eksen egikligi ve ihtimaller

8/8/2019 Eksen Egikligi Ve Ihtimaller

1/4

Dnya'n n Ekseninin E ik Olmas ve SonularYer ekseni, yrnge dzlemine (ekliptik) dik de ildir. Yrngedzlemine do ru 23 27' e iktir.Buna denir. Sonular ;

G ne nlar n n bir noktaya geli a s y l iinde de i ir. S cakl k y l iinde de i ir. Bir noktadaki glge boyu y l iinde de i ir. M evsimler olu ur. A yd nlanma izgisi (dairesi) y l iinde kutup daireleri ile

kutup noktalar aras nda yer de i tirir. Y l iinde gece ile gndz sreleri de i ir. G ne 'in do u ve bat yerleri ile saatleri y l iinde

de i ir.

M evsimler aras nda bas n fark meydana gelir . Bununsonucunda mevsimlik muson rzgarlar olu ur.

Kutup noktalar nda 6 ay gndz, 6 ay gece ya an r. D nenceler ve kutup dairelerinin s n rlar belirlenerek

matematik iklim ku aklar meydana gelir.

DnenceG ne nlar n n yeryzne dik a yla geldi i en son s n rd r.23 27' kuzey ve gney enlemlerinden geer.Kuzey yar mkre'dekine Yenge Dnencesi, G ney Yar mkre'dekineO lak Dnencesi ad verilir.

Kutup Dairesi24 saatlik zaman dilimi ierisinde gece ve gndzdurumlar n n ya and en son s n rd r. 66 33' kuzey ve gneenlemlerinden geer.

rnek 6:A a dakilerden hangisi Ekvator dzlemi ile ekliptik aras nda23 27' l k a olmas n n bir sonucu de ildir? A ) G ne nlar n n yaln zca dnenceler aras ndaki

noktalara dik gelebilmesiB) Orta enlemlerde mevsimlerin daha belirgin olmasC) G ece ve gndz srelerinin uzay p k salmasD ) G n uzunlu unun 24 saat olmasE) Kuzey ve G ney yar mkrelerde ayn tarihte farkl

mevsimler ya anmas(1994-SS)

zm: D seene indeki gn uzunlu unun 24 saat olmas D nya'n nekseni etraf ndaki tam bir dn n 24 saatte tamamlamas -n n bir sonucudur. D i er seeneklerdeki zellikler eksene ikli i sonucunda gerekle ir.

Cevap D

rnek 7: Kuzey Yar mkre'de yaz ko ullar ya an rken GneyYar mkre'de k ko ullar ya anmas n n temel nedenia a dakilerden hangisidir?

A ) Yerin yuvarlak olmasB) Kara ve denizlerin da l biimiC) Yerin, G ne evresinde dnmesiD ) Yerin, kendi ekseni evresinde dnmesiE) Yer ekseninin yrnge dzlemine e ik olmas

(1987-YS)zm: Kuzey Yar mkre'de yaz ko ullar n n ya and haziran, tem-muz ve a ustos aylar nda G ney Yar mkre'de k ko ullarya anmaktad r. Bu durumun nedeni belirtilen aylarda KuzeyYar mkre'ye gne nlar n n byk a yla,G neyYar mkre'ye ise kk a yla gelmesidir.G ne nlar n nyar mkrelere farkl a yla gelmesinin nedeni ise yer eksenininyrnge dzlemine e ik olmas d r.

Cevap E

rnek 8: A a dakilerden hangisi hem gece-gndz srelerinin farklolmas nda hem de mevsimlerin meydana gelmesinde roloynar?

A ) Ekliptik ile eksen aras nda bir a n n olmasB) Yrngenin elips eklinde olmasC) Yerkrenin ekseni evresinde dnmesiD ) Yerkrenin ekseni evresindeki dn h z n n Ekvator'dafazla olmasE) Yerin kutuplarda bas k olmas

(1993-YS)

zm: Y l ierisinde gece-gndz srelerinin de i mesi ve mev-simlerin olu mas nda ekliptik ile yer ekseni aras ndaki aetkili olmu tur.Cevap A


2/4

Eksen E ikli i ile lgili htimaller a) Eksen e ikli i olmasayd : (0) (Ekvator'la ekliptik dzlemak sayd )

G ne nlar , . y l boyunca dik a yla gelirdi. A yd nlanma izgisi .. y l

boyunca te et geerdi. G ece ve gndz sreleri srekli birbirine e it olurdu. G ne nlar n n bir noktaya geli a s yl boyunca de-

i mezdi. Bu durumda da .. olu mazd . G ne srekli tam do udan do up, tam bat dan batard . ve kutup daireleri olu mazd . .. iklim ku aklar ortadan kalkard . Bir merkezde G ne 'in do u ve bat saatleri y l iinde

de i iklik gstermezdi.

b) Yer ekseni yrnge dzlemine 15 e ik olsayd (2327' dan az)

D nenceler .. enlemlerinden geerdi ve tropikalku ak daral rd . Bu duruma ba l olarak gne nlar n n

dik geldi i alan . Ekvatoral blgede s cakl k ortalamalar ... Kutup D aireleri enlemlerinden geerdi ve

kutup ku a daral rd . Orta ku ak ... (15 - 75 aras ) Orta ku akta yaz mevsiminde s cakl k ortalamalar ,

k mevsiminde s cakl k ortalamalar . G ne nlar n n bir merkeze d me a s y l iinde daha

de i irdi. G ece ile gndz sreleri aras ndaki fark .

c) Yer ekseni yrnge dzlemine 30 e ik olsayd (23 27'dan fazla)

D nenceler . enlemlerinden geerdi ve tropikal ku akgeni lerdi. Bu duruma ba l olarak gne nlar n n dikgeldi i alan .

Ekvatoral blgede s cakl k ortalamalar .. Kutup D aireleri enlemlerinden geerdi ve

kutup ku a . Orta ku ak ... (30 - 60 aras ) Orta ku akta yazlar bugnknden daha k lar

daha . geerdi. G ne nlar n n bir merkeze d me a s y l iinde daha

. de i irdi. G ece ile gndz sreleri aras ndaki fark .

rnek 11:"Yerkrenin ekseni yrnge dzlemine dik olsayd gece ilegndz sreleri birbirine e it olacak, mevsimler olmayacakt ." Eksen e ikli inin sz edilen sonucu do urmas , a a -dakilerden hangisinde meydana getirdi i de i ikliktenkaynaklanmaktad r?A) Yerkreyle G ne aras ndaki uzakl ktaB) Yerkrenin yrnge zerindeki dn h z ndaC) Yerkrenin kendi evresindeki dn h z ndaD ) G ne in yayd s enerjisinin miktar ndaE) G ne nlar n n yeryzne d me a s nda

(1981 -YS) zm:Yerkre'nin ekseni yrnge dzlemine dik olsayd gne

nlar Ekvator'a srekl i dik a yla gelir ve Ekvator'dan ku-tuplara do ru dzenli olarak azal rd .A yd nlanma izgisi y lboyunca kutup noktalar ndan geerdi. D olay s yla yar mk-relerdeki ayd nl k ve karanl k k s mlar e it olaca ndan gece vgndz sresi birbirine e it olurdu. G ne nlar n n y l

ierisinde yere d me a s de i meyece inden mevsimler deolu mazd . Cevap E


3/4

rnek 12:Yeryznn herhangi bir kesiminde y l boyunca aynmevsimin hkm srmesi neye ba l d r?A) Yeryznn sade bir yap ya sahip olmas naB) Yeryznn tmyle kara ya da tmyle deniz olmas naC) Yer yrngesinin daire biiminde olmas naD ) Yerin sadece G ne evresinde hareket etmesineE) Yer ekseninin yrnge dzlemine dik olmas na

(1985-YS) zm:Yer ekseni yrnge dzlemine dik olsayd bir yere gne

nlar n n geli a s y l boyunca de i mezdi. Buna ba lolaraks cakl k fazla de i meyece inden farkl mevsimlerya anmazd .

Cevap E

rnek 13:Ekvator dzlemi ile yrnge dzlemi aras ndaki 23 27' l k a33 olsayd ,D nya ile i lgili bir tak m olgular bugnkndenfarkl olurdu. A a dakilerden hangisi byle bir a de i iminin sonucuolabilir?A) Yerin G ne 'ten ald enerjinin artmasB) Kutup ku a n n ortadan kalkmasC) Ekvator evresinde y ll k ortalama s cakl klar n ykselmesiD ) Tropikal ku a n geni lemesiE) Yerden uzaya yans malar n artmas

(1986-YS) zm:M atematik iklim ku aklar n n s n rlar n n belirlenmesinde Ek-vator dzlemi ile yrnge dzlemi aras ndaki a etkili ol-maktad r. Tropikal ku ak imdiki durumunda kuzeyde vegneyde 23 27' ile s n rl olan ve gne nlar n dik a ilealabilen blgedir. Ekvator dzlemi ile yrnge dzlemi ara-s ndaki a 33 olsayd gne nlar n n dik a ile d ebilece ialan yani tropikal ku ak 33 kuzey ve gney enlemlerine kadargeni lerdi.

Cevap D


4/4

eksen egikligi ve ihtimaller

Documents