Ekspresionizam

Naziv i vrijeme trajanja

Naziv od lat. rijei ekspresio izraz, izraziti sebe.Naziv za umjetniki pravac, prije svega, u knjievnosti i slikarstvu mada se njegovi tragovi mogu uoiti i u muzici.Nastao u Njemakoj i trajao od 1910-1925. godine.

Osnovne odlikeIzraavanje najdubljih impulsa novog ovjeka XX vijeka.Izraavaju se emocije koje proimaju autora; pesimistine i katastrofine emocije, nastale pod utjecajem Prvog svjetskog rata.

Ekspresionizam prvi jasan krik modernog ovjeka, koji e tek u modernizmu dobiti svoje filozofsko uoblienje.

Zaetnikom ekspresioni- stikog slikar- stva smatra se Edvard Munk, norveki slikar.

E. Munk: Krik (1893.)

Nikad nijedno doba nije potresla takva groza, takav samrtni strah. Nikada nije bilo tako tjeskobno. I umjetnost urlie, u potpunoj tami, zove upomo, traga za duhom: to je ekspresionizam. (Herman Bar)

Faze ekspresionizma

1. Predratni ili kozmiki ekspresionizam - unutarnja ekspresija projicira se prema neemu nebeskom; ovjek se pokuava izjednaiti s kosmosom.

2. Ratni ekspresionizam - obiljeen je ivim i pretjerano grotesknim slikama unutarnjeg uasa proizalog iz rtava Prvog svjetskog rata. Njihova temeljna slika je protivljenje besmislenosti rata.

3. Poslijeratni ili socijalni ekspresionizam usmjerenost prema ovjeku, socijalnom aspektu i kritici otuenog savremenog drutva. Glavni likovi su mali ljudi ijim sudbinama se bave umjetnici.

Ekspresionizam u knjievnostiIndividualizam i iznoenje unutranjih osjeajaIzraena simbolikaDominatno koritenje boja i njihovo specifino znaenje

4. Racionalizacija i suavanje izraza5. Uvoenje odreenih jezikih promjena6. Odbacivanje prethodne umjetnosti, kulta klasine ljepote i harmoninosti

7. Potpuna sloboda u ivotu i umjetnosti8. Snanom akcijom suprotstavljaju se usamljenosti i strahu9. Antiratna raspoloenja

TEME socijalno-klasna pitanja, bolest, smrt, vizija kosmikog prostranstva, traganje za bogom,...OSJEANJA potresenost, strah, saaljenje, ljubav, bratstvo meu ljudima, uzbuenost, borbeno-revolucionarni zanos.

Stil saeta reenica, slobodan stih, silovit ritam.Razbijanje logikog slijeda misli (raspad svijeta)Dominantna izraajna sredstva hiperbole, sinestezije, simboli,...anrovi lirika i drama

Ekspresionistika poezija kratke pjesme pisane slobodnim stihom i bez interpunkcije; apstraktne slike i estetika runoe u pjesmama.

Ekspresionistika drama karakteriu je monolozi, pantomime, masovne scene s puno glumaca, boje, pokreta, i muzike.

Dok su futuristi slavili tehnoloki napredak i ratove dotle su ekspresionisti dizali glas protiv mehanizacije ivota i stravine sudbine ovjeanstva. (...) Knjievno djelo mora biti istinski izraz doivljaja stvarnosti. (K. Edmid)

Predstavnici

Georg Trakl Gotfrid Ben Bertold Breht

Franc Herman Kafka Hesse