12 PREDAVANJE

12 PREDAVANJE1.IMF-OSNIVANJE

Godine 1945g. Sporazum o fondu su potpisale 33 uesnice konferencije kada je zvanino stupio na snagu, sa radom je poeo 1. marta 1947g.a Svjetska Banka u Junu 1946g.

IMF ima 185 zemalja lanica. Osnivanjem IMF-a prvi put u historiji je institucionaliziran meunarodni monetarni sistem u obliku praktine i svjetske institucije koja danas ima gotovo presudan uticaj na svjetska monetarna i finansijska kretanja i monetarnu saradnju.

2. OSNOVNI ZADACI I CILJEVI IMF-a

Razvijanje i unapreenje globalne monetarne saradnje preko stalne institucije sa razvijenom mainerijom za konsultacije i saradnju.

Razvoj i uravnoteen rast meunarodne trgovine u cilju unapreenja i ouvanje visoke stope zaposlenosti i realnog dohotka, stabilnost deviznih kurseva izmeu lanica, onemoguavanje deprecijacije kurseva

Pomo pri uspostavljanju multilateralnog sistema plaanja i eliminaciji deviznih restrikcija

Obezbjeivanje finansijske pomoi iz optih izvora zemljama lanicama sa poremeajima u platnom bilansu.

Smanjenje platnobilansnih neravnotea u zemljama lanicama

Aktivna uloga IMF-a je unapreenje ekonomskog rasta i smanjenje siromatva.

IMF je poznat kao institucija koja obezbjeuje pomo zemljama lanicama koje imaju poremeaje u platnom bilansu.

3. ELEMENTI WASHINGTONSKOG KONCENZUSA

1. Fiskalna disciplina

2. Preusmjeravanje prioriteta javnih trokova na zdravlje, edukaciju i infrastrukturu

3. Porezna reforma ukljuujui irenje porezne osnovice i smanjivanje graninih poreznih stopa

4. Jedinstveni i kompetetivni odnosi razmjene

5. Sigurna imovinska prava

6. Deregulacija

7. Liberalizacija trgovine

8. Privatizacija

9. Eliminisanje barijera za direktne strane investicije

10. Finansijska liberalizacija

4.ORGANIZACIONA STRUKTURA IMF-a

a) ODBOR GUVERNERA- je najvie tijelo koje je zadueno za voenje politike IMF-a i sastoji se od jednog guvernera i jednog zamjenika koje postavlja svaka lanica.b) IMF-ov IZVRNI ODBOR- nadlean je za voenje operativnih poslova i izvrava poslove iz nadlenosti koje mu dodjeljuje Odbor guvernera.

c) GENERALNI DIREKTOR- koji je ef operativnom osoblju IMF-a bira ga Izvrni odbor.

5. NASTANAK WB

Osnovana je 1944g.kada i IMF

Pod okriljem banke kasnije formirane jo 3 finansijske institucije

a) Meunarodna finansijska korporacija

b) Meunarodno udruenje za razvoj

c) Multilateralna agencija za garantovanje investicija

6.ORGANIZACIONA STRUKTURA WB

Banka je organizovana u vidu dionikog drutva. Organi WB su: Odbor guvernera, Odbor izvrnih direktora i predsjednik. lanstvo u Svjetskoj Banci uslovljeno je lanstvom u IMF-u.

7. IZVORI SREDSTAVA WB

Sredstva Svjetske Banke potiu iz 4 izvora:

1. Uplaeni dio kvota zemalja lanica

2. Zaduivanje na finansijskom tritu

3. Potraivanja ranije datih kredita

4. Ostvareni prihodi

8.CILJEVI DJELOVANJA WB

pruanje pomoi u obnovi i razvoju zamljama lanicama putem obezbjeivanja kredita prilagoavanje proizvodnih kapaciteta mirnodopskim potrebama

promocija privatnih stranih investicija davanjem garancija od strane Banke ili sopstvenim ueem u kreditiranju.

Podsticanje meunarodnih ulaganja za razvoj proizvodnih kapaciteta lanica, pomaui na taj nain podizanje produktivnosti ivotnog standarda i unapreenja ivotnih uslova radnika

Doprinosi efikasnijoj tranziciji ekonomija poruenih zemalja sa ratne na mirnodopsku namjenu.

11. PREDAVANJE

1. NOVA CEFTA

Nakon skoro petogodinjeg iskustva u liberalizaciji trgovine na podruju jugoistone Evrope, steenog kroz implementaciju bilateralnih ugovora o slobodnoj trgovini, zemlje regiona su krajem 2006g.odluile unaprijediti svoju ekonomsku a posebno trgovinsku saradnju, te zakljuiti jedinstveni sporazum o slobodnoj trgovini, poznat kao CEFTA 2006.

2. PREDNOSTI CEFTA SPORAZUMA

- uspjena regionalna,a u okviru toga posebno ekonomska, odnosna trgovinska, saradnja je vaan preduvjet za pribliavanje zemalja Zapadnog Balkana EU.

- novim sporazumom e biti lake administriranje ugovora, odnosno pojednostavljenje ugovornih odnosa

- sporazumom se uvode nove oblasti, od kojih je za BIH posebno znaajno ujednaavanje uvjeta investiranja u regionu, jer smo mi zemlja neto primalac investicije

- dijagonalna kumulacija porijekla roba e se primjenjivati meu svim lanicama CEFTA

- poboljanje mehanizma za rjeavanje sporova, lakeg uklanjanja tehnikih barijera u trgovini.

3. CILJEVI CEFTA SPORAZUMA

- konsolidirati u jedan sporazum postojei nivo liberalizacije trgovine postignut kroz mreu bilateralnih ugovora o slobodnoj trgovini ve zakljuenih izmeu strana

- poboljati, stvoriti uvjete za podsticanje investicije ukljuujui strana direktna ulaganja

- iriti trgovinu robama i uslugama te unaprijediti investicije kroz pravina, jasna, stabilna i predvidiva pravila

- ukinuti barijere i poremeaje u trgovini te olakati kretanje roba u tranzitu i prekogranino roba i usluga izmeu teritorija strana

- osigurati pravine uvjete konkurencija koja utie na trgovinu i investicije, te postepeno otvoriti trita javnih nabavki na teritorijama strana

- osigurati odgovarajuu zatitu prava intelektualnog vlasnitva u skladu sa meunarodnim standardima

- pruiti efikasne procedure za provoenje i primjenu ovog sporazuma, za njegovo zajedniko upravljanje, te za rjeavanje sporova

- poboljati trgovinske odnose sa tritima treih zemalja kroz odgovarajuu saradnju izmeu strana u ovom sporazumu.

10.PREDAVANJE

1.HISTORIJSKI NASTANAK SVJETSKOG TRGOVINSKOG SISTEMA

Raspad kolonijalizma i poveanje broja drava apostrofira ulogu meunarodne trgovine. Poetak regulisane meunarodne trgovine 1860g.

Dva perioda u razvoju bilateralnih odnosa:

a) 1860-1914- dugoroni sporazumi

- klauzula najpovlatenije nacije

- carine kao glavni instrument spoljnostrgovinske politike

b) 1918-1940- kratkoroni sporazumi

- nema najpovlatenije nacije

- kontigenti i devizna kontrola kao glavni instrument spoljnotrgovinske

politike

2. PRINCIPI GATT-a?

a) Klauzula najpovlatenije nacije

b) princip nediskriminacije

c) princip nacionalnog tretmana

d) princip predvidljivosti

e) princip nereciprociteta

f) princip pregovaranja

g) princip konsolidovanja carinskih barijera

h) princip konsolidovanja kvantitativnih ogranienja

3.ZNAAJ URUGVAJSKE RUNDE PREGOVORA

Proiren sadraj pregovora- usluge, investicije, proizvodi visoke tehnologije, autorska prava, intelektualna svojina, tekstil, poljoprivreda, rjeavanje sporova.

Jai i jasniji pravni okvir usvojen za obavljanje meunarodne trgovine ukljuujui efikasniji i pouzdaniji mehanizam za rijeavanje sporova. Globalno smanjenje carina od 40% i sklapanje ugovora o otvaranju trita za sve robe.

4. STRUKTURA WTO?

a) krovni sporazumi

b) opti sporazum o carinama i trgovini GATT

c) opti sporazum o trgovini uslugama GATS

d) sporazum o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine TRIPS

e) dogovori o pravilima i procedurama za rjeavanje sporova

f) mehanizam kontrole trgovinske politike

5. NA TA SE ODNOSE GATT, GATS I TRIPS

GATT- se odnosi na carine i trgovinu

GATS- se odnosi na trgovinu uslugama

TRIPS- se odnosi na trgovinske aspekte prava intelektualne svojine

6.WTO PRINCIPI

- trgovina bez diskriminacija

-slobodnija trgovina

- predvidljivost

- promocija fer konkurencije

- vie od 314 lanica WTO su zemlje u razvoju

7. CARINE I NECARINSKE BARIJERE

Carine nisu vie znaajna prepreka za meunarodnu trgovinu.

Necarinske barijere- uee vlade u trgovini

- carinska i administrativna procedura

- standardi za uvoznu i domau robu

- specifina ogranienja uvoza i izvoza

- ogranienja XIM manipulisanjem cijena

Vrste Necarinskih barijera:

jednostrane

bilateralne

multilateralne

WTO tri tipa necarinskih barijera: tradicionalne, tehnike i administrativne

Tradicionalne necarinske barijere: kvote, kontigenti, dobrovoljna ogranienja izvoza, Preleumani ili varijabilne naplate, Domping, Subvencija, Kompenzatorne mjere, Javne nabavke.

Tehnike necarinske barijere: procedura ispitivanja usaglaenosti sa tehnikim propisima i standardima, obavezno obiljeavanje proizvoda, posebni zahtjevi u pogledu pakovanja, testiranje, inspekcija i karantin na granici, ekoloke barijere.

Administrativne necarinske barijere:

a) zakonske barijere o meunarodnoj trgovini

b) proceduralne barijere- carinsko vrednovanje, primjenici sanitarnih i fitosanitarnih mjera, pravila o porijeklu robe, specijalne carinske formalnosti, procedura izdavanja uvoznih dozvola, inspekcija robe prije isporuke, investicijske mjere.

9. PREDAVANJE

1. MERKANTRIZAM

Potpunije sagledavanje meunarodne trgovine prvi put su uinili predstavnici merkantilistike kole. Merkantilisti su sutinu predvianja nastojali da objasne analizom razmjene dobara. Merkantilizam se svodi na trku za zlatom, na upotrebu dravne moi, i dravne intervencije u funkciji obezbjeivanja privredne samodovoljnosti drave, to veeg izvoza, to manjeg uvoza- sve ostalo je bilo podreeno realizaciji ovakvih ciljeva. Vodei predstavnici merkantilizma su Tomas Man i Antoan Monkretjen.

2. LIBERALIZAM

Liberalizam se kao teorijski koncept posebno zalae za individualizam slobodnog preduzetnika koji nam uz sopstvenu kreaciju i rizik, u privredi pokuava da ini sve to moe. Najpoznatiji predstavnici: Adam Smith i David Rikardo.

3.PROTEKCIONIZAM

Protekcionizam se zasniva na konceptu neophodne zatite nacionalne privrede od inostrane konkurencije, pri emu je opravdan samo kao privremena i zatitna mjera koja ima za cilj ukljuivanje drave u neposrednu zatitu svojih preduzea u oblastima spoljne trgovine. U osnovi protekcionizma je merkantilistika logika primjene razliitih mjera u funkciji spreavanja inostrane robe da padne na domae trite

4. NEOPROTEKCIONIZAM

Neoprotekcionizam je oblik trgovinske politike sainjen od sistema diskriminatorskih i restriktivnih mjera, neposrednih i posrednih barijera koje proizilaze iz logike protekcionizma. Osim nacionalne obojenosti, neprotekcionizam se sve vie manifestuje i na regionalnom nivou.

5. PREFERENCIJALNI SISTEM

Preferencijalni sistem moe biti regionalan, meudravni ili imperijalni . preferencijalni su specifina mjera iz sfere spoljnotrgovinske regulative, prema kojoj drava primjenjuje posebne olakice za uvoz iz jedne ili vie zemalja i ustanovljava niz ostalih povoljnosti. Klauzula najpovlatenije nacije se meusobno utvruje. Ona predstavlja izraz jednakog tretmana u meunarodnom poslovanju i pridravanja principa nediskriminacije.

7.PREDAVANJE

1. DEFINICIJA PLATNOG BILANSA

To je sistemski popis ekonomskih transakcija izmeu zemlje i inostranstva izvrenih u toku odreenog vremenskog perioda.

2. SASTAV PLATNOG BILANSA

Tekui raun-roba, nefakturisane usluge, dohodak, tekui transferi

Kapitalni raun- kapitalni transferi, nabavke i prodaje, nefinansijske i neproizvodne aktivnosti Finansijski raun- tokovi investicija, promjena rezerve aktive

3. STAVKE U PLATNOM BILANSU

Tekui raun- izvoz i uvoz roba, izvoz i uvoz usluga, transakcije dohotka i tekui transferi

Kapitalni raun- kapitalni transferi, direktne strane investicije i portfolio investicije

Ostale investicije- aktiva trgovinskih kredita, valute i depoziti komercijalnih banaka, valute i depoziti ostalih sektora

4. ODREIVANJE TERMINA DEVIZNI KURS

Cijena novca jedne zemlje izraena u novcu druge zemlje. Cijena strane valute izraena u domaem novcu.

5. DEVIZNI SISTEM

Predstavlja skup zakonskih propisa kojima se regulie, ograniava ili zabranjuje promet robama i uslugama sa inostranstvom, sticanje, raspolaganje devizama kao i sva plaanja i naplate sa inostranstvom.

6. DEVIZNA POLITIKA

Utvruje ciljeve i obrazuje pravnu i ekonomsku strukturu u granicama poslovanja devizama. Utvrivanje ciljeva devizne politike je zadatak monetarnih vlasti, a provoenje je preputeno centralnoj banci uz saradnju ostalih finansijskih institucija.

6. PREDAVANJE

1. VIJEE EU

Vijee EU je jedini organ u kojem su neposredno zastupljeni predstavnici vlada zemalja lanica. lanovi ovog vijea su ministri zemalja lanica EU koji su ovlateni da predstavljaju svoju vladu. Vijee EU predstavlja najvanije meudravno tijelo EU koje donosi odluke. Vijee EU ima Glavni sekretarijat koji je podijeljen na direktorate.

Funkcije vijea EU:

a) zakonodavna- odobrava i glasa o zakonodavnim prijedlozima komisije

b) izvrne:

iskljuivi je donosilac odluka zajednike vanjske i sigurnosne politike

iskljuivi je donosilac odluka iz oblasti pravosua i unutranjih poslova

2. EVROPSKI PARLAMENT

Evropski parlament predstavlja direktno birano tijelo putem neposrednih izbora i izraz je politike volje graana EU. Poslanici Evropskog parlamenta zastupljeni su prema stranakoj a ne nacionalnoj pripadnosti. Evropski parlament ima sljedea ovlatenja:

a) davanje saglasnosti na imenovanje predsjednika i lanova komisije kao kolektivnog tijela

b) parlament daje saglasnost na sve odluke koje se tiu rashoda budeta EU

c) zakonodavna vlast Evropskog parlamenta omoguena je Rimskim ugovorom koji je predvidio obavezu konsultacija izmeu komisije koja predlae i Vijea EU koje prihvaa zakonodavstvo

d) Evropski parlament moe da postavlja pitanja komisiji i vijeu EU, a odgovori koji se dojavljuju u slubenim novinama predstavljaju znaajan izvor saznanja o radu tijela EU

Ovlatenja parlamenta odnose se i na zajedniku Vanjsku i sigurnosnu politiku i budet. Parlament nema ovlatenja u stubu Pravosua i unutarnji poslova.

3. EVROPSKA CENTRALNA BANKA

Evropska Centralna Banka osnovana je 1998g.odlukom o prelasku na trei stepen monetarne unije. Upravljaku strukturu Evropske Centralne banke ine:

a) upravno vijee Evropske Centralne banke

b) izvrni odbor Evropske Centralne banke

c) opte vijee Evropske Centralne banke

Upravno vijee ECB predstavlja kljuni organ kome je povjereno formulisanje monetarne politike lanove upravnog vijea ine:

a) lanovi izvrnog odbora ECB

b) guverneri nacionalnih centralnih banaka zemalja lanica ija je valuta euro.

Izvrni odbor ECB je operativno upravljako tijelo odgovorno za tekue poslovanje ECB. Sastav izvrnog odbora ine predsjednik, podpredsjednik i etiri lana.

Opte vijee ECB predstavlja tree tijelo ECB u sistemu donoenja odluka.

Evropska Centralna baka moe:

donositi uredbe

donositi odluke

davati preporuke i miljenja

Evropska Centralna banka moe:

otvarati raune za kreditne institucije, javne organe i ostale ekonomske subjekte i uzimati sredstva ukljuujui knjigovodstvene vrijednosne papire kao i osiguranje.

Obavljati kreditne poslove sa kreditnim institucijama i ostalim ekonomskim subjektima uz osiguranje naplate.

Uspostavljati odnose sa centralnim bankama i finansijskim institucijama u drugim zemljama.

Drati imovinu i upravljati imovinom

Obavljati sve vrste bankarskih transakcija u odnosima s treim zemljama i meunarodnim organizacijama.

Osnovni zadaci Evropskog sistema Centralnih banaka su:

utvrivanje i provoenje monetarne politike EU

obavljanje deviznih poslova

dranje i upravljanje zvaninih deviznih rezervi zemalja lanica.

4. EVROPSKA INVESTICIONA BANKA

EIB predstavlja najvaniju finansijsku instituciju EU sa ulogom da obezbjedi sredstva za kapitalne investicije za razvoj i jaanje integracije EU. EIB osnovana je Rimskim ugovorom i ima pravni subjektivitet i finansijsku autonomiju. Glavni dioniari EIB su zemlje lanice EU.

Upravljaku strukturu EIB ine:

odbor guvernera

odbor direktora

upravni odbor

najvei dio investicije EIB je usmjeren za razvoj industrija. Najei partner EIB-a u finansiranju projekata je Evropska banka za obnovu i razvoj.

5.KLJUNA OBILJEJA BUDETSKE POLITIKE EU?

Budet EU predstavlja kljuni instrument za provoenje politika EU i finansiranje njenih institucija. Budetska politika u EU kroz jedinstveni generalni budet definie finansijski okvir za ostvarivanje ciljeva EU u odreenom periodu.

Razvoj budeta EU i budetske reforme baziraju se na sljedeim principima: jedinstvo, univerzalnost, godinji princip, ujednaenost, specificiranje, zajednika obraunska jedinica. Ovi principi ujedno predstavljaju okvir na pravila kojima osigurava dosljednost budetskih pregovora i procedura.

5. PREDAVANJE

1. LOBIRANJE EU REGULATIVA

Regulative EU definiu lobiste kao privatne, javne i nevladine organizacije koje svojim ekspertizma mogu doprinijeti u razliitim oblastima- ekonomskim, drutvenim, okolinskim, i naunim, pod uslovom da ne utiu na donoenje odluka neovisno od toga ko moe biti lobiran.

2. NA KOJI NAIN ZELENA KNJIGA DEFINIE LOBISTE?

4. PREDAVANJE

1. TEORIJA APSOLUTNIH PREDNOSTI

Do teze o apsolutnim prednostima u meunarodnoj trgovini A. Smith je doao primjenom zakljuaka da podjela rada i specijalizacija predstavljaju kljuni stimulans ekonomskom rastu. Smith ukazao da uslovi za organizaciju proizvodnje nisu isti u svim zemljama i da postoji nejednak raspored faktora proizvodnje. Na osnovu razliitih uslova, zemlje mogu da se specijaliziraju i da ostvare niz prednosti u meunarodnoj trgovini.

2.TEORIJA RELATIVNE PREDNOSTI

D.Rikardo je Smithove apsolutne prednosti dopunio teorijom komparativnih trokova. Objasnio kako zemlje koje nemaju apsolutne prednosti u proizvodnji ni jednog proizvoda mogu da se specijaliziraju i ukljue u meunarodnu podjelu rada po kriteriju relativnih prednosti.

3.B.BALASOVU DEFINICIJU INTEGRACIJA I KLASIFIKACIJU STEPENA INTEGRISANJA?

B. Balas integraciju definie i kao proces i kao stanje. U prvom smislu integracija obuhvata mjere sa ciljem uklanjanja diskriminacije izmeu drava, a shvatanje integracije kao stanja podrazumjeva odsustvo razliitih oblika diskriminacije izmeu nacionalnih ekonomija.

Klasifikacija stepena integrisanja:

zona slobodne trgovine

carinska unija

zajedniko trite

ekonomska unija

supranacionalna unija ili ekonomska integracija

4.VINEROVO RAZUMJEVANJE SLOBODNE TRGOVINE

U zavisnosti od toga da li carinska unija stvara nove tokove trgovine ili samo mijenja postojee iskazuju se njeni pozitivni i negativni efekti. Viner navodi da e pojedine lanice Carinske unije uvoziti iz drugih zemalja lanica dvije grupe proizvoda one koje ranije nisu uvozile i one koje su ranije uvozile iz treih zemalja. Ovaj efekat naziva efektom stvaranja trgovine, drugi sluaj objanjava efektom skretanja trgovine u korist lanica unije a na tetu treih zemalja odnosno efektom zamjene trgovinskih tokova bez znaajnijeg uticaja na ukupni obim razmjene. Poveanje trita i obima proizvodnje kao posljedica kreiranja carinske unije ne dovodi nuno do smanjenja trokova proizvodnje po jedinici proizvoda. Uslovi slobodne trgovine, odnosno uslovi koji bi morali biti ispunjeni kako bi unija djelovala u pravcu vee specijalizacije, vee efikasnosti i poveanja blagostanja za sve. To su:

-da obuhvata vee podruje ime se poveava mogunost za razvoj unutranje podjele rada

- sniavanje nivoa carina na uvoz iz treih zemalja

- to manji stepen komplementarnosti i to vei stepen konkurentnosti

- to vee razlike u proizvodnim trokovima koje poveavaju utede i dobit od slobodne trgovine

- to vei broj industrija u kojima e proirenje trita rezultirati niim trokovima od onih izvan unije

- to manji broj industrija koje ne bi poluile pozitivne efekte od veeg trita u poreenju sa treim zemljama

J Viner zakljuuje da carinske unije nisu nuno ni dobre ni loe da vode smanjenju samodovoljnosti zemalja lanica u korist jaanja samodovoljnosti unije kao cjeline.

5.KRUGOVI PROIRENJA

6. KRITERIJI IZ KOPENHAGENA

-Politiki-stabilnost institucija koje osiguravaju demokratiju, vladavinu prava, potivanje ljudskih prava i zatitu manjina.

- Ekonomski- postojanje funkcionalne trine privrede, sposobne da se nosi s pritiskom konkurencije i trinim snagama unutar unije.

- Pravni-sposobnost preuzimanja obaveza lanstva, ukljuujui privrenost ciljevima politike, ekonomske i monetarne unije.

2. PREDAVANJE

1. DEFINIRATI KONKURENTNOST PO WEF-u I UNCTAD?

UNCTAD- Globalna sposobnost nacionalne privrede da izvozi- odraz je uspjeha njenih firmi u cjelini, njihovog dinamizma i sposobnosti da se takmie, ali i da su njihova ponaanja uspjesi uslovljeni kompleksnim spletom strukturnih parametara koji karakteriu nacionalnu sredinu u kojoj oni posluju.WEF: Konkurentnost je sposobnost da se ostvaruje dinamian ekonomski rast u dugom roku.

Konkurentnost je sposobnost zemlje da ostvaruje visoku produktivnost.

2. TEMELJNE POSTAVKE PORTEROVOG RAZUMJEVANJA KONKURENTNOSTI?

a) stadijum pokrenut faktorima

b) stadijum pokrenut investicijama

c) stadijum pokrenut inovacijama

d) stadijum pokrenut bogatstvom

3. ELEMENTI PORTEROVOG DIJAMANTA

a) faktori proizvodnje

b) uslovi tranje

c) nivo razvijenosti povezanih i prateih sektora

d) strategija, struktura i rivalitet firmi

4.GCI- INDEX 12 STUBOVA

a) FAKTORSKI VOEN RAST

- institucije

- infrastruktura

- makroekonomska stabilnost

- zdravstvo i osnovno obrazovanje

b) EFIKASNOU VOEN RAST

- visoko obrazovanje i obuka

- efikasnost trita roba

- efikasnost trita rada

- sofisticiranost trita kapitala

- tehnoloka raspoloivost- veliina trita

c) INOVACIJAMA VOEN RAST

- poslovna sofisticiranost

- inovacije

5. SCI- INDEX

Svih 12 stubova GCI-INDEXA su sadrani u SCI-INDEX-u ali su reorganizovane u okviru od 5 sljedeih subindexa:

a) ljudski kapital

b) trini uslovi

c) tehnologija i inovativnost

d) politiko okruenje i uslovi

e) prirodno okruenje

ovom okviru su dodane brojne nove kategorije koje obuhvataju sljedee dugorone bitne oblasti:

a) Drutvena kohezija

b) Politika okruenja

c) Efikasnost resursa

d) Upravljanje obnovljenim resursima

e) Pogoranje okolia

1.PREDAVANJE

1. IDENTIFICIRATI NAJZNAAJNIJE KOLE KLASINE EKONOMSKE DIPLOMATIJE

Najznaajnije kole klasine ekonomske diplomatije su:

Francuska kola, Amerika kola, Ruska kola, Europska kola, Britanska kola

2.UTVRDITI KO JE I KADA PRVI PUT UPOTRIJEBIO SINTAGMU EKONOMSKA DIPLOMATIJA

Proces ekonomizacije diplomatije uslovio je sintagmu ekonomska diplomatija koju u prolom vijeku lansira Francuska kola a koju prema osnovnim performansama prihvata i Ruska kola ekonomske diplomatije.

3.NA KOJI NAIN AMERIKA KOLA INTERNACIONALNOG BIZNISA ODREUJE EKONOMSKU DIPLOMATIJU

Pristup Amerike kole internacionalnog biznisa i menadmenta otvorio je prvi put nosvim progresivnim i pragmatinim shvatanjima uloge ekonomske diplomatije i njene povezanosti sa kategorijom internacionalnog biznisa. Za nju je karakteristino shvatanje internacionalnog bizbnisa kojeg Daniels definie kao bilo koju privrednu operaciju koju realizuju dvije i vie zemalja. U tom smislu vano je ukazati da internacionalni biznis lansira preko makroorganizacionog aparata drave, svoje potrebe i interese u sferu ekonomske diplomatije u svojstvu njenih oblasti interesovanja, djelovanja i zadataka. Savremena ekonomska diplomatija uvaava vezu izmeu internacionalnog biznisa, internacionalnih poslovnih operacija i meunarodnog poloaja zemlje.

4.NA KOJI NAIN EVROPSKA KOLA KLASINE EKONOMSKE DIPLOMATIJE ODREUJE EKONOMSKU DIPLOMATIJU

Preciznije odreenje ekonomske diplomatije karakteristino za 80-te godine prolog vijeka, daje evropska kola klasine ekonomske diplomatije. Ornatski ekonomsku diplomatiju shvata kao korienje dravnih diplomatskih instrumenata na bilateralnoj i multilateralnoj osnovi radi obezbjeivanja razvoja nacionalne privrede i obezbjeivanja i zatite spoljnoekonomskih interesa zemlje.

5.STEREOTIPI KOJI SE DOVODE U VEZU SA POJMOM DIPLOMATIJA

Prvi stereotip se odnosi na stav da se diplomatijom bave samo diplomate odnosno ljudi iz ministarstva vanjskih poslova.

Drugi stereotip prema kojem diplomatija boluje od nedostatka moi ona je nedefinisana aktivnost koja vodi ka loim a nekada besmislenim kompromisima.

Trei stereotip se odnosi na poimanje da je diplomatija elitistika, da je vodi estrabliment koji ine privilegovani zvaninici.

etvrti stereotip je sadran u stavu da je diplomatija neto tajanstveno i ne transparentno usljed ega diplomate izlaze u javnost samo da bi objavili da su nekakav dogovor postigli ili ne.

6.IDENTIFICIRATI TA OBUHVATA KOMPLEKSAN POJAM EKONOMSKE DIPLOMATIJE

Kompleksan pojam savremene ekonomske diplomatije obuhvata:

funkcije ekonomske diplomatije

naela ekonomske diplomatije

elemente ekonomsko diplomatskog sistema zemlje

7.FUNKCIJE EKONOMSKE DIPLOMATIJE

- razrada i ostvarivanje aktivnosti za obezbjeenje najboljih uslova u trgovini i drugih formi ekonomskog povezivanja sa stranim dravama i njihovim privrednim subjektima

- ukljuuje se u politiku stimulisanja eksperta nacionalne produkcije i kontrolu kapitala a u funkciji realizacije stratekih razvojnih ciljeva i spoljnoekonomske strategije

- vezana je i za politiku uvoza analizu ekonomskog i finansijskog poloaja drugih zemalja

- izuavanje svjetskog trita njegovih segmenata i konjukture

- uspostavljanje kontakata i veza sa poslovnim i politikim krugovima iz drugih zemalja, voenje bilateralnih i multilateralnih pregovora.

8.NAELA EKONOMSKE DIPLOMATIJE

-usmjerena je na rijeavanje pitanja od nacionalnog znaaja ne pojedinanih ekonomskih problema

- doprinosi predupreivanju konflikata ili njihovom rjeavanju

- povezana je sa nacionalnom privredom

- u funkciji podrke

- ne moe dati trini karakter spoljnoj politici zemlje

9.ELEMENTI EKONOMSKO-DIPLOMATSKOG SISTEMA DRAVE

- postojanje odgovarajue infrastrukture i mehanizam djelovanja

- visok stepen centralizacije

- efikasna koordinacija

- moe biti objekat ili subjekat zavisno od pristupa koncepciji ekonomske diplomatije

- ima razliitu intelektualnu osnovu u razliitim zemljama

10.NA KOJI NAIN SE DEFINIRA ENERGETSKA DIPLOMATIJA

Energetska diplomatija je funkcionalni segment diplomatske aktivnosti drave, koja podrazumjeva politiko djelovanje diplomatskih, spoljnoekonomskih departamenata i institucija koja se bave pitanjima energetike u saradnji sa preduzeima a radi ostvarivanja ciljeva i zadataka spoljne energetske politike.

11.NA KOJI NAIN SE DEFINIRA ENERGETSKA BEZBJEDNOST

Energetska bezbjednost je stanje zatienosti graana, drave i privrede od spoljnih i unutranjih opasnosti po sigurno i neprekidno snadbijevanje energentima koji omoguavaju odgovarajui nivo nacionalne i ekonomske bezbjednosti.

12.MODELI PREGOVARANJA

- Racionalni modeli- objedinjavaju realistine i socijalne pristupe pregovaranja, ali se zasnivaju na predpostavci unitarne drave koja agregira domae interese u svrhu maksimiziranja koristi i zadravanja moi. Strane u pregovorima tee maksimiziranju zajednikih ciljeva kretajui se prema Pareto optimumu. Ovaj model pregovaranja ima i odreene nedostatke: teorija se zasniva na pretpostavci pregovora dodavanje tema za pregovore moe usloniti pregovaranje.

- konstruktivni pristup pregovaranju- naglaava kako se interesi i identiteti mogu promjeniti tokom diskusije i dijaloga. Ovaj pristup istie ulogu dijaloga i uvjeravanja a ne samo pogaanja. U sutini kada pregovarai iznesu svoju poziciju onda je nastoje argumentovati upotrebom argumenata koji nuno ne moraju biti sebini.

- pristup igra na dva nivoa- ovaj pristup razvio je profesor Robert Putnam na osnovu posmatranja kompleksnih pregovaranja o makroekonomskoj politici. Njen centralni zadatak je da objasni kako interakcija oblikuje pregovaraki proces. Na isti nain kao konstruktivni pristupi Putnamov model predpostavlja da su preference obostrane, mada ne naglaava ulogu ubjeivanja u postizanju promjena. Ovaj pristup se moe inkorporirati u dravno- centrirani pristup.

13.NA KOJI NAIN SE DONOENJE ODLUKE OD STRANE VLADE UKLAPA U MEUNARODNE PREGOVORE

Ovaj proces ima 6 faza:

a) identificiranje vodeeg odjela

b) interne i eksterne konsultacije

c) politike ovlasti

d) demokratska legitimizacija

e) meunarodni pregovori

f) ratifikacija ugovora

14.SISTEMSKE TEORIJE

Sistemske teorije se zasnivaju na realistikoj pretpostavci da je meunarodna ekonomija oblikovana relativnim odnosima moi.

- TEORIJA HEGEMONISTIKE STABILNOSTI

Teorija naglaava bengnog hegemona koji nije zainteresiran za relativno stjecanje snage, stoga drugi imaju vie koristi od ekonomskog poretka od hegemona koji je odgovoran za njegovo uspostavljanje. Kao i veina teorija o suradnji u meunarodnoj ekonomiji HST se fokusira na uspostavljanje jednog meunarodnog poretka. Teko je utvrditi kada postoji hegemon i u kojem trenutku prestaje njegovo djelovanje.

- TEORIJA REIMA

Ova teorija se zasniva na predpostavci da zemlje sarauju kada postoje prekogranine ekonomske aktivnosti koje zahtijevaju uspostavljanje normi i formi ponaanja. Reim obuhvata kako formalnu suradnju na institucionalnom nivou tako i manje formalne naine kooperacije zasnovane na zajednikim interesima, vrijednostima i oekivanjima. U ekonomskoj diplomatiji meunarodne institucije igraju znaajnu ulogu. Cjelokupan sistem se zasniva na liberalizmu i neoliberalizmu.

- TEORIJA OVISNOSTI

Ova teorija tvrdi da e jug ostati ne razvijen zbog toga to e bogate zemlje ukljuujui i bive kolonijalne sile uvijek dobivati vie od slobodne trgovine. Slabost ove teorije je u tome to nije uspjela objasniti kako su neke zemlje u razvoju uspjele da se industrijaliziraju a neke nisu.

-DOMAE TEORIJE

Moe napraviti razliku izmeu drutvenih i dravno-centralnih domaih faktora. Pored analize pojedinanih interesa mogua je i analiza pojedinih grana ekonomije. Dravno centralni faktori u sutini se odnose na institucionalni okvir unutar kojeg se donose politike. Drutveni faktori u prvom redu obuhvataju razliite interese koji se nadmeu kako bi oblikovali nacionalnu politiku u bilo kojem pregovaranju.

15. FAZE MEUNARODNOG PREGOVARANJA

1. DEFINIRANJE DNEVNOG REDA

Prije poetka pregovora definira se dnevni red pregovora u kojem se utvruje ta e biti predmet pregovaranja.

2. UTVRIVANJE MANDATA

Kada je donesena odluka za pokretanje pregovora i utvren dnevni red, sljedei korak je da dravni predstavnici trae mandat za pregovaranje. U ovoj fazi se utvruje pregovaraka fleksibilnost koja je vrlo esto odraz sloenosti procesa donoenja odluka u zemlji.

3. PREGOVARANJE DO POSTIZANJA SPORAZUMA

Kroz ovaj proces pregovarai i njihovi timovi e provjeravati vjerovatnou prihvatanja ostvarenih rezultata u vlastitoj dravi.

4. USVAJANJE SPORAZUMA

Prije nego to se vlade uesnice u pregovorima obaveu na potivanje postignutog sporazuma i budu spremne da ga upute na ratificiranje uobiajno postoji formalna procedura dok svu pregovori jo u toku. Formalna procedura moe imati dvije forme:

a) pauza prije postizanja dogovora oko teksta sporazuma

b) davanje formalnog pristanka5. IMPLEMENTACIJA

Sve drave koje su se obavezale na sporazum imaju interes da se sve zemlje potpisnice pridravaju dogovorenog. Ovo ovisi od prirode sporazuma i institucije koja ga promovira.