elektrik sektöründe Özelleştirme Çalışmaları
DESCRIPTION
Elektrik Sektöründe Özelleştirme Çalışmaları. T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı. Atıf Kır Uzman İstanbul, Ekim 2009. İçerik. Genel Olarak Elektrik Sektöründe Özelleştirme Elektrik Dağıtım Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Elektrik Sektöründe Özelleştirme Çalışmaları
T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Atıf Kır
Uzman
İstanbul, Ekim 2009
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
İçerik
1. Genel Olarak Elektrik Sektöründe Özelleştirme
2. Elektrik Dağıtım Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
3. Elektrik Üretim Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
4. OSB’ler ve Özelleştirme
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Elektrik sektörü tedarik zinciri
Üretim İletim Dağıtım Perakende
Kamu özel sektör mülkiyeti
Tamamen devlet kontrolündedir.
Özelleştirilmesi öngörülmemektedir.
Halen kamu ağırlıklı olmasına karşın son yıllarda özel sektör payı artmaktadır.
Üretim özelleştirmeleri için strateji oluşturma çalışmaları başlamıştır.
Serbest müşteriler TEDAŞ dışındaki kanallardan elektrik alabilir konumdadır.
Özelleşen dağıtım bölgelerinde dağıtım ile birlikte perakende faaliyetleri de özelleşmektedir.
EÜAŞ
49
Otoprodüktörler
8
Diğer özel
43
TEİAŞ
100
Başkent8Sakarya
6
Meram 4Aras 1
Çoruh2
Yeşilırmak
KÇEDAŞ
2
AYDEM
4
3
Göksu
3
Osmangazi
4TEDAŞ
63
2008 sonu itibariyle pazar payı
(Yüzde)
Kamu sahipliğindeki şirketler
Elektrik Sektöründe Kamu
21 bölgeden:
2’si ÖİB, 2’si Enerji Bakanlığı tarafından özelleştirilmiş.
2’sinin ihaleleri tamamlanmış,
3’ü için ihale ilanına çıkılmıştır.
1 bölge özelleştirme programından çıkarılmıştır
Özel şirketler
3
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
İçerik
1. Genel Olarak Elektrik Sektöründe Özelleştirme
2. Elektrik Dağıtım Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
3. Elektrik Üretim Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
4. OSB’ler ve Özelleştirme
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Amaçlanan Yöntem
• Kayıp/kaçağın azaltılması
• Operasyonel verimlilik artışı
• Özel şirketler daha etkin işletmecilik ve teknolojik iyileştirmeler yapabilmesi
• Enerji KİT’lerinin nakit akımı probleminin çözülmesi
• Özel şirketlerin etkin ve verimli işletmeciliği
• Yatırımların yeterliliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanması
• Özel şirketlerin yatırım finansmanını kendilerinin sağlaması ve tarifelerle itfa etmeleri
• Hizmet kalitesinin artırılması • Hizmet kalitesi düzenlemeleri ve rekabet
Dağıtım Özelleştirmelerinden Beklentiler
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Özelleştirme öncesi Özelleştirme Özelleştirme sonrası
EP
DK
Dağ
ıtım
şirk
etle
ri
EÜ
AŞ
TE
DA
Ş
TETAŞ ESAESA
ESA
Dağıtım lisansları
Tarifeler
İHD Sözleşmesi
Hisselerin blok olarak satılması
ÖİB
Hisse satış sözleşmesi
İhale şartnamesi ve diğer hazırlıklar
Ön yeterlilik kriterleri
Özel dağıtım şirketi
EPDK
ÖİB TEDAŞ
Özelleştirmenin Ana Esasları
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Modelin esasları
Mevcut varlıkların ve yatırımcı tarafından yapılan yatırımlarla
ortaya çıkan yeni varlıkların mülkiyeti TEDAŞ’a aittir.
Yatırımcı, dağıtım tesislerini işletme hakkına ve elektrik
dağıtım ve perakende satış lisanslarına sahip bölge dağıtım
şirketinin hisselerini devralacaktır.
Mevcut varlıkların mülkiyetine ilişkin yasal yükümlülükler
TEDAŞ tarafından üstlenilmiştir.
Yatırımcı, dağıtım şebekesini, EPDK mevzuatları ve kalite
standartları çerçevesinde her daim işler tutmakla
yükümlüdür.
Bir bölgedeki dağıtım
şebekesi
varlıklarının değil,
bölgedeki işletme
hakkına sahip
dağıtım şirketinin
hisselerinin satışına
dayalı yeni bir model
tasarlanmıştır.
Özelleştirmede İHS Modeli
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Abone sayısı
2008, Milyon
Kayıp/kaçak oranı
2008, Yüzde
>6 GWH tüketimli kullanıcıların payı
2007, Yüzde
Enerji bakanlığı tarafından özelleştirilmiş şirketler
Coğrafi dağılım
İhalesi Tamamlanmış Elektrik Dağıtım Şirketleri
3,1Başkent
1,3Sakarya
1,5Meram
0,7Aras
8
6
8
27
Tahsilat Oranı
2007, Yüzde
96
97
74
78 7
26
40
20
Satılan net enerji
2008, TWh
11,2
8,8
5,9
1,7
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
İhale Sonuçları
Ortaya çıkan ihale bedelleri
Milyon ABD $
1,225
2.393,5
ToplamBaşkent
600
Sakarya
440
Meram
128.5
Aras
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
İhale Süreci Devam Eden Elektrik Dağıtım Şirketleri İçin Gerçekleşen Teklif Sayıları
Teklif Sayısı (Adet)
ÖİB tarafından ihalesi tamamlanmış şirketler
Enerji bakanlığı tarafından özelleştirilmiş şirketler
İhale süreci devam eden şirketler
Yeşilırmak 12
Çoruh 5
Osmangazi 12
Coğrafi dağılım
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
İçerik
1. Genel Olarak Elektrik Sektöründe Özelleştirme
2. Elektrik Dağıtım Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
3. Elektrik Üretim Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
4. OSB’ler ve Özelleştirme
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Elektrik Üretim Tesisleri Özelleştirmesinde Hedefler
Elektrik Üretim Tesislerinin Özelleştirilmesi ile;
İyi düzenlenmiş, etkin elektrik piyasası oluşturmaya katkı sağlamak,
Toplam elektrik üretim kapasitesini yükseltmek,
Sektördeki rekabeti artırmak
amaçlanmaktadır
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Toplam kurulu gücü 141,41 MW olan 9 adet santralden 8’i işletme hakkı devri yöntemiyle, 1’i ise satış yöntemiyle özelleştirilmek üzere Ekim 2007 tarihinde ihale süreci başlatılmıştır.
İhalede 27 teklif alınmış ve yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda alınan en yüksek teklif 510 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir.
Devre ilişkin sözleşmeler Eylül 2008 tarihinde imzalanmıştır.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Tarafından Özelleştirilmiş Olan Elektrik Üretim Tesisleri
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
İhale konusu tesisler; 18 adet termik santral, 27 adet hidroelektrik santral (HES) ve 56 adet akarsu hidrolelektrik santrali ile sürece bilahare dahil edilebilecek olan elektrik üretim tesislerini kapsayacaktır. Söz konusu 101 santral EÜAS portföyünün kurulu gücünün %68’ini temsil etmektedir.
EÜAŞ, üretim tesisleri özelleştirmelerinde Avrupa’nın en büyük portföyünü sunmaktadır.
Özelleştirilecek Elektrik Üretim Tesisleri
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Öncelikli olarak özelleştirilecek tesisler 56 adet HES’dir.
Bu santrallerin toplam kurulu gücü 148,35 MW olup, kurulu güçleri 0,06 ile 51,2 MW arasında değişmektedir.
Söz konusu santrallerin 2 tanesi Doğal Göl, 2 tanesi Baraj ve geri kalan 52 tanesi akarsu tipindedir.
Özelleştirilecek Elektrik Üretim Tesisleri – 56 adet HES
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Danışman Seçimi
Sektörün analizi, durum tespit raporu, özelleştirme stratejisi ve ihale dokümanlarının hazırlanması vb. konularda hizmet vermesi ve özelleştirme çalışmalarında İdareye yardımcı olması amacıyla enerji alanında deneyimli danışmanlar görevlendirilmesi planlanmıştır.
Bu doğrultuda, açılan ihaleler neticelendirilmiş olup, strateji danışmanı, hukuk danışmanı, çevre danışmanı, mali ve teknik danışman konsorsiyumu ile denetim firması tutulmuştur. Danışmanlar çalışmaya başlamıştır.
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
Elektrik Üretim Özelleştirmelerinde Zamanlama
Üretim özelleştirmeleri için strateji oluşturma çalışmalarına devam edilmekte olup, bu çalışmaların tamamlanmasını müteakip mevcut konjonktür de dikkate alınmak suretiyle ihalelere çıkılacaktır.
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
İçerik
1. Genel Olarak Elektrik Sektöründe Özelleştirme
2. Elektrik Dağıtım Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
3. Elektrik Üretim Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları
4. OSB’ler ve Özelleştirme
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
OSB’lerin Sorunları ve İhale Dokümanları
OSB’lerin Başlıca Sorunları;
Dağıtım bölgesinde yetkili dağıtım şirketi ile OSB arasındaki ilişkilerin net olarak belirlenmesi
4628 Sayılı Kanunun 2. maddesinin (g) bendinde yer alan 3 aylık devir süresinin geçirilmesi
İhale Dokümanlarında;
OSB’lere ilişkin özel bir hükme yer verilmemiştir. Şirket’in dağıtım bölgesinde uygulanacak tarifeler, yatırımlar, hizmet kalitesi ve diğer elektrik piyasası faaliyetlerinde 4628 sayılı Kanun ve diğer ilgili mevzuata tâbi olduğu ifade edilmiştir.Buna göre, dağıtım şirketi-OSB ilişkisinde özelleştirme öncesi ve sonrası döneme ilişkin olarak İhale dokümanlarında herhangi bir farklılık öngörülmemiştir.
Yukarıda ifade edilen sorunlar ile diğer sorunların ilgili mevzuat çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr
TEŞEKKÜRLER