ekonomska diplomatija radna verzija - berina

7/29/2019 Ekonomska Diplomatija RADNA VERZIJA - Berina

1/13

EKONOMSKA DIPLOMATIJA

(1. PREDAVANJE)

1. Okolnosti u kojima je nastala ekonomska diplomatija2. Identificirati najznaajnije kole klasine ekonomske diplomatije3. Utvrditi ko je i kada prvi put upotrebi sintagmu ekonomska diplomatija4. Koji nain Amerika kola internacionalnog bizinisa odreuje ekonomsku diplomatiju5. Na koji naina ruski spoljnoekonomski rijenik odreuje ekonomsku diplomatiju6. Na koji nain Europska kola klasine ekonomske diplomatije odreuje ekonomsku

diplomatiju

7. Okolnosti koje su dovele do razvoja savremene ekonomske diplomatije8. Obratiti panju na De la Carrierovo shvatanje ekonomske diplomatije (triangular, i uinak)9. Stereotipi koji se odnose koji se dovode u vezu sa pojmom diplomatija10.Tenzije koje nastaju izmeu ekonomije i politike11.To ta odreuje ekonomsku diplomatiju i kojim problemima se ona bavi12.Identificirati ta obuhvata kompleksan pojam ekonomska diplomatija13.Funkcije ekonomske diplomatije14.Naela ekonomske diplomatije15.Elemente ekonomsko-diplomatskog sistema drava16.U kojim okolnostima je nastala trgovinska diplomatija17.Glavne odlike diplomatije izmeu dva rata18.

Okolnosti koje su dovele do nastanka energetske diplomatije

19.Koji nain se definira energetska diplomatija20.Koji nain se definira energetska bezbjednost21.Pouke do kojih se dolo nakon Drugog svjetskog rata22.ta je ekonomska diplomatija?23.Teoretska analiza ekonomske diplomatije24.Ekonomska diplomatija u praksi25.Dravni uesnici u ekonomskoj diplomatiji


2/13

26.Nedravni uesnici u ekonomskoj diplomatiji27.Kreiranje dravne politike: studija sluaja G828.Biznis i ekonomska diplomatija29.Da li je ekonomska politika demokratina?, Da li bi trebala biti?, Pitanja za nevladin sektor30.Zahtjeve i odgovore ekonomske diplomatije na proces globalizacije31.Vladin odgovor na globalizaciju 4 nove strategije32.Ukljuenost ministara33.Ukljuenost nevladinih sudionika34.Vea transparentnost35.

Koritenje instutcija

36.Sistemske teorije37.Teorija Hegemonistike stabilnosti38.Teorija Ovisnosti39.Reimska teorije40.Domaa teorije41.Drutvena faktore42.Dravno- centrirane faktore43.Znaaj ideologije i individualaca44.Modele pregovaranja45.Racionalne modele46.Konstruktivni pristup47.Pristup igra na dva nivoa48.Proces donoenja odluka od strane vlade (svaku od est faza)49.Faze meunarodnog pregovaranja (svaku od pet faza)50.Koji nain se donoenje odluka od strane vlade uklapa u meunarodne pregovore51.Pregovarake strategije52.Pregovaraku strategiju pogaanje izmeu vodeih sudionika (tri pojavna oblika svaki po na osob)53.Pregovaraku strategiju iskoritavanje podjeljenih vlada


3/13

54.Pregovaraku strategiju intervencija od strane vanjske sile55.Pregovaraku strategiju politika intervencija (igranje na kartu efa drave)56.Dravne sudionike u ekonomskoj diplomatiji (sve navedene sudionike iitati)57.Nedravne sudionike u ekonomskoj diplomatiji (sve navedene sudionike iitati)58.Proitati poglavlje 6 i 7 kao uvod za razumijevanje narednih poglavlja i radi ope naobrazbe59.Wilsonov model politika i njegovo objanjene str 126 i 127

(2. PREDAVANJE)

1. Definicije konkurentnosti prema WEF-U i UNCTADKonkurentnost se moze definisati kao sposobnost nacionalne ekonomije da postize pozitivnu

trgovinsku bilansu. Vrlo siromasne zemlje su u stanju da to postignu. Trgovinska bilansa jeuslovljena vrijednoscu dolara, internacionalnim tokovima kapitala, duznickom krizom i ostalim

faktorima koji su slabo povezani sa sposobnosti jedne ekonomije za efikasnu konkurenciju i

stvaranje viseg standarda svih graana. Konkurentnost je sposobnost zemlje da proizvede, distribuirai servisira dobra u meunarodnim okvirima u konkurenciji sa dobrima i uslugama iz drugih zemalja,ali na nacin da obezbjeuje rast zivotnog standarda.Globalna sposobnost nacionalne privrede da izvoziodraz je uspjeha njenih firmi u cjelini, njihovogdinamizma i sposobnosti da se takmice, ali i da su njihova ponasanja i uspjesi uslovljeni

kompleksnim spletom strukturnih parametara koji karakterise nacionalnu sredinu u kojoj oni posluju.

(UNCTAD, 1987.)

2. Temeljne postavke Porterovog razumijevanja konkurentnostiPrimarni ekonomski cilj svake zemlje je ostvarenje dugorocnog rasta i postizanje sto veceg nivoa

zivotnog standarda svojih graana, ali sposobnost da se to postigne ne zavisi od konkurentnosti vecod produktivnosti sa kojom se resursi zemlje koriste. Porter zakljucuje da je pogresno govoriti o

konkurentnosti zemlje u cjelini. U fokusu analize moraju biti konkretni sektori i njihovi uzi segmenti.

Za Portera jedini validan koncept konkurentnosti jeste koncept produktivnosti.

3. Noviji pristup konkurentnosti4. Elementi Porterovog dijamanta

Determinante Porterovog dijamanta su:

- Faktori proizvodnje

- Uslovi traznje

- Nivo razvijenosti povezanih i pratecih sektora

- Strategija, struktura i rivalitet firmi

5. Konkurentnost prema WEF metodologijiSvjetski ekonomski forum (WEF) koristi dvije definicije konkurentnosti:

- Konkurentnost je sposobnost da se ostvaruje dinamican ekonomski rast u dugom roku.

- Konkurentnost je sposobnost zemlje da ostvaruje visoku produktivnost.

6.

GCIIndex globalne konkurentnosti 12 stubova1. Institucije2. Infrastruktura

3. Makroekonomska stabilnost

4. Zdravstvo i osnovno obrazovanje


4/13

5. Visoko obrazovanje i obuka

6. Efikasnost trzista roba

7. Efikasnost trzista rada

8. Sofisticiranost trzista kapitala

9. Tehnoloska raspolozivost

10. Velicina trzista

11. Poslovna sofisticiranost

12. Inovacija

7. Obratiti panjuna odreenje termina kompetitivnosti (podrazumijeva integraciju ega i ta jecilj kompetitivnostiKompetitivnost podrazumijeva integraciju konkurentnosti i produktivnosti. Konkurentnostskupfaktora, politika i institucija koji odreuju nivo produktivnosti nacionalnih ekonomija. Produktivnost

efikasnost upotrebe nacionalnih resursa, a najznacajniji su inovacije i poduzetnistvo.Cilj kompetitivnostiodrziv ekonomski rast u dugom roku.

8. Identificirati tri impulsa rasta prema odnosno faze rasta prema WEF-u- Faktorski voen rast

- Efikasnoscu voen rast- Inovacijama voen rast

9. Vrste konkurentnosti

(3. PREDAVANJE) - nita znaajno

(4. PREDAVANJE)

1. Teorija apsolutnih prednosti(radije jasnijeg objanjena vidi zbirku prezentacijaMakroekonomija, prof. Dr. Azre Hadiahmetovi slajdovi 433-435)-str 230-231.

2. Teorija komparativnih prednosti- (radije jasnijeg objanjena vidi zbirku prezentacijaMakroekonomija, prof. Dr. Azre Hadiahmetovi slajdovi 436-437)- str 232.

3. B.Ballasova definicija integracija i klasifikaciju stepena integrisanja4. G. Harberlerov stadijum integracija5. R.G Lipseyeve oblike integracija (7 oblika)6. J. Tinbergenove razumijevanje integracija7. J. Vinerovu uslova slobodne trgovine8. Dvije koncepcije metoda integracije suverenitet i supranacionalnost9. Proitati lekciju Formiranje europske ekonomske integracije10.Faze integracije od Ekonomske zajednice do EU (osnivaki i revizorske ugovore)11.Krugovi proirenja (poveavanje broja lanica od 6 do 27) potrebno je znati koja se drava

prikljuila u kojem krugu i koje su drave lanice EU

12.Kriterije iz Kopenhagena


5/13

13.Oblasti u kojima se pregovara -Bijela knjiga14.Komunikacijska strategiju EU za proirene str 87.15.Znaaj proirenja za EU16.Znaaj ulaska u EU za drave zainteresirane za pridruivanje17.Plan proirenja koji se odnosi na Zapadni Balkan i Tursku18.Uslovi pridruivanja19.Identificirati faze pregovaranja u procesu prikljuenja EU20.Programi pretpristupne pomoi (IPA, TAIEX, PRINC, TWINNINGnjihove ciljeve,

strukturu -segmente, podruja koja pokrivaju)

(5. PREDAVANJE)

1. Historijski kontekst nastanka lobiranja2. EU regulativadefiniranje lobista str. 160 i Zelena knjiga str 163 i 164.3. Predstavnici korporativnih interesa4. Predstavnici specifinih grupnih interesa5. Europska udruenja od javnog interesa

(6. PREDAVANJE)

1. Objanjene supranacionalnosti2. Europska komisiju (nain imenovanja lanova, nain rada, ulogu komisije, organizaciona

struktura, ovlatenja, novine koje donio Lisabonski ugovor)

3. Vijee Europske unije (nain imenovanja lanova, nain rada, organizaciona struktura, nainodluivanja, novine koje donio Lisabonski ugovor)

4. Europski parlament (nain izbora lanova, nain rada, ovlatenja, novine koje donio5. Lisabonski ugovor)6. Sud Europske unije i Revizijski sud (osnivanje, nain rada, ovlatenja)7. Savjetodavni organe EU (osnivanje i zadatke)8. Europska centralna banka (osnivanje, upravljaku strukturu, ovlatenja, koncept

nezavisnosti, glavne ciljeve i zadatke Europskog sistema centralnih banaka)

9. Europska investiciona banka (osnivanje, upravljaku strukturu, strateke pravce angamana iprioriteta)


6/13

10.Budet EU (kao instrument ekonomske politike, kljuna obiljeja budetske politike, fiskalnifederalizam, fiskalne funkcije, principe raspodjele poreza, finansijske transfere, principebudetske reforme, vrste prihoda,) proitati proceduru usvajanja budeta,

11.Europsk monetarna unija (nastanak, uslove za uspostavljanje monetarne unije, prvi planosnivanja EMS-a str 187, tri kreditna mehanizma za spreavanje kriza, uloga ECU-a-189str, faze uspostavljanja EMU, uvoenja EURA, kljune prednosti uvoenja EURA)

12.Trgovinska politika (razliku izmeu unutranje i vanjske trgovine, etiri slobode, principeslobode kretanja, unutranje trite, od ega se sastoji vanjskotrgovinska politika EU, kljunesporazume)

13.CAP (nastanak, ciljeve zajednike poljoprivredne politike, principe zajednikog djelovanja,osnove elemente zajednike agrarne politike) osnovne odlike poreske harmonizaciju,

14.Industrijska politika i konkurencija (tri vrste industrijske politike, dva pristupa industrijskojpolitici, okvirne programe ESPRIT, RACE, BRITE, IV i V program, sastavne dijelove industrijskepolitike, kljune prioriteti, konkurencijsku politiku EU, pravila koja naruavaju konkurenciju,kreiranje poduzetnike Europe, CIP ciljeve i sredstva)

(7. PREDAVANJE)

1. Definicija platnog bilansaTo je sistemski popis ekonomskih transakcija izmeu zemlje i inostranstva(domacih i stranih lica)izvrsenih u toku odreenog vremenskog perioda (po pravilu jedne godine).

2. Razliku izmeu platnog bilansa i bilansaBilans pokazuje stanje transakcija jednog ekonomskog subjekta u odreenom trenutku, a platni

bilans obuhvata sve ekonomske transakcije tokom perioda.

U platnom bilansu ne prikazuju se samo transakcije koje su u vezi sa odreenom proturadnjom negoi transakcije koje se daju bez obaveze proturadnje (npr. Ekonomska pomoc).

3. Koncepte platnog bilansaRazlikuju se:

iri koncept platnog bilansa (registruje sve transakcije bez obzira na efektivna placanje) iuzi koncept platnog bilansa- devizni bilans (registruje transakcije obzirom na efektivna placanja) i

koji je mjera likvidnosti ekonomije jedne zemlje.

4. Vrste ekonomskih transakcija u platnom bilansutekue i kapitalne (tekuce- znace prenos drustvenog proizvoda iz jedne zemlje u drugu, a kapitalne-

prenos kupovne moci)privatne i javne (razlikovanje obzirom na status rezidenta u zemlji u kojoj se sastavlja platni bilans)

unilateralne i bilateralne (unilateralne ne podrazumijevaju obaveznu proturadnju za razliku od

bilateralne)

autonomne i kompezatorne (utonomne se odvijaju bez obzira na stanje u platnom bilansu i vrse se

radi normalnog odvijanja vanjske trgovine, a kompezatorne se vrse radi uspostave ravnoteze platnog

bilansa).

5. Sastav platnog bilansaTekui racun (roba, nefakturisane usluge, dohodak, tekuci transferi)Kapitalni racun (kapitalni transferi, nabavka i prodaja nefinansijske i neproizvodne aktive)

Finansijski racun ( tokovi investicija, promjena rezerve aktive).

6. Stavke u platnom bilansuTekuci racun ( izvoz i uvoz roba, izvoz i uvoz usluga, transakcije dohotka i tekuci transferi)


7/13

Kapitalni racun (kapitalni transferi, direktne strane investicije i portfolio investicije)

Ostale investicije (aktiva trgovinskih kredita, valute i depoziti komercijalnih banaka, valute i depoziti

ostalih sektora, ostala aktiva)

7. Nacini uravnoteenja platnog bilansaautomatskou sistemu fluktuirajucih deviznih kurseva to se odvija promjenom kursa u zavisnosti ododnosa ponude i traznje. Monetarna vlast ne mora da intervenise jer se ravnoteza sama uspostavlja.

U slucaju fksnog deviznog kursa, ravnoteza se uspostavlja kretanjem zlata i promjenama domacih

cijena i kamatnih stopa. Danas, posredstvom IMF vrsi se usaglasavanje ekonomskih (posebno

monetarnih) politika izmeu zemalja.

8. diskrecionotri metode uravnotezenja platnog bilansa: stvarno uravnotezenje, finansiranjedeficita i kompenzatorno finansiranje.

9. Odreenje termina devizni kursCijena novca jedne zemlje izrazena u novcu druge zemlje (ili korpu valuta).

Cijena strane valute izrazene u domacem novcu.

10.Sistem deviznih kurseva-Fleksibilni (promjenjivi)ukoliko se formiranje kurseva prepusti slobodnoj igri trzisnih snaga

ponude i traznje, tada kursevi mogu neograniceno fluktuirati. Ravnoteza se uspostavlja na nivou na

kome se izjednacava cijena u zemlji i inostranstvu.

Fiksni kurs- ukoliko monetarne vlasti intervencijom na trzistu deviza odrzavaju oscilacije kurseva u

uskim granicama.

11.Devizni sistemPredstavlja skup zakonskih propisa kojima se regulise, ogranicava ili zabranjuje promet robama i

uslugama sa inostranstvom, sticanje, raspolaganje devizima kao i sva placanje i naplate sa

inostranstvom. Devizni sistem moze biti strog ili liberalan.

12.Devizna politikaUtvruje ciljeve i obrazuje pravnu i ekonomsku strukturu u granicama poslovanja devizima.Utvrivanje ciljeva devizne politike je zadatak monetarnih vlasti, a provodjenje je prepustenocentralnoj banci uz saradnju ostalih finansijskih institucija. Poseban dio devizne politike odnosi se na

regulisanje deviznih kurseva.

13.ta biljee racuni platne bilanceRacuni platne bilance u zemlji biljee njezina placanja strancima i primitke od stranaca. Svalkatransakcija koja rezultira placanje strancu, ulazi u racune platne bilance kao dugovanje I dobiva

negativan predsznak (debit), dok svaka transakcija koja rezultira primitkom od stranaca ulazi u

racuna platne bilance kao potraivanje i dobiva pozitivan predsznak (kredit). Tri vrstemedjunarodnih transakcija biljeze se u platnoj bilanci:

- Transakcije koje proizilaze iz izvoza ili uvoza robe ili usluga i zbog toga direktno ulaze utekuci raun.

- Transakcije koje ptoizilaze iz kupovine ili prodaje finansijske imovine- Odreene druge aktivnosti koje rezultiraju transferima bogatstva izmedju zemalja, biljee se

na kapitalnom raunu.

14.Transakcije koje proizilaze iz izvoza ili uvoza robe ili usluga i zbog toga direktno ulaze u tekuiraun.

Navest emo primjer, kada francuski potroa uvozi amerike farmerke transakciju ulazi u raun

amerike platne bilance kao potraivanje na tekuem raunu.

15.Transakcije koje proizilaze iz kupovine ili prodaje finansijske imovine


8/13

Imovina je bilo koji oblik u kojem se bogatstvo moe drati- novac, dionice, fabrike ili dravni dug.Finansijski raun platne bilance biljei sve meunardone kupovine ili prodaje finansijske imovine.Kada amrika kompanija kupuje francusku fabriku, transakcija ulazi u ameriku platnu bilancu kaodugovanje na finansijskom raunu.

16.Kapitalni raunTa kretanja meunarodne imovine razlikuju se od onih zabiljeenih na finansijskom raunu. Unajveem dijelu rezultat su netrinih aktivnosti ili predstavljaju akvizicije ili raspoloivostneproizvedene nefinansijske ili vjerovatno neopipljive imovine.

17.Sudionici na deviznom trituGlavni sudionici na deviznom tristu su: korporacije, komercijalne banke, nebankarske finansijskeinstitucije i sredisnje banke.

18.Definicije novcaNovac slui kao posrednik, ono je prirodno ili izvedeno sredstvo, s iznimno ogranienom ponudomna tritu dobara. Da bi se dobro kvalificiralo kao novac, ono mora zadovoljiti tri kriterija: Mora bitisredstvo razmijene, obraunska jedinica, mora biti sredstvo pohrane vrijednosti.

19.Zato izuavati fiksne devizne teajeveetri su razloga zato moramo razumjetifiksne teajeve.Upravlj anje fl uktuir anje( Budui da je sadanji monetarni sistem hibrid istih fiksnih ifluktuirajuih sustava, razumjevanje fiksnih teajeva ili tokova, daje nam uvid u uinke deviznihintervencija do kojih dolazi u uvjetima fluktuirajuih tokova).

Regionalni valutni aranmani( Neke zemlje pripadaju teajnim unijama- organizacijama ijelanice fiksiraju svoje meusobne teajeve, ali dopuraju fluktuaciju vrijednosti svojih valuta premavalutama zemalja nelanica)Zemlje u razvoju i zemlje u tranzicij i( Mnoge zemlje u razvoju i bive komunistike zemlje esto

pokuavaju vezati vrijednost svojih valuta uz dolar, ali i katkad i uz nedolarsku valutu koju vlast

odabire)Lekcije iz proslosti za bolju budunost( Danas ekonomisti i nositelji politike katkat predlau novimeunarodni sporazum koji bi ponovo uspostavio neki oblik fiksong teaja, poput desetljea prijePrvog svjetskog rata izmeu sredine 1920.-ih i 1931. Te ponovo izmeu 45. i 79.)

20.Intervencije sredinje banke21.Platnobilansne krize

U mnogim sluajevima sredinja bankasmatra da nije poeljno ili ostvarivo odravati trenutanifiksni teaj. Budui da sudionici na tritu znaju da sredinja banka moe odgovoriti na takvusituaciju devolviranjem valute, bilo bi nerazumno da oekuju da e se trenutni teaj zadrati

zauvijek. Vjerovanje trita u prijetecu promjenu izaziva platnobilannu krizu, otru promjenumedjunarodnih deviznih rezervi potaknutu promjenom oekivanja oko budueg teaja.

22.Rezervne valute u monetarnom sistemu23.Zlatni standard

Meunarodni zlatni standard izbjegava simetriju svojstvenu standardu rezervne valute izbjegavajuiproblem N zemlje. U uvjetima zlatnog standarda svaka zemlja fiksira vrijednosti svoje valute uvrijednosti zlata tako da je spremna trgovati domaom valutom za zlato kad god je potrebno da bi seodbranila slubena cijena. S obzirom na to da postoji N valuta i N cijena zlata u vrijednosti tih valutani jedna zemlja ne zauzima povlateni polozaj unutar sustava: svaka je odgovorna za vezivanje cijenesvoje valute u vrijednosti sluzbene medjunarodne rezervne imovine-zlata.

24.Prednosti i nedostaci zlatnog standrada


9/13

25.Svjetska inflacija i prezalak na fluktuirajue devizne kurseve

(8. PREDAVANJE) - NEMA

(9. PREDAVANJE)

1. Koristi od meunarodne trgovine- povecanje produktivnosti rada po osnovu specijalizacije

-povecanje prodaje i kupovine u inostranstvu obezbjeuje postizanje efekata eksterne ekonomije unacionalnoj ekonomiji

- razliciti troskovi proizvodnje koji proizilaze iz razlicitih uslova proizvodnje po zemljama,

omogucavaju postizanje pogodnosti svim zemljama u meunarodnoj ekonomiji- razlicite cijene roba i usluga, kao posljedica razlicitih troskova proizvodnje, s timulise meunarodnutrgovinu

2. Teorije meunarodne trgovineDio ekonomske teorije koja se bavi meunarodnim ekonomskim odnosima (meunarodnomtrgovinom i platnim bilansom)

Teorija meunarodne trgovine objasnjava: motive koji pokrecu meunarodnu trgovinu (kriterijespecijazlizacije) i odnose meunarodne trgovine i ekonomskog rasta.

3. Zakon reciprone potranjeJ.S. Mill formulisao je zakon reciprocne potraznje i zakljucio da se dohodak jedne zemlje povecava

meunardonom trgovinom pod uslovom da nema barijera (npr. Carine) u trgovini. Objasnio kakobarijere u trgovini imaju bumerang efekat na zemlje koje ih uvode kao instrument politike (smanjuje

se potraznja). Apsolutne i relativne prednosti u proizvodnji zemalja ce se realizirati u meunarodnojtrgovini samo pod pretpostavkom reciprocne potraznje.

4. Procitati TOT, doprinos neoklasicara i neokejnizijanacaTOT su proporcije u kojima se jedinicom izvoza, obezjeuje odreena kolicina uvoza. To je broj koji

pokazuje poboljsanje ili pogorsanje polozaja jedne zemlje u meunarodnoj trgovini, prvenstveno nabazi promjene cijena proizvoda koje zemlja izvozi ili uvozi.

5. Obratiti panju na politiku vanjske trgovineOsnovne politike vanjske trgovine:

- Nivo razvijenosti

- Opsti ekonomski i drustveni ciljevi zemlje

- Vanjska politika i geopoliticki polozaj zemlje

U uzem smislu, pod politikom vanjske trgovine podrazumijeva se skup mjera kojima drzava regulise

vanjskotrgovinsku aktivnost, osim mjera u regulisanju deviznog kursa, obzirom da su ove mjere

ukljucene u deviznu politiku zemlje. U sirem smislu, pojmom vanjskotrgovinske politike

obuhvaceno je regulisanje svih aktivnosti koje djeluju na razvoj i tokove vanjske trgovine

6. Merkantilizam7. Liberalizam8.

Protekcionizam

9. Neoprotekcionizam10.Preferencijalni sistem


10/13

11.Definiranje bilateralne, regionalne, plurilateralne i multilateralne diplomatije (slika str. 143)

(10. PREDAVANJE)

1. Historijski kontekst nastanka svjetskog trgovinskog sistema- 16. vijekkolonijalizam kao metod rjesavanja problema nedostatka sirovina i malog trzista- Raspad koloijalizma i povecanje broja drzava apostrofira ulogu meunarodne trgovine- Pocetak regulisanja meunardone trgovine 1860. Godine- Prvi spoljnotrgovinski ugovor Velike Britanije i Francuske koji je sadrzavaoa klauzulu najpovlastenije

nacije 8uzajamno priznavanje statusa)

- ulogu nosioca liberalizacije od Velike Britanije preuzima Francuska

Dva perioda u razvoju bilateralnih odnosa :

18601914Dugorocni sporazumi, klauula najpovlastenije nacije, carine kao glavni instrument spoljnotrgovinske

politike

19181940Kratkorocni sporazumi, nema najpovlastenije nacije, kontingenti i devizna kontrola kao glavniinstrumenti spoljnorgovinske politike

2. Period poslije II Svjetskog rataSukob dvije teorijske koncepcije: liberalne (slobodna trgovina i privatno vlasnistvo) i kejnzijanske (puna

zaposlenost i intervencionalizam drzave). Pokusaj mirenja dvije koncepcije kroz meunarodnu konferencijuposvecenu pitanjima svjetske trgovine.

Carinske koncesije predmet bilateralnih pregovora na sastanku Komiteta u Zenevi. Rezultati pregovora

objedinjeni u Opsten sporazmu o carinama i trgovini (GATT) koji zajedno sa Protokolom o privremenoj

primjeni predstavalja Zavrsni akt zenevskih pregovora.

3. Principe GATT-a1. klauzula najpovlastenije nacije

2. princip nediskriminacije

3. princip nacionalnog tretmana (isti tretman za domace i strane robe)

4. princip predvidljivosti (jasna pravila)

5. princip nereciprociteta (povoljniji polozaj za zemlje u razvoju)

6. princip pregovoranja

7. Princip konsolidovanja carinskih barijera

8. princip konsolidovanja kvantitativnih ogranicenja (tzv. Pravilo tarifikacije)

4. Runde pregovoraPodrazumijeva pregovore izmeu clanica GATT-a a povodom snizavanja carina u meunarodnoj trgovini idrugih pitanja vezanih za trgovinu unutar potpisnika GATT-a. Odobrena koncesija po reciprocitetu se

odnosi na drugu pregovaracku snagu, ali uslijed principa najpovlastenije nacije i na sve ostale zemlje

GATT-a.

Carine- jedini instrument spoljnotrgovinske politike jer je GATT propisivao da sve necarinske barijere budu

pretovrene u carine (princip tarifikacije) ili ukinute.

Konacni cilj- potpuna liberalizacija. Pregovorima se pridruzuju i druge zemlje (grupni pregovori). Ovaj

mehanizam jaca pregovaracku poziciju manje razvijenih zemalja. U periodu GATT-a (1948-1995)

organizovano 8 rundi pregovora.

5. Znaaj urugvajske runde pregovoraProsiren sadrzaj pregovorausluge, investije, proizvodi visokoe tehnologije, autorska prava, intelektualnasvojina, tekstil, poljoprivreda, rjesavanje sporova. Potpisnice se obavezale na smanjenje izvoznih

subvencija.


11/13

a)Jaci i jasniji pravni okvir usvojen za obavljanje meunarodne trgovine ukljucujuci efikasniji i pouzdanijimehanizam za rjesavanje sporova.

Ustanovljavanje meunardonog okvira za trgovinu uslugama u zastiti trgovinskih aspekata pravaintelektualne svojine kao i jacanje multilateralnih trgovinskih odredbi u oblasti poljoprivrede i tekstila.

6. Strukturu WTO1. krovni sporazum (o osnivanju WTO)

2. opsti sporazum o carinama i trgovini (za robe)- GATT

3. opsti sporazum o trgovini uslugamaGATS4. sporazum o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojineTRIPS5. dogovor o pravilima i procedurama za rjesavanje sporova

6. mehanizam kontrole trgovinske politike

7. Na ta se odnose GATT, GATS, TRIPSOdgovoreno u prethodnom pitanju

8. WTO principe1. trgovina bez diskriminacije (MFN princip i nacionalni tretman)

2. slobodnija trgovinasnizavanje carina, ukidanje zabrana uvoza, kvota, tarifikacija i ukidanje netarifnihbarijera, obuhvacene usluge i intelektualna svojina, pristup trzistima (otvaranje trzista) kroz tzv. Progresivnooslobaanje3. predvidljivostobaveza provoenja dogvoorenog cime se ohrabruje FDI. Zemlje obavezne objaviti svoju

politiku i informisati WTO.

4. promocija fer konkurencijeposebno u oblastima poljoprivrede, usluga, intelektualne svojine i vladinihnabavki.

5. vise od clanica WTO su zemlje u razvoju zbog toga i odobrena fleksibilnost u provoenju WTOsporazmua kao i dogovoreno otvaranje trzista razvijenih zemalja za robe iz razvijenih

9. Carine i necarinske barijere (tradicionalne, administrativne i tehnicke)Carinemanje od 4% za industrijske proizvodeNisu vise znacajna prepreka za meunarodnu trgovinu. Danase razmatraju iz ugla kompetitivnosti iekonomskog rasta (gubitak blagostanja za vrijednost za koju je umanjen trosak potrosaca).

Problemnedovoljno usaglasaanje carina na nepoljoprivredne proizvode (jaz izmedju primjenjenih iobavezujucih)

Necarinske barijere- danas najveci problem je prepoznavanje necarinskih barijera

Vezu se za novi protekcionizamUNCTAD definicijapolitika i prakse, mada nepovezane, koje imaju dvije zajednicke karakteristike: 1.Usmjeravaju trgovinu u korist domacih proizvodjaca i 2. To cine ne koristeci se instrumentom carina.

Vrste: jednostrane, bilateralne, plulateralne i multilaterane.

Prema WTOtri tipa necarinskih barijera: tradicionalne, tehnicke i administrativen.

(11. PREDAVANJE)

10.Okolnosti osnivanja i razvoja prve CEFT-e11.Organizacionu strukturu prve CEFT-e12.Osnovni sadraj prve CEFT-e13.

Nastanak i razvoj nove CEFT-e (2006)

14.Modernizacija organizacije i sporazuma15.Prednosti CEFT-a Sporazuma


12/13

16.Struktura Sporazuma CEFT-a 2006.17.Ciljevi sporazuma

(12. PREDAVANJE)

1. Glavne ekonomske institucije poslije ratnog razdoblja- Opci sporazum o carinama i trgovini (GATT)

-Bretton Woodski sistem deviznih kurseva

- Meunarodni monetarni fond-Svjetska banka

2. IMF osnivanjeNa bretonvudskoj konferenciji ucestvovale su 44 zemlje meu njima i bivsa Jugoslavija, koja je potpisala,meu prvima, sporazum o IMF-u i WB, ali i tadasnji SSSR koji nikad nije pristupio fondu. Godine 1945.Sporazum o Fondu su potpisale 33 ucesnice Konferencije kada je zvanicno stupio na snagu; sa radom je

poceo 1. Marta 1947. Godine a Svjetska banka u junu 1946. Godine. IMFu su u pocetku pristupile 29zemlje dok danas Fond ima 185 zemalja clanica.Osnivanjem IMF-a prvi put u historiji je institucionaliziran meunarodni monetarni sistem u obliku prakticne

i svjetske meunarodne institicije koja danas ima gotovo presudan uticaj na svjetska monetarna i finansijskakretanja i monetarnu saradnju.

3. IMF zadaci i ciljevi-razvijanje i unapredjenje globalne monetarne saradnje preko stalne institucije

-razvoj i uravnotezen rast meunarodne trgovine-pomoc pri uspostavljanju multilateralnog sistema placanja i eliminaciji deviznih transakcija

-obezbjedjenje finansijske pomoci iz opstih izvora zemljama clanicama sa poremecajima u platnom bilansu

-smanjenjeplatnobilansnih neravnoteza u zemljama clanicama

4. Elemente Washingtonskog konsenzusa1. fiskalna disciplina

2. preusmjeravanje prioriteta javnih troskova na zdravlje, edukaciju i infrastrukturu

3.porezna reforma ukljucujuci sirenje porezne osnovice i smanjivanje granicnih poreznih stopa

4.jedinstveni i kompetitivni odnosi razmjene

5.sigurna imovinska prava

6.deregulacija

7.liberalizacija trgovine

8.privatizacija

9.eliminisanje barijera za direktne strane investicije10. finansijska liberalizacija

5. Organizaciona strukturu IMFOdbor guvernera je najvise tijelo koje je zaduzeno za vodjenje politike IMF-a i sastoji se od jednog

guvernera i jednog zamjenika koje postavlja svaka clanica.

IMF-ov Izvrsni odbor nadlezan je za voenje operativnih poslova i izvrsava poslove iz nadleznosti koje mudodjeljuje Odbor guvernera.

Generalnog direktora, koji je sef operativnom osoblji IMF-a, bira Izvrsni odbor. Tri zamjenika generalnog

direktora postavlja generalni direktor uz odobrenje Izvrsnog odbora

6. Savremeni problemi s kojim se susree IMFU posljednjem destljecu 20. Vijeka svjetska ekonomija je bila izlozena pojacanim nestabilnostima koje su, u

pojedinim zemljama i regijama, prerasle u finansijske i ekonomske krize koje su se sirile i na druge zemlje.

To je pred IMF postavilo nova pitanja i probleme sa akcentom na hitnost njihove prevencije i rjesavanja. U


13/13

tom kontekstu mnogi ekonomisti smatraju sto je u praksi i potvrdjeno u vrijeme krize, da IMF mora

reformisati svoj nacin rada i uvesti nove mehanizme djelovanja kako bi mogao efikasnije upravljati

stabilnoscu svjetskog monetarnog sistema i time osigurati temelje daljnjeg razvojs. Prema tome, reforme

IMF-a mora se fokusirati i odvijati paralelno na dva podrucja: zadovoljenje potreba svakog pojedinog clana i

zadovoljenje sistemskih potreab globaliziranog svijeta.

7. Nastank WBOsnovana 1944. Godine zajedno sa IMF-om.

Ciljobjezbjedjenje meunarodne monetarne i finansijske saradnje u oblasti srednjorocnog i dugorocnogfinansiranja. Pod okriljem Svjetske banke, kasnije formirane jos tri finansijske institucija: Meunardnafinansijska korporacijaIFCMeunarodno udruenje za razvoj- IDAMultilateralna agencija za garantovanje investicijaMIGA

8. Organizacionu strukturu WBBanka je organizovana u vidu dionickog drustva. Organi su: Odbor guvernera, Odbor izvrsnih direktora i

predsjednik. Najveci uticaj na poslovanje i politiku ima vlada SAD-a.

9.

lanstvo WBClanstvo u Svjetskoj banci uslovljeno clanstvom u IMF-u.

10.Izvori sredstava WB- uplaceni dio kvota zemalja clanica

-zaduzenje na finansijskom trzistu

-potrazivanja ranije datih kredita

-ostvareni prihodi

11.Ciljeve djelovanja WB-Pruzanje pomoci u obnovi i razvoju zemalja clanica putem obezbjedjenja kredita.

-Krediti prije svega za proizvodne namjene, ukljucujuci rekonsktrukciju ekonomije.-Prilagodjavanje proizvodnih kapaciteta mirnodopskim potrebama.

-Promocija privatnih stranih investicija davanjem garancija od strane Banke ili sopstvenim ucescem u

kreditiranju.

-Promocija dugorocnog izbalansiranog razvoja meunarodne trgovine i ocuvanje pozitivnih kretanja umeunarodnim placanjima.-Podsticanje meunarodnih ulaganja za razvoj proizvodnih kapaciteta clanica-Bavi se i aranziranjem kredita ili garantiranjem za pribavljanje kredita na meunarodnim finansijskimtrzistima

-Doprinosi efikasnijoj tranziciji ekonomija porusenih zemalja sa ratne na mirnodopsku namjenu.

ekonomska diplomatija radna verzija - berina

Documents