energia unai
TRANSCRIPT
ENERGIA ENERGIA MOTAK
Energia mekanikoa: mogitzen dagoan objetuek daukien energia
da.
Argi energia: hainbat gorputzek argi moduan igorten dabena da.
Gorputz argidunak naturalak edo artifizialak.
ENERGIA MEKANIKOA ARGI ENERGIA
Bero energia: gorputzek bero moduan igorten dabena da.
Energia kimikoa: hainbat substantzia batzen dan energia da.
BERO ENERGIA ENERGIA KIMIKOA
Energia nuklearra: hainbat substantziatik lortzen da.
Energia elektrikoa: etxeetan gehien erabilten dena da.
ENEGIA NUKLEARRA ENERGIA ELEKTRIKOA
ENERGIA ALDATU EGITEN DA
Energia ez da sortzen, ezta suntsitzen ere; aldatu egiten da. Hau
da, hainbat motatako energiak beste mota batzuetako energiak
bihurtzen dira. Adibidez, esku biak igurtzi ezkero, energia
mekanikoa (mogimendua) bero energia (beroa) bihurtzen da.
ENERGIA ITURRI BARRIZTAGARRIAK
Eguzki panelen bidez eguzki energia aprobetxatu eta bero
energia edo energia elektriko bihurtu daiteke.
Aerosorgailuen bidez haize energia edo energia eolikoa
ustiatzen dogu, eta energia mekanikoa energia elektriko
bihurtzen da.
EGUZKI PANELA AEROSORGAILUA
Presak eta urtegiak eraikiz, ura batzen da; eta, gero,
garaiera jakin batetik isurten da, uraren mogimendua
aprobetxatzeko.
PRESA ETA URTEGIA
Instalazino mareomotrizen bidez, itsasgorako eta
itsasbeherako ur masen mogimendua eta itsasoko olatuena
erabili daiteke. Materia organikoa errez edo tratatuz, energia lortzen da,
eta energia termiko edo elektriko bihurtu daiteke
INSTALAZINO MAREMOTRIZA LANDAREAREN HONDAKINA
ENERGIA ITURRI EZ-BARRIZTAGARRIAK
Petroleoa mundo osoan gehien erabilten dan energia iturria
da.
Ikatza erabiliz, central termikoek energia elektrikoa
lortzen dabe.
Gas naturala etxeetako sukaldeetan eta berokuntzan
erabilten da.
PETROLEOA IKATZA GAS NATURALA
Zentral nuklearretan, substantzia erradioaktiboetatik
abiatuta, energia nuklearra lortzen da eta, gero, energia
elektriko bihurtzen da.
Lurraren barrualdeko beroaren bidez, energia geotermikoa
lortzen da, eta, gero, energia elektriko bihurtzeko erabili
daiteke.
SUBSTANTZIA ERRADIOAKTIBOA ENERGIA GEOTERMIKOA
GAUR EGUNGO MUNDUA ETA ENERGIA
ITURRIAK
Herrialde garatuek eta garapen bidean gagozan herrialdeek
energia asko kontsumitsen dabe.
Energia iturri ez-barriztagarri horreek, urriak izateaz
aparte, Lurreko hainbat zonaldetan kontzentratuta dagoz.
Baliabide horreen kontsumoa murrizteko, gaur egun,
energia barriztagarrien kontsumoa sustatzeko. Mota
horreetako energiei energia alternatibo deitzen jake,
energia konbentzionalak agortu baino lehen horreek
ordezkatzen dabelako helburu.
ENERGIAK INGURUMENEAN SORTZEN DAUZAN
ONDORIOAK
Gasa, petrolioa edo ikatza lortzeko, meatzeak
eta hobiak hondeatzen dira, eta beha horreek
paisaia hondatu eta lurzorua eta landaradia
suntsitzen dabez.
Energia lortzeko instalazinoek arriskuan jarri
daikiez inguru horreetako animali espezieak.
PAISAIA HONDATU ANIMALIAK ARRISKUAN
Erregaiek erretean, substantzia kutsagarri
asko eta asko igorten dira atmosferara, eta
substantzia horreek ingurumenean era
askotako kalteak eragiten dabez:
Atmosferara karbono dioxido asko igorten
da, eta, horren ondorioz, berotegi efektu
naturala handitu egiten da.
Karbono dioxidoaz aparte, erregaiak
erretean atmosferako ura kutsatzen daben
beste gas batzuk askatzen dira.
Zentral nuklearrek karbono dioxido oso gitxi
igorten dabe, baina hondakin nuklear deitutako
arrisku handiko beste hondakin batzuk sortzen
dabez.
ATMOSFERA ERRETEN HONDAKIN NUKLEARRA
EKINTZA KOLEKTIBOAK
Energia garbia lortzeko energia altenatiboen
erabilera bultzatzen dabez, diru laguntza publikoen
bidez eguzki plakak eta aerosorgailuak instalatzea
sustatuz
Energia eragikontatusa hobetzen ahalegintzen dia;
enegia hobeto aprobetxatzeko neurriak hartzen
dabez.
Energia aurreztea sustatzen dabe, informazino
kanpainen bidez. Halan ere, energia kontsumoa
murrizten daben enpresak saritzen dabez, eta
energia larregi erabilten dabenei, ostera, isunak
ezarten deutseez. ALTERNATIBOA
ERAGINKORTASUNA
INFORMAZINO KANPAINA
BANAKAKO EKINTZAK
Kontsumo txikiko bonbillak erabiltea, ohiko bonbillek
kontsumitzen daben energiaren laurena erabilten
dabelako.
Argiak eta makinak, erabilten ez dogozanean,
amatatzea.
Berokuntza eta aire girotua beharrezkoa danean
besterik ez erabiltea.
ARGIA AMATATU
BONBILA
BEROGAILUA
Garbigailua beteta dagoanean bakarrik jartea.
Bide laburrak egiteko autoa ez erabiltea.
Gure udalak edo herriko alkarteek sustatutako
energia aurrezteko kanpainetan parte hartzea.
GARBIGAILUA BETETA AUTOA
UDALAK EGINDAKO KANPAINA
EGILEA: UNAI