enerji faturaları

1

KONU 3

ENERJİ FATURALARI

3. GİRİŞ

Enerji temininde geçici arz talepleri zaman zaman kısa süreli maliyet azalmalarına yada

dengelerine neden olsa da, uzun vadede enerji maliyetleri sürekli artmaktadır. Enerji

maliyetlerindeki artışların etkisi değişik yakıt kaynaklarının fiyat değişim tabloları

incelenerek kolayca görülebilir. Fakat daha henüz çok az yönetici faturalarının incelenmesinin

faydasını anlayabilmiştir ve bunları incelemek için zaman ayırmaktadır.

Bunun pekçok nedeni vardır, fakat ana nedenleri aşağıdaki sıralananlar gibi gözükmektedir;

- Fiyat bilançoları bazen çok karmaşıktır. Anlaşılması zordur ve kamu kuruluşları kendi

geliştirdikleri standartlara uygun açıklamaları kullanmakta, ve genellikle müşterinin

faturayı açıkça anlamasını değil onu yanıltıcı, şaşırtıcı yöntemleri tercih etmektedirler.

- Enerji genellikle çok yukarılarda, erişilmez bir konu gibi sunulmaktadır. Üretimin

maliyetinde enerji sıklıkla çok önemli bir bölümü oluşturmasına rağmen, enerji maliyeti,

direkt maliyetlerin içinde değil üstte farklı bir tutar olarak ele alınır. Bu da enerji

maliyetlerinin belirlenmesini ve kontrolunu daha da zorlaştırır. Sonuç olarak yönetici

enerji maliyetlerine gerektiği kadar dikkat etmez.

Bu değişmelidir, gerçek uygulamalarda da değişmektedir. Birçok yönetici artık fiyat

bilançolarını anlamaya çalışmakta ve hatta bazen kamu fiyat arttırma oturumlarına bile

katılmaktadır.

Yöneticiler elektrik fiyat bilançosunun neleri kapsadığını ve değişik elemanlar için neler

ödendiğini (talep, tüketim, güç faktörü, satış vergileri vs.) bilmelidir. Diğer enerji fiyat

yapılandırmalarını da bilmek zorundadırlar. Bu bölümde esas olarak elektrik üzerine

yoğunlaşılmasına rağmen, gaz, fuel-oil, kömür ve buhar/su maliyetlerine de değinilmiştir.

3.1. ELEKTRİK FİYAT YAPILANDIRMASI

3.1.1. Kamu maliyetleri

Elektrik kamu faturalarını anlamanın en iyi yolu, kamu tarafından ortaya çıkarılan

maliyetlerin detaylı incelenmesidir.

Santralın fiziksel ihtiyaçları: Bu tek başına en büyük maliyet kategoridir. Elektrik güç

santralları her geçen gün daha genişlemekte, teknolojik olarak da karmaşıklaşmaktadır,

kirlilik kontrol gerekleri de artmaktadır. Bu durumda elektrik üretim işlemlerinin tesis ve

2

işletme masraflerı sürekli yükselmektedir. Diğer yandan, idare kesintiler durumunda rezerv

olacak bazı teçhizatı da bakım altında tutmak ve müşterinin peak ihtiyaçlarına da cevap

vermek zorundadır. Bunların dışında beklenilmeyen farklı durumlar da olabilir. Bu ilave

kapasiteler yeni üretim işlemlerinin pahalılaşmasına neden olmaktadır. Alternatif olarak,

birçok idareler de yeni üretim üniteleri inşa etmek yerine, mevcut tesislerin yeterli olabilmesi

için müşterilerini peak taleplerini azaltmaya zorlamaktadır.

İletim hatları: Diğer bir önemli maliyet kategorisi de, elektriği üretildiği alanlardan ihtiyaç

duyulan bölgelere taşıyan iletim hatlarıdır. Direnç kayıplarınnın (I2 R) en aza indirilebilmesi

için, elektrik yüksek gerilimlerde (500-1000 kV) taşınır. Bu kayıplar taşıma mesafesinin

uzunluğuna bağlı olarak büyüyebilir yada küçülebilir.

İndirici merkezler: Elektrik ihtiyaç duyulan genel alana eriştiğinde, kullanıcılara güvenle

dağıtılabilmesi için daha düşük gerilim değerlerine indirilmelidir. Bu da indirici

merkezlerdeki transformatörlerle gerçekleştirilir. Çok az tüketici elektriği transformatör

seviyesinde almaktadır.

Dağıtım sistemleri: Gerilim indirici merkezde azaltıldıktan sonra, 34.5 kV gerilim seviyeli

lokal bir dağıtım sistemi ile tüketicilere dağıtılır. Konut kullanıcıları genelde 220V ve tek fazlı

olarak beslenir. Endüstriyel kuruluşlar ise, genelde elektriği 380V, üç fazlı olarak alırlar.

Büyük motorlar, fırınlar ve proses ekipmanlarını besleyebilmek için bazı daha büyük

tüketiciler 480V üç fazlı servis de talep edebilmektedir. İstenilen gerilim kademeleri

müşteriye özel konumda uygun transformatörlerin kullanılmasını gerektirmektedir. İdarenin

maliyetleri içinde yer alan dağıtım sistemleri elemanları kamu direkleri, hatlar,

transformatörler ve kapasitörlerdir.

Sayaçlar (ölçü aletleri): Sayaçalar idare ile müşteri arasındaki arakesitlerdir. Sayaçların

maliyetleri nispeten küçük olsa da, bunlar idare tarafından ayrı birer kalem olarak göze

alınmakta ve genelde faturalarda müşteri hizmetleri olarak adlandırılmaktadır. Sayaç

maliyetleri tüketim, talep, güç faktörü gibi gerekli bilgi tiplerine bağlı olarak endüstriyel

tüketiciler için 1500 $ veya üstünde, konutlar için ise 50 $ ın altındadır.

İdari: İdari maliyetler üst ve orta düzey yöneticiler, teknik ve ofis elemanları ve bakım

personelinin maaşlarını ihtiva etmektedir. Ofis mekanları ve ekipmanları, vergiler, sigortalar,

bakım aletleri ve vasıtaları da idari maliyetlerin kapsamı içindedir.

Enerji: Genaratör, iletim ve dağıtım sistemleri kurulduktan sonra, kazanlar ve elektrik iç

üretimi için yakıt gerekmektedir. Hidroelektrik santrallarda, türbin genaratörler su gücü ile

döndüğünden, birincil enerji maliyeti küçüktür. Fosil yakıtlı elektrik santralları ise ülkedeki

ve dünyadaki petrol, doğal gaz ve kömür fiyatlarının değişimlerine bağlı olarak dramatik bir

3

dalgalanmaya sahiptir. Nükleer güç santrallarının yakıt maliyetleri kabul edilebilir ölçüde

olmasına karşın, bunların da henüz bilinmeyen atık radyoaktif maddenin yok edilme

maliyetlerinin oldukça yüksek olacağı tahmin edilmektedir.

Borçlanma: Bu maliyet kategorisi oldukça yüksek olabilir. Örneğin, büyük bir güç santrali

için borçlanma tutarı 500 milyon $ ila 1 milyar $ arasında önemli bir tutardır. İdareler genelde

kapital yaratmak için hisse senetleri satarlar ve bu senetler şirketin ödemesi gereken borç

miktarını gösterirler.

Kar: Son olarak, idare hissedarlarına kayda değer bir kar sağlamak için, yukarıdaki

maliyetlere ilave gelirler yaratmalıdır. Devlet tarafından belirlenen bu kar seviyesi geri

dönüşüm oranı (rate of return) olarak adlandırılır.

Bir elektrik faturasına hangi maliyetlerin katıldığını anladıktan sonraki adım, bu maliyetlerin

değişik tüketicilere nasıl dağıtıldığını öğrenmektir.

Bu faturalama işlemi, elektrik üretiminin doğru maliyetleri aksettirilerek tasarlanmalıdır. Eğer

tüketiciler idarecilerin karşı karşıya olduğu problemleri anlarlarsa, idareye bu maliyetleri

minimize etmek için yardım edebilirler. En son fiyat bilançosu doğru maliyetlerin

oluşturulması açısından şüphesiz eskilerden daha iyidir, ama henüz daha değişimlere de

açıktır.

3.1.2. Tüketici sınıfları ve fiyat bilançoları

Bir elektrik idaresi birçok farklı tüketici sınıfına hizmet vermelidir. Bu sınıflar enerji

kullanımının karmaşıklığı, tüketim miktarı ve öncelik ihtiyacına göre değişmektedir. Tipik

tüketici sınıfları konutlar, ticari ve endüstriyel tesislerdir. Bazı idareler ticari ve endüstriyel

tüketicileri tek bir sınıfta toplarken, bazıları da endüstriyel sınıfı ağır ve hafif endüstri olmak

üzere ayırmaktadır.

Her sınıfın fiyat bilançosu farklıdır. Elektrik faturalarının en genel bileşenleri aşağıda tarif

edilmektedir.

İdari/Tüketici ücretleri: Bu ücret, sayaç, sayaç okuma, fatura yollama, v.s. gibi maliyetleri

kapsayan idarenin sabit müşteri hizmet tutarıdır. Bu ücret, tüketilen kWh cinsinden elektrik

miktarına bakılmaksızın her ay müşteriden sabit olarak alınır.

Enerji ücreti: Bu tutar kWh cinsinden aylık tüketilen elektrik miktarını kapsar. Bu ücret, 1

kWh elektrik üretmek için tüketilen yakıt fiyatına veya ortalama bir maliyete göre hesaplanır.

Enerji ödemesi, ayrıca idarenin işletme ve bakım masrafları için de bir miktar maliyet içerir.

Bir çok elektrik idaresi, tüm enerji kullanımları için sabit bir ücret uygulamakta, bu da “sabit

ücret” yapısı olarak adlandırılmaktadır. “Azalan blok” yaklaşımı da kullanılabilir. Bu

4

yaklaşımda, ilk kullanılan enerji (kWh) bloğu için bir fiyat, daha fazla enerji kullanılan

bundan sonraki artışlar için ise daha düşük bir fiyat uygulanmaktadır. Diğer bir yaklaşım ise,

tüketim seviyesindeki her bir artışın daha fazla ücretle fiyatlandırıldığı “artan blok”

uygulamasıdır. Her ne kadar bu yaklaşım elektrik enerjisi israfını engelleyici yapıda ise de,

“maliyete dayalı ücret” kriterine uymadığından çok geniş olarak uygulanmamaktadır.

Yakıt maliyet ayarlamaları: İdare ilk yakıt için beklenilenden fazla bir ücret ödemek

zorunda kaldığında, bu artış “yakıt maliyet ayarlaması” için tanımlanan bir formül

kullanılarak tüketiciye aksettirilir. Yakıt fiyatları hızla yükseldiğinde, bu ücret faturaların

önemli bir bölümünü oluşturabilir. Diğer yandan, idareler bu yakıt maliyet ayarlama

konseptini, yakıt fiyatları esas alınan maliyetten düşük olduğunda fiyatları azaltıcı bir faktör

olarak da kullanırlar.

Talep Ücreti: Bu ücret, elektrik servisi verebilmek için gerekli kapital işlemlerine ayrılmıştır.

Talep ücreti “enerji ücretleri” içinde gizli olabildiği gibi, ayrı da olabilmektedir. Örneğin,

10kW’ ın üzerindeki her bir kW için ay başına 6.25 $ gibi de açıklanabilmektedir. Enerjiyi

fazla harcayan büyük tüketiciler için, talep ücreti genelde onların talep yüklerine göre

belirlenmektedir. Konut, küçük ticari kuruluşlar gibi daha küçük kullanıcılar için, “enerji

ücreti” içinde ortalama bir değer olarak hesaplanmaktadır.

Elektrik talep gücü yada kW cinsinden güç, ve elektrik enerjisi yada kWh cinsinden tüketim

arasındaki farkın anlaşılması, elektrik faturalarının nasıl hesaplandığının anlaşılmasına

yardımcı olacaktır. Saatteki seyahat edilen mil miktarının ve tüm seyahat boyunca katedilen

mil miktarının ölçüldüğü otomobil örneği, konunun anlaşılması için iyi bir örnek olacaktır. Bu

durumda, hız elektrik gücüne (kW), toplam seyahat mili ise toplam enerji tüketimine (kWh)

karşılık gelmektedir. Sonuç olarak, idare talep güç miktarını, kısa bir ortalama süre için

oluşan peak güç değerlerini belirlemede kullanır. Peak gücün oluştuğu ortalama süre,

idareden idareye 15 dak, 30 dak ve 1 saat olarak değişmektedir.

Bu ortalama süre uygulaması, güç tüketiminde çok kısa sürelerde oluşan geçici peaklerin

neden olduğu kabul edilemez yüksek ücretlerin oluşmasını önler. Talep gücü demandmetre ile

ölçülür.

Talep sabiti (kilidi): Bir endüstri veya ticari ücret yapısı talep sabiti elemanına da sahip

olabilir. Bu eleman, yıl içinde sadece bir kaç ay yüksek talep gücü oluşan tüketicilerin

gerçeğe uygun ücretlendirilmelerine yarar. Bu talep sabiti kavramı altında, tüketici belli bir

aydaki gerçek talep gücünü ödemek zorunda olmayacaktır. Talep gücü her aya belli bir

yüzdelerle paylaştırıldığından, bazı aylar gerçek yüksek değerinde ödeme zorunluluğu ortadan

kalkmaktadır.

5

Güç faktörü: Büyük bir tüketici düşük güç faktörüne sahip ise, idare güç faktörünün

fonksiyonu olarak belirlenen ayrı bir ücret de ekleyebilir.

Tüm bu faktörler, genel işletme maliyetlerine göre yenilenen “esas ücretler” kavramı esas

alındığında, dikkate alınmaktadır. “Esas ücretler” “ücret esası” ile karıştırılmamalıdır. “Esas

ücretler” gelecekte olabilecek ortalama yakıt fiyatlarına göre tahmin edilen “enerji ücretini”

kapsamaktadır. Yakıt ayar ücretleri ise, idarenin ilk yakıt maliyetleri tahmin edilenden daha

yüksek olduğunda para kaybetmesini önler.

3.1.3. Konut fiyat bilançosu

Tipik bir konut faturası, idari / tüketici ücretlerinden, gerçek enerji ücreti ile kabul edilen talep

ücretini kapsayacak miktarda enerji ücretinden ve yakıt ayar ücretlerinden oluşmaktadır.

Konut faturaları, tekil olarak talep edilen güçler nispeten birbirinden çok farklı olduğu ve

ölçümünün de pahalı olması nedeniyle tam net talep güç ücretlerini kapsamamaktadır.

3.1.3.1. Standart konut fiyat bilançosu

Şekil 3-2 bir konut tüketicisi için tipik bir aylık faturayı göstermektedir.

Tüketici ücreti: 8.00 $ / ayEnerji ücreti: Tüm kWh x 6.972 ¢ / kWhYakıt ayarlaması: (Burada verilmeyen bir formül ile her ay idare tarafından

hesaplanmaktadır).

3.1.3.2. Düşük kullanımlı konut faturası

Bu fatura şekli, aylık tüketimleri 500kWh’ i geçmeyen tüketiciler için kullanılmaktadır. Bu

fatura biçimi bazen “cankurtaran halatı ücreti” olarak da adlandırılır.

Tüketici ücreti: 5.45 $ / ayEnerji ücreti: 5.865 ¢ / kWhYakıt ayarlaması: (Formül ile hesaplanmaktadır).

3.1.3.3. Peak kullanımları kontrol için konut faturaları

Tek tek her konutun talebi küçük olmasına rağmen, genelde elektriği yılın aynı aylarında

günün aynı saatlerinde kullanıldıklarından toplu olarak konut kullanıcıları sisteme bir peak

talep gücü yüklerler. Bu problemi çözmek için, bazı idareler peak ayları boyunca daha yüksek

bir enerji ücreti uygularlar. Bir çok idare, bu peak periyotlar boyunca elektrik kullanıcılarına

daha yüksek tüketici ücretleri uygulayarak günlük peak problemlerinin azaltılmasına yardımcı

6

olabilecek “günün zamanları” veya “kullanım zamanları” gibi opsiyonlara sahiptirler. Bir çok

idare tüketicilerin aletlerini kontrol etmek için bir yük yönetim programına da sahiptirler.

Şekil 3-4’ de, hafta içi 24 saat boyunca Florida’ nın, konut talep güç profiline bir örnek

gösterilmektedir. Şekil 3-4 (a) konutların kış peak talep profilini göstermektedir. Bu

kullanımda, sabah 9:00 saatlerinde yüksek bir talep, akşam 9:00’ da da bundan biraz daha

düşük ikinci bir talep güç artışı vardır. Birinci peak, sabah kalkan insanların elektrik

kullanımlarından kaynaklanmaktadır. Hepsi aynı saatlerde elektrikli ısıtıcılarını açmakta,

kahvaltı, duş, saç kurutma için elektrik kullanılmaktadır. Akşam saatlerinde ise, hepsi işten

eve dönmekte, akşam yemeği hazırlığı, ısıtmanın çalıştırılması (gece daha soğuk olduğundan

daha fazla kullanım), TV için aynı saatlerde elektrik kullanımı söz konusudur. Şekil 3-4 (b) de

ise aynı idare için yaz ayları boyunca peak talep profiline örnek gösterilmektedir.

-Mevsimsel kullanım fiyat bilançosu: Şekil 3-5, mevsimsel kullanımın fiyat yapısında bir

faktör olması halindeki bir konut faturasını göstermektedir. Bu idare, konutların peak

problemlerini en yüksek peaklerin oluştuğu yaz aylarında elektrik tüketicilerine daha fazla

ücret uygulayarak çözmek girişiminde bulunmaktadır.

Tüketici ücreti: 6.50 $ / ayEnerji ücreti: Peak mevsimde (Haziran-Ekim)

Tüm kWh x 7.728 ¢ / kWh

Peak mevsim dışında (Kasım-Mayıs)İlk 600 kWh x 7.728 ¢ / kWhİlave kWh x 3.898 ¢ / kWh

Yakıt ayarlaması: (Formül ile)

Bu idare, yazın peak mevsimlerde tüketim miktarına bakmaksızın tüm enerji için sabit ücret

(7.728 ¢ / kWh) uygulamaktadır. Peak sezon dışında ise, azalan blok yaklaşımı ile 600kWh

için daha yüksek fiyat, geri kalan için ise düşük ücret uygulanmaktadır.

-Günün zamanları ve kullanım zamanları fiyatları: Günlük peakleri kontrol altında

tutabilmek için bazı idareler peak saatleri boyunca daha yüksek ücretler uygularlar. Bu

uygulama nispeten özel ölçü aletlerinin tesisini ve tüketicilerin alışkanlıklarının da

değiştirilmesini gerektirmektedir. Konut tüketicileri için kullanım zamanları fiyatlandırılması

günümüzde çok fazla popüler değildir; ancak devlet politikası ile zorunlu hale getirildiği için

7

bazı idareler tarafından uygulanmaktadır. Yine Florida için bir günün zamanlarına göre

fiyatlandırma örneği Şekil 3-6’ da verilmektedir.

Tüketici ücreti: 16.000 $ / ayEnerji ücreti:Peak zamandaPeak zaman dışında

10.857 ¢ / kWh0.580 ¢ / kWh

Peak saatler:Kasım-Mart arasıPazartesi-Cuma 6:00am-10:00am

6:00 pm-10:00pmMart-Ekim arası,Pazartesi-Cuma 12:00 öğle-9:00pmPeak zaman dışı: Diğer tüm saatler

Peak indirimi (kesintisi): İdare evlerde genelde elektrikli ısıtıcılar, havalandırmalar ve su

ısıtıcıları elektrik devrelerine uzaktan kontrol üniteleri bağlanmış ise, bu konut kullanıcılarına

indirimli ücret önermektedir. Bu program “yük yönetimi” olarak adlandırılmaktadır. Bu yol

ile, idare talep gücünü azaltmak için geniş bir yükü periyodik olarak peak zamandan peak

olmayan zamana döndürebilmektedir. Devreleme gün içinde kısa bir sürede yapıldığından,

birçok kullanıcı bundan çok rahatsızlık duymamakta ve bu uygulama hızla popularite

kazanmaktadır.

Bir yük yönetim fiyatlandırmasına örnek Şekil 3-7’ de verilmektedir. Bu fiyat bilançosu,

elektrikli su ısıtıcısını veya klimasını günün peak saatleri olan kısa periyotlarda kapatmayı

kabul eden tüketicilere bir indirim sağlamaktadır. Aynı elektrik idaresinin azalan blok

uygulamasının da olduğuna dikkat edelim.

Tüketici ücreti: 9.00 $ / ayEnerji ücreti: İlk 1000 kWh x 0.0825 $ / kWh

1000 kWh’in üzeri x 0.0930 $ / kWh

Aylık yük yönetim kredisi: Kredi aylık 500kWh veya üzeri elektriğiaşağıdaki yük yönetimine göre kullanan tümtüketicilerin faturalarına uygulanacaktır.

Elektrikli su ısıtıcıları kontrolu Ocak-Aralık 4.00 $Elektrikli merkezi ısıtma kontrolu Ekim-MartHer 25 dakikalık periyodun 5 ile 7.5 dakikasıiçin

3.00 $

Elektrikli merkezi havalandırma kontroluNisan Eylül her 25 dakikalık periyodun 5 ile7.5 dakikası

3.00 $

8

Elektrikli merkezi ısıtma kontroluEkim-Mart her 25 dakikalık periyodun 12.5dakikası

8.00 $

Elektrikli merkezi havalandırma kontroluNisan Eylül her 25 dakikalık periyodun 5 ile7.5 dakikası

8.00 $

3.1.4. Genel servis fiyat bilançoları

Genel servis fiyat bilançoları ticari ve küçük endüstriyel tüketiciler için kullanılmaktadır.

Böyle basit bir bilanço, genellikle kWh cinsinden tüketim ücreti ve tüketici (müşteri)

ücretlerinden oluşmaktadır. Bazen, bir demandmetre gerektiren talep (kW) ücretleri de

kullanılmaktadır.

Bu tüketici sınıfı için enerji ücreti, değişik ekonomik olmayan nedenlerle konutlara göre

önemli ölçüde yüksektir. Bu nedenlerden bazılarına örnek: birçok endüstriyel işin ekonominin

gidişatına göre talep yüklerinin değişimi, birçok iş yerinin birkaç aydan sonra kapanması,

bazen yüksek faturaların ödenmeden ayrılınması gibi nedenler gösterilebilir.

3.1.5. Küçük endüstri fiyat bilançoları

Bunlar genellikle küçük endüstriyel ve büyük ticari kullanıcılar için uygulanır. Bu servis,

endüstride kullanılan teçhizatın yapısı ve tüketimlerin de yükselme eğiliminden dolayı

genelde daha karmaşık hale gelir. Sonuç olarak, faturalama daha komplike hale gelir.

Genelde, aynı maliyet kategorileri oluşturulur, diğer kategoriler bunlara ilave edilir.

Bunlardan bazıları aşağıda ana hatlarıyla incelenmektedir.

3.1.5.1. Gerilim seviyesi

Karmaşıklığın bir derecesi tüketicinin ihtiyacı olan gerilim seviyesine göre verilir. Eğer

kullanıcı elektriği iletim hatları seviyesinde (genelde 34.5kV veya üzeri) almak isterse, kendi

kullanımı için bir çevirme işlemi gerekecektir, bu durumda idare önemli bir tasarruf

sağlayacak ve ücret azalacaktır. Eğer tüketici daha düşük gerilim seviyelerinde servis isterse,

idare transformatörler tesis etmek ve bunların bakımını yapmak zorunda kalacaktır. Bu

durumda servis ücreti buna bağlı olarak da fatura tutarı artacaktır.

Gerilim seviyesi değişimi fiyat bilançosunda değişik yollarla ele alınabilir. Bunlardan biri,

idare kendi transformatörünü kendi tesis eden tüketiciye ve cihazlarının çalışması için

gerekenden daha yüksek gerilim seviyelerinde servis kabul eden kullanıcılara bir iskonto

(indirim) yüzdesi önermesidir. Diğeri ise, gerilim seviyesi düştükçe enerji ücretinin

arttırılmasıdır. Kendi transformatörlerinin tesis edilmesi genelde endüstriyel kullanıcılar için

9

önemli bir maliyet azaltma olasılığıdır ve dikkatle incelenmelidir. Transformatörlerin bakımı

nispeten basit bir işlemdir ama büyük maliyetlere neden olan kesintilerden kaçınmak için

yedek transformatörlerin de tesisi gerekebilir.

3.1.5.2. Talep faturalanması

Endüstriyel fiyat yapılarını anlamak talep faturalamalarını anlamak demektir. Kuramsal iki

şirket için zamana bağlı olarak talep edilen güçlerin işaretlendiği Şekil 3-8’ e dikkat edelim.

Anlık talep güçleri (kW) zamana bağlı olarak işaretlendiği için, bu eğrinin integrasyonu

(eğrinin altındaki taralı alan) tüketilen toplam enerjidir (kWh). B şirketi ve A şirketi aynı

ortalama talep gücüne sahiptir, dolayısıyla A ve B şirketleri tarafından tüketilen toplam enerji

de eşittir. Fakat B şirketi ortalama talep gücünden daha yüksek, iki katı kadar mevsimsel peak

değerine sahiptir. Tükettikleri enerji miktarları (kWh) aynı olduğu için, tüketim faturaları da

aynı olacaktır, fakat bu adil olarak gözükmemektedir. B şirketi çok düz bir talep yapısına

sahiptir, idare yüksek verimli cihazlarla bu servis seviyesini düzenleyebilmektedir. Diğer

yandan, A şirketi için, yılın sadece kısa periyotları için yaklaşık kapasitenin iki katı

beslemeye ihtiyaç vardır. Bunun anlamı da idare, çok kısa periyotlar için ihtiyaç duyulsa da

bu gücü ayarlamak ve bakmak zorundadır. Bu da oldukça pahalıdır ve bu ilave maliyetleri

yeniden kazanmak için idareler tarafından bazı mekanizmalar kullanılmalıdır.

Bu aşırılığı uygun şekilde ücretlendirmek ve A şirketini peak taleplerini azaltmaya teşvik için,

bir elektrik idaresi genelde bir fatura dönemi (normalde bir ay) boyunca maruz kalınan peak

talepler için endüstriyel tüketicileri ücretlendirecektir. Tüketici, peak talebini azaltarak ve

aynı miktarda elektrik tüketerek önemli ölçüde maliyet azalmasına sahip olabilecektir. Buna

iyi bir örnek, bir elektrik ocağının kullanımını peak zamandan, peak olmayan zamana

kaydırmak olabilir. Bu da daha az maliyete aynı miktar enerjinin kullanımı ve talep gücünün

azaltılması anlamına gelir. Peak indirimi (talep kontrolu) örneği Bölüm 3-7’ de tartışılacaktır.

3.1.5.3. Kilit şartı (Ratchet Clause)

Bir çok idare, talep gücü ücretlerine ilaveten bir de kilit şartı olasılığına sahiptir.Örneğin,

Temmuz’ da bir peak yük ile karşı karşıya kalan idare bu gücü beslemek zorunda kalacak,

belki de daha sonraki yıllarda hiç oluşmayabilecek bir yük için gerekli cihazları elinde

bulunduracak ve bunların bakımını yapmak zorunda kalacaktır. Bu maliyeti ücretlendirmek

ve tüketiciyi talep gücü seviyesini diğer aylarla aynı seviyede tutmaya teşvik için, birçok idare

kilit şartı olasılığına sahiptir.

10

Kilit şartı genelde, herhangi bir ay için fatura edilen talep gücünün geçmiş 11 ayın en yüksek

maksimum talebinin yada gerçek talebin bir yüzdesi (genelde %50 den fazlası) olduğunu

söylemektedir. Bu talep normalde güç faktörü için düzeltilmektedir. Büyük bir mevsimsel

peak yapısına sahip bir şirket, gerçek bir problem ile karşı karşıya kalabilir. Yoğun

klimalandırma periyodu olan Temmuz ayı boyunca bir peak değer oluştuğunda, şirket bunun

etkisini bir yıl boyunca öder. Kilit şartı önemli olabilir, fakat sıklıkla şirket bunu

gerçekleştiremez.

3.1.5.4. Güç faktörü

Güç faktörü açıklanması zor karmaşık bir faktördür, fakat şirketlerin elektrik faturalarında

hayati öneme sahip bir eleman olabilir. Yazarların çalıştığı bir şirket %51 değerinde güç

faktörüne sahip idi. Bu da, talep faturalarında %59 luk bir ceza oranının ödenmesi anlamına

gelmekte idi. Güç faktörünü düzeltici kondansatörlerin ilavesi ile, bu ceza önlenebilmiş yada

en aza indirilmiştir. Talep ve enerji ücretleri ile kapsam içine alınamadığından idareye ilave

maliyetler yükleyen güç faktörü önemlidir. Endüstriyel tüketiciler çoğunlukla düşük bir güç

faktörüne sahipmişler gibi ücretlendirilirler. Kullandıkları cihazlar nedeniyle bu durum

idareler için daha büyük güç faktörü problemleri doğurur. Onlar da bu problemi benzer

şekilde çözmek zorunda kalabilirler.

Güç faktörünü anlamak için, elektrik akım devrelerinin anlaşılması gerekir. Endüksiyon

motorları, transformatörler, fluoresan lambalar, endüksiyon ısıtma fırınları, direnç kaynaklar

vs. ile gereken akımlar üç tiptir;

1. Güç üreten akım (aktif akım-gerçek güç üreten akım): Cihazları faydalı işe döndüren

akım, torna tezgahlarının döndürülmesi, kaynak yapılması yada suyun pompalanması gibi.

Çalışma akımından üretilen aktif gücün (real power) ölçü birimi kilowatt’ dır.

2. Manyetik akım (güçsüz veya reaktif akım): Endüksiyon aletlerin çalışması için gerekli

akıyı üretmek için gereken akımdır. Manyetik akım olmaksızın, transformatörün

sarımlarından veya endüksiyon motorunun hava aralığından enerjinin akması mümkün

değildir. Manyetik akım ile ilgili reaktif gücün ölçüm birimi kVAR (kilovolt amper reaktif

veya kilovar)’ dır.

3. Toplam (zahiri-görünen akım): Bu akım, devredeki bir ampermetre ile okunan akımdır.

Aktif akım ile reaktif akımın vektörel toplamıdır. Toplam akım ile ilgili görünen gücün

ölçüm birimi kVA (kilovolt amper)’ dir. Verimli bir iş üretilebilmesi için pek çok

alternatif akımla beslenen yükün hem aktif (kWh) hem de reaktif (kVAR) güç ihtiyaçları

vardır.

11

Güç faktörü, devrede kullanılan aktif gücün (W veya kW cinsinden) güç hatlarından oluşan

görünen (zahiri) güce (VA veya kVA) oranıdır. Bir elektrik sisteminde kW, kVAR ve kVA

cinsinden akımlar arasındaki ilişki şekildeki vektör diyagramı ile gösterilebilir.

Şekil AC vektör diyagramı

θ : faz açısı=devredeki endüktif reaktansın net miktarının ölçümü

cosθ = PF= aktif gücün görünen güce oranı

kVA=kW / cosθ =kW / PF = ((kW)2+(kVAR)2)1/2

Düşük güç faktörünü dikkate alan fiyat skalaları olmayan bir faturalama işleminde, düşük güç

faktörlü bir şirket, yüksek güç faktörlü bir şirket ile aynı faturalandırılacaktır. Bir çok idare,

endüstriyel tüketiciler için bir güç faktörü cezası uygulamaktadır. Diğer yandan, faturalama

şekilleri geniş ölçüde değişmektedir. En sık uygulananlardan bazıları şunlardır;

- Faturalanan talep gücü kW yerine kVA cinsinden ölçülür. Şekildeki üçgenden, güç

faktörü (cosθ) iyileştirildiğinde, kVA görünen gücün azaldığı görülür.

- Faturalanan talep, güç faktörü ölçümüyle ayarlanır. Bazı idareler, tasarım değerinin

altındaki güç faktörünün her %1’ lik değişiminde faturalanan talep gücünü %1

arttırmaktadır. Bazı idareler ise aşağıdaki gibi ayarlamalar yapmaktadırlar,

Faturalanan talep=Gerçek talep x (Tasarım güç faktörü / Gerçek güç faktörü)

Bu usulde, gerçek güç faktörü tasarım faktöründen düşük olduğunda faturalanan talep

artmaktadır. Yüksek olduğunda ise, ceza yerine bir ödül verilmektedir. Bazen ise, bu

hesaplama sadece tasarım güç faktörünün altındaki gerçek güç faktörleri için yapılmaktadır.

KVA (toplam veyagörünen akım)

kVAR (reaktif akım)

KW (aktif akım)

θ

12

- Talep veya tüketim faturası, güç faktörüne göre değişmektedir. Bazı idareler hem talep

hem de tüketim faturalarını güç faktörüne göre değiştirmektedir.

- KVAR başına bir ücret uygulanmaktadır. Tasarlanan minimum değerin üstünde kullanılan

her kVAR, reaktif güç ücretlendirilmektedir. Bu da güç faktörünün direk faturalanması

anlamına gelmektedir.

Buna ilaveten, düzenli kW ölçümleri reaktif gücü dikkate almadığından, reaktif güç veya güç

faktörünü belirlemek için başka ölçü aletleri kullanılmalıdır. İdare tarafından bir kVA metre

sağlanabilir ya da idare işletmenin güç faktörünü periyodik olarak kontrol etmeyi tercih

edebilir. Bu durumda, işletmelere kısa süreler için güç faktörü ölçmek amacıyla görevli

gönderilir, daha sonra test cihazı geri getirilir.

3.1.5.5. Fiyat bilançosu

Bundan önceki bölümler mevcut bir fiyat bilançosunu anlayabilmek için gerekli terimlerdi.

Tüm bu karmaşık terimler ve aralarındaki ilişkiler bir çok yöneticinin faturaları anlamasını

zorlaştırır.

Şekil 3.10 Tipik küçük ölçekli bir endüstriyel kullanıcının Fiyat Bilançosu (Oklahama)

Etkinlik Alanı: Tüm ülkelere servis

Mevcut sistemler: Güç ve aydınlatma servisi, alternatif akım, Servis bir bölgede bir gerilim

kademesinde verilecek. Herhangi bir arıza, yedek ve ilave servise müsaade yok

Fiyatlar:

A. İletim servisi (servis seviyesi:1)

Tüketici ücreti: 637.00 $ / fatura / ay

Tüm kW lara uygulanan talep ücreti/talep faturalama ayı:

Peak sezonda: 10.59 $ /kW

Peak sezon dışında: 3.84 $ / kW

Enerji Ücreti:

İlk 2 milyon kWh 3.257 ¢ / kWh

2 milyonun üstündeki tüm kWh ler 2.915 ¢ / kWh

B. Dağıtım servisi (servis seviyesi:2)


13




Enerji Ücreti:



C. Dağıtım servisi (servis seviyeleri: 3 ve 4)





Enerji Ücreti:



D. İkincil servis (servis seviyesi: 5)





Enerji Ücreti:



Sezon tanımıPeak sezon: Yılın Haziran-Ekim vergi ayları

Peak sezon dışı: Kasımdan gelecek yılın Mayısına kadar vergi ayları

14

Gecikme ücreti: Toplam servis ücretinin %1 ile % ½ sine eşit bir miktardır ve süresinde

ödenmeyen fatura ücretlerine uygulanır. Ödeme süresi fatura gönderim tarihinden itibaren 20

gün sonrasıdır.

Minimum fatura: Müşteri/tüketici hizmetlerine ilave bir de minimum aylık fatura, kapasite

yüküne uygun olarak belirlenir. Hizmetler için gerekli yatırımları yapacak düzeyde,

Komisyonca onaylanmış ve şirketin kabul edilebilir ücret formülü ile hesaplanmış en yüksek

aylık fatura belirlenir.

Maksimum talebin belirlenmesi: Tüketicinin maksimum talep gücü, şirketin

demandmetresinin belgelediği aylık faturanın sürekli 15 dakikalık periyotta kullanılan

enerjinin maksimum değeridir.

Faturalama talebinin belirlenmesi: Güç faktörü için düzeltilerek belirlenmiş maksimum

talep esas alınarak talep gücü faturalanır. Bulunulan aydan önceki 12 ay boyunca belirlenen

güç faktörüne göre düzeltilmiş en yüksek maksimum sezon peak değerinin %65’ inden az

değerler faturalandırılmaz.

Güç faktörü şartı: Tüketici her zaman mümkün olduğunca %100 e yakın güç faktörü

sağlanan gücü almalı ve kullanmalıdır. Reaktif gücü sürekli ölçen kVAR saatleri %80’ nin

altında değer gösterdiğinde, talep faturası maksimum talep gücü 80 ile çarpılıp ölçülen sonuca

bölünür, böylece faturalanan gerçek ortalama güç faktörü belirlenir. Şirket, bu değeri

tüketicinin cihazlarının normal işletme periyotları boyunca yapılan testleriyle belirlenen güç

faktörünü uyarlamak için kullanır.

Yakıt maliyet ayarlaması: Aşağıdaki ücret, şirketin termik üretim santrallarında yakılan

yakıtın maliyetinin 1.60 $ /milyon (106) Btu olduğu kabulüne göre yapılmıştır. Bu değere

göre hesaplanan aylık faturalar, aşağıdaki formüle göre hesaplanan değerle tüketilen her kWh

için arttırılıp, azaltılmalıdır.

FA=A x ((B x C) –D)/106 + P/S + OC/OS –Y

Burada,

FA = tüketilen her kWh için uygulanacak yakıt maliyet ayarlama faktörü ($/kWh)

A = Faturalama periyodunun sonundan önceki altı ay boyunca şirketin termik santralından net

üretilen enerjinin ağırlıklı ortalaması (Btu/kWh)

B = Faturalama periyodu sonundan önceki altı ay boyunca yakıtın 106 Btu’ sunun ortalama

maliyeti ($/milyon Btu)

15

C = Aynı dönemde, termik santrallardan üretilen net toplamın tüm santrallardan (hidro

santrallar da dahil) üretilen toplama oranı.

D = ilerisi için esas alınan maliyet değeri 2.30$ dır.

P = Şirket tarafından satın alınan elektriğin kapasite ve enerji maliyeti

S = aynı dönemde, şirketin ürettiği toplam kWh in, satın alınılan toplam kWh enerjiye oranı.

OC = Şirket tarafından üretilen güç ile kojenerasyon santrallarınca üretilen güç arasındaki

maliyet farkı

OS = Önceki 12 ay boyunca şirketin perakende satışı (kWh)

Y = Altı aylık periyod boyunca, diğer idarelerin şirket olmayan sistem dışı satışlardan elde

ettiği karın %90’ ını yansıtan bir faktör ($/kWh).

İletim servisi (servis seviyesi: 1): servis verilen 34.5 kV’ un üzerindeki nominal gerilimdeki

hizmet.

Dağıtım servisi (servis seviyeleri: 2, 3 ve 4): 2000V ile 50 kV arasındaki standart nominal

gerilimli hizmetler şirketin dağıtım hattı yada belli bir transformatör istasyonuna direkt

bağlantı ile sunulur.

İkincil servis (servis seviyesi: 5): 2000 V un altındaki veya 2 kV ile 50 kV arasındaki

standart nominal gerilimdeki servis şirketin kendi hat transformatörleri üzerinden sunulur.

Şirket tüketici transformatörünün yük tarafına bir ölçü aleti yerleştirdiğinde, faturalanan kWh

aşağıdaki şekilde hesaplanan transformatör kayıp miktarı ile artar;

Tüketim transformatörünün toplam kVA’ nin %1’ lik oranı *730 saat

Süre (dönem): Bu tarife altındaki kontratlar 1 yıldan az olamaz.

Şimdi de, aynı örneğin bu fiyat tarifesindeki farklı elemanlarını inceleyelim;

16

Gerilim seviyesi: İdare, şirketi kendi birincil transformatörünü kurmaya hem talep hem de

tüketim oranlarında daha ucuz fiyatlar sunarak teşvik etmeyi tercih etmektedir. Şirket kendi

transformatörünü tesis etmek ve onun yıllık bakımını yapmak için harcayacağı para ile, enerji

ücretinden sağlayacağı tasarrufu analiz eder. Transformatör kayıpları şirket tarafından kabul

edilmeli ve şirket kesintiler için yedek bir transformatör yada başka düzenlemeler tesis

etmelidir.

Talep faturalaması: İdare, talep için ödenen ağır ücretleri belirginleştirerek talep seviyesinin

önemini ortaya çıkarmayı tercih etmektedir. Ayrıca, idare yazın peak sezon boyunca oluşan

taleplere de önem vermektedir.

Tüketim: İdare çok büyük kullanıcılar için azalan blok fiyatlandırmasını kullanmaktadır,

fakat bu aslında pek çok tüketim seviyesi için kWh başına düz bir değişim anlamına

gelmektedir.

Güç faktörü: İdare, talep bedellerini ayarlayarak güç faktörünü de ücretlendirmeyi tercih

etmektedir. Tüm tüketicilerin en az %80 lik güç faktörüne sahip olması, %80 in altındaki

değerlerin cezalandırılması kararlaştırılmıştır. Bunun için, eğer güç faktörü %80 in altında ise

peak talep gücü esas alınan güç faktörü (%80) nün gerçek güç faktörüne oranı ile çarpılır;

%80 in üstündeki güç faktörlerine herhangi bir ücret veya ödül uygulanmamaktadır.

Faturalanan talep = Gerçek talep x (Esas güç faktörü (%80))/Gerçekleşen güç faktörü

Kilit şartı: Herhangi bir ay için kilit şartı, daha önceki 12 ay boyunca “güç faktörüne göre

düzeltilmiş maksimum talebin en yüksek peak sezon değerinin %65 i” veya yine güç faktörü

daha büyük ise kendisidir.

Çeşitli: Faturada görünen diğer birimler yakıt maliyet ayarlamaları, geç ödeme bedeli ve

minimum fatura bedelidir. Yakıt maliyet ayarlaması bir formüle göre belirlenmekte ve

oldukça önemli olabilmektedir.

Satış vergileri: Faturada bahsedilmeyen diğer bir fiyat birimi de satış vergileridir.

ÖRNEK: Aynı endüstri kuruluşu için Eylül faturasını hesaplayalım.

Ay: Eylül 1996

Gerçek talep: 250kW

Tüketim: 54 000 kWh

Daha önceki yüksek faturalanmış talep: 500kW (Temmuz 96)

17

Güç faktörü: %75

Servis seviyesi: İkincil (PLS, servis seviyesi: 5)

Yakıt maliyet ayarı: 1.15 ¢ /kWh

İlk olarak talep hesaplanmalıdır:

Güç faktörü düzeltilmesi

Faturalanan talep =(gerçek talep) x 0.80/GF

=250 kW x 0.80/0.75 = 266.7 kW

Minimum faturalanan talep (kilit şartı) = 500kW x (%65) = 325 kW

Faturalanan talep =max(266.7 kW ; 325kW) =325 kW

Talep ücreti (peak sezon) = 325 kW x 13.27 $/kW = 4312.75 $

Tüketim ücreti =54 000kWh x 0.03528 $/kWh= 1905.12 $

54 000 kWh x 0.0115$/kWh (yakıt ayarı) = 621.00$

Toplam tüketim ücreti = 2526.12 $

Tüketici ücreti :151.00 $

Toplam ücret (vergisiz): 4312.75 $ + 2526.12 $ + 151.00 $ =6989.87 $

Satış vergisi: 6989.87 $ x 0.06 = 419.39 $

TOPLAM : 6989.87 $ + 419.39 $ =7409.26 $

3.1.6. Büyük endüstri fiyat bilançoları

Çoğu idare büyük endüstri fiyat bilançolarını isteyen veya yeterli kılan çok az müşteriye

sahiptir. Bununla birlikte bazen, bir veya iki büyük endüstri kuruluşu idarenin toplam üretim

kapasitesinin önemli bir oranını kullanacaktır. Onların boyutu faturaları daha karmaşık yapar;

bu nedenle iyi tasarlanmış ve iyi planlanmış bir fiyat bilançosu gereklidir.

Tipik bir büyük endüstri bilançosu küçük endüstri bilançolarının aynı bileşenlerini içerecektir.

Fark her bir kategorinin ücret büyüklüğünde olacaktır. Müşteri ücreti , eğer bir tane ise, daha

yüksek eğilimde olacaktır. Talep edilen minimum kW daha yüksek maliyette olacak, buna

karşılık kWh başına maliyet küçük endüstri kuruluşundan bir şekilde daha düşük olacak.

Benzer şekilde tüketilen kWh başına maliyetde bir şekilde daha az olabilecektir. Bunun

nedeni ekonomik skaladır; Bir idare için bir miktar elektrik enerjisinin sadece büyük bir

endüstri kuruluşuna verilmesi, aynı miktarda elektriğin dağıtılarak birden fazla küçük

müşteriye verilmesinden daha ucuzdur.

18

Şekil 3-11 Büyük endüstri bilançosu ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------STANDART FİYAT BİLANÇOSU Fiyat Kod No. 530

Büyük güç ve aydınlatma (LPL)(Başlık ve/veya numara)

Kullanılabilirlik: Herhangi bir perakende müşteri ile yapılan yazılı şözleşme ile yıl boyunca

kullanılabilir. Bu bilanço, tekrar satım, yedek, bozulma, yardımcı veya tamamlayıcı hizmet

olarak kullanılamaz. Bu fiyatın kapsamında servis hizmeti sağlanıp, sağlanmıyacağı veya

seçilebilecek başka bir fiyat müşterinin isteğine bağlıdır. Bununla birlikte, bir kere fiyat

belirlendiğinde, materyal ve tüketicinin yükünde sürekli değişmler olmadığı sürece hizmet bu

fiyat kapsamında 12 ay sürdürülecektir.

Hizmet mevcut bir iletim hattından sağlanacaktır. Standart 69 kV veya daha yüksek iletim

hattı kullanılır. Dönüşümler idare veya müşteri tarafından karşılanır. Hizmet idarenin

kurallarına göre yürütülecektir.

Net fiyat: Kapasite ücreti:

13 750.00 $: Ayda ilk 2500 kWh için veya daha az tüketimlerde

4.20 $: ayda 2500 kWh ı aşan değerlerde her kW için

0.5 $: ayda talep edilen faturanın %60 nın üzerindeki her kVAR için

Enerji ücretine ek:

2.700 ¢: aylık ilk 1 milyon kWh lik tüketim için kWh başına net

2.570 ¢: aylık bütün ek kullanımlar için kWh başına net

Aylık fatura talebinin belirlenmesi:

Aylık fatura talebi

a) 2500 kW tan daha büyük

b) aylık maksimum kW gereksiniminden daha büyük

c) geçmiş 11 aylık dönem sırasında gerekli olan maksimum aylık tüketimin % 80 inden daha

büyük

şeklinde olabilir.

Aylık maksimum reaktif kVAR 30 ar dakikallık periyotlarda alınmalıdır.

19

Minimum aylık faturanın belirlenmesi: Aylık minimum fatura kapasite ücretini içerir.

Aylık minimum fatura uyarlanmış faturalara ve kVAR yüküne göre belirlenir. Eğer

müşterinin yükü yüksek derecede değişkenlik gösteriyorsa, bu parazitler standart kalitedeki

serviste parazitlere neden olacaktır ve minimum fatura 0.5 $/kVA artacak. Bu da parazitleri

gidermek için gereklidir.

Ödeme koşulları: Ödeme faturaların postalanma tarihinden itibaren 10 gün içinde yapılır.

Geçerli tarihler bütün faturalarda gösterilir. Zamanında ödenmeyen faturalara gecikme cezası

uygulanır.

Faturaların ayarlanması:

1. Yakıt maliyetinin ayarlanması: Aşağıdaki ücret, şirketin termik üretim santrallarında

yakılan yakıtın maliyetinin 2.0 $ /milyon (106) Btu olduğu kabulüne göre yapılmıştır. Bu

değere göre hesaplanan aylık faturalar, aşağıdaki formüle göre hesaplanan değerle tüketilen

her kWh için arttırılıp, azaltılmalıdır.

FA = A x B / 106 x C

Burada,

FA = tüketilen her kWh için uygulanacak yakıt maliyet ayarlama faktörü ($/kWh)

A = Faturalama periyodunun sonundan önceki altı ay boyunca şirketin termik santralından net

üretilen enerjinin ağırlıklı ortalaması (Btu/kWh)

B = Faturalama periyodu sonundan önceki altı ay boyunca yakıtın 106 Btu’ nun ortalama

maliyeti ($/milyon Btu)

C = Aynı dönemde, termik santrallardan üretilen net toplamın tüm santrallardan (hidro

santrallarda dahil) üretilen toplama oranı.

2. Vergi ayarlanması: Bu fiyat bilançosunun kabulunden sonra devlet tarafından uygulanan

yeni ek vergiler olursa bu vergiler ödenebilir bir şekilde aylık faturalara yansıtılır.

3.1.7. Kojenerasyon ve geri alım fiyatları (cogeneration and buy-back rates)

1978 te Public Utility Regulatory Policy Act (PURPA) nın 1978 te kabulunden sonra

işyerinde elektriğin üretilmesine büyük bir ilgi olmuştur. Bu üretim cojenerasyon, rüzgar

20

milleri, güneş panelleri, güneş fotovoltaik sistemler veya diğer kaynaklardan sağlanır.

Enerjinin kullanımı için sadece işyerinde üretim yapılması yüklerin değişken olmasından

dolayı sık sık maliyet etkinli olmaz.

PURPA cogeneratörlerin Qualifying Facilities (QFs) olarak tanımlanan belli minimum

koşulları karşılaması gerektiğini belirtmiş ve Avoided Cost lar ödenmelidir. PURPA nın bu

gereksinimlerini yerine getirmek için idareler geri alımı geliştirmiştir. Bu enerjinin değeri

idarenin maliyetinden az veya daha fazla olabilir ve geri alım için özel bir ölçüm ve ayrı bir

fiyat bilançosu gereklidir.

Cojenerasyon elektrik gücü ve büyük miktarlarda buhar ve sıcak su üretimi açısından

kuruluşlar için oldukça caziptir.Elektrik üretimi ile ısı enerjisinin birleştirilmesi sonucunda

ayrı üretim maliyetlerine göre % 10-30 arasında tasarruf edilir.

3.1.8. Diğerleri

Bunlardan başka gerekli durumlarda uygulanmak üzere fiyat bilançoları geliştirlebilir.

Örneğin, bazı idareler kesilebilir ve kısılabilir yükleri içeren fiyat bilançolarına sahiptirler.

Kesilebilir bir yük yılın veya günün belirli zamanlarında kapatılabilir. İdare yılın veya günün

peak zamanlarında şirketlerin taleplerini azaltmalarını özendirmek amacıyla şirketlere daha

düşük ücretler önerirler.

Kısılabilir yük yeterince dikkat edilirse şirketin gönüllü olarak kapattığı yüktür. Örneğin,

idare hava koşullarının peak değeri etkileyecek şekilde ısındığını veya soğudunu duyarlar.

Hemen müşterilerini ararlar ve kısılabilir yüklerini kapatmalarını isterler.

Her iki durumda, idare yük azaltmayı faturalardaki indirimle kompanze edecektir. Kısılabilir

yüklerde, idare yüklerin kapatılması için telofon açsada açmasada her ay peak zamanlar için

faturalarda indirim yapılacaktır. Kesilebilir yüklerde temel ücret çok daha düşüktür.

3.2. DOĞAL GAZ

Dağal gaz fiyat bilançoları yapı olarak elektrik fiyat bilançolarına benzerdir, ama genelde çok

daha basittir. Doğalgaz şirketleri peak problemleri ile ilgili deneyimlere de sahiptirler.

Genelde problemler soğuk kış günlerinde ve/veya arzda kesilmeler olduğunda meydana gelir.

Bu tip peak problemleri tahmin edilemediğinden, gaz firmaları normalde peak talebini

karşılayamazlar. Bunun yerine müşterileri kesilme önceliğine göre sınıflara ayırmayı tercih

ederler.

İlk sıralardaki bir müşteri kesinlikle gerekmedikçe kesilme veya kısıntıya uğramayacaktır.

Son sıralardaki müşteri, herhangi bir kısıntı olduğunda kesinti ve kısıntıya uğrayacaktır.

21

Normalde müşterinin borularının donmasını önlemek için ve pilot yanmayı sağlamak için

biraz gaz verilir. Düşük öncelikli programın kullanılmasını yaygınlaştırmak için gaz fiyatları

özellikle daha düşük tutulur. Çoğu gaz idarelerinin 3 veya 4 tane öncelikli seviyesi vardır.

Bazı idareler müşterilerin kendilerine ait fiyat bilançolarını seçmelerine izin verirler,

bazılarınında seçim için limitleri vardır.

Şekil 3-12 de 4 tane öncelik seviyesine ait örnek fiyat bilançosu gösterilmektedir. Burada

endüstriyel müşteriler 3 ve 4 ten birini seçmede sınırlandırılmışlardır.

Şekil 3-12 Bir idare için gaz bilançosu (Courtesy Oklahoma Natural Gas Company)

İkamet alanlarıÖncelik 1

Kış

TicariÖncelik 2

Kışİlk 1 ccf/aySonraki 2.9Mcf/aySonraki 7Mcf/ay10Mcf/ay üzeri

5.12 $5.347 $/Mcf3.530 $/Mcf3.725 $/Mcf

İlk 1 ccf/aySonraki 2.9Mcf/aySonraki 7Mcf/aySonraki 90Mcf/aySonraki 1900Mcf/aySonraki 6000Mcf/ay8000Mcf/ay üzeri

6.79 $5.734 $/Mcf5.386 $/Mcf4.372 $/Mcf4.127 $/Mcf3.808 $/Mcf3.762 $/Mcf

Yaz Yazİlk 1 ccfSonraki 2.9Mcf/ay3Mcf/ay üzeri

5.12 $/Mcf5.347$/Mcf3.633$/Mcf

İlk 1 ccf/aySonraki 2.9Mcf/aySonraki 7Mcf/aySonraki 90Mcf/aySonraki 100Mcf/aySonraki 7800Mcf/ay8000Mcf/ay üzeri


EndüstriyelÖncelik 3

(ikinci kesilebilir)

EndüstriyelÖncelik 4

(birinci kesilebilir)İlk 1 ccf/aySonraki 2.9Mcf/aySonraki 7Mcf/aySonraki 90Mcf/aySonraki 100Mcf/aySonraki 7800Mcf/ay8000Mcf/ay üzeri


İlk 4000 Mccf/aySonraki 4000Mcf/ay8000Mcf/ay üzeri

12.814 $3.168 $/Mcf3.122 $/Mcf

Bu bilançoda bazı noktalara işaret edilmektedir. İlki, öncelik sırası düşerken enerji fiyatıda

düşmektedir, ama kısıntı veya kesilmeler ciddi bir şekilde artmaktadır. İkincisi, kışın ikamet

alanlarındaki fiyatlar aylık 10Mcf nin üzerindeki fiyatlar artmaktadır. Sadece çok büyük

ikamet alanları bu seviyeye yaklaşabilirler ki burada amaç nedensiz kullanımı önlemektir.

22

Elektrik fiyatları, yakıt maliyetlerinin ayarlanması gibi aynı durum gaz fiyatlarında da

mevcuttur. Satış vergileri de doğal gaz faturalarına yansıtılır. Yine, bazı eyaletlerde vergiler

doğrudan üretime yansıtılmaz.

Doğalgaz fiyatları ülkenin değişik bölümlerinde farklılıklar gösterir. Gaz öncelikle üretim

alanlarında (Oklahoma, Teksas ve Loisiona) nispeten ucuzdur. Diğer alanlarda borularla uzun

mesafelere taşımak gerektiğinden fiyatlar çok daha pahalıdır. Örneğin Florida da Şekil 3-12

de gösterilen fiyatların 2 katı söz konusudur.

3.3. FUEL OIL ve KÖMÜR

Fuel oil ülkenin bazı bölümlerinde popüler yakıt kaynağıdır ama, diğerlerinden daha az

kullanılır. Doğal gaz ve fuel oil aynı amaç için kullanıldıklarından, mevcut durumları ve fiyatı

hangisinin kullanılacağını belirler.

Fuel oil damıtılmış ve artık olarak sınıflandırılır. Bu sınıflandırma için rafine veya arıtma

işlemi uygulanır. Fuel oil No. 1 ve 2 damıtılmıştır. No. 1 yakıtı iç ısıtmada ve dizel yakıt

olarak kullanılır. No. 2 yakıtı endüstri ve evlerde kullanılır. Damıtma işlemi el ile daha

kolaydır, düşük viskozite elde etmek için ısıya gerek yoktur, bu yüzden pompalanabilir veya

kolayca süzülebilir.

Artık fuel oil No. 4, 5 ve 6 dan oluşur. Değişik ham petrollerin karışımından oluştuklarından

ve rafine işlemlerinden dolayı karekteristikleri değişik olduğundan bu yakıt türleri ile

optimum yanma sağlamak zordur. No. 6’ da artık kömürleşmiş karbon çok ağır atıktır ve

diğer yakıtların arındırılmasından sonra kalandır. Çok yüksek viskositeye sahiptir ve soğuk

çevrelerde belli bir sıcaklıkta tutulabilmek (55F) için mutlaka ısıtılmalıdır. Fuel oilin kükürt

içeriği normalde yaklaşık %0.3 ile 3 arasındadır. Damıtılmış yakıt, ancak ham petrol yüksek

kükürt içermediği sürece artıktan daha az kükürt oranına sahiptir. Kükürt içeriği çevre

standartları toplantılarında çok önemlidir ve dikkatlice gözlemlenmelidir.

Fuel oil fiyat bilançoları ülkenin geniş coğrafyası içerisinde oldukça farklılıklar gösterir.

Fiyatlar pazar koşullarına göre belirlenir (arz talebe göre) ama herhangi bir coğrafi alan içinde

oldukça tutarlıdır.

Fuel oil gibi kömür de değişik kademelerde kükürt içerir. Genelde Btu başına kömür fuel

oilden daha ucuzdur ama kirlenmeyi önlemek, kömür çıkarmak, aletlere, depolamaya ve

hazırlanmasına daha büyük yatırımların yapılması gerekmektedir. Kömür ton başına sağladığı

kükürt içeriği ve nem oranı düşünülerek fiyatlandırılmalıdır.

23

Sonuçta, kömür diğer yakıt türleri gibi tamamen yanmaz. Eğer yanma düzenli bir şekilde

kontrol edilirse, doğalgaz hemen hemen iç artık bırakmaz, fuel oil çok az bırakır. Bununla

birlikte kömürün tamamen yakılması oldukça zordur.

3.4. BUHAR ve SOĞUTMA SUYU

Ülkenin bazı bölümlerinde, müşteriler yakıt alıp üretme yerine buhar ve soğutma suyunu

direkt satın alırlar. Bu genelde büyük boyutlu kojenerasyon santralların (buhar), çöp yakıt

santralları (buhar) veya basit ekonomik boyuttaki üretim yerlerinin (buhar ve/veya soğutma

suyu) olduğu yerlerde mümkündür. Buhar ve soğutma suyunun her ikisinde de, üretilirken bir

maliyet ve talep sırasında da bir ücret söz konusudur. Şekil 3-13 de bir örnek

gösterilmektedir.

Bu oranlar sıklıkla rekabete dayanırlar. Buhar ve soğutma suyu satınalması önemli miktarda

maliyet ve bakım giderlerinin korunması anlamındadır. Genelde, buhar ve soğutma suyu

mevcut olduğunda düşünmeye gerek yoktur. Burada ana problem (dezavantaj) kullanıcı

üretim birimini kontrol edemez. Bununla birlikte, bu dezavantaj bir çok kuruluş için elektrikte

de geçerlidir.

Buhar

Buhar talep ücreti:

1500.00 $/ay ilk 2000 lb/h için

550.00 $/ay/1000 lb/h sonraki 8000 lb/h

475 $/ay/1000 lb/h sonraki 10 000 lb/h

Buhar tüketim ücreti:3.50 $/1000 lb/h ayda ilk 100 000 lb

3.00 $/1000 lb/h sonraki aylık 400 000 lb

2.75 $/1000 lb/h sonraki aylık 500 000 lb

2.00 $/1000 lb/h sonraki aylık 1 000 000 lb

aylık 2 milyon lb üzerindeki bütün tüketimler paraca ödenir.

Soğutma suyu

Soğutma suyu talep ücreti:

2500.00 $/ay ilk 100 tonluk talep için

15.00 $/ay/ton sonraki 400 ton


24


9.00 $/ay/ton 1500 ton üzerindeki tüm talepler için

(1 ton 12 000 Btu/h olarak tanımlanır ve saat ardışık 60 dakikadır)

Soğutma suyu tüketim ücreti:

0.069 $/ton – ilk 10 000 ton için h – h/ay

0.06 $/ton – sonraki 40 000 ton için h – h/ay






3.5. SU ve ATIK SU

Enerji analizcisi sık bir şekilde su ve atıksu kullanımına bakar ve maliyeti tüm enerji yönetim

işinin bir parçasıdır. Bu maliyetler genelde bir kurumdaki enerji maliyetleri ile ilişkilidir ve

maliyet kontrolu ile uyumluluk gösterirler. Su kullanımı incelenmeli ve aylık su faturaları

olağan olmayan kullanımların görülmesi için enerji faturaları gibi analiz edilmelidir. Suyun

arıtılması ve yeniden kullanılması su fiyatlarının çok yüksek olduğu alanlarda maliyet etkin

olabilir. Atık suda katı maddeler olduğundan, ölçme işlemi zordur ve kullanılan suyun belli

bir oranı baz alınarak atıksu fiyatlandırılır. Gereksiz yere katı parçacıkların artmasını önlemek

ve akarsulara atık suyun karışmaması için, arıtma işleminin yapılması gerektir ki, bu da

kuruluşun faturalarını artırır (örneğin; soğutma kulelerinde ve diğer buharlaştırıcı aletlerde,

sulamada). Lağım sistemine boşalmayan suyu belirlemek için bir sayaç takılır. Bu da atık su

ücretini 2/3 oranında azaltır.

3.6. AYLIK ENERJİ FATURASININ ANALİZİ

Bir kere enerji fiyat yapıları incelendiğinde, yönetim şirketin aylık enerji kullanımından

dolayı ödemek zorunda olduğu miktarın nasıl oluştuğunu anlayacaktır. Bu bir kuruluştaki

enerji yönetiminin bütün işlemlerinin önemli bir parçasıdır. Enerji maliyetlerinin

incelenmesinden sonraki adım, en azından geçen 12 aylık dönem için faturaların gözden

geçirilmesi ve ortalama, peak ve peak dışı enerji maliyetlerinin belirlenmesidir.

Enerji faturaları kuruluş tarafından kontrol edilebilen bileşenlere indirgenmelidir. Bu maliyet

bileşenleri tek tek listelenmeli ve daha sonra işaretlenmelidir. Örneğin, elektrik faturaları

25

kW/ay lık talep maliyeti ve kWh başına enerji maliyeti olarak sınıflandırabilir. Aşağıdaki

örnek Florida da bulunan bir endüstrinin analizini göstermektedir.

Örnek 3.2. Merkezi Florida’ da bulunan şirket metal ürün üretmektedir. Elektriğini aşağıdaki

genel servis talep bilançosuna göre elektrik idaresinden temin etmektedir.

Fiyat yapısı:(Minimum talep 20 kW/ay ücret için sınırlandırma)

Müşteri maliyeti : 21.00 $/ay

Enerji maliyeti : 0.04 $/kWh

Talep maliyeti : 6.50 $/kW/ay

Vergiler : Toplamın %8’ i

Yakıt ayarlaması : İdarenin gerçek yakıt maliyetine bağlı olarak her ay kWh başına

değişken bir miktar

Bir şirketin bir yıldaki elektrik enerjisi kullanımı ve maliyeti aşağıda özetlenmektedir.

Kontrol edilebilir enerji maliyet bileşenlerinin maliyetinin doğru belirlenebilmesi için enerji

analizcisi, bütün vergilerin, yakıt ayarlama maliyetlerinin, sabit ücretlerin ve diğer

maliyetlerin hesaplara katıldığından emin olmak zorundadır. Yukarıda tanımlanan elektrik

fiyat yapısı, kW talebi ve kWh enerjiye ek maliyetler eklenmediği sürece tamamlanmış

olmazlar. Fiyat yapısı, aylık olarak kW başına 6.50 $ lık temel ücret vardır demesine rağmen,

gerçek maliyet tüm vergiler dahil 7.02 $ dır. kWh başına ortalama maliyet 12 aylık verilerden

kolayca elde edilir ve bu periyottaki maliyetler üzerinden hesaplanabilir. Tablodaki rakamları

kullanarak, bu şirketin ortalama enerji maliyetinin

42 628.51 $ /569 360kWh = 0.075 $/kWh

olduğu görülür.

26

Enerji kullanımı ve maliyetlerinin özeti

Ay kWh kullanımı(kWh)

KWhmaliyeti ($)

Talep (kW) Talepmaliyeti ($)

Toplammaliyet ($)

Mart 44960 1581.35 231 1495.26 3076.61Nisan 47920 1859.68 213 1495.26 3354.94Mayıs 56000 2318.11 231 1621.62 3939.73Haziran 56320 2423.28 222 1558.44 3981.72Temmuz 45120 1908.16 222 1558.44 3466.60Ağustos 54240 2410.49 231 1621.62 4032.11Eylül 50720 2260.88 222 1558.44 3819.32Ekim 52080 2312.19 231 1621.62 3933.81Kasım 44480 1954.01 213 1495.26 3449.27Aralık 38640 1715.60 213 1495.26 3210.86Ocak 36000 1591.01 204 1432.08 3023.09Şubat 42880 1908.37 204 1432.08 3340.45Toplam 569360 24243.13 $ 2619 18385.38 $ 42628.51 $Aylık ort. 47447 2020.26 $ 218 1532.12 $ 3552.38 $

Başlangıçta yönetim olasılıklarının (EMOs) analizi için kuruluşun maliyet verileri kullanılır

ve önerilen EMOs lar kesinlikle etkin olacaktır. Örneğin, yukarıdaki örnekte, peak talebini

azaltan bir EMO ayda kW başına 7.02 $ lık bir tasarruf sağlar. Bu nedenle, enerji analizcisi

özellikle birinci vardiyadan daha düşük peak yüküne sahip olan gece vardiyasında belli

ekipmanların kullanımını içeren EMOs ları düşünmelidir. EMOs ile ilk vardiyada hem enerji

hem de talepte kWh başına 0.075 $ lık tasarruf sağlanır. Sonunda EMOs lar ile peak olmayan

vardiya sırasındaki elektrik enerjisi tasarrufu incelenmelidir, ama bu avantajlı olmayabilir,

sadece kWh başına 0.043 kWh başına 0.075 $ tasarruf sağlanabilir. Çünkü zaten peak

olmayan enerjiyi kullanıyorlar ve ek talep maliyeti tasarrufu yapılamaz.

Enerji tüketimi tablolar halinde olduğu kadar grafik şeklinde de çizilerek verilmelidir.

Grafikler ile enerji tüketiminde olağan olmayan enerji kullanımları ve çok yüksek

kullanımların olduğu periyotlar kolaylıkla görülebilir. Bu yüksek kullanım periyodunda

kullanılan ekipmanların veya bazı işlemlerin normalden daha fazla kullanılıp kullanılmadığı

daha detaylı incelenir. Enerji denetimcisi enerji kullanımındaki herhangi bir aykırılığın rapor

edildiğinden emin olmalıdır.

Şekil 3-14 ve 3-15 de önceki örneğe ait kWh ve kW faturaları grafik olarak gösterilmektedir.

Bir enerji denetimcisi bu grafikleri inceleyerek bir çok soru sorabilmedir. Çünkü Florida

Mayıs’ tan Ekim’ e kadar sıcaktır, bu aylardaki kWh kullanımı beklenenden daha fazladır.

Bununla birlikte, Temmuz’ da beklenmedik düşük kullanım vardır. Bunun nedeni, şirket

Temmuz ayı sırasında 1 haftalık tatile çıkmıştır ve fabrikanın enerji tüketimi düşmüştür.

Diğer durumlarda, bu tip tutarsızlıklar incelenmelidir ve nedeni belirlenmelidir. Aralık, Ocak

27

ve Şubat arasındaki değişimler yeniden kontrol edilmelidir. Bu örnekte fabrika Aralık ve

Ocak aylarında aralıklarla kapanmıştır. Aksi halde, kuruluşun kWh kullanımının oniki ay

boyunca istikrarlı bir model şeklinde olacağı görülebilir.

Şekil 3-14. kWh

Şekil 3-15 kW

kW kullanımı da bazı incelemeler gerektirir. Nisan’ dan Mayıs’ a kadarki 18 kW lık artış

muhtemelen havalandırma kullanımının artmasının sonucudur. Bununla birlikte, Mayıs ayına

kWh

30000

35000

40000

45000

50000

55000

60000

MartNisa

nMayıs

Haziran

Temmuz

Ağust

osEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Ocak Şuba

t

Ay

Ener

ji (k

Wh)

kW

180

190

200

210

220

230

240

MartNisa

nMayıs

Haziran

Temmuz

Ağust

osEylü

lEkim

Kasım

Aralık

Ocak Şuba

t

Ay

Tale

p gü

cü (k

W)

28

göre Haziran ayında olan 9 kW’ lık düşüş ise özellikle bu periyotta kWh kullanımının

artmasından dolayı tuhaf duruyor. Bir kere Temmuz’ daki talep düşüşünün enerji kullanımı

ile aynı boyutta olduğunu varsayalım, ama Temmuz’ da fabrika hergün normal kapasite ile

çalıştığından Haziran’ da olduğu gibi aynı peak talebinde olacaktır. Büyük değişimlerin diğer

sebepleri bazı kuruluşlardaki ölçümlerdeki okuma hataları, ekipman ve kontrol sistemlerinin

düzgün çalışmamalarından ve çalışma problemlerinden kaynaklanabilir.

3.7. ELEKTRİK KULLANIM MALİYETLERİNİ AZALTMAK İÇİN YAPILACAK

İŞLER

kWh tüketimini azaltmak için yapılacak işler; mevcut lambaların daha verimli tipleri ile

değiştirilmesi, elektrikli ısıtma ve soğutma ekipmanlarının daha verimli modelleri ile

değiştirilmesi, tavan ve duvarlara izolasyon eklenmesi, motorları daha yüksek verimli

modelleri ile değiştirmek ve değişken hızlı sürücüler kullanmak, hava kompresörlerinden ve

soğutma ünitelerinden ısının geri kazanılması veya üretim işlemlerinde kullanmak üzere

suyun direkt ısıtılması veya buhar üretimi için suyun ön ısıtılması ve üretimin veya proses

ekipmanlarının daha enerji verimli modeller veya proseslerle değiştirilmesidir.

Bu işlerin çoğu ile talep azalması olacak ve daha düşük kW tüketimi ile tasarruf sağlanacaktır.

Diğer işler demandmetrenin kaydettiği mevcut peak kW yüklerini azaltır. Bir enerji

yönetimini kontrol eden bilgisayar genelde el ile veya zaman-saati ile yapılan kontrollerden

daha iyidir. Eğer çok sayıda motor, soğutucu, pompa, fan, fırın veya diğer büyük kW yükler

kullanılıyorsa, o zaman elektrik maliyeti hemen hemen daima talep sınırlandırması veya

kontrolu ile tasarruf edilebilir.

ÖRNEK: Talep kontrolu ile elde edilebilen tasarrufa örnek olarak 4 tane büyük makinanın

bulunduğu bir üretim fabrikasını ele alalım. Her bir makinanın talebi 200kW olsun. Makinalar

herhangi bir zamanda toplam talep 400 kW ile sınırlandırılacak şekilde bilgisayar ile kontrol

edilmektedir. Bu şirket işlevsel politikaları olarak, herhangi bir zamanda iki makinadan

fazlasını çalıştırmamaktadır.

Bir sabah saat 8:00’ de yeni bir işçi geldi ve iki boş makinayı çalıştırdı. Sabah saat 8:30’ da

fabrika ustabaşısı çok sayıda makinanın çalıştığını fark etti ve hızlıca ekstra iki makinayı

kapattı. İşçinin hatasının kuruluşa olan maliyeti nedir?

Aylık faturalardaki acil maliyetin iki bileşeni vardır. Örnek 3-2 deki talep oranını (ücretini)

kullanarak, acil maliyet hesaplanabilir;

29

Talep maliyet artışı = 400 kW x 7.02 $/kW =2808 $

Enerji maliyet artışı = 400 kW x 0.5 saat x 0.043 $/kWh = 8.60 $ enerji için

Eğer kuruluş fiyat yapısı %70 lik talep çarkına (kilidine) dahil ise gelecek 11 ay için ek talep

olacak

(0.70 x 800 kW) – 400 kW = 160 kW

Bu hata, maliyeti aşağıdaki gibi daha da artıracaktır;

Kilit maliyet artışı =11 ay x 7.02 $/kW ay x 160 kW =12 355.20 $

Hatanın toplam maliyeti = 2808 $ + 8.60 $ + 12 355.20 $ = 15171.80 $

Belli koşullar altında bir müşteri, bir fiyat kategorisinden diğerine geçerek parasal olarak

tasarruf edebilir. Fabrika alanını ölçen bir ölçüm aletine ve ofis alanını ölçen ayrı bir ölçüm

aletine sahip olan üretim kuruluşu örneğini düşünelim; Fabrika talep alanında olmasına

rağmen ama ofis alanı her hangi bir ayda 19 kW civarında tipik bir tüketime sahip

olduğundan talep oranı üzerinde olmayacaktır. Bölüm 3.6 daki talep ücret yapısında olan

müşteriler yılın bütün ayları boyunca 30 dakikalık aralıklarla yapılan ölçümlerde 20 kW ı

aşan taleplerinde faturalanacaklardır. Eğer ofis alanının, herhangi bir ayda çok kısa peak

talebi, 20 kW veya daha fazla olursa talep oranının otomatik olarak değiştirilmesi ve kWh için

daha düşük maliyet ödeneceğinden tasarruf sağlayacaktır.

3.8. İDARİ TEŞVİKLER ve İNDİRİMLER

Çoğu idari fiyat yapıları, müşterilerinin eski, enerji verimsiz ekipmanları, daha yeni ve daha

enerji verimli modelleri ile değiştirmeleri için teşvikler ve indirimler içerirler. Yeni santral

yapmak yada ek yükleri karşılayabilmek için yeni gaz boruları döşemektense enerji tasarrufu

yaparak yeni müşterilere kapasite yaratmak daha ucuz olduğu için idareler bu gibi indirim ve

teşvikleri uyguluyorlar. Buna ek olarak, bazı alanlardaki katı çevresel satandartlar yeni santral

kurmayı olanaksız kılar – özellikle yakıt olarak kömür kullanılıyorsa. Müşterilerin daha

verimli elektrik ve gaz ekipmanlarını kullanmalarına yardım edilerek, idarelerin yeni

yatırımları ertelenir, emisyonlar ve santralların çalışmaları için gereken yakıt alımları

azaltılmış olur.

Direkt teşvikler, daha verimli ekipmanlar ile enerji tasarrufu yapılarak aylık geri ödemeler

şeklinde yapılacak düşük faizli krediler şeklinde olabilir. Teşvikler daha yüksek verimli

lambaları ile aletleri ve daha verimli proses ekipmanlarını kullanmaları için daha düşük ücret

30

uygulaması şeklinde olabilir. Diğer teşvikler idareler tarafından yapılacak ücretsiz denetimler

ve enerji verimli gelişmelerin tesisi ile teşhisi gibi ücretsiz teknik yardım şeklinde olabilir.

Direkt olmayan teşvikler de mevcuttur ve verilen hizmet için idarenin kapasitesinin azaldığı

durumlarda (özellikle kuruluşun günlük oran zamanları, kesilebilir oran gibi) özel fiyatlar

şeklinde uygulanır. Günlük oran zamanında peak olmayan zamanlarda elektrik kullanımı için

daha az ücret istenir ve bu sezon dışı zamanlarda da sık sık geçerlidir. Kesilebilir oranlar,

büyük kullanıcı olan müşterilere elektriği çok düşük fiyatlarda alma olanağı sağlar ama

onların hizmeti kısa bir duyuru ile kesilebilir.

İndirimlerde ise idareler tüketicilerini daha verimli alet ve proses ekipmanlarını kurmaları için

cesaretlendirirler. İdareler bazen fiziksel aletler için – örneğin herbir düşük güçlü fluoresan

lamba kullanımı için 1.00 $ veya verimli elektrik motorunun beygir gücü başına 10.00 $ gibi

indirimler uygularlar. Diğer indirimler talebin azaltılmasının teklifi şeklindedir – örneğin

eksiltilen he kW için 250 $ gibi. Müşteriye uygun kW indirimi için verilecek bu krediyi

güvence altına alabilmek için ölçme veya diğer doğrulama aletleri gerekebilir.

Teşvikler ve indirimler tüketicilerin eski aletlerin yenileri ile değiştirilmesi ve daha verimli

ekipmanların kullanılması gibi maliyet verimli projelerin büyük bir şekilde geliştirilmesini

sağlar.

enerji faturaları

Documents