enerji ekonomisi ve yönetimi ders notları (1.kısım) 19.03
TRANSCRIPT
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
1/35
ENERJ EKONOMS VE YNETM
1. GR
Dier ynetim faaliyetlerine benzer olarak Enerji Ynetimi; planlama, koordinasyon
ve kontrol gibi birbirinden bamsz olduklarnda etkisiz kalabilecek ilevlerin, bir araya
gelerek oluturduu bir btndr. Bu anlamda sanayide Enerji Ynetimi rn kalitesinden,
gvenlikten veya evresel tm koullardan fedakrlk etmeksizin ve retimi azaltmadan
enerjinin daha verimli kullanm dorultusunda yaplandrlm ve organize edilmi disiplinli
bir almadr. Enerji tasarrufu ynetimi uygun ve iyi tasarlanm bir ynetim yaklamn
gerektirir.
Belli bir programa bal olmadan yrtlen almalarda basit iletme tedbirleriyle
baz kurulularda % 10'a varan oranlarda enerji tasarrufu salanabilmektedir. Geni kapsaml
Enerji Ynetimi programlarnn uygulanmas ile enerji tasarrufu almalarna sreklilik
kazandrld gibi, tasarruf oran da % 25i aabilir.
Enerji Ynetiminin temelini, Enerji Ynetim Sistemi ve sistemin en nemli ilevi
olan " zleme ve Hedef Oluturma " kavramlar oluturmaktadrlar.
1.1. ENERJ TASSRUFUNUN NEM
Enerji tasarrufu enerjiyi kullanmamak anlamna gelmez. Enerji tasarrufu, enerji arz
hizmetlerinin azaltlmas veya kstlanmas eklinde de dnlmemelidir. Enerji tasarrufu,
enerjinin gereksiz kullanm sahalarn belirlemek ve bu israf minimum dzeye indirmek veya
tamamen ortadan kaldrmak iin alnan nlemleri ierir. Bu ekilde, retici ayn miktardaki
mal ve hizmetleri daha az enerji veya ayn miktar enerji ile daha ok mal ve hizmet retebilir.Enerji tasarrufunda etkili olabilmek iin deerlendirilmesi gereken temel elerden biri de
lme ve deerlendirme dir.
Enerji tasarrufu almalarn ieren organizasyonlarn odak noktas Enerji Ynetimi
kavramdr. ekil 1.1 ve ekil 1.2, enerji tasarrufu odak noktas olmak zere, enerji
tasarrufuna katkda bulunan sekiz nemli alma sahasn ve enerji ynetiminin oluum
emasn gstermektedir.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
2/35
E n e r j iT a s a r r u f u
I z l e m e V eD e g e r l e n d i r m e
s t Y n e t i m i nK a t k i V e D e s t e g i
E n e r j iM u h a s e b e s i
U y g u l a m a
S e r m a y eT e m i n i
E g i t i m
D e t a y l i E n e r jT a r a m a s i
n E n eT a r a m a
ekil 1.1. Enerji Ynetim Sistemi
D e s t e k ( M d r l e
E N E R J I D I R E
E n e r j i K o n t r o l B a sM h e n d i s l i g i
E n e r j i K o y e l e r i
K O M I T E B A SI S L E T M E G E N E L
D e s t e k y e l e r( Y a r d i m c i M d r l e r )
D a i m i y e l e r( B a s M d r l e r )
ekil 1.2 Enerji Ynetimi Organizasyonu
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
3/35
lme ve deerlendirmenin enerji ynetimindeki nemi nedeniyle, tketilen enerji
miktarnn bilinmesinin gereklilii ortaya kmaktadr.
Enerji Ynetimi asndan deerlendirildiinde, her hangi bir fabrikadaki retim
maliyetleri, ham madde, iilik, iletme ve enerji maliyetlerinin toplam dikkate alnmaktadr.
Genellikle enerji, basit bir ekilde toplam retim maliyetlerine dahil edilir ve ayr bir kalem
olarak dikkate alnmaz. Enerji maliyetleri, fabrikann zelliine bal olarak toplam retim
maliyetlerinin bir ksmn ve bazen de olduka nemli bir ksmn tekil etmekle beraber bu
durum ou zaman fabrika yneticileri tarafndan nemsenmez. Enerji maliyetleri sanayi
sektrnn tipine gre, kullanlan proseslere, ham maddelere ve imal edilen son rne bal
olarak toplam retim maliyetlerinin % 50' sinin zerine kabilir.
Birok enerji tasarrufu projesinin ok az bir masrafla veya hi masrafsz uygulanmas
mmkndr. Baz projeleri uygulamak iin ise byk miktarda sermayeye gereksinin olabilir.
Enerji tasarrufu iin yaplabilecek yatrmlar fabrikada yaplm olan gerekli dier yatrmlar
gibi (kapasite artrm, proses ekipmannn modernizasyonu, yeni binalar v.s.) ayn esasa gre
deerlendirilmelidir. Genel olarak enerji tasarrufu yatrmlar mali adan dier yatrmlara
gre daha caziptir. Baz enerji tasarrufu yatrmlar u andaki enerji fiyatlarna gre cazip
olmasa bile gelecekte enerji fiyatlarnn artmas ile krl hale dnecektir.
Enerji Ynetimi, enerji verimliliinin salanmas yan sra, fabrika blmlerinin
cihazlar baznda incelenmesi sonucunda, dier alanlarla da ilgili olan maliyetlerin
azaltlmasna yardmc olabilir. nk Enerji Ynetimi; mhendislik, ynetim, insan ilikileri
gibi ok deiik disiplinleri kapsar ve ou zaman hammadde, igc ve ekipmanlarn daha
iyi kullanmna yardmc olur.
1.2.ENERJ TKETM LE MALYET ARASINDAK LK
Baarl bir enerji ynetiminin yapaca ilk i, irketin dedii enerji faturas ile enerji
tketen ekipmanlar ve retim hatt arasnda balant kurmaktr. Bu birok ekillerde
yaplabilir fakat st ynetimin katk ve destei veya aracl olmakszn asla baar
salanamaz. Balant kurma ilemi enerji tketen ekipmanlarn iletimi ile maliyet ynetimiarasnda iliki kurabilecek bir enerji yneticisine, teknik konularda yardmc olabilecek
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
4/35
danmanlara ve fabrikadaki iilerin birliine ihtiya gsterir. Bu ihtiyalar bir enerji
ynetimi programnn esasn tekil ederler.
1.3. ENERJ YNETM PROGRAMININ BALATILMASI
Bir enerji ynetimi program uygulanmaya balanrken bir irketin gz nne almas
gereken noktalardan bazlar aada verilmitir.
irkette tketilen enerjinin parasal deeri nedir?
Enerji maliyeti toplam retim maliyetinin yzde kadr?
irketin enerji tketimini ve maliyetinin devaml olarak kim gzden geirir veya
kaydeder veya deerlendirir?
irketin bykl ne kadardr? (iilerin says, blmler, fiziksel alan nedir)
Ka tane deiik rn retilir?
Ka tane farkl enerji tketim ekipman vardr?
irketin organizasyon yaps ve retim ilemleri nasldr, irketin alt birimleri veya
farkl sahalarndaki enerji tketimini izlemek iin ne gibi glkler mevcuttur?
Gerek duyulan enstrmanlar ve ilave ekipmanlarn maliyeti ne olabilir?
irketteki enerjiyi izleme ve enerji verimliliini iyiletirmede rol oynayacak en iyipozisyonda olan kii kimdir?
Enerji tasarruf miktar ne olabilir?
Tasarruflar irketin mevcut kazanlar ile nasl karlatrlabilir?
Enerji Ynetim programn balatlrken iki nokta ok nemlidir. Birincisi, st ynetimin
karar, ikincisi ise, program yrtecek komitenin oluturulmas ve bu komitenin bana
enerjiden sorumlu yneticinin atanmasdr.
1.4. ST YNETMN KATKI VE DESTE
Bir kuruluta enerji tasarrufunun st ynetim dzeyinde balamas arttr. Eer
kuruluun en st dzeyindeki yetkilileri konuya gereken nemi vermezlerse, alt kademelerde
yaplan almalarn fazlaca bir nemi yoktur. st ynetim enerji ve enerji tasarrufu
konusunda ynlendirici olmasa bile tevik edici, denetleyici, zamannda ve doru kararlar
verici organ olduundan kurulutaki enerji sorununun temel sorumlusu durumundadr. st
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
5/35
ynetimin sorumluluu, zellikle daha nce, enerji ynetimi organizasyonu balatlmam
olan kurulular iin ok nemlidir. Bu gibi durumlarda enerji ynetimi ve denetimini
balatmak, ilerliini, kalcln, baarsn ve tm alanlarn katksn salamak
gerekmektedir.
1.5. ENERJ KOMTES
Enerji komitesi irketin farkl alma alanlarnda tketilen tm enerjiyi izler.
Muhasebe blm enerji faturalarn der. Bakm blm enerji tketim ekipmanlarnn
bakmn yapar. Sonu olarak etkin bir enerji ynetimi program her hangi bir ekilde tm bu
farkl blmlere ulamaldr. Bir ok irkette en kolay zm, tm nemli blmlerin birer
temsilcisi ile enerji muhasebesinden sorumlu bir kiiyi iine alan bir komitenin
oluturulmasdr. Enerji komitesinin nitelii, mevcut ynetim yapsna, kullanlan enerjinin
tip ve miktarna ve fabrikann dier zel faktrlerine bal olarak fabrikadan fabrikaya
deiir.
Bu konuda lkemizde de gzel rnekler bulunmaktadr. Sekil 1.2 daha detayl hale
gerildiinde, ekil 1.3 de, Entegre bir demir elik kuruluundaki enerji komitesi ortaya
kmaktadr. Burada komite bakan genel mdr yardmcsdr. Ona dorudan bal bir enerji
direktr bulunmaktadr. Bu direktrle bal olarak alan enerji kontrol bamhendislii
organizasyon grevini yrtmektedir. Tm nitelerdeki enerji komisyonu yelerinden gelen
bilgilerin deerlendirilmesini yaparak, dzenlenen enerji raporunu ynetime sunmaktadr.
Burada nemli olan dier bir husus her nitedeki yelerin kendi blmlerinde tketilen
enerjiden sorumlu olmalardr. Raporda gemi yllarn ortalamalar alnarak karlatrmalar
yaplmaktadr. Bir ilemede maliyet iinde enerjinin pay % 1 - 2 gibi ok dk bir oranda da
olmasna ramen byle bir iletmede enerji ynetim konseyi ve enerji komitesinin
oluturulmas, birok ciddi zel sektrn uygulad yntemdir. letmeler ait enerji
ynetimini oluturan komite en azndan ayda bir defa toplanmaldr. Enerji tketim ve retim
verileri daimi olarak komite tarafndan her ay gzden geirilmelidir. nceki aylarla yaplan
karlatrmalarn yan sra nceden oluturulan hedefler ve kabul edilen standartlarn
karlatrlmalar yaplmal, balanm enerji tasarrufu projeleri veya planlanan yatrmlar
gzden geirilmelidir. Son olarak, daha sonraki toplant iin ama ve hedefler
oluturulmaldr.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
6/35
E N E R J I D I R E K T R
E n e r j i K o n t r o l B a sM h e n d i s l i g i
E n e r j i K o m i s y o n u y e l e r i ( n i t e l e r )
K O M I T E B A S K A N II S L E T M E G E N E L M D R Y A
D a i m i y e( e l i k I m a l a t B a s M d r )
D a i m i y e( H a d d a n e B a s M d r )
D a i m i y e( S o g u k H a d d e n e M d r )
D a i m i y e( e l i k H a n e v e S r e k l i D k m
M d r )
D a i m i y e( S i c a k H a d d a h e M d r )
D a i m i y e( Y k s e k F i r i n V e S i n t e r M d r )
D a i m i y e( K o k F a b r i k a s i M d r )
D e s t e k y e( A r - G e M d
D e s t e k y e( L a b o r a t u a r l a r M d r )
D e s t e k y e( R e f r a k t r M
D e s t e k y e( E t t - P l a n l a m a
D e s t e k y eH a d d e A t e l y e l e r
D e s t e k y e( B a k i m v e G e n e
D e s t e k y e( E l e k t r o n i k V e
B a k . M d r
D e s t e k y e( Y a r d i m c i I s l e t m
ekil 1.3 Entegre Bir Demir elik letmesine Ait Enerji Ynetimi Organizasyonu
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
7/35
1.6. ENERJ YNETCS
Enerji Komitesinin doru kararlar almasnda yararl olabilecek verileri salamak ve
komitenin direktiflerini yerine getirmek iin bir kii veya kiilere ihtiya duyulmaktadr.
Baarl bir enerji ynetimi program iin program ynlendirecek yetkili bir enerji
yneticisinin atanmas gerekir. Enerji yneticiliinde temel nitelik olarak teknik yeterlilie
baklr. Genel meslek ve ynetici becerilerinin yararl olduu kabul edilmekle beraber enerji
yneticisi pozisyonundaki kiiler mhendis seviyesinde olmaldr. Bu durum zellikle enerji
iin daha kk btenin ayrld ve enerji yneticisine ok i dt kk ve orta
byklkteki irketler iin nemlidir. Byk irketlerde enerji yneticisi yneticilik ilerinin
yan sra mhendislerin ve mali planlayclarn enerji planlama, satn alma ve kullanm
konularnda alanlarn desteini alr ve bunlarn almalarn da koordine eder.
Teknik bilginin yan sra, idari yetenekler enerji yneticisinin maharetleri arasnda
olmaldr, Aada ideal enerji yneticisinde bulunmas gerekli zellikler verilmitir. Bu
zelliklerin ounluluuna sahip olan herhangi bir kii enerji yneticilii iini yrtebilir.
Fabrikann retim prosesleri ve son rn kalitesi hakknda bilgiye,
Veri toplama, analiz ve bu verileri fabrika ynetiminin gzden geirmesi iin ksa ve
z ekilde yorumlama konusunda yetenee,
Kazanlar, frnlar, s eanjrleri, buhar sistemi ekipman ve soutma sistemleri gibi
enerji tketim ekipmanlarnn teknik zellikleri ve onlarn verimlilikleri hakknda
bilgiye,
Mhendislik yetenekleri; rnein ekipman seimi, sistemi denetleme, bakm
gereklerini yerine getirme gibi zelliklere,
Fabrika ynetiminden, blm eflerine, bakm iilerine kadar eitli seviyeler
arasnda iletiim kurma ve ynetimin direktiflerinin uygulanabilmesine yardmc
olabilme yeteneine sahip olmak.
1.6.1. ENERJ YNETCSNN GREVLER
Fabrikaya, iin tipine ve ilgili enerji tketimine bal olarak Enerji Yneticisinin
grevleri deiebilir. Ancak Enerji Yneticisinin en nemli grevi, kuruluun tm enerji satn
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
8/35
alma ilemleri, datm ve kullanm ile yakndan ilgilenmesidir. Enerji Yneticisinin
grevleri be ana balk altnda aada verilmitir.
I. Enerji verileri toplama ve analizler:
Fabrikadaki tm enerji ve Su tketim kaytlarn tutar,
Sistematik olarak irketteki tm saya okumalarn denetler.
Ek izleme imknlar iin gerek duyulan ilave sayalar ve lm aletlerini belirler.
retimle ilgili spesifik enerji tketimi iin endeksleri gelitirir ve bu endeksleri tm
nemli retim sahalar iin aylk bazda devam ettirir.
II. Enerji Satn Almnn Denetlenmesi
Tm aylk yakt faturalarn gzden geirir ve bu faturalarn birbirleriyle uygunluunu
kontrol eder ve her durumda optimum tarifeyi uygular.
irket iin mali avantaj elde etmenin mmkn olduu yerlerde yakt deitirme
olanaklarn aratrr ve tavsiye eder,
kmal yetersizliinde veya ikmal kesintisi halinde uygulanmak zere muhtemel
planlar gelitirir,
Yllk enerji maliyet btelerini hazrlamak iin ilgili blmlerle alr,
III. Enerji Tasarrufu mknlarn Deerlendirme
Fabrika personeli, ekipman satclar ve d danmanlarla alarak enerji tasarrufu
potansiyel alanlar belirler ve bu alanlar iin projeler gelitirir.
irketin mali imknlar iinde karlanmas mmkn olan enerji tasarrufu projelerini
deerlendirir, ynetimin de projeyi deerlendirebilmesi iin gerekli mali analizleri
yapar.
Tasarruf projelerini uygulamak iin ynetimden para destei alr.
Fabrikann proses deiiklii veya gelitirilmesi ile ilgili olarak mmkn projeleri
tekrar deerlendirir; mevcut binalarn enerji verimliliini inceler, binann
geniletilmesi veya yeni ekipman satn almlar srasnda enerji verimlilii ile ilgili
hususlar gz nnde bulundurur.
Makine ve tesislerin verimli olarak iletilmesi in performans standartlar oluturur.
IV. Enerji Tasarrufu Projelerinin Denetlenmesi
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
9/35
letme iyiletirmeleri ile salanacak enerji tasarrufu iin ekipman bakm-onarm,
operatr eitim program gibi baz programlar balatr.
Yatrm gerektiren enerji tasarrufu projelerinin ekipman artnameleri, ihale duyurusu,
tekliflerin deerlendirilmesi, malzemelerin siparii, montaj dahil olmak zere tm
projelerinin yrtlmesini denetler.
V. letiim ve Halkla likiler
Spesifik enerji tketiminin yan sra enerji maliyeti ve tketimini zetleyen aylk
raporlar ynetime vermek zere hazrlar.
Enerji ynetimi programna katlan tm retim ve destek blmleriyle iletiim kurar,
Programa katlan tm iileri tevik etmek iin irket iersinde bir bilinlendirme
program gelitirir. almalarla elde edilen tasarruflar ve parasal karlklar
konusunda alanlar haberdar eder.
Basn bildirileri, konferanslara konumac olarak katlma, yarmalara ve dl
programlarna katlma gibi almalarla enerji tasarrufu konusunda fabrika
ynetiminin ilgisini ekerek desteini salar.
1.6.2. ZLEME VE HEDEF OLUTURMA
zleme ve Hedef Oluturma Sistemi ile enerji maliyetlerinin kontrol edilmesi
amalanmaktadr. Bu sistem, birok fabrikada yapld gibi sadece enerji tketim bilgilerinin
tablolatrlmasndan farkl olarak, fabrikann enerji tketim bilgilerinin retim ve benzeri
bilgileri ile birlikte deerlendirilerek enerji tketim verimliliinin izlenmesini kapsamaktadr.
Bu ekilde kuruluun enerjiyi daha verimli ekilde kullanmas salanr. Yine bu sistem iinde,
yneticinin enerji maliyetini kontrol edebilmesi iin tesisin eitli blmlerindeki enerji
performans hakknda bilgiye ihtiyac vardr. Bu bilgiler ve gerekiyorsa lmler belirli
zamanlarda alnarak deerlendirilir. ekil 1.4 de izleme ve Hedef oluturma srecine ait ak
diyagram verilmitir.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
10/35
E N E R J IM U H A S E B ES I S T E M I Y N E T
I L E T I S I M
E
N
E
RJ
I
R
E
T
IM
E N E R J IV E R I L E R I
R E T I MV E R I L E R I
P E R F O R M A N SD E G E R L E N D I R M E S IR A P O R
D I SE T K E N L E RS T A N D A R TH E D E F
P R O J E L E R
G E I SV E R I L E R I
ekil 1.4 zleme ve Hedef Oluturma Sisteminin Ak Diyagram
1.6.3 ENERJ MUHASEBE SSTEMNN OLUTURULMASI
Kk bir fabrikada enerjiden sorumlu bir merkez yeterli olamayabilir. Ancak byk
iletmelerde birka enerji muhasebe merkezi oluturularak, her bir merkezin bana o alandaki
iletmeden sorumlu bir ahs tayin edilmelidir. Bu merkezler, kazan dairesinde veya
fabrikann retimle ilgili spesifik herhangi bir yerinde olabilir. Bu blmlerin belirlenmesinin
en nemli nedeni, her bir blmn enerji verimliliklerini tespit ederek baz blmlerin
gereksiz enerji tketimlerinin dier blmlere yanstlmamasdr. Btn blmler tketilen
enerji ve gerekletirilen retimle ilgili bilgileri enerji yneticisine gnderecektir. Enerji
Yneticisi bu blmlerde tketilen enerjinin izlenmesinden sorumludur.
Enerji tketiminin o blmden sorumlu olan kiilere balanmas izleme ve hedef
oluturma sisteminin anahtardr. Zira bu, dikkatleri, performansta iyiletirme yapacak olan
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
11/35
makama eker. ekil 1.3 de verilen Entegre demir elik tesisindeki sistem buna gzel bir
rnektir.
2. ZLEME VE HEDEF OLUTURMANIN AAMALARI
2.1. VER TOPLAMA
Bir H (zleme Ve Hedef Oluturma) sitemine balamadan nce bir veri toplama
periyoduna ihtiya vardr. Burada ama, standart ve hedeflerin belirlenecei verilerin
toplanmasdr. Bunun iin, her bir blmde istatistik analiz yapabilmek iin 10-20 set veri
alnmaldr. Haftalk saya okumas yaplabiliyorsa bu sre en az 10 hafta olmaldr. Veri
toplamaya balamadan nce u noktalar belirlemek gerekir:
Saya okumalar srasnda nelere dikkat edilecektir?
Saya okumalarndan kim sorumlu olacaktr?
Saya okumalar ne zaman yaplacaktr?
zleme periyodu esnasnda hangi retim verileri kaydedilmelidir?
Hangi dier deikenler ve nasl izlenecektir?
Herhangi bir saya okuma veya retim kayt formu hazrlanacak m, yoksa mevcut
formlar m kullanlacak veya adapte edilecektir?
2.2 SAYA OKUMA
Saya okumalar hazrlanm formlara kaydedilmelidir. Sayalarn okuma zamanlar,
mmkn olduu kadar standart retim periyotlar ile mevcut muhasebe usullerine uygun
olmaldr. Enerji tketimi ve retim verileri ayn zaman periyodunda alnmaldr. Ayn zaman
periyodunda alnmayan deerler grafik zerinde sapmalara neden olur. Bununla ilgili bir
grafik rnek bir fabrika iin Grafik 2.1' de verilmitir. Burada grld gibi baz aylarda
retimde art olmasna ramen tketimde dme grlmektedir. Baz aylarda ise retimde
d olmasna ramen enerji tketimi artmaktadr. Bunun muhtemel nedeni ayn zaman
periyodunda alnmayan retim tketim deerleridir.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
12/35
Grafik 2.1 retim ve Tketim Arasndaki liki
2.3 RETM ZLEME
Enerji tketimi, bir ok faktre bal olarak haftadan haftaya veya aydan aya
deiebilir. Bunlar,
Spesifik Deikenler
Kontrol Edilebilir Deikenler
olmak zere ikiye ayrlr.
Spesifik Deikenler; fabrikann bir blmnn retim miktarna gre enerji ihtiyacn
belirler. Enerji ihtiyacn hesaplamak iin kullanlan standart denklemlerde bu deikenler
kullanlr. Kontrol edilebilir deikenler ise; iletme uygulamalar, sistem kontrol, retim
planlamas ve bakm standard gibi enerji tketimini en aza indirebilmek iin ynetim
tarafndan planlanan deikenlerdir.
Burada grld gibi her bir blmn proses bilgilerini ayrntl olarak anlamak
nemlidir. Bunun iin zaman zaman ilgili retim personeli ile bilgi alveriinde
bulunulmaldr.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
13/35
Bir blmn enerji tketimini etkileyen parametreler aada liste halinde verilmitir.
Ortam scakl
alma scakl rn tipi
alma saatleri
Ekipman hz
retim miktar
2.4. ENERJ TKETM STANDARDININ TAYN
Yeterli veriler toplandktan sonra o blmn enerji tketimi ile ilgili standart dorusu belirlenebilir. Daha sonra belirlenen standart uygun iletme koullar altnda enerji
gereksinimini hesaplamakta kullanlabilir. Bu, enerji gereksiniminin spesifik deikenlere
(retim, hava koullan vs.) bal olduunu gsteren bir doru denklemidir.
)retim(Pba)Enerji(E + (2.1)Burada a ve b sabitlerdir. P ise o blmn spesifik deikenidir. Standart denklem son
verilere en iyi uyan doru denklemidir. Bu incelenen blmn geerli olan enerji tketim
performansdr. Bu bantda kullanlan sabitler, Enerji tketim Miktar (E) ve retim miktar(P) ye bal olarak aadaki bantlarla hesaplanabilmektedir.
=
n
)P(P
n
E.PPE
b2
2
(2.2)
n
PbEa
= (2.3)
Enerji tketimi ile retim miktar arasndaki standart bir ilikiyi gsteren (2.1) denkleminin
ilikiyi temsil etmedeki hassasiyeti ile korelasyon katsays olarak tanmlanan r2 ile
belirlenir.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
14/35
=n
)E(E.
n
)P(P
n
E.PPE
r2
22
2
2(2.4)
rnek: Aada verilen ve retim {P (Ton) } ile Enerji tketimi {E (Gcal)} arasndaki
deiimi gsteren tabloyu kullanarak retim ve tketim arasndaki ilikiyi gsteren banty
bulunuz. 50 Tonlu bir retime karlk tketilen enerji miktarn hesaplaynz.
P (Ton)
E
(Gcal)
52 66
36 68
42 70
28 54
48 76
18 54
60 74
54 76
34 62
(2.1), (2.2) ve (2.3) bantlar dikkate alndnda aada verildii ekliyle bir tablonun
oluturulmas gerekmektedir.
P E P2 E2 P E
52 66 2704 4356 3432
36 68 1296 4624 2448
42 70 1764 4900 2940
28 54 784 2916 1512
48 76 2304 5776 3648
18 54 324 2916 972
60 74 3600 5476 4440
54 76 2916 5776 410434 62 1156 3844 2108
P=372 E =600 P2 =
16848
E2 =40584
PE =25604
b =
0,546195652
(2,2)
den
a =
44,09057971
(2.3)
den
P E E=a + b P52 66 72,49275
36 68 63,75362
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
15/35
42 70 67,0308
28 54 59,38406
48 76 70,30797
18 54 53,9221
60 74 76,86232
54 76 73,58514
34 62 62,66123
E =44,09057971 + 0,546195652 P
E = 71,40036
0
10
20
30
40
50
60
70
80
0 10 20 30 40 50 60 70
Seri 1
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
16/35
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
0 10 20 30 40 50 60 70
Seri 1
Seri 2
Dorusal (Seri 1
H srasnda ama bu performans tutturmak ve iyiletirmektir.
Herhangi bir blm iin standart doru belirlendikten sonra, bu deerler izlenen her
bir periyot iin bu standardn zerinde performans salanmasnda karlatrma baz olarak
kullanlr. Bu periyot genellikle bir ay olarak alnr, fakat bir hafta hatta bir gn de olabilir. Bu
denklem, o blmn beklenen enerji tketimi ve Spesifik Enerji Tketimini hesaplamada
kullanlr Bu ayn periyot iin gerek enerji tketimi ve Spesifik Enerji Tketimi ile mukayeseedilebilir
2.5. STANDART DENKLEM TPLER
Herhangi bir blme uygun olabilecek standart denklem tipi, spesifik deikenlerin
saysna ve enerji ile bu deikenlerin arasndaki ilikiye baldr. Bu denklem doru
denklemidir.1) TP1: aE = (2.5)
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
17/35
Enerji tketimi sabittir ve incelenen blm iin spesifik deikenler yoktur. Bu
durumda o blmn enerji tketimi retimden bamsz olarak balangta sabittir. rnein
retim miktar ne olursa olsun (Hatta hi olmasa bile) retim hatlarndaki cihazlar
(rnakineler, kompresrler, stma ve soutma sistemleri, aydnlatma gibi) srekli olarak
maksimum kapasitede retim yaplyormu gibi faal durumda tutulmaktadr. Dolaysyla
retim ne olursa olsun enerji tketimi sabit miktarda gereklemektedir, IHnin
balatlmasndan sonra bu durum aka grlmektedir. Bu durumdaki standart gnlk,
haftalk, aylk gibi mevcut gemi verilerden hesaplanan ortalama enerji tketimidir. (Grafik
2.2)
Grafik 2.2: Ortalama Enerji Tketimi Grafii
2) TP 2: PbaE +
Enerji tketimi bir tek spesifik deikene P (retim)ye baldr Bu doru
denkleminde a sabiti retimle ilgili olmayan enerji miktardr. Bina stma, basnl hava,
aydnlatma gibi retirinin kesildii zaman bile devrede olacak sistemlerin harcad enerji
retimle ilgili olmayan enerji tketimidir. " b " sabitesi spesifik deikenin her bir birim
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
18/35
artna karlk gelen enerji tketim artdr, ve dorunun eimidir. ( Grafik 2.3 }
Bu 2. tip denklem P' nin retim miktarn gsterdii haller iin geerlidir, Standart
denklem gemi veriler iin kk kareler metodu kullanlarak yaplan istatistik analizden
hesaplanabilir. Bunun hesaplanmas ile ilgili bir rnek ilerideki blmlerde verilecektir.
Grafik 2.3: Spesifik Deikene Bal Ortalama Enerji TketimindekiDeiim
3) TP 3: ...PdPcPbaE 321 + (2.6)
Bu denklemde enerji tketimi birden fazla spesifik deikene baldr. Bu spesifik
deikenler P1, P2, P3.... retim miktar,hava koullan, alma saatleri vs gibi eitlideikenler veya ayn blmde retilen eitli tip rnler olabilir, a sabiti yine btn spesifik
deikenlerin sfr olduu koullarda oluan, retime bal olmayan enerji tketimidir.
b,c,n sabitlerinin deerleri, ilgili deikenlerin nemine baldr.
Standart denklem, oklu lineer regresyon kullanlarak yaplan istatistik analizden
hesaplanabildii gibi, bilgisayar program yardmyla da yaplabilir,
Bu tr standart denklem grafik olarak gsterilemez ve birok deiken kart iinizah da zordur. Bu nedenle ok zorunlu hallerde kullanlmas ve deiken saysnn
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
19/35
mmknse ten az sayda olmas nerilir.
2.6. HEDEF BELRLEME
2.6.1. Hedeflerin Gayesi
Her bir blm iin standart belirlenirken ayn anda hedefte belirlenmelidir. Bu hedef
standartla ayn formda bir denklemdir. O blmn performansndaki iyiletirmeyi tanmlar,
Hedef belirlemenin rol verimliliin iyiletirilmesi iin gerekli motivasyonu salamaktr.
Gereki hedefler dikkatlice seilerek ve alnan sonulara gre zaman zaman gzden
geirilerek, gelime ve yeni almalar iin motivasyon salanr, Herbir izleme periyodu
iinde gerek retim deerleri veya dier spesifik deikenler kullanarak hedefler
belirlendike, bu hedeften sapan iyi ve kt performans deerleri ortaya kar,
2.6.2. Hesaplama Metotlar
Hedef belirlemede ana metot vardr,
1) En yi Gemi Performansa Dayal
Grafik 2.3'de grld gibi enerji tketiminin retime kar grafii belli bir alan
inde dalan bir takm noktalan oluturacaktr. Bu deerlerin incelenmesi ve aralarndaki
ilikinin bulunmas sonucu elde edilen doru, standart doru olarak isimlendirilir.
Bu standart dorunun altnda kalan alan ve deerler en iyi verime sahip olan
tketimleri gstermektedir. Eer standart dorunun altnda kalan noktalar yeniden
deerlendirmeye alnp aralarndaki iliki bulunarak regresyon analizi ile yeni bir doru
izilirse bu bize hedef dorusunu verir. Grafik 2.4de bu izim gsterilmitir. ayet hedef
denklemi elle hesap edilecekse teorik olarak daha fazla regresyon analizi yapmak
gerekecektir.
2) Basit Yzde ndirimi
Hedef, hesaplanan standarda nazaran belirli bir indirim rnein % 5 indirim yaplarak
belirlenebilir. Bu sistem bir nceki metotla belirlenen hedefin uygun bulunmad halterde
geerlidir.
3) Beklenen Performans
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
20/35
Bazen blm hakknda yeterli bilgilerin bulunmas halinde hedef belirlemesi elde
edilmesi mmkn performansa gre yaplabilir. Bu bir blm iin spesifik iyiletirme
tedbirleri planlandnda veya proses hakknda ayrntl bilgi bulunduu hallerde uygulanr.
Bu halde hedef standart metot kullanlarak hesap edilemez. Tecrbeye ve standart eitliin
ekline gre belirlenmelidir,
rnein, bir blmdeki retime bal olmayan enerji miktarnn drlmesi iin plan
yaplmaldr
(Denklem 2.1) de verilen a'nn deeri drlmeye allr. Burada a retime bal
olmayan enerji miktardr Bylece spesifik deikenin deeri ne olursa olsun hedef enerji
tketimi daima standarttan sabit bir miktar daha az olur. Bu da hedef iin standart dorusuna
paralel bir doru verir.
Bununla ilgili bir rnek Grafik 3.6' de gsterilmitir.
Grafik 2.4 En yi Gemi Performansa Dayal Enerji Tketimi
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
21/35
Grafik 2.5 Beklenen Performansa Gre Enerji Tketimi
2.7. SPESFK ENERJ TKETM
Spesifik enerji tketimi, birim rn bana kullanlan enerji olarak tanmlanr. rnein
bir fabrikada spesifik deiken, (retim) ton ile tarif ediliyorsa:
retim
TketimiEnerjiTketimEnerjiSpesifik = (1.4)
olarak ifade edili.,
Performansn deerlendirilmesi, beklenen enerji kullanm ile gerek enerji tketimdeerlerinin" dzenli olarak karlatrmakla yaplr. Bunu deerlendirmek iin SET
deerlerini kullanabiliriz. Bunlar zellikle eitli iletme koullarnn fabrika retim
performanslarna etkisini izlerine asndan nemlidir SET deerinin bymesi kt
performansa enerji tketiminin gereksiz yere artmasna iaret eder.
Rapor Dokmanlar zerinde gerek , standart ve hedef SETler verilir. Bunlar
srasyla gerek, standart ve hedef enerji alnarak ve bunlar spesifik deikenin gerek
deerine blnerek hesap edilirler. Standart ve hedef enerji tketimleri har bir blm iin
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
22/35
bulunan denklemler kullanlarak hesap edilirler SET 'ler iin kullanlan birimler anlaml
olmal ve raporu okuyanlarca bilinen cinsten olmaldr.
Spesifik enerji tketimleri retim dzeyine bal olarak nemli deiiklikler gsterirler
bP
a
P
bPa
P
ESET += (1.5)
Bu denklemde grld gibi retim ok yksek olduunda a/P ok kk olur ve
SET 'in deeri b' ye yaklar. Fakat retim dk olursa P klecei iin retime bal
olmayan enerji tketimi a" ok nemli olur ve SET hzla artar.
Bununla ilgili izim Grafik 2.6' da gsterilmitir. Erinin altnda kalan noktalarn
enerji tanmndaki verimliliin iyiletirildiini gstermektedir. Burada hedef bu eriyi aaya
ekmektir.
Grafik 2.6: Spesifik Enerji retimi
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
23/35
Bazen dzgn birSET erisi izmek zor olabilir. Bu nedenle,
E
P
SET
1 = (1.6)
(Birim Enerji bana retim) grafiini izmek faydal olabilir. Bununla ilgili rnek bir
grafik Grafik 2.7 de verilmitir.
Grafik 2.7: P/E (birim enerji bana retim) Grafii
2.8. KMLTF TOPLAM DEERLER
Baka bir deerlendirme metodu olarak, Kmlatif Toplam Deerler (CUSUM) grafiinin
izilmesi de bir tesisin durumunun grlebilmesi iin uygun olmaktadr. Bu amala izilmi
olan Grafik 2.8 ve 2.9 verilmitir. Bu grafik incelendiinde, eimi negatif olan deerler ve
negatif bilgede kalan alanlar tesisin iyi bir performansa sahip olduu zamanlar, pozitif
olanlar ise ktleme olan zamanlar gstermektedir.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
24/35
Grafik 2.8: Kmlatif Deerlere Gre izilmi Enerji Tketim Grafii
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
25/35
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
26/35
2. 9. RAPOR YAZMA
zleme ve Hedef Oluturma sisteminin en nemli grevi st ynetime gvenilir ve
etkili bilgi sunma olmaldr. Enerji maliyetleri kontrol edilecekse sistemin almasndan
sorumlu olanlar nerede ve ne zaman mdahalenin gerekir olduunu bilmek zorundadrlar.
Ynetime verilen raporlarn kolayca anlalabilmesi iin bilgiler ak ve zet bir
ekilde sunulmaldr. Belirlenen izleme periyodundan en iyi ekilde yararlanmak iin, bu
bilgiler zamannda ve uygun aralklarla verilmelidir. Bu nedenle bir rapor yazma format
belirlemelidir. Bu format ilk standartlar ve hedefler alndktan hemen sonra oluturulmaldr.
Rapor yazmann amalar unlardr.
Gerek enerji tketimi, retim verileri ve ilgili deikenler hakknda bilgi salar Bu da
dier muhasebe ilemleri iin de faydal olabilir.
Enerji performansnn "standart tan daha iyi veya daha kt olduunu gsterir
Standart deerlerden sapmann nemini enerji tketim veya maliyet rakamlar ile
gstererek mdahele yerlerindeki ncelikleri saptar.
Enerji maliyetlerini kontrol edenlere bu bilgileri vererek harekete gemelerini salar.
Performanslar direkt olarak gstermesi iin raporlar tablo veya grafiklerle
sunulmaldr. Sonular yle gsterilmelidir ki mdahelenin gerektii yerler derhal
belli olmaldr,
Bir retim prosesi ile karlatrldnda olduka basit uygulanabilir bir yntem olmas
nedeniyle Enerji Ynetimi her fabrika iin karlmaz bir frsat olarak karmza akmaktadr,
Bu frsatn sanayi kurulularmzca deerlendirilmesi zorunludur.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
27/35
3. Enerji Ekonomisinin Temel Prensipleri Ve Buamala Kullanlan Ekipmanlar
3.1. Enerji Is EkonomisiEnerji ve Is Ekonomisinden ama,
a. Parasal Tasarrufb. evre Asndan Tasarrufc. Enerji Kullanmnda Konfor
a.1. Yakt asndan ekonomi
a.1.1. Enerji retiminde kullanlan yaktn tanmasnda ekonomia.1.2. Yaktn yksek verimlilik ile enerjiye dntrlmesinde ekonomi
a.2. Elde edilen enerji ynnden ekonomi
a.2.1. retilen snn yksek verimlilik ile mekanik veya elektrik enerjisine dntrlmesiesnasnda ekonomia.2.2. Darya atlmas gereken atk gazlarn ssndan olabildiince fazla yararlanabilmeasndan ekonomia.2.3. htiya fazlas enerjinin ileride kullanlmak zere depolanmas aamasnda ekonomi
a.3. Enerjinin iletimi ve kullanlmas aamasnda ekonomi
a.3.1. Inmla olabilecek enerji kayplarnn nlenmesi aamasnda ekonomia.3.2. Kondksyonla ve konveksiyonla olabilecek enerji kayplarnn nlenmesi aamasndaekonomia.3.3. Enerji kollanan tesislerde enerji iletimi ve kontrolnde kullanlacak aletlere gereklinemin verilmesi aamasnda ekonomi
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
28/35
3.2. Stender Elemanlar
Isl proseslere ait tesis diyagramlar, tesiste mevcut olan ekipmanlar, Stender elemanlarkullanlmak suretiyle izilir.
3.2.a. DEVRELER
L 1 L 2 L 3 L 4 L 5
L 6 L 7 L 8 L 9 L 1 0
L1: Buhar Devresi L2: Youmu Buhar Devresi, L3: Kark suDevresi, L4: Hava Devresi, L5: Kaba su devresi L6: rk Buhar Devresi, L7: Taze Buhar devresi, L8: Kesiim Devresi,L9: Kesimeyen Devre, L10: Genileme Devresi
3.2.b. ARMATRLER
A 1A 2 A 3
A 4
A 8
A 5 A 6
A 7
A1: ek valf veya Srgl Vana A2: ek valf veya Srgl VanA3: Otomatik valf, A4: Manel Vana , A5: Merkezka Kuvvetile kumanda edilen Vana, A6: Trap, A7: Termometre,A8: Manometre
Armatrlerle ilgili baz uygulamalar
U 1 U 2 U 3
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
29/35
U1: st devredeki basn ykselince alan valf,U2: Alt devredeki basn ykselince alan valf ,U3: Sv seviyesindeki dmeye bal olarak alan valf
3.2.c. KAZANLAR
K 1 K 2 K 3 K 6K 4 K 5 K 7
K1: Basit Doymu Buhar Kazan, K2: EKO lu Buhar KazanK3: Hiterli lu Buhar Kazan, K4: Hava Istcl Buhar KazanK5: Sper Kzdrmal EKO lu Buhar Kazan, K6: Hava Istcl EKOlu Buhar Kazan, K7: Tek Ara Kzdrmal Buhar Kazan
3.2.d. GENEL EKPMANLAR
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
30/35
S 1 S 2 S 3 S 4 S 5
S 6 S 7 S 8 S 9
S 1 0 S 1 1 S 1 2 S 1 3
S 1 4 S 1 5 S 1 6
S1: Pompa, S2: Geri Besleme Pompas, S3: Vantilatr,S4: Buharla alan Ejektr (Emen), S5: Su ile alan hava ejektr,S6: Kompresr, S7: Atmosfere Ak Kazan besleme suyu haznesi,
S8: Atmosfere Kapal Kazan besleme suyu haznesi , S9: Karm Kondenseri,S10: Soutma suyu ak devre yapan yzey kondenseri,S11: Soutma suyu kapal devre yapan yzey kondenseri ,S12: Karm Hiter, S13: Yzey tipli hiter, S14: Yzey tipli stc, Grubu, S15: Yzeytipli soutuc, S16: Eenjr (Genel)
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
31/35
3.2.e. TRBNLER
T 7 T 8 T 1 0T 9
T 1 T 2 T 4T 3 T 5 T 6
T1: Genel Buhar Trbini (Kar Basnl), T2: Tek Yerinden Ara Buharekilen Kar Basnl Buhar Trbini, T3: Tek Yerinden Ara Buhar ekilenKademeli Kar Basnl Buhar Trbini, T4: ift Girili Kar BasnlBuhar Trbini, T5: Kondenzasyon Trbini, T6: Tek Yerinden AraBuhar ekilen Kondenzasyon Trbini, T7: Trbo Jeneratr veya TrbonDinamo Grubu, T8: Trbo Alternatr Grubu, T9: Trbo PompaGrubu, T10: Trbo Alternatr Grubu
3.3. Sanky Diyagram
Bir tesise verilen s miktarnn ne kadarnn nerelerde sarf edildiini gstermek amacylaizilen (ematik) diyagramlara Sankey Diyagram denir. Bu diyagramlarda, sisteme giren sveya enerjinin miktar seilen bir uzunluk leine gre % 100 kabul edilmek suretiyle,sistemden kaybolan enerji veya snn miktar, dey dorultudan karlarak, sistemekazandrlan s veya enerji miktar ise dey dorultuya ilave edilerek en son kalan dey
uzunluk sistemden elde edilecek net enerji veya s miktar olarak deerlendirilir. Aadakirnekte, bir buhar kazanna ait Sanky diyagram verilmitir.
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
32/35
B
G
F
E
D
C
A
A: Verilen Toplam Is (% 100), B: Baca Gaz ile atlan toplam s, C: Luvo (HavaIstcs) ile geri kaznlan Is, D: Eksik Yanma Kayplar, E: Kazan dar
Kayplar, F: Yrdmc Ekipmanlardan Ortaya kan Kayplar,G: Faydal Is
ekil 3.1 Buhar Kazanna Ait Sanky Diyagram
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
33/35
G
B
C
A
DA: Taze Buharn Is Enerjisi (% 100), B: Trbin Kayplar (%2.8), C:
Trbo Jeneratr Kayplar (1.5) , D: Kondenserle Atlan Is Enerjisi (% 61.7),G: Jeneratrde retilen Elektrik Enerjisi ( % 34)
ekil 3.2 Kar Basnl Bir Buhar Trbinine Ait Sanky Diyagram
Q y
K kB k 1
T k
B k 2
G
C k
H k
R
H
Qy: Yakt Enerjisi (% 100), Kk: Kazan Kayplar, Bk1: Baca Kayb, Bk2:
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
34/35
Baca Kayb, R: Rekperatrle Geri Kazanlan Is Enerjisi, H: Hiterle GeriKazanlan Is Enerjisi, Hk: Hiter Katyplar, Tk: Trbin Kayplar , Ck:
Kondenserle Atlan Is Enerjisi, G: Jeneratrden ekilen Eletrik Enerjisi
ekil 3.3 Buhar Trbinli Santrale Ait Sanky Diyagram
4. Termik Proseslerde Enerji Ekonomisi
Bir termik proseste enerji maliyetini direk ya da endirekt etkileyen faktrler vardr. Direktfaktrler dikkate alndnda;
Tesisin inaat masraflar, alt yap masraflar, elektrik ve su ile ilgili masraflar, malzeme vetehizat masraflar, ulam masraflar, ihracat ve ithalat masraflar, kredi masraflar gibi
parametreler sralanabilir.
Aada verilen grafikte bir termik prosesin retim ve maliyet ilikisi verilmitir. Bu grafikgenellikle btn termik proseslerin genel karakteristiidir. Ayn eri retilen rn veharcanan enerji kayna olarak deerlendirildiinde benzer karakteristii gstermektedir.
70
80
90
100
10 30 50 70 90 110
130
150
170
190
ENER KWh
MALYET(YTL/KWh)
Bir termik prosesin Enerji Ekonomisi bakmndan, analizini yapabilmek iin, o sisteme ait,Baa-Ba Noktas (BBN) erilerinin izilmesi gerekir. Bu diyagramn izimi aadaki genel
-
8/7/2019 Enerji Ekonomisi Ve Ynetimi Ders Notlar (1.Ksm) 19.03
35/35
bir rnek iin verilmitir. Bu diyagramda, apsis giderleri, ordinat ise gelirleri temsil etmekzere, kritik olarak da tanmlanabilen BBN belirlenir. Bu noktann zerinde herhangi birnoktada iletmensin faaliyet gstermesi mmkndr. Bunu ise iletmeciler belirlediklerihedeflere gre kendileri belirleyebilirler.
K
LIL
IKB
LG
ESI
ZAR
AR
B
LGE
SI
B A S A B A SN O K T A S I
GE
LIR
GI D
E R
R E T I M ( T L , k
T
K
E
T
IM
(T
L
,K
W
h,..)