PATENT“akıl rüzgarıyla buluş”

EndüstriyelTasarım

Hipodrom Cad. No: 11506330 Yenimahalle/ANKARA

Tel: (0312) 3031000Faks: (0312) 3031173

İnteraktif Sesli Yanıt Sistemi: (0312) 303 1 303

www.turkpatent.gov.trinfo@tpe.gov.tr

http://online.turkpatent.gov.tr

TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ

3>

3>

4>

4>

4>

7>

7>

7>

8>

12>

12>

12>

12>

15>

15>

16>

19>

20>

20>

Endüstriyel Tasarım nedir?

Ürün nedir?

Tasarım hakkı kapsamı nedir, tescil nasıl bir koruma sağlar?

Tasarımda yenilik nedir?

Ayırt edici nitelik nedir?

Rüçhan hakkı nedir?

Koruma kapsamı dışında tutulan tasarımlar nelerdir?

Tasarımların piyasada rekabet gücüne katkıları nelerdir?

Ülkemizdeki tasarım tescil sistemi nasıl işlemektedir?

Tasarım hakkı talep eden ile tasarımcı arasındaki fark nedir?

Endüstriyel tasarım tescil başvurusu tarihinin kesinleşmesi için hangibelgeler gereklidir?

Endüstriyel tasarım başvurusu için nereye müracaat edilir?

Türkiye’de tescilli bir endüstriyel tasarım, tüm dünyada geçerli midir?

Endüstriyel tasarım başvurusunun ya da tescilinin konu olabileceğihukuki işlemler ve değişiklikler nelerdir? Bunların Enstitüyebildirilmesi zorunlu mudur?

Tasarım hakkına tecavüz sayılacak fiiller ve mahkeme tarafındanverilecek cezalar nelerdir?

Türk Patent Enstitüsü’nde bir danışma merkezi var mıdır?

Endüstriyel tasarım tescili sistemi konusunda nerelerden bilgialınabilir?

Endüstriyel tasarımlar kaç yıl süre ile koruma altına alınır?

Çoklu başvuru nedir, koşulları nelerdir?

Güncelleme Tarihi: Şubat 2012Güncelleme Tarihi: Şubat 2012

“Sınai Mülkiyet", insan yaratıcılığının, buluşlarının ve orijinaltasarımlarının geliştirilmesi ve koruma altına alınmasıyla ilgilibir kavramdır. Sözü edilen tüm faaliyetler sınai mülkiyethakları kapsamındadır.Bu hakların geliştirilmesi ve korunmasındaki amaç,insanlarımızın zeka ürünlerini rahat ve serbest bir şekildeortaya koymaları yönünde onları teşvik etmek, karşılığında buürünlere ait bilgileri açıklamalarını sağlamak ve ürünlerin,yeniliklerin, teknolojilerin korunmasını güvence altına almaktır.Bu broşür, endüstriyel tasarım ve tescili konusunda bilgivermek amacıyla hazırlanmıştır. Daha detaylı bilgi almak içinTürk Patent Enstitüsü'nün internet sitesi ziyaret edilebilir.İnternet sitesinde yasalar, yönetmelikler, tasarım tescil sistemiile ilgili tanıtıcı bilgiler, başvuru kılavuzları, ücretler gibikonularda ayrıntılı bilgi bulunmaktadır.

beraber dBaşvuru işlemleri için vekil tutma zorunluluğu bulunmamakla

ilerseniz başvurunuzu hazırlamak ve takip etmek içinEnstitü siciline kayıtlı vekillerinden de yardım alabilirsiniz.

İÇİNDEKİLER

Tasarımların tescil edilebilmesi için öncelikle"ürün" tanımına uymaları gerekmektedir.Kanunda "ürün" bilgisayar programları ve yarıiletkenlerin topografyaları hariç olmak üzere;endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi birnesnenin yanı sıra bileşik bir sistem veya bunuoluşturan parçaları, setler, takımlar, ambalajlargibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşunbir arada algılanabilen bileşimleri, grafiksembolleri ve tipografik karakterleri içine alangeniş bir tanıma sahiptir.

da,

Ürün nedir?

32

Günlük hayatımızın her anında bize eşlik eden,hayatımızı kolaylaştıran her türlü ürün veya ürünparçaları; hayatımıza renk katan, estetikduyularımıza hitap eden desenler, süslemelerendüstriyel tasarımdır. Su içtiğimiz bardak,sinemaların tanıtım afişleri, giysilerimizindesenleri, hesap makinemiz, klavyemiz,sandalyemiz, ceketimiz, arabamız, trafik levhaları,saatimiz, termometre, oyuncaklar, ajandamızınsayfa düzeni, gözlüğümüz, çantamız buna örnekverilebilir.O halde tasarım, bir ürünün tümü, bir parçasıveya üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim,renk, doku, malzeme gibi insan duyuları ilealgılanan çeşitli unsur ve özelliklerininoluşturduğu bütün olarak ifade edilebilir.

Endüstriyel Tasarım nedir?Teknoloji, kalite ve fiyat açısından benzerözellikli ürünler, günümüz piyasasındatasarımlarıyla rekabet etmektedir.

Tasarımda yenilik nedir?

Bir tasarım başvuru tarihinden veyarüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi biryerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yenikabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılardafarklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.Kamuya sunma; sergileme, yayımlama, ticarişekilde piyasaya çıkarma, kullanma, tanıtım gibifaaliyetleri kapsamaktadır.Tasarım, başvuru tarihinden önceki on iki ayiçerisinde

kamuyasunulursa, endüstriyel tasarımın yeniliğietkilenmez.

ın aynısı

tasarımcı veya halefi veya bu kişilerinizni ile üçüncü bir kişi tarafından

54

Tasarım hakkı kapsamı nedir, tescilnasıl bir koruma sağlar?

Bir endüstriyel tasarımın tescil edilerekkorunması ile hak sahibi, inhisari haklara sahipolur. Bu sayede üçüncü kişiler tasarım hakkısahibinin izni olmaksızın bu tasarımları üretemez,piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez,sözleşme yapmak için icapta bulunamaz, ticariamaçla kullanamaz veya bu amaçlarla eldebulunduramaz.

Endüstriyel tasarımın görsel olarak, bilinen diğertasarımlardan belirgin bir farklılığa sahip olması,ayırt edici niteliğe sahip olması anlamına gelir.

Ayırt dici nitelik nedir?e

Yenilikçilik, yeni mal ve hizmetlerintasarımını, tanıtımını ve yeni işlemlerle yeniişletme yöntemlerini kapsar.

76

Piyasada müşteriye aynı faydayı sağlayan ve aynıvaatleri sunan, kalite bakımından birbirine yakınürünlere dair verilen satın alma kararlarında,üretilen malın estetik özellikleri önemkazanmaktadır. Dolayısıyla, tüketici, kalitesi aynıolan mallar arasında çekici olanı seçmeyebaşlamıştır. Üretici firmalar bu durumda, hitapettikleri müşteri kesimine göre belirli tasarımmodeli geliştirmektedir. Bu çaba kalitenin ötesindeikinci bir rekabet ortamı yaratmaktadır: Bu kezürünün formu, rengi, hacmi gibi faktörler önemkazanmaya başlamıştır, yani estetik açıdan rekabetsöz konusu olmuştur.Bununla birlikte tasarımlar, yaşamımıza estetik birkatkının yanı sıra fonksiyonellik, kullanım kolaylığı,ergonomi gibi unsurları da taşır.

Tasarımların piyasada rekabet gücünekatkıları nelerdir?

Koruma kapsamı dışında tutulantasarımlar nelerdir?

Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olmayantasarımlar,

Teknik fonksiyonunun gerçekleştirilmesindetasarımcıya, tasarıma ilişkin özellik ve unsurlardahiçbir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar,

Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımlar,

Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünübaşka bir ürüne mekanik olarak monte edebilmekyahut bağlayabilmek için ancak zorunlu biçim veboyutlarda üretilebilen tasarımlar korumakapsamı dışındadır.

ya

Tasarım yoluyla katma değer yaratmak,farklılaşmak, marka yaratmanın da temelinioluşturur.

Rüçhan hakkı nedir?

Rüçhan, kısaca öncelik anlamına gelir.Başvuru sahipleri, Türkiye dışında bir ülkedetasarım tescili için usulüne uygun olarak yaptıklarıbaşvurulara ya da açılan sergilerdeki teşhiredayanarak, başvuru tarihinden itibaren altı ayiçerisinde aynı tasarım için Türkiye'de başvuruyapma konusunda rüçhan hakkından yararlanır.

98

Ülkemizde endüstriyel tasarımların tescil süreciözet olarak şekli inceleme, endüstriyel tasarımsiciline kayıt ve yayın, itirazlar ve belgelendirmeolarak dört ana işlem sürecinden oluşmaktadır.Şekli İnceleme: Tasarım tescil başvurularınınilgili KHK'nın 3.maddesi hükmünce yapılan re'seninceleme ile başvurunun Yönetmelikte öngörülenhükümler çerçevesinde incelenmesidir. Yapılanre'sen inceleme, bu madde altında ifade edilentasarım ve ürün tanımlarına göre başvurularınincelenmesi ve bu tanımlar dışında kalanbaşvuruların reddedilmesi işlemindenoluşmaktadır. Şekli inceleme ise başvuru içingerekli evrakların başvuruda sunulupsunulmadığı, sunulmuş ise bu evrakların ilgiliYönetmelik maddelerinde açıkça ifade edilennitelikte olup olmadığının incelenmesidir.Bir tasarım tescil başvurusu, başvuruaşamasında "yenilik" ve "ayırt edici nitelik"kriterlerine göre incelemeye tabitutulmamaktadır. Bu nedenle endüstriyel tasarımtescili, uluslararası düzeyde bir kaç ülke dışındagenel kabul görmüş itiraza dayalı incelemesiz(yenilik ve ayırt edici nitelik açısından) bir sistemolarak anılmaktadır. Koruma şartları olan yenilikve ayırt edicilik kriterlerinin mevcut yasamızagöre dünya çapında olması gerekliliği, bilinen veanonim kullanımda bulunan materyallerin nelerolduğu hususunun büyük oranda subjektiviteiçermesi, böyle bir ayrımın yapılmasında objektifyaklaşımı sağlayacak kriterlerin gibinedenlerle insiyatifin araştırma yapacak kişilerdetoplanacağı gerçeği daha fazla karışıklığa nedenolacağı düşünülmekte ve endüstriyel tasarımtescil sistemi için itiraza dayalı incelemesizsistem benimsenmektedir.Yukarıda bahsedilen inceleme sonucunda,herhangi bir eksikliği bulunmayan başvurulartasarım siciline kayıt edilir ve Resmi EndüstriyelTasarımlar Bülteni'nde yayınlanarak ilan edilir.

zorluğu

Ülkemizdeki tasarım tescil sistemi nasılişlemektedir?

TPE'de, tasarım tescil başvurularına yönelik'yenilik' ve 'ayırt edici nitelik' araştırmasıyapılmaz.

1110

Endüstriyel tasarım tescil belgesiverilmesine karşı yasal itiraz süresi 6 aydır. Yay n tarihinden itibaren 6 ay süre ile ilan

yap lm tasar mla ilgili gerçek veya tüzel ki iler,ilgili meslek kurulu lar gerekçelerini aç kçabelirtmek ve ilgili yönetmelikle öngörülen şartlarıyerine getirmek koşuluyla tasarım tescilbelgesinin verilmesine karşı Enstitü nezdindeitirazda bulunabilirler.Yapılan itiraz ve gerekçesi, kendi görüşleriniaçıklayabilmesi için tasarım hakkı talep edenegönderilir.İlanı yapılmış bir tasarımla ilgili olarak, gerçekveya tüzel kişiler ile ilgili meslek kuruluşlarıtasarımın yenilik ve ayırt edici nitelik vasfına sahipolmadığı gerekçesiyle ya da hak sahipliğinedayanarak ilan tarihinden itibaren altı ay içindetasarım tescil belgesinin verilmesine karşı Enstitünezdinde itirazda bulunabilirler. Yapılan itirazlaröncelikle şekli olarak incelenir ve karşı görüşalınması için başvuru sahibine gönderilir. İtirazedilen tasarımın hak sahipliği ile yenilik ve ayırtedici nitelik vasfına sahip olup olmadığı, sunulanbelgeler ışığında Yeniden İnceleme veDeğerlendirme Kurulu tarafından incelenir. Tescile6 aylık yasal itiraz süresi içerisinde herhangi biritiraz olmaması ya da yapılan itirazlarınreddedilmesi sonucunda tasarım tescil belgesibaşvuru sahibine gönderilmektedir. 6 aylık yasalitiraz süresinin kaçırılması durumunda, tasarımtescilinin iptali ya da hükümsüzlüğü için ilgilimahkemelere dava açılabilir.

ı ıı ış ı ş

ş ı ı

Tescillli tasarım koruması, başvuru tarihininkesinleştiği zaman itibariyle başlar. Şayet aşağıdaifade edilen belgeler başvuru aşamasındaverilmiş ise başvuru tarihi itibariyle, verilmemişise bu eksik belgelerin tamamlandığı tarihitibariyle başvuru kesinlik kazanmış olur.

Bu belgeler:

,

.

Başvuru sahibinin kimlik bilgilerini içeren imzalıbaşvuru formu

Tasarıma ilişkin görsel anlatım

Endüstriyel tasarım tescil başvurusununişleme alınabilmesi ve başvuru tarihininkesinleşebilmesi için hangi belgelergereklidir?

1312

Tasarım hakkı talep eden ile tasarımcıarasındaki fark nedir?

Gerçek veya tüzel kişiler tasarım hakkı talebindebulunabilirler. Tasarım hakkı sahibi, tescile konutasarımı veya tasarımın uygulandığı ürünüüreten, piyasaya sunan, satan, sözleşme yapmakiçin icapta bulunan, ticari amaçlı kullanandır.Tasarımcı ise, tasarımı gerçekleştiren kimsedir.

Tescilli tasarımların koruma süresi başvurutarihinden itibaren 5 yıldır. Koruma süresi,tescilin beşer yıllık dönemler halinde yenilenmesisuretiyle 25 yıla kadar uzatılabilir.

Endüstriyel tasarımlar kaç yıl süre ilekoruma altına alınır?

Çoklu başvuru nedir, koşulları nelerdir?

Çoklu başvuru, tek bir başvuru ile birden çoktasarım için koruma talep edilmesidir.

ürünlerin;

Aynı alt-sınıfa ait olması veya

Aynı set/takıma ait olması veya

Bileşik bir ürünün parçaları olması veya

Birden çok nesnenin ya da sunuşun bir aradaalgılanabilen bir bileşimi oluşturması

gerekir.

Tasarımların çoklu başvuruya konu olabilmesiiçin

Tasarım hakkı sahibi, tescile konu tasarımıticari amaçlı kullanma hakkına sahipkimsedir.

Endüstriyel tasarım tescili, başvuru sahiplerineulusal bir koruma sağlamaktadır. Bir başkaifadeyle, tasarım koruması sadece tasarımıntescil edildiği ülke sınırları içerisinde geçerlidir.Bu nedenle tasarımın birden fazla ülkedekorunması isteniyorsa, korunma istenen ülkelerinofislerine ayrı ayrı tasarım tescil başvurusuyapılmasıAncak geçen süreç içerisinde, her ülke ayrıayrı başvuru yapılması; farklı başvuru prosedürlerive farklı dil kullanımı gibi sorunları beraberindegetirdiği görülmüş

Endüstriyel TasarımlarınUluslararası Tesciline İlişkin Lahey Anlaşması,1 Ocak 2005 tarihinde yürürlüğe konmuştur.

takip edilmesi gereken en genel yoldur.ofisine

ve yapılacak tek bir başvuru ilebirden fazla ülkede tasarımın koruma altınaalınmasını sağlayan sistemler oluşturulmuştur.Ülkemizde de bu amaçla,

Türkiye'de tescilli bir endüstriyel tasarım,tüm dünyada geçerli midir?

Endüstriyel tasarım başvurusu için nereyemüracaat edilir?

Endüstriyel asarım escil başvurusunda bulunmakisteyen kişi, "Türk Patent Enstitüsü, HipodromCaddesi No:115 06330 Yenimahalle-ANKARA"adresine başvuruda bul nabilir.

t t

uFaks ile yapılan başvurular kabul edilmemekteolup, başvuruların elden, posta yoluyla veyaelektronik imza ile internet ortamında yapılmasıgerekmektedir.

1514

TPE aracılığıyla uluslararası tasarım tescilbaşvurusu yapılabilir.

TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ

1716

Tasarım tescil başvurusunun veya tescil edilentasarım hakkının başkasına devredilmesimümkündür. Ayrıca, tasarım hakkı ile elde edilenkullanma yetkisi lisans sözleşmesine konuolabilir, yani sözleşme yolu ile başka kişilerekiralanabilir. Tasarım hakkının veraset yolu ilevarislere intikal edebilmesi ve rehnedilmesi demümkün olmaktadır.Tasarım tescili üzerinde yapılan bu tür hukukiişlemler ile tasarım hakkı sahibinin adres,unvanya da nev'i değişikliklerinin, üçüncü kişilere karşıhüküm ifade edebilmesi için endüstriyel tasarımsiciline kayıt edilmesi gereklidir. Bu sebeple butür işlemlerin ve değişikliklerin Türk PatentEnstitüsü'ne bildirilmesi önem arz etmektedir.

Endüstriyel tasarım başvurusunun ya datescilinin konu olabileceği hukukiişlemler ve değişiklikler nelerdir? BunlarınEnstitüye bildirilmesi zorunlu mudur?

Endüstriyel tasarım hakkı devredilebilir,lisans verilebilir, miras bırakılabilir.

Gerçeğe aykırı bir şekilde tasarım hakkı sahibiolarak bildirimde bulunanlar veya

tasarım korumasıol işareti; yetkisi olmadankaldıranlar veya kendisini haksız olarak tasarımbaşvurusu sahibi, tasarım hakkı sahibi olarakgösterenler hakkında hapis ve para cezalarıuygulanır.Mevcut olmadığını veya üzerinde tasarruf yetkisibulunmadığını bildiği veya bilmesi gerektiğihalde, tasarım ile ilgili haklardan birini veya buhakla ilgili lisansı başkasına devreden, veren,rehin eden, bu haklar üzerinde herhangi birtasarrufta bulunanlar ile korunan bir tasarımhakkının sahibi olmadığı veya koruma süresininbittiği veya tasarım hakkının hükümsüzlüğü veyatasarım hakkının korunmasından doğan hakkınınsona ermesi durumlarında kendisinin veyabaşkasının imal ettiği veya satışa çıkardığıeşyaya/ambalajlarına/ticari evrakına/ilanlarınahukuken korunan bir tasarım hakkıyla ilgiliolduğu kanısını uyandıracak şekilde işaretlerkoyanlar veya bu amaçla ilan ve reklamlarda butarz yazı/işaret/ifadeleri kullananlar hakkındahapis ve para cezaları uygulanır.

eşya veyaambalaj üzerine konulmuş

duğunu belirten

554 sayılı KHK’nın 48. maddesinde “TasarımHakkına Tecavüz Sayılan Fiiller”in neler olduğudüzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesinin05/02/2009 tarih ve E.2005/57, K.2009/19 sayılıkararı ile cezai hükümleri yönünden iptal edilen48. maddenin a bendi, hukuki uyuşmazlıklaryönünden ve tecavüz eyleminin hukuki yöndentespiti açısından geçerliliğini korumaktadır.Madde hükmüne göre; Tasarım hakkı sahibininizni olmaksızın tasarımın aynını veya belirgin birşekilde benzerini yapmak, üretmek, piyasayasunmak, satmak, sözleşme akdi için icabdabulunmak, kullanmak, ithal etmek ve bu amaçladepolama, elde bulundurmak; tasarım hakkınatecavüz olarak nitelendirilmektedir.

Tasarım hakkına tecavüzve mahkeme tarafından verilecek cezalarnelerdir?

sayılacak fiiller

1918

Tasarım hakkı sahibi, tasarım hakkınayapılabilecek tecavüzlerden dolayı hukuk veceza davası açmaya yetkilidir.

20

Türk Patent Enstitüsü'nde bir danışmamerkezi var mıdır?

Türk Patent Enstitüsü, Enformasyon,Dokümantasyon ve Bilgi İşlem DairesiBaşkanlığı, Hipodrom Caddesi No:115 06330Yenimahalle-ANKARA adresindeki binadadanışma hizmetleri de vermektedir.Ayrıca, başvurularını vekil aracılığı ile yapmakisteyen başvuru sahipleri, Türk Patent Enstitüsünezdinde işlem yapma yetkisi olan vekillerinlistesine internet sitesinden ulaşabilmektedirler.e-mail: info@turkpatent.gov.tr

Endüstriyel tasarım tescili sistemikonusunda nerelerden bilgi alınabilir?

Bu broşürde bahsi geçen bütün konularhakkında, Türk Patent Enstitüsü'nün;

Endüstriyel Tasarım Belgesi Başvuru Kılavuzu veSınai Mülkiyet Hakları Mevzuatı yayınlarından,

Düzenli olarak güncelleştirilenhttp://www.turkpatent.gov.tr nternet websayfasından,

Hipodrom Caddesi, No:115 06330 Yenimahalle-ANKARA adresinden,

0 312 303 10 00 no'lu telefonundan,

0 312 303 11 73 no'lu faksından, bilgi alınabilir.

i