Studium podyplomowegra�ki komputerowej

GRUPA I

Encyklopedia

-1-

-2-

PPI

PPI (ang.pixels per inch) – liczba pikseli przypadająca na cal długości. Jednostka stosowana do określania rozdzielczości obrazów rastrowych. W zależności od urządzenia wyjściowego (monitor,drukarka,naświetlarka) przyjęto następujące wartości ppi, uznawane za wystarczające dla uzyskania ergonomicznego, niepostrzępionego obrazu: * 72-100 ppi – obrazy wyświetlane na monitorach * 150-200 ppi – wydruki średniej jakości oraz obrazy na wyświetlaczach telefonów komórkowych * 300 ppi – wydruki jakości fotograficznej, obrazy do druku offsetowego * 400 ppi – naświetlarki fotograficzne, uzyskiwanie odbitek najwyższej jakości Istnieje zależność rozdzielczości każdej publikacji odwrotnie proporcjonalna do jej formatu: Im mniejszy format - tym większa rozdzielczość: * wizytówki - 300, 360 lub więcej ppi * gazety, książki - 200 - 300 ppi * plakaty - 150 ppi * billboardy - 30 - 50 ppi

Ukazanie zmiany jakości obrazu w zależności od ppi

Ukazanie zmiany wielkości pliku w zależności od ppi

-3-

DPI

DPI (ang.dots per inch) – liczba punktów obrazu przypadająca na cal. Każdy punkt składa się z różnych kolorów (zwykle 4-6 ). Ze względu na ich małą ilość, urządzenie drukujące ma możliwość łączenia barw aby uzyskać wszystkie kolory obrazu. DPI jest jednostką stosowaną do określenia stopnia szczegółowości obrazu generowanego przez drukarki, plotery, naświetlarki itp. Obraz składa się z punktów obrazu, których środki pozostają w stałych odległościach względem siebie, a ułożone w rzędach i kolumnach tworzą macierz. Rozdzielczość pozioma (w rzędach) jest rzeczywistą rozdzielczością urządzenia i jeśli nie podano inaczej, oznacza także rozdzielczość pionową. Coraz częściej jednak producenci deklarują rozdzielczość pionową wielu typów urządzeń będącą wielokrotnością rozdzielczości rzeczywistej, co tylko częściowo odpowiada prawdzie, gdyż rozwiązane polega na tym, że plamki w sąsiednich rzędach nachodzą częściowo na siebie.

Przykładowo drukarki 1200 dpi wykorzystują 1200 kropek tuszu w każdym calu. Jeśli drukujemy obraz w 300 PPI, każdy piksel będzie się składać z 16 mniejszych kropek tuszu (1200 DPI x 1200 dpi / 300 x 300 PPI PPI). Im niższe DPI tym mniej punktów atramentu tworzące każdy piksel, co może wpływać na gorszy wygląd koloru. Wyższe DPI to zazwyczaj wierniejsze odwzorowanie kolorów i przejść między nimi acz i większe zużycie tuszu i dłuższy czas wydruku.1

1 Źródło: Internet

Porównanie DPI i PPIObraz 10px na 10 px na monitorze komputera zazwyczaj wymaga znacznie większej ilości punktów do wiernego odwzorowania obrazu przy wydruku. Ma to związek z niewystarczającą ilością kolorów w urządzeniach drukujących. W przedstawionym przykładzie zastosowana została siatka 60x60. Mimo to brak jest płynnych przejść tonalnych.

-4-

W niniejszym referacie chciałbym poruszyć zagadnienia tinty i apli. Tinta w plastyce to tło nałożone jasną farbą, natomiast w technikach DTP termin ten odnosi się do ilości farby, jako jednolite tło nałożone nałożone jedną lub kilkoma rodzajami farby w ilości poniżej 100% każda1. W poligrafii efektem tinty jest raster czyli symulacja obrazu wielotonalnego, za pomocą obrazu jednotonalnego przy pomocy drobnego wzoru2.

Gdy używamy barw takich jak cyjan, magenta i żółta w przyrostach od 10 do 90% to możemy otrzymać około 1330 tint, a z barwą czarną będzie to około 15 tysięcy. Poniżej 10% lub powyżej 90% tinta może ulec przekłamaniu i mogą nie być prawidłowo odwzorowane w druku. Dzięki zastosowaniu tinty, koszty druku są znacznie mniejsze niz w przypadku druku czterokolorowego. O tym jak będzie wyglądała barwa po zmieszaniu tint informują nas wzorniki kolorów. Efekt końcowy jest zależny kontroli wydruku, maszyny drukującej oraz podłoża na którym będzie drukowanie przebiegać.3

1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Tinta 2 http://pl.wikipedia.org/wiki/Raster_(poligrafia)3 “The Production Manual - Graphic design Handbook”, Ambrose Gavin, Harris Paul.

Tinta i apla

-5-

Z kolei apla to krycie w 100% dowolnego koloru1. Używamy jej gdy chcemy “odciążyć” grafikę z jednolitym tłem. Wtedy definiujemy tło wektorowo za pomocą konkretnej barwy. Taka ilustracja “waży” znacznie mniej niż jej odpowiednik w psd.

2 http://pl.wikipedia.org/wiki/Apla

-6--6-

Czerń drukowana jedynie ze 100% koloru czarnego (składowej CMYK). Wy-korzystując czerń K nie uzyska się wysokiego nasycenia czerni, jest ona „wyprana”, wyklucza on jednak ryzyko rozmycia spowodowanego nawet mi-nimalnym przesunieciem przy druku klisz poszczególnych kolorów. Szczegól-nie ważne jest to w przypadku drukowania tekstu, lub niewielkich czarnych logotypów. Z powodu niskiego nasycenia, „wyprania” - słabo sprawdza się w przypadku apli.

Czarny kolor składający się z dwóch czarnych składowych (np. K + Pantone Black). Dzięki temu można uzyskać ładną, mocną, nasyconą czerń, przy wy-korzystaniu jedynie dwóch klisz (a nie 4 – jak w przypadku głębokiej czerni w CMYK), gwarantując jednocześnie, że będzie to czysta czerń.

Czarny K

Superczarny

EFEKT PRZESUNIĘCIA KLISZ PRZY DRUKU CZERNI Z CMYK

źródło: http://www.Andrewkelsall.com

-7--7-

Kolor składający się ze 100% każdego koloru palety CMYK. Dodatkowo, jeże-li w publikacji wykorzystane są dodatkowe kolory (np. z palety Pantone), kolor ten także staje się częścią składową Registration.Ten rodzaj czerni jest wykorzystywany jedynie do znaków drukarskich (pa-sery, znaczniki cięcia, spadu, itd.). Dzięki temu, że składa się z wszystkich wykorzystanych kolorów, po rozseparowaniu, znaczniki te są widoczne na wszystkich kliszach.1

1 Opracowanie własne

Registration (Pasery)

PLIK KOMOZYTOWY ORAZ SEPARACJA NA POSZECZEGÓLNE KLISZEZNAKI DRUKARSKIE - DZIĘKI TEMU, ŻE UTWORZONE PRZY POMOCY KOLORU REGISTATION - WIDOCZNE SĄ NA WSZYSTKICH KLISZACH

Untitled-2 1 2015-04-26 11:54:03

-8-

Wykrojnik introligatorski jest to, stosowane w poligrafii narzędzie – matryca do wycinania w kartonie, tekturze lub innym materiale, zaprojektowanego kształtu. Może być to kształt pudełka, teczki itp.Proces wytworzenia wykrojnika rozpoczyna się w studiu graficznym, gdzie za pomocą programu graficznego takiego jak Corel Draw, czy Adobe Ilustrator lub specjalnego programu do projektowania wykrojników opartego na systemie CAD np: Artios CAD, Impact CAD przygotowuje się siatkę przyszłego opakowania. Po sprawdzeniu zaprojektowanego kształtu, kolejnym etapem jest przygotowanie płyty bazowej wykrojnika ze sklejki. W płycie bazowej laser dużej mocy wycina na wylot kształt zgodny z projektem komputerowym. Następnie w wycięte szczeliny mocuje się ukształtowane zgodne z wypalonym kształtem stalowe listwy, zwane też liniami lub nożami introligatorskimi. Dostępny jest duży wybór rodzajów noży introligatorskich.Najczęściej spotykane to:• Linie tnące (noże) – stosuje się je tam, gdzie konieczne jest przecięcie

materiału (najczęściej obrys zewnętrzny opakowania). Są to linie stalowe zaostrzone na jednej krawędzi. Występują w różnych wysokościach, szerokościach i rodzajach ostrza w zależności od wykrawanego materiału. Najczęściej używane są noże o wysokości 23,8mm i grubości 0,7mm

• Linie nagniatające (bigi) – są to jakby tępe noże – zamiast ostrza mają zaokrągloną krawędź. Stosuje się je wszędzie tam gdzie materiał trzeba zagnieść lub załamać np. ścianki pudełka. Podobnie jak w przypadku noży dostępne są ich różne wysokości i grubości. Parametry te także dobiera się w zależności od wykrawanego mater iału.

• Linie perforacyjne (perforacje) – linie tnące ale z przerywanym ostrzem. Używa się ich jeśli z pewnych względów, nie można zastosować bigi lub np. do nacięcia kuponów do późniejszego ich odrywania. Możliwe są różne rozstawy długości naprzemiennie cięcia i przerwy. Aby wykonać np.: kupon promocyjny do oderwania – taki jak w książkach telefonicznych albo czasopismach – użyjemy perforacji, w której cięcie to np. 2 mm

Wykrojnik introligatorski

-9-

a przerwa 1 mm. W opakowaniu z grubej tektury falistej, aby ułatwić zaginanie, zamiast bigi także zastosujemy perforacje, ale w innej konfiguracji np.: 15 mm cięcia i 15 mm przerwy.

W produkcji wykrojnika używa się także innych elementów. Są to np: gotowe wykrawaki otworu (tulejki, dziurniki), dostępne są średnice od 2 do ponad 30mm. Otwory o średnicach większych niż 12-15mm można także ukształtować z noża introligatorskiego.Końcowym etapem produkcji wykrojnika jest wyposażenie go w amortyzatory gumowe. Są to paski gumy o szerokości 5-8mm lub specjalnie do tego celu przeznaczone profile gumowe lub k orkowe o różnej twardości.1

1 źródło: Wikipedia

Wykrojnik płaski: A-listwy bigujące, B-nóż sztancujący (lub perforujący), D -sklejka, E-listwy gumowe

Projekt pudełka: linie koloru czerwonego to linie do sztancowania, linie koloru niebieskiego to linie do bigowania.

-10-

Wszystkie terminy odnoszą się do błędów związanych z łamaniem tekstu.

Wdowa: pozostawienie na końcu akapitu bardzo krótkiego, zazwyczaj jednowyrazowego wiersza.Bękart: pozostawienie na początku następnego łamu samotnego końcowego wiersza akapitu.Szewc: pozostawienie na końcu łamu samotnego wiersza akapitowego.Sierota: pozostawienie samotnego znaku na końcu wersu.

Wdowa, bękart, szewc, sierota

Mora

Mora w poligrafii, grafice komputerowej, filmie i fotografii to niepożądany efekt, pojawiający się w postaci regularnych punktów lub wzorów, wskutek krzyżowania się układu co najmniej dwu regularnych siatek rastrowych, lub wzorów podobnego rodzaju (a także krzyżowania się rastra z układem pikseli bitmapy).

W poligrafii mora występuje zawsze przy druku rastrem klasycznym (amplitu-dowym) co najmniej dwiema farbami drukowymi, czyli w praktyce przy druku, w którym co najmniej dwa rastry nakładają się na siebie. Aby mora była jak najmniejsza, kąty rastra obraca się względem siebie. Najlepsze efekty osła-bienia mory osiąga się przy obróceniu jednego rastra względem drugiego o 30°.

1 1. Żróło: Internet

-11-

-12-

Kolofon

W przypadku książki drukowanej kolofonem nazywana jest metryka wy-dawnicza, w najstarszych drukach obejmująca imię i nazwisko autora dzieła, tytuł, miejsce druku, nazwisko drukarza/nakładcy i datę. W XV i XVI wieku kolofon występował jeszcze na końcu książki (podobnie jak w rękopisach), przy czym w XVI w. eksponowany był często na osobnej stronie. Następnie informacje zawarte w kolofonie zostały przeniesione na kartę tytułową. Współcześnie kolofon jest odmianą metryki drukarskiej, zamieszczanej na końcu druku w formie notatki informacyjnej podającej nazwę drukarni, nr zamówienia, wysokość nakładu, nr zezwolenia na druk i inne dane. Kolofon może występować razem z metryką wydawniczą. Obecnie w kolofonie można podawać np. nazwy oprogramowania użytego do składu tekstu, nazwy użytych fontów komputerowych itp., a nawet nazwiska osób, które w jakiś pośredni sposób przyczyniły się do powstania książki, wspomagały lub inspirowały autora, a nie ma dla nich miejsca w informacjach na stronie redakcyjnej książki.

1

1. Żródło: Internet

-13-

-14-

Format papieru

Format to, w ogólnym znaczeniu, reguły określające strukturę fizyczną, sposób rozmieszczenia, zapisu informacji danego typu. Inaczej: wzorzec, szablon.

Podstawowa w Polsce norma arkuszy papieru jest zgodna z międzynarodową normą ISO 216. Norma ISO 216 definiuje trzy serie formatów: A, B i C. Format C określa głównie rozmiary kopert.

W formacie A stosunek krótszego boku do dłuższego jest zawsze jak 1 do √2 (tj. jak bok kwadratu do jego przekątnej), aczkolwiek z zaokrągleniem do pełnych milimetrów. Taki stosunek długości boków pow-oduje, że po złożeniu arkusza na pół krótszymi bokami do siebie uzyskuje się dwa arkusze, o takiej samej proporcji boków, jak arkusz wyjściowy. Rozmiary formatu A0 są tak dobrane, aby jego powierzchnia wynosiła 1 m². Kolejne formaty z tej serii są tworzone przez dzielenie arkuszy w połowie ich dłuższe-go boku. Stąd format A1 jest połową A0, A2 połową A1 itd., jednak zawsze z zaokrągleniem do pełnych milimetrów.

Wymiary formatów B są średnią geometryczną z dwóch pośrednich wymi-arów A (zatem i ich proporcje są jak 1 do √2), z zaokrągleniem do pełnych mm, np. wymiary boków B1 są średnią geometryczną z boków A1 i A0.

Wreszcie, wymiary formatów C są średnią geometryczną z odpowiednich wy-miarów A i B, np. format C2 jest średnią geometryczną z A2 i B2.Głównym przeznaczeniem serii formatów C są koperty. W tym przypadku nu-meracja informuje, jakiego rodzaju arkusz formatu A można bez składania umieścić w danej kopercie, np. do koperty C4 mieści się bez składania papier A4. Jeśli papier A4 zostanie raz złożony na pół, będzie miał wymiary A5, za-tem zmieści się w kopercie C5.1

1. Żródło: Internet

-15-

-16-

Format RA i SRA

Format Obrazu

Aby otrzymać pełnowymiarowy plakat formatu A1 projekt należy wydrukować na arkuszu SRA1 którego większe wymiary pozwalają na ocięcie do formatu końcowego. Te dwa szeregi również opierają się na formie ISO. Są nieco większe od formatu A, uwzględniając miejsca na łapki , obcięcie oraz spady i są powsze-chnie używane prze drukarzy.

Wymiary wyświetlanego obrazu wyrażone ilorazem jego długości do wysokości (zazwyczaj przedstawione jako x:y lub x×y, przy czym symbol oddzielający wartości, dwukropek lub znak mnożenia, czytane są jako na). Obecnie najpopularniejszymi formatami obrazu są, anamorfotyczny standard kinowy 2,39:1[1], tradycyjny 4:3 (1,33:1) stosowany powszechnie w telewizji, oraz jego następca 16:9 (1,78:1), wykorzystywany także w telewizji wysok-iej rozdzielczości HDTV i telewizji cyfrowej. Wszystkie powyższe formaty stanowią część specyfikacji standardu kompresji obrazu MPEG-2, który jest wykorzystywany do zapisu na nośnikach DVD. Ostatnia z wymienionych proporcji stała się standardowym formatem w najnowszych technologiach zapisu optycznego Blu-ray i HD DVD, będąc kompromisem pomiędzy dwoma najpopularnie-jszymi standardami wyświetlania panoramicznego obrazu kinowego: europe-jskiego 1,66:1 i wykorzystywanego w Stanach Zjednoczonych, oraz Wielkiej Brytanii 1,85:1.1

1 Żródło: Wikipedia.pl; Prepress, Ambrose/Harris

-17-

-18-

Laminat to sztywna powłoka ze sztucznego tworzywa, nakładana na gorąco w celu utworzenia gładkiego, nieprzepuszczalnego wykończenia.Laminowanie stosowane jest do powlekania papieru, tkanin, blachy, itp. Sto-suje się je bardzo często, m.in. we wszelkiego rodzaju dokumentach, identy-fikatorach oraz pismach, których fizyczna trwałość ma duże znaczenie. Urzą-dzeniami, które służą do tego typu działań są laminatory oraz kalandry.

LAMINAT

Laminator A4

Przykładzalaminowanychdokumentów

-19-

Przykładowy kalander

KALANDER

Zasada działaniaTworzywo uplastycznione wstępnie w walcar-ce przepuszczane jest jednokrotnie przez kilka szczelin międzywalcowych, w wyniku czego otrzymuje się odpowiednio szeroką wstęgę, którą odbiera się na bębny chłodzące i zwija na wale odbierającym.W wyniku tego procesu, któremu poddaje się tworzywa termoplastyczne, otrzymuje się folię. Urządzenie służące do jej otrzymania nosi nazwę kalandra. Kalandry mają zwykle 3-6 walców o wzajemnie równoległych osiach, umieszczonych w jednym rzędzie pionowym lub odpowiednio przesuniętych.Sąsiednie walce obracają się w przeciwnych kierunkach. Walce mają regulowane obroty, a dla zapewnienia łatwiejszego przechodzenia tworzywa z walca na walec, koleje walce mają malejące prędkości obrotowe. Folia otrzymana metodą kalandrowania jest zorientowana w kierunku wzdłużnym.1

1 Wikipedia.pl; Pre-press

Kalander to maszyna o elementach roboczych w postaci walców (gładkich lub żłobionych) osadzonych jeden nad drugim we wspólnej ramie, pomiędzy którymi przechodzi obrabiany wyrób (papier, tkanina itp.). Prędkości obrotowe współpracujących walców mogą być zbliżone (kalandry gładzące) lub znacz-nie się różnić (kalandry frykcyjne).Kalandry służą do gładzenia powierzchni i wytłaczania wzorów (gofrowanie) na wyrobach. Są szeroko stosowane w przemyśle papierniczym, tworzyw sztucznych oraz we włókiennictwie. Zaletą kalandrowania jest duża wydaj-ność, niewielki udział pracy ręcznej oraz wysoka jakość wyrobu.

-20-

jest to użycie procentowe K, jak również analogiczne CMY lub CMYK, przy czym trzeba pamiętać, że farby „smykowe” nie są idealne i dlatego zamiennikiem K będzie użycie CMY w nierównomiernych propor-cjach pomiędzy sobą i w dodatku w wielu różnych wer¬sjach (pełna skala szarości), aby zrównoważyć tzw. balans szarości – który zawsze musi być określony konkretnym zastosowaniem;

odpowiednikiem 50% K może być dla CMY np.: 46% C, 32% M i 34% Y,

a dla CMYK może być to zestaw np.:42% C, 27% M, 29% Y i 10% K

– regułą jest założenie, że kolor cyjanowy jest zabrudzony magentą, a yellow też, tyle że słabiej.

Szarość neutralna

-21-

Głęboka czerń

W CMYK-u wyróżniamy dwa rodzaje koloru czarnego: • zwykły składający się wyłącznie ze 100% blacka (K)• głęboki, którego składowe uzależnione są od papieru, na którym publikacja

ma być wydrukowana.

Przykładowe wartości głębokiej czerni:• papier niepowlekany: C-50%, M-40%, Y=40%, B-100%,• papier powlekany: C-70%, M-60%, Y-60%, K-100%.

Użycie:• Zwykłą czerń stosujemy głównie w tekstach i rysunkach• Głęboką czerń stosujemy w aplach, dużych czarnych powierzchniach,

w tłach pod zdjęcia, które same posiadają już czarne tła1

1 Źródło: internet

• W modelu CMYK za-stosowanie 100 K jako czerni daje w rzeczywi-stości kolor grafitowy.

• Aby uzyskać głęboką czerń do 100 K dodaje się domieszki pozosta-łych kolorów.

-22-

Druk sitowy, sitodruk, serigrafia – technika druku, w której formą drukową jest szablon nałożony na drobną siatkę tkaną, metalową lub wykonaną z włókien syntetycznych. Wykonanie odbitki polega na przetłaczaniu farby przez ma-trycę.

A – farba, B – rakiel, C – odkryta część siatki przepuszczająca farbę, D – część siatki zakryta szablonem, E – rama siatki, F – odbitka graficzna

Wykonanie formy drukowejPrzygotowanie formy drukowej polega na wykonaniu szablonu, czyli zakryciu miejsc nie drukujących – zablokowaniu otworków siatki sitodrukowej. Istnieje na to wiele sposobów, a wybór jednego z nich zależy od rodzaju farby, sita, wysokości nakładu i oczekiwanych efektów na odbitce. Stosuje się np. • ręczne nanoszenie właściwego roztworu, który po zaschnięciu tworzy nie-przepuszczalną warstwę na siatce, • rysunek tuszem lub kredką litograficzną na powierzchni siatki, • szablony wycinane z papieru lub folii, • emulsje światłoczułe – siatka powlekana jest emulsją, która po wyschnięciu naświetlana jest stykowo w kopioramie; po wywołaniu (wypłukaniu nienaświ-etlonej emulsji) i wysuszeniu siatka z szablonem jest gotowa do druku.

Sitodruk

-23-

D

Siatka sitodrukowa z emulsją w środku

Proces drukuWydruk jest tworzony przez przetłaczanie farby na podłoże (ręcznie lub z użyciem pras sitodrukowych). Odpowiednio skonstruowane maszyny sitodrukowe umożliwiają druk także na zakrzywionych (np. cylindrycznych) podłożach. Precyzja i rozdzielczość druku sitowego jest bezpośrednio zależ-na od gęstości użytej siatki, i na ogół wielokrotnie niższa od standardowej osiągalnej np. w druku offsetowym.

Farby sitodrukoweWyróżniamy dwa typy farb sitodrukowych: farby wodne i farby plastizolowe. Te pierwsze charakteryzują się bezwonnością, nie zawierają PCV i formalde-hydu, można nimi drukować na bardzo gęstych siatkach, a także dają żywe i wysoko nasycone kolory. W przypadku farb plastizolowych główną zaletą jest ich większy współczynnik krycia, ze względu na podwyższoną gęstość, natomiast minusem jest silny zapach. Drukarnie sitodrukowe stosują te dwa rodzaje farb naprzemiennie1.

1 Źródło: Wikipedia

-26-