8/14/2019 Elektrikle ilgili sorunlar iin kullanlacak bir analiz yntemi

1/4

1/4

KAIT FABRKALARINDA ELEKTRKLE LGL SORUNLARN KULLANILACAK BR ANALZ YNTEM KKEN ANALZ

Mnir Karncaolu

Elektrik Mhendisi

Koruyucu Elektrik Bakm (KEB) teknii kullanlan yerlerde, elektrikle ilgili arzalarnminimuma indii bilinmektedir. Bununla birlikte kat fabrikalarnda elektrikliekipmanlar, mekanik balantlarla kompleks yaplar meydana getirirler. Arzaya yolaacak noktalarn ok olduu durumlarda, sorunlu noktann tehisi, arzannkaynann ve nedeninin tespit edilmesi nem kazanmaktadr. Arza kaynann tespitedilmesi ve gereken nlemin alnmas, ayn arzann tekrarlamas riskini ortadankaldrmaktadr. Sadece byle durumlar iin gelitirilecek bir yntem belirlenmesinemli olmakla birlikte, bu yntemin tm sorunlar karsnda kullanlabilmesi ve biryaam tarz haline getirilmesi de nemlidir.

Btn dnyada Bilimsel yntem ad ile, pek ok meslek erbab ve aratrmactarafndan ska kullanlmakta olan bilimsel dnme yntemi, Trkiye deki okullardaretilmedii iin kat fabrikalarnda kullanlmamaktadr. Bu ynteme yakndnme sistemi gelitirmi tecrbeli kimseler, zaman zaman, yntemin bazbasamaklarn bilmeden de olsa kullanmaktadrlar. ISO 9000 almalar da aslna buyntemin baz paralarn kullanmaktadr.

Tm kat alanlarnn yararlanabilecei bu yntem, elektrikle ilgili sorunlardakullanlmas amacyla aada sunulmaktadr. Bu yntemden yola klarak,sistematik bir bakm teknii gelitirilmitir. Sorunun analizi yoluyla, sorunu ortadankaldrma olarak zetlenebilecek bu bakm tekniine, Kken Analizi demek dahadoru olacaktr. Bu yntemde takip edilecek 7 basamak bulunmaktadr.

Basamaklar sras ile unlardr:

1. Bilgi toplama aamas2. Sorunun nemini kavrama aamas3. Parametreleri kavrama aamas4. Problemin kaynan yakalama aamas5. Sorunu giderme aamas

6. Yaplanlarn dorulanmas aamas, (test amas)7. Kken analizi yaplmas

1. Bilgi toplama aamas

Bu aamada eitli sorular sorularak bunlara cevaplar aranr. Bu sorular unlarolabilir:

Arzann olu hikayesi nedir? Arza ncesi veya srasnda kayda gemi lm deerleri ve alarmlar varmdr?

Ekipmana ait dokman/dokmanlarvarmdr? Ekipmann gemii ile ilgili hikaye bilgileri varmdr?

8/14/2019 Elektrikle ilgili sorunlar iin kullanlacak bir analiz yntemi

2/4

2/4

Ekipmann alma ekli nasldr? Daha nce benzeri bir ekipman zerinde yaanlm bir tecrbe varmdr?

2. Sorunun nemini kavrama aamas

Sorunun neminin kavranmas, retimin durmamas asndan nemlidir. Katfabrikalarnda retimin sreklilii arzu edilir. Baz arzalar retimi durudurmazlar.Bazlar ise retimin bir parasn durdururlar. Fabrikann tamamn durduracakarzalar da yaanabilir.

Bu artlar altnda aadakilere benzer sorularn cevaplarnn bilinmesi gerekir.

Sistemin arzaya tahamml nedir? retim nasl yaplacaktr? almayan arzal ksma nasl mdahale edilecektir? Sorunun kayna ne olabilir?

3. Parametreleri kavrama aamas

Elektrikle ilgili sorunlar, mekanik sorunlardan farkllklar gsterirler. Bu iki sorun tipineait farkllklar ksaca aada zetlenmitir.

Elektrikle ilgili sorunlarda sorunun kolay tehis edilememesine ska rastlanr.nk sorunu yaratan sebepler genellikle grsel deildirler. Yani ortada sorun

vardr, fakat sorunlu ksm ile ve nedeni ile ilgili ip ucu nadiren grlr tiptedir. Bunedenle sorunu bulmak zaman alr. Sorunu ve nedenini bulduktan sonra zmeulamak daha ksa srede olur.

Mekanik sorunlarda ise sorunlu para grlmekte ve sebepler tahminedilebilmektedir. Sorunun giderilmesi sreci mekanik paralardaki tahribatlarnbykl, skme takma ile ilgili zorluklar, takmlarn hazrlanmas, elemanihtiyacnn okluu gibi nedenlerle uzundur.

Arza tehisinde bilimsel yntemin kullanlmasn gerektiren sebeplerin banda,sonuca ksa zamanda ulamak gelir. Benzer durum, kat iletmecisi iin de

geerlidir. Kat kalitesindeki dkln cevab hemen verilemeyebilir. Bu gibidurumlarsorunun tehisi iin zaman ihtiyac yaratr. Sistematik dnce gelitirilmesihantal bir yntem deil aksine, sonuca doru ve abuk ulalmasn salayacak,salkl bir yntemdir.

Sistemi oluturan parametrelerin bilinmesi sayesinde, ortaya kacak seeneklerinayklanmas kolaylaacaktr.

llebilecek parametreler nelerdir? Gerekli test aletleri nelerdir, bunlar elde varmdr? llmek istenilen deerler llebilecekmidir, fiziksel engel varmdr? llecek deerleri elde etmenin baka bir yntemi varmdr?

8/14/2019 Elektrikle ilgili sorunlar iin kullanlacak bir analiz yntemi

3/4

3/4

llebilen deerlerden hangileri beklentiler dorultusundadr? Bu sorun ile benzer sonucu yaratacak arzal baka birpara olabilirmi? ki sorun stste gelmi olabilirmi? Bunlardan hangisi olay asl balatan

durumundadr?

Sistemi bir btn olarak alglamak ve alt paralarn grevlerini bilmek, sorunlarngiderilmesine yardmc olacaktr. Bu nedenle dier zamanlarda eitim yaplacaksa,eitimin kiinin eksiini kapatmaya ynelik olmas arzu edilir. Genel eitimlerinyararlar olduka az olmaktadr.

(Not: Bu yntemin kapsamna, bilimsel olmad iin girmemekle birlikte, yaplacakalma srasnda, ilk aamada gzlenecek renk deiimi, koku, ses, scaklk gibifiziksel bulgulardan yaralanlabilir.)

4. Problemin kaynan yakalama aamas

Bi nite zerinde ortaya kan bir sorun, mercek altna alndnda, genellikle birdenfazla kusurlu nokta olduu grlr. nitenin bu artlar altnda u ana kadar naslalt tartlr. Bu durum, arzann kayna asndan kafalarn karmasna nedenolur. phesiz her tespit, deerli bir veri olarak alnmak durumundadr. Fakat gereknedenlerin yakalanmas iin daha tede birtakm almalarn yaplmasn gerekir.

Bu almalardan biri, sistemin nitelere blnerek, olayn/arzann, sistemin hangiksmnda olduunu tespit etmektir. Bu sayede arzal ksmn bir btn iinde birkeye sktrlmas salanmaldr. (rnek: Motor, besleme kablosu, MCC arasndaarzann lokalize edilmesi gibi.)

Alt paralara doru arzann lokalize edilmesi mmkn olduunca srdrlmelidir.Yukardaki rnekte, motorda arza tespiti yaplmsa, motor zerindeki aratrmaygene sistematik olarak srdrmek gerekir. 3 nolu basamaktaki sorular, motor iin detekrarlanmaldr. Bu aamada yaplacak test ve gzlemler, yeni verilerin ortayakmasna katkda bulunur. Bu testler daha detayl olmak durumundadr.

(Not: Elektrik ile ilgili sorunlarda problemin kayna aratrlrken, bazen iki bulgudanhangisinin asl balatc olduu karabilir. ine su girdii iin devre d kalan birmotor ile devre d kald iin zerine su taarak, iine su giren bir motorun durumu

buna rnektir. Bu gibi durumlarda kken analizi farkl zmler nerir. Bu nedenleproblemin kayna net olarak ortaya karlmaldr.)

5. Sorunu giderme aamas

Arzal bir ekipmann zerinde dzeltici ilem yaplmadan ekipman altrlmamaldr.Gerekli dzeltici alma bazen basit bir ayar, bazen de arzal parannyenilenmesidir. Sorunun nedeni bulunduktan sonra, bu soruna yol aan neden dearanmaldr. Arzalanan bir kartn bulunup, yerine yedek kartn taklmas kkenanalizcisi iin yeterli deildir. Kken analizi kavram bu nedenle yeni bir bakm

anlay olarak bakmcnn karsna kmaktadr.

8/14/2019 Elektrikle ilgili sorunlar iin kullanlacak bir analiz yntemi

4/4