1

Enkomputigis: Mirosław Stein Manlibro el: http://www.esperanto.w.pl

Ni parolu kune kaj poste reciproke

2

TABELO DE LA ENHAVO - DIALOGOJ

1 La substantivo en la singularo (-o) 6 2 La sufikso -in; virinaj antaŭnomoj 6 3 La demandoj komenciĝantaj per kio 7 4 La demandoj komenciĝantaj per ĉu?; jesaj kaj neaj respondoj (jes – ne) 7 5 La personpronomoj (mi, vi, li, ŝi, ktp.) kaj la posedpronomoj (mia, via, ktp.) 8 6 La posedpronomoj (daŭrigo) 9 7 La adjektivo en la singularo (-a) 9 8 La adjektivo en la singularo (daŭrigo) 10 9 La adjektivo en la singularo (daŭrigo), la personpronomoj kaj la posedpronomoj

(plifirmigo de la scio) 10

10 La demandoj komenciĝantaj per kia? 11 11 La infinitivo (-i) kaj la prezenco (-as) 12 12 La derivitaj adverboj (-e); la demandoj komenciĝantaj per kiam? 12 13 La derivitaj adverboj kaj la demandoj komenciĝantaj per kiam? (daŭrigo) 13 14 La akuzativo en la singularo (-n); la demandoj komenciĝantaj per kion? 14 15 La akuzativo (-n) kaj la demandoj kion? (daŭrigo) 14 16 La akuzativo (-n) – daŭrigo de la temo; nomoj de trinkaĵoj 15 17 La akuzativo (-n) kaj nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj 15 18 La demandoj komenciĝantaj per kial? Kaj kial ne?; la alternativaj frazoj (ĉu ... aŭ

...?); nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj 16

19 La akuzativo (-n) – daŭrigo de la temo; nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj 17 20 La demandoj komenciĝantaj per kiu? Kaj kun kiu? 17 21 La sufikso –ej 18 22 La akuzativo post la transitivaj verboj en la negacio 19 23 La articolo la (antaŭ la epitetoj); la demandoj komenciĝantaj per kie? 20 24 La demandoj komenciĝantaj per kiucele? Kaj kie? 20 25 La demandoj komenciĝantaj per ĉe kiu?; la substantivo akompanata de adjektiva

epiteto (-an –on) 21

26 La substantivo en la pluralo (-j); la prefikso ge- 22 27 La demandoj komenciĝantaj per kiel?; la prefikso ge- (daŭrigo) 23 28 La demandoj en la formoj de indiko kun la demandvortoj ĉe la frazofino (..., ĉu

ne?) 24

29 La demandovortoj ĉe la frazofino (..., ĉu ne?) – daŭrigo de la temo 24 30 La demandoj komenciĝantaj per al kiu? (por kiu?) 25 31 La prepozicio de (la rilato inter du substantivoj); la artikolo la 26 32 La demandoj komenciĝantaj per kiom ofte?; la akuzativo en la pluralo (-ojn); la

pronomo ĉiu- kiel prefikso 26

33 La substantivo en la pluralo akompanata de adjektiva epiteto (-ajn –ojn) 27 34 La bazaj numeraloj de 1 ĝis biliono. 28 35 La bazaj numeraloj (daŭrigo). 29 36 La prepozicio al (la rilato inter du substantivoj). 29 37 La demandoj komenciĝantaj per al kiu? (daŭrigo de la dialogoj n-ro 30 kaj n-ro

36). 30

38 Ripeto (kial? Ĉar ...; -a; -a –o). 31 39 La ordaj numeraloj (unua, dua, ktp.); la demandoj komenciĝantaj per je kioma?;

demandoj pri horoj. 31

3

40 La vicmontraj numeraloj (unue, due, ktp.). 32 41 La frakciigo kaj la sufkiso –on; demandoj pri horoj ... kioma horo? 33 42 La numeraloj kaj demandoj pri horoj. 34 43 La ordaj numeraloj kaj kelkaj kutimaj ĉiutagaj agoj. 34 44 La ordaj numeraloj kaj la demandoj komenciĝantaj per en kioma? 35 45 La preterito (-is). 35 46 La preterito (-is) – daŭrigo. 36 47 La preterito (-is) – daŭrigo; la sufkiso –il. 37 48 La frakcio duon- kiel prefikso (duonlitro, duompatro). 37 49 La demandoj komenciĝantaj per pri kio? 38 50 La demandoj pri profesio aŭ studfakultato. 39 51 La demandoj pri profesio aŭ studfakultato (daŭrigo). 39 52 La prefikso mal-. 40 53 La prefikso mal-; la adverbaj adjektivoj. 41 54 La tempaj adjektoj (-foje). 41 55 La tempaj adjektoj (-foje) – daŭrigo. 42 56 Ripeto (la prefiksoido ĉiu-; kiom?; kun kiu?). 43 57 La adverbo ĉi (ĉi tiu, ktp.). 43 58 La futuro (-os). 44 59 La futuro (-os) – daŭrigo. 45 60 La akuzativo de direkto (kien?; eniri –on); la demandoj komenciĝantaj per per

kio? 46

61 La sufikso –op. 47 62 La demandoj komenciĝantaj per en kiu? 48 63 La prefikso bo-. 48 64 La sufikso –an; nomoj de nacioj. 49 65 La adverbaj adjektoj (angle, pole, ktp.). 50 66 Ripeto (nomoj de agoj). 51 67 La sufikso –uj (lando), -lando, -io (landnomoj). 51 68 La sufikso –ar. 52 69 La prefikso pra-. 53 70 La refleksivo. 54 71 La refleksivo (daŭrigo). 55 72 La refleksivo (daŭrigo); la prefikso –vic. 55 73 La refleksivo (daŭrigo). 56 74 La refleksivo (daŭrigo). 56 75 La refleksivo (daŭrigo); la sufikso –uj (objekto, kiu entenas ion – sukerujo). 57 76 La refleksivo (daŭrigo). 57 77 La refleksivo (daŭrigo). 58 78 La refleksivo (daŭrigo). 58 79 La supereca komparativo de la adjektivoj (pli ... ol ...); la malsupereca komparativo

(malpli ... ol ...); la egaleca komparativo (tiel ... kiel ...). 59

80 La relativo de la adjektivoj (plej, malplej ... en ... el ...). 60 81 La supereca komparativo de la adverboj (pli ... ol ...); la malsupereca komparativo

(malpli ... ol ...); la egaleca komparativo (tiel ... kiel ...); la superlativo (plej, malplej ... en ... el ...).

61

82 La prepozicio da. 62 83 La prepozicio da (daŭrigo). 63 84 La sufikso –aĵ. 64

4

85 Ripeto (nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj + la akuzativo). 65 86 Ripeto (nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj + la akuzativo). 65 87 Ripeto (nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj). 66 88 Ripeto (nomoj de trinkaĵoj). 66 89 Nomoj de supoj kaj ĉefpladoj. 66 90 Nomoj de trinkaĵoj. 67 91 Ripeto (la sufikso –aĵ kaj nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj). 67 92 La indikado de tempopunkto (per prepozicioj kaj per la akuzativo). 68 93 La indikado de tempopunkto (datoj ligiĝantaj kun agoj). 69 94 La kondicionalo (-us). 69 95 La kondicionalo (daŭrigo) + ripeto de la jam konataj vortoj. 70 96 La kondicionalo (daŭrigo) + vortripeto. 71 97 La sufikso –ing. 71 98 La kondicionalo (daŭrigo). 72 99 La kondicionalo (daŭrigo). 73 100 Kondiĉaj frazoj (... -us ... –us; ...-os ...-os). 73 101 La sufikso –iĝ. 74 102 La sufikso –iĝ (daŭrigo). 75 103 La kondicionalo (daŭrigo). 76 104 La sufikso –ig. 76 105 La vortformo sen... –igi. 77 106 La sufiksoj –nj kaj –ĉj. 78 107 La prefiksa uzo de pasint- kaj venont-; la sufikso –ebl. 79 108 La prefikso bo- kun la sufiksoj –nj kaj ĉj. 80 109 La mezurindika akuzativo (prezoj). 80 110 La mezurindika akuzativo (prezoj) – daŭrigo; la sufikso -esk. 82 111 Ripeto (koloroj + la sufikso –esk). 83 112 La mezurindika akuzativo (tempodaŭro de ago). 83 113 La mezurindika akuzativo (tempodaŭro de ago) - daŭrigo. 84 114 La mezurindika akuzativo (tempodaŭro de ago) - daŭrigo. 84 115 La mezurindika akuzativo (aĝo, alteco). 85 116 La mezurindika akuzativo (aĝo). 86 117 La mezurindika akuzativo (pezo). 86 118 La mezurindika akuzativo (distanco). 87 119 Ripeto (+ farto, korpopartoj). 87 120 Ripeto (korpopartoj); la sufikso –it. 88 121 Korpopartoj, malsanoj, suferoj. 88 122 La sufikso –it (daŭrigo). 89 123 La sufikso –em. 90 124 Vortripeto. 91 125 Ripeto de kondiĉaj frazoj (...-us ...-us). 91 126 La sufikso –eg. 92 127 Nomoj de malsanoj. 93 128 Ripeto de la sufikso –iĝ. 93 129 La volitivo (ordona modo) –u. 94 130 La volitivo (daŭrigo). 95 131 La sufikso –ad. 95 132 La sufikso –ad (daŭrigo). 96 133 La sufikso –ad (daŭrigo); hobioj. 97

5

134 La efikeca u-modo. 97 135 La efikeca u-modo (daŭrigo). 98 136 La prefikso re-. 99 137 La pronomo oni kaj senpersonaj formoj. 100138 La pronomo oni kaj senpersonaj formoj (daŭrigo). 100139 La sufikso –ec. 101140 La sufikso -ul; la sufikso –an. 102141 La prefikso ek-; la sufikso –estr. 103142 La sufikso –end. 104143 La sufikso –id. 105144 La prefikso dis-. 106145 La prefikso mis-. 106146 La sufikso –ind; la vorto –arto kiel sufikso. 107147 La sufikso –um. 108148 La bazaj aritmetikaj formuloj (adicio, subtraho, divido, multipliko); frakcio,

decimala frakcio, formato, potencigo, elradikado. 109

149 La posesivo (poseda adjektivo antaŭita de la). 110150 La sufikso –et. 110151 La sufikso –uj (ekz.. Cindrujo); la sufikso –et (daŭrigo). 111152 La demandoj komenciĝantaj per por kiom da tempo? 112153 La demandoj komenciĝantaj per de kiam?; la prepoziciaĵoj de post kaj ekde. 113154 La akuzativo montranta ripetiĝon de ago je la sama difinita tempolongo. 114155 La volitivo en demandofrazoj (ago pli – malpli reala aŭ verŝajna, kiu povas

plenumiĝi nur pro ies volo). 114

156 La adverba partikulo ajn. 115157 La adverba partikulo ajn; la volitivo en demandofrazoj. 116158 Ripeto de la vortprovizo; vojindikado. 116159 La esprimado de reciprokeco. 117160 Ripeto de la vortprovizo. 117161 La prefikso ĉef-; la prefikso vic-. 118162 La atribuado (ekz.. Mi trovas tion utila). 119163 La predikativo en infinitivo (ekz.. Mi aŭdis ŝin kanti). 120164 La konjunkcio nek; la korelativa uzo (nek... nek...). 120165 La imperfekta prezenco (estas –ata). 121166 La imperfekta preterito (estis –ata). 121167 La imperfekta futuro (estos –ata). 121168 La perfekta prezenco (estas –ita). 123169 La perfekta futuro (estos –ita). 123170 La perfekta preterito (estis –ita). 124171 La predikta preterito (estis –ota). 124172 La adverbo ĉi kiel prefikso (ekz.. Ĉi-semajne). 125173 La imperfekto (estis –anta). 126174 La perfekto (estos –inta). 126175 La perfekto (estis – inta). 127176 La perfekto (estas –inta). 127177 La predikto (estis –onta). 128178 La predikto (estas –onta). 129179 La kondicionalo (estus – inta). 129180 La verbaĵoj (ekz.. Havi la kuraĝon = kuraĝi). 130

6

1. La substantivo en la singularo (-o) Gramatiko La substantivo en la singularo finiĝas per –o ekz.: aktoro, redaktoro, Roberto, dialogo, instruisto, oficisto, Karlo, numero. Dialogo 1 - Roberto estas aktoro. a) Roberto estas aktoro. b) Kio? a) Li estas aktoro. a) Karlo estas instruisto. b) Kio? a) Li estas instruisto.

a) ___(1)___ estas ___(2)___. b) Kio? a) Li estas ___(2)___.

1 � Roberto � Karlo � Petro � Georgo

2 � aktoro � redaktoro � instruisto � oficisto

2. La sufikso -in; virinaj antaŭnomoj Gramatiko La sufikso –in montras virinan sekson, ekz.: Aktoro aktorino redaktoro redaktorino Instruisto instruistino oficisto oficistino La sufikso –in oni uzas ankaŭ rilate al la bestoj, ekz.: Ĉevalo ĉevalino hundo hundino La virinaj antaŭnomoj plej ofte finiĝas per –a, ekz.: Karlo Karla Andreo Andrea Atenton! En la unua periodo de la ekz.isto de Esperanto pli ofte oni uzis –in, ekz.: Johano Johanino Ludoviko Ludovikino Dialogo 2 - Irena estas aktorino. a) Irena estas aktorino. b) Kio? a) Ŝi etas aktorino.

7

a) Eva estas oficistino. b) Kio? a) Ŝi estas oficistino.

a) ___(1)___ estas ___(2)___. b) Kio? a) Ŝi estas ___(2)___.

1 � Irena � Barbara � Eva � Maria

2 � aktorino � redaktorino � instruistino � oficistino

3. La demandoj komenciĝantaj per kio Gramatiko La vorto kio? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kio vi estas? Kio estas Irena? Kio estas Roberto? Dialogo 3 - Kio vi estas? a) Kio vi estas? b) Mi estas aktoro. a) Kio vi estas? b) Mi estas aktorino.

a) Kio vi estas? b) Mi estas ___(1)___ .

1 � aktoro � redaktoro � instruisto � oficisto � laboristo � kuracisto

1 � aktorino � redaktorino � instruistino � oficistino � laboristino � kuracistino

4. La demandoj komenciĝantaj per ĉu?; jesaj kaj neaj respondoj (jes – ne) Gramatiko La vorto ĉu? Servas por formi bazajn demandofrazojn, al kiuj oni respondas per jes aŭ ne, ekz.: Ĉu vi estas instruisto? Ĉu vi estas kuracisto?

Ĉu vi estas instruistino? Ĉu vi estas kuracistino?

8

La jesa respondo komenciĝas per jes, la nea per ne, ekz.: Jes, mi estas... Ne, mi ne estas... Dialogo 4 - Ĉu vi estas instruisto? a) Ĉu vi estas instruisto? b) Jes, mi estas. a) Ĉu vi estas instruisto? b) Ne, mi ne estas.

a) Ĉu vi estas ___(1)___ ? b) Jes, mi estas. ( Ne, mi ne estas.)

1 � kuracisto � dentisto � laboristo � oficisto � kelnero

1 � kuracistino � dentistino � laboristino � oficistino � kelnerino

5. La personpronomoj (mi, vi, li, ŝi, ktp.) kaj la posedpronomoj (mia, via, ktp.) Gramatiko La posedajn adjektivojn oni formas per la aldono de la finaĵo –a al la persona pronomo, ekz.: Mi + a = mia Vi + a = via Li + a = lia Ŝi + a = ŝia

Ĝi + a = ĝia Ni + a = nia Vi + a = via Ili + a = ilia

Dialogo 5 - Ĉu via edzo estas dentisto? a) Ĉu via edzo estas dentisto? b) Jes, li estas. a) Ĉu via edzino estas dentistino? b) Jes, ŝi estas. a) Ĉu via edzo estas oficisto? b) Ne, li ne estas. a) Ĉu via edzino estas oficistino? b) Ne, ŝi ne estas.

9

a) Ĉu ___(1)___ estas ___(2)___ ? b) Jes, li (ŝi) estas. Ne, li (ŝi) ne estas.

1 � via edzo � via edzino � via amiko � via amikino � via patro � via patrino

2 � kuracisto � kuracistino � kelnero � kelnerino � instruisto � instruistino

6. La posedpronomoj (daŭrigo) Dialogo 6 - Kio estas via edzo? a) Kio estas via edzo? b) Li estas kuracisto. a) Kio estas via edzino? b) Ŝi estas kuracistino.

a) Kio estas ___(1)___ ? b) Li (Ŝi) estas ___(2)___ .

1 � via edzo � via edzino � via najbaro � via najbarino � via frato � via fratino � via amiko � via amikino

2 � kuracisto � kuracistino � instruisto � instruistino � aktoro � aktorino � redaktoro � redaktorino

7. La adjektivo en la singularo (-a) Gramatiko La adjektivo en la singularo finiĝas per –a, ekz.: Diskreta Bela

Laca Simpatia

Ĵaluza bona

Dialogo 7 - Sinjoro Roberto estas simpatia. a) Sinjoro Roberto estas simpatia. b) Jes, efektive.

10

a) Sinjorino Barbara estas ĵaluza. b) Jes, efektive.

a) ___(1)___ estas ___(2)___ . b) Jes, efektive.

1 � sinjoro Roberto � sinjorino Irena � sinjoro Karlo � sinjorino Barbara � fraŭlino Maria

2 � simpatia � diskreta � ĵaluza � bela � sentimentala

8. La adjektivo en la singularo (daŭrigo) Dialogo 8 - Ĉu vi estas diskreta? a) Ĉu vi estas diskreta? b) Jes, mi estas. a) Ĉu vi estas laca? b) Jes, mi estas.

a) Ĉu vi estas ___(1)___ ? b) Jes, mi estas. (Ne, mi ne estas.)

1 � diskreta � kolera � okupita � laca � dormema � ĵaluza 9. La adjektivo en la singularo (daŭrigo), la personpronomoj kaj la posedpronomoj (plifirmigo de la scio) Dialogo 9 - Ĉu via edzo estas kolera? a) Ĉu via edzo estas kolera? b) Jes, li estas. a) Ĉu via edzo estas okupita? b) Ne, li ne estas.

11

a) Ĉu ___(1)___ estas ___(2)___ ? b) Jes, li (ŝi) estas. (Ne, li/ŝi ne estas.)

1 � via edzo � via edzino � via najbaro � vai najbarino � via direktoro � via direktorino � via ĉefo � via ĉefino

2 � okupita � kolera � diskreta � laca � dormema � justa � akurata � ĵaluza

10. La demandoj komenciĝantaj per kia? Gramatiko La vorto kia? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kia estas via edzo? Kia estas via edzino? Kia vi estas? Dialogo 10 - Kia estas via direktoro? a) Kia estas via direktoro? b) Li estas akurata. a) Kia estas via najbarino? b) Ŝi estas sentimentala.

a) Kia estas ___(1)___ ? b) Li (Ŝi) estas ___(2)___ .

1 � via edzo � via edzino � via direktoro � via direktorino � via amiko � via amikino � via frato � via fratino � sinjoro Roberto � sinjorino Barbara � fraŭlino Dorota

2 � sentimentala � diskreta � aroganta � memfida � ĵaluza � justa � akurata � kolera

12

11. La infinitivo (-i) kaj la prezenco (-as) Gramatiko La infinitivo finiĝas per –i ekz.: Esti Promeni

Danci Naĝi

La prezenco finiĝas per –as ekz.: Mi estas Vi estas

Li estas Ŝi estas

Ĝi estas Ni estas

Vi estas Ili estas

Mi dancas Vi dancas

Li dancas Ŝi dancas

Ĝi dancas Ni dancas

Vi dancas Ili dancas

Dialogo 11 - Ĉu vi ŝatas danci? a) Ĉu vi ŝatas danci? b) Jes, mi ŝatas. a) Ĉu vi ŝatas promeni? b) Ne, mi ne ŝatas.

a) Ĉu vi ŝatas ___(1)___ ? b) Jes, mi ŝatas. (Ne, mi ne ŝatas.)

1 � promeni � danci � flirti � klaĉi � legi

1 � gimnastiki � naĝi � sunbruniĝi � amuziĝi � skandali

12. La derivitaj adverboj (-e); la demandoj komenciĝantaj per kiam? Gramatiko La adverbo finiĝas per –e ekz.: Bona Bela Nokto Vespero Mateno

Bone Bele Nokte Vespere Matene

La vorto kiam? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kiam vi intencas promeni? Kiam vi intencas sunbruniĝi?

13

Dialogo 12 - Ĉu vi intencas promeni? a) Ĉu vi intencas promeni? b) Jes, mi intencas. a) Kiam? b) Hodiaŭ vespere. a) Ĉu vi intencas naĝi? b) Jes, mi intencas. a) Kiam? b) Morgaŭ matene.

a) Ĉu vi intencas ___(1)___ ? b) Jes, mi intencas. a) Kiam? b) ___(2)___.

1 � promeni � danci � flirti � klaĉi � gimnastiki � labori � naĝi � sunbruniĝi � amuziĝi

2 � hodiaŭ vespere � hodiaŭ nokte � morgaŭ matene � morgaŭ tagmeze � morgaŭ posttagmeze � morgaŭ nokte

13. La derivitaj adverboj kaj la demandoj komenciĝantaj per kiam? (daŭrigo) Dialogo 13 - Kiam vi intencas sunbruniĝi? a) Kiam vi intencas sunbruniĝi? b) Lunde. a) Kiam vi intencas iri al muzeo? b) Sabate.

a) Kiam vi intencas ___(1)___ ? b) ___(2)___ .

1 � sunburniĝi � promeni � skandali � amuziĝi � lerni � forveturi al Londono

2 � lunde � marde � merkrede � ĵaŭde � vendrede � sabate

14

� forveturi al Parizo � forveturi al Moskvo � forveturi al Krakovo � iri al muzeo � iri al teatro

� dimanĉe � hodiaŭ vespere � morgaŭ matene � morgaŭ nokte

14. La akuzativo en la singularo (-n); la demandoj komenciĝantaj per kion? Gramatiko La akuzativon oni formas per la aldono de la finaĵo –n, ekz.: Libro + n = libron Gazeto + n = gazeton

Legi libron Legi gazeton

Dialogo 14 - Kion vi intencas fari hodiaŭ vespere? a) Kion vi intencas fari hodiaŭ vespere? b) Mi intencas legi libron. a) Kion vi intencas fari hodiaŭ vespere? b) Mi intencas lerni biologion.

a) Kion vi intencas fari ___(1)___? b) Mi intencas ___(2)___.

1 � hodiaŭ vespere � hodiaŭ nokte � morgaŭ matene � morgaŭ tagmeze � morgaŭ posttagmeze � morgaŭ vespere

2 � legi libron � legi gazeton � skribi leteron � skribi amleteron � lerni Esperanton � lerni matematikon � lerni fizikon � lerni geografion � lerni biologion � lerni kemion

15. La akuzativo (-n) kaj la demandoj kion? (daŭrigo) Dialogo 15 - Kion faras nun via edzo? a) Kion faras nun via edzo? b) Verŝajne li legas libron. a) Ĉu vi estas certa? b) Jes, mi estas certa. a) Kion faras nun via edzino? b) Verŝajne ŝi lernas Esperanton.

15

a) Ĉu vi estas certa? b) Ne, mi ne estas certa.

a) Kion faras nun ___(1)___? b) Verŝajne li (ŝi) ___(2)___. a) Ĉu vi estas certa? b) Jes, mi estas certa. (Ne, mi ne estas certa.)

1 � via edzo � via edzino � via najbaro � via najbarino � via direktoro � via direktorino � via avo � via avino

2 � lernas Esperanton � lernas biologion � lernas fizikon � legas libron � legas gazeton � legas romanon � skribas leteron � skribas raporton

16. La akuzativo (-n) – daŭrigo de la temo; nomoj de trinkaĵoj Dialogo 16 - Ĉu vi deziras trinki kafon? a) Ĉu vi deziras trinki kafon? b) Jes, mi deziras. a) Ĉu vi deziras trinki teon? b) Ne, mi ne deziras.

a) Ĉu vi deziras ___(1)___? b) Jes, mi deziras. (Ne, mi ne deziras.)

1 � trinki kafon � trinki teon � trinki lakton � trinki akvon � trinki vinon � trinki brandon

1 � manĝi kukon � manĝi sandviĉon � manĝi panon � manĝi buterpanon � manĝi bulkon � manĝi ĉokoladon

17. La akuzativo (-n) kaj nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj Dialogo 17 - Kion vi deziras trinki? a) Kion vi deziras trinki? b) Akvon. a) Bonvolu.

16

b) Dankon. a) Kion vi deziras manĝi? b) Mi petas buterpanon. a) Bonvolu. b) Dankon.

a) Kion vi deziras manĝi (trinki)? b) ___(1)___. (Mi petas ___(1)___.) a) Bonvolu. b) Dankon.

1 � akvon � teon � kafon � lakton � vinon � brandon

1 � kukon � panon � buterpanon � bulkon � ĉokoladon � sandviĉon

18. La demandoj komenciĝantaj per kial? Kaj kial ne?; la alternativaj frazoj (ĉu ... aŭ ...?); nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj Gramatiko La vorto kial? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kial vi intencas forveturi al Parizo? Kial vi ne intencas iri al teatro? En la alternativaj frazoj oni uzas aŭ, ekz.: Ĉu vi intencas lerni aŭ promeni? Ĉu vi intencas naĝi aŭ sunbruniĝi? Ĉu vi deziras kafon kun sukero aŭ kafon sen sukero? Ĉu vi deziras panon kun formaĝo aŭ panon kun ŝinko? Dialogo 18 - Mi preferas kefiron. a) Ĉu vi deziras akvon? b) Ne, dankon! a) Kial ne? b) Mi preferas kefiron. Kaj vi? Ĉu vi deziras teon aŭ kafon? a) Mi preferas kafon.

a) Ĉu vi deziras ___(1)___? b) Ne, dankon! a) Kial ne? b) Mi preferas ___(1)___. Kaj vi? Ĉu vi deziras ___(1)___ aŭ ___(1)___? a) Mi preferas ___(1)___.

17

1 � kefiron � akvon � teon � ĉampanon � teon kun sukero � kafon kun sukero � akvon kun suko � teon sen sukero � kafon sen sukero

1 � panon � buterpanon � panon kun fromaĝo � panon kun ŝinko � panon kun kolbaso � panon kun mielo � bulkon kun ŝinko � bulkon kun kazeo

19. La akuzativo (-n) – daŭrigo de la temo; nomoj de trinkaĵoj kaj manĝaĵoj Dialogo 19 - Ĉu vi soifas? a) Ĉu vi soifas? b) Jes, iomete. a) Ĉu vi deziras trinki akvon? b) Jes, mi petas!

a) Ĉu vi malsatas? b) Jes, iomete. a) Ĉu vi deziras ___(1)___? b) Jes, mi petas.

1 � trinki akvon � trinki konjakon � trinki ĉampanon � trinki sukon � trinki kafon � trinki kefiron � trinki teon kun sukero � trinki kafon kun sukero � trinki akvon kun suko

1 � manĝi panon � manĝi panon kun ŝinko � manĝi panon kun fromaĝo � manĝi panon kun kazeo � manĝi panon kun kolbaso � manĝi bulkon kun mielo � manĝi bulkon kun ŝinko � manĝi bulkon kun fromaĝo

20. La demandoj komenciĝantaj per kiu? Kaj kun kiu? Gramatiko La vorto kiu? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kiu intencas iri al teatro? Kun kiu vi intencas iri al muzeo?

Mia edzino intencas. Kun mia edzino.

18

Dialogo 20 - Kion vi intencas fari hodiaŭ vespere? a) Kion vi intencas fari hodiaŭ vespere? b) Mi intencas televidi. a) Kun kiu? b) Kun mia edzino.

a) Kion vi intencas fari ___(1)___? b) Mi intencas ___(2)___. a) Kun kiu? b) Kun ___(3)___.

1 � hodiaŭ vespere � hodiaŭ nokte � morgaŭ matene � morgaŭ posttagmeze � morgaŭ vespere � lunde � sabate � dimanĉe

2 � televidi � aŭskulti radion � aŭskulti muzikon � aŭskulti pop-muzikon � ludi gitaron � ludi tenison � trinki ĉampanon � trinki vodkon � lerni Esperanton � lerni biologion � studi filozofion � studi astronomion

3 � mia edzo � mia edzino � mia najbaro � mia najbarino � mia frato � mia fratino

21. La sufikso –ej Gramatiko La sufikso –ej montras lokon, en kiu io okazas aŭ troviĝas, aŭ kiun aliamaniere karakterizas la radiko, ekz.: Opero Kino Lerni Danci Kafo

Operejo Kinejo Lernejo Dancejo kafejo

Dialogo 21 - Ĉu vi havas tempon hodiaŭ vespere? a) Ĉu vi havas tempon hodiaŭ veapere? b) Jes, mi havas. a) Ĉu vi intencas iri al teatro? b) Jes, mi intencas.

a) Ĉu vi havas tempon ___(1)___? b) Jes, mi havas. a) Ĉu vi intencas ___(2)___? b) Jes, mi intencas.

19

1 � hodiaŭ posttagmeze � hodiaŭ vespere � hodiaŭ nokte � morgaŭ matene � morgaŭ tagmeze � ĵaŭde vespere � vendrede posttagmeze � sabate nokte

2 � iri al teatro � iri al muzeo � iri al diskoteko � iri al kinejo � iri al operejo � iri al kafejo � iri al koncertejo � iri al dancejo

22. La akuzativo post la transitivaj verboj en la negacio Gramatiko La akuzativon post la transitivaj verboj oni uzas ankaŭ en la negacio, ekz.: Mi havas tempon Li havas monon

Mi ne havas tempon Li ne havas monon

Dialogo 22 - Ĉar mi ne havas tempon! a) Ĉu vi intencas iri al kinejo? b) Ne, mi ne intencas! a) Kial ne? b) Ĉar mi ne havas tempon!

a) Ĉu vi intencas ___(1)___? b) Ne, mi ne intencas! a) Kial ne? b) Ĉar ___(2)___.

1 � iri al kinejo � iri al kafejo � iri al operejo � iri al operetejo � iri al koncertejo � forveturi al Parizo � forveturi al Londono � forveturi al Krakovo � forveturi al Kutno � renkontiĝi kun Irena � renkontiĝi kun Paŭlo � renkontiĝi kun Karlo � renkontiĝi kun sinjoro Petro � renkontiĝi kun sinjorino Lula � renkontiĝi kun fraŭlino Renata

2 � mi estas (tre) laca � mi estas (tre) okupita � mi estas (tre) kolera � mi ne havas tempon � mi ne havas monon � mi ne havas kuraĝon � mi ne havas paciencon � mi ne estas naiva � mi ne estas infano

20

23. La articolo la (antaŭ la epitetoj); la demandoj komenciĝantaj per kie? Gramatiko La artikolo la estas la ĉefa rimedo por la determino de substantivo, ĝi indikas, ke la afero esprimita de la substantivo estas konata, ĉar oni priparolis ĝin aŭ ĝi kuŝas antaŭ la okuloj aŭ ĉar ĝi estas la unusola en la koncerna loko. En ĉi tiu dialogo temas pri la uzo de la artikolo en la situacio, kiam la propra nomo estas akompanata de epiteto, ekz.: En la kafejo Domino En la kinejo Centro En la parko Malnova La vorto kie? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kie vi deziras renkontiĝi kun mi? Kie vi intencas ludi tenison? Dialogo 23 - Mi deziras renkontiĝi kun vi. a) Mi deziras renkontiĝi kun vi, sinjoro! b) Kiam? a) Hodiaŭ vespere. b) Bone, sed kie? a) En kafejo. b) Bone.

a) Mi deziras renkontiĝi kun vi, sinjoro (sinjorino)! b) Kiam? a) ___(1)___. b) Bone, sed kie? a) ___(2)___. b) Bone.

1 � hodiaŭ vespere � hodiaŭ nokte � hodiaŭ post la laboro � hodiaŭ post la kurso � morgaŭ posttagmeze � morgaŭ vespere

2 � en kafejo � en la kafejo Paradizo � en parko � en la parko Varsovio � en mia hejmo � en via hejmo � en mia somer-dometo � en via somer-dometo � en diskoteko

24. La demandoj komenciĝantaj per kiucele? Kaj kie? Gramatiko La vorto kiucele? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kiucele vi intencas renkontiĝi kun mi? Kiucele vi intencas forveturi al Parizo?

21

Dialogo 24 - Por kune kun vi lerni Esperanton! a) Mi deziras renkontiĝi kun vi. b) Kiucele? a) Por kune kun vi lerni Esperanton. b) Bone, sed kie? b) En mia hejmo.

a) Mi deziras renkontiĝi kun vi. b) Kiucele? a) Por kune kun vi ___(1)___. b) Bone, sed kie? a) ___(2)___.

1 � televidi � aŭskulti pop-muzikon � studi matematikon � studi biologion � lerni Esperanton � trinki ĉampanon � trinki vinon � babili en Esperanto � babili kaj trinki vinon � babili kaj trinki kafon

2 � en via hejmo � en mia hejmo � en kafejo � en diskoteko � en parko

25. La demandoj komenciĝantaj per ĉe kiu?; la substantivo akompanata de adjektiva epiteto (-an –on) Gramatiko Se la substantivon akompanas epiteto kaj al ili ambaŭ rilatas transitiva verbo, tiam kaj la substantivo kaj la epiteto alprenas la akuzativan finaĵon –n, ekz.: Li havas belan loĝejon. Ŝi ne havas sunan loĝejon. La vortoj ĉe kiu? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Ĉe kiu strato? Ĉe la strato Longa. Dialogo 25 - Kie vi loĝas? a) Kie vi loĝas? b) Mi loĝas ĉe la strato Zamenhofa. a) Kie ĝi troviĝas? b) En la kvartalo Muranów. a) Ĉu vi havas belan loĝejon? b) Jes, mi havas belan loĝejon. a) Ĉe kiu strato vi loĝas? b) Mi loĝas ĉe la strato Prosta.

22

a) Kie ĝi troviĝas? b) En la urbocentro. a) Ĉu vi havas sunan loĝejon? b) Ne, mi ne havas sunan loĝejon.

a) Kie vi loĝas? (Ĉe kiu strato vi loĝas?) b) Mi loĝas ___(1)___. a) Kie ĝi troviĝas? b) ___(2)___. a) Ĉu vi havas ___(3)___? b) Jes, mi havas ___(3)___. (Ne, mi ne havas ___(3)___.)

1 � ĉe la strato Zamenhhofa � ĉe la strato Dubois � ĉe la placo Konkordo � ĉe la strato Longa n-ro 10 � ĉe la bulvardo XYZ � ĉe la avenuo MN

2 � en la kvartalo Wola � en la urbocentro � ekster la urbo

3 � belan loĝejon � grandan loĝejon � sunan loĝejon � propran loĝejon � kooperativan loĝejon � propran domon � propran vilaon

26. La substantivo en la pluralo (-j); la prefikso ge- Gramatiko La substantivo en la pluralo alprenas la finaĵon –j, ekz.: Frato Fratino Patro Patrino

Fratoj Fratinoj Patroj Patrinoj

La prefikso ge- montras minimume du personojn de ambaŭ seksoj kaj pli precize paron, parencojn, ekz.: Ge + edzo + j = geedzoj Ge + patro + j = gepatroj

Ge + frato + j = gefratoj Ge + sinjoro + j = gesinjoroj

Dialogo 26 - Ĉu vi loĝas sola? a) Ĉu vi loĝas sola? b) Ne, mi ne loĝas sola. Mi loĝas kune kun miaj fratoj.

a) Ĉu vi loĝas sola? b) Ne, mi ne loĝas sola. a) Mi loĝas ___(1)___.

23

1 � kune kun miaj fratoj � kune kun miaj fratinoj � kune kun miaj gepatroj � kune kun miaj gefratoj � kune kun miaj geonkloj � kune kun miaj geavoj � kune kun miaj gefiloj 27. La demandoj komenciĝantaj per kiel?; la prefikso ge- (daŭrigo) Gramatiko La vorto kiel? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Kiel vi fartas? Kiel vi nomiĝas? Dialogo 27 - Kiel vi fartas? a) Kiel vi fartas? b) Dankon bone! a) Kaj kiel fartas via edzino? b) Dankon, ŝi ankaŭ fartas bone! a) Kiel vi fartas? b) Dankon bone! a) Kaj kiel fartas viaj gepatroj? b) Dankon, ili ankaŭ fartas bone!

a) Kiel vi fartas? b) Dankon bone! a) Kaj kiel fartas ___(1)___? b) Dankon, li (ŝi)(ili) ankaŭ fartas bone!

1 � via patro � via patrino � via edzo � via edzino � via ĉefo � via ĉefino � viaj gepatroj � viaj geamikoj � viaj gefratoj � viaj geavoj � viaj genajbaroj � gesinjoroj Malinka

24

28. La demandoj en la formoj de indiko kun la demandvortoj ĉe la frazofino (..., ĉu ne?) Gramatiko Kelkfoje la demandon oni esprimas en la formo de indiko kaj ĉe la frazofino oni postmetas la demandan vorton ĉu ne?, ekz.: Hodiaŭ vespere vi intencas televidi, ĉu ne? Vespere vi intencas lerni Esperanton, ĉu ne? Dialogo 28 - Hodiaŭ vespere vi intencas televidi, ĉu ne? a) Hodiaŭ vespere vi intencas televidi, ĉu ne? b) Jes, mi intencas. a) Kun kiu? b) Kun miaj geamikoj?

a) ___(1)___ vi intencas ___(2)___, ĉu ne? b) Jes, mi intencas. a) Kun kiu? b) ___(3)___

1 � hodiaŭ posttagmeze � hodiaŭ vespere � hodiaŭ post la kurso � hodiaŭ nokte

2 � televidi � babili en Esperanto � amuziĝi � ludi briĝon � ludi pokeron � lerni biologion � lerni fizikon � labori en la ĝardeno � labori en la garaĝo

3 � kun miaj geamikoj � kun miaj genajbaroj � kun miaj gefiloj � kun miaj gepatroj � kun miaj geavoj � kun miaj geonkloj

29. La demandovortoj ĉe la frazofino (..., ĉu ne?) – daŭrigo de la temo Dialogo 29 - Jam morgaŭ, ĉu ne? a) Mia edzo intencas aĉeti aŭtomobilon. b) Jam morgaŭ, ĉu ne? a) Jes, ĝuste!

a) ___(1)___ intencas ___(2)___. b) Jam ___(3)___, ĉu ne? a) Jes, ĝuste!

1 � mia edzo � mia edzino � mia frato

2 � aĉeti aŭtomobilon � aĉeti skoteron � aĉeti trotilon

3 � morgaŭ � posttagmeze � postmorgaŭ

25

� mia fratino � mia najbaro � mia najbarino

� aĉeti novan loĝejon � aĉeti novan robon � aĉeti novan kostumon � aĉeti novan magnetofonon � aĉeti stereofonian magnetofonon � aĉeti stereofonian radioaparaton

� lunde � marde � sabate

30. La demandoj komenciĝantaj per al kiu? (por kiu?) Gramatiko La vortoj al kiu? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Al kiu vi intencas aĉeti magnetofonon? Al kiu vi intencas aĉeti novan robon? Atenton! Oni ankaŭ uzas por kiu?, ekz.: Por kiu vi intencas aĉeti libron? Por mia najbarino. Dialogo 30 - Al kiu? a) Mi intencas aĉeti magnetofonon. b) Al kiu? a) Al mia edzo.

a) Mi intencas ___(1)___. b) Al kiu? a) ___(2)___.

1 � aĉeti aŭtomobilon � aĉeti motorciklon � aĉeti traktoron � aĉeti kombajnon � aĉeti trotilon � aĉeti stereofonian magnetofonon � aĉeti stereofonian radioaparaton � aĉeti stereofonian gramofonon � aĉeti novan radioaparaton � aĉeti novan robon

2 � al mia edzo � al mia edzino � al mia ĉefo � al mia ĉefino � al mia kuzo � al mia kuzino � al mia onklo � al mia onklino � al miaj gepatroj � al miaj geamikoj � al miaj gefratoj � al miaj geonkloj � al gesinjoroj XYZ � al sinjoro Roberto � al sinjorino Malvina � al fraŭlino Maria

26

31. La prepozicio de (la rilato inter du substantivoj); la artikolo la Gramatiko La prepozicio de montras rilaton inter du substantivoj, ekz.: La frato de Irena. La gepatroj de sinjoro Marko. La geamikoj de sinjorino Eva. La artikolo la montras, ke temas pri konataj, difinitaj personoj. Dialogo 31 - Kun la frato de Irena. a) Kun kiu vi intencas iri al kinejo? b) Kun la frato de Irena.

a) Kun kiu vi intencas ___(1)___. b) ___(2)___.

1 � iri al kinejo � iri al operejo � forveturi al Romo � forveturi al Novjorko � trinki vinon � trinki ĉampanon � danci valson � danci tangon � danci fokstroton � studi biologion

2 � kun la frato de Irena � kun la fratino de Karlo � kun la patro de Roberto � kun la gepatroj de Maria � kun la geonkloj de Tadeo � kun la geamikoj de sinjoro Petro � kun la ĉarma najbaro � kun la ĉarma najbarino � kun mia ĵaluza edzo � kun mia ĵaluza edzino � kun mia malica ĉefo � kun mia malica ĉefino

32. La demandoj komenciĝantaj per kiom ofte?; la akuzativo en la pluralo (-ojn); la pronomo ĉiu- kiel prefikso Gramatiko En ĉi tiu dialogo vi trovas ekz.emplojn de la akuzativo en la pluralo: Baki kukon Legi libron Rigardi filmon

Baki kukojn Legi librojn Rigardi filmojn

La pronomo ĉiu funkcias ankaŭ kiel disdivida prefikso, ekz.: Matene Vespere Semajne

Ĉiumatene Ĉiuvespere Ĉiusemajne

27

Dialogo32 - Ĉu vi ŝatas baki kukojn? a) Ĉu vi ŝatas baki kukojn? b) Jes, mi ŝatas. a) Kiom ofte vi faras tion? b) Ĉiutage.

a) Ĉu vi ŝatas ___(1)___? b) Jes, mi ŝatas. a) Kiom ofte vi faras tion? b) ___(2)___.

1 � baki kukojn � fari tortojn � legi libron � legi gazetojn � legi romanojn � legi am-romanojn � skribi leterojn � skribi am-leterojn � rigardi filmojn � rigardi am-filmojn � rigardi fotojn

2 � ĉiutage � ĉiumatene � ĉiuvespere � ĉiunokte � ĉiusemajne � ĉiumonate � ĉiujare

33. La substantivo en la pluralo akompanata de adjektiva epiteto (-ajn –ojn) Dialogo 33 - Ĉu vi ŝatas legi historiajn romanojn? a) Ĉu vi ŝatas legi historiajn romanojn? b) Jes, mi ŝatas. a) Ĉu vi ŝatas legi sensaciajn romanojn? b) Ne, mi ne ŝatas.

a) Ĉu vi ŝatas ___(1)___? b) Jes, mi ŝatas. (Ne, mi ne ŝatas.)

1 � legi geografiajn librojn � legi historiajn romanojn � legi sensaciajn rakontojn � legi sensaciajn romanojn � legi interesajn librojn

28

34. La bazaj numeraloj de 1 ĝis biliono. Gramatiko La bazaj numeraloj estas jenaj: 0 – nulo 1 – unu 2 – du 3 – tri 4 – kvar 5 – kvin 6 – ses 7 – sep

8 – ok 9 – naŭ 10 – dek 100 – cent 1.000 – mil 1.000.000 – miliono 1.000.000.000 – miliardo 1.000.000.000.000 – biliono

La ceteraj numeraloj (bazaj) formiĝas jene: 11 – dek unu 12 – dek du 21 – dudek unu 22 – dudek du 31 – tridek unu 41 – kvardek unu 101 – cent unu

112 – cent dek du 123 – cent dudek tri 223 – ducent dudek tri 899 – okcent naŭdek naŭ 1001 – mil unu 1078 – mil sepdek ok 1278 – mil ducent sepdek ok

2345 – du mil tricent kvardek kvin 11235 – dek unu mil ducent tridek kvin 123846 – cent dudek tri mil okcent kvardek ses 2345622 – du milionoj tricent kvardek kvin mil sescent dudek du Dialogo 34 - Kion vi kolektas? a) Ĉu vi estas membro de la Klubo de Kolektantoj? b) Jes, mi estas. a) Kion vi kolektas? b) Mi kolektas poŝtmarkojn. a) Ĉu vi jam havas grandan kolekton? b) Nun mi havas 20 poŝtmarkojn.

a) Ĉu vi estas membro de la Klubo de Kolektantoj? b) Jes, mi estas. a) Kion vi kolektas? b) Mi kolektas ___(1)___. a) Ĉu vi jam havas grandan kolekton? b) Nun mi havas ___(2)___.

1 � poŝtmarkojn � bildkartojn � librojn

2 � 2 ekslibrisojn � 9 aŭtografojn � 15 librojn

29

� ekslibrisojn � aŭtografojn � sondiskojn � botelojn � sonkasetojn � menukartojn � alumet-etikedojn � glumarkojn � fotojn de aktoroj

� 30 sondiskojn � 45 sonkasetojn � 100 botelojn � 250 menukartojn � 900 bildkartojn � 1001 alumet-etikedojn � 2000 glumarkojn � 4588 fotojn de aktoroj � 11567 poŝtmarkojn

35. La bazaj numeraloj (daŭrigo). Dialogo 35 - Kiom da libroj vi havas? a) Ĉu vi havas sondiskojn? b) Jes, mi havas. a) Kiom da sondiskoj vi havas? b) Mi havas 12 sondiskojn.

a) Ĉu vi havas ___(1)___? b) Jes, mi havas. a) Kiom da ___(1)___ vi havas? b) Mi havas ___(2)___.

1 � sondiskoj � sonkasetoj � sonbendoj � ekslibrisoj � bildkartoj � poŝtmarkoj � glumarkoj � fotoj de aktoroj � libroj

2 � 5 sondiskojn � 10 sonkasetojn � 45 sonbendojn � 85 ekslibrisojn � 125 bildkartojn � 822 poŝtmarkojn � 1018 glumarkojn � 3816 fotojn de aktoroj � 18333 librojn

36. La prepozicio al (la rilato inter du substantivoj). Gramatiko La prepozicio al montras rilaton inter du substantivoj, ekz.: Ĉu vi povas helpi al mi? Ĉu vi povas pruntedoni al mi monon? Dialogo 36 - Ĉu vi povas pruntedoni al mi 100 zlotojn? a) Ĉu vi povas pruntedoni al mi 100 zlotojn? b) Bedaŭrinde mi ne povas. a) Kial ne? b) Tial ke, mi ne havas monon.

30

a) Ĉu vi povas ___(1)___? b) Bedaŭrinde mi ne povas. a) Kial ne? b) Tial, ke mi ne havas ___(2)___.

1 � pruntedoni al mi 10 zlotojn � pruntedoni al mia edzo 20 zlotojn � pruntedoni al miaj gepatroj 100 zlotojn � skribi al mi leteron � legi al mi libron � konfesi al mi amon � helpi al mi � helpi al mia frato � kanti al mi

2 � monon � tempon � paciencon � kuraĝon

37. La demandoj komenciĝantaj per al kiu? (daŭrigo de la dialogoj n-ro 30 kaj n-ro 36). Gramatiko La vortoj al kiu? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Al kiu vi deziras helpi? Al kiu li deziras skribi leteron? Dialogo 37 - Al kiu? a) Mi deziras forveturi al Kopenhago. b) Al kiu? a) Al mia riĉa amiko.

a) Mi deziras ___(1)___. b) Al kiu? a) Al ___(2)___.

1 � forveturi al Londono � forveturi al Parizo � forveturi al Stokholmo � forveturi al Varsovio � forveturi al Krakovo � forveturi al Madrido � forveturi al Novjorko � forveturi al Vaŝingtono � forveturi al Berlino � forveturi al Varno � forveturi al Palermo

2 � mia riĉa onklo � mia riĉa onklino � mia nova edzo � mia ĵaluza edzino � mia surda avo � mia surda avino � mia gaja kuzo � mia ĉarma kuzino � mia ĉarma filo � mia avara eksedzo � mia kara eksedzino � mia severa ekslektoro � miaj gepatroj

31

� miaj geamikoj � miaj gefratoj � miaj gekolegoj � miaj geonkloj � miaj geavoj � miaj gekuzoj � miaj gefiloj � miaj amikoj � miaj kolegoj � geedzoj Robinson � sinjoro Black

38. Ripeto (kial? Ĉar ...; -a; -a –o). Dialogo 38 - Kial ĝuste kun ŝi? a) Mi deziras renkontiĝi kun sinjorino B.B. b) Kial ĝuste kun ŝi? a) Ĉar ŝi estas ĉarma kaj bela.

a) Mi deziras ___(1)___. b) Kial ĝuste kun li (ŝi)? a) Ĉar li (ŝi) estas ___(2)___.

1 � renkontiĝi kun via ĉef(in)o � danci kun via edzo(in)o � flirti kun via najbar(in)o � amuziĝi kun sinjoro Roberto

2 � (tre) ĉarma � (tre) interesa � (tre) riĉa � (tre) simpatia � (tre) bela � (tre) saĝa � (tre) energia � (tre) elokventa � (tre) riĉa kaj malsaĝa � (tre) danĝera vir(in)o � (tre) prudenta vir(in)o � (tre) afabla vir(in)o � (tre) kuraĝa vir(in)o � (tre) serioza homo

39. La ordaj numeraloj (unua, dua, ktp.); la demandoj komenciĝantaj per je kioma?; demandoj pri horoj. Gramatiko La vicmontrajn numeralojn oni formas per la aldono de la finaĵo –a, ekz.: Unu + a = unua Du + a = dua

Tri + a = tria Dek du + a = dek-dua

32

Dudek du + a = dudek-dua La vortoj je kioma? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Je kioma horo? Je la 7-a horo. Dialogo 39 - Je kioma horo? a) Mi deziras rekontiĝi kun vi, sinjoro. b) Je kioma horo? a) Je la 4-a posttagmeze. b) Ĉu vi estas akurata? a) De tempo al tempo.

a) Mi deziras rekontiĝi kun vi, sinjoro (sinjorino). b) Je kioma horo? a) ___(2)___. b) Ĉu vi estas akurata? a) ___(1)___.

1 � de tempo al tempo � kelkfoje � ĉiam � preskaŭ ĉiam � neniam

2 � je la 1 - a (unua) nokte � je la 2 - a (dua) nokte � je la 3 - a (tria) posttagmeze � je la 4 - a (kvara) posttagmeze � je la 5 - a (kvina) posttagmeze � je la 6 - a (sesa) vespere � je la 7 - a (sepa) vespere � je la 8 - a (oka) vespere � je la 9 - a (naŭa) matene � je la 10 - a (deka) antaŭtagmeze � je la 11 - a (dek-unua) antaŭtagmeze � je la 12 - a (dek-dua) nokte

40. La vicmontraj numeraloj (unue, due, ktp.). Gramatiko La adverban formon de la vicmontraj numeraloj oni faras per la finaĵo –e, ekz.: Unu Du Tri Kvar Kvin

Unue Due Trie Kvare kvine

Dialogo 40 - Unue mi devas iri al vendejo!

a) Je kioma horo ni povas iri al la biblioteko? b) Momenton... Unue mi devas iri al la vendejo, due mi devas iri al la poŝtoficejo kaj

33

trie mi devas iri al la apoteko. Ni povas iri al la biblioteko ja la 4-a.

a) Konsentite! Kaj do, ĝis la revido! b) Ĝis la!

a) Je kioma horo ni povas ___(1)___? b) Momenton... Unue mi devas ___(2)___, due mi devas ___(2)___ kaj trie mi devas ___(2)___. Ni povas ___(1)___ ___(3)___. a) Konsentite! Kaj do, ĝis la revido! b) Ĝis la!

1 � renkontiĝi � iri al teatro � iri al filharmonio � iri al (la) matĉo � iri al (la) spektaklo � iri al (la) koncerto

2 � iri al vendejo � iri al apoteko � iri al poŝtoficejo � iri al gazetkiosko � renkontiĝi kun mia frato � telefoni al mia fratino � viziti mian najbaron

3 � je la 3-a posttagmeze � je la 5-a posttagmeze � je la 7-a posttagmeze � je la 8-a posttagmeze � je la 9-a vespere � je la 10-a vespere � je la 11-a vespere � je la 12-a noktomeze

41. La frakciigo kaj la sufkiso –on; demandoj pri horoj ... kioma horo? Gramatiko La frakciigon oni faras per la sufikso –on, kiun oni aldonas al la bazaj numeraloj, ekz.: Du – duono Tri – triono

Kvar – kvarono Kvin – kvinono

Atenton! Kvinono plus kvinono estas du kvinonoj. Dialogo 41 - Kioma horo nun estas? a) Pardonu, sinjorino, ĉu vi povas diri al mi, kioma horo nun estas? b) Jes, volonte. Estas nun kvarono antaŭ la 8-a.

a) Pardonu, sinjor(in)o, ĉu vi povas diri al mi, kioma horo nun estas? b) Jes, volonte. Estas nun ___(1)___.

1 � 10 minutoj post la 7-a � 10 minutoj post la 9-a � 15 minutoj antaŭ la 8-a � 15 minutoj antaŭ la 3-a � 20 minutoj post la 19-a � 20 minutoj post la 23-a � 25 minutoj antaŭ la 14-a

1 � duono antaŭ la 5-a � duono antaŭ la 9-a � duono post la 4-a � duono post la 3-a � kvarono antaŭ la 23-a � kvarono antaŭ la 18-a � kvarono post la 20-a

34

� 25 minutoj antaŭ la 16-a � kvarono post la 12-a 42. La numeraloj kaj demandoj pri horoj. Dialogo 42 - Via horloĝo malbone funkcias! a) Kioma horo? b) Duono antaŭ la 19-a. a) Ŝajnas al mi, ke via horloĝo malbone funkcias! b) Malbone funkcias? a) Mi pensas, ke jes, ĉar laŭ mia horloĝo estas nun kvarono antaŭ la 19-a.

a) Kioma horo? b) ___(1)___. a) Ŝajnas al mi, ke via horloĝo ___(2)___! b) ___(2)___? a) Mi pensas, ke jes, ĉar laŭ mia horloĝo estas nun ___(1)___.

1 � 10 minutoj post la 5-a � 20 minutoj antaŭ la 6-a � 35 sekundoj post la 22-a � 15 sekundoj antaŭ la 18-a � duono antaŭ la 19-a � duono post la 23-a � kvarono antaŭ la 1-a � kvarono post la 4-a

2 � malbone funkcias � malfruas � rapidas

43. La ordaj numeraloj kaj kelkaj kutimaj ĉiutagaj agoj. Dialogo 43 - Je kioma horo vi matenmanĝas? a) Je kioma horo vi matenmanĝas? b) Je la 6-a matene, kaj vi? a) Mi matenmanĝas je la 7-a matene.

a) Je kioma horo vi ___(1)___? b) ___(2)___, kaj vi? a) Mi ___(1)___ ___(2)___.

1 � matenmanĝas � tagmanĝas � vespermanĝas � ellitiĝas � enlitiĝas

2 � je la 7-a matene � je la 8-a matene � je la 9-a vespere � je la 10-a vespere � je la 4-a posttagmeze

35

44. La ordaj numeraloj kaj la demandoj komenciĝantaj per en kioma? Dialogo 44 - En kioma etaĝo vi loĝas? a) En kioma etaĝo vi loĝas? b) En la dua, kaj vi? a) Mi loĝas en la unua etaĝo.

a) En kioma etaĝo vi loĝas? b) ___(1)___, kaj vi? a) Mi loĝas ___(2)___.

1 � en la unua � en la dua � en la tria � en la kvara � en la kvina

2 � en la unua etaĝo � en la dua etaĝo � en la tria etaĝo � en la kvara etaĝo � en la kvina etaĝo � en la partero(=teretaĝo)

45. La preterito (-is). Gramatiko La preterito finiĝas per –is, ekz.: Li skribas leteron. Ŝi lernas Esperanton. Ili diskutas.

Li skribis leteron. Ŝi lernis Esperanton. Ili diskutis.

Dialogo 45 - Kion vi faris hieraŭ vespere? a) Kion vi faris hieraŭ posttagmeze? b) Mi televidis. a) Kun kiu? b) Kun miaj gepatroj.

a) Kion vi faris ___(1)___? b) Mi ___(2)___. a) Kun kiu? b) Kun ___(3)___.

1 � hieraŭ matene � hieraŭ antaŭtagmeze � hieraŭ tagmeze � hieraŭ posttagmeze � hieraŭ vespere � hieraŭ nokte � antaŭhieraŭ matene

2 � ludis tenison � ludis ŝakon � ludis briĝon � diskutis pri filozofio � diskutis pri literaturo � diskutis pri filmarto � diskutis pri la Esperanto-movado

36

� antaŭhieraŭ tagmeze � antaŭhieraŭ vespere 3 � mia edz(in)o � mia amik(in)o � mia direktor(in)o � mia Esperanto - instruist(in)o � mia kuz(in)o � miaj gepatroj � miaj geonkloj � miaj geavoj � miaj gefratoj

� diskutis pri la moderna arto � televidis (=rigardis televidon) � iris al kinejo � iris al teatro � iris al muzeo � lernis Esperanton � lernis zoologion � lernis matematikon � lernis biologion � lernis fizikon � dancis � promenis

46. La preterito (-is) – daŭrigo. Dialogo 46 - Kion vi faris dum la novjara balo? a) Kion vi faris dum la lasta balo de la karnavalo? b) Mi dancis kaj flirtis. a) Kie? b) En la kafejo Sub la verda stelo.

a) Kion vi faris ___(1)___? b) Mi ___(2)___. a) Kun kiu? (Kie?) b) Kun ___(3)___ (___(4)___)

1 � dum la novjara nokto � dum la novjara vespero � dum la novjara balo � dum la lasta vespero � dum la lasta balo 3 � mia edz(in)o � mia amik(in)o � mia direktor(in)o � mia Esperanto-instruist(in)o � mia kuz(in)o � miaj gepatroj � miaj geonkloj � miaj geavoj � miaj gefratoj

2 � dancis tviston � dancis tangon � dancis valson � dancis oberkon � dancis polonezon � dancis fokstroton � dancis sambon � televidis � dancis kaj flirtis 4 � en la kafejo Eva � en la kafejo Esperanto� en la lernejo � en la universitato � en la politekniko � en la filharmonio � en la kinejo Apollo � en la hejmo (=hejme)

37

47. La preterito (-is) – daŭrigo; la sufkiso –il. Gramatiko La sufikso –il montras instrumenton aŭ rimedon, ekz.: Gladi Foti Fajfi Televidi

Gladilo Fotilo Fajfilo televidilo

Dialogo 47 - Mi aŭdis, ke vi aĉetis aŭtomobilon. a) Mi aŭdis, ke vi aĉetis televidilon. b) Jes. Antaŭ du semajnoj. a) Nu, kaj kiel ĝi funkcias? b) Bedaŭrinde nekontentige.

a) Mi aŭdis, ke vi ___(1)___. b) Jes ___(2)___. a) Nu, kaj kiel ĝi funkcias? b) ___(3)___.

1 � aĉetis aŭtomobilon � aĉetis traktoron � aĉetis fotilon � aĉetis televidilon � aĉetis radioricevilon � aĉetis gladilon � aĉetis polvosuĉilon � aĉetis gramofonon � aĉetis kasetofonon � aĉetis skoteron � aĉetis magnetofonon � aĉetis motorciklon � aĉetis glaciŝrankon � aĉetis liton

2 � antaŭ unu tago (semajno, monato, jaro) � antaŭ du tagoj (semajnoj, monatoj, jaroj) � antaŭ tri tagoj � antaŭ kvar tagoj � antaŭ kvin tagoj � antaŭ dek tagoj � antaŭ dek unu tagoj � antaŭ dek du tagoj � antaŭ dek tri tagoj � antaŭ dek kvar tagoj � antaŭ dek kvin tagoj � antaŭ dek ses tagoj

3 � tute bone � sufiĉe bone � kontentige � apenaŭ kontentige � bedaŭrinde tute malbone

48. La frakcio duon- kiel prefikso (duonlitro, duompatro). Gramatiko La frakcio duon- funkcias ankaŭ kiel prefikso kaj ĝi tiam signifas precizan aŭ proksimuman duonon, ekz.: Litro Horo

Duonlitro Duonhoro

Ĝi ankaŭ montras parencecon inter la infanoj de la unua geedziĝo kaj la dua edzo aŭ edzino de la dua geedziĝo, ekz.:

38

Patro Patrino Frato Filo

Duonpatro Duonpatrino Duonfrato Duonfilo

Dialogo 48 - Kion vi aĉetis pasintsemajne? a) Kion vi aĉetis hieraŭ? b) Mi aĉetis stereofonian gramofonon. a) Al via duonparto, ĉu ne? b) Jes, ĝuste.

a) Kion vi aĉetis ___(1)___? b) Mi ___(2)___. a) Al ___(3)___, ĉu ne? b) Jes, ĝuste.

1 � hieraŭ � antaŭhieraŭ � hodiaŭ matene

2 � aĉetis motorbiciklon � aĉetis skoteron � aĉetis transistoran radioricevilon � aĉetis altkvalitan televidilon � aĉetis kolortelevidilon � aĉetis elektran razilon � aĉetis stereofonian gramofonon � aĉetis stereofonian kasetofonon � aĉetis novan biciklon � aĉetis novan zipon � aĉetis navan fotoaparaton(=fotilon)

3 � via patro � via fratino � via avino � via onklo � via filo � via kolego � via amikino � via najbarino � via duonpatro � via duonpatrino � via duonfrato � via duonfratino

49. La demandoj komenciĝantaj per pri kio? Gramatiko La vortoj pri kio? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Pri kio? Pri kio vi aŭdis? Pri kio vi pensas? Dialogo 49 - Pri kio? a) Ĉu vi aŭdis? b) Pri kio? a) Ĉu vi aŭdis, ke gesinjoroj Black divorcis? b) Jes, mi aŭdis pri tio.

a) Ĉu vi aŭdis? b) Pri kio? a) Ĉu vi aŭdis, ke ___(1)___?

39

b) Jes, mi aŭdis pri tio. (Ne, mi ne aŭdis pri tio.)

1 gesinjoroj Black divorcis gesinjoroj Smith forveturis al Beogrado gesinjoroj Ronald forveturis al Sofio Roberto Stano aĉetis vilaon Roberto Stano aĉetis aŭtomobilon Irena Dupoint aĉetis novan televidilon 50. La demandoj pri profesio aŭ studfakultato. Dialogo 50 - Kio estas via profesio? a) Kio estas via studobjekto? b) Mi estas studentino pri la rusa filologio.

a) Kio estas via ___(1)___? b) Mi estas ___(2)___.

1 � profesio � nomo � studobjekto 3 � Georgo Monero � Stanislao Dobek � Sigismundo Nano � Patricia Dajtek � Halina Malinka

2 � ĉasist(in)o � interpretist(in)o � apotekist(in)o � librovendist(in)o � vendist(in)o � komiz(in)o � buĉist(in)o � masonist(in)o � ĉarpentist(in)o � ministr(in)o � fandist(in)o � serurist(in)o � ŝuist(in)o � frizist(in)o � ĝardenist(in)o � presist(in)o � ĵurnalist(in)o � teknikist(in)o

4 � student(in)o pri juro � student(in)o pri agrikulturo � student(in)o pri la pola filologio � student(in)o pri la angla filologio � student(in)o pri la rusa filologio � student(in)o pri la germana filologio

Dialogo 51 - Kio estas sinjoro Johano? a) Kio estas sinjoro Dajtek? b) Li estas domgardisto. a) Nu, kaj lia edzino. Kio ŝi estas? b) Ŝi estas pentristino.

40

a) Kio estas ___(1)___? b) Li (Ŝi) estas ___(2)___. a) Nu, kaj lia (ŝia) ___(3)___. Kio li (ŝi) estas? b) Li (Ŝi) estas ___(2)___.

1 � sinjoro Dajtek � sinjorino Flora � fraŭlino Ĉuĉu

2 � kelner(in)o � kuirist(in)o � tajlor(in)o � kudrist(in)o � ŝpinist(in)o � flegist(in)o � vartist(in)o � advokat(in)o � dentist(in)o � okulist(in)o � kirurg(in)o � arkitekt(in)o � policist(in)o � kemiist(in)o � pentrist(in)o � librotenist(in)o � ŝofor(in)o � masaĝist(in)o � instruist(in)o � muzikist(in)o � pianist(in)o � tradukist(in)o � inspektor(in)o � kontrolist(in)o � inĝenier(in)o � metiist(in)o � domgardist(in)o � mekanikist(in)o

3 � edz(in)o � patr(in)o � frat(in)o � onkl(in)o � amik(in)o � kuz(in)o � av(in)o � fil(in)o

Dialogo 52 - Ne! Li estas malbona! Gramatiko La prefikso mal- montras ideon, kiu estas kontraŭa al la ideo esprimita de la radiko, ekz.: Bona Feliĉa Ami Fermi Bele Rapide Amiko

Malbona Malfeliĉa Malami Malfermi Malbele Malrapide Malamiko

41

Lumo mallumo a) Ĉu Roberto estas bona kelnero? b) Ne! Li estas malbona!

a) Ĉu ___(1)___ estas ___(2)___? b) Ne! Li (ŝi) estas ___(3)___.

1 � Roberto � Irena � via edz(in)o � via amik(in)o � via frat(in)o � via ĉef(in)o

2 � bona kelner(in)o � bona oficist(in)o � sperta instruist(in)o � feliĉa edz(in)o � serioza ĉef(in)o � honesta vendist(in)o � fidela edz(in)o � pacienca klient(in)o � trankvila pacient(in)o

3 � malbona � malsperta � malfeliĉa � malserioza � malhonesta � malfidela � malpacienca � maltrankvila

Dialogo 53 - Ĉu ŝi bone laboras? a) Kio estas fraŭlino Maria? b) Ŝi estas tajpistino. a) Ĉu ŝi rapide tajpas? b) Mi timas, ke ne.

a) Kio estas ___(1)___? b) Li (ŝi) estas ___(2)___. a) Ĉu li (ŝi) ___(3)___ ___(4)___? b) Jes, li (ŝi) ___(3)___ ___(4)___. (Li/ŝi ___(3)___ ___(4)___.) (Mi kredas, ke jes/ne.) (Mi timas, ke ne/jes.)

1 � sinjoro Roberto � sinjorino Dorota � fraŭlino Maria

2 � instruist(in)o � kuracist(in)o � verkist(in)o � laborist(in)o � oficist(in)o � tajpist(in)o

3 � (mal)sperte � (mal)rapide � (mal)bone � (mal)energie � (mal)bele � (mal)efike

4 � instruas � kuracas � oficas � verkas � tajpas � laboras

Dialogo 54 - Unufoje en la monato Gramatiko Al la temp-adjektoj – kiu signas, en kiom da okazoj ripetiĝas ago – apartenas la adjektoj esprimataj per la radiko foj-, ekz.:

42

Unufoje Dufoje Trifoje

Kelkfoje Plurfoje Mulfoje

a) Kiom ofte vi vizitas teatron? b) Unufoje en la monato. a) Ĉu tio estas interesa? b) Ho, jes!

a) Kiom ofte vi ___(1)___? b) ___(2)___. a) Ĉu tio estas ___(3)___? b) Ho, jes! (Sincere dirite, ne!)

1 � vizitas teatron � vizitas diskotekon � vizitas sinjor(in)o Ajn � aĉetas novan robon � aĉetas novan bluzon � aĉetas novan jupon � lernas Esperanton � legas libron � trinkas vinon � manĝas ĉokoladon � flirtas kun XY � ronkas

2 � unufoje en (la) tago � dufoje en (la) nokto � trifoje en (la) semajno � kvarfoje en (la) monato � kvinfoje en (la) jaro � sesfoje � sepfoje

3 � interesa � necesa � bezonata � saĝa � grava � facila � simpla � utila

Dialogo 55 - Kiom ofte li faras tion? a) Kion faras nun via direktoro? b) Li ludas fifron. a) Kiom ofte li faras tion? b) Unufoje en tago.

a) Kion faras nun ___(1)___? b) Li (si) ___(2)___. a) Kiom ofte li (ŝi) faras tion? b) ___(3)___.

1 � via patro � via frato � via filo � via kuzo � via onklo

2 � dancas tangon � lernas Esperanton � deklamas poemon � tradukas tekston � aŭskultas radion

3 � unufoje en (la) tago � dufoje en (la) tago � trifoje en (la) tago � kvarfoje en (la) semajno � sesfoje en (la) semajno

43

� via avo � via kolego � via amiko � via lektoro � via ĉefo � via estro

� ludas tablotenison � manĝas kaĉon � sunbruniĝas � televidas � kantas kaj fajfas � ludas gitaron

� sepfoje en (la) semajno � okfoje en (la) monato � naŭfoje en (la) monato � dekfoje en (la) jaro � kelkfoje en (la) tago � kelkfoje en (la) monato � kelkfoje en (la) jaro � dufoje en (la) nokto

Dialogo 56 - Kion vi faras ĉiuvespere? a) Kion vi faras ĉiuvespere? b) Mi dancas kaj diskutas pri literaturo. a) Kun kiu? b) Kun mia geamikoj.

a) Kion vi faras ___(1)___? b) ___(2)___. a) Kun kiu? b) Kun ___(3)___.

1 � ĉiutage � ĉiunokte � ĉiumatene � ĉiuvespere � ĉiulunde � ĉiumarde � ĉiumerkrede � ĉiuĵaŭde � ĉiuvendrede � ĉiusabate � ĉiudimanĉe � ĉiusemajne � ĉiumonate � ĉiusemajnfine

2 � ludas briĝon � ludas futbalon � ludas ŝakon � lernas Esperanton � aŭskultas stereo - diskojn � aŭskultas radion � televidas � dancas � oscedas � petolas � festenas � diskutas pri literaturo � diskutas pri filmarto � diskutas pri politiko

3 � mia edzi(in)o � mia patri(in)o � mia frat(in)o � mia najbar(in)o � mia nep(in)o � mia av(in)o � mia ĉef(in)o � miaj gepatroj � miaj gefratoj � miaj geamikoj

Dialogo 57 - Ĉu vi faras ĉi tion ĉiutage? Gramatiko La adverbo ĉi montras proksimecon; oni metas ĝin antaŭ aŭ post la montra vorto, ekz.: Tiu Tio Tie

Ĉi tiu (tiu ĉi) Ĉi tio (tio ĉi) Ĉi tie (tie ĉi)

a) Kion faras nun via frato? b) Li ludas tablotenison.

44

a) Ĉu li faras ĉi tion ĉiutage? b) Mi supozas, ke jes.

a) Kion faras nun ___(1)___? b) Li (ŝi) ___(2)___. a) Ĉu li (ŝi) faras ĉi tion ___(3)___? b) ___(4)___.

1 � sinjoro Kowalski � sinjorino Malinowska � fraŭlino Miozoto

2 � skribas leteron al XY � dancas tviston � lernas Esperanton � lernas matematikon � televidas � oscedas � aŭskultas radion � promenas kaj insultas � ludas tablotenison � ludas flugpilkon � ludas korbopilkon � diskutas pri la moderna filmarto � legas libron � legas bildrakonton � legas gazeton � legas ilustritan revuon � legas leteron de Barbara

3 � ĉiutage � ĉiuvespere � ĉiunokte � ĉiusabate � ĉiudimanĉe � ĉiusemajne 4 � jes � ne � povas esti � mi ne scias � mi supozas, ke jes (ne) � mi ne estas certa pri tio

Dialogo 58 - Kion vi faros morgaŭ matene? Gramatiko La futuro finiĝas per –os, ekz.: Mi legas libron Li hokas fiŝojn Ŝi iras al teatro

Mi legos libron Li hokos fiŝojn Ŝi iros al teatro

a) Kion vi faros morgaŭ matene? b) Verŝajne mi ludos briĝon. a) Kun kiu? b) Kun mia geamikoj.

a) Kion vi faros ___(1)___? b) Verŝajne mi ___(2)___. a) Kun kiu? (Por kiu? Al kiu?) b) Kun ___(3)___. (Por ___(3)___.; Al ___(3)___.)

45

1 � morgaŭ matene � morgaŭ tagmeze � morgaŭ posttagmeze � morgaŭ vespere � morgaŭ nokte � postmorgaŭ matene � postmorgaŭ posttagmeze � postmorgaŭ vespere

2 � televidos � dancos � skribos leteron al YX � forveturos al Zakopane � iros al teatro � iros al hospitalo � iros al sanprizorgejo � legos libron � lernos Esperanton � hokos fiŝojn � ludos tablotenison � ludos saksofonon � ludos klarneton � ludos pianon

3 � mia patr(in)o � mia frat(in)o � mia nep(in)o � mia duonfrat(in)o � miaj gepatroj � miaj gefiloj � miaj geamikoj � miaj geavoj

Dialogo 59 - Kion vi faros dimanĉe, se estos suna vetero? a) Kion vi faros dimanĉe, se estos suna vetero? b) Mi ekskursos, kaj vi? a) Verŝajne mi iros al la ĝardeno por iom legi kaj sunbruniĝi.

a) Kion vi faros ___(1)___, se estos ___(2)___ vetero? b) Mi ___(3)___, kaj vi? a) Verŝajne mi ___(3)___.

1 � morgaŭ matene � morgaŭ tagmeze � morgaŭ vespere � postmorgaŭ matene � postmorgaŭ antaŭtagmeze � postmorgaŭ posttagmeze � sabate � dimanĉe

2 � bela � malbela � pluva � neĝa � frosta � suna

3 � iros al la plaĝo por iom sunbruniĝi � iros al la lago por iom naĝi � iros al la rivero por iom naĝi � iros al la baseno por iom naĝi � iros al la parko por iom promeni � iros al la ĝardeno por iom ripozi � ludos tenison � ludos ŝakon � ludos briĝon � legos bildrakontojn � legos malnovajn amleterojn � aŭskultos seriozan muzikon � aŭskultos leĝeran muzikon � ekskursos � vizitos mian amikon por iom babili � vizitos mian fraton por iom klaĉi

46

Dialogo 60 - Kien vi forveturos por la libertempo? Gramatiko La akuzativo montras ankaŭ direkton, ekz.: Dekstre Maldekstre Kie Tie Ĉi tie Hejme

Dekstren Maldekstren Kien Tien Ĉi tien Hejmen

Por montri direkton tre ofte oni aldonas la akuzativon al la substantivoj, kiuj esprimas la nomon de io, kion oni povas eniri, sed tiam la verboj estas antaŭitaj per lokmontra prefikso, ekz.: Eniri (la) domon Eniri (la) loĝejon La vortoj per kio? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Per kio vi vojaĝos? Per kio vi veturos? a) Kien vi intencas forveturi por la libertempo? b) Al Monte Carlo. a) Kun kiu? b) Kun mia frato. a) Kiam vi forveturos? b) Post du semajnoj. a) Per kio vi vojaĝos al Monte Carko? b) Per mia propra motorciklo.

a) Kien vi forveturos por la libertempo? b) Al ___(1)___. a) Kun kiu? b) Kun ___(2)___. a) Kiam vi forveturos? b) ___(3)___. a) Per kio vi vojaĝos al ___(1)___? b) Verŝajne per ___(4)___.

1 � Mamaia � Zakopane � Konstanca � Rivero � Sopot � Naantali � Jalto 2

3 � post du tagoj � post tri tagoj � post kvar semajnoj � post kvin semajnoj � post ses monatoj � post sep monatoj � post ok jaroj � post unu semajno

4 � mia propra aŭtomobilo � mia propra biciklo � mia propra skotero � mia propra aviadilo � mia propra helikoptero � mia propra motorciklo kun kromĉaro � trajno � aŭtobuso

47

� mia patr(in)o � mia frat(in)o � mia koleg(in)o � mia nev(in)o � mia laborkoleg(in)o � miaj geamikoj � miaj gefiloj � miaj geavoj

� post unu monato � post unu jaro

� aŭtoĉaro � aviadilo � helikoptero � ŝipo � motorciklo � skotero � motorbiciklo � biciklo � kosma raketo � trotilo

Dialogo 61 - Do, vi forveturos tien kvinope, ĉu ne? Gramatiko La sufikso –op montras kolektivecon kaj signifas grupe, ĉiuj kune, ekz.: Unu + op = unuope Unuopa Du + op = duope Duopa

Tri + op = triope Triopa Kvar + op = kvarope Kvaropa

a) Ĉu nunjare vi planas libertempi en Varna? b) Jes, mi planas. a) Ĉu vi ne enuos tie? b) Mi ne forveturos tien sola, sed kun Tadeo, Karlo,Petro, kaj Sandro. a) Do, vi forveturos tien kvinope, ĉu ne? b) Mi esperas, ke jes.

a) Ĉu nunjare vi planas libertempi en ___(1)___? b) Jes, mi planas. a) Ĉu vi ne enuos tie? b) Mi ne forveturos tien sola, sed kun ___(2)___. a) Do, vi forveturos tien ___(3)___, ĉu ne? b) Mi esperas, ke jes (ne).

1 � Varna � Zakopane � Sopot � Mamaia � Sicilio � Korsiko � Kaprio

2 � mia koleg(in)o � mia patr(in)o � mia ĉef(in)o � miaj gefratoj � miaj geamikoj � Roberto kaj Nina � Halina kaj Kula � Tadeo, Johano kaj Stefano

3 � duope � triope � kvarope � kvinope � sesope

48

Dialogo 62 - En kiu monato vi planas libertempi? Gramatiko La vortoj en kiu? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: En kiu monato vi planas libertempo? En kiu loko vi intencas libertempi? a) En kiu monato vi planas libertempi? b) En julio. a) Ĉu vi libertempos en Pollando aŭ eksterlande? b) Mi pensas, ke eksterlande. a) En kiu loko? b) Mi ankoraŭ ne decidiĝis.

a) En kiu monato vi planas libertempi? b) ___(1)___. a) Ĉu vi libertempos en Pollando aŭ eksterlande? b) ___(2)___. a) En kiu loko? b) ___(3)___.

1 � en januaro � en februaro � en marto � en aprilo � en majo � en junio � en julio � en aŭgusto � en septembro � en oktobro � en novembro � en decembro

2 � plej verŝajne en Pollando � plej verŝajne en eksterlande � tutcerte en Pollando � tutcerte en eksterlande � mi pensas, ke en Pollando � mi pensas, ke eksterlande

3 � mi ankoraŭ ne scias � mi ankoraŭ ne decidiĝis � en Jastarnia � en Varna

Dialogo 63 - Kiam vi intencas forveturi tien? Gramatiko La prefikso bo- montras parencecon, kiu rezultis el geedziĝo, ekz.: Patro Patrino Frato Filo

Bopatro Bopatrino Bofrato Bofilo

a) Ĉu vi scias, ke mi intencas libertempi en Sopot? b) Ĉu vere? Kun kiu?

49

a) Kun mia bopatrino. b) Kiam vi intencas forveturi tien? a) En aprilo.

a) Ĉu vi scias, ke mi intencas libertempi en ___(1)___? b) Ĉu vere? Kun kiu? a) Kun ___(2)___. b) Kiam vi intencas forveturi tien? a) ___(3)___.

1 � Parizo � Riviero � Mamaia

2 � mia bopatro � mia bopatrino � mia bofrato � mia bofratino � mia bofilo � mia bofilino � mia nep(in)o � mia nev(in)o � mia ĉef(in)o � mia direktor(in)o � mia tajpistino � mia sekretariino

3 � en februaro � en aprilo � en junio � en aŭgusto � en oktobro � en decembro

Dialogo 64 - Ĉu sinjoro Roberto estas franco? Gramatiko La sufikso –an montras membron de grupo, loĝanton de loko, adepton de doktrino, disĉiplon de majstro, ekz.: Varsovio Vilaĝo Kamparo Kristo Lutero Ameriko Usono

Varsoviano Vilaĝano Kamparano Kristano Luterano Amerikano Usonano

a) Ĉu sinjoro Dajtek estas franco? b) Ne, li ne estas franco. Li estas polo. a) Kaj lia ezdino? b) Ŝi estas polino.

a) Ĉu ___(1)___ estas ___(2)___? b) Jes, li (ŝi) estas ___(2)___. (Ne, li/ŝi ne estas ___(2)___.

50

a) Kaj lia (ŝia) ___(3)___? b) Li (Ŝi) estas ___(2)___.

1 � sinjoro Pietras � sinjorino Palinka � fraŭlino Dudek

2 � pol(in)o � franc(in)o � angl(in)o � rus(in)o � german(in)o � hungar(in)o � sved(in)o � norveg(in)o � dan(in)o � nederlandan(in)o � finn(in)o � ruman(in)o � bulgar(in)o � ital(in)o � ĉin(in)o � hispan(in)o � portugal(in)o � svis(in)o � ĉeĥ(in)o � slovak(in)o � alban(in)o � islandan(in)o � usonan(in)o � kanadan(in)o � kuban(in)o � brazilan(in)o � meksikian(in)o � alĝerian(in)o

3 � edz(in)o � frat(in)o � patr(in)o � onkl(in)o � kuz(in)o � najbar(in)o � av(in)o � bopatr(in)o � bofil(in)o

Dialogo 65 - Ĉu vi parolas angle? a) Ĉu vi parolas angle? b) Jes, mi parolas. Mi ankaŭ iomete parolas france. Kaj vi? a) Mi parolas angle kaj hispane.

a) Ĉu vi parolas ___(1)___? b) Jes, mi parolas. Mi ankaŭ iomete parolas ___(1)___. Kaj vi? a) Mi parolas ___(1)___, kaj ___(1)___.

1 � angle � france � germane

1 � hungare � greke � kroate

51

� hispane � pole � ruse � portugale � itale � bulgare � slovake � ĉeĥe

� rumane � finne � svede � dane � nederlande � norvege � serbe

Dialogo 66 - Ĉu vi scipovas paroli Esperante? a) Ĉu vi scipovas paroli Esperante? b) Jes, mi scipovas. Kaj vi? a) Mi ankaŭ scipovas.

a) Ĉu vi scipovas ___(1)___? b) Jes, mi scipovas. Kaj vi? (Bedaŭrinde ne. Kaj vi?) a) Mi ankaŭ scipovas. (Bedaŭrinde ankoraŭ ne.)

1 � konduki aŭtomobilon � konduki skoteron � ludi pianon � ludi fifron � ludi gitaron � ludi tablotenison � ludi briĝon � danci tangon � danci oberkon � trinki vinon � tajpi � stenografi � desegni � pentri

1 � flirti � kanti � ronki � naĝi � remi � kudri � kuiri � turbi � paroli Esperante � paroli angle � paroli ruse � paroli germane � paroli france � paroli hispane

1 � paroli pole � paroli itale � paroli bulgare � paroli slovake � paroli hungare � paroli rumane � paroli portugale � paroli nederlande � paroli dane � paroli svede � paroli norvege � paroli finne � paroli serbe � paroli kroate

Dialogo 67 - En kiu lando vi deziras pasigi vian libertempon? Gramatiko La sufikso –uj signifas landon, en kiu loĝas popolo montrata de la radiko, ekz.: Hungaro Rumano Franco

Hungarujo Rumanujo Francujo

Por la sama celo, sed tamen malpli ofte, oni uzas la sufkson –lando, ekz.: Polo Pollando

52

Dano Danlando Pli kaj pli ofte oni uzas samcele la sufikson, -io, ekz.: Portugalo Italo

Portugalio Italio

La sufikso servas ĉefe por formi landnomojn el la nomoj de ĉefurbo aŭ rivero, ekz.: Meksiko Alĝero Nigero

Meksikio Alĝerio Nigerio

a) En kiu lando vi deziras pasigi vian libertempon? b) En Rumanujo. a) En kiu loko? b) En Konstanca.

a) En kiu lando vi deziras pasigi vian libertempon? b) ___(1)___. a) En kiu loko? b) ___(2)___.

1 � en Pollando � en Danlando � en Finnlando � en Svislando � en Francujo � en Britujo � en Sovetunio � en Usono � en Federacia Respubliko Germanujo � en Germana Demokratia Respubliko � en Hungarujo � en Rumanujo � en Ĉeĥoslovkio � en Jugoslovakio � en Meksikio

1 � en Alĝerio � en Hispanio � en Portugalujo � en Italio � en Bulgarujo � en Brazilo � en Kanado � en Venezuelo � en Urugvajo � en Panamo � en Kubo � en Kongio � en Rumanujo � en Norvegujo

2 � en Helsinki � en Monte Carlo � en Parizo � en Londono � en Mamaia � en Varna � en Dubrovnik � en Sprit � en Hollywood � en San Francisco � en Jalto

Dialogo 68 - Kie vi kutime pasigas vian libertempon? Gramatiko La sufikso –ar montras kolekton de la objektoj aŭ ekzistaĵoj, kiuj estas samspecaj kaj formas unu tuton, ekz.: Monto Gazeto Estro

Adreso Montaro Gazetaro

53

Estraro Adresaro a) Kie vi kutime pasigas vian libertempon? b) Tio dipendas. Kelkfoje apud la Nigra Maro, kelkfole apud la lago Balatono. a) Kaj kien vi intencas forveturi nunjare? b) Al Pisanica. a) Ĉu vi intencas kunpreni librojn? b) Mi intencas kunpreni nur horaron.

a) Kie vi kutime pasigas vian libertempon? b) Tio dipendas. Kelkfoje ___(1)___, kelkfoje ___(1)___. a) Kaj kien vi intencas forveturi nunjare? b) Al ___(2)___. a) Ĉu vi intencas kunpreni librojn? b) Mi intencas kunpreni nur ___(3)___.

1 � apud la Nigra Maro � apud la Balta Maro � apud la lago Balatono � sur Kanariaj Insuloj � sur Bahama Insuloj � en (la) montaro � en (la) kamparo

2 � Mamaia � Dubrovnik � Ustka � Balaton-Fŭred � tendaro en Zakopane

3 � horaron � Esperanto-vortaron � frazaron por turistoj � adresaron de E-kluboj

Dialogo 69 - Ĉu vi libertempos kune kun via pranepo? Gramatiko La prefikso pra- montras gradon de parencecon, ekz.: Patro Avo Nepo

Prapatro Praavo Pranepo

Atenton! La prefikso pra- montras ankaŭ antaŭtempecon kaj iafoje ligiĝantan kun tio primitivecon, ekz.: Malnova Historio Homo

Pramalnova Prahistorio Prahomo

a) Kie vi intencas libertempi nunjare? b) Apud la Nigra Maro. Kaj vi? a) Mi intencas libertempi apud la lago Balatono. b) Ĉu vi intencas libertempi kune kun via pranepo? a) Jes, ni intencas libertempi kune.

54

a) Kie vi intencas libertempi nunjare? b) ___(1)___. Kaj vi? a) Mi intencas libertempi ___(1)___. b) Ĉu vi libertempos kune kun ___(2)___? a) Jes, ni intencas libertempi kune. (Ne, mi intencas libertempi sola.)

1 � en la montaro Tatroj � en la montaro Karpatoj � en montaro � en arbaro � en la arbarego Kampinos � apud la lago Balatono � apud la lago Mamry � apud la lago rivero Utrata � apud la Nigra Maro � apud la Balta Maro � sur la marbordo de Gdansk � sur la dezerto Gobi

2 � via edz(in)o � via patr(in)o � via frat(in)o � via fil(in)o � via amik(in)o � via lektor(in)o � via bopatr(in)o � via bofil(in)o � via bofrat(in)o � via onkl(in)o � via av(in)o � via praav(in)o � via pranep(in)o

Dialogo 70 - Je kioma horo vi razas vin? Gramatiko La refleksivo estas uzata nur ĉe la tria persono, ekz.: Mi lavas min Vi lavas vin Li lavas sin Ŝi lavas sin

Ni lavas nin Vi lavas vin Ili lavas sin

a) Je kioma horo vi razas vin? b) Je la 7-a matene, kaj vi? a) Mi kombas min je la 6-a matene.

a) Je kioma horo ___(1)___? b) ___(3)___, kaj vi? a) ___(2)___, ___(3)___.

1 � vi vestas vin � vi razas vin � vi kombas vin � vi pudras vin � vi ŝminkas vin � vi lavas vin

2 � mi vestas min � mi razas min � mi kombas min � mi pudras min � mi ŝminkas min � mi lavas min

3 � je la 6-a matene � je la 7-a matene � je la 4-a posttagmeze � je la 5-a posttagmeze � je la 8-a vespere � je la 9-a vespere

55

� vi banas vin � mi banas min � je la 10-a vespere Dialogo 71 - Li razas sin kvarfoje en la semajno. a) Kiom ofte vi razas vin, sinjoro? b) Kelkfoje en al semajno. a) Kaj via frato? b) Li razas sin trifoje en la semajno.

a) Kiom ofte ___(2)___? b) ___(1)___, ___(3)___. a) Kaj ___(5)___? b) ___(4)___, ___(3)___.

1 � mi vestas min � mi razas min � mi kombas min � mi pudras min � mi ŝminkas min � mi alivestas min � mi amuzas min � mi lavas min

2 � vi vestas vin � vi razas vin � vi kombas vin � vi pudras vin � vi ŝminkas vin � vi alivestas vin � vi amuzas vin � vi lavas vin

3 � unufoje en la tago � dufoje en la tago � trifoje en la semajno � kvarfoje en la semajno � kelkfoje en la monato

4 � Li (ŝi) vestas sin � Li (ŝi) razas sin � Li (ŝi) kombas sin � Li (ŝi) pudras sin � Li (ŝi) ŝminkas sin � Li (ŝi) alivestas sin � Li (ŝi) lavas sin � Li (ŝi) amuzas sin

5 � via frato � via fratino � via patro � via patrino � via amiko � vai amikino � via najbaro � via najbarino

Dialogo 72 - Li ĝuste kombas sin. Gramatiko La prefikso vic- montras personon, kiu laŭbezone anstataŭas, ekz.: Prezidanto Direktoro

Vicprezidanto Vicdirektoro

a) Pardonu, sinjorino, kie nun estas la direktoro? b) Li ĝuste kombas sin, sed li tuj venos ĉi tien.

a) Pardonu, sinjor(in)o, kie nun estas ___(1)___? b) Li (ŝi) ĝuste ___(2)___, kaj (sed) li (ŝi) ___(3)___.

56

1 � via edz(in)o � via fil(in)o � via amik(in)o � via frat(in)o � la kelner(in)o � la ŝofor(in)o � la prezidant(in)o � la vicprezidant(in)o � la direktor(in)o � la vicdirektor(in)o � la ministr(in)o � la vicministr(in)o

2 � alivestas sin � vestas sin � razas sin � kombas sin � pudras sin � ŝminkas sin � lavas sin � amuzas sin � preparas sin al grava komferenco

3 � tuj venos ĉi tien � tuj estos preta � baldaŭ revenos

Dialogo 73 - Ni tuj alivestos nin kaj baldaŭ venos al vi. a) Kiam vi kaj via edzo venos al ni? b) Ni tuj alivestos nin kaj baldaŭ venos al vi.

a) Kiam ___(1)___ venos al ni? b) ___(2)___ kaj baldaŭ venos al vi!

1 � vi kaj via edz(in)o � vi kaj via frat(in)o � vi kaj via kuz(in)o � vi kaj via najbar(in)o

2 � Ni tuj alivestos nin � Ni tuj lavos nin � Ni tuj kombos nin � Ni tuj preparos nin

Dialogo 74 - Kion faras viaj gepatroj? a) Kion faras viaj gepatroj? b) Ili alivestas sin.

a) Kion faras ___(1)___? b) ___(2)___.

1 � viaj gepatroj � viaj gefratoj � viaj gefiloj � Halina kaj Irena � Andreo kaj Tadeo

2 � ili alivestas sin � ili lavas sin � ili amuzas sin � ili ŝminkas sin � ili preparas sin al la ekzameno � ili preparas sin al la vojaĝo

57

Dialogo 75 - Ĉu vi intencas aĉeti por vi aŭtomobilon? Gramatiko La sufikso –uj montra objekton, kiu entenas pli aŭ malpli grandan kvanton da aliaj objektoj, kiujn montras la radiko, ekz.: Cindro Sukero Salo Butero

Cindrujo Sukerujo Salujo Buterujo

a) Ĉu vi intencas aĉeti por vi aŭtomobilon? b) Jes, mi intencas aĉeti por mi aŭtomobilon. a) Kaj via frato? Kion li intencas aĉeti por si? b) Li intencas aĉeti por si biciklon.

a) Ĉu vi intencas aĉeti por vi ___(1)___? b) Jes, mi intencas aĉeti por mi ___(1)___. a) Kaj ___(2)___? Kion li (ŝi) intencas aĉeti por si? b) Li (ŝi) intencas aĉeti por si ___(3)___.

1 � aŭtomobilon � skoteron � kolor-televidilon � stereofonian magnetofonon � stereofonian gramofonon � domon � arĝentan cigaredujon

2 � via edz(in)o � via frat(in)o � via patr(in)o

3 � oran sukerujon � ledan monujon � lignan piprujon � lignan salujon � plastan paperujon � plastan monpaperujon � vitran buterujon

Dialogo 76 - Ĉu ili ankaŭ intencas aĉeti por si novajn meblojn? a) Ĉu vi kaj Barbara intencas aĉeti por vi novajn meblojn? b) Jes, vere, ni intencas aĉeti por ni novajn meblojn? a) Kaj viaj geamikoj? Ĉu ili ankaŭ intencas aĉeti por si novajn meblojn? b) Jes, ili ankaŭ intencas aĉeti por si novajn meblojn.

a) Ĉu vi kaj ___(1)___ intencas aĉeti por vi ___(2)___? b) Jes, vere, ni intencas aĉeti por ni ___(2)___. a), Kaj ___(3)___? Ĉu ili ankaŭ intencas aĉeti por si ___(2)___? b) Jes, ili ankaŭ intencas aĉeti por si ___(2)___.

1 � Barbara � Karlo � via edz(in)o

2 � novajn meblojn � novajn ŝuojn � novajn bretarojn � novan glaciŝrankon � alian aŭtomobilon

3 � viaj geamikoj � viaj genajbaroj � viaj gepatroj

58

� alian polvosuĉilon � kroman radioricevilon � kroman biciklon

Dialogo 77 - Li ĝuste riparas sian gladilon. a) Kie estas nun sinjoro Kowalski? b) Li estas en la dormoĉambro. a) Kion li faras tie? b) Li ĝuste vartas sian filinon.

a) Kie estas nun ___(1)___? b) Li (ŝi) estas ___(2)___. a) Kion li (ŝi) faras tie? b) Li (ŝi) ĝuste ___(3)___.

1 � sinjoro Dermo � sinjorino Muma � fraŭlino Lula � via patr(in)o � via edz(in)o � via frat(in)o � via amik(in)o � via najbar(in)o � via nev(in)o

2 � en la garaĝo � en la ĉambro � en la kuirejo � en la banĉambro � en la dormoĉambro � en la manĝoĉambro � en la antaŭĉambro � en la vestiblo � en la ŝtuparejo � en la subtegmento � en la kelo

3 � riparas sian (novan) aŭtomobilon � riparas sian (novan) gladilon � riparas sian (novan) polvosuĉilon � riparas sian (novan) televidilon � razas sian barbon � batas sian edz(in)on � batas sian fil(in)on � finas sian laboron � gladas sian ĉemizon � brosas sian mantelon � brosas sian pantalonon � brosas sian robon � vartas sian edz(in)on � tiklas sian frat(in)on � pinĉas sian koleg(in)on � pudras sian vizaĝon � pudras sian vangon � ŝminkas siajn lipojn � kombas siajn harojn

Dialogo 78 - Li pomadas siajn harojn. a) Kion faras nun sinjoro Tomato? b) Li pomadas siajn harojn. a) Kaj kion faras lia edzino? b) Ŝi ludas violonon.

a) Kion faras nun ___(1)___? b) Li (ŝi) ___(2)___. a) Kaj kion faras lia (ŝia) ___(3)___? b) Li (ŝi) ___(4)___.

59

1 � sinjoro Terpomo � sinjorino Kukumo � fraŭlino Tomato 3 � edz(in)o � koleg(in)o � onkl(in)o � kuz(in)o � najbar(in)o

2 � preparas matenmanĝon � preparas tagmanĝon � preparas vespermanĝon � bakas babaon � faras torton � kudras por si pantalonon � kudras por si robon � manĝas kaĉon � manĝas supon � manĝas bulkon kun ŝinko � manĝas panon kun konfitaĵo � manĝas buterpanon kun fromaĝo � manĝas buterpanon kun kolbaso

4 � rigardas televidon � aŭskultas radion � lernas Esperanton � ludas briĝon � ludas violonon � trinkas bieron � trinkas kakaon � trinkas tizanon � ŝmiras panon per butero � ŝmiras bulkon per margarino � ŝmiras bulkon per marmelado � ŝmiras bulkon per konfitaĵo � infuzas kafon � infuzas teon � infuzas tizanon � hakas lignon � suĉas pastelojn � pomadas sian vizaĝon � pomadas siajn harojn � pomadas siajn lipharojn � pomadas siajn manojn � pudras siajn manojn � pudras siajn vangojn � ŝminkas siajn lipojn

Dialogo 79 - Ĉu vi estas tiel gaja, kiel sinjoro Fifro? Gramatiko La supereca komparativo esprimiĝas per la adverbo pli, kiun oni metas antaŭ la adjektivo; la komplementon enkondukas ol, ekz.: Alta Diligenta Juna

Pli alta ol Pli diligenta ol Pli juna ol

La malsupereca komparativo esprimiĝas per la adverbo malpli, antaŭ la adjektivo; la komplementon enkondukas ol, ekz.: Alta Diligenta Juna

Malpli alta ol Malpli diligenta ol Malpli juna ol

La egaleca komparativo esprimiĝas i.a. per la adverbo tiel, kiun oni metas antaŭ la adjektivo; la komplementon enkondukas kiel, ekz.: Ŝi estas tiel alta, kiel mi.

60

Li estas tiel diligenta, kiel Karlo. Ŝi estas tiel juna, kiel ŝia fratino. a) Mi deziras renkontiĝi hodiaŭ kun magistro Tomato. b) Ĉu li estas tiel gaja kiel sinjoro Fifro? a) Li estas eĉ multe pli gaja ol sinjoro Fifro. b) Ĉu vere? a) Tutcerte.

a) Mi deziras renkontiĝi hodiaŭ kun ___(1)___. b) Ĉu li (ŝi) estas tiel ___(2)___ kiel ___(1)___? a) Li (ŝi) estas eĉ pli ___(2)___ ol ___(1)___. b) Ĉu vere? a) Tutcerte.

1 � sinjoro Terpomo � sinjorino Frambo � fraŭlino Kukumo � magistro Tomato � serĝento Fifro � kaporalo Pafo � Kolonelo Salvo

2 � alta � afabla � korpulenta � gaja � grasa � svelta � larĝstatura � brava � sentimentala

2 � belaspekta � ĉarma � simpatia � kapabla � diligenta � ruza � prudenta � saĝa

Dialogo 80 - Li estas la plej avara homo en nia familio. Gramatiko La superlativo relativa esprimiĝas per la adverbo plej (aŭ malplej), kiun oni metas antaŭ la adjektivo (antaŭ plej troviĝas tiam la artikoloj); la komplementon enkondukas la prepozicio el aŭ en, kiam tiu komplemento montras aferojn samnaturajn aŭ samkarakterajn kiel ĉe la kvalitposedanto: La plej bela en nia urbo. La plej diligenta el ĉiuj lernantoj. La malplej serioza en la tuta urbo. Tre ofte oni uzas duoblan prepozicion el inter, ekz: La plej rapida el inter la gelernantoj. La malplej rapida el inter la geknaboj. a) Mi deziras renkontiĝi hodiaŭ kun magistro Karoto. b) Ĉu li estas tiel serioza kiel direktoro Tomato? a) Li estas multe pli serioza ol direktro Tomato. b) Ĉu vere? a) Tutcerte. Li estas la plej serioza fakestro en nia instituto.

61

a) Mi deziras renkontiĝi hodiaŭ kun ___(1)___. b) Ĉu li (ŝi) estas tiel ___(2)___ kiel ___(1)___? a) Li (ŝi) estas multe pli ___(2)___ ol ___(1)___. b) Ĉu vere? a) Tutcerte. Li (ŝi) estas (la) plej ___(2)___ ___(3)___ ___(4)___.

1 � sinjoro Kukumo � sinjorino Akvomelono � direktoro Tomato � magistro Karoto

2 � interesa � bela � alta � serioza � korpulenta � grasa � svelta � forta � belstatura � sincera � ŝika � larĝstatura � brava � ekstravaganca � avara � malavara � sentimentala � romantika � sprita � agrabla � severa � kurioza � talenta � freneza � stulta � delikata

3 � vir(in)o � sciencist(in)o � fraŭl(in)o � estr(in)o � lektor(in)o � fakestr(in)o � traktorist(in)o � ŝofor(in)o

4 � en nia urbo � en nia urbeto � en nia vilaĝo � en nia vilaĝeto � en nia fabriko � en nia fabriketo � en nia kolĥozo � en nia katedro � en nia firmado � en nia uzino � en nia institucio � en nia entrepreno � en nia kombinato � en nia kooperativo � en nia lernejo � en nia establo � en nia instituto � en nia subinstituto � en nia laborejo � en nia laboratorio � en nia familio

Dialogo 81 - Ŝi tajpas plej rapide en la tuta urbo. Gramatiko La supereza komparativo (same kiel ĉe la adjektivoj) esprimiĝas per la adverbo pli, kiun oni metas antaŭ la adverbo; la komplementon enkondukas ol, ekz: Ŝi laboras pli diligente ol mi. Li instruas pli sperte ol mi. La malsupereza komparativo esprimiĝas per malpli, ekz: Mi tajpas malpli rapide ol ŝi. Ili laboras malpli efike ol ni. La egaleca komparativo esprimiĝas i.a. per tiel, ekz:

62

Ŝi kantas tiel bele, kiel Barbara. Li kuras tiel rapide, kiel Karlo. La superlativo (same kiel ĉe la adjektivoj) esprimiĝas per plej (aŭ malplej), ekz: Li kuras plej rapide el ĉiuj. Ŝi laboras plej diligente el la tuta klaso. Li verkas malplej interese. a) Ĉu vi konas sinjorinon Plor? b) Jes, mi konas ŝin. Ŝi estas tajpistino, ĉu ne? a) Jes, ŝi estas. b) Ĉu ŝi tajpas tiel rapide kiel Barbara? a) Ŝi tajpas eĉ multe pli rapide ol Barbara. b) Ĉu vere! a) Jes, vere! Ŝi tajpas plej rapide en la tuta urbo.

a) Ĉu vi konas ___(1)___? b) Jes, mi konas lin (ŝin). Li (Ŝi) estas ___(2)___, ĉu ne? a) Jes, li (ŝi) estas. b) Ĉu li (ŝi) ___(3)___ tiel ___(4)___ kiel ___(1a)___? a) Li (Ŝi) ___(3)___ eĉ (multe) pli ___(4)___ ol ___(1a)___. b) Ĉu vere! a) Jes, vere! Li (Ŝi) ___(3)___ plej, ___(4)___ ___(5)___.

1 � sinjorinon Plor � sinjoron Kor � fraŭlinon Mer 1a � sinjorino Plor � sinjoro Kor � fraŭlino Mer

2 � tajpist(in)o � instruist(in)o � oficist(in)o � verkist(in)o

3 � tajpas � kuracas � instruas � laboras � verkas � oficas

4 � sperte � rapide � bone � energie � efike � honeste � precize � diligente � sekure

5 � en la tuta urbo � en la tuta vilaĝo � en la tuta oficejo � en la tuta fabriko

Dialogo 82 - Mi deziras aĉeti kilogramon da pano. Gramatiko La prepozicio da rilatigas substantivojn, kiuj esprimas pli aŭ malpli difinitan kvanton, nombron, grandon, pezon, ekz: Kilogramo da pano. Du litroj da lakto. Dek dekagramoj de ŝinko.

Malmute da mono. Iom da tempo.

a) Kien vi rapidas, sinjorino? b) Mi iras al vendejo.

63

a) Kion vi deziras aĉeti? b) Mi deziras aĉeti kilogramon da pano kaj 20 dekagramojn da ŝinko.

a) Kien vi rapidas, sinjor(in)o? b) Mi iras al ___(1)___. a) Kion vi deziras aĉeti? b) Mi deziras ___(2)___.

1 � (la) magazeno � (nia) butiko � vendejo

2 � aĉeti tri citronojn � aĉeti kvar citronojn � aĉeti kvin oranĝojn � aĉeti ses oranĝojn � aĉeti 15 dekagramojn da butero � aĉeti 15 dekagramojn da ŝinko � aĉeti 15 dekagramojn da salo � aĉeti kilogramojn da viando � aĉeti kilogramojn da faruno � aĉeti kilogramojn da rizo � aĉeti kilogramojn da butero � aĉeti kilogramojn da margarino � aĉeti kilogramojn da pano � aĉeti du kilogramojn da faruno � aĉeti du kilogramojn da rizo � aĉeti du kilogramojn da pano � aĉeti litron da lakto � aĉeti du litron da lakto

Dialogo 83 - Ĉu vi havas sufiĉe da mono por tio? a) Kien vi iras, sinjoro? b) Al vendejo. a) Kion vi intencas aĉeti? b) Botelo da konjako kaj du skatolojn da cigaredoj. a) Ĉu vi havas sufiĉe da mono por tio? b) Certe sufiĉe.

a) Kien vi iras, sinjor(in)o? b) Al ___(1)___. a) Kion vi intencas aĉeti? b) ___(2)___. a) Ĉu vi havas sufiĉe da mono por tio? b) Certe sufiĉe.

1 � (la) vendejo � (nia) butiko

2 � skatolon da almetoj � skatolon da cigaredoj

64

� magazeno � skatolon da bombonoj � litron da lakto � duonkilogramon da oranĝoj � duonkilogramon da citronoj � kvaronkilogramon da bombonoj � kvaronkilogramon da nuksoj � kilogramon da viando � kilogramon da sukero � sakon da rizo � sakon da sukero � sakon da salo � kilogramon da pomoj � kilogramon da terpomoj � botelon da lakto � botelon da biero � botelon da vino � botelon da konjako

Dialogo 84 - Je kioma horo vi tagmanĝas? Gramatiko La sufkiso –aĵ esprimas objekton koncernatan de la radiko, rezulton de ago kaj manĝaĵon faritan el la materialo montrita de la radiko, ekz: Bela Vidi Kokino Ansero Skribi Dolĉa

Belaĵo Vidaĵo Kokinaĵo Anseraĵo Skribaĵo Dolĉaĵo

a) Je kioma horo vi tagmanĝas? b) Je la 15-a. a) Nu, kaj, kion vi plej ofte prenas por la tagmanĝo? b) Plej ofte mi prenas bovaĵon kun terpomojn kaj saŭco.

a) Je kioma horo vi ___(1)___? b) ___(2)___. a) Nu, kaj, kion vi plej ofte ___(3)___? b) Plej ofte mi prenas ___(4)___.

1 � matenmanĝas � lunĉas � tagmanĝas � vespermanĝas 2

3 � matenmanĝas � lunĉas � tagmanĝas � vespermanĝas � vespermanĝas

4 � buterpanon kun ŝinko � buterpanon kun marmelado � bulkon kun butero � bulkon kun margarino � buljonon kaj bovaĵon kun terpomoj

65

� je la 6-a � je la 7-a � je la 12-a � je la 14-a � je la 17-a � je la 19-a

� prenas por la lunĉo � prenas por la matenmanĝo � prenas por la tagmanĝo � prenas por la vespermanĝo

� buljonon kaj bovaĵon kun farunbuloj � kokinaĵon kun terpomoj kaj saŭco � anseraĵon kun farunbuloj � anseraĵon kun rizo kaj saŭco � pilafon

Dialogo 85 - Ĉu vi ŝatas trinki kafon? a) Ĉu vi ŝatas trinki kafon? b) Jes, mi ŝatas, sed mi preferas trinki vinon.

a) Ĉu vi ŝatas ___(1)___? b) Jes, mi ŝatas, sed mi preferas ___(2)___.

1 � trinki kafon � trinki kakaon � trinki teon � trinki bieron � trinki akvon � trinki kompoton � baki kukojn � kuiri supon � kuiri terpomojn

2 � friti omletojn � suĉi pastelojn � suĉi bombonojn � suĉi lekbombonojn � manĝi kolbason � manĝi ŝinkon � manĝi mortadelon � manĝi nuksojn � manĝi kotletojn

Dialogo 86 - Mi preferas glaciaĵon! a) Ĉu vi ŝatas mineralan akvon? b) Ne tre. Mi preferas bieron.

a) Ĉu vi ŝatas ___(1)___? b) Ne tre. Mi preferas ___(2)___.

1 � akvon � mineralan akvon � sodakvon � kompoton � ananasan sukon � oranĝan sukon � tomatan sukon � glaciaĵon � varman kafon � varman teon � malvarman akvon � malvarman sukon

2 � aperitivon � bieron � brunan bieron � helan bieron � porteron � koktelon � ĉokoladon � kafon � teon

66

Dialogo 87 - Mi preferas knelojn kun terpomoj. a) Ĉu vi ŝatas frititajn ovojn kun kolbaso? b) Ne tre. Mi preferas bovaĵon kun nudelo kaj legomoj.

a) Ĉu vi ŝatas ___(1)___? b) Ne tre. Mi preferas ___(2)___.

1 � tomatan supon � kukuman supon � legoman supon � fruktan supon

2 � frititajn ovojn kun kolbaso � frititajn ovojn sen kolbaso � frititajn ovojn kun ŝinko � knelojn kun terpomoj � bovaĵon kun terpomoj � bovaĵon kun nudelo kaj legomojn

Dialogo 88 - Ĉu vi volonte trinkas konjakon? a) Ĉu vi volonte trinkas kafon laŭ la turka maniero? b) Jes, volonte, tamen mi pli ŝatas kafon laŭ la itala maniero.

a) Ĉu vi volonte trinkas ___(1)___? b) Jes, volonte, tamen mi pli ŝatas ___(2)___.

1 � lakton � kakaon � kefiron � kafon kun kremo � kafon laŭ la turka maniero � kafon laŭ la itala maniero � kafon laŭ la hungara maniero � likvoron � brandon � rumon � vinon � medon � konjakon

2 � citron-sukon � citron-sukon kun sodakvo � oranĝ-sukon � oranĝ-sukon kun sodakvo � teon kun citrono � teon kun konjako � teon kun rumo � teon kun lakto � teon kun kremo

Dialogo 89 - Ĉu vi volonte manĝas bovidaĵon kun terpomoj? a) Ĉu vi volonte manĝas buljonon kun pasteĉoj? b) Jes, volonte, tamen mi pli ŝatas fruktan supon.

a) Ĉu vi volonte manĝas ___(1)___? b) Jes, volonte, tamen mi pli ŝatas ___(2)___.

1 � buljonon kun pasteĉoj

2 � bovaĵon kun terpomoj

67

� tomatan supon � kukuman supon � legoman supon � fruktan supon � fungan supon

� bovidaĵon kun farunbuloj � kokinaĵon kun terpomoj kaj saŭco � anseraĵon kun nudelo kaj legomoj � knelojn kun terpomoj kaj saŭrkraŭto � frititajn ovojn kun ŝinko

Dialogo 90 - Kiu trinkaĵo estas plej bongusta? a) Kiu trinkaĵo, laŭ via opinio, estas plej bongusta? b) Mi pensas, ke citron-suko kun sodakvo.

a) Kiu trinkaĵo, laŭ via opinio, estas (la) plej bongusta? b) Mi pensas, ke ___(1)___.

1 � akvo � minerala akvo � aperitifo � biero � bruna biero � portero � koktero � ĉokolado � kafo kun kremo � kafo kun lakto � kafo laŭ turka maniero � kafo laŭ itala maniero � kakao � likvoro � brando � medo � rumo � ananasa suko � framba suko � oranĝa suko

1 � citron-suko � citron-suko kun sodakvo � oranĝ-suko � oranĝ-suko kun sodakvo � teo kun citron-suko � teo kun konjako � teo kun lakto � teo kun rumo � viskio kun sodakvo � vodko kun citron-suko (= citronvodko) � vodko kun oranĝ-suko(= oranĝvodko) � vodko laŭ la pola maniero(= pola vodko) � vodko laŭ la rusa maniero(= rusa vodko) � blanka vino � ruĝa vino � seka vino � dolĉa vino � deserta vino � ĉampano � tomata suko

Dialogo 91 - Kiu manĝaĵo estas plej bongusta? a) Kiu manĝaĵo, laŭ via opinio, estas plej bongusta? b) Laŭ mia opinio, plej bongusta estas kokinaĵo kun terpomoj kaj legomoj.

a) Kiu manĝaĵo, laŭ via opinio, estas plej bongusta? b) Laŭ mia opinio, plej bongusta(j) estas ___(1)___.

1 � buljono � tomata supo � kukuma supo

1 � tripoj kun bulko � bifsteko laŭ tatara maniero � bovaĵo kun terpomoj

68

� legoma supo � frukta supo � funga supo � lakta supo � tripa suko � frititaj ovoj kun kolbaso � frititaj ovoj kun ŝinko � kneloj kun terpomoj

� bovaĵo kun nudelo kaj legomoj � bovaĵo kun farunbŭloj � kokinaĵo kun terpomoj kaj saŭco � porkaĵo kun farunbuloj kaj mustarda saŭco � anasaĵo kun terpomoj kaj legomoj � anseraĵo � pilafo

Dialogo 92 - Kiu tago estas hodiaŭ? Gramatiko La tempopunkton oni montras per diversaj prepozicioj (ekz: je, en, ĉe), sed ankaŭ per akuzativo, ekz: Mi estos ĉe vi 10 minutojn antaŭ la 7-a. Mi venos al vi 5 minutojn post la 4-a. Li telefonos al vi 20 minutojn post la 18-a. a) Pardonu, kiu tago estas hodiaŭ? b) Hodiaŭ estas ĵaudo. a) Ĉu vi memoras, ke ĵaude vi promesis ripari mian radioricevilon? b) Kompreneble. Mi estos ĉe vi kvaronhoron antaŭ la 18-a.

a) Pardonu, kiu tago estas (estos) ___(1)___? b) ___(1)___ estas (estos) ___(2)___. a) Ĉu vi memoras, ke ___(3)___ vi promesis ___(4)___? b) Kompreneble. Mi estos ĉe vi ___(5)___.

1 � hodiaŭ � morgaŭ � postmorgaŭ 2 � lundo � mardo � merkredo � ĵaŭdo � vendredo � sabato � dimanĉo

3 � lunde � marde � merkrede � ĵaŭde � vendrede � sabate � dimanĉe

4 � helpi al mi en mia laboro � helpi al mi lerni Esperanton � helpi al mi lerni fizikon � instrui al mi tviston � instrui al mi rock and roll � ripari mian televidilon � ripari mian skoteron � ripari mian radioricevilon

5 � 10 minutojn antaŭ la 7-a � 20 minutojn post la 4-a � 25 minutojn post la 19-a � kvaronhoron post la 18-a � kvaronhoron antaŭ la 20-a � duonhoron post la 7-a (= duonhoron antaŭ la 8-a)

69

Dialogo 93 - Kioma tago estas hodiaŭ? Gramatiko En ĉi tiu dialogo ni prezentas pliajn ekzemplojn de la esprimado de tempopunkto en la frazoj, kiuj montras daton de ago, ekz: Mi venos al vi la 10-an de la kuranta monato. Li forveturos al Romo la 4-an de majo. Atenton! Kiam temas pri simpla indiko de dato, oni ne uzas la akuzativon, ekz: Hodiaŭ estas la 6-a. Morgaŭ estos la 7-a. a) Mi intencas forveturi al Vroclavo. b) Kiam? a) La 10-an de kuranta monato. b) Kioma tago estas hodiaŭ? a) Hodiaŭ estas la 8-a. b) Do vi forveturos jam postmorgaŭ? a) Jes, sinjoro.

a) Mi intencas ___(1)___. b) Kiam? a) ___(2)___. b) Kioma tago estas hodiaŭ? a) Hodiaŭ estas ___(3)___. b) Do vi forveturos jam morgaŭ (postmorgaŭ)? a) Jes, sinjor(in)o.

1 � forveturi al Zakopane � forveturi al Mamaia � forveturi al Novjorko � forveturi al Mielno � forveturi al Miami � forveturi al Varna � forveturi al Palermo � forveturi al Riviero

2 � la 10-an de la kuranta monato � la 18-an � la 23-an � la 29-an

3 � la 9-a � la 17-a � la 22-a � la 28-a

Dialogo 94 - Kion vi farus, se vi havus multe da mono? Gramatiko La kondicionalo finiĝas per –us, ekz: Mi aĉetus aŭtomobilon, se... Li lernus Esperanton, se... Ŝi forveturus al Moskvo, se...

70

a) Kion vi farus, se vi havus multe da mono? b) Se mi havus multe da mono, mi aĉetus por mi belan skoteron.

a) Kion vi farus, se vi havus ___(1)___? b) Se mi havus ___(1)___, mi ___(2)___.

1 � multe da mono � multe da kuraĝo � multe da tempo � multe da pacienco

2 � lernus Esperanton � ludus violonon � ludus fifron � rigardus televidon � ĉiutage promenus kun vi � ĉiutage babilus kun vi en Esperanto � forveturus al Parizo � forveturus al Havajo � forveturus al Hollywood � forveturus al Mielno � aĉetus por mi belan aŭtomobilon � aĉetus por mi belan florpoton � aĉetus por mi belan skoteron � aĉetus por mi stereofonian kasetofonon � aĉetus por mi skatolon da ĉokoladoj � aĉetus por mi skatolon da bombonoj � aĉetus por mi 10 kilogramojn da nuksoj � aĉetus por mi 10 kilogramojn da pasteloj

Dialogo 95 - Kion vi donacus al via bopatrino, se vi havus multe da mono? a) Kion vi donacus al via bopatrino, se vi havus multe da mono? b) Plej volonte mi donacus al ŝi novan pelton.

a) Kion vi donacus al ___(1)___, se vi havus multe da mono? b) Plej volonte mi donacus al li (ŝi) ___(2)___.

1 � via amik(in)o � via nev(in)o � via av(in)o � via nep(in)o � via estr(in)o � via duonpatr(in)o � via duonfil(in)o � via bopart(in)o � via bofrat(in)o � via bofil(in)o � via praav(in)o � via pranep(in)o

2 � belan robon � belan monujon � belan cigaredujon � belan sukerujon � belan salujon � arĝentan sukerujon � arĝentan cigaredujon � interesan libron � grandan katon � grandan hundon � novan aŭtomobilon � novan trumpeton

71

� via patr(in)o � via frat(in)o � via koleg(in)o � via fil(in)o � via lektor(in)o � via najbar(in)o

� novan tualeton � novan fifron � vizonan pelton � ĉincilan pelton � kolor-televidilon � radioricevilon

Dialogo 96 - Mi planas donaci al ŝi paraŝuton. a) Kion vi volus donaci al via bopatrino, okaze de sia nomtago? b) Mi volus donaci al ŝi paraŝuton.

a) Kion vi volus donaci al ___(1)___, okaze de ___(2)___? b) Mi volus donaci al li (ŝi) ___(3)___.

1 � via edz(in)o � via amik(in)o � via ĉef(in)o � via nep(in)o � via estr(in)o � via duonpatr(in)o � via duonfil(in)o � via bopatr(in)o � via bofil(in)o � via praav(in)o � via pranep(in)o � via patr(in)o � via frat(in)o � via fil(in)o � via lektor(in)o � via najbar(in)o � viaj geamikoj � viaj geavoj � viaj geonkloj

2 � lia (ŝia) nomtago � lia (ŝia) naskiĝtago � la Tago de Virinoj � la Tago de Infanoj � la datreveno de lia edziĝo � la datreveno de ŝia edziniĝo � la datreveno de ilia geedziĝo

3 � vizonan pelton � ĉinĉilan pelton � novajn vindotukojn � malgrandan vertagon � malgrandan tondilon � malgrandan gladilon � tornistron � tapiŝon � paraŝuton � ombrelon � parfumon � ŝminkon � pudron � piĵamon � tablotukon � valizon

Dialogo 97 - Kion donacis al vi via edzo okaze de via naskiĝtago? Gramatiko La sufkiso –ing montras objekton, en kiun oni povas enigi kaj fiksi alian objekton (plejparte per la ekstremaĵo), ekz: Plumo Kandelo Fingro

Plumingo Kandelingo fingringo

a) Kion donacis al vi via bopatrino okaze de la datreveno de via geedziĝo? b) Ŝi donacis al mi ĉinĉilan pelton.

72

a) Kion donacis al vi ___(1)___ okaze de ___(2)___? b) Li (Ŝi) donacis al mi ___(3)___ .

1 � via edz(in)o � via patr(in)o � via frat(in)o � via fil(in)o � via nev(in)o � via onkl(in)o � via av(in)o � via nep(in)o � via najbar(in)o � via estr(in)o � via direktor(in)o � via mastr(in)o � via duonpatr(in)o � via duonfil(in)o � via bofrat(in)o � via bofil(in)o � via praav(in)o � via pranep(in)o

2 � via nomtago � via naskiĝtago � la Tago de Virinoj � la Tago de Infanoj

3 � novan aŭtomobilon � belan robon � belan monujon � belan cigaredujon � belan sukerujon � belan salujon � interesan libron � grandan katon � grandan hundon � novajn vindotukojn � vizonan pelton � ĉinĉilan pelton � malgrandan vertagon � malgrandan tondilon � trulon � serurkroĉetilon � tornistron � tenajlon

3 � tapiŝon � tablotukon � cigaredingon � kandelingon � fingringon � plumingon � pudron � piĵamon � plastan pleton � plumujon � harpomadon � haŭtpomadon � pupon � puloveron � globkrajonon � fontplumon � kolor-televidilon

Dialogo 98 - Kion vi farus, se vi estus filmstelo? a) Kion vi farus, se vi estus filmstelo? b) Mi verŝajne forveturus al Hollywood. a) Sed, se vi ne povus fari ĉi tion? b) Tiam mi verŝajne forveturus al Mielno apud Koŝalino.

a) Kion vi farus, se vi ___(1)___? b) Mi verŝajne ___(2)___. a) Sed, se vi ne povus fari ĉi tion? b) Tiam mi verŝajne ___(2)___.

1 � havus multe da mono � havus multe da tempo � havus multe da kuraĝo � havus multe da pacienco � havus multe da altrangaj geamikoj � estus filmstelo � estus kosmonaŭto � estus milionulo � heredus multe da mono

2 � aĉetus por mi aŭtomobilon � aĉetus por mi glaciŝrankon � aĉetus por mi nubskrapulon � aĉetus por mi puloveron � aĉetus por mi skoteron � forveturus al Florido � forveturus al Mielno � forveturus al Varsovio � lernus Esperanton

73

� heredus botelon da konjako � heredus perukon

� komencus oscedi � komencus festeni � ĉesus labori � saltus tra la fenestro

Dialogo 99 - Ĉu ne estus pli bone lerni Esperanton? a) Kion vi volus fari, se vi havus multe da pacienco? b) Mi volus flirti kun fraŭlino Kukumo. a) Ĉu ne estus pli bone lerni Esperanton? b) Mi pensas, ke jes.

a) Kion vi volus fari, se vi ___(1)___? b) Mi volus ___(2)___. a) Ĉu ne estus pli bone ___(2)___? b) ___(3)___.

1 � havus multe da tempo � havus multe da mono � havus multe da kuraĝo

2 � trinki kojakon � manĝi ĉokoladon � diskuti pri la moderna filmarto � diskuti pri la moderna teatroarto � diskuti pri la moderna skulptoarto � diskuti pri la moderna grafikarto � diskuti pri la moderna literaturo � ludi tenison � ludi briĝon � legi libron � legi gazeton � forveturi al Parizo � forveturi al Helsinki � iri al kinejo � iri al operejo � iri al filharmonio � lerni Esperanton � ludi futbalon � kudri pantalonon � kudri robon � kudri jupon

3 � jes, � ne, � eble � mi ne estas naiva � mi ne estas malsaĝa � mi ne estas infano � mi ne estas certa � mi pensas, ke jes/ne

Dialogo 100 - Ĉu vi dancos kun mi, se mi petos vin pri tio? Gramatiko En Esperanto ekzistas du ĉefaj specoj de kondiĉaj frazoj. Unuj el ili enhavas la verbojn en la formo de kondicionalo, la aliaj esprimiĝas per futuro. La kondicionala formo esprimas malpli grandan ŝancon de la plenumiĝo, la futura formo – pli grandan ŝancon de la plenumiĝo, ekz:

74

Se mi havus monon, mi forveturus al Parizo. Se mi havos monon, mi forveturos al Parizo. a) Ĉu vi iros kun mi al kinejo, se mi petos vin pri tio? b) Mi faros ĉi tion, se mi nur havos tempon.

a) Ĉu vi ___(1)___, se mi petos vin pri tio? b) Jes, kompreneble. (Mi faros ĉi tion, se mi nur havos ___(2)___.)

1 � instruos al mi Esperanton � batos mian frat(in)on � batos mian edz(in)on � regalos min per cigaredo � regalos min per bombono � aĉetos por mi pelton � aĉetos por mi skoteron � invitos min al diskoteko � konsolos min � laŭdos min � prenos min al kafejo � prenos min al teatro � prenos min al Parizo � iros kun mi al kinejo � iros kun mi al operejo � iros kun mi al stadiono � forveturos kun mi al Londono � forveturos kun mi al Ustka

2 � tempon � paciencon� monon � kuraĝon

Dialogo 101 - Ĉu vi edziĝos al mi, se mi petos vin pri tio? Gramatiko La sufikso –iĝ esprimas per si mem ŝanĝon de stato, transiron en la staton esprimitan de la radiko, ekz: Edzo Edzino Fianĉo Fianĉino Riĉa Malriĉa Fama Feliĉa Sata Sidi Kuŝi

Edziĝi Edziniĝi Fianĉiĝi Fianĉiniĝi Riĉiĝi Malriĉiĝi Famiĝi Feliĉiĝi Satiĝi Sidiĝi Kuŝiĝi

75

Kun la prefiksa prepozicio –iĝ signifas “veni en la lokon esprimitan de la radiko”, “veni en novan staton”, ekz: En + am + iĝi = enamiĝi En + lit + iĝi = enlitiĝi El + lit + iĝi = ellitiĝi

En + vagon + iĝi = envagoniĝi En + pens + iĝi = enpensiĝi Sur + ter + iĝi = surteriĝi

a) Ĉu vi aĉetos por mi vilaon, se mi petos vin pri tio? b) Mi faros ĉi tion kun granda plezuro. a) Kiam? b) Eĉ jam morgaŭ.

a) Ĉu vi ___(1)___, se mi ___(2)___? b) Mi faros ĉi tion kun granda plezuro. a) Kiam? b) Eĉ (jam) ___(3)___.

1 � edziĝos al mi � edziniĝos al mi � renkontiĝos kun mi � batos mian najbar(in)on � prenos mian ĉef(in)on al Afriko � montros al mi vian bankkonton � estos feliĉa � fianĉiĝos al mi � fianĉiniĝos al mi � enamiĝos al mi

2 � aĉetos por vi skoteron � instruos al vi Esperanton � forveturos kun vi al Aŭstralio � petos vin pri tio � konfesos al vi mian amon � pagos al vi por tio

3 � hodiaŭ � morgaŭ � postmorgaŭ � lunde � marde � merkrede � ĵaŭde � vendrede � sabate � dimanĉe � nun

Dialogo 102 - Kiammaniere mi povas rapide feliĉiĝi? a) Ĉu vi povus konsili al mi, kiammaniere mi povus rapide feliĉiĝi? b) Se vi volus rapide feliĉiĝi, vi devus edziĝi. a) Dankon pro la valora konsilo! b) Ne dankinde!

a) Ĉu vi povus konsili al mi, kiammaniere mi povus ___(1)___? b) Se vi volus ___(1)___, vi devus ___(2)___. a) Dankon pro la ___(3)___. b) Ne dankinde!

1 � edziĝi � edziniĝi � fianĉiĝi � fianĉiniĝi

2 � enamiĝi � lerni Esperanton � praktiki sporton � multe promeni

3 � bona konsilo � interesa sugesto � surpriza propono � valora ideo

76

� riĉiĝi � famiĝi � feliĉiĝi � enamiĝi � trankviliĝi � satiĝi � kompromitiĝi � magistriĝi � doktoriĝi

� multe flirti � multe lerni � ebriiĝi � dikiĝi � maldikiĝi � trovi bonan laboron � trovi bonan instruist(in)on

Dialogo 103 - Se mi estus sur via loko, mi prefere irus al teatro. a) Kion vi intencas fari morgaŭ tagmeze? b) Mi intencas legi libron. a) Se mi estus sur via loko, mi prefere aŭskultus radion. b) Ĉu vere? a) Jes, kompreneble.

a) Kion vi intencas fari ___(1)___? b) Mi intencas ___(2)___. a) Se mi estus sur via loko, mi ___(3)___. b) Ĉu vere? (Ĉu?) a) Jes, kompreneble.

1 � hodiaŭ posttagmeze � hodiaŭ vespere � morgaŭ matene � morgaŭ tagmeze

2 � iri al kafejo � iri al kinejo � forveturi al Zakopane � ludi tenison � ludi violonon � kuiri terpomojn � legi romanon � legi rakonton � ludi fifron � skribi leteron al Roberto � skribi leteron al Barbara � televidi � aŭskulti radion � legi novelojn � legi poeziaĵojn � lerni Esperanton

3 � prefere irus al teatro � prefere irus al diskoteko � prefere irus al teotrinkejo � prefere forveturus al Mielno � prefere enamiĝus al Barbara � prefere edziĝus al Irena � prefere edziniĝus al Petro � irus tien ĉiutage � irus tien ĉiuvespere � farus ĉi tion ĉiusemajne � farus ĉi tion ĉiujare

Dialogo 104 - Demandis pri vi sinjoro Dianto. Gramatiko La sufikso –ig, kaŭzas staton esprimitan de la radiko, ekz.:

77

Kolera Varma Malvarma Kvieta Sidi Stari Miri Ĉesi

Kolerigi Varmigi Malvarmigi Kvietigi Sidigi Starigi Mirigi Ĉesigi

Kun la prefiksa prepozicio –ig signifas: kaŭzi envenon en la lokon esprimitan de la radiko, kaŭzi envenon en novan staton, ekz.: Sur + tabl + igi = surtabligi En + lit + igi = enlitigi El + lit + igi = ellitigi En + vagon + igi = envagonigi Kun + ord + igi = kunordigi

Sen + polv + igi = senpolvigi Sen + plum + igi = senplumigi Sen + vest + igi = senvestigi Sen + arm + igi = senarmigi

a) Demandis pri vi sinjoro Kukumo. b) Mi konjektas! Ĉi tiu virino lacigas min.

a) Demandis pri vi ___(1)___. b) Mi konjektas! Ĉi tiu ___(2)___ ___(3)___.

1 � sinjoro Floro � sinjorino Kukumo � fraŭlino Tomato

2 � viro � virino � homo � elokventa vir(in)o � gaja vir(in)o � korpulenta vir(in)o � fiera vir(in)o � stranga vir(in)o � afabla vir(in)o � freneza vir(in)o � kurioza vir(in)o � ruza vir(in)o � stulta vir(in)o � kaprica vir(in)o � sagaca vir(in)o � sprita vir(in)o � koketa vir(in)o � obstina vir(in)o

3 � kolerigas min � lacigas min � varmigas mian koron � ruinigas mian poŝon � flamigas mian animon � entuziasmigas min � feliĉigas min � mirigas min � kvietigas mian animon � frenezigas min

Dialogo 105 - Li senpolvigas sian loĝejon. a) Kion faras nun via edzo? b) Li senŝeligas terpomojn.

78

a) Kiom ofte li faras ĉi tion? b) Unufoje en la semajno.

a) Kion faras nun ___(1)___? b) Li (ŝi) ___(2)___. a) Kiom ofte li (ŝi) faras ĉi tion? b) ___(3)___.

1 � via edz(in)o � via najbar(in)o � generalo Kukumo � kolonelo Elefanto � majoro Girafo � kapitano Tomato � serĝento Terpomo

2 � senŝeligas terpomojn � senŝeligas kukumojn � senŝeligas pomojn � senŝeligas bananojn � senpolvigas sian ĉambron � senplumigas anserinon � senplumigas anasinon � senmaskigas danĝeran spionon � senarmigas danĝeran spionon � senvestigas sian infanon

3 � unufoje en la semajno (monato, jaro) � dufoje en la monato � trifoje en la jaro (kvarfoje, kvinfoje, ktp.)

Dialogo 106 - Mi decidis renkontiĝi kun Banjo. Gramatiko La sufikso –nj servas por formi karesajn derivaĵojn de virinaj antaŭnomoj, ekz.: Barbara Hanna Eva

Banjo Hanjo Enjo

La sufikso –nj estas ankaŭ uzata kun la nomoj de familianoj, ekz.: Patrino Onklino Avino

Patrinjo, panjo Onklinjo, onjo Aninjo, anjo

La sufikso –ĉj servas por formi karesajn derivaĵojn de viraj antaŭnomoj aŭ de la nomoj de familianoj, ekz.: Petro Andreo Patro Onklo

Paĉjo Aĉjo Paĉjo Oĉjo

a) Mi decidis renkontiĝi kun Banjo. b) Ĉu ŝi venos al vi? a) Jes, post du horoj. Do, nun mi estas okupita, ĉar mi devas ordigi mian loĝejon.

79

a) Mi decidis renkontiĝi kun ___(1)___. b) Ĉu li (ŝi) venos al vi? a) Jes, ___(2)___. Sed, nun mi estas okupita, ĉar mi devas ___(3)___.

1 � Banjo � Krinjo � Hanjo � panjo � onklinjo � avinjo � Paĉjo � Anĉjo � onĉjo � avĉjo

2 � post unu horo � post du horoj � post tri horoj � duonhoro � kvaronhoro

3 � ordigi mian loĝejon � purigi mian ĉambron � blondigi miajn harojn � rufigi miajn harojn � grizigi miajn harojn � brunigi miajn harojn � kolorigi miajn harojn

Dialogo 107 – Pasintsemajne Gramatiko En la dialogoj 107 kaj 108 troviĝas kunmetitaj adverboj, ekz.: Pasintsemajne Pasintmonate Pasintjare Pasintprintempe Pasintsomere Pasintaŭtune Pasintvintre Venontsemajne Venontsomere

= en la pasinta semajno = en la pasinta monota = en la pasinta jaro = en la pasinta printempo = en la pasinta somero = en la pasinta aŭtuno = en la pasinta vintro = en la venonta semajno = en la venonta somero

La sufikso –ebl montras, ke io povas esti farita, ke io estas taŭga por esti farata, ekz.: Aĉeti Ricevi Trinki Manĝi Legi Fari

Aĉetebla Ricevebla Trinkebla Manĝebla Legebla farebla

a) Ĉu vi scias, ke mi aĉetis novan skoteron? b) Ne! Kiam? a) Pasintsemajne. b) Ĉu ĝi estis facile aĉetebla? a) Jes, tute facile.

a) Ĉu vi (jam) scias, ke mi ___(1)___? b) Ne! Kiam?

80

a) ___(2)___. b) Ĉu ĝi estis facile ___(3)___? a) Jes, tute facile. (Ne, ne tute facile.)

1 � aĉetis novan skoteron � aĉetis novan kafmuelilon � aĉetis novan pipromuelilon � aĉetis novan viandmuelilon � vendis mian televidilon � vendis mian aŭtomobilon � vendis mian glaciŝrankon � riparis mian biciklon � riparis mian polvosuĉilon � riparis mian loĝejon

2 � pasintsemajne (= en la pasinta semajno) � pasintmonate (= en la pasinta monato) � pasintjare (= en la pasinta jaro) � antaŭ du tagoj � antaŭ kvar monatoj � antaŭ kvin jaroj � antaŭ ses jarcentoj

3 � aĉetebla � trovebla � mendebla � atingebla � ricevebla � aranĝebla � riparebla � akirebla � farebla

Dialogo 108 - Venontsemajne a) Ĉu vi jam vendis vian traktoron? b) Ankoraŭ ne. a) Kiam do vi faros ĉi tion. b) Venontsemajne.

a) Ĉu vi jam ___(1)___? b) Ankoraŭ ne. a) Kiam do vi faros ĉi tion. b) ___(2)___.

1 � vendis vian aŭtomobilon � vendis vian radioricevilon � vendis vian pulvosuĉilon � vizitis vian onklinjon � vizitis vian avinjon � vizitis vian onĉjon � vizitis vian avĉjon � vizitis vian bopatrinjon � vizitis vian bofilinjon � vizitis vian bopaĉjon � vizitis vian bofilĉjon

2 � venontsemajne � venontmonate � venontjare � post du tagoj � post tri semajnoj � post kvar monatoj � post kvin jaroj � post ses jarcentoj

Dialogo 109 - Kiom vi pagis por ĝi? Gramatiko La mezurindikajn adjektojn oni esprimas per la akuzativa formo, ekz.: Mi pagis por la robo 20 dolarojn. Li pagis por la jako 8 rublojn.

81

La ĉapo kostis 5 kronojn. La magnetofono kostis 500 markojn. Atenton! Kiam oni nur konstatas la ekziston de difinita monsumo, oni ne uzas la akuzativon, ekz.: Sur la tablo troviĝas 2 forintoj. a) Mi vidas, ke vi havas novan ĉapelon. Ĉu ĝi plaĉas al vi? b) Jes, ege. a) Kiom vi pagis por ĝi? b) Mi precize ne memoras, sed ŝajnas al mi, ke ĉirkaŭ 50 dolarojn.

a) Mi vidas, ke vi havas ___(1)___. Ĉu ĝi (ili) plaĉas al vi? b) Jes, ege. a) Kiom vi pagis por ĝi (ili)? b) Mi precize ne memoras, sed ŝajnas al mi, ke ĉirkaŭ ___(2)___.

1 � novan robon � novan jupon � (belan) pantalonon � (belan) bluzon � (belan) jakon � (belan) bereton � (belan) ĉapelon � (belan) mantelon � (belan) jakmantelon � (belan) ĉapon � (belan) sveteron � (belan) puloveron � (belan) balrobon � (belan) kravaton � (belan) ĉemizon � (belan) bankostumon � belkoloran ŝtrumppantalonon � ŝikan kravaton � ŝikan ŝalon � modernajn ŝuojn � aĵurajn ŝtrumpojn � nilonajn ŝtrumpojn � belajn gantojn � belajn sandalojn � belajn manumbutonojn � belajn ŝtrumpetojn

2 � 10 zlotojn � 70 groŝojn � 25 dolarojn � 200 kronojn � 600 rublojn � 80 kopekojn � 500 forintojn � 70 levojn � 900 frankojn � 8 markojn � 17 lirojn � 25 ŝilingojn

82

Dialogo 110 - Kiakolora estas via nova robo? Gramatiko La sufikso –esk estas neoficiala (ne aprobita de la Akademio de Esperanto), sed ĉiam pli vaste uzata. Ĝi signifas: laŭmaniera, simila al, ekz.: Blua Fraŭlo Infano

Blueska Fraŭleska (vivo) Infaneska (konduto)

a) Kiakoloraj estas viaj eskalimunaj ŝtrumpoj? b) Ili estas verdaj. a) Kiel plaĉas al vi ĉi tiu koloro? b) Ĝi tre plaĉas al mi. a) Ĉu tiu ĉi koloro estas praktika? b) Mi pensas, ke jes. a) Kiom vi pagis por ili? b) 200 zlotojn.

a) Kiakolora(j) estas ___(1)___? b) Ĝi (ili) estas ___(2)___ . a) Kiel plaĉas al vi ĉi tiu koloro? b) Ĝi tre plaĉas al mi. a) Ĉu tiu ĉi koloro estas praktika? b) ___(3)___. a) Kiom vi pagis por ĝi (ili)? b) ___(4)___.

1 � via nova pulovero � via nova robo � via nova pantalono � via franca ŝalo � via usona kravato � via bela ŝtrumppantalono � viaj bulgaraj gantoj � viaj modernaj ŝuoj � viaj belaj manumbutonoj � viaj ŝtrumpoj � viaj elastaj ŝtrumpetoj � via mantelo � via pluvmantelo � via tute nova balrobo � via nilona pelto � via silka robo � via nilunhara broso � via lana jupo

2 � ruĝa(j) � blanka(j) � verda(j) � nigra(j) � flava(j) � griza(j) � blua(j) � lazura(j) � bruna(j) � rufa(j) � blueska(j) � ruĝeska(j) � verdeska(j) � flaveska(j)

3 � jes, ege � treege � mi pensas, ke jes(ne) � tute ne � mia opinie tute ne

4 � 10 zlotojn � 25 dolarojn � 30 markojn � 35 rublojn � 40 kronojn

83

Dialogo 111 - Kian koloron havas la kravato de Tadeo? a) Kian koloron havas la kravato de Tadeo? b) Mi pensas, ke ĝi estas verdeska. a) Ŝajnas al mi, ke tamen ĝi ne estas verdeska, sed flava.

a) Kian koloron havas ___(1)___? b) Mi pensas, ke ĝi (ili) estas ___(2)___. a) Ŝajnas al mi, ke tamen ĝi (ili) ne estas ___(2)___, sed ___(3)___.

1 � la okuloj de Barbara � la haroj de Izabela � la ŝuoj de Irena � la kravato de Tadao � la muŝkravato de Karlo � la balrobo de Dorota � la pluvmantelo de Lila � la jupo de Halina

2 � ruĝa(j) � blanka(j) � verda(j) � griza(j) � nigra(j) � blueska(j)

3 � ruĝeska(j) � verdeska(j) � kaŝtankolora(j) � rozkolora(j) � lilikolora(j) � ŝamkolora

Dialogo 112 - Per kio vi venas al la laborejo? Gramatiko La tempodaŭron de ago oni esprimas per prepozicioj (ekz.: dum), sed ankaŭ per la akuzativo, ekz.: Vi veturis 7 horojn. Li lernis 1 horon.

Ŝi promenis 10 minutojn. Ili libertempis tri semajnojn.

a) Per kio vi venas al la laborejo? b) Per la tramo numero 30. a) Kiom longe vi veturas? b) Pli-malpli 20 minutojn.

a) Per kio vi venas ___(1)___? b) ___(2)___. a) Kiom longe vi ___(3)___? b) Pli-malpli (ĉirkaŭ; nur) ___(4)___.

1 � al la kursejo � al (via) laborejo � al (via) oficejo

2 � per mia motorciklo � per mia mopedo � per mia skotero � per mia trotilo � per mia aŭtomobilo � per miaj skutiloj � per la tramo n-ro 7

3 � veturas � iras(marŝas)

4 � 10 minutojn � 20 minutojn � 1 horon � duonhoron � kvaronhoron � 5 minutojn � 25 minutojn

84

� per skioj � per la aŭtobuso n-ro 107 � per la trolebuso n-ro 56 � per taksio � per droŝko � per trajno � per tramo � per aŭtobuso � per sketiloj

� 40 minutojn

Dialogo 113 - De kie vi venas? a) De kie vi venas? b) De Krakovo. a) Ĉu vi longe veturis? b) Ĉirkaŭ 7 horojn.

a) De kie vi venas? (De kiu loko vi venas?) b) ___(1)___. a) Ĉu vi longe veturis (iris)? b) Ĉirkaŭ (pli-malpli) ___(2)___.

1 � de Parizo � (el) Londono � (el) Bratislavo � (el) Berlino � (el) Leningrado � de la urbocentro

2 � dek minutojn � du horojn � unu horon � unu diurnon (= tagnokton) � tri tagojn � duonhoron � kvaronhoron

Dialogo 114 - Precize 10 minutojn. a) Kiom longe vi estadis en hospitalo? b) Precize du monatojn kaj ses tagojn.

a) Kiom longe vi ___(1)___? b) ___(2)___ ___(3)___.

1 � estadis en hospitalo � estadis en sanatorio � estadis en malliberejo � estadis en arestejo � estadis en karcejo � estadis en feriocentrejo � estadis en Parizo

2 � precize � pli-malpli � ĉirkaŭ � proksimume � nur

3 � 10 minutojn � 5 sekundojn � 2 horojn � 3 tagojn � 2 jarcentojn � 2 semajnojn � 4 monatojn

85

� estadis en Afriko � riparis vian skoteron � lernis Esperanton � ludis klarneton � ludis fifron � diskutis pri politiko � diskutis pri literaturo � diskutis pri mini-modo � diskutis kun Roberto � rigardis televidon (= televidis) � batis vian fil(in)on

� 6 jarojn � duonhoron � kvaronhoron � duonjaron � kvaronjaron

Dialogo 115 - Kiom aĝas via avino? Gramatiko En ĉi tiu dialogo troviĝas pliaj ekzemploj de mezurindikoj, kiujn esprimas la akuzativo, ekz.: Ŝi aĝas 10 jarojn. Li aĝas 22 jarojn. La aĝon oni povas esprimi ankaŭ alimaniere: Ŝi havas 10 jarojn. Ŝi havas la aĝon de 10 jarojn. La altecon oni esprimas jene: Ŝi altas 166 centimetrojn. Ŝi estas alta 170 centimetrojn. a) Kiom aĝas via avino? b) Ŝi havas 89 jarojn.

a) Kiom aĝas (altas) ___(1)___? b) ___(2)___ ___(3)___.

1 � sinjoro Tulipo � sinjorino Tomato � fraŭlino Kukumo � via edz(in)o � via fil(in)o � via fianĉ(in)o � via bopatr(in)o � via pranep(in)o � via praav(in)o � via duonpatr(in)o

2 � Li (ŝi) aĝas 2 jarojn kaj 4 monatojn � Li (ŝi) estas aĝa 9 jarojn. � Li (ŝi) havas 67 jarojn 3 � Li (ŝi) altas 160 centimetrojn � Li (ŝi) estas alta 156 centimetrojn � Li (ŝi) havas 160 centimetrojn

86

Dialogo 116 - Venontjare en septembro mi finos 40 jarojn. a) Kiomaĝa estas via bofratino? b) Ŝi estas samaĝa kiel mi. a) Kaj vi? Kiomaĝa vi estas? b) Venontjare en septembro mi finos 40 jarojn.

a) Kiomaĝa estas ___(1)___? b) Li (Ŝi) estas samaĝa kiel mi. a) Kaj vi? Kiomaĝa vi estas? b) ___(2)___ mi finos ___(3)___.

1 � via najbar(in)o � via ĉef(in)o � via edz(in)o

2 � (venontjare) en januaro � (ĉi-jare) en februaro � (ĉi-jare) en marto � (ĉi-jare) en aprilo � (ĉi-jare) en majo � (ĉi-jare) en junio � (ĉi-jare) en julio � (ĉi-jare) en aŭgusto � (ĉi-jare) en septembro � (ĉi-jare) en oktobro � (ĉi-jare) en novembro � (ĉi-jare) en decembro

3 � 25 jarojn � 30 jarojn � 33 jarojn � 99 jarojn

Dialogo 117 - Kiom pezas via filino? Gramatiko En ĉiu tiu dialogo ni trovas pliajn ekzemplojn de mezurindikoj esprimitaj per la akuzativo, ekz.: Li pezas 45 kilogramojn. Li pezas 71 kilogramojn. a) Kiom pezas via filino? b) Mi precize ne scias, sed ŝajnas al mi, ke ĉirkaŭ 40 kilogramojn.

a) Kiom pezas ___(1)___? b) Mi precize ne scias, sed ŝajnas al mi, ke ĉirkaŭ ___(2)___.

1 � sinjoro Tomato � sinjorino Kukumo � via fil(in)o � via bopartr(in)o � via najbar(in)o � via amik(in)o � via praav(in)o

2 � 25 kilogramojn � 30 kilogramojn � 40 kilogramojn � 50 kilogramojn � 65 kilogramojn � 75 kilogramojn � 80 kilogramojn

87

� via nev(in)o � via hundo � via vertago � via kato � via pako � via paketo

� 85 kilogramojn � 90 kilogramojn � 95 kilogramojn � 100 kilogramojn � 105 kilogramojn � 110 kilogramojn � 120 kilogramojn � 5 dekagramojn � 10 dekagramojn � 20 dekagramojn � 25 dekagramojn � 30 dekagramojn � 2 tunojn

Dialogo 118 - Ĉu vi povus precizigi, kie ĝi situas? Gramatiko La ekzemploj en ĉi tiu dialogo montras mezurindikojn de distanco, ekz,: Radom troviĝas 100 kilometrojn sude de Varsovio. La fabriko situas 8 kilometrojn okcidente de la urbocentro. a) En kiu loko vi loĝas? b) En Radom. a) Ĉu vi povus precizigi, kie ĝi situas? b) 100 kilometrojn sude de Varsovio.

a) En kiu loko vi loĝas? b) En ___(1)___. a) Ĉu vi povus precizigi, kie ĝi situas? b) ___(2)___

1 � Radom � Krakovo � Londono � Mielno

2 � 25 kilometrojn norde de...... � 15 kilometrojn sude de...... � 10 kilometrojn oriente de...... � 8 kilometrojn okcidente de...... � 800 kilometrojn sude de la urbocentro

Dialogo 119 - Kiel vi fartas? a) Kiel vi fartas? b) Dankon, bone! Mi fartas tute bone! a) Kaj kiel fartas via edzino? b) Ŝi malbone fartas. Ŝi estas malsana je la hepato.

a) Kiel vi fartas? b) Dankon, bone! Mi fartas tute bone!

88

a) Kaj kiel fartas ___(1)___? b) Li (Ŝi) malbone fartas. Li (Ŝi) estas ___(2)___.

1 � via edz(in)o � via frat(in)o � via nev(in)o � via fianĉ(in)o � via ĉef(in)o

2 � malsana je la hepato � malsana je la koro � malsana je la stomako � malsana je (la) dento � malsana je la lieno � malsana je la kapo

Dialogo 120 - Mi havas kapdoloron. Gramatiko La sufikso –it servas por formi la nomon de inflama malsano el la nomo de la organo esprimita de la radiko, ekz.: Pulmo Apendico Laringo Pleŭro

Pulmito Apendicito Laringito pleŭrito

a) Sinjoro, vi aspektas kvazaŭ vi estus malsana! Ĉu io dolorigas vin? b) Mi havas kapdoloron.

a) Sinjoro, vi aspektas kvazaŭ vi estus malsana! Ĉu io dolorigas vin? b) ___(1)___.

1 � mi havas kapdoloron � mi havas ventrodoloron � mi havas stomakdoloron � mi havas gorĝdoloron � mi havas dentdoloron � doloras min la kapo � doloras min la lieno � doloras min la nazo � doloras min la stomako � doloras min la gorĝo � doloras min la koro

1 � doloras min la kolo � doloras min dento � doloras min piedo � doloras min mano � doloras min fingro � doloras min okulo � mi suferas je laringito � mi suferas je akuta bronkito � mi suferas je kronika kataro � mi suferas je oftalmito � mi suferas je pulmito

Dialogo 121 - Je kio malsanas via edzo? a) Je kio malsanas via amikino? b) Ŝi malsanas je la stomako.

89

a) Ĉu ŝi multe suferas? b) Ne tre multe. a) Kio estas la kaŭzo de la malsaniĝo? b) Mi supozas ke ŝi manĝas tro multe da fritaĵoj.

a) Je kio malsanas ___(1)___? b) Li (Ŝi) malsanas ___(2)___. a) Ĉu li (ŝi) multe suferas? b) Ne tre multe. (sufiĉe multe.) a) Kio estas la kaŭzo de la malsaniĝo? b) Mi pensas, ke li (ŝi) ___(3)___.

1 � sinjoro Siringo � sinjorino Astero � fraŭlino Krizantemo � via edz(in)o � via frat(in)o � via amik(in)o

2 � je la stomako � je la kapo � je la nazo � je la orelo � je la okulo � je la mano � je la lieno � je la piedo � je la koro

3 � manĝas tro multe da kolbaso � manĝas tro multe da ĉokolado � manĝas tro multe da fritaĵoj � trinkas tro multe da kafo � fumas tro multe da cigaredoj � fumas tro multe da cigaroj � tro ofte fumas pipon � tro multe rajdas per biciklo � tro multe rajdas per motorciklo � tro intense lernas Esperanton � tro ofte ludas futbalon � tro ofte ludas briĝon � tro malmulte dormas

Dialogo 122 - Kial do vi estas tiel kolera? a) Sinjoro, kio estas al vi? b) Estas nenio. Absolute nenio. a) Kial do vi estas tiel pala? b) Mi iomete malsanas je la gripo. a) Mi esperas, ke ĝi estas rapide kuracebla, ĉu ne? b) Nu, mi pensas, ke jes. La kuracisto diris al mi, ke mi baldaŭ resaniĝos.

a) Sinjor(in)o, kio estas al vi? b) Estas nenio. Absolute nenio. a) Kial do vi estas tiel ___(1)___? b) Mi iomete malsanas ___(2)___. (Mi havas ___(3)___.) a) Mi esperas, ke ĝi estas rapide kuracebla, ĉu ne? b) Nu, mi pensas, ke jes. La kuracisto diris al mi, ke mi baldaŭ resaniĝos.

1 � pala � nervoza

2 � je (la) gripo � je (la) angino

3 � kapdoloron � dentodoloron

90

� ekscitita � kolera � ebria � maltrankvila � malpacienca

� je (la) diabeto � je (la) poliomjelito � je (la) koro � je (la) hepato � je (la) stomako

� febron � otiton � bronkiton � pleŭriton � apendiciton � neŭrozon

Dialogo 123 - Lastatempe mi estas tro kolerema. Gramatiko La sufikso –em montras inklinon al io, kapablon al io, ekz.: Labori Timi Dormi Eksplodi

Laborema Timema Dormema Eksplodema (substanco)

Atenton! La sufikson –em oni povas uzi ankaŭ substantive, verbe kaj adverbe, ekz.: Laboremo Timeme Dormemi (ĉu vi dormemas?) a) Mi havas grandan ĉagrenon, ĉar lastatempe mi estas tro kolerema. b) Vi ne devus tro ofte studi la Esperanto-gramatikon. a) Vi pravas. Tio estas bonega konsilo. b) Kredeble vi scias, ke mi ĉiam estas preta helpi al vi.

a) Mi havas grandan ĉagrenon, ĉar lastatempe ___(1)___. b) Vi ne devus tro ofte ___(2)___. a) Vi pravas. Tio estas bonega konsilo. b) Kredeble vi scias, ke mi ĉiam estas preta helpi al vi.

1 � mi malbone fartas � mi malbone sentas min � mi estas tre dormema � mi estas tre laborema � mi estas tre timema � mi estas tre babilema � mi estas tre drinkema � mi estas tre kolerema � mi estas tre ŝparema � mi estas tre flirtema � mi estas (tro) laca � mi estas malsana je la koro � mi iom suferas je la hepato � mi estas en malbona dispozicio

2 � ludi pokeron � ludi briĝon � sonĝi pri belaj knab(in)oj � konsulti kuraciston � legi detektivajn romanojn � danci tviston � flirti � petoli � rigardi televidon � rigardi hororfilmojn � studi la Esperanto-gramatikon � sunbruniĝi kaj naĝi � viziti la bankon

91

Dialogo 124 - Mi tro intense lernas Esperanton. a) Kial vi estas tiel pala? Kion vi faras lastatempe? b) Mi pensas, ke mi tro intense lernas Esperanton. a) Verŝajne vi ne alkutimiĝis al tio, ĉu ne? b) Jes, efektive.

a) Kial vi estas tiel ___(1)___? Kion vi faras lastatempe? b) Mi pensas, ke mi ___(2)___. a) Verŝajne vi ne alkutimiĝis al tio, ĉu ne? b) ___(3)___.

1 � laca � pala � malsana � dormema � kolera

2 � (tro) multe sunbruniĝas � (tro) multe naĝas � (tro) multe lernas � (tro) multe festenas � (tro) multe sopiras � (tro) multe fanfaronas � (tro) intense studas la Esperanto-gramatikon � (tro) ofte rigardas televidon � (tro) ofte ludas tablotenison � (tro) ofte ludas briĝon � (tro) ofte insultas � (tro) ofte ternas � (tro) ofte tusas � ĉiutage riparas mian skoteron � ĉiutage riparas mian glaciŝrankon � (tro) ofte turmentas mian edz(in)on � (tro) intense maĉas maĉgumon � intense lernas Esperanton � (tro) tedas mian edz(in)on � admonas mian edz(in)on � kritikas mian edz(in)on � karesas mian kat(in)on

3 � jes, vi pravas. � jes, efektive. � bedaŭrinde ankoraŭ ne

Dialogo 125 - Hieraŭ vespere mi estis en malbona dispozicio. a) Hieraŭ vespere mi estis en malbona dispozicio. b) Se mi scius pri tio, mi venus al via hejmo por konsili vin. a) Sed, ĉu vi ne povas fari ĉi tion hodiaŭ? b) Bedaŭrinde mi ne povas, ĉar hodiaŭ mi havas pirozon.

a) Hieraŭ vespere mi estis en malbona dispozicio. b) Se mi scius pri tio, mi ___(1)___.

92

a) Sed, ĉu vi ne povas fari ĉi tion hodiaŭ? b) Bedaŭrinde mi ne povas, ĉar hodiaŭ mi ___(2)___.

1 � invitus vin al kafejo � invitus vin al dancejo � aĉetus por vi sedativon � aĉetus por vi aspirinon � aĉetus por vi bandaĝon � aĉetus por vi dormigilon � vizutus vin � venus al via hejmo por amuzi vin � venus al via hejmo por konsoli vin � aĉetus por vi medikamenton

2 � malbone fartas � malbone sentas min � estas tro okupita � estas tro laca � estas tro dormema � estas malsana je (la) gripo � estas malsana je (la) koro � studas la E-sufikson � studas la E-profikson � havas kapdoloron � havas postebrion � havas pirozon

Dialogo 126 - Ĉar doloregis mia stomako. Gramatiko La sufikso –eg montras plej altan grandon de grandeco aŭ intenseco, ekz.: Bela Granda Vento Ridi Dolori Bone

Belega Grandega Ventego Ridegi Doloregi Bonege

Atenton! En kelkaj vortoj la sufikso –eg povas esprimi la nuancon de malŝato, ekz.: Kapo Mano Piedo

Kapego Manego piedego

a) Ĉu vi manĝis tripojn hieraŭ tagmeze? b) Mi deziris fari tion, sed mi ne povis. a) Kial? b) Ĉar doloregis mia stomako.

a) Ĉu vi ___(1)___ ___(2)___? b) Mi deziris fari tion, sed mi ne povis. a) Kial? b) Ĉar ___(3)___.

1 � ludis briĝon � ludis akordionon

2 � hieraŭ matene � hieraŭ tagmeze

3 � mi havis teruran pirozon � mi havis teruregan febron

93

� legis libron � manĝis tripojn � manĝis gulaŝon � dancis � flirtis � lernis Esperanton

� hieraŭ posttagmeze � hieraŭ vespere � hieraŭ nokte � antaŭhieraŭ

� mi havis grandan kapdoloron � mi havis grandegan dentdoloron � mi havis grandegan kolikon � mi havis grandegan stomakdoloron � mi ne havis tempon � mi ne havis monon � mi suferis pro la stomakdoloro � mi suferis pro la dentdoloro � mi estis laca � mi estis lacega � mi estis kolera � mi estis kolerega � doloris mia kapo � doloregis mia hepato

Dialogo 127 - Je la gripo. a) Mi aŭdis, ke sinjoro Tulipo estas malsana. b) Je kio? a) Je la neŭrozo.

a) Mi aŭdis, ke ___(1)___ ___(2)___. b) Je kio? a) ___(3)___.

1 � sinjoro Kukumo � sinjorino Dianto � fraŭlino Primalo 2 � malsanas (=estas malsana) � malsaniĝas � estas grave malsana � estas iom malsana � estas operaciita

3 � je la gripo � je la angino � je la diabeto � je la poliomjelito � je la varikoj � je la variolo � je la tuberkulozo � je la neŭrozo � je la tifo � je la singulto � je la kontaĝa ikterio � je la hepato � je la koro

3 � je la stomako � je la nazo � je la kubuto � je la vango � je la genuo � je la okulo � je la orelo � je la morbilo � je la hipertensio � je la ftizo � je la skarlatino � je la kokluŝo � je la pulmoj

Dialogo 128 - Ĉu la kuracisto preskribis al li ion? a) Ĉu vi scias, ke Roberto vundiĝis je la mano per razilo? b) Jes, mi scias. Ĉu la kuracisto preskribis al li ion? a) La kuracisto rekomendis desinfekti la vundon per jodotinkturo kaj bandaĝi ĝin.

94

a) Ĉu vi scias, ke ___(1)___ ___(2)___? b) Jes, mi scias. Ĉu la kuracisto preskribis al li (ŝi) ion? a) La kuracisto ___(3)___.

1 � Roberto � Georgo � Andreo � Halina � Irena � Magdalena 2 � infektiĝis per ftizo � infektiĝis per variolo � veneniĝis per fungoj � veneniĝis per malfreŝa viando � vundiĝis je la mano per razklingo � vundiĝis je la mano per tranĉilo � veneniĝis je la mano per razilo � veneniĝis je la mantono per elektra razilo

3 � preskribis al li (ŝi) striktan dieton � preskribis al li (ŝi) vegetaran dieton � preskribis al li (ŝi) senmanĝan dieton � rekomendis al li (ŝi) radiografi la pulmojn � rekomendis al li (ŝi) fari kompreson � rekomendis al li (ŝi) fari analizon de la sango � rekomendis al li (ŝi) uzi kuracan herbojn. � rekomendis trinki tizanon � rekomendis bandaĝi la vundon � rekomendis pomadi la vizaĝon � rekomendis pomadi la haŭton � rekomendis preni pilolojn � rekomendis preni tablojdojn � rekomendis preni injektaĵojn

Dialogo 129 - Iru kun mi al kinejo! Gramatiko La volitivo (ordona modo) finiĝas per –u, ekz.: Skribi Lerni

Skribu! Lernu!

Mi skribu, (vi) skribu, li skribu, ŝi skribu, ĝi skribu, ni skribu, (vi) skribu, ili skribu. Atenton! En la dua persono de la singularo kaj pluralo oni kutimas forlasi la personalon, same kiel en la dialogo n-ro 129. a) Iru kun mi al kinejo! b) Mi ne povas. a) Kial vi ne povas? b) Ĉar mi devas fini mian laboron.

a) ___(1)___. b) Mi ne povas. a) Kial vi ne povas? b) Ĉar ___(2)___.

1 � iru kun mi al kinejo � iru kun mi al teatro

2 � mi devas fini mian laboron � mi devas fini mian ekzercon

95

� forveturu kun mi al Parizo � forveturu kun mi al Romo � venu al mi vespere � venu al mi posttagmeze � vizitu min dimanĉe

� mi devas fini mian taskon � mi devas skribi artikolon � mi devas skribi leteron � mi devas iri al dentist(in)o � mi devas iri al kuracist(in)o � mi devas flegi mian najbar(in)on � mi devas flegi mian fil(in)on � mi devas akompani mian najbar(in)on � mi devas varti mian fil(in)on � mi atendas telefonalvokon

Dialogo 130 - Eble li prenu konsilon de psikiatro? a) Mia edzo terure enuas. b) Eble li prenu konsilon de psikiatro? a) Bonega ideo!

a) ___(1)___, ___(2)___. b) Eble ___(3)___? a) Bonega ideo!

1 � mia edz(in)o � mia fianĉ(in)o � mia ĉef(in)o

2 � terure enuas � ege tusas � treege ternas � terure oscedas

3 � li (ŝi) iru al kinejo � li (ŝi) iru al cirko � li (ŝi) iru al zoologia ĝardeno � li (ŝi) trinku iom da konjako � li (ŝi) trinku iom da vino � li (ŝi) trinku iom da biero � li (ŝi) prenu medikamenton � li (ŝi) prenu kafon � li (ŝi) prenu duŝon � li (ŝi) prenu banon � li (ŝi) prenu konsilon de kirurgo � li (ŝi) prenu konsilon de psikiatro � li (ŝi) prenu konsilon de psikologo � li (ŝi) komencu lerni Esperanton � li (ŝi) komencu flirti � li (ŝi) komencu danci � li (ŝi) ĉesu fajfi � li (ŝi) ĉesu ĝemi � li (ŝi) ĉesu fanfaroni

Dialogo 131 - Mi estas laca pro la dancado. Gramatiko La sufikso –ad montras pli-malpli daŭran aŭ ripetiĝantan agon, ekz.:

96

Skribi skribadi Skribado Legi legadi Legado Uzi uzadi Uzado Tajpi tajpadi Tajpado a) Mi estas laca pro la dancado. b) Do eble ni iom promenu? a) Tio ĉi estas bonega ideo.

a) Mi estas laca ___(1)___. b) Do eble ___(2)___? a) Tio ĉi estas bonega ideo.

1 � pro la legado � (de) aĉetado � (de) dancado � (de) flirtado � (de) klaĉado � (de) mokado � (de) plendado � (de) deklamado � (de) feriado � (de) libertempado � pro la lernado de Esperanto � pro la skribado de amleteroj � pro la trinkado de konjako � pro la trinkado de lakto � pro la trinkado de kefiro � pro la laboro(ado) � pro la aŭskultado de ĵazmuziko � pro la ĉasado kontraŭ leonoj � pro la ĉasado kontraŭ tigroj � pro la ĉasado kontraŭ elefantoj � pro la ĉasado kontraŭ vulpoj

2 � ni iru iom danci � ni iru iom promeni � ni iomete ripozu � ni iomete lernu Esperanton � ni rigardu televidon � ni aŭskultu bonan dancmuzikon � ni iru al kinejo � ni forveturu al (la) kamparo � ni faru ekskurson al (la) montaro.

Dialogo 132 - Mi partoprenis la kurson de dancado. a) Mi jam delonge ne vidis vin. Kio okazis pri vi? b) Mi partoprenis la kurson de Esperanto. a) Kiu estis via instruisto? b) Mi lernis ĉe fraŭlino Tomato.

97

a) Mi jam delonge ne vidis vin. Kio okazis pri vi? b) Mi partoprenis ___(1)___. a) Kiu estis via instruist(in)o? b) Mi lernis ĉe ___(2)___.

1 � la kurson de Esperanto � la kurson de la kudrado � la kurson de la tajpado (=maŝinskribado) � la kurson de la kantado � la kurson de la glitkurado (=sketado) � la kurson de la dancado � la kurson de la skiado � la kurson de la kondukado de aŭtomobilo � la kurson de la kondukado de motorciklo � la kurson de la kondukado de mopedo � la kurson de la stirado de aviadilo � la kurson de la stirado de helikoptero � la kurson de la stirado de kosma raketo � la kurson de la angla lingvo � la kurson de la hungara lingvo

2 � sinjoro Tulipo � sinjorino Primolo � fraŭlino Konvalo

Dialogo 133 - Kio estas via hobio? a) Kio estas via hobio? b) Kolektado de bildkartoj kaj fotoalbumoj. a) Mi gratulas al vi, sinjoro. Vi havas tre agrablan hobio.

a) Kio estas via ŝatokupo (hobio)? b) ___(1)___. a) Mi gratulas al vi, sinjor(in)o. Vi havas tre ___(2)___ ŝatokupon (hobion).

1 � kolektado de poŝtmarkoj � kolektado de bildkartoj � kolektado de alumetetikedoj � hokado de fiŝoj (= fiŝhokado) � legado de bonaj libroj � korespondado en Esperanto

2 � belan � interesan � valoran � utilan � agrablan � praktikan

Dialogo 134 - Mi proponas, ke ni forveturu al Kuopio. Gramatiko La efikeca u- modo estas uzata en kunligo kun la ĉefpropozicioj, en kiuj la veboj aŭ predikativoj esprimas volon, deziron, admonon, konsilon, peton, postulon, ordonon, devigon ktp, ekz.: Mi deziras, ke vi foriru.

98

Mi volas, ke vi restu. Li proponas, ke ŝi iru kun li al kinejo. Ŝi petas, ke li telefonu al ŝi. La patro ordonis, ke li restu. Vi ne povas devigi min, ke mi faru tion. a) Mi proponas, ke ni forveturu al Kuopio. b) Tio ĉi estas bonega ideo, sed kiu pagos? a) Mi pensas, ke samideanino Butono.

a) Mi proponas, ke ___(1)___. b) (Tio ĉi estas) bonega ideo, sed kiu pagos? a) Kompreneble ___(2)___. (Mi pensas, ke ___(2)___.)

1 � ni iru al kafejo � ni iru al teotrinkejo � ni iru al restoracio � ni iru al dancejo � ni iru al kinejo � ni forveturu al Moskvo � ni forveturu al Zakopane � ni forveturu al Palermo � ni forveturu al Madrido � ni forveturu al Budapeŝto � ni forveturu al Bratislavo

2 � sinjoro Tulipo � sinjorino Konvalo � samideano Balbuto � samideanino Butono � vi, sinjor(in)o � mi � via edz(in)o � via bopatr(in)o � ni ambaŭ � nia kursgvidanto

Dialogo 135 - Mi proponas, ke ni iru al kinejo. a) Mi proponas, ke ni iru iom danci. b) Vidu, por paroli sincere, mi preferus ion alian. a) Ĉu vere? Kaj do, kion? b) Mi proponas, ke ni restu hejme kaj rigardu televidon.

a) Mi proponas, ke ___(1)___. b) Vidu, ___(2)___, mi preferus ion alian. a) Ĉu vere? Kaj do, kion? b) Mi proponas, ke ___(1)___.

1 � ni iru al kinejo � ni iru al teatro � ni iru al kafejo � ni iru al restoracio � ni iru iom danci � ni iru iom promeni

2 � por paroli sincere � por diri la veron � sincere dirite

99

� ni iru iom skii � ni iru iom glitkuri (=sketi) � ni kuiru tagmanĝon � ni preparu vespermanĝon � ni restu hejme kaj iom ripozu � ni restu hejme kaj iom dormetu � ni restu hejme kaj iom rigardu televidon � ni translokiĝu al Mielno � ni serĉu pli bonan laboron � ni serĉu pli bonan loĝejon � ni restu hejme kaj lernu Esperanton Dialogo 136 - Ĉu vi povus peti lin, ke li redonu mian libron? Gramatiko La prefikso re- montras ripeton, denovan venon al la antaŭa loko, en kiu oni estis aŭ denovan venon al la stato, en kiu oni estis antaŭe, ekz.: Veni Sendi Trovi Legi

Reveni Resendi Retrovi Relegi

La prefikson re- oni usas krome, kiam temas pri ago, kies rezulto estas plene aŭ parte neniigita, ekz.: Koni Konstrui Generi

Rekoni Rekonstrui Regeneri

a) Ĉu vi intervidiĝos kun Roberto? b) Jes, hodiaŭ posttagmeze. a) Ĉu vi povus peti lin, ke li redonu mian libron? b) Bone.

a) Ĉu vi intervidiĝos kun ___(1)___? b) Jes, ___(2)___. a) Ĉu vi povus ___(3)___? b) Bone.

1 � Barbara � Roberto � Irena � magistro Kukumo � doktoro Tomato � docento Ŝenoprazo � profesoro Cepo

3 � peti lin (ŝin), ke li (ŝi) redonu mian libron � peti lin (ŝin), ke li (ŝi) resendu mian kajeron � instigi lin (ŝin), ke li (ŝi) revenu hejmen � devigi lin (ŝin), ke li (ŝi) relegu la tutan lernolibron � devigi lin (ŝin), ke li (ŝi) repagu al mi la vojaĝkostojn � inklinigi lin (ŝin), ke li (ŝi) reskribu la tutan ekzercon � inklinigi lin (ŝin), ke li (ŝi) reprenu sian albumon

100

2 � hodiaŭ posttagmeze � hodiaŭ vespere � morgaŭ matene � postmorgaŭ vespere

� inklinigi lin (ŝin), ke li (ŝi) retrovu sian foton

Dialogo 137 - Oni proponis al li la postenon de direktoro. Gramatiko La pronomo oni estas nedifinita pronomo, kiu servas por formi senpersonajn formojn, ekz.: Oni proponas Oni proponis Oni proponos

Oni povas Oni povis Oni povos

Oni devas Oni devis Oni devos

a) Ĉu vi scias, hieraŭ mi renkontis Sigismundon? b) Nu, kaj? Kiel prosperas al li? a) Oni proponis al li la postenon de direktoro.

a) Ĉu vi scias, ___(1)___ mi ___(2)___? b) Nu, kaj? Kiel prosperas al li (ŝi)? (Kiel marŝas liaj/ŝiaj aferoj?) a) ___(3)___.

1 � hieraŭ � lunde � marde � merkrede � ĵaude � vendrede � sabate � dimanĉe

2 � renkontis Roberton � renkontis Tadeon � renkontis Halinan � renkontis Dorotan

3 � oni rifuzis al li (ŝi) stipendion � oni rifuzis al li (ŝi) vizon � oni rifuzis al li (ŝi) pasporton � oni proponis al li (ŝi) pli bonan laboron � oni proponis al li (ŝi) pli altan salajron � oni proponis al li (ŝi) kromlaboron � oni proponis al li (ŝi) la postenon de direktoro � oni atribuis al li (ŝi) "Nobel-premion" � oni premiis lin (ŝin) � oni elektis lin (ŝin) en la estraron � oni elektis lin (ŝin) kiel prezidanton � oni elektis lin (ŝin) kiel vicprezidanton � oni elektis lin (ŝin) kiel membron de la estraro � oni eksigis lin (ŝin) el la estraro � oni akuzis lin (ŝin) pri ŝtelo

Dialogo 138 - Se oni volas, kredeble oni povas. a) Kiel plaĉas al vi miaj novaj ŝuoj? b) Ili estas tre agrablaj. a) Ĉu vi eble opinias, ke ili estas tro lozaj? b) Iomete. Ĉu ankoraŭ oni povas ŝanĝi ilin je malpli lozaj? a) Mi kredas, ke oni povas.

101

a) Kiel plaĉas al vi ___(1)___? b) Ĝi (ili) estas tre agrabla(j). a) Ĉu vi eble opinias, ke ĝi (ili) estas tro ___(2)___? b) Iomete. Ĉu ankoraŭ oni povas ŝanĝi ĝin (ilin) je ___(3)___? a) ___(4)___.

1 � mia nova pulovero � mia nova svetero � mia nova ĉemizo � mia nova ĉapelo � mia nova muŝkravato � mia nova mantelo � mia nova pelto � miaj novaj ŝuoj � miaj novaj gantoj 3 � pli granda(j) � pli larĝa(j) � pli longa(j) � pli loza(j) � pli hela(j) � malpli granda(j) � malpli longa(j) � malpli hela(j) � malpli strikta(j)

2 � (mal) granda(j) � (mal) larĝa(j) � (mal) longa(j) � (mal) loza(j) � (mal) hela(j) � (mal) strikta(j) 4 � mi kredas, ke oni povas � mi supozas, ke oni ne povas � mi pensas, ke oni devas � mi pensas, ke oni ne devas � mi pensas, ke oni ne bezonas � se oni emas, certe oni povas � se oni bezonas, supozeble oni povas � se oni volas, kredeble oni povas � kompreneble

Dialogo 139 - Krome ne konvenas al mi tia longeco. Gramatiko La sufikso –ec montras abstraktan ideon de kvalito aŭ stato, ekz.: Granda Alta Certa

Grandeco Alteco Certeco

Kun la nomoj de materialoj –ec signifas: similanta, similaspekta, ekz.: Lano Silko

Laneca (mantelo) Silkecaj (ŝtrumpoj)

a) Jen estas via mantelo. Ĉu vi deziras ankoraŭfoje almezuri ĝin? b) Ho, jes, tre volonte. a) Nu, kaj? b) Ŝajnas al mi, ke ĝi estas iom tre peza. Krome ne konvenas al mi tia longeco.

a) Jen estas ___(1)___. Ĉu vi deziras ankoraŭfoje almezuri ĝin (ilin)? b) Ho, jes, tre volonte.

102

a) Nu, kiel? (Nu, kaj?) b) Ŝajnas al mi, ke ĝi (ili) estas ___(2)___. Krome ne konvenas al mi tia ___(3)___.

1 � via nova robo � via nova pantalono � via nova mantelo � viaj novaj ŝuoj � viaj novaj pantofloj � viaj novaj gantoj � viaj novaj botoj � viaj novaj botetoj

2 � iom tro peza(j) � iom tro malpeza(j) � iom tro longa(j) � iom tro mallonga(j) � iom tro larĝa(j) � iom tro mallarĝa(j) � iom tro strikta(j) � iom tro varma(j) � iom tro pimpa(j) � iom tro leĝera(j) � iom tro plumpa(j)

3 � longeco � larĝeco � pimpeco � grandeco� alteco � koloro

Dialogo 140 - Ĉu vi pensas pri tiu riĉulo, kies fratino estas aktorino? Gramatiko La sufikso –ul montras personon aŭ estaĵon, kiu karakteriziĝas per tio, kion esprimas la radiko, ekz.: Juna junulo Junulino Riĉa riĉulo Riĉulino Stranga Fremda Petoli Diboĉi

Strangulo Fremdulo Petolulo Diboĉulo

La sufikso –an montras membron de grupo, loĝanton de loko, adepton de doktrino, disĉiplon de majstro, ekz.: Varsovio Vilaĝo Kamparo Urbo Kristo Lutero Ameriko Usono

Varsoviano Vilaĝano Kamparano Urbano Kristano Luterano Amerikano Usonano

a) Ĉu vi konas sinjoron Kuko? b) Ĉu vi pensas pri tiu riĉulo, kies fratino estas aktorino?

103

a) Jes, ĝuste. b) Mi konatiĝis kun li pasintsemajne en la kafejo Serena.

a) Ĉu vi konas ___(1)___? b) Ĉu vi pensas pri tiu ___(2)___, kies ___(3)___ estas ___(4)___? a) Jes, ĝuste. b) Mi konatiĝis kun li (ŝi) ___(5)___.

1 � sinjoron Kuko � sinjorinon Floro � fraŭlinon Senoprazo � samideanon Pomo � samideaninon Ĉerizo

2 � (mal)avarul(in)o � (mal)belulo � (mal)junulo � (mal)riĉulo � babilulo � petolulo � diboĉulo � strangulo � fremdlandano � usonano � varsoviano

3 � edz(in)o � frat(in)o � amik(in)o � onkl(in)o � bopatr(in)o

4 � policisto � instruisto � mekanikisto � inĝeniero � komizo � aktoro � grumo

5 � pasintsemajne � pasintmonate en Novjorko � pasintjare en Mielno � antaŭ du tagoj en (la) kafejo � antaŭ tri semajnoj � antaŭ kvar manatoj en (la) gastejo � antaŭ kvin jaroj en Zakopane

Dialogo 141 - Li ekfajfis pro miro. Gramatiko La prefikso ek- montras komenciĝantan agon aŭ momentan, nedaŭrun agon, ekz.: Koni Salti Krii Rigardi Vidi

Ekkoni Eksalti Ekkrii Ekrigardi Ekvidi

La sufikso –estr montras homon, kiu direktas aŭ gvidas, ekz.: Ŝipo Lernejo Urbo Vilaĝo Imperio Laboro

Ŝipestro Lernejestro Urbestro Vilaĝestro Imperiestro laborestro

104

a) Ĉu vi ofte vizitas docenton Papriko? b) Lastatempe tre malofte, sed hieraŭ hazarde mi estis ĉe li. a) Kiel li reagis je via subita vizito? b) Li ekfajfis pro miro.

a) Ĉu vi ofte vizitas ___(1)___? b) Lastatempe tre malofte, sed hieraŭ hazarde mi estis ĉe li (ŝi). a) Kiel li (ŝi) reagis je via subita vizito? b) Li (ŝi) ___(2)___.

1 � sinjoron Sukero � sinjorinon Salo � fraŭlinon Pipro � direktoron Spico � docenton Papriko � la urbestron � la vilaĝestron � la ŝipestron � la hotelestron � la lernejestron

2 � eksaltis pro ĝojo � ekkantis � ekridis � ekfajfis pro miro � eksidis pro impreso � ekkriis entuziasme � ekrigardis min suspekteme � ekstaris kaj ne povis ekparoli al mi � unuamomente ekmiris pro surprizo

Dialogo 142 - Ĉu ĝi estas pagenda hodiaŭ? Gramatiko La sufikso –end signifas, ke io esprimita de la radiko devas esti efektivigita, ekz.: Pagi Respondi Ripari Fari

Pagenda (fakturo) Respondenda (letero) Riparenda (tegmento) Farenda (laboro)

a) Ĉu vi bonvolus helpi al mi en mia laboro? b) Volonte, sed kondiĉe, ke vi anticipe pagos al mi por tio. a) Ĉu tio estas pagenda hodiaŭ? b) Ne nepre.

a) Ĉu vi bonvolus ___(1)___? b) Volonte, sed kondiĉe, ke ___(2)___. a) Ĉu tio estas ___(3)___ ___(4)___? b) ___(5)___.

1 � helpi al mi en mia laboro � helpi al mi en la lernado de Esperanto � helpi al mi en la solvado de miaj

2 � vi anticipe pagos al mi por tio � vi rekompence instruos al mi Esperanton

105

malfacilaĵoj � helpi al mi en la solvado de miaj problemoj � konsili min en mia ĉagreno � iri kun mi al teatro � inviti min por vespermanĝo

� vi rekompence donacos al mi vian hundon � vi regalos min per ĉokolado � vi riparos mian polvosuĉilon � vi helpos al mi skribi amleteron

3 � farenda � aranĝenda � skribenda � riparenda

4 � hodiaŭ � ĉi-semajne � ĉi-monate � ankoraŭ ĉi-jare

5 � ne nepre � prefere jes � se vi nur povas � laŭ via bontrovo � laŭ via deziro

Dialogo 143 - Ĉu vi scias, ke mi heredis hundidon? Gramatiko La sufikso –id montras la homon aŭ beston naskitan de... filon de..., ekz.: Reĝo Reĝido Reĝidino Ĉevalo Hundo Bovo

Ĉevalido Hundido Bovido

a) Ĉu vi scias, ke mi heredis hundidon? b) De kiu? a) De mia avino. b) Mi gratulas al vi! a) Negratulinde!

a) Ĉu vi scias, ke mi ___(1)___? b) De kiu? a) De ___(2)___. b) Mi gratulas al vi! a) Negratulinde!

1 � heredis domon � heredis vilaon � heredis vertagon � heredis katon � heredis katidon � heredis hundon � heredis hundidon � heredis ĉevalon

2 � mia avo � mia avino � mia onklo � mia onklino � mia bopatro � mia bopatrino � miaj geavoj � miaj gekuzoj

106

� heredis ĉevalidon � heredis violonon � heredis magnetofonon � heredis kasetofonon � heredis tankon Dialogo 144 - Kiu disŝiris ĉi tiun dokumenton? Gramatiko La prefikso dis- esprimas maluniĝon, malkomponiĝon, dividon, foriron diversdirektan, ekz.: Vendi Ĵeti Peli Volvi Semi

Disvendi Disĵeti Dispeli Disvolvi dissemi

a) Ĉu vi scias, kiu disŝiris ĉi tiun dokumenton? b) Mi precize ne scias, sed mi kredas, ke tio estis mia edzo, kiu faris tion.

a) Ĉu vi scias, kiu ___(1)___? b) Mi precize ne scias, sed mi kredas, ke tio estis ___(2)___, kiu faris tion.

1 � disŝiris ĉi tiun dokumenton � dissigelis ĉi tiun koverton � disrompis ĉi tiun vazon � dispremis ĉi tiun frukton � dismetis ĉi tiujn naztuketojn � disbabilis ĉiujn sekretojn � disvastigis ĉiujn klaĉojn � dismuntis ĉi tiun aparaton � disdonis la florojn � diskonigis ĉiujn informojn

2 � mia edz(in)o � mia bopatr(in)o � mia najbar(in)o � sinjoro Pudoro � sinjorino Halucino

Dialogo 145 - Li senĉese miskomprenas min! Gramatiko La prefikso mis- esprimas la agon, kiu estas nekonvene, erare, malkorekte aŭ malĝuste farita aŭ farata, ekz.: Kompreni Aŭdi Kalkuli Citi Trafi Proporcio

Miskompreni Misaŭdi Miskalkuli Misciti Mistrafi Misproporcio

107

a) Mi vidas, ke vi estas kolera. b) Mi ofendiĝis je Karlo. a) Pro kio? b) Pro tio, ke li senĉese misinformas min.

a) Mi vidas, ke vi estas kolera. b) Mi ofendiĝis je ___(1)___. a) Pro kio? b) Pro tio, ke li (ŝi) ___(2)___ ___(3)___.

1 � Karlo � Irena

2 � senĉese � konstante � regule � tro ofte

3 � misinformas min � miskomprenas min � miskreditigas min � miskalkulas la monon

Dialogo 146 - Ĉu vi konas la romanon Mirinda infano? Gramatiko La sufikso –ind signifas meritanta esti –a, ekz.: Legi Laŭdi Fidi Sekvi Konservi

Leginda Laŭdinda Findinda Sekvinda Konservinda

La vorto –arto funkcias kvazaŭ sufikso, ekz.: Pentri Skulpti Kuiri Filmo

Pentroarto Skulptoarto Kuirarto Filmarto

a) Ĉu vi konas la romanon Vespero duope? b) Jes, mi konas ĝin. Ĝi estas vere leginda.

a) Ĉu vi konas ___(1)___? b) Jes, mi konas ĝin. Ĝi estas vere ___(2)___.

1 � la romanon Mirinda infano � la novelon La lanternisto � la rakonton Ŝi estas aminda

2 � leginda � vidinda � admirinda

108

� la filmon Ridinda promeso � la ekspozicio La skulptoarto de Afriko � la ekspozicio La pentroarto de Nederlando� la ekspozicio Pola grafikarto nuntempa � la ekspozicio de artafiŝoj

� ridinda � mirinda � memorinda

Dialogo 147 - Ĉu vi povus plenumi mian peton? Gramatiko La sufikso –um estas uzata por esprimi neprecizan rilaton al la radiko, sed ankaŭ provizadon per io signita de la radiko, vestoparton, ekzekuton, kies manieron montras la radiko, ekz.: Plena Malvarma Aminda Folio Palpebro Mastro Sapo Suno Buŝo Kolo Kalkano Plando Mano Kruco Ŝtono Pendi

Plenumi Malvarmumi Amindumi Foliumi Palpebrumi Mastrumi Sapumi Sunumi Buŝumo Kolumo Kalkanumo Plandumo Manumo Kruĉumi Ŝtonumi Pendumi

a) Ĉu vi povus plenumi mian peton? b) Kial ne? Tre volonte. Eĉ tuj, se vi deziras tion!

a) Ĉu vi povus ___(1)___? b) Kial ne? Tre volonte. Eĉ tuj, se vi ___(2)___ tion!

1 � plenumi mian peton � brakumi min � aerumi la ĉambron � somerumi kun mi � iom amindumi kun mia frat(in)o � akvumi la florojn � trafoliumi ĉi tiun lernolibron � butonumi la jakon

2 � deziras � volas � insistas � bezonas

109

� malbutonumi la mantelon Dialogo 148 - Kiom estas du oble du? Gramatiko En ĉi tiu dialogo aperas la kvar bazaj aritmetikaj formuloj, kaj nome: Adicio 2 + 3 = 5 du plus tri faras kvin (aŭ: du plus tri estas kvin) subtraho 8 – 3 = 5 ok minus tri faras kvin (aŭ: ok minus tri estas kvin) divido 16 : 4 = 4 dek ses divide per kvar faras kvar (aŭ: dek ses divide per kvar estas kvar) multipliko 3 x 5 = 15 tri oble kvin faras dek kvin (aŭ: tri obligite per kvin estas dek kvin) Kelkaj aliaj esprimoj kaj reguloj de legado: 0,2 – nul komo du (decimala frakcio) 2/3 – du trionoj (frakcio) formato 14 x 22 cm – formato de dek kvar per dudek du centimetroj 2 = 16 – la kvara potenco de du estas dek ses (potencigo) 4

4 625 = 5 – la kvara radiko de sescent dudek kvin estas kvin (elradikado) a) Ĉu vi scipovas bone kalkuli? b) Mi kredas, ke jes. Cetere se vi volas, vi povas kontroli! a) Volonte! Kiom estas du oble du? b) Mi supozas, ke kvar.

a) Ĉu vi scipovas bone (rapide) kalkuli? b) Mi kredas, ke jes. Cetere se vi volas, vi povas kontroli! a) Volonte! Kiom estas ___(1)___? b) (Mi supozas, ke) ___(2)___.

1 � du plus tri � kvar minus unu � du oble du � ses dividite per du � duono plus duono � kvarono plus kvarono � tri kvinonoj minus du kvinonoj

2 � kvin � tri � kvar � tri � unu � du kvaronoj � kvinono

110

Dialogo 149 - Ĉu mi povas pruntepreni la vian? Gramatiko La posesivo anstataŭas la substantivon kaj samtempe montras ties posedanton. La posesivon oni formas el la poseda adjektivo antaŭita de ia, ekz.: Mi bezonas mopedon, ĉu vi povas pruntedoni la vian? Se vi ne kunhavas krajonon, prenu la mian. Mia edzo foriris, se ankaŭ la ŝia. a) Mi bezonas ombrelon. Ĉu mi povas pruntepreni la vian? b) La mian? Bonvolu, sinjorino.

a) Mi bezonas ___(1)___. Ĉu mi povas pruntepreni la vian? b) La mian? Bonvolu, sinjorino.

1 � ĉapelon � ombrelon � razilon � razaparaton � razklingon � naztuketon � dentbroseton � viŝtukon � sapon � globkrajonon

1 � fontplumon � krajonon � kajeron � paperfolion � karbopaperon � biciklon � mopedon � motorciklon � bokalon

Dialogo 150 - Ĉu vi povas pruntedoni al mi iom da sukero? Gramatiko La sufikso –et esprimas la malplej altan grandon de grandeco aŭ intenseco, ekz.: Lago Donaco Ridi Krii Varma Kulero

Lageto Donaceto Rideti Krieti Varmeta Kulereto

a) Ĉu vi povas pruntedoni al mi iom da sukero? b) Volonte, sed kiom vi bezonas? a) Ni diru — duonkilogramon! b) Konsentite!

a) Ĉu vi povas pruntedoni al mi ___(1)___? b) Volonte, sed kiom vi bezonas? a) ___(2)___.

111

b) Konsentite! (Bonvolu)

1 � iom da sukero � iom da salo � iom da pipro � iom da mustardo � iom da papriko � iom da viando � iom da butero � iom da margarino � iom da ŝinko � iom da kolbaso � iom da faruno � iom da rizo � iom da pano � iom da fromaĝo � iom da lakto

2 � 10 dekagramojn � 5 gramojn � duonkilogramon � kvaronkilogramon � plenkuleron � plenkulereton � kaliketon � ni diru - duonkilogramon � proksimume kvaronkilogramon � du-tri pantranĉaĵojn � tri-kvar foliojn � duonglason � duonglaseton � kvaronbotelon � unu litron � duonlitron � kvaronlitron � unu pecon � unu peceton � tri pecetojn � nur preneton

Dialogo 151 - Ĉu vi povus doni al mi la sukerujon? Gramatiko La sufikso –uj montras ankaŭ objekton, kiu entenas pli-malpli grandan kvanton da objektoj montrataj de la radiko, ekz.: Cindro Mono Papero Bileto

Cindrujo Monujo Paperujo Biletujo

a) Ĉu vi povus doni al mi la sukerujon? b) Jen ĝi. Bonvolu. a) (Koran) dankon!

a) Ĉu vi povus ___(1)___? b) Jen ĝi. Bonvolu. a) (Koran) dankon!

1 � doni al mi la salujon 1

� doni al mi la glaseton

112

� doni al mi la sukerujon � doni al mi la mustardujon � doni al mi la cindrujon � doni al mi la kuleron � doni al mi la kulereton � doni al mi la forkon � doni al mi la forketon � doni al mi la teleron � doni al mi la telereton � doni al mi la glason

� doni al mi la kalikon � doni al mi la kaliketon � doni al mi la tason � doni al mi la subtason � doni al mi la tranĉilon � doni al mi la karafon � doni al mi la botelon � doni al mi la boteleton � doni al mi la kruĉon � doni al mi la kruĉeton � doni al mi la papertuketon

Dialogo 152 - Por kiom da tempo? Gramatiko La vortoj por kiom da? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: Por kiom da tempo vi forveturos tien? Por kiom da tagoj vi bezonas ĝin? Por kiom da semajnoj vi prunteprenas ĝin? a) Ĉu vi bonvolus pruntedoni al mi vian novan puloveron? b) Por kiom da tempo? a) Por pli-malpli tri tagoj. b) Prenu, sed zorgu pri ĝi!

a) Ĉu vi bonvolus pruntedoni al mi ___(1)___? b) Por kiom da tempo? a) Por ___(2)___. b) Prenu, sed zorgu pri ĝi! (Bedaŭrinde por tiom da tempo mi ne povas!)

1 � vian aŭtomobilon � vian magnetofonon � vian ŝalon � vian klabon � vian plumon � vian globkrajonon � vian krajonon � vian infanĉareton � vian traktoron � vian novan puloveron � vian novan robon � vian novan pipon

2 � (pli-malpli) tri tagoj � (pli-malpli) du semajnoj � (pli-malpli) kvar monatoj � (pli-malpli) du-tri horoj � (pli-malpli) du-tri semajnoj � (pli-malpli) unu-du monatoj � (pli-malpli) kvaronhoro � (pli-malpli) duonhoro � (pli-malpli) unu diurno

113

Dialogo 153 - De kiam vi verkas ĝin? Gramatiko La vortoj de kiam? Servas por formi demandofrazojn, ekz.: De kiam vi loĝas en Parizo? De kiam vi lernas Esperanton? De kiam vi konas sinjoron Mon? Atenton! Oni ankaŭ povas demandi, ekz.: De kiom da tempo vi loĝas en Parizo? De kiom da tempo vi lernas Esperanton? La prepoziciaĵo de post montras, ke la ago aŭ stato esprimita per la temp-adjekta substantivo estas finiĝinta, en la momento kiam la predikata ago komenciĝas. Aliflanke la prepoziciaĵo ekde montras, ke ĝi komenciĝas kune kun la predikata ago. Ekde mia diplomitiĝo. De post tri tagoj. Ekde tri tagoj. Atenton! Inter la du lastaj ekzemploj la diferenco konsistas en tio, ke de post tri tagoj signifas de la fino de la tritaga periodo kaj ekde tri tagoj signifas de la komenco de la tritaga periodo. Kiam da tempo senco estas evidenta (lundo, kiam, tiam, nun ktp.) oni uzas nur de, ekz: de nun ... de tiam. a) Kion vi verkas, sinjoro? b) Amromanon. a) De kiam vi verkas ĝin? b) De post mia diplomitiĝo.

a) Kion vi ___(1)___, sinjor(in)o? b) ___(2)___. a) De kiam vi ___(3)___? b) De post (de) ___(4)___.

1 � legas � skribas � verkas � prilaboras � lernas � studas

2 � Stara Baśń � leteron al Irena � sensacian romanon � lernolibron � Esperanton � pedagogion

3 � legas ĝin � skribas ĝin � verkas ĝin � prilaboras ĝin � lernas ĝin � studas ĝin

4 � de sabato � de lundo � de hieraŭ � ekde la pasinta jaro � ekde la pasinta aŭtuno � de januaro � de somero � de post la jaro 1956-a � ekde mia diplomitiĝo

114

Dialogo 154 - Ĉiun duan semajnon! Gramatiko La ripetiĝon de ago je la sama difinita tempolongo oni esprimas per la akuzativo, ekz.: Ĉiun duan minuton. Ĉiun trian horon. Ĉiun kvaran tagon. Ĉiun kvinan semajnon. a) Hieraŭ posttagmeze vizitis min sinjorino Halucino. b) Ĉu tiu kun "cigna" kolo kaj azenaj oreloj? a) Jes, la sama. b) Kiom ofte ŝi vizitas vin? a) Ĉiun duan semajnon.

a) ___(1)___ vizitis min en la hejmo ___(2)___. b) Ĉu tiu kun ___(3)___? a) Jes, la sama. b) Kiom ofte li (ŝi) vizitas vin? a) ___(4)___.

1 � lunde � marde � hieraŭ posttagmeze � hieraŭ vespere 2 � sinjoro Pudoro � sinjorino Halucino 4 � ĉiun duan horon � ĉiun trian tagon � ĉiun kvaran semajnon � ĉiun kvinan monaton � ĉiun sesan jaron

3 � longaj oreloj � azenaj oreloj � longa kolo � "cigna" kolo � alta frunto � pinta mentono � svelta mentono � mizera mentono � sunbruna mentono � trista mentono � enigma mentono � delikataj trajtoj de la vizaĝo � regulaj trajtoj � neregulaj trajtoj � etaj trajtoj � masivaj trajtoj � larĝaj trajtoj

3 � longa vizaĝo � ovala vizaĝo � ronda vizaĝo � kvadrata vizaĝo � grasa vizaĝo � lentuga vizaĝo � ruĝa nazo � longa nazo � raŭka voĉo � nigraj haroj � blondaj haroj � grizaj okuloj � bluaj okuloj � verdaj okuloj � brunaj okuloj � nigraj okuloj

Dialogo 155 - Ĉu mi venu al vi? Gramatiko Kiam temas pri ago pli-malpli reala aŭ verŝajna, kiu povas plenumiĝi nur pro ies volo, tian agon en demandofrazo oni esprimas per volitivo, ekz.: Ĉu mi aĉetu por vi globkrajonon?

115

Ĉu li venu al vi? Kiam ŝi telefonu al ili? Kiu skribu ĉi tiun leteron? Kie ni renkontiĝu? a) Ĉu mi aĉetu por vi infanĉareton? b) Jes, kompreneble.

a) Ĉu ___(1)___? b) Jes, kompreneble.

1 � mi iru kun vi al kinejo � mi iru kun vi al teatro � mi iru kun vi al dancejo � mi forveturu kun vi al Zakopane � mi forveturu kun vi al Londono � mi forveturu kun vi al Mielno � mi skribu leteron al Barbara � mi telefonu al Roberto � mi venu al vi � Anna aĉetu por vi globkrajonon � Anna aĉetu por vi pelton � Anna aĉetu por vi infanĉareton � Anna aĉetu por vi fifron � Karlo vendu vian skoteron � Karlo vendu vian violonon � Petro pruntedonu al vi mian tekon � Petro pruntedonu al vi mian fontplumon � Petro pruntedonu al vi mian fingringon � Petro pruntedonu al vi mian cigaredingon � Petro pruntedonu al vi mian plumingon Dialogo 156 - Kion mi aĉetu por vi en Londono? Gramatiko La adverba partikulo ajn esprimas ĝeneralan kaj insistan nedifinitecon, ekz.: Aĉetu por mi kion ajn vi volas. Donu al mi kion ajn vi volas. Venu kiam ajn vi volas. a) Kion mi aĉetu por vi en Londono? b) Kion ajn vi volas.

a) Kion mi (li, ŝi, ni, ili) ___(1)___? b) Kion ajn vi (li, ŝi, ni, ili) volas.

116

1 � aĉetu por vi en Londono � diru al via edz(in)o � respondu al lia (ŝia) demando � skribu responde al lia (ŝia) letero � faru pri tiu problemo Dialogo 157 - Kiam ajn li volas. a) Kiam li telefonu al vi? b) Kiam ajn li volas.

a) Kiam mi (li,ŝi, ni, ili) ___(1)___? b) Kiam ajn vi (li, ŝi, ni, ili) volas.

1 � telefonu al vi � venu al vi � skribu al vi � aĉetu por vi florojn � sciigu al vi pri la alveno de Roberto � rekontu al vi pri la vojaĝo al Bulgario Dialogo 158 - Ĉu vi scias, kie troviĝas la stacidomo? a) Ĉu vi scias, kie troviĝas la stacidomo? b) Jes, mi scias. a) Ĉu vi povus montri al mi la vojon? b) Iru rekte kaj sekve apud la vardomo turnu vin dekstren. a) Dankon! b) Ne dankinde!

a) Ĉu vi scias, kie troviĝas ___(1)___? b) Jes, mi scias. a) Ĉu vi povus montri al mi la vojon? b) Iru ___(2)___ kaj sekve ___(3)___ turnu vin ___(2)___. a) Dankon! b) Ne dankinde!

1 � la stacidomo � la urbodomo � (la) poŝtoficejo � (la) hospitalo � la haltejo de la tramlinio n-ro 10 � la haltejo de la aŭtobuslinio n-ro 3 � la haltejo de la trolebuslinio n-ro 25

2 � rekte � dekstren � maldekstren

3 � apud la gazetkiosko � apud la vardomo � apud la apoteko

117

� (la) taksistacio Dialogo 159 - Kredeble ili batas unu la alian! Gramatiko La reciprokecon oni esprimas en Esperanto per tri rimedoj: 1) per la esprimo unu la alian, 2) per la adverbo reciproke, 3) per la esprimo inter si, ekz.: Ili batas unu la alian Ili kunlaboras unu kun la alia Ili komprenas sin reciproke Ili estimas sin reciproke Ili vivas inter si harmonie a) Ĉu vi scias, kion ili faras? Kial ili kondutas tiel brue? b) Tutsimple ili batas unu la alian.

a) Ĉu vi scias, kion ili faras? Kial ili kondutas tiel ___(1)___? b) ___(2)___ ili ___(3)___.

1 � brue � eksterordinare � malĝentile � malafable � stulte � strange

2 � tutsimple � verŝajne � kredeble � supozeble � ja � laŭ mia supozo � laŭ mia kompreno

3 � batas unu la alian � konsolas unu la alian � kisas unu la alian � instruas unu la alian � akuzas unu la alian � ofendas unu la alian

Dialogo 160 - Se mi estus sur via loko, mi preferus iri al kinejo. a) Kiaj estas viaj planoj por la plej proksima vespero? b) Mi intencas iri al kinejo. a) Se mi estus sur via loko, mi preferus iom ripozi. b) Ĉu vere? a) Jes, evidente.

a) Kiaj estas viaj planoj ___(1)___ ? b) Mi intencas ___(2)___. a) Se mi estus sur via loko, mi preferus ___(3)___. b) Ĉu vere? a) Jes, evidente.

1 � por la plej proksima dimanĉo � por la plej proksima sabato � por la plej proksima semajnfino � por la plej proksima posttagmezo

2 � forveturi al Parizo � forveturi al Mielno � iri al kinejo � iri al teatro

3 � iom ripozi � iom revi � iom pentri � iom fasti

118

� por la plej proksima vespero � por la plej proksima somero � por la plej proksima libertempo

� iri al diskoteko � dresi mian hundon � falĉi herbon � fliki malnovan ĉemizon � fadenfliki mian pantalonon � prelegi

� iom grumbli � iom disputi � iom amuziĝi � iom mediti � iom oscedi � iom petoli

Dialogo 161 - Ĝuste en nia kooperativo vakas la posteno de ĉeftraktoristo. Gramatiko La prefikso ĉef- montras personon, aferon aŭ objekton, kiu estas plej grava el la samkategoriaj, ekz.: Ministro Redaktoro Altaro Urbo Vojo

Ĉefministro Ĉefredaktoro Ĉefaltaro Ĉefurbo Ĉefvojo

La prefikso vic- montras personon, kiu plenumas difinitan funkcion de anstataŭanto, ekz.: Ministro Prezidanto Reĝo

Vicministro Vicprezidanto Vicreĝo

Atenton! La prefikso vic- montras ankaŭ elementon, uzatan por anstataŭi alian identan, ekz.: Rado vicrado a) Vidu, mi serĉas laboron. Ĉu vi eble scias pri vakanta laborloko? b) Mi pensas, ke jes. Ĝuste en mia kooperativo vakas la posteno de traktoristo. a) Ĉu vere? Bonege! b) Venu morgaŭ aranĝi la aferon. a) Dankon, mia kara, koran dankon!

a) Vidu, mi serĉas laboron. Ĉu vi eble scias pri vakanta laborloko? b) Mi pensas, ke jes. Ĝuste en nia ___(1)___ vakas la posteno de ___(2)___. a) Ĉu vere? Bonege! b) Venu morgaŭ aranĝi (priparoli) la aferon. a) Dankon, mia kara, koran dankon!

1 � laborejo � enterpreno � fabriko � uzino � kombinato � kooperativo

2 � oficist(in)o � teknologo � ĉefinĝeniero � ĉefredaktoro � ĉefdirektoro � vicdirektoro

119

� katedro � instituto � ministerio � universitato � altlernejo � redakcio � eldonejo

� fakestro � eksperto � docento � traktoristo � ĉeftraktoristo � vicministro � vicdekano � ŝoforo � inspektoro � ĉefinspektoro

Dialogo 162 - Mi trovas tion utila. Gramatiko Kiam – anstataŭ simple konstati – oni atribuas fakton aŭ econ al iu aŭ io, la objekto staras en la akuzativo, dum la predikativo rilatanta ĝin staras ĉiam en la nominativo. Oni povas atribui per penso (ekz.: kredi, juĝi, pensi, opinii, trovi), per ago (ekz.: krei, fari, prezenti, elekti, pentri), per parolo (ekz.: nomi, deklari, konfesi, trovi). Ekzemple: Mi trovas tion utila Li opinias tion stulta Ŝi kredas tion bezonata Li pentris ŝin juna Mi deklaros tion necesa. a) Kiam vi intervidiĝos kun sinjoro Motoro? b) Mi fiksis la renkontiĝon kun li por la plej proksima dimanĉo. a) Mi trovas tion utila. b) Mi ankaŭ.

a) Kiam vi intervidiĝos kun ___(1)___? b) Mi fiksis la renkontiĝon kun li (ŝi) ___(2)___. a) ___(3)___. b) Mi ankaŭ.

1 � sinjoro Motoro � sinjorino Destino � fraŭlino Halucino

2 � por ĵaŭdo � por sabato � por dimanĉo � por hodiaŭ � por la proksima lundo � por la proksima mardo � por la proksima ĵaŭdo � por la proksima semajnfino

2 � mi trovas tion utila � mi kredas tion grava � mi konsideras tion praktika � mi opinias tion necesa

120

Dialogo 163 - Mi vidis lin promeni en la parko. Gramatiko La predikativo havas participan (nonimativan) aŭ infinitivan formon. La infinitivo estas tamen preferinda. Oni trovas ĝin nur ĉe la predikataj verboj signifantaj la perceptadon de la sensoj, ekz.: aŭdi, aŭskulti, vidi, senti, rigardi. Ekzemple: Mi vidis vin promeni Mi vidis lin gimnastiki Li aŭdis ŝin kanti Ŝi devigis lin foriri. a) Kio novas ĉe via onklo? b) Mi ne scias, sed hieraŭ mi vidis lin promeni en la parko.

a) Kio novas ĉe ___(1)___? b) Mi ne scias, sed ___(2)___ ___(3)___.

1 � via onkl(in)o � via av(in)o � via bopatr(in)o

2 � hieraŭ � antaŭhieraŭ � antaŭ kelkaj tagoj

3 � mi vidis lin (ŝin) promeni en la parko � mi vidis lin (ŝin) butikumi en la urbocentro � mi aŭdis lin (ŝin) kanti en la banĉambro � mi rimarkis lin (ŝin) stari antaŭ vitrino de vendejo � mi petis lin (ŝin) telefoni al vi � mi devigis lin (ŝin) rezigni pri la vojaĝo al Majorko � mi instigis lin (ŝin) aliĝi al nia Esperanto-klubo � mi inklinigi lin (ŝin) reveni al la edz(in)o

Dialogo 164 - Mi havas nek monon, nek tempon! Gramatiko La konjunkcio nek estas uzata post alia nea vorto kaj signifanta ankaŭ ne, ekz.: Mi ne vidis ŝin, nek ŝian patrinon Ĝi ankaŭ estas uzata korelative kun alia nek, ekz.: Mi vidis nek lin, nek ŝin. Li havas nek pasporton, nek monon Ŝi havas nek emon, nek paciencon a) Ĉu vi vojaĝos eksterlanden? b) Supozeble ne, ĉar mi havas nek monon, nek tempon.

a) Ĉu vi ___(1)___? b) Supozeble ne, ĉar mi havas nek ___(2)___ , nek ___(2)___.

121

1 � vojaĝos eksterlanden � rendevuos kun X/Y � amindumos kun X/Y

2 � monon � tempon � kuraĝon � paciencon � emon � pasporton � vizon � vojaĝbileton � libertempon

Dialogo 165 - Ĉu vi estas kritikata de via ĉefo? Gramatiko La imperfekta prezenco (estas –ata) montras agon daŭrantan aŭ ripetiĝantan, ekz.: Ŝi estas kritikata de sia ĉefo. Li estas ignorata de sia fianĉino. Tia laboro estas bone pagata. a) Ĉu vi estas kritikata de via ĉefo? b) Mi devas konfesi, ke tre malofte.

a) Ĉu vi ___(1)___ ___(2)___? b) Mi devas sincere konfesi, ke ___(3)___.

1 � estas kritikata � estas laŭdata � eatas premiata � estas ignorata � estas batata � estas kisata

2 � de via edz(in)o � de via ĉef(in)o � de via amik(in)o � de via koleg(in)o � de viaj gepatroj � de viaj geamikoj � de viaj bogepatroj � de viaj bogefratoj

3 � iafoje jes � sufiĉe ofte � tre malofte � prefere ne � nur de tempo al tempo � nur du-tri fojojn semajne � nur tri-kvar fojojn monate � nur kvar-kvin fojojn jare

Dialogo 166 - Kiom longe ĝi estis konstruata? Gramatiko La imperfekta preterito (estis –ata) montras agon, kiu estis daŭranta aŭ ripetiĝanta, ekz.: La domo estis konstruata. La portreto estis desegnata Novaj eraroj estis trovataj senĉese. a) Kredeble vi jam aŭdis pri la funkciigo de nova elektrejo, ĉu ne? b) Jes, mi ie legis pri tio. Ĉu vi eble scias, kiom longe ĝi estis konstruata? a) Proksimume du jarojn.

122

a) Kredeble vi jam aŭdis ___(1)___, ĉu ne? b) Jes, mi ie legis pri tio. Ĉu vi eble scias, kiom longe ĝi ___(2)___? a) Proksimume ___(3)___.

1 � pri la malfermo de nova stacidomo � pri la malfermo de nova kulturdomo � pri la funkciigo de nova elektrejo � pri la aperigo de nova poemkolekto de Tomaso Parnaso � pri la publikigo de nova romano de Johano Profano � pri la enscenigo de nova teatraĵo de Agnesa Karesa � pri la traduko de la lasta rakontkolekto de Barbara Amara � pri la eltrovo de nova medikamento kontraŭ gripo

2 � estis konstruata � estis presata � estis verkata � estis tradukata � estis prilaborata 3 � unu jaron � du monatojn � tri semajnojn � kvar jarojn � kvin jarojn � (mal)pli ol unu jaron � (mal)pli ol du monatojn

Dialogo 167 - Kiam ĝi estos filmata? Gramatiko La imperfekta futuro (estos –ata) montras agon, kiu estos daŭranta aŭ ripetiĝanta, ekz.: La domo estos konstruata du jarojn La romano estos tradukata ok monatojn La ŝuldoj estos pagataj de mi mem a) Mi legis ie, ke oni intencas filmi la romanon Agnesa. b) Kiam ĝi estos filmata? a) Plej verŝajne nur post du jaroj.

a) Mi legis ie, ke oni intencas ___(1)___. b) Kiam ĝi ___(2)___? a) Plej verŝajne ___(3)___.

1 � konstrui en nia urbo novan aerodromon � konstrui en nia urbo modernan metroon � traduki ĉiujn verkojn de Roberto Vesperto � traduki la lastan teatraĵon de Petro Penetro � filmi la romanon Agnesa � prilabori novan trafikkodon

2 � estos konstruata � estos tradukata � estos prilaborata � estos preparata 3 � venontjare � post du jaroj � nur post tri jaroj � ne pli frue ol post du jaroj

123

Dialogo 168 - Ĝi estas difektita! Gramatiko La perfekta prezenco (estas –ita) montras nedaŭrantan agon, ekz.: La domo estas konstruita La magnetofono estas difektita La glaso estas rompita Atenton! La adverbo for uzata prefikse montras malaperigon kaj iafoje akcentas plenumiĝon de la ago, ekz.: Ŝteli forŝteli forŝtelita a) Ĉu vi povus pruntedoni al mi vian polvosuĉilon? b) Bedaŭrinde mi ne povas, ĉar ĝi estas difektita. a) Domaĝe!

a) Ĉu vi povus pruntedoni al mi ___(1)___? b) Bedaŭrinde mi ne povas, ĉar ___(2)___. a) Domaĝe!

1 � vian polvosuĉilon � vian kafmuelilon � vian viandmuelilon � vian harsekigilon � vian mantelon � vian pantalonon � vian biciklon � vian mopedon

2 � ĝi estas difektita � ĝi estas rompita � ĝi estas ĉifita � ĝi estas forŝtelita � ĝi estas forvendita

Dialogo 169 - Kiam ĝi estos komponita? Gramatiko La perfekta futuro (estos –ita) montras, ke la estonta ago estos finita, ekz.: La libro estos tradukita La ŝuldo estos pagita La laboro estos farita a) Ĉu vi orientiĝas pri la laboro de sinjoro Pudoro? b) Ne, diru! a) Li komponas simfonion. b) Kiam ĝi estos komponita? a) Proksimume post du monatoj.

124

a) Ĉu vi orientiĝas pri la laboro de ___(1)___? b) Ne, diru! a) Li (ŝi) ___(2)___. b) Kiam ĝi ___(3)___? a) Proksimume ___(4)___.

1 � sinjoro Pudoro � sinjorino Vakcino � fraŭlino Halucino

2 � tradukas la lastan romanon de R. Kuglo � tradukas la lastan teatraĵon de V.Tenero � konstruas novan stacidomon � konstruas novan nubskrapulon � skulptas monumenton � prilaboras statuton � komponas simfonion � trikas puloveron

3 � estos tradukita � estos konstruita � estos skulptita � estos prilaborita � estos komponita � estos trikita 4 � post unu jaro � post du monatoj � post tri semajnoj

Dialogo 170 - Kiam estis eldonita ĉi tiu romano? Gramatiko La perfekta preterito (estis –ita) montras pasitan finiĝintan agon, ekz.: La propono estis akceptita La infano estis naskita lunde Dum la kunveno estis faritaj tri paroladoj a) Kiam estis eldonita ĉi tiu romano? b) Antaŭ proksimume tri jaroj.

a) Kiam ___(1)___? b) Antaŭ proksimume ___(2)___.

1 � estis eldonita ĉi tiu romano � estis tradukita ĉi tiu libro � estis difektita ĉi tiu kamiono � estis prigladita ĉi tiu ĉemizo � estis priparolita ĉi tiu demando

2 � du horoj � tri tagoj � kvar semajnoj � kvin monatoj � ses jaroj

Dialogo 171 - Ĝi estis enscenigota antaŭ unu jaro. Gramatiko La predikta preterito (estis – ota) montras la pasintan tempon, kiu estis okazonta, ekz,: La teatraĵo estis enscenigota La domo estis konstruota La libro estis eldonota

125

a) Verdire, kio estas pri tiu teatraĵo de R. Kuglo? Vi scias pri kio temas, ĉu ne? b) Jes. Ĝi estis enscenigota antaŭ unu jaro, sed nun oni ne plu parolas pri tio. a) Ĉu vi scias pro kio? b) Tute ne? a) Domaĝe.

a) Verdire, kio estas pri tiu ___(1)___? Vi scias pri kio temas, ĉu ne? b) Jes. Ĝi ___(2)___ antaŭ unu jaro, sed nun oni ne plu parolas pri tio. a) Ĉu vi scias pro kio? b) Absolute ne. (Tute ne.) a) Domaĝe.

1 � teatraĵo de R. Kuglo � teatraĵo de V. Miozoto � romano de M. Samideano � novelo de C. Ŝtelo � filmo de reĝisoro Krono � kulturdomo en la urbocentro

2 � estis eldonota � estis tradukota � estis enscenigota � estis elkonstruota � estis prilaborota � estis funkciigota � estis malfermota

Dialogo 172 - Ĉu ĉi-jare estas malfermota nova ekspozicio de pentraĵoj? Gramatiko La adverbo ĉi funkcias ankaŭ kiel prefikso, ekz.: Ĉi-semajne (= en ĉi tiu semajno) Ĉi-monate (= en ĉi tiu monato) Ĉi-jare (= en ĉi tiu jaro) Ĉi-vespere (= en ĉi tiu vespero) Kiel estas facile rimarki ĉi montras plejan proksimecon. Atenton! En la sama funkcio estas ankaŭ uzata la adverbo nun, ekz.: Ĉi-semajne = nunsemajne, ĉi-monate = nunmonate En kunligo kun la tagnokto-partoj oni ne kutimas uzi nun, sed prefere ĉi, aŭ oni simple diras: Hodiaŭ vespere, hodiaŭ nokte, ktp. a) Ĉu ĉi-jare estas malfermota nova ekspozicio de pentraĵoj? b) Mi nenion scias pri tio.

a) Ĉu ĉi-jare ___(1)___? b) ___(2)___.

126

1 � estas malfermota nova ekspozicio de pentraĵoj � estas konstruota nova moderna hotelo � estas tradukota laŭvica libro de Roberto Sperto � estas eldonota laŭvica poemkolekto de Agnesa Neglekto � estas prilaborota vakcinsero kontraŭ enamiĝo

2 � mi nenion scias pri tio � mi nenie aŭdis pri tio � neniu diris al mi pri tio

Dialogo 173 - Kiam li venis, mi estis lernanta Esperanton! Gramatiko La imperfekto (estis –anta) esprimas en ĉi tiu dialogo agon, kiu okazis pli frue ol venis la alia ago, ekz.: Mi estis leganta libron Ŝi estis lernanta Esperanton Li estis vespermanĝanta a) Ĉu Roberto vizitis vin hieraŭ vespere? b) Jes, kiam li venis, mi estis leganta libron.

a) Ĉu ___(1)___ vizitis vin ___(2)___? b) Jes, kiam li (ŝi) venis, ___(3)___.

1 � Barbara � Halina � Karlo � Roberto

2 � hieraŭ posttagmeze � hieraŭ vespere � hieraŭ nokte � lunde � vendrede � dimanĉe

3 � mi estis ludanta gitaron � mi estis ludanta violonon � mi estis rigardanta televidion � mi estis aŭskultanta radion � mi estis vespermanĝanta � mi estis leganta libron � mi estis lernanta Esperanton � mi estis batanta mian edz(in)on

Dialogo 174 - Ĉu vi iros kun mi al kinejo, kiam vi estos bakinta la kukon? Gramatiko La perfekto (estos –inta) esprimas en ĉi tiu dialogo agon, kiu estos farita, ekz.: Mi estos skribinta la leteron Li estos farinta la taskon Ŝi estos fininta la laboron Atenton! La perfekto esprimas antaŭtempecon rilate al la tempo esprimita de la alia verbo. a) Ĉu vi iros kun mi al kinejo, kiam vi estos bakinta la kukon? b) Mi pensas, ke jes.

127

a) ___(1)___, ___(2)___? b) ___(3)___.

1 � Ĉu vi iros kun mi al kinejo � Ĉu vi iros kun mi al diskoteko � Ĉu vi iros kun mi al biertrinkejo � ĉu vi infuzos por mi kafon � ĉu vi infuzos por mi teon � ĉu vi ludos kun mi pokeron 3 � tutcerte jes (ne) � mi pensas, ke jes (ne) � mi pripensos tion � kredeble jes (ne)

2 � kiam vi estos skribinta la leteron � kiam vi estos telefoninta al Irena � kiam vi estos tajpinta la peticion � kiam vi estos bakinta la torton � kiam vi estos bakinta la babaon � kiam vi estos kudrinta la pantalonon � kiam vi estos kudrinta la robon

Dialogo 175 - Ĉu vi jam estis prilaborinta vian projekton, antaŭ ol vi devis iri hejmen? Gramatiko La perfekto (estis –inta) esprimas en ĉi tiu dialogo agon, kiu estis farita pli frue ol la ago esprimita de la alia verbo (simpla tempo), ekz.: Mi estis fininta la laboron antaŭ ol venis nia najbaro Li jam estis telefoninta antaŭ ol ŝi venis. a) Ĉu vi jam estis prilaborinta vian projekton, antaŭ ol vi devis iri hejmen? b) Jes, sinjor(in)o.

a) Ĉu vi jam ___(1)___, ___(2)___? b) Jes, sijor(in)o.

1 � estis telefoninta al Roberto � estis skribinta leteron al Nina � estis riparinta vian lavmaŝinon � estis riparinta vian polvosuĉilon � estis riparinta vian gladilon � estis prilaborinta vian projekton � estis prilaborinta vian paroladon � estis preparinta vin al la ekzameno � estis razinta vin � estis kombinta vin

2 � antaŭ ol via ĉefo eniris la ĉambron � antaŭ ol vi devis iri al la universitato � antaŭ ol vi devis iri al la rendevuo � antaŭ ol vi devis iri al la hejmo (= hejmen) � antaŭ ol batis la 5-a (kvina) horo

Dialogo 176 - Ĉu vi jam estas riparinta vian polvosuĉilon? Gramatiko La perfekto (estas – inta) esprimas en ĉi tiu dialogo agon, kiu estas finita, ekz.:

128

Mi estas riparinta mian magnetofonon Li estas skribinta leteron al Eva Ŝi estas telefoninta al Irena a) Ĉu vi jam estas riparinta vian polvosuĉilon? b) Bedaŭrinde ankoraŭ ne.

a) Ĉu vi jam ___(1)___? b) Bedaŭrinde ankoraŭ ne.

1 � estas riparinta vian magnetofonon � estas riparinta vian glaciŝrankon � estas tradukinta la leteron de via rumana korespondamiko � estas skribinta leteron al via onklino � estas telefoninta al Vanda � estas prilaborinta vian projekton � estas preparinta vin al la ekzameno pri Esperanto � estas preparinta vin al la ekzameno pri geografio � estas preparinta vin al la ekzameno pri seksa vivo Dialogo 177 - Vi ja estis aĉetonta por mi skribmaŝinon! Gramatiko La predikto (estis –onta) esprimas venontan agon, ekz.: Mi estis aĉetonta libron Li estis skribonta leteron Ŝi estis forveturonta al Parizo a) Ĉu vi plenumis mian peton? b) Kian peton? a) Vi ja estis aĉetonta por mi skribmaŝinon! b) Pardonu, mi forgesis, sed mi tuj aranĝos la aferon.

a) Ĉu vi plenumis ___(1)___? b) Kian ___(2)___? a) Vi ja ___(3)___. b) Pardonu, mi forgesis, sed mi tuj aranĝos la aferon.

1 � mian peton � (vian) deziron � (vian) mendon � (vian) ordonon � (vian) komision � (vian) postulon

2 � peton � deziron � mendon � ordonon � komision � postulon

3 � estis aĉetonta por mi ŝalon � estis aĉetonta por mi elektran razaparaton � estis aranĝonta por mi la pasporton � estis aranĝonta por mi la vizon � estis konatigonta min kun Barbara � estis renkontiĝonta kun mia frat(in)o

129

� (vian) taskon � (vian) promeson � (vian) devon

� taskon � promeson � devon

� estis pruntedononta al mi monon � estis pruntedononta al mi vian skoteron

Dialogo 178 - Mi estas forveturonta al Krakovo! Gramatiko La predikto (estas –onta) esprimas venontan agon, ekz.: Mi estas forveturonta al Krakovo Li estas ironta al kinejo Ŝi estas legonta libron a) Mi estas forveturonta al Krakovo. b) Ĉu vi tie konas iun? a) Bedaŭrinde neniun. b) Do mi povas rekomendi vin al miaj geonkloj. Ili volonte gastigos vin. a) Dankon, sinjoro!

a) Mi ___(1)___ ___(2)___. b) Ĉu vi tie konas iun? a) Bedaŭrinde neniun. b) Do mi povas rekomendi vin al ___(3)___. Li (ŝi, ili) volonte gastigos vin. a) Dankon, sinjoro!

1 � estas forveturonta � estas forflugonta � estas forvojaĝonta � estas fornavigonta

2 � al Parizo � al Londono � al Mielno � al Turku � al Krakovo

3 � mia amik(in)o � mia koleg(in)o � mia konat(in)o � miaj geonkloj � miaj geavoj � miaj gekuzoj

Dialogo 179 - Mi certe vizitus vin, se mi estus sciinta, ke vi estas malsana! Gramatiko La kondicionalo (estas –inta) montras antaŭtempecon rilate al la kondicionalo en la ĉefpropozicio, ekz.: Se mi estus sciinta, ke Se li estus supozinta, ke Se ŝi estus konjektinta, ke a) Kial vi ne vizitis min hieraŭ vespere? Mi estis tiom malsana! b) Mi certe vizitus vin, se mi estus sciinta, ke vi estas malsana.

a) Kial vi ___(1)___ hieraŭ vespere? Mi estis tiom ___(2)___. b) Mi certe ___(3)___, se mi ___(4)___, ke vi estas ___(2)___.

130

1 � ne vizitis min � ne telefonis al mi � ne venis al mi

2 � malsana � malgaja � kolera � nervoza � ekscitita

3 � vizitus vin � telefonus al vi � venus al vi

4 � estus sciinta � estus konjektinta � estus supozinta � estus pensinta

Dialogo 180 - Mi ricevis la komision forveturi al Kopenhago! Gramatiko Kiam la infinitivo dependas de substantivo, kiu mem estas objekto aŭ adjekto de verbo, tiam la verbo kune kun ĝia objekto aŭ adjekto fariĝas kvazaŭ verbaĵo, kiu laŭ la gramatika valoro estas egalvalora al simpla verbo, ekz.: Havi la kuraĝon = kuraĝi Senti la bedaŭron = bedaŭri Posedi la rajton = rajti Laŭ la supraj ekzemploj oni povas konstati, ke la verbaĵon onio faras per la verbo havi kaj ties sinonimoj. Similajn verbaĵojn oni faras per la verbo havigi kaj ties sinonimoj, ekz.: Doni la esperon = esperigi Doni la eblon = ebligi Lasi la rajton = rajtigi a) Kial vi ne vizitis min hieraŭ posttagmeze? b) Mi ricevis la komision forveturi al Kopenhago! a) Sed minimume vi povis telefoni! b) Pardonu, sed mi tute forgesis!

a) Kial vi ne vizitis min ___(1)___? b) ___(2)___. a) Sed minimume vi povis telefoni! b) Pardonu, sed mi tute forgesis!

1 � hieraŭ posttagmeze � hieraŭ vespere � hieraŭ je la 19-a horo

2 � mi havis la devon fari kromlaboron � mi havis la devon viziti mian malsanan fratinon � mi ricevis la taskon forveturi al Oslo � mi ricevis la komision aranĝi gravan aferon � mi prenis sur min la taskon ripari la kranon ĉe mia najbarino � mi ne havis la kuraĝon veni tro malfrue