energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli...

38
energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (20192020)

Upload: others

Post on 18-Oct-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019–2020)

Page 2: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

1

sarCevi

sarCevi ....................................................................................................................................................................................................................................................... 1

akronimebi .............................................................................................................................................................................................................................................. 2

ganzomilebebi da koeficientebi.................................................................................................................................................................................. 4

mokle mimoxilva ............................................................................................................................................................................................................................ 6

saqarTvelos energetikuli seqtoris mimoxilva ................................................................................................................................. 7

energoefeqturobis erovnuli samizne maCveneblebis mimoxilva ....................................................................................... 9

evrokavSiris energoefeqturobis direqtivis implementaciis RonisZiebebi ............................................................... 14

1 horizontaluri RonisZiebebi ....................................................................................................................................................................... 14

2 energoefeqturi RonisZiebebi SenobebSi ........................................................................................................................................... 19

3 energoefeqturi RonisZiebebi saxelmwifo sajaro dawesebulebebSi ............................................................... 24

4 energoefeqturi RonisZiebebi mrewvelobaSi ............................................................................................................................... 26

5 energoefeqturi RonisZiebebi satransporto seqtorSi................................................................................................... 30

6 gaTbobisa da gagrilebis energoefeqturi sistemebis danergvis xelSewyoba...................................... 31

7 energiis gardaqmnis, gadacemis, ganawilebisa da moTxovnis regulireba ................................................... 32

danarTi 2: gamoyenebuli masala .................................................................................................. Error! Bookmark not defined.

Page 3: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

2

akronimebi BAU biznesis tradiciuli gziT ganviTareba

BP briTiS petroliumi

CCGT kombinirebuli ciklis gazturbina

CO naxSirJangi

CO2 naxSirorJangi

CO2eq /

CO2eqv

naxSirorJangis eqvivalenti

CoM merebis SeTanxmeba

CNG CaWirxnuli bunebrivi gazi

EBRD evropiს rekonstruqciisa da ganviTarebis banki

EE energoefeqturoba

EED energoefeqturobis direqtiva

EEO energoefeqturobis valdebuleba

EaPGREEN evrokavSiris programa aRmosavleT evropis partniorobis qveynebSi mwvane

ekonomikis xelSewyoba

EnPC energouzrunvelyofis kontraqti

EPBD Senobebis energomaxasiaTeblebis direqtiva

ESCO eleqtrosistemis komerciuli operatori saqarTveloSi

EU evrokavSiri

EUR evro

E5P aRmosavleT evropis energoefeqturobisa da garemosdacviTi

TanamSromlobis formati

GDP mTliani Sida produqti

GHG saTburis gazebi

GNERC saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis erovnuli maregulirebeli

komisia (sewmeki)

GSE saqarTvelos saxelmwifo eleqtrosistema (sse)

HPP hidroeleqtrosadguri

HID maRal intensiuri airganmuxtvadi naTurebi

IFC saerTaSoriso safinanso korporacia

IFI saerTaSoriso safinanso instituti

IRR amogebis Sida norma

INDC mosalodneli erovnulad gansazRvruli wvlili

LED Suq-diodi

LEDS dabalemisiebiani ganviTarebis strategia

Page 4: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

3

LFI adgilobrivi safinanso dawesebuleba

NAMA erovnul doneze misaRebi Semarbilebeli RonisZiebebi

NEFCO nordikuli garesmodacviTi safinanso korporacia

NEEAP energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma

NGO arasamTavrobo organizacia

NO2 azotis orJangi

MOESD ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministro

MENRP garemosa da bunebrivi resurebis dacvis saministro

MESD ekonomikis da mdgradi ganviTarebis saministro

PPP msyidvelobiTi unaris pariteti

RECP resursefeqturi da sufTa warmoeba

SEAP mdgradi energetikuli samoqmedo gegma

SME mcire da saSualo sawarmo

SON natriumis maRli wnevis naTurebis

TPP Tboeleqtrosadguri

UNIDO gaeros samrewvelo ganviTarebis organizacia

UNFCCC gaeros klimatis cvlilebis CarCo konvencia

USD / aSS aSS. dolari

WPP qaris eleqtrosadguri

Page 5: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

4

ganzomilebebi da koeficientebi

kV / kv. Kilovolt/kilovolti kv.

kWh /kvt.sT. kilowatt-hour/kilovatsaaTi

kvt.sT.

MWh /

mgvt.sT.

megawatt-

hour/megavatsaaTi

=1000 kWh

mgvt.sT. =1000 kvt.sT

GWh/gvt.sT. gigawatt-

hour/gigavatsaaTi

=1 000 000 kWh

gvt.sT. =1000 000

kvt.sT

TWh /

tvt.sT.

terawatt-

hour/teravatsaaTi

=1000000000 kWh tvt.sT. =1000000000

kvt.sT

Mtoe / mtne. million tonnes of oil equivalent

mln.t. navTobis

eqvivalenti

W / vt watt/ vati vt.

kW / kvt. kilowatt / kilovati =1000 W

kvt. =1000 vt.

MW / mgvt. megawatt/ megavati =1000000 W

mgvt. =1000000 vt.

Kg / kg. kilogram /kilogrami kg.

t / t. tonne/ tona =1000 kg t. =1000 kg.

Kt / kt. kiloton/ kiloton =1000000 kg kt. =1000000 kg.

Mt / mg.t. megaton / megaton =1 000000000kg mgt. =1 000000000 kg.

km / km. kilometer/

kilometri

km.

tkm / t.km. tonne-kilometer/tona-kilometri

t.km.

pkm / m.km. passenger-

kilometer/mgzavri-

kilometri

mgzavr.km.

TOE per

MWh

0,085984523

t.n.eqviv. mgvt.sT-Si

TOE per GJ: 0,02388459 t.n.eqviv. gigaj-Si

MWh per GJ 0,277777778 mgvt.sT-Si giga j-Si

Gcal per MWh 0,859845228 giga kal.mgvt.sT-Si

GEL per EUR 2,7206 lari evroSi

Page 6: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

5

USD per EUR 1,092 aSS. dolari evroSi

Page 7: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

6

mokle mimoxilva

winamdebare dokumenti warmoadgens saqarTvelos energoefeqturobis pirvel erovnul

samoqmedo gegmas (eesg), romelSic asaxulia momdevno 2019-2020 wlis ganmavlobaSi gasatarebeli

energoefeqturobis ganviTarebis xelSewyobis sainvesticio da politikis RonisZiebebi, romelTa

ganxorcileba SesaZloa gagrZeldes 2022 wlamde. eesgs mizania energiis moxmarebis optimizacia da

Semcireba biznesis tradiciuli gziT ganviTarebis (BAU) scenarTan SedarebiT. eesg SemuSavda im

mizniT, rom xeli Seewyos saqarTvelos rigi strategiuli miznebis ganxorcilebas, maT Soris:

ganisazRvros energiis dazogvis miznebi momdevno sami wlis da Semdgomi periodisTvis

im mizniT rom:L

o gaumjobesdes konkurentunarianoba;

o Semcirdes energoresursebis importi;

o Semcirdes saTburis gazebis gafrqveva saqarTvelos iseTi saerTaSoriso

valdebulebebis Tanaxmad, rogorica 2015 wels gaeroSi, klimatis cvlilebis CarCo

konvenciis mimarT wardgenili erovnul doneze gansazRvruli wvlili; uzrunvelyos saerTaSoriso da adgilobrivi organizaciebisa da sazogadoebis

informirebuloba qveyanaSi energoefeqturobis prioritetulobisa da misi ganviTarebis

gegmebis Sesaxeb; Camoayalibos gzamkvlevi prioritetuli RonisZiebebis implementaciisTvis; uzrunvelyos evrokavSiris energoefeqturobis direqtivis (EED - 2012/27/EU)

implementaciis gegmebis Sesaxeb angariSgeba, rac savaldebuloa evrokavSirsa da

saqarTvelos Soris arsebuli asocirebis SeTanxmebiT da energetikul gaerTianebaSi

gawevrianebiT. winamdebare dokumenti aris eesgs sruli dოkumentis mokle mimoxilva. aRniSnuli dokumenti

asaxavs miznebs pirveladi energiis wyaros moxmarebis dazogvisTvis1 da agreTve, am miznebis

miRwevisaTvis gansaxorcielebel politikasa da sainvesticio tipis RonisZiebebs. dokumentSi

aRwerili RonisZiebebi moicavs:

a) RonisZiebebs, romelic ukve ganxorcilebis etapzea;

b) RonisZiebebs, romelTa ganxorcieleba ganpirobebulia sxvadasxva saerTaSoriso SeTanxmebebiT;

g) RonisZiebebs, romelTa ganxorcielebac igegmeba uaxloesi wlebis ganmavlobaSi da

TanxvedraSia erovnul prioritetebTan. aRniSnuli RonisZiebebi dayofilia Semdeg kategoriebad:

horizontaluri tipis cxra RonisZieba, romelsac gavlena eqneba erTze met seqtorze

(mag. sajaro da kerZo seqtori) an/da TanxvedraSia horizontaluri tipis RonisZiebebTan,

rogorc es gawerilia evrokavSiris eesgs saxelmZRvanelSi;

erTi RonisZieba Senobebis, kerZo (komerciuli) da sacxovrebeli Senobebis seqtorisTvis;

sajaro seqtoris cxra RonisZieba, romelic gansaxorcielebeli iqneba centraluri da

adgilobrivi xelisuflebis mier;

mrewvelobis seqtoris eqvsi RonisZieba, romelic moicavs informaciis Segrovebis erT da

sxvadasxva sainvesticio tipis RonisZiebas, romelic aseve dakavSirebulia horizontalur

RonisZiebebTan;

satransporto seqtoris RonisZiebebi;

energetikis seqtoris rva RonisZieba, romelic dakavSirebulia energiis gardaqmnis,

gadacemisa da ganawilebis qveseqtorebTan.

1 RonisZiebebi pirveladi energiis wyaros moxmarebisa da qveyanaSi energiis saerTo moTxovnis Sesaxeb moicavs energetikis seqtoris moxmarebas, energiis gardaqmnisa (mag. navTobidan an bunebrivi gazidan eleqtroenergiis miRebis procesSi warmoqmnili danakagebi) da energiis ganawilebis dros arsebul danakargebs, aseve, saboloo momxmareblebis mier energiis moxmarebas.

Page 8: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

7

eesgs momzadebis dros warmoebuli gamoTvlebis mixedviT, zemoaRniSnuli RonisZiebebis

ganxorcielebiT SesaZlebelia energiis dazogvis maCvenebelma 2020 wels Seadginos 9% pirveladi

energiis wyaroSi da 4% energiis saboloo moxmarebaSi.

2025 wels Seadginos 13% - pirveladi energiis wyaroSi da 9% energiis saboloo moxmarebaSi;

2030 wels ki, - 14%, pirveladi energiis wyaroSi da 11% energiis saboloo moxmarebaSi BAU-s scenaris prognozebTan SedarebiT.

energiis dazogvis am maCveneblebs mniSvnelovani wvlilis Setana SeuZlia saqarTvelos

,,erovnul doneze gansazRvruli wvlilis2” miznebSi, romlis Sesrulebis valdebuleba saqarTvelom

ganisazRvra 2015 wlis dekemberSi, gaeros klimatis cvlilebis CarCo konveნciis mxareTa parizis -

COP21 konferenciaze3. aseve, mniSvnelovani da aRsaniSnavia, rom eesgs zemoxsenebuli RonisZiebidan: xuTi RonisZieba, romelic iTvaliswinebs sajaro da kerZo seqtorSi msxvili

investiciebis ganxorcielebas, implementacia ukve dagegmilia mTavrobis/kerZo seqtoris

mier;

ganxorcielebis etapzea sami RonisZieba, romelic iTvaliswinebs politikis danergvas

sxvadasxva mimarTulebiT;

cxra RonisZieba iTvaliswinebs politikis im mimarTulebebis danergvas, romlis

ganxorcielebis valdebulebac qveyაnam aiRo energetikul gaerTianebaSi

gawevrianebiT/evrokavSirTan asocirebis SeTanxmebis gaformebiT;

ocdaerTi RonisZiebis implementacia, romelic iTvaliswinebs municipalur doneze

politikis danergvas da Sesabamisi investiciebis ganxorcielebas, jer dagegmili ar aris;

eqvsi RonisZieba iTvaliswinebs kerZo seqtorze orientirebuli politikis gatarebas.

eesgs Seqmnis procesi mimdinareobda sxvadasxva mniSnvelovan uwyebebTan konsultaciebis

paralelurad da moicavda:

aqtiur komunikaciasa da konsultacias asze met dainteresebul mxaresTan, centraluri

mTavrobis da municipalitetebis warmomadgenlebTan, adgilobriv da saerTaSoriso

eqspertebTan, romelTa umravlesobam mniSnvelovani wvlili Seitana eesgs CamoyalibebaSi;

eesgs proeqtis gansaxilvelad Catarda Bori samuSao Sexvedra (,,vorkSopi”), ToToeulSi

monawileoba miiRo ormocdaaTze metma dainteresebulma pirma;

eesgs proeqtze werilobiTi komentarebi warmoadgina ocdaxuTma sxvadasxva

dainteresebulma mxarem/uwyebam.

saqarTvelos energetikuli seqtoris mimoxilva

amJamad, saqarTvelos energetikis seqtori, energetikuli politika da maregulirebeli

sakanonmdeblo garemo aqtiuri reformisa da ganviTarebis fazaSia.AamasTan aRsaniSnavia, rom

energoefeqturobis sferos regulirebis mizniT momzadebulia kanonproeqtebi, energoefeqturobis

Sesaxeb kanonis proeqti, Senobebis energoefeqtianobis Sesaxeb kanonis proeqti da energo-

etiketirebis Sesaxeb kanonis proeqti, (Senobebis energoefeqtianobis Sesaxeb da energo-etiketirebis

Sesaxeb kanonis proeqtebi gansaxilvelad wardgenilia saqarTvelos parlamentSi), romelTa

amoqmedebiს Semdeg Seiqmneba samarTlebriv baza eesg-Ti dasaxuli miznobrivi RonisZiebebis

savaldebulod ganxorcielebisTvis. reformebze gansakuTrebul gavlenas axdens 2014 wlis 27 ivniss evrokavSirTan gaformebuli

asocirebis SeTanxmeba. aRniSnuli SeTanxmebis Tanaxmad, saqarTvelom aiRo valdebuleba Seasrulos

2saqarTvelos mTavroba (2015) - saqarTvelos ,,erovnul doneze gansazRvruli wvlili” UNFCCC - sadmi wardgenili dokumenti. xelmisawvdomia bmulze: http://www4.unfccc.int/submissions/INDC/Published%20Documents/Georgia/1/INDC_of_Georgia.pdf

3aRniSnuli dokumentis Tanaxmad saqarTvelo 2030 wlisTvis gegmavs upirobod 15%-iT saTburis gazebis emisiebis Semcirebas, BAU-s scenarTan SedarebiT. 15%-iani Semcirebis savaldebulo miznis gazrda SesaZlebelia 25%-mde, Tu saerTaSoriso xelSekrulebaSi asaxuli iqneba iseTi

mniSvnelovani aspeqtebi, rogoricaa: teqnikuri mxardaWera, iaf finansuri resursebze wvdoma da teqnologiebis gadacema.

Page 9: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

8

evrokavSiris direqtivebi energetikis seqtorSi da ,,mesame energopaketiT4 gaTvaliswinebuli

moTxovnebi. aRsaniSnavia, rom 2017 wlis ivlisSi saqarTvelo energetikuli gaerTianebis

sruluflebiani wevri gaxda.

2017 wlis energetikuli balansis5 mixedviT, saqarTveloSi energiis moxmarebis დაახლოებით 73% modioda wiaRiseul sawvavze. wiaRiseuli sawvavis Sida miwodebis TiTqmis mTlianad, 98%

importirebulia mezobeli qveynebidan, rac niSnavs, rom energousafrTxoeba da

energodamoukidebloba qveynisTvis mniSvnelovan gamowvevas warmoadgens _ gansakuTrebiT იმ fonze, rom regioni xasiTdeba garkveuli sirTuleebiT. situacias aseve amZafrebs bolo wlebSi wiaRi-

seuli sawvavis moxmarebis zrdis tendencia (ixile naxazi 1 da naxazi 2), rac ganapirobebs importis

moculobis zrdas. yvelaze didi mateba SeiniSneba bunebrivi gazis importSi.

nax. 1: energiis saboloo moxmarebis grafikuli monacemebi sawvavis saxeobebis mixedviT 2013 -2017 wlebSi

nax. 2: ekonomikis seqtorebis wili energiis moxmarebaSi

4evrokavSirTan (30 agvisto 2014 w) asocirebis Sesaxeb SeTanxmeba ,,erTis mxriv, evrokavSirs da evropis atomuri energiis gaerTianebas da maT wevr saxelmwifoebsa da meores mxriv, saqarTvelos Soris asocirebis Sesaxeb”. evrokavSiris oficialuri Jurnali L261/4 xelmisawvdomia: http://eeas.europa.eu/georgia/pdf/eu-ge_aa-dcfta_en.pdf 52013 wlamde ar arsebobda srulyofili energetikuli balansi. saqarTvelos erovnuli statistikis departamentma 2013 wels

gamoqveynebuli energetikuli balansi daakoreqtira da srulyofili balansi gamoica 2014 wels. Sesabamisad, 2014 wlis

agregirebuli energetikuli balansis monacemebi gamoyenebulia rogorc sabaziso monacemebi da aTvlis periodi, romlis

mimarTac ganisazRvra dazogvebis potenciali.

-

500.00

1,000.00

1,500.00

2,000.00

2013 2014 2015 2016 2017

ენერგიის მოხმარება საწვავის მიხედვით 2013-2017 წწ, ტნე

ქვანახშირი ნავთობპროდუქტები ბუნებრივი გაზი

გეოთერმული, მზის და ა.შ. ბიოსაწვავი და ნარჩენები ელექტრო ენერგია

16%

32%

10%

30%

1%4%7%

ეკონომიკის სექტორების წილის ენერგეტიკის 2017 წლის ბალანსში მრეწველობა

ტრანსპორტი

კერძო და სახელმწიფო მომსახურებაშინამეურნეობები

სოფლის, სატყეო და თევზის მეურნეობასხვა

არაენერგეტიკული მიზნებისათვის

Page 10: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

9

wyaro: saqstati (2018) saqarTvelos energobalansi, 2017

miuxedavad imisa, rom saqarTvelos ekonomika sxva qveynebTan ASedarebiT ar xasiaTdeba

energointensiuri mrewvelobis dargebiT, misi mTliani Sida produqtis energointensiuroba kvlav

bevrad ufro maRalia, vidre magaliTad TurqeTis, romlis ekonomikuri struqtura (samrewvelo

seqtori) xasiaTdeba maRali kuTri energomoxmarebiT. aRniSnuli faqtori miuTiTebs, rom

saqarTveloSi energoefeqturobis gaumjobesebis potenciali arsebobs.

energoefeqturobis erovnuli samizne maCveneblebis mimoxilva

saqarTvelos energoefeqturobis erovnuli samizne maCveneblebi 2020, wlisTvis mocemulia 1

cxrilSi. A

aRniSnuli cxrili aseve mocemulia dagemili RonisZiebebis ganxorcielebiT gamowveuli

mosalodneli Sedegebi 2025 da 2030 wlebisTvis, rogorc damatebiTi indikatoruli samizne periodi. aRniSnuli mizanis miiRweva SesaZlebelia eesg-s yvela RonisZiebis ganxorcielebis SemTxvevaSi.

mocemuli miznebi aris simboluri da ar warmoadgens iuridiulad savaldebulo miznebs.

cxrili 1: saqarTvelos energoefeqturobis indikatoruli miznebi, 2020, 2025 da 2030 wlebisTvis, biznesis tradiciuli gziT ganviTarebis (BAU) scenarTan SedarebiT

weli 2014 2020 2025 2030

dasaxeleba pirveladi

energiaP (gvt.sT.)

sabolo

energia

(gvt.

sT.)

pirveladi

energia

(gvt.sT.)

saboloo

energia

(gvt.sT.)

pirveladi

energia

(gvt.sT.)

saboloo

energia

(gvt.

sT.)

pirveli

energia

(gvt.sT.)

saboloo

energia

(gvt.

sT.)

BAU-s scenari 54 894 46 758 63 185 57 426 85 542 70 201 101 810 83 710

dazogvebi

RonisZiebebida

n

- - 5 455 2 588 10 856 6 167 14 584 9 253

dazogvebis

RonisZiebebis

Semdeg

54 894 46 758 57 729 54 838 74 687 64 034 87 226 74 457

% dazogili

energia BAU-s SedarebiT

0% 0% 9% 4% 13% 9% 14% 11%

SeniSvna: energiis moxmarebis cifrebi aRebulia saqstatis 2014 wlis energetikuli balansidan (gamoqveynebulia 2015 w.). 2014 wlis energomoxmarebis saboloo cifrebi ar asaxavs energetikul seqtorSi navTobproduqtebis araenergetikuli daniSnulebiT moxmarebas _ 27 gvt.sT.

rogorc 1 cxrilidan Cans eesgSi aRweril RonisZiebebs mniSvnelovani zegavlenis moxdena

SeuZlia qveynis energomoxmarebaze.

BAU-s scenari damuSavda MARKAL-is kompiuteruli programis saSulebiT, dabalemisiebiani

ganviTarebis strategiis (LEDS) proeqtis farglebSi arsebuli informaciis gamoyenebiT. BAU-s ganviTarebis scenaris modelirebisas gamoyenebulia Semdegi daSvebebi:

mosaxleobis raodenoba amJamad aris 3 720 4006 da ar Aicvleba modelirebis periodSi;

2030 wlisaTvis mTliani Sida produqtis 5,6%-iT zrda; erT sul mosaxleze mTliani Sida produqti 2015 wels 3450 evrodan gaizrdeba 7660

evromde 2030 wlisTvis;

6ixileT: http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=152&lang=eng

Page 11: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

10

ojaxebis raodenoba 2030 wlisTvis darCeba igive - 955 000; 2030 wlisTvis eleqtroenergiis moxmareba mrewvelobaSi gaizrdeba 5,6%-iT weliwadSi.

energomoxmarebaze gavlena gaangariSebuli iqna TiToeuli RonisZiebisTvis individualurad,

sadac BAU-s scenariT ganviTarda saboloo energiisa da pirveladi energiis moxmareba da Semdeg

gaTvaliswinebuli iqna energoefeqturi RonisZiebebi, romelic moicavs mTel rig potenciur

cvlilebebs, rogoricaa: ganaxlebad energiaze momuSave teqnologiebis gamoyeneba, tradiciuli, pirvelad energiis

wyaroebze, energomatareblebze momuSave teqnologiebis nacvlad - mag.: wylis ga-

cxelebisaTvis qselidan miRebuli eleqtroenergiis sruli an nawilobrivi Canacvleba

mzis energiiT miRebuli elqtroenergiiT an siTbos saSualebiT. Sedegad, ar icvleba

moTxovnili saboloo energiis odenoba, xdeba pirveladi energiis wyaros (romelic

gamoiyeneba eleqtroenergiis misaRebad) dazogva; energiis gadacemis/ganawilebis/transformaciis efeqturobis gaumjobeseba _ mag.:

eleqtroenergiis an bunebrivi gazis danakargebis Semcireba qselebSi, an bunebriv gazze

momuSave eleqtrosadgurebis efeqturobis gaumjobeseba Tanamedrove teqnologiebze

momuSave eleqtrosadgurze gadarTvis gziT;

saboloo momxmareblebis mowyobilobebis efeqturobis gaumjobeseba -mag.: efeqturi

ganaTebis, SeSis efeqturi Rumelebis SeTavazeba, avtomobilebis efeqturobis

gaumjobeseba, efeqturi tumboebis, qvabebis da sxva efeqturi teqnologiebis gamoyeneba

mrewvelobaSi da sxva seqtorebSi;

efeqtur satransporto saSualebebze gadasvla _ rogoricaa avtobusebi an metro,

personaluri avtosatransporto saSualebebis nacvlad. aRniSnuli agreTve

iTvaliswinebs satvirTo gadazidvebis gadatanas mZime satvirTo avtosatransporto

saSualebebidan rkinigzaze;

saboloo momxmareblebis energiis wyaroebze moTxovnis Semcireba _ rogoricaa siTbos

danakargebis Semcireba SenobebSi, Sigawvis Zraviani avtosatransporto saSualebebis

gamoyenebis Semcireba, samrewvelo kompaniebis momsaxurebis gaumjobeseba da a.S.

RonisZiebebis miznebi gaangariSebuli iqna energoefeqturobis sabazro potencialis

maqsimaluri gaTvaliswinebiT. aseve, bazris gajerebisa da investirebis donis SesaZleblobebis

garkveuli daSvebebidan gamomdinare. es yovelive detaluradaa aRwerili TiToeuli RonisZiebisTvis

eesgs srul versiaSi. 2020, 2025 da 2030 wlebi, rogorc samizne periodi, SeirCa evrokavSiris da

energetikuli gaerTianebis samizne TariRebisa da INDC-Si saTburis gazis SemcirebisTvis

dadgenili periodis gaTvaliswinebiT.

eesgSi dasaxuli miznebis miRweva damokidebulia sam ZiriTad faqtorze:

1. energoefeqtorobis ganviTarebis ambiciuri dRis wesrigis Sesrulebaze:

a) proeqtebis identificirebis, teqnikuri daxmarebisa da grantis ganawilebis sqemis

amoqmedeba ekonomikisa da mdgradi gaviTarebis saministros mier. (H-1); b) energoefeqturobis waxaliseba mrewvelobaSi (H-2); g) SenobebSi energetikuli maxasiaTeblebis Sesaxeb direqtivis moTxovnebis (EPBD) Sesruleba, energoauditis sistemis (H-9) da energoauditorTa kvalifikaciis

amaRlebis (H-5) CaTvliT;

d) samrewvelo seqtorSi gadawyvetilebis mimRebTa codnisa da unarebis gaZliereba

energoefeqturobis mimarulebiT (H-3), energoauditis wesebis damtkiceba da

energoauditorTa kvalifikaciis amaRlebis xelSewyoba (H- 6); e) energoefeqturi Sesyidvebis magaliTebis, arsebuli praqtikebis gacnoba/danergva. (P-8) v) maregulirebeli meqanizmebis daweseba/amoqmedeba, raTa daCqardes energoefeqturi

naTurebis bazris segmentis gazrda (B-1, P-3 da investiciebi mrewvelobaSi ); da z) avtomobilebis teqnikuri inspeqtirebis programa (T-2).

Page 12: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

11

2. teqnikuri daxmarebis xelmisawvdomoba: bevri RonisZiebis ganxorcieleba damokidebulia

teqnikuri daxmarebis xelmisawvdomobaze, sxvadasxva qveseqtorSi eneრgoefeqturi RonisZiebebis

ganxorcielebisaTvis investiciebis dasagegmavad;

3. sainvevsticio fondebTan xelmisawvdomoba proeqtebis ganxorcielebisTvis: grantebsa da

xelmisawvdomi/gonivruli saprocento ganakveTis mqone sasesxo finansur instrumentebze

xelmisawvdomoba RonisZiebebis Sesasruleblad;

naxazi 3 gviCvenebs energიis dazogvebis ganawilebas seqtorebis mixedviT. xolo, naxazze 4

mocemulia energiis seqtorebSi energiis dazogva procentuli maCveneblebiT. unda aRiniSnos, rom

dazogva logikuradaa ganawilebuli seqtorebs Soris. mniSvnelovani dazogvebi modis energetikisa

da transportis seqtorebze. horizontaluri RonisZiebebis garkveuli nawilisTvis dazogvebi ar

aris daangariSebuli, radgan maTi Sedegi ZiriTadad dakavSirebulia sxva seqtorebSi

energoefeqturobis ganviTarebis stimulirebasa da invensticiebis ganxorcielebasTan.

nax. 3: pirveladi energiis dazogva seqtorebis mixedviT 2020, 2025 da 2030 wlebisTvis (gvt.sT.)

nax. 4: pirveladi energiis dazogvis procentuli samizne maCveneblebi 2020, 2025 da 2030 wlebisTvis

qvemoT mocemuli cxrili 2 asaxavs eesg-Si dagegmili prioritetuli tipis RonisZiebebs,

romlebic pirdapir aris davakSirebuli energoefeqturobaSi investiciebis mozidvis

1% 8% 13%4%3% 1%

2%3% 3%13%13%

18%36% 32%

31%

43% 42% 35%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2020 2025 2030

pirveladi energiis dazogvis samizne maCveneblebi 2020-2030 ww. (%)

Page 13: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

12

xelSewyobasTan da aseve DCFTA-is 3-wlian samoqmedo gegmaSi asaxuli RonisZiebebis SesrulebasTa.

gansakuTrebiT mniSvnelovani RonisZiebebi, romelic ukavSirdeba energiis dazogvas an/da

investiciebis xelSewyobas aRniSnulia Ria cisferi foniT.

cxrili 2

No. energodamzogi RonisZiebis dasaxeleba 2019 2020 2021 2022

saministros mier gansaxorcielebeli horizontaluri RonisZiebebi

H-1 alternatiuli politikis RonisZieba: energoefeqturi RonisZiebebis dafinansebis sqemebi

H-3 alternatiuli politikis RonisZieba: satreningo da saganmanaTleblo programebi, energosakonsultacio programebis CaTvliT

H-8 momxmarebelTa sainformacio programebi da treningi

T-2 sazogadoebis cnobiereba – sainformacio kampania satransporto seqtorisTvis

H-2 alternatiuli politikis RonisZieba: energoefeqturobis stimulireba /xelSewyoba mrewvelobaSi

H-7 mrewvelobis seqtorSi energoauditis, menejmentis sistemebis da boilerebis inspeqtirebis danergva*

sajaro da saSeneblo seqtorebSi gasatarebeli politikis RonisZiebebi

H-4 standartebi da normebi da sayofacxovrebo teqnikis energoefeqturi etiketirebis sqemebi*

H-5 kvalifikaciis, akreditaciis da sertificirebis sqemebi _ Senobebi*

H-9 Senobebis energomaxasiaTeblebis Sesaxeb direqtivis kanonmdeblobaSi asaxva da ganxorcieleba: standartebi, normebi da SenobebSi energomaxasiaTeblebissertificirebis sqemebi*

B-1 regulaciebi sacxovrebel da komerciul SenobebSi ganaTebis sistemebis efeqturobis gasaumjobeseblad

P-1 sajaro SenobebisTvis energoefeqturi erovnuli sainformacio sistemis SemuSaveba

P-8 energoefeqturi sajaro Sesyidvebi**

transportis seqtorSi gasatarebeli politikis RonisZiebebi

T-1 satransporto saSualebebis gaumjobeseba - avtosatransporto saSualebebis perioduli teqnikuri inspeqtireba

T-8 avtomobilebis gaumjobeseba: hibriduli avtomobilebisa da eleqtromobilebis raodenobis gazrda**

pirveladi energiis seqtorSi gasatarebeli politikis RonisZiebebi

E-2 hidroeleqtrosadgurebis reabilitacia da investiciebi

E-3 simZlavris rezervebis da sezonuri reJimebis optimizacia

E-5 normatiuli moTxovnebi eleqtroenergiis normatiuli danakargebis gaangariSebis wesebis mimarT - investiciebis stimulireba**

E-6 milsadenebSi bunebrivi gazis normatiuli danargebis gaangariSebis wesebi- investirebis stimulireba**

politikis miReba da ganviTareba

Page 14: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

13

politikis ganxorcieleba

prioritetuli RonisZiebebi energiis dazogvis misaRwevad /bazris ganviTarebis xelSewyoba

* politika, rogorc energetikul gaerTianebisa da evrokavSiris asociaciaSi wevrobis moTxovna

** ukve arsebuli politika

Page 15: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

14

evrokavSiris energoefeqturobis direqtivis implementaciis

RonisZiebebi

eesg-s mocemul nawilSi warmodgenilia informacia yvela mniSvnelovani energoefeqturi

RonisZiebis Sesaxeb, romlis ganxorcieleba dagegmilia evrokavSiris energoefeqturobis

direqtivis (EED 2012/27/EU) implementaciis mizniT. aRniSnuli RonisZiebebis analizi da Sesabamisi

prezentaciebi momzadebulia saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros mier,

saerTaSoriso da adgilobrivi eqspertebis konsorciumis daxmarebiT. garda amisa, eesg-Si asaxulia

centraluri mTavrobis da sxvadasxva municipalitetebis warmomadgenlebis mier mowodebuli

mniSvnelovani informacia. eesgs gaxorcielebasa da monitoringze pasuximgebelia saqarTvelos

mTavaroba. amasTanave, eesgs ganxorcielebasa da monitoringSi mniSvnelovani roli eniWeba

centraluri mTavrobis qvesauwyebo organizaciebsa da municipalitetebs, rac detalurad aris

aRwerili eesg-s vrcel dokumentSi asaxul RonisZiebebSi.

qvemoT mocemul TavSi aRwerilia sxvadasxva seqtorSi dagegmili RonisZiebebi, rac

SesabamisobaSia evrokavSiris mier eesgsTvis damtkicebul saxelmZRvanelo dokumentTan.

1 horizontaluri RonisZiebebi

1.1 energoefeqturobis valdebulebis sqema/alternatiuli RonisZiebebi

energoefeqturobis direqtivis me-7 muxli evrokavSiris wevr qveynebs avaldebulebs daaweson

energoefeqturobis valdebulebis (Energy Efficiency Obligation Scheme -EEOS) sqema an miaRwion energiis dazogvis igive moculobebs alternatuli RonisZiebebis saSulebiT. energoefeqturobis

valdebulebis sqema energiis gamanawilebel kompaniebs avaldebulebs saboloo momxmarebelTaTvis

miwodebuli energiis sul mcire 1,5%-is dazogvas. energetikuli gaerTianebis wevri qveynebisTvis

energoefeqturobis valdebulebis sqemiT gansazRvrulia saboloo momxmarebelTaTvis

yovelwliurad miwodebuli energiis 0,7%-is dazogva, 2019 wlis 1 ianvridan 2022 wlis 31 dekembramde.

Tumca, energetikuli gaerTianebis wevr qveynebs SeuZlia dazogvis zemoaRniSnuli maCvenebelis -

0,7%-is TandaTanobiT Sesruleba. anu 2019 da 2020 wlebSi 0,5%-is dazogva, xolo 2021 da 2022 wlebSi

0,7%-is dazogva. aRniSnuli an/da sxva alternatiuli RonisZiebebis danergvis Sesaxeb qveyanam unda

acnobos energetikuli gaerTianebis samdivnos 2019 wlis ბოლომდე. zemoaRniSnuli miznis misaRwevad

saqarTvelos mTavrobam konsultaciebis Sedegad gadawyvita alternatuli politikis RonisZiebebis

ganxorcieleba, romlis misaRwevad saWiro iqneba ekonomikis sxvadasxva seqtorSi

kapitaldabandebisa da rigi teqnikuri RonisZiebebis ganxorcieleba. aqedan gamomdinare, eesg-Si

energoefeqturobis savaldebulo sqemiT gansazRvruli mizani ganxiluli ar aris.

energoefeqturobis valdebulebis sqemis Sesrulebis nacvlad, saqarTvelo gegmavs

Sesruldes alternatiuli politikis RonisZiebebi, romlebic dakavSirebulia teqnikur da finansur

RonisZiebebTan da amcirebs saboloo energiis moxmarebas.

saboloo momxmareblis mier moxmarebuli energiis dazogvisTvis energoefeqturobis

direqtivis me-7 muxli qmnis alternatiuli RonisZiebebis gatarebis SesaZleblobas, rac miCneulia

energoefeqturi valdebulebis sqemis alternativad (an damatebiTi RonisZiebad).

saqarTvelos eesgSi mocemulia Semdegi alternatuli RonisZiebebi:

energoefeqturi RonisZiebebis dafinansebis sqemebis Seqmna (H-1); energoefeqturobis stimulireba/xelSewyoba mrewvelobaSi ( H-2); saganamanaTleblo (treningebi) da sakonsultacio (energetikuli mimarTulebiT)

programebis Catareba (H-3);

Page 16: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

15

standartebis, normebis da energomarkirebis sqemebis SemuSaveba (H-4).7

zemoaRniSnuli alternatiuli RonisZiebebi damoukideblad ar ganapirobeben energiis

dazogvebs, Tumca qmnian SesaZleblobas miRweul iqnas energoefeqturobis valdebulebis sqemiT

miRebuli dazogvebis Sesabamisi odenobis dazogvebi, konkretuli teqnikuri da finansuri saxis

RonisZiebebis gatarebiT. konkretuli dargobrivi RonisZiebebis gatarebis Sedegad SesaZlebelia

meti energodazogvis miReba vidre energoefeqturobis valdebulebis sqemis amoqmedebiT.

sxva horizontaluri RonisZiebebi moicavs:

kvalifikaciis, akreditaciis da sertificirebis sqemebi SenobebSi (H-5), rac gavlenas

iqoniebs Senobebsa da sajaro seqtorze;

kvalifikaciis, akreditaciis da sertificirebis sqemebi mrewvelobaSi (H-6); msxvili samrewvelo obieqtebisTvis energoauditis, energomenejmentis sistemebis da

boilerebis inspeqtirebis danergva (H-7); momxmarebelTa sainformacio programebi da treningi (H-8); Senobebis energomaxasiaTeblebis direqtivis kanonmdeblobaSi asaxva da ganxorcieleba:

standartebi, normebi da SenobebSi energiis moxmarebis sertificirebis sqemebi (H-9), rac gavlenas iqoniebs Senobebsa da sajaro seqtorze;

cxrili 3 aRwers savaraudo daSvebebs RonisZiebebis ganxorcielebis Rirebulebebis Sesaxeb

# energiis dazogvis

RonisZiebebis

dasaxeleba

ganmaxorcielebeli organo wyaro dafinansebi

s tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi (2019-2020)

2019 2020 jami 2019 – 2020

H-1

alternatiuli

politikis

RonisZiebebi:

energoefeqturi

RonisZiebebis

dafinansebis

sqemebi

sawyis etapze ekonomikis

da mdgradi ganviTarebis

saministro

centralur

i

xelisufle

ba

arafinans

uri dasazus

tebelia dasazusteb

elia dasazustebelia

saerTaSor

iso

safinanso

institucie

bi / bankebis investicieb

i

grante

bi

dasazus

tebelia

dasazusteb

elia dasazustebelia

jami

H-2

alternatiuli

politikis

RonisZiebebi:

energoefeqturobi

s stimulireba /

xelSewyoba

mrewvelobaSi

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro

centralur

i

xelisufle

ba

arafinans

uri € 0 € 79 000 € 79 000

kerZo

samrewvelo

kompaniebi

Aაrafinansuri da

investicie

bi

€ 0 € 9 361 000 € 9 361 000

jami € 0 € 9 440 000 € 9 440 000

7es moTxovna gamomdinareobs evrokavSiris 2010/30/EU direqtividan. miuxedavad imisa, rom saqarTvelo jer evrokavSiris wevri qveyana ar aris, saqarTvelo aris energetikuli gaerTianebis sruluflebiani wevri, amitom, es RonisiZeba eesg-Si klasificirebulia rogorc “alternatiuli politikis RonisZieba”

Page 17: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

16

# energiis dazogvis

RonisZiebebis

dasaxeleba

ganmaxorcielebeli organo wyaro dafinansebi

s tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi (2019-2020)

2019 2020 jami 2019 – 2020

H-3

alternatiuli

politikis

RonisZiebebi:

satreningo da

saganmanaTleblo¬

programebi,

energosakonsult

acio programebis

CaTvliT

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro,

sxva Sesabamiss

uwyebebTan da

saerTaSoriso safinanso

institubTan TanamSromlobiT

centralur

i mTavroba

ara

finansuri € 0 € 0 € 158 000

jami € 0 € 0 € 158 000

H-4

standartebi da

normebi da

sayofacxovrebo

teqnikis

energoefeqturi

markirebis sqemebi

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro,

Sesabamiss uwyebebTan

TanamSromobiT

centralur

i mTavroba

ara

finansuri € 13000 € 91000 € 183000

kerZo

seqtori investori € 0 € 0 € 0

jami € 13 000 € 91 000 € 104 000

H-5

kvalifikaciis,

akreditaciis da

sertificirebis

sqemebi _ Senobebi

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro

treining centrebTan

Sesabamiis uwyebebTa

mWidro TanamSromlobiT

centralur

i

xelisufle

ba

ara

finansuri € 138000 € 133000 € 374000

jami € 138 000 € 133 000 € 271 000

H-6

kvalifikaciis,

akreditaciis da

sertificirebis

sqemebi _

mrewveloba

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro,

treining centrebTan da

Sesabamiss uwyebebTan

mWidro TanamSromlobiT

centralur

i

xelisufle

ba

arafinans

uri € 138 000 € 133 000 € 271 000

jami € 138 000 € 133 000 € 271 000

H-7

mrewvelobis

seqtorSi

energoauditis,

menejmentis

sistemebisa da

boilerebis

inspeqtirebis

danergva

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro

Sesabamiss uwyebebTan

TanamSromlobiT

centralur

i

xelisufle

-ba

arafinans

uri € 38 000 € 39 000 € 77 000

mrewveloba

/kerZo

kompaniebi

investire

ba € 83 000 € 413 000 € 496 000

jami € 121 000 € 452 000 € 582 000

H-8

momxmareblis

sainformacio

programebi da

treningi

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro

Sesabamiss uwyebebTan

(SesaZloa

municipalitebTan),

donorebTan/

saerTaSoriso safinanso

instituciebTan TanamSromlobiT

centralur

i

xelisufle

ba

arafinans

uri

€ 0 € 756 000 € 756 000

municipali

tetebi

arafinans

uri

€ 0 € 200 000 € 200 000

Page 18: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

17

# energiis dazogvis

RonisZiebebis

dasaxeleba

ganmaxorcielebeli organo wyaro dafinansebi

s tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi (2019-2020)

2019 2020 jami 2019 – 2020

jami € 0 € 956 000 € 956 000

H-9

Senobebis

energoefeqturobi

s direqtivis

kanonmdeblobaSi

asaxva da

ganxorcieleba:

standartebi,

normebi da

SenobebSi

energiis

moxmarebis

sertificirebis

sqemebi

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro

Sesabamiss uwyebebTan

TanamSromlobiT

centralur

i xelisu-

fleba

arafinans

uri € 25 000 € 130 000 € 38 000

uZravi

qonebis

developer

ebi /

Senobebis

mepatronee

bi

investire

ba € 0 € 7 377 000 € 7 377 000

municipali

tetebi

arafinans

uri € 25 000 € 25 000 € 100 000

jami € 50 000 € 7 532 000 € 7 582 000 jami € 460 000 € 18 907 000 € 4 758 5000

Page 19: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

18

1.2 energetikuli servisebi

energouzrunvelyofis kontraqtis (EnPC)8 an/da energodazogvis momsaxurebis RonisZiebebze

informacia eesgSi asaxuli ar aris, radganac am etაpze aRiSnuli momsaxurebis funqcionirebisTvis

bazari jer mzad ar aris _ aseve, ar arsebobs zemoxsenebuli momsaxurebis xelSewyobis konkretuli

gegmebi.

winamdebare eesg-s momzadebis dros Catarebul analizze dayrdnobiT, energouzrunvelyofis

kontraqtebis potenciuri bazris areali ukavSirdeba qvemoT mocemul konkretul seqtorebs, sadac

energouzrunvelyofis kontraqtebi gavrcelebuli praqtikaa: mrewveloba: mrewvelobis seqtorSi energouzrunvelyofis kontraqtebis danergvis didi

potencialia _ daaxloebiT 200 milion evroze meti investiciis ganxorcielebis

potencialiT da 30%-ze maRali rentabelobis Sida normiT (IRR). Tumca, bazarze arsebobs

mniSvnelovani barierebi, romelic aferxebs am tipis momsaxurebaze moTxovnilebis

zrdas. aRniSnuli barierebidan gansakuTrebiT aRsaniSnavia dazogvis potencialis

Sesaxeb cnobierebis dabali done da seqtoris arastabiluroba, rac ganapirobebs

kapitaluri investiciebis ganuxorcieleblobas (e.i. sawarmoebs ar aqvT survili

investiciebi Cadon an danergon energoefeqturi RonisZiebebi biznesSi arsebuli

mdgomareobis gamo);

sajaro seqtoris Senobebi: aRniSnuli seqtori SezRuduli arealia

energouzrunvelyofis kontraqtebis funqcionirebisTvis, ZiriTadad saxelmwifo

seqtorSi arsebuli dabali IRR-is gamo, romelic dakavSirebulia Senobebis

TbomomaragebasTan (rogorc wesi 1-10% maqsimumi). upirveles yovlisa, aRniSnuli

ganpirobebulia arsebul SenobebSi dabali energomoxmarebiT da energiis dabali fasiT

– gansakuTrebiT bunebriv gazze;

sajaro seqtoris ganaTeba: energouzrunvelyofis kontraqtebis danergvisTvis farTo

potencialia sajaro seqtoris ganaTebaSi 90 milion evroze meti investiciis

ganxorcielebis potencialia, 30%-ze maRali IRR-iT.

kompaniebis jgufSi, romlebic uzrunvelyofen am momsaxurebas, Sedis erovnuli sainJinro da

samSeneblo firmebi, romlebic kavSirSi arian saerTaSoriso firmebTan. isini dainteresebuli arian

saqarTvelos bazriT. aseve, energomomsaxurebis kompaniis roli SeiZleba Seasrulos

energogamanawilebelma kompaniebma, romelTac SeuZliaT daarson damoukidebeli kompaniebi energo-

efeqturi RonisZiebebis dasanergad EnPC-is meTodiT.

aqtivobebi, romelic unda/SeiZleba gatardes saqarTveloSi energomomsaxurebis moTxovnilebis

srulyofisaTvis, moicavs:

8energouzrunvelyofis kontraqti aris TanamSomlobis formati organiazaciasa (klienti) da energomomsaxurebis kompanias Soris (Eneergy Service Company-ESCO). ESCO atarebs obieqtis detalur energoaudits da axdens energiis dazogvis xelSemwyobi RonisZiebebis identificirebas. Semdeg ESCO amzadebs proeqts da atarebs proeqtiT gaTvaliswinebul RonisZiebebs, romelic uzrunvveloyofs klientis saWiroebebis dakmayofilebas. amas garda, ESCO uzrunvelyofs saWiro finansuri resursis mopovebas. ESCO pasuximgebelia da garantias iZleva, rom mis mier gatarebuli RonisZiebebi uzrunvelyofs moxmarebuli energiis safasuris dazogvas, imgvarad, rom dazogili finansebi sakmarisi iqneba proeqtis Rirebulebis anazRaurebisTvis, kontraqtiT gaTvaliswinebul vadebSi. Semdeg klienti, garkveuli periodiT, ganagrZos energiis moxmarebis safasuris gadaxdas igive (an eqvivalenti) ganakveTiT ESCO-sTvis, romelic mogebas iRebs gadaxdili energiis safasurisa da klientisgan miRebuli Semosavals (minus sainvesticio xarjebi) Soris arsebuli sxvaobisgan. kontraqtis dasrulebis Semdeg, yvela damatebiT finansur danazogs aiRebs klienti.

Page 20: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

19

konkretuli sakanonmdeblo-maregulirebeli da arasakanonmdeblo barierebis daZlevas.

kerZod, saxelmwifo Sesyidvebis kanondeblobis sakiTxebis gadaxedva (ix. P-8 _

energoefeqturi sajaro Sesyidvebi);

energomomsaxurebis provaiderebis da energouzrunvelyofis kontraqtis damuSaveba da

gamoqveyneba saukeTeso praqtikis gaTvaliswinebiT;

erovnuli sainformacio centris Seqmna energomomsaxurebis Sesaxeb informaciis uzrun-

velsayofad;

energomomsaxurebis kontraqtebis farglebSi warmoqmnili uTanxmoebis gansaxilvelad

damoukidebeli meqanizmis damuSaveba, mag.: rogoricaa ombudsmeni;

nabijebi, romelic uflebas aZlevs damoukidebeli bazris monawileebs (Suamavlebs)

iTamaSon bazris ganviTarebis mastimulirebeli roli moTxovnisa da momaragebis mxridan;

iseTi RonisZiebebis gatareba, romlebic SesaZleblobas miscems damoukidebeli bazris

Suamavlebs, SeZlon moTxovna-miwodebis bazris ganviTarebis stimulireba. zemoT aRweril horizontalur RonisZiebebTan erTad dagegmilia energoefeqturobis

wamaxalisebeli Semdegi RonisZiebebis gatareba:

arsebul regulaciebSi clilebebis gansazRvra mravalbinian SenobebSi investicebis

ganxorcielebis gamartivebis mizniT;

saxelmwifo Sesyidvebis regulaciebis srulyofa (ix. RonisZieba P-8: energoefeqturi sajaro Sesyidvebi);

evrokavSiris `Senobebis energomaxasiaTeblebis direqtivis~ erovnul kanonmdeblobaSi

asaxva (ixile H-9 ).

2 energoefeqturi RonisZiebebi SenobebSi

sainvesticio da politikis RonisZiebebi, mWidro kavSirSia erTmaneTTan da aseve ukavSirdeba

Senobebs da saxelmwifo dawesebulebebs. aRniSnuli ganpirobebulia Semdegi faqtorebiT:

saxelmwifo seqtoris RonisZiebebi xSirad dakavSirebulia Senobebis energoefeqturobasTan. kerZo sakuTrebaSi arsebul SenobebSi investiciebis ganxorcielebas ganapirobebs politika, romelic

TavisTavad mWidrod aris dakavSirebuli sajaro seqtorTan.

2.1 Senobebis energomaxasiaTeblebis direqtivis (EPBD - 2010/31/EU) moTxovnebi

2014 wels saqarTvelom xeli moawera evrokavSirTan asocirebis Sesaxeb SeTanxmebas.

SeTanxmeba aRiarebs saqarTvelos valdebulebas, danergos da xeli Seuwyos energoefeqturobis

ganviTarebas Senobebis seqtorSi, Senobebis energomaxiasiTeblebis Sesaxeb direqtivis Sesabamisad.

saqarTvelo valdebulebas iRebs erovnuli kanonebi SesabamisobaSi moiyvanos evrokavSiris

kanonmdeblobasTan da daiwyos Senobebis energomaxasiaTeblebis Sesaxeb direqtivis erovnul

kanomdeblobaSi asaxvis procesi. reformebis mxardaWera energoseqtorSi xazgasmiT aRniSnulia

saqarTvelo-evrokavSiris asocirebis SeTanxmebaSi. evrokavSirTan saqarTvelos asocirebis

xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli, Senobebis energetikuli maxasiaTeblebis sakanonmdeblo-

maregulirebeli bazis reforma mimdinareobs, daniis sagareo saqmeTa saministrosa da saqarTvelos

ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros SeTanxmebis safuZvelze amoqmedebul daniis

mTavrobis samezoblo programis farglebSi da aseve, energetikuli gaerTianebis mier mxardaWerili

„EU4Energy“-is teqnikuri daxmarebis programis proeqtiT - „SenobebSi energomoxmarebis

maregulirebeli saqarTvelos sakanonmdeblo aqtebis analizi da „Senobebis energoefeqtianobis

Sesaxeb kanonproeqtis momzadeba“.

Page 21: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

20

2.2 Senobebis ganaxlebis strategia

energoefeqturobis direqtivis mixedviT eesg-Si asaxuli unda iyos Senobebis ganaxlebis

grZelvadiani strategia, investiciebis mobilizebis mizniT. miuxedavad amisa, amJamad ar arsebobs

Senobebis ganaxlebis erovnuli strategia da seqtoris Sesaxeb informacia Zalzed SezRudulia

(kerZod, informacia Senobebis saerTo fondis Sesaxeb).

Senobebi sajaro seqtorSi

saqarTveloSi ar arsebobs sajaro Senobebis inventarizaciis dokumentacia. Sesabamisad,

SeuZlebelia sajaro Senobebis Sesaxeb srulyofili da sarwmuno informaciis am dokumentSi asaxva.

rac Seexeba SenobebSi gamoyenebul sawvavs, eleqtroenergia gamoiyeneba ganaTebisTvis, teqnika-

danadgarebisTvis da gagrilebis sistemebisTvis. centraluri xelisuflebis Senobebis gasaTbobad

ZiriTadad gamoiyeneba bunebrivi gazi da sxvadasxva tipis eleqtrogamaTboblebi. centraluri,

raionuli gaTboba ar funqcionirebs. sajaro Senobebis udides nawils warmoadgenეn Senobebi, romlebic ar ganekuTvnebian centralur

mTavrobas. saqarTveloSi jer-jerobiTYar arsebobs sajaro Senobebis inventarizaciis dokumentacia

da arc maTi energouzrunvelyofis moTxovnebia dawesebuli. informacia sajaro Senobebis Sesaxeb,

romlebic ar ganekuTvnebian an ar gamoiyeneba centraluri mTavrobis mier, mxolod nawilobriv

aris xelmisawvdomi da emyareba mdgrad energetikul samoqmedo gegmebs (SEAPs), romlebic

SemuSavebulia konkretuli municipalitetebis mier _ TbilisSi, quTaisSi, baTumSi, rusTavSi,

zugdidSi, gorsa da TelavSi. garda amisa, skolebis Sesaxeb informaciis miReba SesaZlebelia

ganaTlebisa da mecnierebis, kulturisa da sportis saministrodan. aRsaniSnavia, rom sajaro

Senobebis did nawils warmoadgenen skolebi, sabavSo baRebi da administraciuli Senobebi,

romelebic ar ekuTvnis an ar gamoiyeneba centraluri mTavrobis mier. skolebSi iyeneben sxvadasxva saxis sawvavs, ZiriTadad bunebriv gazs da SeSas, iSviaTad

eleqtroenergias. skolebis saerTo raodenoba _ 2200;

skolebis saerTo raodenoba centraluri gaTbobiT - el.energiiT _ 72;

skolebis saerTo raodenoba gaTbobiT _ bunebrivi gaziT _ 536;

skolebis saerTo raodenoba gaTbobiT _ SeSiT- 377;

skolebis saerTo raodenoba gaTbobis gaurkveveli wyaroTi _ 1215;

teqnologiebi, romlebic rogorc wesi gamoiyeneba sxva tipis sajaro SenobebSi, aris bunebriv

gazze momuSave qvabebi da gamaTboblebi mcire sivrceebisTvis, eleqtroenergiaze momuSave haeris

kondicionerebi/gamaTboblebi da Zalzed araefeqturi SeSis Rumelebi.

arsebobs mTeli rigi barierebi, romlebic arTuleben energoefeqturobis farTod danergvas

qveseqtorSi. maTgan yvelaze ufro mniSvnelovania: kargi enerგoefeqturi proeqtebis nakleboba;

minimaluri energouzrunvelyofis Sesaxeb kanoniT dadgenili moTxovnის არარსებობა; ganmaxorcielebelTa (administratorebis) materialuri waxalisebis ararseboba;

cnobierebis dabali done.

komerciuli seqtoris Senobebi _ kerZo

kerZo komerciuli Senobebis raodenobis Sesaxeb ar arsebobs oficialuri informacia.

yuradsaRebia, rom saavadmyofoebis da samedicino centrebis didi nawili kerZo mflobelobaSia.

SenobebSi gasaTbobad gamoiyeneba sxvadasxva tipis sawvavi, magram umetesad, qalaqში gaTbobisTvis

gamoiyeneba bunebrivi gazi, maSin rodesac, SeSa (zogjer eleqtroenergia) gamoiyeneba raionebSi. am

Page 22: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

21

tipis Senobebis energomoxmareba cnobili ar aris, Tumca ramdenime energoauditi Catarda sxvadasxva

saavadmyofosa/samedicino centrsa da did supermarketSi, Sedegad dadginda, rom isini xasiaTdebian

energomoxmarebis maRali maCveneblebiT (mag. gaTbobisa da cxeli wyliT momaragebisTvis

saavadmyofoSi moTxovna aris 250 kvt.sT./m2–dan). am seqtorSi monacemebi ukiduresad SezRudulia,

amitom Senobebis fondis ganviTareba iqneba pirveli, mniSvnelovani nabiji strategiis

SemuSavebisTvis.

kerZo, komerciuli Senobebis seqtorisTvis energomoxmarebis specifiuri ganmasxvavebeli

niSnebia: Senobebis mniSvnelovani raodenoba aradamakmayofilebeli gaTbobiT;

Senobis gare SemomzRudi konstruqciebis aradamakmayofilebeli energomaCveneblebi;

araefeqturi SeSis an eleqtroenergiaze momuSave gamaTboblebi, romlebic aTboben

Senobebis mxolod nawils.

investirebis mTavari barieri ZiriTadad dakavSirebulia finansebTan da potenciuri

energodazogvebis Sesaxeb informaciis naklebobasTan.

sacxovrebeli seqtoris Senobebi

sacxovrebeli saxlebis farTobTan, binebis an Senobebis raodenobasTan dakavSirebiT

oficialuri informacia ar arsebobs.MTumca, mosaxleobis bolo aRweraSi garkveul wilad

mocemulia informacia sacxovrebel seqtorze. aRsaniSnavia, rom sacxovrebeli Senobebis didi

raodenoba im pirebis/ojaxebis kerZo mflobelobaSia, romlebic am SenobebSi cxovroben.

aRniSnul SenobebSi gamoyenebuli sawvavis tipi განსხვავებულია, magram rogorc wesi, qalaqSi

gaTbobisTvis gamoiyeneba bunebrivi gazi, xolo soflebSi ZiriTadad - SeSa. am SenobebSi

energomoxmarebis monacemebi cnobili ar aris, Tumca warsulSi Catarda ramdenime energoauditi,

rac aCvenebs, rom zogadad energomoxmareba maRalia (mag., gaTbobis moTxovna saxlebSi aris 200

kvt.sT./m2, xolo binebSi 170 kvt.sT./m2). Senobebis monacemebi aRniSnul seqtorSi ukiduresad

SezRudulia, amitom Senobebis fondis ganviTareba iqneba pirveli, mniSvnelovani nabiji strategiis

SemuSavebisTvis.

sacxovrebel seqtorSi energomoxmarebis specifiuri ganmasxvavebuli niSnebia:9

Senobebis mniSvnelovani raodenoba aradamakmayofilebeli gaTbobiT, es gansakuTrebiT

SesamCnevia kerZo saxlebis SemTxvevaSi;

Senobis gare SemomzRudi konstruqciis aradamakmayofilebeli energomaCveneblebi;

9 saqarTvelos sxvadasxva regionSi Catarda ramdenime kvleva am TemasTan dakavSirebiT, maT Soris:

mdgradi ganviTarebis da politikis centri (2013) teqnikuri angariSi 21: qveda alazan-ivris sapilote

wyalSemkrebi auზis energoanalizi (dedofliswyaros municipaliteti, kaxeTis regioni);

mdgradi ganviTarebis da politikis centri (2013) teqnikuri angariSi 22: qveda rionis sapilote wyalSemkrebi auzis energoanalizi (xobisa da senakis municipalitetebi, samegrelo-zemo svaneTis regioni);

mdgradi ganviTarebis da politikis centri (2013) teqnikuri angariSi 23: zeda alaznis sapilote wyalSemkrebi auzis energoanalizi (axmetisa da Telavis municipalitetebi, kaxeTis regioni;)

mdgradi ganviTarebis da politikis centri (2013) teqnikuri angariSi 24: zeda rionis sapilote wyalSemkrebi auzis energoanalizi (ambrolaurisa da onis municipalitetebi, raWa-leCxumi da qvemo svaneTis regioni) da

VTT (2016) saqarTvelos sacxovrebeli seqtoris bazris Sefaseba: politikuri, samarTlebrivi, regulirebis, institucionaluri, teqnikuri da finansuri ganxilvebi (faza 1);

Page 23: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

22

xSir SemTxvevaSi araefeqturi SeSis, eleqtro an bunebrivi gazis sivrcis gamaTboblebis

gamoyeneba, romlebic aTboben Senobis mxolod nawils.

investirebisTvis mTavari barieri ZiriTadad dakavSirebulia finansebTan da potenciuri

energodazogvebis Sesaxeb informaciis naklebobasTan. aqve unda aRiniSnos, rom 2017 wels saqarTvelos statistikis erovnulma samsaxurma, xorvatiis

energetikis insitუtis meTodologiuri mxardaWeriT ganaxorciela SinameurneobebSi

energoresursebis moxmarebis gamokvleva. aRniSნuli gamokvleva iZleva detalur suraTs,

SinameurneobebSi energoefeqturobis TvalsazrisiT. dagegmilia, rom igive gamokvleva unda

Catardes yovel 5 weliwadSi erTxel.

momdevno sami wlis ganmavlobaSi strategiis SesamuSaveblad gansaxorcielebeli nabijebi

momdevno sami wlis ganmavlobaSi samSeneblo seqtorSi energoefeqturobis gaumjobesebis

mizniT erTiani strategiis dasamuSaveblad unda gadaidgas Semdegi nabijebi:

1. sakanonmdeblo bazis miReba da evropul direqtivebTan harmonizacia;

2. ganisazRvros samagaliTo Senobebis tipebi;

3. Senobis inventarizaciis dakvirvebis sawarmoeblad sistemis Camoyalibeba. aRniSnuli

dakavSirebuli unda iyos P-1 RonisZiebasTan - energoefeqturobis erovnuli sainformacio

sistemis SemuSaveba sajaro SenobebisTvis;

4. Catardes energoauditi da Senobebis inventarizacia sxvadasxva qveseqtorebisTvis mTeli qveynis

masStabiT _ upirveles yovlisa aqcenti gakeTdes qalaqebze (gansakuTrebiT municipalitetebze,

romlebic arian merebis SeTanxmebis xelmomweri mxareebi). energoauditebi SeiZleba Catardes,

rogorc trening-programis nawili (H-5 RonisZieba: Senobebis kvalifikaciis, akrediticiis da

sertificirebis sqemebi). energoauditis, rogorc treningis kursis nawilis, ganxorcielebis

Semdeg miRebuli SedegebiT SesaZloa Seivsos energiis moxmarebis erovnuli sainformacio

sistema.

am nabijebis paralelurad, sxvadasxva qveseqtorSi, investiciebis stimulirebisTvis, unda

Seiqmnas energoefeqturobis programa. energoauditebidan da investiciebis praqtikidan miRebuli

gamocdilebiT SesaZloa Seivsos Senobebis energomoxmarebis statistikis erovnuli sainformacio

sistema. calkeuli RonisZiebebi, romlebic unda Sesruldes monacemebis Segrovebis paralelurad,

gaTvaliswinebulia sxvadasxva seqtorSi da moicavs:

B-1: regulaciebi sacxovrebel da komerciul SenobebSi ganaTebis sistemebis efeqturobis

gasaumjobeseblad;

P-2: sapilote proeqti sajaro SenobebSi energiis dabali moxmarebis Sesaxeb;

P-3: energoefeqturi ganaTebis sistemebi sajaro SenobebSi;

P-5: energoefeqturobis gaumjobeseba skolebSi;

P-6: energoefeqturobis gaumjobeseba municipalur sajaro SenobebSi - sabavSvo baRebSi;

damatebiTi RonisZiebebi, romlebic ar aris gaTvaliswinebuli eesg-Si, magram SesaZlebelia

Seswavlili iqnas, iTvaliswinebs:

energoefeqturobis gaumjobesebas arsebul kerZo saxlebSi;

energoefeqturobis gaumjobesebas arsebul mravalsarTulian sacxovrebel SenobebSi;

energoefeqturobis gaumjobesebas arsebul komerciul SenobebSi;

Page 24: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

23

B -1 RonisZieba iTvaliswinebs energodanazogebs, ganaTebis sistemis araefeqturi varvara an

halogenis naTurebis Secvlas ufro efeqturi modelebiT, rogoricaa fluorescenturi an LED naTurebi. aRniSnulis ganxorcieleba SesaZlebelia Sesabamisi regulaciebis miRebiT.

cxrili 4 aRwers savaraudo daSvebebs RonisZiebebis ganxorcielebis Rirebulebebis Sesaxeb

# energiis dazogvis

RonisZiebebis

dasaxeleba

Semsrulebeli organo wyaro finansirebis

tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi

2019 2020 jami

2019 - 2020

B-1

regulaciebi

sacxovrebel da

komerciul SenobebSi

ganaTebis sistemebis

efeqturobis

gasaumjobeseblad

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebissaministro

centraluri

mTavroba arafinansuri € 13000 € 6000 € 19000

sayofacxovrebo

seqtori investiciebi € 0 € 3382000 € 3382000

komerciuli

seqtori investiciebi € 0 € 753000 € 753000

jami € 13000 € 4141000 € 4 154 000

jami € 13000 € 4141000 € 4 154 000

Page 25: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

24

3 energoefeqturi RonisZiebebi saxelmwifo sajaro dawesebulebebSi

sajaro seqtorisTvis gansazRvruli rigi RonisZiebebi savaldebuloa EED-is mixedviT da

rekomendebulia rogor EED-is ganxorcielebis meqanizmi.

energetikuli gaerTianebis wevri qveynebisTvis adaptirebuli EED-is versiis Tanaxmad,

energetikuli gaerTianebis mxareebma unda uzrunvelyon, saxelmwifo dawesebulebebis

mflobelobaSi da sargeblobaSi arsebuli Senobebis saerTo farTobis (romelic unda gaTbes an

gagrildes) 1%-is ganaxleba 2017 wlis 1 dekembridan yovelwliurad, im mizniT, rom aRniSnuli tipis

Senobebi SesabamisobaSi movides, sul mcire, energoefeqturobis minimaluri moTxovnebTan, romelic

dadgenilia Senobebis energomaxasiaTeblebis direqtivis ganaxlebuli variantiT. saqarTvelo

valdebulia sajaro Senobebis fondis 1%-is yovelwlurad ganaxleba uzrunelyos 2019 wlidan.

miuxedavad amisa, am mimarTulebiT investiciebis ganxorcieleba mosalodnelia aRniSnul

TariRamde. Tumca, Senobebis ricxvi da maTSi gamoyenebuli saerTo farTobi saqarTveloSi jer

kidev dadgenili ar aris. aseve, dawesebuli ar aris erovnuli minimaluri energomaxasiaTeblebis

moTxovnebi.

zogierT arsebul Sefasebebze dayrdnobiT eesg-ze momuSave eqspertTa jgufma daaskvna, rom

zemoxsenebuli farTis 1%, romelic yovelwlurad unda ganaxldes, SesaZlebelia iyos 6 446 m2.

miuxedavad imisa, rom es maCveneblebi saorientacioa, is warmoaCens Senobebis ganaxlebis saWiroebis

aucileblobas da saTanado masStabebs, imisaTvis rom Seesabamebodes energetikuli gaerTianebis

samdivnos moTxovnebs.

eesg moicavs RonisZiebebs, romlebic dakavSirebulia centraluri mTavrobis sakuTrebaSi arsebul

SenobebTan:

sajaro SenobebisTvis energoefeqturi erovnuli sainformacio sistemis SemuSaveba/ energiis

moxmarebis da energiis dazogvis potencialis Sefaseba (P-1); sapilote proeqtis ganxorcieleba (P-2); energoefeqturi ganaTebis sistemebis danergva yvela sajaro SenobebSi, radgan naTurebis

Secvla aucilebeli gaxdeba (P-3); energoefeqturobis gaumjobeseba sajaro SenobebSi (P-4).

EED-is mixedviT municipalitetis mflobelobaSi arsebuli Senobebs, romlebic ar aris

centraluri mTavrobis mflobelobaSi an ar gamoiyeneba centraluri mTavrobis mier, stimuli unda

mieces aqtiurad CaerTon Senobebis energoefeqturobis ganviTarebaSi da maT mier ganxorcielebuli

RonisZiebebi warmodgenil iyos samagaliTo aqtivobad. aRniSnul qveseqtorSi gansaxorcielebeli

RonisZiebebi moicavs energoefeqturi RonisZiebebis gatarebas skolebSi (P-5), sabavSo baRebSi (P-6) da SenobebSi, romlebic ar iricxeba centraluri mTavrobis balansze (P-7).

garda amisa, energoefeqturobis direqtiva awesebs valdebulebas, rom centraluri mTavrobis

struqturuli organoebis mier Sesyiduli produqcia, miRebuli momsaxureba da mflobelobaSi

arsebuli Senobebi xasiaTdebodes maRali energoefeqturobiT - yvela sajaro uwyeba unda

waxalisdes analogiuri midgomiT. sajaro seqtoris mier warmoebuli energoefeqturi sajaro

Sesyidvebi warmarTavs da uzrunvelyofs bazris formirebas samagaliTo aqtivobiT, kerZod qmnis

moTxovnas energoefeqtur produqtze, amcirebs bazarze arsebul fasebs da amavdroulad

uzrunelyofs bazris mdgradobas mravalferovani energoefeqturi produqtisa da energoefeqturi

momsaxurebis zrdiT. aRniSnulis ganxorcielebas iTvaliswinebs eesgs P-8 RonisZieba sajaro

Sesyidvebis Sesaxeb.

sajaro seqtorisTvis eesg-Si aRwerilia kidev erTi, damatebiTi RonisZieba, romelic exeba

quCis ganaTebis/gare ganaTebis gaumjobesebas. RonisZiebis implementacia dagegmilia TbilisSi,

QquTaisSi, baTumSi, rusTavSi, zugdidSi, gorSi, TelavSi da potenciurad sxva qalaqebSi. rig

municipalitetebSi RonisZieba ukve ganxorcielebis etapzea, dagegmilia mimdinare procesis

Page 26: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

25

masStabebis zrda. zemoxsenebulis garda, ganaTebis sistemis gaumjobeseba unda moxdes

saerTaSoriso da Sedasaxelmwifoebrivi gzebze.

cxrili 5 aRwers savaraudo daSvebebs RonisZiebebis ganxorcielebis Rirebulebebis Sesaxeb

# energiis dazogvis

RonisZiebebis

dasaxeleba

ganmaxorcielebeli organo wyaro finansirebis

tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi

2019 2020 jami

2019 - 2020

P-1

sajaro

SenobebisTvis

energoefeqturi

erovnuli

sainformacio

sistemis

SemuSaveba

ekonomikisa da mdgrdi

ganviTarebis saministro,

sistemis SemuSavebisTvis;

regionaluri ganviTarebisa

da infrastruqturis

saministro

koordinirebisaTvis da

municipalitetebidan

informaciis

mosapovebisTvis

central

uri mTav-

roba

arafinansu

ri € 13000 € 6000

€19 000

municipa

litetebi

arafinansu

ri

€ 48 000 € 122 000

€ 170 000

jami € 61 000 € 128 000

€ 189,000

P-2

sapilote proeqti

sajaro SenobebSi

energiis dabali

moxmarebis Sesaxeb

municipaluri

administracia –Sedegebze

informacia Semdeg

vrceldeba sxvadasxva

municipalitetSi da

saxelmwifo

dawesebulebebSi

(ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro)

central

uri

mTavroba

arafinansu

ri € 12 000 € 0

€ 12 000

donorebi

-

grantebi

grantebi € 35 000 € 0

€ 35 000

jami € 47000 € 0 € 47000

P-3

energoefeqturi

ganaTebis

sistemebi sajaro

SenobebSi

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis saministro _

saxelmwifo dawesebulebis

mflobelobaSi arsebuli

Senobebi;

central

uri

mTavroba

investireba € 25 000 € 78 000

€ 103,000

municipa

litetebi investireba € 13 000 € 41 000

€ 54 000

jami € 38 000 € 119 000 € 157 000

P-4

energoefeqturobi

s gaumjobeseba

sajaro SenobebSi

mier

gamoyenebulSenobe

bSi

saministroebi, romlebic

iyeneben specifikur

Senobebs –ekonomikisa da

mdgradi ganviTarebis

saministrosTan

central

uri mTav-

roba

arafinansu

ri € 13000 € 13000

€26 000

NEFCO investireba € 1 500 000 00 € 1500 000 00 € 300,000,000

E5P grantebi € 1 000 000 € 1 000 000 € 2,000,000

jami € 2 513 000 € 2 513 000 € 5,026,000

P-5

energoefeqturobi

s gaumjobeseba

sajaro skolebSi

ganaTlebisa da

mecnierebis, kulturisa da

sportis saministro

regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis

saministro

central

uri mTav-

roba

arafinansu

ri € 19 000 € 20 000

€ 39 000

E5P grantebi € 1 207 000 € 1 231 000

€2,438,000

IFIs/bankebi

investireba € 0 € 0

jami € 1226000 € 1251000 € 2,477,000

P-6

energoefeqturobi

s gaumjobeseba

municipalur

sajaro SenobebSi

- sabavSvo baRebSi

municipalitetebi

saerTaSoriso

organizaciebis daxmarebiT

municipa

litetebi

arafinansu

ri € 62000 € 63 000

€ 125 000

IFI/bankebi -

investire

ba

investireba € 0 € 490 000

490000

jami € 62000 € 553000 €

615000

Page 27: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

26

# energiis dazogvis

RonisZiebebis

dasaxeleba

ganmaxorcielebeli organo wyaro finansirebis

tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi

2019 2020 jami

2019 - 2020

P-7

energoefqturobis

gaumjobeseba

municipalur

sajaro SenobebSi

– sabavSo baRebis

garda sxva

sajaro SenobebSi

municipalitetebi

regionaluri ganviTarebis

da infrastruqturis

saministros daxmarebiT

central

uri mTav-

roba

arafinansu

ri € 6000 € 6000

€ 120 000

municipa

litetebi

arafinansu

ri € 62000 € 63000

€ 125 000

jami € 68000 € 69000

€ 137 000

P-8

energoefeqturi

sajaro Sesyidvebi

ssip saxelmwifo

Sesyidvebis saagento

ekonomikisa da mdgradi

ganviTarvbis

saministrosTan erTad

SesyidvebTan

dakavSirebuli

procedurebis

SesamuSaveblad; agreTve,

implementaciisTvis

CaerTveba regionaluri

ganviTarebisa da infra-

struqturis saministro

adgilobriv

xelisuflebasTan erTad

central

uri mTav-

roba

arafinasur

i € 25000 € 496000

€ 521,000

municipa

litetebi

arafinansu

ri € 0 € 26000

€ 26000

jami € 25000 € 522000

€547,000

P-9

quCis ganaTebis /

gare ganaTebis

efeqturobis

gaumjobeseba

municipalitetebi da

regionaluri ganviTarebis

da infrastruqturis

saministro donorebis /IFI daxmarebiT

ganmaxorcielebeli

uwyebebis kompetenturobis

gazrdisa da RonisZiebis

implemetaciaSi

xelSewyobisTvis

central

uri

mTavroba

arafinansu

ri € 6000 € 6000

€ 120 000

municipa

litetebi

arafinansu

ri € 102 000 € 35000

€ 137,000

IFI/bankebi -

investire

ba

investireba € 0 € 9 145 000

€ 9 145 000

jami € 108 000 € 9 186 000

€ 9,294,000

jami € 4148000 € 14341000 € 18,489,000

4 energoefeqturi RonisZiebebi mrewvelobaSi

4.1 saqarTvelos samrewvelo seqtoris maxasiaTeblebi

saqarTvelos mrewvelobis seqtori energiis didi momxmarebeli ar aris. Tumca, 2014 wels

mrewvelobis seqtorSi moxmarebuli 10,5 tvt.sT.. (rogorc energetikuli, aseve, araenergetikuli

gamoyenebisTvis) amave wels, qveynis mTliani energomoxmarebis 22%-s Seadgenda.

istoriulad, saqarTvelo gacilebiT meti energiis momxmarebeli iyo. 1990 wels mrewvlobis

seqtori moixmarda daaxloebiT 3-jer met energias, vidre 2013 da 2014 wels. 1990 wlidan, Zalian

male sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg moxda mrewvelobis (da sxva seqtorebis) ganviTarebis mkveTri Semcireba.

saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros mier damuSavebuli MARKAL-is modeliT, dagegmilia energomoxmarebis yovelwliuri zrda, 2016- 2030 wlebSi, 4, 94%-iT weliwadSi. rac pirdapir aris dakavSirebuliMmTliani Sida produqtis zrdasTan. eesgs momzadebis dros gamoyenebuli iqna MARKAL-is saproeqto zrdis mrudebi, zrdis donem unda gamoiwvios produqciis gaormageba 2016 wlidan 2030 wlamde.

Page 28: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

27

mrewvelobis mTavari qveseqtorebi da maTi energomoxmarebis statistika aseTia:

araliTonuri mineraluri nakeTobebi _ energiis mTliani moxmarebis 26%;

qimiuri warmoebis produqti (navTobqimiuris CaTvliT) - mTliani moxmarebis 26%, im

SemTxvevaSic, Tu gaTvaliswinebuli iqneba bunebrivi gazis araefeqturi gamoyeneba;

Tujis da foladis warmoeba – energiis mTliani moxmarebis 25%.

amasTanave, savaraudoa rom energetikuli balansi srulad ar asaxavs energiis moxmarebas

sursaT-produqtebis, sasmelebis da Tambaqos qveseqtorSi.

msxvili, saSualo da mcire sawarmoebis raodenoba

saqarTvelos statistikis erovnuli samsaxuris monacemebiT saqarTveloSi registrirebulia

170019 samrewvelo sawarmo. 421 _ msxvili, 1851 _ saSualo da 162452_ mcire, agreTve arsebobs 5295

sawarmo romelTa, zoma saqstatis informaciiT am etapze daudgenelia. energointensiurobis Sedareba (energiis moxmareba 1 tona warmoebul produqciaze)

evrokavSirSi mimdinare samrewvelo procesebTan rTulia, radganac saqarTveloSi ar arsebobs

disagregirebuli/detalizebuli monacemebi produqciaze da procesebze da informacia maTi

energomoxmarebis Sesaxeb dazustebuli ar aris. am mizniT, RonisZieba `I-1: mrewvelobis monacemebis

detalizeba (monacemTa CaSla)” aucilebelia, raTa gaumjobesdes informaciis xarisxi da

SesaZlebeli gaxdes monacemTa Sedareba.

energiis moxmarebis Taviseburebebi

arsebuli energoauditebis angariSebze dayrdnobiT da eesg-is momzadebis dros samrewvelo

obieqtebis daTvalierebis Sedegad SemuSavebuli angariSebiT gamovlinda, rom energiis dazogvis

miReba SesaZlebelia 4 ZiriTadi mimarTulebiT:

energodazogvebis ufaso/iafi RonisZiebebi, kargi energomenejmentis da kontrolis danergviT,

mavne Cvevebis identificirebis da aRmofxvris saSualebas iZleva. aRniSnuli iTvaliswinebs:

samrewvelo obieqtis energomoxmarebis sqemebis codnas saTanado damatebiTi gazomvebiT

da programuli uzrunvelyofiT;

cudi praqtikis, mavne Cvevebis identificirebas da aRmofxvras ̀ kargi saSinao meurneobis~

da qcevis cvlilebebis danergvas;

optimaluri efeqturobis misaRwevad gegmis da grafikis yuradRebiT SemuSaveba;

dabalfasiani teqnikuri SesaZleblobebis identificirebas da Sefasebas.

dabal fasiani teqnikuri SesaZleblobebi, romelsac bunebrivad axlavs kargi

energomenejmenti, romelTaganac mTavaria Semdegi RonisZiebebis gatareba:

orTqlis/cxeli wylis/gazis/gamacivebeli milebis Tburi izolacia;

yuradReba unda mieqces: orTqlis gaJonvas, orTqlis damWerebs kondensatis CaWeras da

xelaxla gamoyenebas a.S.;

SekumSuli haeris da wylis gaJonvis gamovlenas;

Senobis struqturis srulyofa: minebis Casma, Weris da kedlebis izolacia;

ganaTeba: maRali intensiobis naTurebis (HID ) gamocvla, varvara an Zveli tipis T8 milebis

energoefeqturi Suq-dioduri (LED)sanaTebiT Canაcvleba.

seqtoris konkretuli teqnikuri investirebis SesaZleblobebi, tradiciulad, es aris is

mimarTuleba razec fokusirebulia gardamavali ekonomikis mqone qveynebi. saqarTveloSi ramodenime

konkretuli seqtorisTvis arsebobs SesaniSnavi SesaZleblobebi. ori aseTi seqtoris, cementisa da

foladis sferoSi ganxorcielebadi teqnikuri SesaZleblobebis Sesaxeb detalebi

gaTvaliswinebulia eesg-Si, samrewvelo seqtoris RonisZiebebSi.

Page 29: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

28

dargTaSorisi investirebis SesaZleblobebi, romelic saerToa ramdenime samrewvelo

seqtorisTvis: oTxi maTgani aseve, mocemulia RonisZiebebis CamonaTvalSi.

boilerebi da orTqlis/cxeli wylis sistemebi: ufaso/mcire xanjiani energoefeqturi

qmedebebi kombinirebulia Zveli boilerebis SecvlasTan, (araefeqturi, didi zomis) axali,

Semcirebuli zomis energoefeqturi boilerebiT;

gamaciebeli kompresorebi da gamanawilebeli sistemebi _ igive midgoma, Zvelebis Secvla

(araefeqturi, didi zomis danadgarebi) axali, optimaluri zomis danadgarebiT;

Zravebi: Zvelis Secvla (araefeqturi, didi zomis) axali,Semcirebuli zomis ZravebiT, IE3-standartis mqone an ukeTesi ZravebiT, cvalebadi siCqaris kontrolis meqanizmiT, sadac

aseTi meqanizmis dayeneba SesaZlebelia;

ganaTeba: SeTanxmebuli Zalisxmevis mimarTva, kerZod, varvara naTurebis Suq-dioduri

(LED) naTurebiT Secvlisken.

investirebis mTavari barierebi da mastimulirebeli faqtorebi

samrwvelo seqtorSi investiciebis ganxorcielebas aferxebs ramodenime mTavari faqtori.

aRniSnuli faqtorebia:

teqnologia da mowyobiloba: istoriulad, energoefeqturi mowyobilobisTvis

damontaJebisTvis gaTvaliwinebuli iyo mxolod mcire investicia an saerTod ar iyo

gaTvaliswinebuli. zogierT samrewvelo obieqtSi es aTwleulobiT ukan gadadgmuli nabijia.

mentaliteti da cnobiereba: mrewvelobis sეqtoris warmomadgenlebis azrovnebis tipi

produqciis kvlav warmoebazea orientirebuli, rac ganpirobebulia istoriulad arsebuli

azrovnebiT da ara ekonomikis mZime mdgomareobiT. sawarmos warmomagenlebSi dabalia

informirebuloba Tanamedrove enerგოmenejmentze da energoეfeqtur teqnologiebze.

energiis marTva: samrewvelo obieqtis TiToeul saamqroSi moxmarebuli energiis, kerZod,

eleqtroenergiis da energiis meoradi (orTqli, cxeli wyali an SekumSuli haeri) moxmarebis Sesaxeb

informaciis/monacemebis mopoveba SezRudulia. mag.Bboileris mier energiis moxmarebis monacemebis

SeiZleba cnobili iyos, magram ucnobia sad gamoiyeneba boileris mier gamoyofili siTbo.

mxardaWera da profesiuli unarebi/eqspertiza: evrokavSiris wevri qveynebisgan gansxvavebiT

saqarTveloSi, damoukidebeli, samrewvelo seqtoris energoefeqturobis sakiTxebSi garkveuli

eqspertebis raodenoba Zalian mcirea, im raodenobasTan SedarebiT, rac saqarTvelos საmrewvelo

seqtors sWirdeba. igive mdgomareobaa dargTSorisi teqnologiebis da seqtoris konkretuli teqno-

logiebis arsebobis mxriv.

SezRuduli fondebi da sesxis aRebis SesaZlebloba: saqarTvelos samrewvelo seqtors aqvs

mniSvnelovani sabazro problemebi. aRsaniSnavia bolo ori wlis ganmavlobaSi arsebuli

problemebi. bevri, mravalwliani eqsportis bazari, rogoric aris ruseTis, ukrainis da sxva

regionuli qveynebis bazari, konfliqtebis an embargos gamo pirdapir Tu iribad ganicdian uaryofiT

zemoqmedebas, ramac Seamcira eqsportze da Sesabamisad, produqciaze moTxovna. amitom, rigi

sakiTxebi, iseTi rogoricaa energoefeqturoba, prioritetebis siaSi ar Sedis. maSinac ki, rodesac

sawarmos menejerebis an ucxoeli konsultatebis mier enegoefeqturi investirebis xelsayreli

SemTxvevebi identificirebulia, investirebis SesaZlebloba Zalian SezRudulia.

energiis dabali Rirebuleba: miuxedavad imisa, rom energiis erTeulis fasi bolo wlebSi

mniSvnelovnad gaizarda da amJamad, eleqtroenergiisTvis Seadgens daaxloebiT 50-70 evro/mgvt.sT-s

da bunebrivi gazisTvis 20-25 evro/mgvt.sT-s, jer kidev, evrokavSiris qveynebSi mrewvelobaSi

arsebuli energiis erTeulis fasis mxolod 50%-s Seadgens eleqtroenergis da 70%-s bunebrivi

gazis SemTxvevaSi.

Page 30: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

29

maRali fasebi energoefeqtur teqnologiebSi investirebisTvis: saqarTvelo ar awarმoebs enerogefeqtur mowyobilobebs: boilerebi, Zravebi da a.S. Sesabamisad, saqarTveloSi nebismieri

energoefeqturi mowyobilobis damontaJebis msurvelma unda gadaixados saerTaSoriso fass dama-

tebuli transportis da sxva xarjebi.

wamaxalisebeli meqanizmebis nakleboba, romelic mraval sferos exeba: amJamad ar arsebobs

waxalisebis meqanizmi, romelic xels Seuwyobda mrewvelobaSi energoefeqturi an ganaxlebad

energiis wyaroze momuSave teqnologiebis danergvas.

4.2 politikis mTavari RonisZiebebi mrewvelobaSi, energodazogvebi da

dafinanseba

mrewvelobis seqtorSi SeiZleba gatardes rigi RonisZiebebi, romelic pirdapir

dakavSirebulia Semdeg RonisZiebebTan H-2: „alternatiuli politikis RonisZiebebi: energoefeqturobis stimulireba/

xelSewyoba mrewvelobaSi“, romelic investiciebis ganxorcielebis mastimulirebeli

iqneba, gamoiwvevs dainteresebas da gaaumjobesebs finansur mdgomareobas, im SemTxvevaSic ki, Tu mkacri finansuri parametrebi aris warmodgenili;

H-3: „alternatiuli politikis RonisZiebebi: satreningo da saganmanaTleblo programebi,

energosakonsultacio programebis CaTvliT“, romelic uzrunvelyofs sawarmos pasu-

xismgebeli pirebis cnobierebis amaRlebas/ganaTlebas investirebis damatebiT

SesaZleblobebis Sesaxeb;

H-6: „kvalifikaciis, akreditaciis da sertificirebis sqemebi _ mrewvelobaSi“, romelic

gaaumjobesebs sertificirebuli eqspertizis dones mrewvelobis seqtorSi, raTa

SesaZlebeli iyos investirebis ukeT dagegmva da ganxorcieleba;

H-7: „mrewvelobis seqtorSi energoauditis, menejmentis sistemebisa da boilerebis

inspeqtirebis danergva“, rac moiTxovs msxvil sawarmoebSi energoaudits/energomenejments

Catarebas/danergvas da maT xelSewyobas mcire da saSualo sawarmoebSi.

aRniSnuli RonisZiebebis danergva moicavs Semdeg mTavar aspeqtebs:

mrewvelobaSi warmoebisa da energiis moxmarebis Sesaxeb statistikuri monacemebis

gaumjobeseba;

teqnikuri daxmarebis programis ganxorcieleba;

horizontaluri RonisZiebiT H-7-iT gaTvaliswinebuli energoauditebi dakavSirebuli

iqneba seqtorSi investiciebis ganxorcielebasTan, rac saWiroebs teqnikuri daxmarebis

programis ganxorcielebas;

mrewvelobis dargSi, kreditis, sabanko dafinansebis an sxva finansuri wyaros

saSualebiT, ganxorcielebuli investiciebi _ 2019-2020 wlebSi. cxrili 6 aRwers savaraudo daSvebebs RonisZiebebis ganxorcielebis Rirebulebebis Sesaxeb

Page 31: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

30

# energiis dazogvis

RonisZiebebis

dasaxeleba

Gganmaxorcielebeli

organo wyaro finansirebis tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi

2019 2020 sul

2019-2020

I-1

mrewvelobis

monacemebis

detalizeba

(monacemTa

CaSla)

saqstati

centraluri mTavroba arafinansuri € 6000 € 0 € 6000

jami € 6 000 € 0 € 6000

I-2

cementis sveli

meTodiT

warmoebis

mSrali

meTodiT

Canacvleba

cementi da wiaRiseulis

gadammuSavebeli

mrewveloba

mrewveloba/kerZo

kompaniebi investireba € 39616000 € 0 € 39616000

jami € 39616000 € 0 € 39616000

jami € 39622000 € 0 € 39 622 000

5 energoefeqturi RonisZiebebi satransporto seqtorSi

5.1 saqarTvelos satransporto seqtoris maxasiaTeblebi

saqarTveloSi transporti energiis moxmarebis kuTxiT mniSvnelovan seqtors warmoadgens

da aRsaniSnavia, rom seqtorSi energiis momxmareba izrdeba. 2014 wels mTliani energomoxmarebis

33% transportis seqtorze modioda, 2013 wels ki, 26%. satransporto seqtorSi gamoyenebuli

sawvavis didi nawili aris an navTobis produqti (dizeli da benzini) an bunebrivi gazi. sawvavis

yvela saxeoba importirebulia. satransporto seqtorSi energomoxmarebis 91,8%-s (14 175 gvt.sT.)

dizeli, benzini da bunebrivi gazi Seadgens, ramac 2014 wels mTliani energomoxmarebis 30% Seadgina.

aqedan gamomdinare, energoefeqturoba am seqtorSi sul ufro da ufro mniSvnelovani xdeba.

saqarTveloSi transportis mTavari saxeobebia:

samgzavro transporti - sazogadoebrivi satransporto sistema, sadac did avtobusebTan

erTad gamoiyeneba mikroavtobusebi. amasTan, sul ufro da ufro matulobs kerZo msubuqi

samgzavro avtosatransporto saSualebebi, romlebsac didi raodenobis mgzavri

gadahyavs kilometrobiT manZilze;

satvirTo transporti, romelsac mniSvnelovani raodenobis tvirTi gadaaqvs rkinigziT.

aqve aRsaniSnavia, rom საtvirTო DSiga wvis Zraviani avtomobilebiT tvirTis gadazidva

Sefasebuli ar aris.

ar arsebobs oficialuri monacemebi saavtomobilo parkis sawvavis efeqturobis Sesaxeb, Tumca,

SeiZleba imis daSveba, rom es maCvenebeli ufro dabalia, vidre evrokavSiris Sesabamisi maCvenebeli,

Tu mxedvelobaSi miviRebT, rom avtomobilebis umetesi raodenoba (91%) saqarTveloSi 10 welze

ufro meti xnis aris.10

aRsaniSnavia, rom saqarTveloSi balonebSi CaWirxnuli bunebrivi gazi (CNG) popularuli

sawvavia da misi moxmareba mzardia, _ qveynis masStabiT funqcioniebs saavtomobilo gazgasamarTi

sadgurebi da am tipis sawvavze momuSave avtomobilebis raodenoba sakmaod didia. Tumca, ar

arsebobs am tipis avtomobilebis gavrcelebis saimedo statistika. aseve, aRsaniSnavia, rom bolo

periodSi SeiniSneba gaTxevadebul airze (LPG ) momuSave avtomobilebis raodenobis zrdac, hibrudili avtomobilebis raodenobis zrdasTan erTad.

mTavari barierebi da investirebis mamoZravebeli faqtorebi:

10saqstati (2015) saqarTvelos 2014 wlis statistikis wlis wigni saqarTvelos statistikisaTvis

Page 32: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

31

arasakmarisi cnobiereba avtoparkis Sesaxeb da avtosatransporto saSualebebTan

dakavSirebuli regulaciebis მოთხოვნების აღსრულებასთან დაკავშირებული პრობლემები, garemos dabinZurebis prevenciisTvis;

umetesi qalaqebis sivrceSi _ kerZod, dedaqalaqSi qveiTTa/velosipedebis

infrastruqturis ukmarisoba;

komfortuli da saimedo sazogadoebrivi transportis ukmarisoba;

personaluri avtomobilebis aRWurvis kultura, rac iwvevs moZraobis da dabinZurebis

problemebs dedaqalaqSi da mis gareT.

5.2 politikis mTavari RonisZiebebi, romlebic mimarTulia transportis

energoefeqturobisken

qvemoT mocemuli RonisZiebebi moicavs Semdeg mTavar aspeqtebs:

avtomobilebis gaumjobesebis RonisZiebebs _ sawvavis Canacvleba bunebrivi gaziT

(potenciurad eleqtroenergiiT) da arsebuli parkis ukeTesi marTva, teqnikuri

inspeqtirebis SemoRebis CaTvliT, romelic daiwyo 2018 da momavalSi ganxorcieldeba (T-1);

sazogadoebis cnobierebis amaRlebis kampaniebs _ eko-marTva, efeqtiani satransporto

reJimebis xelSewyoba, rac gazrdis marTvis Cvevebis efeqturobas (T-2); investiciebs Sida saqalaqo mobilobaSi, rac gamoiwvevs mgzavrTa nakadebis gadanacvlebas

msubuqi avtosatransporto saSualebebidan sazogadoebriv transportze, fexiT siarulze

da velosipedebze. damatebiT, sagzao infrastruqturis gaumjobeseba gazrdis moZraobis

efeqturobas.

aRniSnuli RonisZiebebis gasatareblad aucilebelia teqnikuri daxmareba programis ganxorcieleba,

romelic dadebiTi efeqtis misaRebad sasurvelia daiyos or programad:

1. programa, romelic daexmareba municipalitetebs qalaqis infrastruqturisa da transportis

seqtoris dagegmvaSi, infrastruqturuli mTavari proeqtebis teqnikur-ekonomikuri Seswavlis

CaTvliT, magaliTad: velosipedis bilikebis da a.S. infrastruqturis dagegmva/mowyoba,

romlis ganxorcieleba qalaq TbilisSi etapobrivad mimdinareobs.

2. programa, romelic daexareba mTavrobas avtosatransporto saSualebebis teqnikuri

inspeqtirebis srulyofilad ganxorcielebaSi. aseve, erovnuli infrastruqturis mTavari

proeqtebis dagegmvasa da SefasebaSi - Tu ra gavlena SeiZleba ჰqondes aRniSnul programas,

sxva aspeqtebTan erTad, seqtorSi energomoxmarebaze.

am tipis RonirsZiebebis xarjebis Sefaseba SesaZlebelis iqneba uSualod programis dagmvis

dros.

6 gaTbobisa da gagrilebis energoefeqturi sistemebis

danergvis xelSewyoba energoefeqturobis dirეqtivis Tanaxmad, gaTbobis da gagrilebis procesSi energoefeqturobis

xelSewyobisTvis, aucilebelia nebismieri msxvili kogeneraciuli sainstalacio obieqtis xarj-

sargeblianobis analizis Catareba, im SemTxvevaSi Tu, samrewvelo procesebis da eleqtroenergiis

gamomuSavebis dros xdeba 20 mgvt.-ze meti simZlavris siTbos generacia. saqarTveloSi xarj-

sargeblianobis analizis meTodologiis damuSaveba, samontaJo samuSaoebis doneze da am

mimarTulebiT kompetenturi saxelmwifo organoebisa da kerZo aqtorebis identifikacia jer kidev

ar ganxorcielebula. Sesabamisad, mocemuli RonisZieba xelaxla iqneba ganxiluli momaval eesg-Si.

Page 33: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

32

7 energiis gardaqmnis, gadacemis, ganawilebisa da moTxovnis

regulireba

7.1 energiis gardaqmnis, gadacemis, ganawilebis Taviseburebebi saqarTvelos

energetikul seqtorSi

sistemis jamuri dadgmuli simZlavre

saqarTveloSi eleqtrosadgurebis jamuri dadgmuli simZlavre, axali 13,2 mgvt.-iani

qvanaxSiris eleqtrosadguris CaTvliT, Seadgens 4225 mgvt.-s. MmaT Soris yvelaze mniSvnelovania

axal teqnologiebze momuSave kombinirebuli ciklis 231.2 mgvt-iani Tboeleqtrosadguri, romelic

eqspluataciaSi Sevida 2015 wels. aRniSnuli jamuri simZlavridan TiTqmis 78%

hidroeleqtrosadgurebidan aris warmoebuli, danarCeni ki Tboeleqtrosadgurebidan, romlebic

bunebriv gazze muSaoben.

energiis gardaqmna calkeuli saxeobebis mixedviT

saqarTveloSi yvelaze mniSvnelovani energiis gardaqmna xdeba TboeleqtrosadgurebSi,

bunebrivi gazis (garkveuli raodenobis naxSirTan erTad) eleqtroenergiad gardaqmnis dros. 2014

wels 5,59 tvt.sT bunebrivi gazi miewoda Tboeleqtrosadgurebs da Sedegad gamoimuSaves 2,04 tvt.sT.

eleqtroenergia, saidanac 0,103 tvt.sT. gamoyenebul iqna sadgurebis sakuTari moxmarebisTvis. 2015

wels mosalodneli iyo gardaqmnis ufro maRali margi qmedebiს koeficienti, 231 mgvt. kombinirebuli

ciklis gazoturbinuli eleqtrosadguris amoqmedebis gamo. aRniSnuli sadguris efeqturoba – 54%-

ia11.

dankargebi gadamcem qselSi

2014 wels maRali Zabvis gadamcemi qselis saerTo danakargebi daaxloebiT 2% iyo, rac maRali

standartis maCvenebelia.12 savaraudod, damatebiTi simZlavreebis eqspluataciaSi SeyvaniT gadacemis

danakargebi gaizrdeba. Tumca, eleqtrogadamcemi qselis aTwliani ganviTarebis gegmis Sesabamisad,

zogierTi proeqtis investirebas, qselis konkretuli reJimebisTvis danakargebis Semcirebis

lokaluri efeqti aqvs.13

jamuri danakargebi gadacemasa da ganawilebaSi

danakargebis done SeiZleba CaiTvalos saSualod, evrokavSiris iseT qveynebTan SedarebiT,

rogoricaa bulgareTi (9%) da rumineTi (12%), Tumca, maRalia germaniasTan (4%) da safrangeTTan

(7%) SedarebiT. aRsaniSnavia, rom 2015 wels ss „Telasis” da ss „energo-pro jorjias” danakargebi

10%-ze naklebi iyo.

seqtoris ganviTarebis gegmebi

11eesg-s damuSavebis dros aRniSnuli sadguris efeqturoba ver Sefasdeboda, radgan 2015 wlis energetikuli balansis Sedgena dasrulebuli ar iyo.

12gadacemis sistemis operatori ss`saqarTvelos saxelmwifo eleqtrosistema” (2015). saqarTvelos gadamcemi qselis ganviTarebis 10-wliani gegma 2015-2025, cxrili 10.1, gv. 140. evrokavSiris wevr qveynebSi, saSualo danakargebi gadacemis qselSi 1-2,6%-ia. (Ecofys 2013 “Incentives to improve energy efficiency in EU Grids”). 13gadacemis sistemis operatori ss `saqarTvelos saxelmwifo eleqtrosistema” (2015).Eeleqtrogadamcemi qselis ganviTarebis 10-wliani gegma 2015-2025, nax. 1.11.

Page 34: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

33

gadamcemi qselis aTwliani ganviTarebis gegma moicavs eleqtroenergiis warmoebis da

eqsportis optimistur gegmebs, generaciis simZlavreebis mniSvnelovani gazrdiT. dokumentSi

gaTvaliswinebulia eleqtroenergiaze moTxovnilebis gazrdis sami scenari 3%, 5% da 7% wliuri

matebiT. potenciur investorebTan gaformebuli memorandumebiT 120-ze meti hidroeleqtrosadguris

proeqti ganviTarebis procesSia. hidroeleqtrosadgurebTan erTad, qselis aTwliani

ganviTarebis gegma iTvaliswinebs ori kombinirebuli ciklis 230 mgvt. simZlavris Tanamedrove

teqnologiebze momuSave Tboeleqtrosadguris aSenebas (dagegmilia bunebriv gazze momuSave

kombinirebuli ciklis eleqtrosadgurebi) 2019 da 2026 wlebisTvis. aseve dagegmilia erTi,

qvanaxSirze momuSave 150 mgvt. eleqtrosadgurიs aSeneba 2020 wels.

garda amisa, 2016 wels pirvelad saqarTveloSi eqspluataciaSi Sevida 20,7 mgvt. simZlavris

qaris eleqtrosadguri, wliuri gamomuSavebiT 88 gvt.sT.

mosalodnelia, rom jamuri generaciis simZlavre dRevandeli donidan gaizrdeba Semdeg

sidideebamde:

4820 mgvt. - 2020 wlisTvis;

6663 mgvt. - 2025 wlisTvis;

7365 mgvt. - 2030 wlisTvis;

garda amisa, energiis mcire mwarmoeblebis (mikro mwarmoeblebi) qselSi integrirebis mizniT

SemuSavebulia axali regulaciebi. Tumca, aRniSnuli eesg-Si ar ganxilula. SeiZleba ganxiluli

iyos, rogorc energodazogvis RonisZieba.

eleqtroenergetikul seqtorSi mosalodnel mniSvnelovan ganviTarebasTan erTad,

Tanmimdevrulad viTardeba navTobisa da gazis seqtorebi. samxreT kavkasiis milsadenis gafarToeba

(SPX) saqarTvelos energetikul balanss 2019-2020 wlebisTvis, savaraudod, daaxloebiT 0.8 miliard

m3 bunebriv gazs Sematebs. aseve, mimdinareobs miwisqveSa gazis sacavis ganviTareba, romelic unda

damTavrdes im droisTvis, rodesac samxreT kavkasiis milsadenis axali simZlavre Seva

eqspluataciaSi.

rac Seexeba ganawilebis seqtors, eleqtroenergiis individualuri mricxvelebis montaJis

dasruleba da gazis magistraluri da gamanawilelebi qselis ganviTareba/gafarToeba aris

ganawilebis seqtorSi mTavari mosalodneli gaumjobesebebi. TbilisSi eleqtroenergiis

individualuri gamricxvelianeba dasrulebulia, aseve regionebSi dasrulda 40 000 momxmarebelis

individualuri gamricxvelianeba.

energiis warmoebis, ganawilebis, moxmarebisa da moTxovnilebis regulirebis

Taviseburebebi

eleqtroenergiis warmoebasa da moxmarebaSi arsebul konkretul Taviseburebebs Soris

aRsaniSnavia saqarTveloSi hidroenergiaze, rogorc eleqtroenergiis mTavar wyaroze,

mniSvnelovani sezonuri damokidebuleba. rac balansdeba Tbosadgurebis mier warmoebuli el.

energiiTa da importiT. aRsaniSanvia, rom zafxulisa da zamTris moxmarebis pikebi xasiaTdeba

zrdis tendenciiT da amavdroulad, adgili aqvs aRniSnuli pikebis daaxloebas. amრiგad, rTulia

hidroenergetikis ganviTareba mezobel qveynebTan sezonuri vaWrobis (an gacvlis) ganviTarebis

gareSe. magaliTad, hidroeleqtrosadgurebis proeqtebis ganviTarebaSi Zlieri mastimulirebeli

roli iTamaSa TurqeTTan damakavSirebeli axali eleqtrogadamcemi xazis aSenebam.

sxva maxasiaTebel Taviseburebas warmoadgens saqarTvelos okupirebul teritoriaze

(afxazeTi) eleqtroenergiis dauregუlirebeli moxmareba, rac Seadgens qveynis mTliani moxmarebis

daaxloebiT 18%.

Page 35: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

34

unda aRiniSnos, rom energomoxmarebaSi kvlav didia SeSis wili, romelic moixmareba

araefeqtur RumelebSi da cudad izolirebul saxlebSi. ZiriTadad, mosaxleoba saTbobad moixmars

axlad moWril SeSas14.

eleqtroenergiis danakargebis arsebuli mdgomarebis Sedareba evrokavSirTan,

komenatarebi arsebul tendenciebze da zogad mimarTulebebze

evrokavSirTan SedarebiT saqarTvelos ganaxlebadi energiis bevrad ufro maRali wili aqvs

eleqtroenergiis warmoebaSi. 2013 wels evrokavSiris qveynebSi eleqtroenergiis 25,4% miRebuli iyo

ganaxlebadi energiis wyaroebidan.15 2014 wels saqarTvelos eleqtroenergiis mTliani gamomuSavebis

80.4% hidroeleqtrosadgurebidan iwarmoeboda.16

rac Seexeba eleqtroenergiis danakargebs, saqarTvelos energetikul sistemaSi danakargebis

done ufro maRalia, vidre evrokavSiris zogierT qveyanaSi, magram amave dros ufro dabalia, vidre

sxva qveynebSi. zogadad SesaZlebelia danakargebis done miviCnioT saSualod, misi Semcirebis

SesaZleblobebiT.

investirebis mTavari barierebi da mamoZravebeli faqtorebi

energetikul seqtorSi, kerZod, generaciis obieqtebis ganviTarebaSi investorebi investiciebis

ganxorcielebisgan Tavs ikaveben, arsebuli maRali riskis gamo, Tu uzrunvelyofili ar iqnebian

warmoebuli generaciis realizaciis garantirebuli pirobebiT. aRniSnulis gaTvaliswinebiT, investirebis zogierTi mTavari mastimulirebeli faqtoria:

TurqeTis bazari, sadac SesaZlebelia eleqtoenergiis eqsporti;

eleqtroenergiis garantirebuli Sesyidvis myari garantiebi, romelsac gascems esko

mTavrobis mxardaWeriT;

warmoebis ganviTareba - saqarTveloSi ramdenime kompania mxolod sakuTari warmoebis

ganviTarebis mizniT awarmoebs eleqtroenergias; USAID-is G4G proeqti, romlis mizania Seqmnas savaWro meqanizmi, rac saSualebas miscems

qarTvel mwarmoeblebs ivaWron TurqeTis bazarze.

amasTanave aRsaniSnაvia, rom eleqtroenergiisa da gazis ganawilebis Sesaxeb regulaciebi

energoefeqturobis ganviTarebis mniSnvelovani xelSemwyobi meqanizmebia.

bunebrivi gazis seqtorSi investirebas xels uwyobs mTavrobis mier Catarebuli RonisZiebebi

regionebSi bunebrivi gazis qseliს infrastruqturis ganviTarebis da dasaxlebuli punqtebis

gazificirebis mizniT. sadistribucio kompania SOCAR-jorjia axorcielebs investicias da

momxmreblebis qselze daerTebas arsebuli sakanonmdeბlo normativebis Sesabamisad.17

14 politikis kvlevisa da treningebis centri (2014), publikacia- saqarTvelos SinameorneobaTa mdgradi energomxmarebis waxalisebis politika https://tenders.procurement.gov.ge/public/lib/files.php?mode=app&file=866803&code=1408364354

15 evrostati (2015) ganaxlebadi energiis statistika. xelmisawvdomia bmulze: http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Renewable_energy_statistics 16 saqstati (2015) saqarTvelos energobalansi, 2014. xelmisawvdomia bmulze: http://geostat.ge/?action=page&&p_id=2084&lang=eng 17 dabali wnevis momxmarebelTa mierTebis safasuri (0-6 m3/sT.) aris 400 lari (erTjeradi gadaxda). sewmekis (2009 wlis 9 ivlisi) gadawyvetileba #12 http://gnerc.org/files/untitled%20folder2/mierTeba.pdf). 2008 wlis Semdeg mierTebuli e.w. `axali momxmareblebi” deregulirebuli arian, rac imas niSnavs, rom maTTvis sewmeki tarifs ar adgens. ix. energetikis ministris grZaneba #69, 2007 wlis 25 seqtemberi `bunebrivi gazis momaragebis deregulacia da nawilobrivi deregulacia” (https://matsne.gov.ge/ka/document/view/73006) da Semdgomi Sesworeba – 2008 wlis 24 ivlisis (energetikis ministris brZenaba # 73.https://matsne.gov.ge/ka/document/view/78880).

Page 36: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

35

7.2 pirveladi energiis seqtoris ganviTarebis politika

pirveladi energiis seqtoris ganviTarebis politika moicavs Semdeg Ziritad aspeqtebs:

farTomasStabian investirebas, raTa gaumjobesdes:

o bunebriv gazze momuSave eleqtrosadgurebis efeqturoba (2 x 230 mgvt. E-1); o gadamcemi qselis efeqturoba (E-3); o sayofacxovrebo seqtorSi energiis efeqturi warmoeba mzis cxeli wylis

gamacxeleblebidan da biomasis Rumelebidan – iTvaliswinebs sagranto

dafinansebas (E-7 da E-8); arsebuli energetikuli politika (E-5 da E-6) da dagegmili (samomavlo) politika (E-2),

romelis mizania seqtorSi investiciebis mozidvis xelSewyoba (E-5 da E-6); sasistemo reJimebis oprimizacias pirveladi energiis wyaros moxmarebisa da finansuri

xarjebis Sesamcireblad;18

teqnikuri daxmarebis programas 2017_2020 wlebisaTvis, Semdegi mimarTulebebiT:

o hidroeleqtrosadgurebisa da sadispetCero sistemebis ganviTareba; o gamanawilebeli sistemebis gaumjobeseba; o sacxovrebeli seqtorSi mzis wyalgamacxeleblebisa da biomasaze momuSave efeq-

turi Rumelebis danergva. cxrili 7 aRwers savaraudo daSvebebs RonisZiebebis ganxorcielebis Rirebulebebis Sesaxeb

d energiis dazogvis

RonisZiebebis dasaxeleba

ganmaxorcielebeli

organo wyaro

finansirebis

tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi

2019 2020 sul

2019-2020

E-1

bunebrivi gazis

dazogva - Zveli

Tboeleqtrosadgurebis

Canacvleba axali

teqnologiebiT

ss saqarTvelos

navTobisa da gazis

korporacia

centralur

i xelisuf-

leba

arafinansu

ri € 0

€ 0 € 0

navTobis da

gazis

korporacia

investireba € 50 000

€ 0

€ 50 000

jami € 50 000

€ 50 000

E-2

hidroeleqtrosadgureb

is reabilitacia da

investiciebi

hidroeleqtroenergi

is generaciis

kompaniebi _

saerTaSoriso

safinanso

instituciebis teqnikuri

daxmarebiT da finan-

sebiT da ekonomikisa

da mdgradi

ganviTarebis

saministros da

sewmekis mxardaWeriT

centralur

i

xelisufle

ba

arafinansu

ri € 32 000 € 6000 € 38 000

mrewveloba

_ kerZo

kompaniebi

investireba € 0 € 1 732 000 € 1 732 000

jami € 32 000 € 1 738000 € 5 310 000

E-3

simZlavris rezervebis

da sezonuri reJimebis

optimizacia

sewmeki, ekonomikisa da mdgradi

ganviTarebis

saministro

centralur

i xelisuf-

leba

arafinansu

ri € 32 000 € 32 000 € 64 000

jami € 32 000 € 32 000 € 64 000

E-4

eleqtrogadamcemi

qselis gafarToeba,

generaciis axali

simZlavreebis qselSi

saqarTvelo

saxelmwifo

eleqtrosistema

kerZo

kompaniebi investireba € 5 800 € 172 918 000 € 178 718 000

jami € 58 000 € 1 729 18 € 178 718 000

18 RonisZiebis ZiriTadi mizani SesaZloa iyos sistemuri xarjebis Semcireba, Tumca sistemis dabalansebis saaTobrivi da dReRamuri xarjebis Semcirebam SesaZloa aseve ganapirobos pirveladi energiis moxmarebis Semcireba.

Page 37: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

36

d energiis dazogvis

RonisZiebebis dasaxeleba

ganmaxorcielebeli

organo wyaro

finansirebis

tipi

saWiro finansuri resursi

uaxloes periodSi

2019 2020 sul

2019-2020

integrireba da

danakargebis Semcireba

E-5

normatiuli moTxovnebi

eleqtroenergiis

normatiuli

danakargebis

gaangariSebis wesebis

mimarT - investiciebis

stimulireba

Ss energo-pro

jorjia, ss Telasi,

mrewveloba / kerZo kompaniebi

investireba € 9 945 000 € 10 143 000 € 20 088 000

jami € 9 945 000 € 10 143 000 € 20 0388 000

E-6

milsadenebSi bunebrivi

gazis normatiuli

danakargebis

gaangariSebis wesebi -

investirebis

stimulireba

ganawilebis

licenziantebi

centraluri xelisufleba

arafinansuri € 13 000 € 13 000 € 26 000

mrewveloba / kerZo kompaniebi

investireba € 4 410 000 € 4 410 000 € 8 820 000

jami € 4 423 000 € 4 423 000 € 8 846 000

E-7

energofeqturi

Rumelebis danergva

arasamTavrobo

organizacia WECF – Sesabamis uwyebebTan

TanamSromlobiT

centraluri xelisufleba

arafinansuri € 25 000 € 26 000 € 51 000

donorebi / grantebi

grantebi € 0 € 300 000 € 300 000

momxmareblebi

investireba € 0 € 649000 € 649000

jami € 25 000 € 975 000 € 1 000 000

E-8

mzis

wyalgamacxeleblebi

arasamTavrobo

organizacia WECF – Sesabamis uwyebebTan

TanamSromlobiT

centraluri xelisufleba

arafinansuri € 12000 € 12000 € 24000

donorebi / grantebi

grantebi € 0 € 246 000 € 246 000

ojaxebi investireba € 0 € 369 000 € 369 000

jami € 12 000 € 627 000 € 639 000

jami € 70269000 € 190856000 € 264 665 000

Page 38: energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 2020)€¦ · energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020) 2 . akronimebi. BAU biznesis trad iciuli gziT

energoefeqturobis erovnuli samoqmedo gegma (eesg) (2019 – 2020)

37