Amir H. BakhtiaryPhD. PT

Associate Professor

Physiotherapy DepartmentRehabilitation faculty

Semnan University of Medical Sciences

Electrotherapy

پرتوهای ماورا بنفشUltra-violetRadiation

پرتوهای ماورا بنفش چیست؟ پرتوهاي نامرئي واقع در انتهاي طيف مرئي و نور

بنفش ش..روع و ت..ا منطق..ه 400nm ت..ا 390با ط..ول م..وج •

X-rayپرتوهاي نرم

طي.ف پرتوه.اي وراي بنفش در س.ه منطق.ه طبقه بن.دي •. C و A، Bمي شود:

نامهاي ديگر طول موج نوع پرتو

BioticUV بلند، نور سياه 315.400 nm UVAUV ،متوسط UV280.315 اريتما nm UVB

AbioticUV ،كوتاه UV100.280 ميكروب كش nm UVC

توليد پرتوهاي ماوراء بنفشنحوه چگونه است؟

عبور نظیر UV پرتو منجر به تولید منبع نوري بسیار زیاد حرارت •جريان الكتريسيته از داخل بخار يونيزه شده، )اغلب از بخار جيوه

المپهای کم فشار بخار جیوه و یا المپ فلورسنتاستفاده مي شود(، كمي بخار جيوه(، حاوی المپ كوارتز )داخل اعمال ولتاژ المپ بخار جیوه •

شكل گيري الكترونها و يونهاي و موجب نوسان بين الكترونها و اتمهاي جيوه برخورد الکترونها به اتمها و یونهای آزاد موجب آزاد جيوه مي گردد.

برانگیختگی و رفتن الکترونها به تراز انرژی باالتر و سپس برگشت آنها به می گردد.UVتراز انرژی اولیه منجر به آزادی یک فوتون پر انرژی

شامل لوله هاي تخليه كم فشار جيوه با پوشش فسفري المپ فلورسنت: •موجب برانگيختگي اتمهاي فسفر و وامواج كوتاه ماوراء بنفش را جذب، که

تشعشع مجدد با طول موج بلندتر مي گردد. اين المپها را فلورسنت مي نامندالمپهای فشار متوسط که مادون قرمز بیشتری نسبت به نوع کم فشار •

دارند

مولدهای پرتوهای موج خورشید UVطول نور و

طیف تابش المپهای فشار متوسط

پرتو (nmطول موج )مرئي 578

مرئي 546

مرئي 436

مرئي 405

UVA 365

UVA 334

UVB 313

UVB 302

UVB 297

UVC 265

UVC 254

المپهای کرومایر چیست؟

تونل تراکتین چیست؟

نحوه اندازه گیری دوز تابشی ماوراء بنفش ؟چگونه است

تع..يين ت..وان تشعش..ع ي..ا ش..دت تشعش..ع در نقط..ه •.(وات بر متر مربع يا وات بر سانتيمتر مربع)خاصي،

دوز ت.ابش تشعش.ع عب.ارت اس.ت از ی.ا مق.دار ان.رژي •( ض.ربدر واح.د زم.ان ب.ر حس.ب W/cm2م.يزان تشعش.ع )

( J/cm2ثانيه. )( W/cm2 توان منتشر شده درواحد سطح )=تابش

دوز تابش تشعشع =( s( × زمان تابش ) W/cm2تابش )(J/cm2 )

روی ماوراء بنفشتابش آثار فيزيولوژيكیپوست چیست؟

آثار فوری و حاد•آفتاب سوختگی با عالئم التهاب •

شامل درد، تورم، قرمزی و گرم شدن پوست است•این تغییرات همراه تخریب سلولهای النگر هانس ودر نتیجه موجب •

کاهش عملکرد سیستم ایمنی در پوست می شود بعد از ظاهر و( Latent period) دوره تاخيرکه با اريتما، يا قرمزي فورا •

چند ساعت شدت مي يابد و سپس بتدريج كاهش مي يابد. روز بطول انجامد 30.40کهافزايش ضخامت و پيگمانتاسيون حفاظتي •

بوده كه شدت (suberythmal dose) و ناشي از تابش دوز تحت اريتماآنها آنقدر نیست كه منجر به قرمزي قابل مشاهده روي پوست گردد

مورد استفاده، شدت UVBميزان بروز اين آثار بستگي به مقدار انرژي •تابش، واكنش و حساسيت پوست افراد دارد.

آثار طوالنی مدت•

Äm{�

Z¼fËY�

ÌyZeÃ�Á{�

Ê Ë¬e�

cYÅZe� �Ê Ë ¬ec | »�Z¼fËY�

¹ Âe�

d Âa�ÊfuYZ¿�

d Âa�É ËÄf Âa� � �Á{Ä]d^ ¿� �

E E -d Z� �ºËÔ»Êe Â� �Y f¼� �d Z� �{ Y|¿�{ Y|¿�{ Y|¿�

E d Z� �-ÊeÂ� � ² ¿ º¯ Z§Z]Ä »«� � � � �{ ̻�

Á� �{ Y|¿�Á{ {É fz»� � �[ ZÆf·Y

É {Âa�/

E d Z� �² ¿ º¯ Z§Z]Ä »«Ê Ìy� � � � �{ ̼¿�

-Á� �É Y|¬»� Z¿{ {Á¡Y{� Z¿ÉZÅÄ« Á� �

E Y f¼� �d Z� �ÄfyÁ §Y] »«� � � �Äf Ů˵ÁZe Z¿{ {Ê Ìy�ºÌz ÉZÅÄ« Á� �

ويژگيهاي انواع اريتما

تابش پرتوهای ماورا بنفشآثار طوالنی مدت •واکنش حف.اظتی برن.زه ش.دن و تغی.یر رن.گ پوس.ت ک.ه م.وجب اف.زایش تولی.د •

استUVBمالنین شده بعد از تابش ت.ابش • اث.ر در ایم.نی سیس.تم عملک.رد ک.اهش و پیگمانتاس.یون تغی.یرات

روی پوستUVطوالنی پرتوهای اف.زایش رش.د پوس.ت ی.ا هی.پرپالزی درم، ک.ه اف.زایش س.رعت چرخ.ه تکث.یر •

م.وجب .اف.زایش س.رعت UVس.لو.لهای .کرات.ینوس.یت در اث.ر ت.ابش پرتو.ه.ای. ر.شد پوس.ت برای. یک دو.ره زم.انی. )واک.نش حفاظتی. در مقابل نور( شده

ض.روری اس.ت. در پوس.ت از کلس.ترول D ب.رای تولی.د ویت.امین UVتابش پرت.و • م.وجب رش.د کراتین.وز فع.ال و تب.دیل آنه.ا ب.ه UVتابش.های مک.رر پرتوه.ای •

سلولهای سرطانی می گرددشودو فوتوكراتيتيس م.وجب کونژکت.ویت UVC و UVBدوز ش.ديد پرتوه.اي •

روی ماوراء بنفشتابش آثار فيزيولوژيكیپوست چیست؟

آثار درمانی و موارد کاربرد ماورابنفش چیست؟

ناش.ناخته پسkوريازيس• م.زمن پوس.تي بيم.اري ي.ك ( انتقال زم.ان Transitک.ه time س.اعت ک.اهش. می یاب.د. و تع.داد س.لولها.ی تکث.یر کنن.ده اپی.درم 36( ب.ه ح.دود

نز.دیک د.و برابر اف.زایش م.ی یابد.. جهت درم.ان سیس.تماتیک ب.ا اس.تفاده از nm 312 و 311 ب.ا ط.ول م.وج PUVAدرم.ان •

داروی پسورالن و یا داروهای دیگر

ی.ک بیم.اری ش.ایع پوس.تی ب.ا مشخص.ه فق.دان مالنوس.یتها اس.ت. ک.ه ویkتیلیگو•لکه ها.ی سفید .بصور.ت موضعی. و ی.ا وسیع.تر روی .پوست ظ.اهر می شود.

ب.ا PUVAدرمانه.ای پیش.نهادی ش.امل اس.تفاده از پماده.ای گلیکوکورتیکوئی.د و •از طی.ف. مح.دود مج.اور UVB .پرتوه.ای nm 311اس.تفاده من.اطق میب.اش.د

د طبیعی با.ید پوشانده ش.و

مناسب استUVB پرتوه.ای SubE1دوز Dبرای سkنتر ویتkامین • م.اوراء 4Eت.ابش دوز اس.تفاده از ب.ا کنkترل عفونتهkای باکتریkایی سkطحی •

بنفش

برخی موارد پیشنهادی استفاده UVدرمانی

UVA وUVB UVB UVA

پسوريازيسويتيليگو

Dermatitis

Dكمبود ويتامين بعضي از انواع فوتودرماتوز

اسكلرودرماUtricaria pigmantosa

Atopic dermatitis

Cutaneous T cell LymphomasLichen planus

Cutaneous MastocytosisMiscellaneous dermatoses

واکنش پوست به استفاده عوامل موثر بر کدام درمانی از پرتوهای ماورا بنفش

هستند؟ که بستگی به عوامل متعددی دارد نظیر ، مقدار انرژي ماوراء بنفش تابيده در واحد سطح پوست•

توان خروجی المپ، )ضرورت تست دوز(•فاصله بین المپ و سطح پوست، )قانون عکس مربع فاصله(•زاویه تابش پرتو روی پوست )عمود بودن پرتوها( •. مدت زمان تابش و پرتودهی پوست•

با چه زمانی بدست می آید؟ 25cmدر فاصله 2Eدوز ثانيه بدست آيد 20 به مدت 50cm در فاصله1Eاگر دوز

.حساسيت بيولوژيكي پوست منطقه تحت تابش•

و واکنشحساسيتعوامل موثر بر بيولوژيكي پوست منطقه تحت تابش

نوع پوستچیست؟ حساسيت پوست که تحت تاثیر

عوامل ژنتیکیعوامل سیستماتیک و یا موضعی داروها

تابش.هاي اخ.ير پرتوه.ایUV ب.ه پوس.ت )اف.زایش ض.خامت و اث.ر حفاظتی(

UVواکنش به پرتو نوع پوست هميش..ه دچ..ار آفت..اب س..وختگي مي ش..وند، هيچ وقت

قهوه اي نمي شوند. Iنوع

هميش..ه دچ..ار آفت..اب س..وختگي مي ش..وند، مختص..ري قهوه اي مي شوند.

IIنوع

گاهي اوق.ات دچ.ار آفت.اب س.وختگي مي ش.وند، هميش.ه قهوه اي مي شوند.

IIIنوع

هيچ..وقت دچ..ار آفت..اب س..وختگي نمي ش..وند، هميش..ه قهوه اي مي شوند

IVنوع

پوست رنگين است، مغولي Vنوع پوست بشدت رنگين است، سياه پوست VIنوع

پرتوهای به واکنش در پوست انواع UVجدول

توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از ماورا

درجه اریتمابنفش ضروری است؟ شاملE1، E2، E3 و E4

ی.ا 1اریتم.ا درج.ه E1 عب.ارت اس.ت از ح.داقل واکنش اریتم.ا قاب.ل مش.اهده در س.طح پوس.ت ک.ه ناش.ی از ت.ابش UV MED( یا Minimal Erythemal Doseالم.پ خا.ص،. در فاص.له و ز.مان. مشخص. ظ.اهر .می .شود. .دوز .حداقل ار.یتما )

یک ارتب.اط خطی ط.ولي بین درج.ه اریتم.ا و دوز م.ورد نی.از ب.رای اریتم.ای م.ورد نظ.ر و بین درج.ه اریتم.ا و زم.انم.ورد نیاز .برای. ایجاد. حداقل و حد.اکثر دو.ز موجو.د اس.ت

آزمایش اریتماحساسیت پوست به نورپیشرفت درمان

Äm{�

Z¼fËY�

ÌyZeÃ�Á{�

Ê Ë¬e�

cYÅZe� �Ê Ë ¬ec | »�Z¼fËY�

¹ Âe�

d Âa�ÊfuYZ¿�

d Âa�É ËÄf Âa� � �Á{Ä]d^ ¿� �

E E -d Z� �ºËÔ»Êe Â� �Y f¼� �d Z� �{ Y|¿�{ Y|¿�{ Y|¿�

E d Z� �-ÊeÂ� � ² ¿ º¯ Z§Z]Ä »«� � � � �{ ̻�

Á� �{ Y|¿�Á{ {É fz»� � �[ ZÆf·Y

É {Âa�/

E d Z� �² ¿ º¯ Z§Z]Ä »«Ê Ìy� � � � �{ ̼¿�

-Á� �É Y|¬»� Z¿{ {Á¡Y{� Z¿ÉZÅÄ« Á� �

E Y f¼� �d Z� �ÄfyÁ §Y] »«� � � �Äf Ů˵ÁZe Z¿{ {Ê Ìy�ºÌz ÉZÅÄ« Á� �

ويژگيهاي انواع اريتما

توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از ماورا

درجه اریتمابنفش ضروری است؟آزمایش اریتما دارای مراحل زیر استکنترل عوامل موثر بر حساسیت پوستتوضیح ماهیت تست به بیمار و استفاده از عینک محافظ انتخاب مولدUVمناسب برای تست اس.تفاده از الگ.وی ش.کلهای غ.یر همس.ان ب.رای ت.ابش زمانهای مختلف تابش پرت.وUVروی پوس.ت ب.ا زمانه.ای مختل.ف ب.رای تع.یین حساسیت پوست س.اعت ب.رای تع.یین دوز 24کن.ترل س.طح ت.ابش بع.د از E1پوست بیمار

حساسیت پوست به نورپیشرفت درمان

يكشنبه شنبه زمkان انجkام 11تسkkkkت

صبح شنبهصبح11 بعد از 11 صبح7

ظهر بعد از 7

ظهر بعد از 3

ظهر

به منطقه مربوط به هر شكل در زمانهاي فوق نگاه كنيد و اگر پوست قرمز باشد عالمت ضربدر )×( در خانه مربوطه بگذاريد و اگر پوست

قرمزي نباشد خط تيره )-( بگذاريد

UVجدول انجام تست دوز

توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از ماورا

درجه اریتمابنفش ضروری است؟آزمایش اریتما دارای مراحل زیر استحساسیت پوست به نور

اس.تفاده از ب.رخی م.واد ب.ه ص.ورت خ.وراکی ی.ا پم.اد روی پوس.تب.ه .پرت.وه.ای پو.س.ت ا.ف.زایش .حساس.یت میش.ود UVم.وج.ب

بنابراین: قب.ل از انج.ام تس.ت اریتم.ا، درم.انگر بای.د اس.تفاده از ه.ر ن.وع

د.ارویی را ثبت کن.د و .س.طح پ.وس.ت را. از هرگون.ه پم.اد م.ورد استفاده تمیز کند.

بای.د تغی.یر برنام.ه دارویی بیم.ار در حین دوره درم.انی ب.ا پرت.وUV را .مورد توجه. قرار د.اد .زیرا حساسی.ت پوست .نیز تغ.ییر. می کند

پیشرفت درمان

توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از ماورا

درجه اریتمابنفش ضروری است؟آزمایش اریتما دارای مراحل زیر استحساسیت پوست به نورپیشرفت درمان

ناش.ی از كم.ترين دوز م.اورابنفش م.وجب تغي.يراتي حتیمق..اومت پيگمانتاس..يون مي گ..ردد، ك..ه م..وجب اف..زايش

پوست در مقابل ماورا بنفش مي گردد باي..د دوز ت..ابش را در ه..ر جلس..ه درم..ان اف..زايش داد، ت..ا

درصد افزايش)%(مقاومت پوست در مقابل تابش ماورابنفش جبران گردد زودترين زمان تكرار دوز بعدي دوز اوليه12.5 تحت اريتمkا ساعت24

E025 1E MED روز250 2E روز4 تا 375 3E هفته1

چه نسبتی از سطوح بدن را می توان تحت قرار داد؟UVتابش

روی کل بدنE0يا 1Sub Eدوز •

روی نیمی از بدن یا كل بدن، 1Eدوز •

% از سطح بدن،25 الی 20روی 2Eدوز •

( ،cm2 600% سطح بدن )حدود 4 روی 3Eدوز •

فقط روی سطح زخم. 4Eدوز •

ثانيه 20 به مدت 50cm در فاصله1Eاگر دوز با چه 25cmدر فاصله 2Eدوز بدست آيد

زمانی بدست می آید؟در جلسه سوم مقدار آن چقدر است؟

چیست؟UVمراحل کاربرد عمومی

UVمراحل کاربرد عمومی آماده سازي بيمار•آماده سازي دستگاه•دستورالعملها و احتياطات•كاربرد اشعه•درم.ان• جداگان.ه پیش.رفت ج.زء چه.ار ش.امل بخش این :

میباشد: ( مدت زمان درمانهای بعدی 1( اندازه سطح تحت درمان 2( تع.داد ک.ل جلس.ات درم.ان )اعم.ال مح.دودیت در تع.داد جلس.ات(و 3تنظیم دوز درمانی به دنبال قطع جلسات( 4

نحوه انتخاب دوز درمانی پس از قطع ؟جلسات درمانی چگونه است

دوز تاخير جلسkkه بعkkدي درماني

افزايش دوز برحسب معمول روز4تا تكرار دوز جلسه قبلي روز7 تا 5 4انجام دوز ارائه شده در

جلسه قبل روز13 تا 8

8انجام دوز ارائه شده در جلسه قبل

روز20 تا 14

12انجام دوز ارائه شده در جلسه قبل

روز27 تا 21

استفاده از دوز اوليه روز28

چه مواردی باید بعد از استفاده درمانی از ثبت شود؟UVپرتوهای

درم..انی روز• جلس..ات ب..راي محاس..به پيش..رفت ه..ای درمان.

المپ مورد استفاده:•فاصله درماني بكار برده شده:. •ش..املمح..ل دقي..ق درم..ان• وض..عيت بيم..ار و نح..وه

پوشش محل درمان. زمان: مدت زمان درمان در هر جلسه. •واكنش ايجاد شده: در هر جلسه واكنش ناشي از •

جلسه قبلي بايد ثبت شود.هرگونه تغییر در عارضه بیمار نسبت به جلسه قبل•

چه خطراتی هنگام استفاده درمانی ماورا بنفش وجود دارد؟

اختالالت حس و اریتم.ای ف.وری )نش.انه دوز ت.ابش بیش •از حد است(

ال.زامی است(UVچش.مها )اس.تفاده از عین.ک مخص.وص •دوز بیش از حد درمانی•

UVتابش طوالني •

نزديكي بيش از حد المپ•مناطق حفاظت شده پوست از تابشهاي قبلي•حساس كننده ها•تغيير المپ•

تشکیل گاز سمی ازن در کابین درمانی•

موارد عدم استفاده درمانی ماورا بنفش چیست؟

عوارض ح..اد پوس..تي، نظ..ير اگزم..اي ح..اد، درم..اتيت و 1.اريتماي

صدمه پوس..ت ناش..ي از ت..ابش پرتوه..اي يون..يزان نظ..ير 2..Xدرمان با اشعه

UVبيم..اري لوپ..وس اريتم..اتوس سيس..تميك ب..ا پرتوه..اي 3.· گسترش مي يابد. تحريك و مجددا

بنفش4. م.اوراء پرتوه.اي ب.ه آلرژي.ك ی.ا واكنش Photo Allergy .

گرافتهاي پوستي تازه انجام شده. 5.

بيماريه.اي هم.راه ب.ا تب ح.اد از درم.ان روي هنگ.ام وج.ود6.كل بدن بايد اجتناب كرد.