elektrostatİk bölüm -6 - fizikcicozer.com · elektrostatİk 9. sinif 259 kara fİzİk...

1 0 . S I N I F 257 K A R A F İ Z İ K

Nötr Cisim: Negatif ve pozitif yük sayıları eşit

olan cisimlere denir.

Pozitif Yüklü Cisim: Üzerindeki pozitif yük sayı-

sı, negatif yük sayısından fazla olan cisimlerdir.

Negatif Yüklü Cisim: Üzerindeki negatif yük sa-

yısı, pozitif yük sayısından fazla olan cisimlerdir.

İletken Madde: Bu maddeler elektrik akımını ile-

tebilirler. Atomların dış yörüngesindeki elektronlar

atoma zayıf olarak bağlıdır.

Yalıtkan (Dielektrik) Maddeler: Yalıtkan

(dielektrik), bir elektrik akımı taşıyabilecek ser-

best elektronları olmayan, bir elektrik alanıyla ku-

tuplanma özelliği taşıyan, elektrik iletkenliği sıfır

veya çok zayıf olan cisim veya maddedir.

ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ

1. Sürtünme ile elektriklenme

2. Etki ile elektriklenme

3. Dokunma ile elektriklenme

1. Sürtünme ile Elektriklenme

Ebonit çubuğu yün kumaşa sürttüğümüzde ebonit

çubuk elektron kazandığı için negatif, yün kumaş

elektron kaybettiği için pozitif yüklenir.

Cam çubuk ipek kumaşa sürtüldüğünde, cam çu-

buk elektron kaybettiği için pozitif, ipek kumaş

elektron kazandığı için negatif olarak yüklenirler.

2. Etki ile Elektriklenme

Pozitif yüklü bir cisim, iletken

ve nötr cisme yaklaştırıldı-

ğın, negatif yükleri çekerek,

şekildeki gibi görünüm olu-

şur.

Negatif yüklü cisim,

nötr ve iletken kü-

reye şekildeki gibi

yaklaştırıldığında,

nötr kürenin negatif yükleri uç kısma itilerek, şe-

kildeki görünüm oluşur.

Nötr, iletken K ve L

kürelerine pozitif yüklü

cisim şekildeki gibi

yaklaştırılıyor. Pozitif

yüklü cisim, nötr küre-

lerin negatif yüklerini

en yakınına çekerek,

en uzakta pozitif yük-

ler kalır.

K ve L cisimleri birbirlerinden ayrıldıklarında şe-

kildeki gibi negatif ve pozitif olarak, eşit miktarda

yüklenirler. Etki ile elektriklenmede, küreler eşit

miktarda ve zıt olarak yüklenirler.

3. Dokunma ile Elektriklenme

Negatif yüklü K küresi, nötr

L küresine dokundurulur-

sa, L küresi de negatif yük-

lenmiş olur.

K küresinden L küresine

negatif yük geçer.

Yükler küre yarıçapları ile

doğru orantılı olarak pay-

laşılır.

EbonitÇubuk

Yünlü Kumaş

+++++

Cam Çubuk

İpek Kumaş

--------

++++++++

++++++++

Nötr

+++ +

_ _

--- -

r

K L

+ +

--- -

r

( -q)

+++ +

(+q)

--- -

-

r r

K L

--- -

-

r r

K L

--- -

-

Bölüm -6 ELEKTROSTATİK

ELEKTROSTATİK

KARA FİZ İK 9 . S IN I F 258

Zıt yükle yüklü iki ci-

sim birbirlerine do-

kundurulursa, toplam

yükü küreler yarıçap-

ları ile orantılı olarak

paylaşırlar. Yandaki

şekilde K ile L küresi

dokundurulursa;

qr = 8q + (-2q) = +6q

(Toplam yük)

rT = r + 2r = 3r

r

q2

r3

q6 (r yarıçapına +2q yük düşer)

L küresinden K küresine -6q yük geçmiştir.

Küre İçine Cisim Sarkıtma

Yalıtkan zemin üzerinde bulunan içi boş iletken,

nötr küreler içine pozitif ve negatif yükler yaklaştı-

rıldığında yük dağılımları şekildeki gibi olur.

Küre İçine Yüklü Cisim Dokundurma

Nötr, iletken küresel cismin içene +q yüklü M

cismi dokundurulduğunda;

M cisminin bütün yüklü küresel K cisminin dışında

toplanır.

M nötr olur.

Küresel K cismi +q yüklenir.

Küresel K cisminin içinde yük olmaz.

Küreye Dışından Cisim Dokundurma

Nötr, iletken küresel

K cisminin dışına +q

yüklü M cismi dokun-

duruluyor.

Dıştan dokunmada yük-

ler yarıçaplarıyla doğru

orantılı olarak paylaşı-

lır. K cisminin içinde

yük olmaz. Yükler dışta

toplanır.

L ve N küreleri özdeş, nötr ve iletkendir. Şekil –

I’de K küresi L’ye içten, Şekil –II’de M küresi N’ye

dıştan dokundurulup çekiliyor. Son durumda

yükleri ne olur?

İçten dokunmada, içten dokunan nötr olur, bütün

yükü küresel cisme geçer.

Dıştan dokunmada yükler paylaşılır.

qK = Nötr qM = -2q

qL = -6q qN = -6q

+++ +

2r

K

--- -

L

r

+8q -2q

+++ +

2r

K

+++ +

L

r

+2q +4q

+

--- -

+

+

+

+

-

+++ +

-

-

-

-

+

qM K

+

+

+

+

+

K

M

Nö t r (+q)

Yal ı tkanayak

+

K+4q

Nö t r

r

M

3r

Yal ı tkanayak

+

+

+

+

K

M

+3q

+++ +

r

+q

3r

Ör nek

Şeki l - I

-6q

r

L

3r

Şeki l - I I

-8q

r

N

3r

MK

Çözüm

ELEKTROSTATİK

9 . S IN I F KARA FİZ İK 259

ELEKTROSKOP

Cisimlerinin yük-

lü olup, olmadık-

larını yüklü ci-

simlerinin yükü-

nün işaretini

ölçmeye yara-

yan alettir.

Nötr

elektroskoba

yüklü bir

cisim dokundurulursa, elektroskop dokunan cis-

min yüküyle yüklenir.

Yüklü Elektroskopa Aynı Cins Yükle, Yüklü

Cisim:

a) Yaklaştırılırsa;

Yaprakların açıklığı artar.

b) Dokundurulursa;

Yaprakların açıklığı;

Artabilir.

Değişmeyebilir.

Azalabilir.

Yüklü Elektroskopa Zıt Cins Yükle, Yüklü Ci-

sim:

a) Yaklaştırılırsa;


Biraz kapanabilir

Tamamen kapanabilir.

Kapanıp açılabilir.

b) Dokundurulursa;


Biraz kapanabilir

Tamamen kapanabilir.

Kapanıp açılabilir.

FARADAY KAFESİ

Kapalı bir yüzeye sahip olan iletken bir cisim

elektrik alanı içerisine yerleştirildiğinde elektronlar

iletkenin içerisindeki elektriksel alanı sıfırlanınca-

ya kadar hareket eder. Elektriksel alanın sıfırlan-

ması ile birlikte hareket etmeleri ortadan kalkar.

Faraday Kafesi bu ilkeye göre çalışır ve içindeki

nesneleri dış elektriksel alanlara karşı korur.

Fırtınalı havalarda otomobil gibi iletken bir kafesin

içine girmek yıldırımlardan korunmamızı sağlar.

L cismi ok yö-

nünde hareket

ettirildiğinde K

elektroskobun

un yaprakları

açılırken, M’nin

biraz kapanı-

yor.

K, L, M cisimlerinin yüklerinin cinsi ne olabi-

lir?

Yüklü cisim elektroskoba yaklaştırıldığında yap-

raklar açılırsa, aynı cins yüklüdür.

Yüklü cisim elektroskoptan uzaklaştırıldığında

yapraklar kapanmaya başlarsa, aynı cins yüklü-

dür.

--- -

-

----

---

-

- --_ _ _

--- -

-

----

---

-

- --_ _ _

--- -

-

----

---

-

- --_ _ _

--- -

-

----

---

-

- --+++

--- -

-

----

---

-

- --+++

ÇözümK ML

+

-

+

-

+

-

K-

L

M

ELEKTROSTATİK


Yalıtkan ayak üzerinde bulunan F,K,L,M cisimleri

şekildeki gibi konuluyor. K,L,M birbirlerinden ayrı-

lıp sonra yüklü F cismi uzaklaştırılıyor. Son du-

rumda K, L, M’nin yük dağılımı nasıldır?

Yükler en yakın ve en

uzakta olacak şekilde

toplanırlar.

Birbirlerinden ayrıldık-

larında K(+), L(nötr),

M(-) olarak yüklenir.

K ve M eşit ve zıt

olarak yüklenir.

Yalıtkan zemin üzerinde bulunan iletken K, L, M

cisimleri şekildeki gibi konuluyor. K negatif, L ve

M nötrdür. Önce tel kesilip, sonra yüklü K cismi

uzaklaştırılıyor.

L ve M’nin yük dağılımları nasıldır?

Yükler en yakın ve en

uzakta olacak şekilde

toplanırlar.

Tel kesilip yüklü ci-

sim uzaklaştırılınca

M(+), N(-) olarak

yüklenir.

Yalıtkan ayak üzerinde bulunan iletken küreler

şekildeki gibi konuluyor. Pozitif yüklü K küresi

nötr F ve M kürelerine şekildeki gibi yaklaştırılı-

yor. Önce F ve M birbirlerinden ayrıldıktan sonra

yüklü K cisim ortamdan ayrılıyor.

Son durumda F ve M’nin yük dağılımı nasıl-

dır?

K cismi negatif yükleri en

uzaktan çektiği için yük

dağılımı şekildeki gibidir.

F de ne kadar (-) yük

toplanırsa, M de o kadar

(+) yük oluşur.

F ve M birbirinden

ayrılınca şekildeki

gibi dengeye gelir-

ler. F ve M’nin yük-

leri eşit ve zıttır.

qF = -q qM = +q

Yalıtkan ayak üzerinde bulunan K, F, M cisimleri

iletken olup, K (+) yüklü, F ve M nötrdür. F cismi

topraklanmıştır. Cisimler şekildeki konumda iken,

önce toprak bağlantısı kesilip, sonra F ve M birbi-

rinden ayrıldıktan sonra K cismi uzaklaştırılıyor.

Son durumda F ve M’nin yük dağılımı nasıl-

dır?

----

----

K L MF

ÇözümK L MF

---

---

+++

---

K L M

---

---

+++

+++

Ör nekK L M

-------

ÇözümK L M

-----

-----

+++++

L M

+++++

+++++

-----

-----

FM

r3rK

+

+

+

+

+

Çözüm

F M

--- -

K

+++ +

+

MF

--- -

- - - +++ +

+

F MK

+++

+++

ELEKTROSTATİK


K cismi (-) yükleri en ya-

kınına çeker. Yük dağı-

lımı şekildeki gibi olur.

Cisimler ayrılınca,

F(-) yüklü M

(nötr) olur.

İletken K ve F cisimleri ya-

lıtkan zemin üzerine şekil-

deki gibi konuluyor. Baş-

langıçta K (-) yüklü, F

(nötr) olup, şekildeki gibi

topraklanmıştır.

Önce toprak bağlantısı kesilip, sonra K cismi

uzaklaştırılırsa, F cisminin yük dağılımı nasıl

olur?

K cismi, F cisminin (-)

yüklerini toprağa iter.

Böylece F cisminde

(+) yük toplanır.

(+) yükler F cisminin

dış yüzeyine düz-

gün olarak dağılır-

lar.

Yalıtkan ayaklar üzerine iletken K, L, M, N cisim-

leri şekildeki gibi konuluyor. K negatif, L, M, N

nötrdür. Önce toprak bağlantısı kesilip, sonra L,

M, N cisimleri birbirinden ayrıldıktan sonra K cis-

mi ortamdan uzaklaştırılıyor.

Son durumda L, M, N kürelerinin yük dağılımı

nasıldır?

K cismi (-) yükleri toprağa

iter. Yük dağılımı şekildeki

gibidir.

Toprak bağlantısı

kesilip, L, M, N

birbirlerinden ay-

rılınca L(+), M

ve N nötr olur.

Yalıtkan zemin üzerinde bulunan K ve M iletken

kürelerinden K, +6q yüküyle yüklü olup M nötrdür.

K küresi M ye dokundurulursa, son yükleri ne

olur?

ÇözümF MK

----

+++

+++ -

-

F M

----

----

K F

-------

ÇözümK F

-----

+++++

F

+++++

+++++

NM

Toprak

L

--- -

- - -

K

ÇözümNML

-

-- -

- - -

K

+++ +

L M N +++ +

+

rr

+6q Nö t r

K M

ELEKTROSTATİK


Küreler dokundurul-

duğunda yükler yarı-

çaplarıyla doğru oran-

tılı olarak paylaşılır.

qT = 6q (Toplam yük)

rT = 2r (Toplam yarı-

çap)

r

q3

r2

q6

(yarıçapına +3q yük

düşer)

qK = 3q qN = +3q

Yalıtkan zemin üzerinde bulunan K ve F iletken

kürelerinin yükleri şekilde verilmiştir.

K ile F dokundurulursa son yükleri ne olur?

qT = -2q + 8q = 6q

rT = r + 2r = 3r

r

q2

r3

q6

r yarıçapına +2q yük

düşecek.

2r yarıçapına +4q

yük düşecek.

+2q +4q

Son yük dağılımı

qK = +2q

qF = +4q

Yalıtkan iplerle asılı iletken K, F, M küreleri şekil-

deki gibidir. F küresi önce K, sonra M küresine

dokunduruluyor.

Kürelerin son yükleri ne olur?

Önce K ile F dokundu-

ruluyor.

qT = +15q + 5q = +20q

rT = 3r + 2r = 5r

r

q4

r5

q20

r yarıçapına +4q

qK = +12q

qF = +8q

Sonra F ile M do-

kunduruluyor.

qT= +8q + q = +9q

rT = 2r + r = 3r

r

q3

r3

q9

r yarıçapına +3q

qK = +6q

qM = +3q

Son durumda yükler;

qK = +12q qF = +6q qM = +3q

Çözüm

r r

MK

r r

MK

+3q +3q

2r

r

-2q +8q

K

F

Çözüm

2r

r

K

F

2r

r

+2q +4q

K

F

3r 2r

+15q +q

K

r

F

+5q

M

Çözüm

3r

K

2r

F

2r

F

r

M

ELEKTROSTATİK


Yalıtkan zemin üzerinde bulunan iletken K ve M

küreleri şekildeki gibidir.

K küresi M’ye dokundurulursa, hangi küreden

diğerine, kaç q yük geçişi olur?

Son durumda;

qK = +q qM = +3q

K küresinden L küre-

sine -3q yük geçmiştir

qT= -2q + 6q = +4q

rT = r + 3r = 4r

r

q

r4

q4

r yarıçapına +q yük

düşer.

qK = +q

qM = +3q


küreleri şekildeki gibi konuluyor.

K ile M dokundurulduğunda, K’nın son yükü +q

oluyor. M’nin ilk yükü Q kaç q olur?

Küre yarıçapları eşit

olduğundan, K’nın son

yükü +q ise, M’nin son

yükü de +q olur.

-5q + Q = +q + q

Q = 7q


küreleri şekildeki gibi konuluyor. K ile M dokundu-

rulduğunda K’nın son yükü +2q oluyor.

K’nın ilk yükü Q kaç q olur?

Küreler dokundurulduğunda yükler yarıçaplarına

göre paylaşılır.

K’nın son yükü qK = 2q ise

M’nin son yükü qM = +4q olur.

Q – 2q = +2q + 4q

Q = 8q olur.

Ör nek

3r

r

-2q +6q

K

M

Çözüm

3r

r

K

M

r

M

-5q Q

r

K

Çözüm

r

K

r

M

+q Q

r

K

r

M

+q +q

2r

r

K

M

Q -2q

Çözüm

ELEKTROSTATİK


1) Nötr ve iletken L

cismine, K cismi

yaklaştırıldığında L

cisminin yük dağı-

lımı şekildeki gibi

olmaktadır.

K cisminin yükü için;

I. (+) yüklüdür.

II. (-) yüklüdür.

III. Nötrdür.

Yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) II ve III

2) (+) yüklü F cismi,

nötr, iletken ve

birbirine değmek-

te olan K ve M ci-

simlerine şekilde-

ki gibi yaklaştırılı-

yor.

Bu sistemden M cismi alınıp uzaklaştırılırsa, M

cisminin yük dağılımı ne olur?

3)

Yüklü S cismi, nötr, iletken M ve N cisimlerine şe-

kildeki gibi yaklaştırılıyor.

Sistem bu şekilde iken M ve N’nin yük dağılı-

mı nasıldır?

4) Yüklerin cisimlerin yüzeylerine dağılması ile ilgili

olarak;

I. İletken küresel yüzeye yükler homojen olarak

dağılır.

II. iletken cismin bir ucu sivri ise yükler, sivri böl-

gelerde sıkışık,diğer kısımlarda seyrek olacak

şekilde dağılır.

III. Fırtınalı havada yıldırımdan korunmak için siv-

ri ağaç ve benzeri nesneler altına sığınma-

malıyız.


A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız III

D) I ve III E) I, II ve III

TEST - 1

K L

+++++

-----

Yalıtkan Zemin

F M

Yalıtkan Zemin

+++++

K

A) +++++

-----

B) +++++

+++++

C) +++++

-----

D) -----

E)-----

S NM

-----

A) B) C)

D) E)

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

M N M N M N

M NM N

ELEKTROSTATİK


5)

K cismine yaklaştırılan F ve M cisimleri Şekil-I ve

Şekil-II’deki gibi dengede kalıyor.

Buna göre;

I. K ve F cisimleri aynı cins yükle yüklüdür.

II. K ve M cisimleri zıt cins yükle yüklüdür.

III. K cismi pozitif yüklüdür.

Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


6)

Nötr,iletken K ve L cisimlerine (+) yüklü P cismi

Şekil-I’deki gibi yaklaştırılıyor.önce L cismi sis-

temden ayrıldıktan sonra,M cismine yaklaştırıldı-

ğında şekil-IIdeki gibi denge sağlanıyor.

Buna göre;

I. K cismi (+) yüklüdür.

II. M cismi (+) yüklüdür.

III. L cismi (-) yüklüdür.




7)

Yüklü M, T, F cisimleri yanyana getirildiğinde şe-

kildeki gibi denge sağlanıyor.

M, T, F cisimlerinin yükleri ne olabilir?

M T F

A) + - +

B) - + -

C) + + -

D) - - -

E) - + +

8)

M-F ve F-K cisimleriŞekil –I ve Şekil – II’deki gi-

bi dengededir.

Buna göre;

I. F cismi (-) yüklüdür.

II. K cismi nötrdür.

III. K cismi (-) yüklüdür.


A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II


K

F

Şekil -I

K

M

Şekil -II

K LP

+++

+++

Şekil -I

L

Şekil - II

M

T

M

F

M

+++++

+++++ F F K

Şekil -I Şekil - II

ELEKTROSTATİK


9)

Pozitif yüklü A cismi nötr ve iletken BC çubuğuna

yaklaştırıldığında F cismi şekildeki gibi C ucun-

dan uzaklaşıyor.

Buna göre;

I. B ucu (-) yüklüdür.

II. F cismi nötrdür.

III. F cismi (+) yüklüdür.


A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III

D) I ve III E) I ve II

10) (+) yüklü M cismi, top-

raklanmış nötr ve ilet-

ken F cismine şekil-

deki gibi yaklaştırılı-

yor.

Önce toprak bağlantısı kesilip, sonra M cismi sis-

temden uzaklaştırılırsa, F’nin yük dağılımı nasıl

olur?

11)

(-) yüklü X küresi nötr, iletken A ve B kürelerine

şekildeki gibi yaklaştırılıyor. önce toprak bağlantı-

sı kesilip, sonra A ve B cisimleri birbirlerinden ay-

rılıp sistemden uzaklaştırılıyor. Son durumdaB

cisminin yük dağılımı nasıldır?

12)

(+) yüklü M cismi, nötr, iletken K ve F cisimlerine

şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Bir süre sonra, önce

toprak bağlantısı kesilip sonra K ve F cisimleri

sistemden uzaklaştırılıyor.

Son duruma göre;

I. F cismi (-) yüklüdür.

II. F cismi nötrdür.

III. K cismi nötrdür.

IV. K cismi (-) yüklüdür.


A) I ve III B) II ve IV C) I ve IV

D) I, II ve IV E) II ve III

1-B 2-B 3-C 4-E 5-A 6-B

7-E 8-D 9-D 10-A 11-D 12-A

A

+++

+++

B CF

M F

+++++++ Toprak

A) -----

B) C) +++++

-----

D) +++++

E)

-----

-----

+++++

Toprak

--- -

- - -

BAX

A) B) C)

D) E)

--- -

- +++ +

+ --- -

+++ +

Toprak

FKM

+

+

+

+

+

ELEKTROSTATİK


1)

K, M, F, T nötr ve iletkendir. Yüklü P cismi K’ya

şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Önce K, M, F, T birbi-

rinden ayrılıp sonra S cismi uzaklaştırılıyor.

K ve F cisimleri yanyana konulursa yük dağı-

lımları nasıl olur?

2)

Nötr, iletken K, M, Y, Z cisimleri ile yüklü X cismi

birbirlerinin etki alanında olacak şekilde konulu-

yor. Önce K, M ve Y, Z birbirinden aynı anda ayrı-

lıp sonra X cismi uzaklaştırılıyor.

K ve Z’nin yükleri nedir?

A) K(+) B) K(-) C) K(-) D) K(+) E) K(+)

Z(+) Z(-) Z(+) Z(-) Z(nötr)

3)

Y cismine yaklaştırılan X ve Z cisimleri şekildeki

gibi dengededir. Z cismi yüklüdür.

Buna göre;

I. Y ile Z aynı cins yüklüdür.

II. Y nötrdür.

III. X ile Z zıt cins yüklüdür.




4)

Nötr, iletken X, Y, Z, T cisimlerine (+) yüklü P

cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor.

Bu duruma göre;

I. X negatif yüklüdür.

II. Z nötr durumdadır.

III. X’in yük miktarı T’den fazladır.




TEST - 2

P

+

+

+

+

+

K M F T

Yal ı tkan Zemin

A) B) C)

D) E)

-----

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

-----

+++++

+++++

-----

+++++

-----

+++++

+++++

+++++

-----

-----

+++++

X

-

-

-

-

-

K M Y Z

Yalıtkan Zemin

-

-

-

-

-

Y Z

X

+++ +

+

P

X Y Z T

ELEKTROSTATİK


5)

Nötr, iletken r, 2r, 3r yarıçaplı P, R, S kürelerine

negatif yüklü T cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor.

Önce P, R, S birbirinden ayrılıp sonra T cismi


Son duruma göre;

I. P ve S zıt cins yüklerle yüklüdür.

II. S’nin yük miktarı, R’den fazladır.

III. S’nin yük miktarı, P’den fazladır.


A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

6)

İletken, nötr K, L, M cisimlerine yüklü P ve R ci-

simleri şekildeki gibi yaklaştırılıyor.

Şekildeki konuma göre;

I. K pozitif yüklüdür.

II. K ve M’nin yük miktarları eşittir.

III. L yüksüzdür.


A) III B) II ve III C) I ve III

D) I ve II E) I, II ve III

7)

Nötr, iletken K, L, F cisimlerinin pozitif yüklü S

cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Önce K, L, F

birbirinden ayrılıyor, sonra S cismi uzaklaştırılı-

yor.

K ve L’nin son durumda yüklerinin işareti ne-

dir?

_A_ _B_ _C _ D_ E_

K(+) K(-) K(-) K(+) K(nötr)

L(-) L(+) L(nötr) L(nötr) L(nötr)

8)

Nötr,iletkenK, M, F cisimlerine negatif yüklü S

cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Önce K, M, F

birbirinden ayrılıp sonra S cismi sistemden uzak-

laştırılıyor. Son durumda M ve F’nin yükleri

nedir?

_A_ B_ C_ D_ _E_

M(-) M(nötr) M(+) M(nötr) M(nötr)

F(nötr) F(+) F(nötr) F(-) F(nötr)

--- -

-

T3r2r

PS

r

R

P

K L M

R

+++ +

+ --- -

-

L FK

Yalıtkan Zemin

+

+

+

+

+

S

M FK

Yalıtkan Zemin

-

-

-

-

-

S

Yalıtkan

ELEKTROSTATİK


9)

Yüklü P cismi sabit konumdadır. P’nin etki ala-

nında bulunan nötr S cismi serbest bırakılıyor.

S cisminin hareketi için aşağıdakilerden han-

gisi doğrudur?

A) P’den uzaklaşır.

B) Olduğu yerde kalır.

C)Önce P’den uzaklaşır,sonra P’ye yaklaşır.

D) P’ye yapışıp kalır.

E) Önce P’ye çarpar, sonra P’den uzaklaşır.

10)

Aynı kalınlıklı nötr, iletken X ve Z cisimleri ve yük-

lü S cismi şekildeki gibi yerleştiriliyor. Önce X ve

Z birbirinden ayrılıp, sonra S cismi sistemden


Son duruma göre;

I. X pozitif, Z negatif yüklüdür.

II. X’nin yük miktarı, Z’den fazladır.

III. X ve Z’nin yük miktarları arasında qZ = -4qX

ilişkisi vardır.


A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III


11)

X, Y, Z nötr ve iletken küreleri ile (+) yüklü cisim

şekildeki konumda tutuluyor. Önce toprak kesilip,

sonra X, Y, Z birbirlerinden ayrılıyor. Daha sonra

yüklü cisim uzaklaştırılıyor.

Son Duruma göre;

I. X küresi negatif yüklenir.

II. Y küresi nötrdür.

III. Z küresi pozitif yüklü olur.

Yargılarından hangileri doğru olabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III

D) II ve III E) I ve III

12)

İletken, nötr özdeş K, M, F küreleri şekildeki ko-

numda tutuluyor. Önce toprak kesilip, sonra K, M,

F küreleri birbirinden ayrılıyor.

Son durumda K, M, F’nin yüklerinin cinsi ne-

dir?

K M F

A) + - +

B) + - Nötr

C) + Nötr +

D) + - -

E) + + Nötr

1-E 2-D 3-A 4-C 5-B 6-E

7-C 8-A 9-E 10-A 11-B 12-A

+

+

+

+

+

P

Yalıtkan Zemin

+

+

+

+

+

S

2a

X

Yalıtkan Zemin

-------

S

Z 2aa

a

2rr

XZ

Y

r+ + +

Toprak

K FM

_ _ _

Toprak

Yalıtkan

ELEKTROSTATİK


1)

Özdeş ve iletken F, M, K cisimlerinin yükleri şe-

kilde verilmiştir.

F küresi önce M, sonra K küresine dokundurulur-

sa,

son yükleri ne olur?

F M K

A) +q +3q +q

B) +2q +4q +3q

C) -3q +3q +3q

D) +4q +3q +4q

E) +3q +4q +4q

2)

İletken K ve F kürelerinin yükleri +6q ve +9q’dur.

K küresi, F’ye dokundurulursa,

F küresinin son yükü ne olur?

A) 12q B) 10q C) 8q D) 6q E) 5q

3)

İletken K ve M kürelerinin yükleri şekildeki gibidir.

M küresi K’ya dokundurulursa;

I. K’nın son yükü -2q olur

II. M’nin son yükü -8q olur.

III. M’den K’ya -4q yükü geçmiştir.




4)

İletken K, L, N küreleri şekildeki gibi yüklenmiştir.

N küresi önce L, sonra K küresine dokundurulu-

yor.

Kürelerin son yükleri nedir?

K L N

A) -2q +6q +4q

B) -2q +4q -6q

C) +5q +4q +15q

D) +2q +4q -4q

E) +3q +5q +15q

TEST - 3

F KM

r r r

-4q +10q +5q

r

+6q +9q

2r

FK

r

+2q -10q

3r

MK

3r2r

+14q

r

+5q +5q

K L N

ELEKTROSTATİK


5)

İletken F, M, T kürelerinin yükleri şekildeki gibidir.

F küresi önce M, sonra T küresine dokundurulur-

sa, F küresinin son yükü ne olur?

A) Nötr B) -6q C) +4q D) +3q E) +2q

6)

Yalıtkan ayaklar üzerinde duran yüklü küreler bir-

birlerine dokundurulup ayrıldığında K’nın son yü-

kü +2q oluyor.

Kürelerinin başlangıçtaki yükler toplamı kaç q

olur?

A) +2 B) +6 C) +12 D) +16 E) +18

7)

K küresi önce M, sonra T küresine dokundurulup

ayrılıyor.

T’nin son yükü kaç q olur?

A) +2q B) +4q C) +5q D) +8q E) +10q

8)

Şekildeki yüklü küreler aynı anda dokundurulup

ayrıldığında F’nin son yükü +3q oluyor.

F’nin ilk yükü kaç q olur?

A) -2q B) -6q C) -8q D) +4q E) +7q

9) Faraday kafesinin çalışma ilkesi ile ilgili olarak

I. İletkenin şekli nasıl olursa olsun elektrik yükle-

ri elektrostatik dengeye geldiğinde iletkenin

içindeki elektriksel alan sıfırdır.

II. Kapalı yüzeye sahip iletken bir cisim elektrik-

sel alana konulursa elektronlar ,iletken içinde-

ki alanı sıfırlayıncaya kadar hareket eder.

III. Elektriksel alanın sıfırlanması ile elektronların

hareketi durmuş olur.

Yukarıdakilerden hangisi doğrudur?



10)

M küresinin içi boştur. L küresi, M küresine içten do-

kundurulup çekiliyor. Sonra K, M’ye dıştan do-

kundurulduğunda, K’nın son yükü kaç q olur?

A) +2q B) +4q C) +5q D) -3q E) –q

3r

-3q +6q

F

r

M

-5q

T

r

3r2r

K

r

M F

3r 2r

K

r

M T

-5q q+30q

Q +8q+12q

3r2r

F

r

M N

M

4r

+6q +24q-20q

2r

K

r

L

ELEKTROSTATİK


11)

M küresi N’ye dokundurulup ayrıldığında, N’nin

son yükü -3q oluyor.

M küresinin ilk yükü Q kaç q’dur?

A) Nötr B) +q C) –q D) -2q E) -3q

12)

K küresi, önce L, sonra M küresine dokundurulup

ayrıldığında M’nin son yükü +6q oluyor.

K’nın ilk yükü Q kaç q olur?

A) 6q B) 8q C) 10q D)15q E) 17q

13)

Şekildeki küreler aynı anda dokundurulup ayrılı-

yorlar.

Y’nin son yükü kaç q olur?

A) +q B) +2q C) +4q D) +6q E) +7q

14) Yalıtkan ayaklar üze-

rinde duran özdeş K,

L, M kürelerinden

K’nın yükü +q, L ve M’nin yükü –q’dur. L ve M

birbirine dokunacak, K’da ayrı kalacak biçimde

şekildeki gibi yerleştiriliyor ve etkiyle elektriklen-

me gerçekleşiyor.

Buna göre, kürelerin yeni yükleri qK, qL, qM

arasındaki ilişki nedir?

A) qK = qL = qM B) qK> qL> qM C) qL> qK = qM

D) qL> qK> qM E) qM> qK> qL

15)

İletken ve özdeş K, L, F, M küreleri yalıtkan ze-

min üzerine şekildeki gibi konuluyor.

Bir küre başka bir küreye birkez dokundurulabili-

yor. Bu işlem dört kürenin üzerindeki yükler eşit

olana kadar tekrarlanıyor.

Son durumda bir kürenin yük kaç q olur?

A) +3q B) -2q C) +5q D) q2

3 E) +6q

16)

Yalıtkan ayaklar üzerinde duran özdeş ve iletken

K, F, M, L kürelerinin yükleri şekilde verilmiştir.

Küreler birbirlerine aynı anda dokunduruldu-

ğunda, hangi kürenin yükü nötr olsaydı, son

durumda bir kürenin yükü +3q olurdu?

A) K ve M B) Yalnız M C) Yalnız K

D) Yalnız F E) Yalnız L

1-D 2-B 3-D 4-C 5-A 6-C

7-B 8-A 9-E 10-A 11-A 12-E

13-C 14-D 15-C 16-B

3r

M

r

N

Q -4q

Q +3q-2q

3r2r

K

r

L M

-10q +14q+8q

3r2r

X

r

Y Z

K ML

K FL M

+4q +2q +10q +4q

K MF L

-2q +8q +4q +6q

ELEKTROSTATİK


1)

Özdeş ve pozitif yüklü K ve F cisimleri özdeş X ve

Y elektroskoplarına şekildeki gibi yaklaştırılıyor.

Buna göre;

I. X elektroskobunun yaprakları biraz kapanır.

II. Y elektroskobunun yaprakları biraz kapanır.

III. X elektroskobunun yaprakları tamamen kapa-

nır.

IV. Y elektroskobunun yaprakları biraz açılır.

Yukarıdaki yargılardan hangileri doğru olabi-

lir?

A) I ve II B) II ve III C) I ve IV

D) I, II ve III E) I, III ve IV

2)

Özdeş F ve M elektroskoplarına P ve R cisimleri

şekildeki gibi yaklaştırıldığında, F ve M elektros-

koplarının yapraklarının biraz kapandığı gözleni-

yor.Buna göre;

I. P cismi (+) yüklüdür.

II. P cismi nötrdür.

III. R cismi (-) yüklüdür.

IV. R cismi (+) yüklüdür.


A) I ve II B) I ve III C) II, III ve IV

D) I, II ve III D) I, II, III ve IV

3)

Özdeş ve aynı cins yükle yüklü M ve K elektros-

koplarına X ve Y cisimleri yaklaştırıldığında Şekil-

I ve Şekil-II’deki gibi denge sağlanıyor.

Buna göre;

I. X cismi (-) yüklüdür.

II. Y cismi nötrdür.

III. X cismi nötrdür.

IV. Y cismi (+) yüklüdür.


A) I, II ve IV B) I, II ve III C) II, III ve IV

D) I ve II E) II ve IV

4)

Nötr ve iletken K çubuğu yüklü M elektroskobuna

Şekil-I’deki gibi dokunduruluyor. Daha sonra bu K

çubuğuşekil-II deki yüklü F elektroskobuna yak-

laştırıldığında F elektroskobunun yapraklarının

açıldığı gözleniyor.

Buna göre;

I. M ve F elektroskopları aynı cins yüklüdür.

II. K çubuğu ve F elektroskobu aynı cins yükle

yüklüdür.

III. K çubuğunun yükü F elektroskobunun yükün-

den fazladır.


A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III

D) I ve III E) I ve II

TEST - 4

K

+ +

+

++

X

F

++

++

Y

--- -

-

----

---

-

- -- -+ ++

+ +

+ ++ +

P

F

R

M

--- -

-

----

---

-

- -- -+ ++

+ +

+ ++ +

X Y-- --- -

-

----

---

-

Şekil -I

- -- --- -

-

----

---

-

Şekil -II

-

M K

K

M

K

F

Şekil -I Şekil -II

ELEKTROSTATİK


5)

Nötr elektroskoba +q yüklü M cismi dokundurulup

bir süre sonra çekiliyor. Daha sonra bu

elektroskoba +q yüklü K cismi dokundurulursa,

elektroskobun yapraklarında ne gözlenir?

A) Değişiklik olmaz

B) Biraz açılır

C) Biraz kapanır

D) Tamamen kapanır

E) Önce kapanır, sonra açılır.

6)

Negatif yüklü elektrokoba önce nötr F cismi do-

kundurulup bir süre sonra çekiliyor. Daha sonra

bu elektroskoba nötr K cismi dokundurulduğu an-

da, elektroskobun yapraklarında ne gözlenir?

A) Değişiklik olmaz.

B) Tamamen kapanır.

C) Önce kapanır, sonra açılır.

D) Biraz kapanır.

E) Biraz açılır.

7)

+5q ve -qyüküyle yüklüKve F elektroskopları öz-

deş olup yapraklar arası açı ve kadardır.

Anahtar kapatıldıktan bir süre sonra K

elektroskobunun yaprakları arasındaki açı ka-

dar olmaktadır.

Buna göre;

I. >

II. =

III. >

IV. =


A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV

D) I, II ve III E) II , III ve IV

8)

K ve F elektroskopları özdeş olup +6q ve -2q yü-

küyle yüklüdür.

Anahtar kapatıldığında;

I. K elektroskobunun yaprakları biraz kapanır.

II. F elektroskobunun yaprakları önce kapanır

sonra açılır.

III. Son durumda K ve F elektroskoplarının yap-

rakları arasındaki açı olur.


A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III

D) I ve II E) Yalnız I

+++ +

+

K

+++ +

+

M

+q +q Nötr

--- -

-

----

---

-

- --

K F

Nötr Nötr

+5q -q

K F

+6q -2q

K F

ELEKTROSTATİK


9)

L cismi ve özdeş elektroskopların yük kapasiteleri

eşittir.

8q yüklü L cismi, nötr elektroskoplardan önce K,

sonra M ye dokundurulup çekiliyor.

Buna göre;

I. Son durumda K’nın yaprakları arasındaki açı,

M’nin yaprakları arasındaki açıdan büyüktür.

II. Son durumda L’nin yük miktarı K’dan fazladır.

III. Son durumda M’nin yükü K’nın yükünden bü-

yüktür.

Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?



10)

Yükü +4q olan elektroskoba +q yüklü M cismi

yaklaştırıldığında elektroskobun yaprakları;

I. Biraz daha açılır.

II. Biraz kapanır.

III. Değişmez


A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

D) I, II ve III E) I ve III

11)

K ve M elektroskopları özdeş ve +3q yüküylü yük-

lüdür. Nötr bir F cismi önce K, sonra M elektros-

koplarına dokundurulup uzaklaştırılıyor.

Buna göre;

I. K’nın yaprakları arası açı, M’nin yaprakları

arasındaki açıdan büyüktür.

II. M’nin yük miktarı, K’nın yük miktarından bü-

yüktür.

III. K ve M aynı cins yükle yüklüdür.


A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III

D) II ve III E) I ve II

12)

Nötr MN çubuğunun M ucuna (-) yüklü K cismi, N

ucuna (+) yüklü bir elektroskop yaklaştırılıyor.

Buna göre;

I. elektroskobun yaprakları biraz kapanır.

II. Çubuğun M ucu (+) yüklenir.

III. Çubuğun N ucundan M ucuna doğru (+) yük-

ler hareket ederler.


A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III


1-E 2-D 3-A 4-E 5-B 6-D

7-A 8-D 9-A 10-A 11-D 12-E

L

K M

+4qM

+q

+3q +3q

K MF

Nötr

-+ ++

+ +

+ ++ +

--- -

-

K

M N

ELEKTROSTATİK


1)

F ve K elektroskopları özdeş ve yüklüdür. >

dir. Elektroskoplar birbirlerine yeterince yaklaştırı-

lıyor.

Buna göre;

I. F biraz kapanır, K biraz açılır.

II. F ve K biraz açılır.

III. F ve K biraz kapanır.

IV. F biraz kapanır, K kapanıp açılır.


A) Yalnız II B) I, II ve III C) I, III ve IV

D) II, III ve IV E) I, II ve IV

2)

Elektroskoplar özdeş, P, F, M yüklüdürler. P cis-

mi, F’ye dokundurulduğunda F’nin yaprakları bi-

raz kapanıyor. Sonra P cismi M’ye dokundurul-

duğunda, M’nin yaprakları kapanıp açılıyor.

Buna göre;

I. Başlangıçta P ve F aynı cins yüklüdür.

II. Son durumda, P, F, M aynı cins yüklüdür.

III. ilk durumda F’nin yükü M’den fazladır.



D) I ve II E) II ve III

3)

Yüklü elektroskoba K cismi yaklaştırıldığında

elektroskobun yaprakları biraz daha açılıyor.

K cismi elektroskoba dokundurulursa;

I. Yapraklar biraz açılır.

II. Yapraklar biraz kapanır.

III. Yaprakların açıklığı değişmez.


A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


4)

K ve F elektroskopları yüklüdür. Bu elektroskopla-

ra yüklü, iletken X ve Y cisimleri yaklaştırıldığında

K’nın yaprakları biraz kapanırken, F’nin yaprakları

biraz açılıyor.

Buna göre;

I. X ve K zıt cins yükle yüklüdür.

II. Y ve F zıt cins yükle yüklüdür.

III. X’in yük miktarı K’dan fazladır.




TEST - 5

F K

P

F M

K

K F

X Y

F

ELEKTROSTATİK


5)

P ve R elektroskopları özdeş ve yüklüdür. >

dır. K anahtarı kapatıldığında R’nin yaprakları

arası açı yine oluyor.

Buna göre, son durumda;

I. P ve R aynı cins yükle yüklüdür.

II. P’nin yaprakları arası açı da olur.

III. R’nin yaprakları kapanıp açılmıştır.


A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) II ve III E) I,II ve III

6)

Özdeş, yüklü K ve M elektroskoplarının topuzları

arasına F cismi yaklaştırıldığında K biraz açılı-

yor, M biraz kapanıyor.

Buna göre;

I. F ve K zıt cins yüklüdür.

II. F ve M zıt cins yüklüdür.

III. K ve M zıt cins yüklüdür.


A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

D) Yalnız III E) II ve III

7)

(+)Yüklü X elektroskobuna aynı cins yüklü K cis-

mi Şekil –I’deki gibi yaklaştırılıyor. Bu

elektroskoba Şekil –II’deki gibi nötr M cismi de

yaklaştırıldığı andayapraklarda ne gözlenir?

A) Biraz daha açılır.

B) Biraz kapanır.

C) Değişmez.

D) Önce kapanır sonra açılır.

E) Tamamen kapanır.

8)

X, Y, Z elektroskopları özdeş ve +2q yüküyle yük-

lüdür.

Nötr bir M cismi önce X, sonra Y ve daha sonra Z

elektroskoplarına sırasıyla dokunduruluyor. Son

durumda elektroskopların yaprakları arasın-

daki X, Y, Z açıları arasındaki ilişki nedir?

A) X >Y>Z B) X = Y = Z

C) Z>Y>X D) Y>X>Z

E) Y>Z>X

P R

K M

F

Nötr

+ + +

K

Şekil -I Şekil -II

-+ ++

+ +

+ ++ +

-+ ++

+ +

+ ++ +

+ + +

K

MNötr

X Y Z

+2q +2q +2q

ELEKTROSTATİK


9)

K, L, M elektroskopları özdeş ve sırasıyla +q, -q

ve +q yüküyle yüklüdür. Önce S anahtarı kapatı-

lıp denge sağlanınca açılıyor, sonra T anahtarı

kapatılıyor.

Buna göre son durumda:

I. K elektroskobu nötrdür.

II. L ve M elektroskopları (+) yüklüdür.

III. L ve M elektroskoplarının yaprakları arasın-

daki açılar eşittir.


A) Yalnız III B) I ve III C) I ve II


10)

Nötr MN çubuğunun N ucuna nötr bir elektroskop

yaklaştırılıyor. Daha sonra çubuğun M ucuna (+)

yüklü F cismi yaklaştırıldığında;

I. Çubuğun M ucu (+) yüklenir.

II. Elektroskobun yaprakları (+) yüklenir.

III. Elektroskobun topuzu (+) yüklenir.


A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II


11)

Nötr haldeki K cismi yüklü elektroskobun topuzu-

na dokundurulup, daha sonra küresel L cismine

içten dokunduruluyor.

K cismi tekrar elektroskobun topuzuna dokundu-

rulursa, elektroskobun yapraklarının hareketi

için ne söylenebilir?

A) Değişiklik olmaz.

B) Biraz açılır.

C) Biraz kapanır.

D) Tamamen kapanır

E) Önce kapanıp sonra açılır.

12)

N cismi T cismine içten dokundurulup çekiliyor.

Toprak bağlantısı kesildikten sonra, M küresi T ye

dıştan dokunduruluyor.

M’nin son yükü kaç q olur?

A) Nötr B) –q C) -2q D) 5

q E)

4

q

1-D 2-E 3-E 4-A 5-E 6-E

7-B 8-C 9-E 10-A 11-C 12-C

K L M

+q -q +q

S T

+++ +

+

F

M N

K

L

T

3r

-8q Nö t r+7q

r

M N

r

ELEKTROSTATİK


COULOMB KUVVETİ

Yüklü cisimler arasındaki etkileşme kuvvetine

Coulomb Kuvveti denir.

221

d

q.q.kF

F: Yükler arasındaki etkileşme kuvveti.

d: Yükler arası uzaklık.

k: 9.109 )katsayısabit(c

Nm2

2

21d

q.q.kF

22d

q.q2F

23

23

23

d

q.q.kF

d4

q.q4.kF

)d2(

q.q4.kF

24

24

24

d

q.q2.kF

d4

q.q8.kF

)d2(

q2.q4.kF

ELEKTRİKSEL ALAN:

Yüklü bir cismin etkisini gösterdiği bölgeye, o yü-

kün elektriksel alanı denir.

+q yükünün O’da oluşturdu-

ğu elektriksel alan E’dir.

-q yükünün O’da oluşturdu-

ğu elektriksel alan E’dir.

ELEKTRİKSEL ALAN ÇİZGİLERİ

(+) yüklü bir cismin elektriksel

alan çizgileri yüksen dışarıya

doğrudur.

(-) yüklü bir cismin elektriksel

alan çizgileri yüke doğrudur?

(+) ve (-) yüklerin alan çizgileri şekildeki gibidir.

(+) yüklü iki cismin elektriksel alan çizgileri şekil-

deki gibidir.

(-) yüklü iki cismin elektriksel alan çizgileri şekil-

deki gibidir.

+ -

+

-

F

+q1

+q2

Fd

+q

d

-qF1 F1

+2q

d

+q

F2 F2

+4q

2d

+q

F3 F3

+4q

2d

-2qF4 F4

+

-

+q o

Ed

E= kq

d2

-q o

Ed

E= kq

d2

ELEKTROSTATİK


1)

Yükler arasındaki elektriksel kuvvet şekil-I’de F1,

Şekil-II’de F2 ise F1/F2 oranı kaçtır?

A) 0,5 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4

2.

K, L, M yükleri arasında oluşan alan çizgilerinin

görünümü şekildeki gibidir.

Yüklerin işareti aşağıdakilerden hangisi gibi-

dir?

K L M

A) - - -

B) + - -

C) - + +

D) - + -

E) - - +

3.

Yükler arasındaki elektriksel kuvvet şekil-I’de F1,

Şekil-II’de F2 ise F1/F 2 oranı kaçtır?

A) 2

1 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4

4.

K ve L yüklerinin alan çizgileri şekildeki gibidir.

Yüklerin işareti aşağıdakilerden hangisi gibi-

dir?

K L

A) + -

B) - -

C) + +

D) - +

E) - Nötr

5. +q yükünün K ve L

noktalarında oluş-

turduğu elektriksel

alanın büyüklükleri oranı L

K

E

E kaçtır?

A) 4 B) 2 C) 1 D) 4

1 E)

2

1

6. Şekildeki yüklerin birbirlerine

uyguladığı kuvvet F’dir.

F kuvvetinin büyüklüğünü

artırmak için;

I. d uzaklığı artırılmalı

II. +q1 yükü artırılmalı,

III. +q2 yükü arttırılmalı

İfadelerinden hangileri yapılmalıdır?



1.B 2.B 3.A 4.A 5.D 6.D

TEST - 1

+q +q

d

+4q +q

2d

Şekil-I Şekil-II

K L M

+q +q

d

-2q +q

d

Şekil-I Şekil-II

K L

K

+

+q L

d 2d

+q1 +q2

d

elektrostatİk bölüm -6 - fizikcicozer.com · elektrostatİk 9. sinif 259 kara fİzİk...

Documents