elementary school level glossary - · pdf fileamount ပ ်ာဏ ... meter stick...

Elementary School Level

Glo

ssar

y Science Glossary

English / Burmese

Translation of Science Terms Based on the Coursework for Science Grades 3 to 5.

Word-for-word glossaries are used for testing accommodations for ELL/LEP students.

Last Updated: December 2017

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

P-16 Office of Elementary, Middle, Secondary and Continuing Education and Office of Higher Education

Office of Bilingual Education and World Languages http://www.emsc.nysed.gov/biling/

THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK

Regents of The University

BETTY A. ROSA, Chancellor, B.A., M.S. in Ed., M.S. in Ed., M.Ed., Ed.D. ................. Bronx T. ANDREW BROWN, Vice Chancellor, B.A., J.D. ........................................................... Rochester ROGER TILLES, B.A., J.D. ................................................................................................. Great Neck LESTER W. YOUNG, JR., B.S., M.S., Ed.D. . ...................................................................... Beechhurst CHRISTINE D. CEA, B.A., M.A., Ph.D. . ........................................................................... Staten Island WADE S. NORWOOD, B.A. ............................................................................................... Rochester KATHLEEN M. CASHIN, B.S., M.S., Ed.D. ...................................................................... Brooklyn JAMES E. COTTRELL, B.S., M.D. ....................................................................................... New York JOSEPHINE VICTORIA FINN, B.A., J.D. .............................................................................. Monticello JUDITH CHIN, M.S. in Ed. ............................................................................................... Little Neck BEVERLY L. OUDERKIRK, B.S. in Ed., M.S. in Ed. ........................................................... Morristown CATHERINE COLLINS, R.N., N.P., B.S., M.S. in Ed., Ed.D. ............................................ Buffalo JUDITH JOHNSON, B.A., M.A., C.A.S. ............................................................................. New Hempstead NAN EILEEN MEAD, B.A. ................................................................................................ Manhattan ELIZABETH S. HAKANSON, A.S., M.S., C.A.S. ................................................................ Syracuse LUIS O. REYES, B.A., M.A., Ph.D. ................................................................................... New York SUSAN W. MITTLER, B.S., M.S. ....................................................................................... Ithaca Commissioner of Education and President of The University MARYELLEN ELIA Executive Deputy Commissioner ELIZABETH R. BERLIN The State Education Department does not discriminate on the basis of age, color, religion, creed, disability, marital status, veteran status, national origin, race, gender, genetic predisposition or carrier status, or sexual orientation in its educational programs, services and activities. Portions of this publication can be made available in a variety of formats, including braille, large print or audio tape, upon request. Inquiries concerning this policy of nondiscrimination should be directed to the Department’s Office for Diversity and Access, Room 530, Education Building, Albany, NY 12234.

http://www.emsc.nysed.gov/biling/

SCIENCE GLOSSARY - ELEMENTARY SCHOOL LEVEL

NYS Statewide Language RBERN 1

ENGLISH BURMESE

A absorb စပယသည acceleration အ႐ န acid rain အကစစ း adapt လ ကေလ ာညေထြ ႐ ေအာင ျပငဆငသည adaptation ဆေလ ာေအာင ျပငဆငျခငး adjust က ကညႇ သည air ေလ air pressure ေလဖ အား air resistance ေလခခအား alto တရ ယာသ amount ပ ာဏ amphibian ကနးေနေရေန သတဝါ analyze ခြြျခ းစ တျဖာ anemometer ေလတ ကႏႈနးတ ငးက ရ ယာ animal တ ရစာၦန apply အသးခ သည around ပတပတလည arrange အစအစဥ artery ေသြးလႊတေၾကာ arthropod အဆစပါသည သတဝါ asteroid ၿဂ ဟသ ၿဂ ဟ ႊား atmosphere ေလထ atom အကတ axis ဝင႐ း

B balance ဟနခ က balanced forces ဟနခ ကထ နးအား bar graph ဘားပျပဂရပ barometer ေလဖ အားတ ငးက ရ ယာ battery ဘကထရ



ENGLISH BURMESE

behavior အျပအ beneficial အက းျပေသာ best အေကာငးဆး bird င က blink တတတ တတတ ျဖစသည block ပ တသည blood tissue ေသြးတစ႐ း blood vessel ေသြးေၾကာ body heat ခႏၶာက ယအပခ န bone အ႐ း bone tissue အ႐ းတစ႐ း brain ဥးေႏ ာက breathe အသက႐ သည bronchi ေလျပြန buoyant force ေရေပၚေပၚႏ ငအား

C calculator ဂဏနးတြကစက camera ကင ရာ camouflage တစသားတညးျဖစေအာင အေယာငေဖ ာကျခငး capillary ဆခ ည င carnivore အသားစားသတဝါ caterpillar ခေကာင cause-and-effect အေၾကာငးတရားႏ င အက းအျပစ cell ဆြလ cell membrane ဆြလအေျ ႇး cell wall ဆြလနရ Celsius (C˚) ဆြလစးယပ (C˚) centimeter (cm) စငတ တာ (cm) central nervous system ပင အာ႐ေၾကာ စနစ change ေျပာငးသည change of direction ဥးတညခ က ေျပာငးသည change of motion ေ႐ြ႕လ ား ႈ ေျပာငးသည



ENGLISH BURMESE

change of speed အ႐ န ေျပာငးသည characteristic ထးျခားေသာ ပငက လကၡဏာ chemical ဓာတေဗဒဆ ငရာ chemical change ဓာတေဗဒဆ ငရာ ေျပာငးလြ ႈ chemical property ဓာတေဗဒဆ ငရာ ဂဏသတ chemical weathering ဓာတေဗဒဆ ငရာ ရာသဥတျပလပ ႈ chlorophyll ကလ ႐ ဖးလ chloroplast ကလ ႐ ပလတစ choose ေ႐ြးခ ယ cinder cone volcano းေသြးျပာ ကေတာပ းေတာင circuit ပတလ း circulatory system ေသြးလ ညပတ ႈ စနစ cirro- က င႐ - cirrus cloud တ င classification အ းအစားခြြျခားျခငး classify အ းအစား သတ တသည claws လကသညး climate ဥတရာသ cloud တ collect စေဆာငးသည color အေရာင column ေကာလ comet ဥက ာပ common သာ န community အသ ငးအဝနး compare ႏ ႈငးယ ဥ compass သလ ကအ ေျ ႇာင competition ယ ဥၿပ င ႈ composite volcano ေပါငးစပျပလပထားေသာ းေတာင compost pile သစ႐ြကေဆြးပ compound ျဒပေပါငး compound microscope ေပါငးစပ အဏၾကညက ရ ယာ



ENGLISH BURMESE

computer ကြနပ တာ conclusion န ဂး condensation ေငြ႔ရညဖြြ႕ျခငး condition အေျခအေန conduction လ ပကးျခငး conductivity လ ပကးသတ conductors လ ပကးပစၥညး conservation ထ နးသ းေစာငေ႐ ာကျခငး consumer သးစြြသ contain ပါဝငသည container ထညသညခြက content ပါဝင ႈ convection ေလေႏြးေစျခငး crest ထ ပစြနး crust အနားသား crystal ပေဆာငခြ cubic centimeter က ဘစ စငတ တာ cycle စကဝ ငး Cytoplasm စ ငတ ပလာစ



D dam ေရကာတာ data အခ ကအလက data table အခ ကအလက ဇယား decomposer ၿဖ ခြြသ decrease ေလ ာနညးသည define သတ တသည definite တ က ေသာ density သ ပသညး ႈ deposition အနညထ ငျခငး derived ရ႐ လာေသာ describe ေဖာျပသည design ပစ development ဖြ႕ၿဖ းတ းတက ႈ diagram ပၾက း die ေသသည difference ျခားနား ႈ digestive system အစာေခ စနစ direction ဥးတညခ က directly တ က႐ က discuss ေဆြးေႏြးသည disperse ပ ႕ႏ ႕သြားသည distance အကြာအေဝး distribute ျဖန႔ျဖ းသည draw ဆြြသည

E earth က ာၻ earthquake ငလ င earthworm တေကာင eat စားသည echo ပြတငသ ecosystem ေဂဟစနစ effect အက းအျပစ



efficient ကၽြ းက ငေသာ egg ဥ electric လ ပစစ electric current လ ပစစစးေၾကာငး electrical energy လ ပစစစြ းအင electromagnet လ ပစစသလ က electromagnetism လ ပစစသလ ကစြ းအင electron အလကထ႐ြန elements ျဒပစင ား elevation ျ ႇငတငျခငး eliminate ႐ ငးပစသည emit ထတသည energy စြ းအင energy resources စြ းအင ရငးျ စ ား environment ပတဝနးက င equal ည ေသာ erosion တ ကစား ႈ error အ ား eruption ျခစား ႈ esophagus အစာ ျပြန establish စတငသည estimate ခန႔ နးသည estimation ခန႔ နးခ က evaluate အကြျဖတသည evaporate အေငြ႕ပ သည evaporation အေငြ႕ပ ျခငး evidence အေထာကအထား example ဥပ ာ exercise ေလက ငခနး exoskeleton ျပငပအ႐ းအဖြြ႕အစညး experiment စ းသပခ က explain ႐ ငးျပသည external ျပငပ eyes ကလး ား



F fact အခ ကအလက factor အေျခခအေၾကာငး Fahrenheit (°F) ဖာရငဟ က (°F) fault အ ား feather င ကေ ြး feature အဂၤါရပ features အဂၤါရပ ား fins ဆးေတာင ား fish ငါး fixed pulley စကသးအေသ float ေပါေလာေပၚသည flood ေရလႊ း းသည flowers ပနး ား food chain ဆငကြစားစဥ food web အစားအစာ ကြနရက force အား form ပစ former ယခင formula ပေသနညး fossil ေက ာကျဖစ႐ပၾကြငး fossil fuel ေ႐ း႐ပၾကြငး ေလာငစာ frequency ႀက ႏႈနး friction ပြတတ က ႈ fruit သစသး fulcrum လညခ က function လပငနး fur သ းေ ြး

G galaxy အာကာသဟငးလငးျပင႐ ၾကယစ gas ဓာတေငြ႕ generation ျဖစေပၚလာျခငး generator လ ပစစဓာတအားေပးစက



germinate အေညႇာကေပါကသည germination အေညႇာကေပါကျခငး glacier ေရခြျ စ graduated cylinder အတ ငးအတာ ဆလငဒါ gram (g) ဂရ (g) graph ပျပဂရပ graphic ပဆြြျခငးဆ ငရာ gravity ဆြြအား greatest အေကာငးဆး green plant အစ းေရာင အပင ground ေျ ႀကး groundwater ေျ ေအာကေရ grow ႀကးထြားသည growth ႀကးထြားႏႈနး

H habitat ေနထ ငရာ hail းသး hair ဆပင hand lens လကက င နဘလး hardness ာေၾကာ ႈ harmful အႏရာယျဖစႏ ငေသာ health က နး ာေရး healthy habit က နး ာေသာ အေလအထ hearth းလငးဖ hearth muscle ႏ လးၾကြကသား heat အပ heat energy အပစြ းအင herbivore အပငစားသတဝါ hibernation နားထားျခငး host လကခေကာင human လ humidity စ ထ ငး ႈ hurricane ေလ နတ ငး



hygrometer ေလဖ အားတ ငးက ရ ယာ Hypothesis အဆ ၾက း

I identify ထတေဖာသည identical တေထရာတညးျဖစေသာ igneous rock းသငေက ာက illuminate အလငးေရာငေပးသည illustrate ပျဖငေဖာျပသည inclined plane ေစာငးထားေသာျပငည increase တ းလာသည Independent variable သးျခား က နး႐ င indicate ညႊနျပသည inference ဆ ေလ ာ နကနေသာန ဂး information အခ ကအလက inherit အေ ြဆကခသည inherited adaption ဆကခရ႐ ေသာ ဆေလ ာေအာငျပျပင ႈ inherited trait ဆကခရ႐ ေသာ လကၡဏာ inquiry စစ းျခငး insect အငးဆကပ း insulator အပလရနသးသည ပစၥညး interact တ႔ျပနသည internal အတြငးပ ငး interpret ဘာသာျပန interval ၾကားကာလ invertebrate ေက ာ႐ း ြ တ ရစာၦန investigate စစ းစစေဆးသည

J jaw ေ း႐ း jellyfish ဂ ယလငါး joint အဆစ journal ဂ ာနယ

K



kilogram (kg) ကလ ဂရ (kg) kiloliter (kl) ကလ လတာ (kl) kilometer (km) ကလ တာ (km) kinetic energy အေ႐ြ႕စြ းအင kingdom ေလာက kitten ေၾကာငေပါကေလး knowledge ဗဟသတ

L label အညႊနး land ကနးေျ landslide ကနးေျ ၿပ ျခငး large intestine အ ႀကး larva ပ းေလာကလနး latitude လတက lava ေခ ာရည leaf သစ႐ြက learned ေလလာသငယထားသည learned adaptation ေလလာသငယထားသည လ ကေလ ာညေထြျဖစ ႈ least အနညးဆး leaves သစ႐ြက ား leg ေျခေထာက length အ႐ ည levee တာေပါင႐ း lever ေ ာငးတ life cycle ဘဝ သသရာ life span ဘဝ သကတ း light အလငးေရာင lighting းအလငး line graph လ ငးပျပဂရပ lines of force အားလ ငး ား liquid အရည list စာရငး liter (L) လတာ (L)



live ေနထ ငသည living အသက႐ ေသာ living thing သက႐ သတဝါ location တညေနရာ lunar eclipse လၾကတျခငး lungs အဆတ luster အေရာငစ ျခငး

M magma ေက ာကရညပ magnet သလ က magnetic field သလ ကစကကြငး magnetic force သလ ကအား magnetism သလ ကဓာတ magnifier နဘလး maintain ထ နးထားသည major အဓ က mammal ႏ ႔တ ကသတဝါ mass ျဒပထ mates ၾကငေဖာ ား matter ျဒပ measure တ ငးတာသည mechanical စက ႈဆ ငရာ mechanical energy စက ႈစြ းအင metamorphic rock အသြငေျပာငးေက ာက metamorphosis အသြငေျပာငးလြျခငး meter (m) တာ (m) meter stick တာတ method နညးလ း metric ruler ကထရစေပတ microscope အဏၾကညက ရ ယာ migration ေ႐ႊ႕ေျပာငးျခငး milligram (mg) လဂရ (mg) millimeter (mm) လ တာ (mm)



mineral သတ ဓာတ mitochondria ကတ ခြနဒရယား mixture ေရာစပျခငး models ပစ ား moisture ေရေငြ႕ molecule ေ ာလက း mollusk ခ႐ း motion လႈပ႐ ား ႈ motor ေ ာတာ mouth ပါးစပ movable pulley လႈပႏ ငေသာ စကသး muscle tissue ၾကြကသားတစ႐ း muscular system ၾကြကသား စနစ

N nail အ ႐ ကသ/ လကသညး natural events သဘာဝ အျဖစအပ က ား negative အႏတသဘာဝ nervous system အာ႐ေၾကာ စနစ neuron အာ႐ေၾကာဆြလ niche နရကလ ငေပါက nimbus း ညးတ ေတာင nonliving thing သက ြ nonrenewable ျပနလညအသစျပလပ ရႏ ငေသာ nonrenewable energy resource ျပနလညအသစျပလပ ရႏ ငေသာ စြ းအင ရငးျ စ nose ႏ ာေခါငး nucleus သက႐ ကလာပစညး၏ ဗဟ ခ က number နပါတ nutrient အစာအာဟာရ

O object ဝတ ပစၥညး objective lens အဏၾကည နဘလး observable ျ ငႏ ငေသာ observation ေလလာျခငး



observe ေလလာသည obtained ရ႐ ထားေသာ occur ျဖစေပၚသည odor အန႔ offspring အေကာငေပါက omnivore အစစား သတဝါ opinion ထငျ ငခ က orbit ၿဂ ဟပတလ း order အစအစဥ organ က ယအဂၤါ organ system က ယအဂၤါ စနစ organism ဇဝ႐ပ organize ဖြြ႕စညးသည original ရငး ovary သားဥအ overabundance အလြနအလ ပယျဖစျခငး ozone အ ဇနးလႊာ

P parallel circuit ၿပ ငလ ပစးပတလ း parasite ကပပါးေကာင path လ းေၾကာငး pattern ပစ percent, percentage ရာခ ငႏႈနး period ကာလ permanent magnet သလ ကအေသ phases အဆင ား phenomena ျဖစစဥ photosynthesis အလငးေရာငစြ းအငျဖင အစာခ ကလပျခငး physical ႐ပပ ငးဆ ငရာ physical change ႐ပပ ငးဆ ငရာ ေျပာငးလြ ႈ physical environment ႐ပပ ငးဆ ငရာ ပတဝနးက င physical property ႐ပပ ငးဆ ငရာ ဂဏသတ physical weathering ႐ပပ ငးဆ ငရာ ရာသဥတျပလပျခငး



pie graph ပ ငပျပဂရပ pistil ပြင ဝတဆ pitch အသ အန အျ င planet ၿဂ ဟ plant အပင polar ဝင႐ းစြနး pollen ဝတ ႈန pollinate ဝတ ႈနကးသည pollution ညစည း ႈ position အေနအထား positive အေပါငးဓာတ potential energy အတည စြ းအင precipitation အနညက ျခငး predator သားရြ predict ခန႔ နးသည prediction နးဆ ႈ presence ႐ ေနျခငး previous ယခငက prey သားေကာင primary အေျခခ probable ျဖစႏ ငေသာ procedure လပထးလပနညး process လပငနးစဥ produce ထတလပသည producer ထတလပသ properties ဂဏသတ ား protect ကာကြယသည proton ပ႐ တြန provide ေပးအပသည pull ဆြြသည pulley စကသး pupa ပ းတးလး puppies ေခြးေပါကေလး ား push တြနးသည



R rabbit ယန radiation ေရာငျခညျဖာျခငး rain း rearrange ျပနလညစစဥသည reason အေၾကာငးအရငး receive လကခရ႐ သည record ကးယသည rectum စအ recycle ျပနလညအသးျပသည reduce ေလ ာခ သည refer ညႊနးဆ သည reflect အလငးျပနသည refract အလငးယ ငသည relationship ဆကဆေရး relative humidity ႏ ႈငးယ ဥ စ ထ ငးဆ relevant ဆေလ ာေသာ remain the same ယခငအတ ငး အတတျဖစသည renewable ျပနလညအသစျပလပႏ ငေသာ renewable energy resource ျပနလညအသစျပလပႏ ငေသာ စြ းအင ရငးျ စ repair ျပျပငသည repel တြနးကနသည represent က ယစားျပသည reproduce ျပနလညထတလပသည reproduction ျပနလညထတလပျခငး reptile တြားသြားသတဝါ required သတ တထားေသာ respiratory system အသက႐ စနစ respond တ႔ျပနသည response တ႔ျပန ႈ responsible တာဝန႐ ေသာ result ရလဒ rest အနားယသည



reuse ျပနလညအသးျပသည revolution ေျပာငးလြပစျခငး revolve လညပတသည riding a bicycle စကဘးစးျခငး rock ေက ာကတး rock cycle ေက ာကတး သသရာ role တာဝန root အျ စ rotate လညသည rotation လညပတ ႈ rubbing ပြတတ ကျခငး ruler (metric) ေပတ ( ကထရစ) runoff စးက သည

S saliva တေထြး salivate သြားရညက သည scale အတ ငးအတာ scientific inquiry သ ပၸနညးက စစ း ႈ scientific investigation သ ပၸနညးက စစ းစစေဆး ႈ scientific thinking သ ပၸနညးက ေတြးေခၚ ႈ screw တ းေစာငးသည seasonal ရာသအလ က seasonally အခါရာသအေလ ာက seasons ရာသဥတ secondary ဒတ ယ sediment အနည sedimentary rock အနညက ေက ာက seed အေစ seedling ပ းပင select ေ႐ြးခ ယသည senses စဥးစားဥာဏ sense organ အာ႐ခ အဂၤါ sequences အစအစဥ



series circuit တနးဆက လ ပစးပတလ း sewage အညစအေၾကး shadows အရ ပ ား shape ပစ shells အခြ ာ shelter အ းအကာ shield volcano ဒ ငးပ းေတာင shiver ခ ကခ ကတနသည significant အေရးပါေသာ similarity ဆငေသာ simple machine ႐ း႐ ငးေသာ စက sink လကေဆးကန situation အေျခအေန size အ႐ြယအစား skeletal muscle အ႐ းၾကြကသား skeletal system အ႐ းစနစ skin အေရျပား sky ေကာငးကင sleet းႏ ငး small intestine အသ smooth muscle ႏးညြတၾကြကသား snow ႏ ငး soil ေျ ႀကး soil texture ေျ ႀကး အေနအထား solar cell ေနေရာငျခညက လ ပစစစြ းအားသ ႔ေျပာငးသည က ရ ယာ solar system ေနေရာငျခညသး စနစ solid အခြ solidification အခြျပျခငး solubility ေပ ာဝငသတ solute ေပ ာရည solution ေျဖ႐ ငးခ က sound အသ sound recorder အသဖ းစက source အရငးအျ စ



space အာကာသ species းစ တ specific တ က ေသာ speed အ႐ န spine ေက ာ႐ း spinal cord ေက ာ႐ း အာ႐ေၾကာ sponge ေရျ ႇပ spore း ႈန spring scale စပရ န အတ ငးအတာ sprout အစ ႔အေညႇာက stages အဆင ား stamen ဝတဆဖ stalks ႐ းတ ား star ၾကယ state ျပညနယ static charge အတည လ ပစစဓာတအား static electricity အတည လ ပစစ stem ပငစည stigma အ ညးစက stimulus လႈ႕ေဆာ ႈ stomach အစာအ storms နတ ငး ား stopwatch စခ နယနာရ strategy နညးဗ ဟာ strato အထက stratus cloud တ အလႊာ streak အစငးအက ား structural adaptation ဖြြ႕စညးတညေဆာကပဆ ငရာ လ ကေလ ာညေထြျဖစ ႈ structure ဖြြ႕စညးတညေဆာကပ subsoil ေအာကခေျ ဆလႊာ substance အရာဝတ summarize အက ဥးခ ပသည sun ေန sunny ေနသာေသာ



support အေထာကအပ surface ကႏ ာျပင survive, survival ႐ ငသနသည၊ ႐ ငသန ႈ surviving ႐ ငသနေနထ ငသည sweat ေခၽြး switch ေျပာငးသည system စနစ

T tadpole ဖားေလာငး tape measure ေပႀက း teeth သြား ား temperate အပအေအး တေသာ temperature အပခ န temporary magnet ယာယသလ က theory သေဘာတရား thermometer အပခ နတ ငးက ရ ယာ thrive ႐ ငသနသည thunderstorm းႀက း နတ ငး tissue တစ႐ း tongue လ ာ tool က ရ ယာ topsoil အေပၚယေျ ဆလႊာ tornado ေလဆငႏ ာေ ာငး trachea ေလျပြန trait လကၡဏာ transfer ေ႐ႊ႕ေျပာငးသည transport ပ ႔ေဆာငသည trial အၿ း tropical အပပ ငးေဒသ troposphere ေျ အထက ၆-၁၀ ကလ တာအတြငး ေလထ trough ဖ အားနညးရပဝနး trunks ပငစည turbine ေလရဟတ



type ပစ

U unbalanced forces တေသာအား ား unequal ည ေသာ under ေအာက ာ universe စၾကဝဠာ

V vacuole ေရအ တ variable ေျပာငးလြႏ ငေသာ vegetable ဟငးသးဟငး႐ြက vein ေသြးျပနေၾကာ vertebrate ေက ာ႐ း႐ သတဝါ visible ျ ငႏ ငေသာ volcano းေတာင voltmeter ဗ ႔အားတ ငး က ရ ယာ volume ထထည

W waste အညစအေၾကး water ေရ water cycle ေရသသရာ water vapor ေရေငြ႕ wavelength လႈ ငးအလ ား weather းေလဝသ weathering းေလဝသျပလပျခငး wedge သပ week ရကသတပတ weight အေလးခ န wheel and axle ဘးႏ င ဝင႐ း width အက ယ wind ေလ wind vane ေလရဟတဒလက wings ေတာငပ ား

elementary school level glossary - · pdf fileamount ပ ်ာဏ ... meter stick...

Documents