vinnubrögð sem stuðli að stöðugri viðleitni til menntunar og þroska. Skólastarfið skal því leggja grundvöll að sjálfstæðri hugsun nemenda og þjálfa hæfni þeirra til samstarfs við aðra. (Leturbr. IS).

*Lög um grunnskóla nr. 66/1995

Samvinna – lýðræðislegt samstarf

Viðhorf – víðsýni Þekkingaröflun – stöðug

þekkingarleitSkilningur – sjálfstæð hugsun

Aðalnámskrá grunnskóla 1999• Það er skylda hvers skóla að laga námið sem best að

nemendum hverju sinni. Nemendur eiga rétt að viðfangsefnum sem henta námsgetu þeirra og hæfni. (Aðalnámskrá grunnskóla. 2006:11)

• Val á kennsluaðferðum og skipulag skólastarfs verður að miðast við þá skylduskyldu grunnskóla að sjá hverjum nemanda fyrir bestu tækifærum til náms og þroska. Kennslan verður að taka mið af þörfum og reynslu einstakra nemenda og efla með nemendum námfýsi og vinnugleði. (Aðalnámskrá grunnskóla. 2006:15, leturbreytingar IS)

Þetta eru líka mikilvægar þarfir ...• Öryggi, hlýja, virðing, hrós, hvatning• Fá að glíma við ögrandi viðfangsefni• Beita hugsun sinni • Þörf fyrir að sjá tilgang í því sem maður er að gera• Þörf fyrir að vera hluti af góðum hópi og eiga góð

samskipti• Þörf fyrir að leggja af mörkum• Sköpun, tjáning• Forvitni ... löngun til að vita og skilja• Leik- og hreyfiþörf

Einstaklingsmiðað nám merkir oftast að kennarar reyna með markvissum hætti við að koma betur til móts við hvern nemanda

með hliðsjón af ...

Getu og kunnáttu og hvers og eins

Hæfileikum Áhuga og viðhorfumNámstíl (Learning Style)Framtíðaráformum

Carol Ann Tomlinson

Leadership for Differentiating Schools and Classrooms. 2000.

Differentiated, flexible, personalized and responsive instruction

How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms. 1995 / 2001 (2. útgáfa).

The Differentiated Classroom. Responding to the Needs of All Learners. 1999.

Fulfilling the Promise of the Differentiated Classroom: Strategies and Tools for Responsive Teaching. 2003.

Að sumu leyti má segja að námsaðlögun (einstaklings-miðun) felist í því að kennarinn viðurkennir að krakkar læra á mismunandi hátt, og bregst við því með ákveðnum hætti í kennslu sinni. Orðabókarskilgreining er eitthvað á þessa leið: „að laga námsefni, viðfangsefni og verkefni að því hvar nemandinn stendur í náminu, með hliðsjón af áhuga hans og hvernig honum hentar best að læra.”

On some level, differentiation is just a teacher acknowledging that kids learn in different ways, and responding by doing something about that through curriculum and instruction. A more dictionary-like definition is "adapting content, process, and product in response to student readiness, interest, and/or learning profile. (Bafile, 2004)

Skilgreining Carol Ann Tomlinson

Líkan Tomlinson

Hægt er að einstaklingsmiða:

Inntak(Content)

Með hliðsjón af

Með því að beita aðferðum á ýmsu tagi ...

Aðferð(Process)

Skil(Product)

Umhverfi(Environment)

Námshæfi /getu(Readiness)

Áhuga(Interest)

Námstíl(Learning Style)

Viðhorf / tilfinningar(Affect)

Aðferðir sem henta einstaklingsmiðuðu skólastarfi samkvæmt Tomlinson o.fl.

• Samvinnunám• Fjölgreinda-kennsla• Einstaklingsmiðað

heimanám• Námssamningar• Samkomulagsnám• Þemanám, heildstæð

viðfangsefni• Þyngdarskipt efni• Mismunandi

verkefni

• Lausnaleitar-nám

• Sjálfstæð viðfangsefni

• Vinnuspjöld• Valverkefni +

valnámskeið • Frjáls verkefni

• Fjölbreytt náms-gögn, textar, ítarefni

• Markviss notkun ólíka miðla

• Kennsluforrit• Samræðuaðferðir• Áhugasvæði – krókar

– valsvæði (Hringekjur)

• Áhugahópar• Jafningjakennsla• Stöðugt alhliða

námsmat

Auðvelt er að finna heimildir um einstaklingsmiðað nám á Netinu:

Skref í átt til einstaklingsmiðaðs náms

Samkennslaaldurshópa

http://starfsfolk.khi.is/ingvar/