epanaliptikes askhseis glwssas st dimotikou taexeiola.gr

8/9/2019 Epanaliptikes Askhseis Glwssas St Dimotikou Taexeiola.gr

1/85

http://www.taexeiola.gr/


2/85

ΑΑΣΣΚΚΗΗΣΣΕΕΙΙΣΣ Γ Γ ΛΛΩΩΣΣΣΣΑΑΣΣ

ΣΣΤΤ΄́ ΔΔΗΗΜΜΟΟΤΤΙΙΚΚΟΟΥΥ

ΕΕππααννααλληηππττιικκέέςς ΑΑσσκκήήσσεειιςς && ΔΔιιααγγωωνν ί ίσσμμαατταα

ΛΛυυμμππεερροοπποούύλλοουυ ΒΒαασσιιλλιικκήή

2014

Έ Έκκδδοοσσηη ttaaeexxeeiioollaa


3/85

Αντί προλόγου

Το βιβλίο αυτό αποτελεί Ασκησιολόγιο στο μάθημα της Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού. Περι-

λαμβάνει Επαναληπτικές Ασκήσεις και Διαγωνίσματα Γραμματικής – Συντακτικού -

Ορθογραφίας - Ανάπτυξης Λόγου. Περιλαμβάνει Ασκήσεις και Επαναληπτικά Διαγω-

νίσματα για κάθε ενότητα. Για την βοήθεια των μαθητών παρέχονται και οι απαντή-

σεις των Ασκήσεων και των Επαναληπτικών διαγωνισμάτων στο ολοκληρωμένο Βοή-

θημα της Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού. Το βιβλίο αυτό διαρκώς ανανεώνεται, γίνονται

προσθήκες και βελτιώσεις, οπότε σιγουρευτείτε πως διαθέτετε την τελευταία έκδοση.

Η συγγραφέας

Το παρόν βιβλίο «Ασκήσεις Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού» έκδοσης taexeiola, είναι ελεύθε-

ρο προς ανάγνωση από την ιστοσελίδα taexeiola αλλά και άλλους διαδικτυακούς τό-

πους. Επιτρέπεται δωρεάν εκτύπωση και κατέβασμα του βιβλίου για προσωπική χρή-

ση. Επιτρέπεται η ολική αναδημοσίευση του έργου μέσω του διαδικτύου. Προσοχή!

Σε καμία περίπτωση και με κανένα τρόπο δεν επιτρέπεται η πώλησή του. Αν διαπι-

στωθεί κάποια τέτοια ενέργεια παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο taexeio-

[email protected].

Ο εκδότης

© 2014 taexeiola

Έκδοση: taexeiola

e-mail: [email protected]

http://www.taexeiola.gr/%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5/http://www.taexeiola.gr/%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5/http://www.taexeiola.gr/%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5/http://www.taexeiola.gr/%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5/http://www.taexeiola.gr/%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC/http://www.taexeiola.gr/%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC/http://www.taexeiola.gr/%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC/http://www.taexeiola.gr/http://www.taexeiola.gr/http://www.taexeiola.gr/http://www.taexeiola.gr/http://www.taexeiola.gr/%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC/http://www.taexeiola.gr/%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5/http://www.taexeiola.gr/%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B5/


4/85

Δ Δεε ί ίτ τ εε αακ κ όό μ μαα ααππόό τ τ οο t t aaee x x eei i ool l aa

ΓΛΩΣΣΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:

Λύσεις & Απαντήσεις Τετραδίου Εργασιών

ΓΛΩΣΣΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ:

Λύσεις & Απαντήσεις Βιβλίου

http://www.taexeiola.gr/%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%BB%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BF/http://www.taexeiola.gr/%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1-%CF%83%CF%84-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%BB%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%85/


5/85

σελ.

5

Ασκήσεις

Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού

Περιεχόμενα

Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική

ΠΠΕΕΡΡΙΙΕΕΧΧΟΟΜΜΕΕΝΝΑΑ

Τεύχος α΄

Ενότητα 1 (ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα) …………………………………………………….. 8

Επαναληπτικές Ασκήσεις: Γραμματικής, Συντακτικού, Ορθογραφίας,

Ανάπτυξη Λόγου………………………………………………………………………………… 9

Επαναληπτικό Διαγώνισμα της 1ης Ενότητας………………………………….. 20

Ενότητα 2 (κατοικία) …………………………………………………………………………………………. 23

Επαναληπτικές Ασκήσεις: Γραμματικής, Συντακτικού, Ορθογραφίας,Ανάπτυξη Λόγου………………………………………………………………………………. 24

Επαναληπτικό Διαγώνισμα της 2ης Ενότητας………………………………….. 37

Ενότητα 3 (28η Οκτωβρίου) ……………………………………………………………………………… 40

Γενικές Επαναληπτικές Ασκήσεις ………………………………………………… .. 41

Ανάπτυξη Λόγου: Περίληψη - Αφηγηματική Έκθεση ……………………… 44

Ενότητα 4 (διατροφή) .……………………………………………………………………………………… 51Επαναληπτικές Ασκήσεις: Γραμματικής, Συντακτικού, Ορθογραφίας,

Ανάπτυξη Λόγου………………………………………………………………………………. 52

Επαναληπτικό Διαγώνισμα της 4ης Ενότητας …………………………………. 69

Ενότητα 5 (17η Νοέμβρη) ………………………………………………………………………………… 74

Γενικές Επαναληπτικές Ασκήσεις ………………………………………………… .. 75

Ανάπτυξη Λόγου: Περίληψη - Έκθεση …………………………………………… 78

Ενότητα 6 (η ζωή σε άλλους τόπους) ……………..………………………………………………………


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….

Επαναληπτικό Διαγώνισμα της 1ης Ενότητας…………………………………..


6/85

σελ.

6

Ασκήσεις




Τεύχος β΄

Ενότητα 7 (η ζωή έξω από την πόλη) …………………………………………………………………


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 8 (Χριστούγεννα) ………………………………………………………………………………………


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 9 (συσκευές) …………………………………………………………………………………………….


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 10 (ατυχήματα) …………………………………………………………………………………………

Επαναληπτικές Ασκήσεις: Γραμματικής, Συντακτικού, Ορθογραφίας,Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 11 (συγγενικές σχέσεις) ……………………………………….…………………………………..


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 12 (25η Mαρτίου) ……………………………………………..……………………………………..


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….



7/85

σελ.

7

Ασκήσεις




Τεύχος γ΄

Ενότητα 13 (τρόποι ζωής και επαγγέλματα) …………………………………………………………..


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 14 (Πάσχα) …………………….…………………………………………………………………………


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 15 (κινηματογράφος - θέατρο) ………..………………………………………………………. Επαναληπτικές Ασκήσεις: Γραμματικής, Συντακτικού, Ορθογραφίας,

Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….


Ενότητα 16 (μουσεία) …………………………………………………………………………………………….


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….

Επαναληπτικό Διαγώνισμα της 1ης

Ενότητας…………………………………..

Ενότητα 17 (πόλεμος και ειρήνη) ……………………………………….………………………………….


Ανάπτυξη Λόγου……………………………………………………………………………….



8/85

Ενότητα 1

ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα


9/85

σελ.

9

Ασκήσεις Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού

Ενότητα 1 [ Ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα ]


Ασκήσεις:

1. Να υπογραμμίσετε τα ρήματα στο παρακάτω κείμενο και να συμπληρώσετε

τον πίνακα.

Αλλά ήρθε η στιγμή που ο μικρός πρίγκιπας, αφού περπάτησε πολύ στην άμμο,

στους βράχους και στα χιόνια, ανακάλυψε επιτέλους ένα δρόμο. Κι όλοι οι δρόμοι

οδηγούν στους ανθρώπους. «Καλημέρα», είπε. Ήταν ένας ανθισμένος κήπος με τρι-

αντάφυλλα. «Καλημέρα», είπαν τα τριαντάφυλλα. Ο μικρός πρίγκιπας τα κοίταξε.

Έμοιαζαν όλα στο λουλούδι του. «Τι είστε;», τα ρώτησε έκπληκτος. «Είμαστε τρια-

ντάφυλλα», είπαν τα τριαντάφυλλα. «Α!» έκανε ο μικρός πρίγκιπας... Κι αισθάνθηκε

πολύ δυστυχισμένος. Το λουλούδι του τού 'χε πει, πως ήταν το μοναδικό στο σύ-

μπαν. Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, Ο μικρός πρίγκιπας.

ΡΗΜΑ ΦΩΝΗ ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟ


10/85

σελ.

10




2. Να κάνετε Χρονική Αντικατάσταση στα παραπάνω ρήματα στο πρόσωπο και

τη φωνή που βρίσκονται.

Ενεστώτας

Παρατατικός

Αόριστος

Εξ. Μέλλοντας

Συνοπτικός Μέλλοντας

Παρακείμενος

Υπερσυντέλικος

Συντελεσμένος Μέλλο-

ντας

Ενεστώτας


Αόριστος


Συνοπτικός Μέλλοντας Παρακείμενος


Συντελεσμένος Μέλλο-

ντας

3. Να συμπληρώσετε τον Αόριστο και τον Παρακείμενο στον παρακάτω πίνακα.

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

αγαπώ

ανεμίζω

παχαίνω

αθροίζω

ανακουφίζω

προβάλλω βαθαίνω


11/85

σελ.

11




μιλώ

ισχύω

Δανείζω παραμένω

αναβλύζω

διανύω

κυβερνώ

μολύνω

επιβραδύνω

περικλείω

4. Να μεταφέρετε το παρακάτω κείμενο στο μέλλον, κάνοντας όλες τις απαραί-

τητες αλλαγές.

Χθες πήγαμε εκδρομή στο Ναύπλιο. Ήρθαν μαζί μας και τα ξαδέρφια μου με

τους γονείς τους. Φτάσαμε περίπου στις 10 η ώρα και μέχρι τις 2 η ώρα περπατού-

σαμε για να δούμε την πόλη. Το μεσημέρι πήγαμε στην παραλία. Ο αδερφός μου κι

εγώ φτιάχναμε πύργους στην άμμο, ενώ τα ξαδέρφια μου έπαιζαν με την μπάλα. Οι

γονείς μας, αφού κολύμπησαν, έκατσαν κάτω από την ομπρέλα και συζητούσαν.

Πριν βραδιάσει είχαμε γυρίσει στην Αθήνα και είχαμε ήδη πέσει για ύπνο. Ήμαστε

τόσο κουρασμένοι!


12/85


13/85

σελ.

13




3. Να γράψεις 5 προτάσεις χρησιμοποιώντας τους χρονικούς συνδέσμους.

1. _________________________________________________________

2. _________________________________________________________

3. _________________________________________________________

4. _________________________________________________________

5. _________________________________________________________


14/85

σελ.

14




Ασκήσεις:

1. Να διορθώσετε τις λέξεις που είναι γραμμένες λάθος;

άγγελος Σαβατοκύριακο φέγκω εκκρεμές

αλάζω περιβάλον αναβολλή μαλλιά

επιβλητηκός κατάληλος αλλά απορρόφηση

γραμμικός τρομακτικός πολοί συλλαμβάνω

γλωσολόγος περισσεύω αεροπορυκός γλικός

απορίπτω κάλυμα απορίματα θάλασσα

2. Να γράψετε τα επίθετα που παράγονται από τις λέξεις

Οδός:

Οικονομία:

Χορταίνω:

Γλύκα:

Γεύση: Φιλόλογος:

Τρομάζω:

Δανείζω:

Δανία:


15/85

σελ.

15




Θέματα εκθέσεων

1. «Το σπίτι μου»


16/85

σελ.

16




Θέματα Εκθέσεων

1. «Μια εκδρομή στο δάσος»

2. «Όταν έσπασα το πόδι μου»


17/85

σελ.

17




Περίληψη

1. Γράφω την περίληψη του παρακάτω κειμένου.

Πάντοτε συμπαθούσα τις φώκιες, ιδίως από τότε που άκουσα στην Ολλανδία την

ιστορία που θα σας διηγηθώ. Είναι πραγματική, αν πιστέψει κανείς τους Ολλανδούς.

Αυτά τα ζώα είναι τα σκυλιά των ψαράδων. Έχουν κεφάλι μολοσσού, μάτι βοϊδίσιο

και μουστάκια γάτας. Την περίοδο του ψαρέματος ακολουθούν τι βάρκες και κυνη-

γάνε το ψάρι, όταν ο ψαράς αστοχεί ή το αφήνει να του ξεφύγει. Το χειμώνα είναι

πολύ κρυουλιάρες και σε κάθε ιγκλού ψαρά βλέπεις να τριγυρνάει και μία, που συ-

νήθως πιάνει την καλύτερη θέση μπροστά στη φωτιά, περιμένοντας το μερίδιό της

απ’ ό, τι βράζει στη χύτρα.

Ένας ψαράς και η γυναίκα του περνούσαν μεγάλες φτώχειες –η χρονιά ήταν πολύ

κακή- και, όταν δεν υπήρχε πια λέπι, ο ψαράς λέει στη γυναίκα του: «Αυτό το βρο-

μόψαρο τρώει την μπουκιά απ’ το στόμα των παιδιών μας. Μου ‘ρχεται να το πάρω

και να το πετάξω στη θάλασσα ∙ ας πα’ να βρει τους όμοιούς του ∙ αυτοί ξέρουν κάτι

τρύπες και ξεχειμωνιάζουν, χωμένοι κάτω από φύκια κι όλο και ξετρυπώνουν κανέ-

να ψάρι για φαΐ».

Η γυναίκα του ψαρά έπεσε γονατιστή μπροστά στον άντρα της και τον παρακα-

λούσε να λυπηθεί τη φώκια. Η σκέψη, όμως των παιδιών της που ‘χαν ξελιγωθεί από

την πείνα κατεύνασε γρήγορα αυτή την κρίση μεγαλοψυχίας. Τα χαράματα ο ψαράς

έβαλε τη φώκια μέσα στη βάρκα του κι αφού ξανοίχτηκε μερικές λεύγες την ξε-


18/85

σελ.

18




μπάρκαρε σ’ ένα ξερονήσι. Η φώκια άρχισε να παίζει χαζοχαρούμενα με τις άλλες

φώκιες και ούτε που πήρε είδηση πως η βάρκα έφευγε.

Ο ψαράς γύρισε στην καλύβα του με την καρδιά ραγισμένη απ’ το χαμό της συ-

ντρόφου του. Μόλις μπήκε μέσα, βρήκε τη φώκια να στρογγυλοκάθεται μπροστά

στη φωτιά και να στεγνώνει τη γούνα της. Άντεξαν την πείνα για λίγες μέρες ακόμα.

Μετά ο ψαράς, αλαλιασμένος απ’ τις φωνές των παιδιών του που ζητούσαν φαΐ α-

ποφάσισε να δράσει πιο δυναμικά. Αυτή τη φορά, ξανοίχτηκε πολύ βαθιά στη θά-

λασσα και πέταξε τη φώκια στο νερό, μακριά απ’ τις ακτές. Η φώκια προσπαθούσε

απεγνωσμένα να γαντζωθεί από την κουπαστή με τα πτερύγιά τη που μοιάζουν με

χέρια. Ο ψαράς, εκνευρισμένος, της κοπανάει μια με το κουπί, με αποτέλεσμα να

της σπάσει το ένα πτερύγιο. Η φώκια έμπηξε κάτι τσιριχτά σαν άνθρωπος και χάθη-

κε μες στο νερό, που βάφτηκε κόκκινο απ’ το αίμα της.

Ο ψαράς γύρισε σπίτι του ψυχικό ράκος. Αυτή τη φορά η φώκια δεν περίμενε κά-

τω απ’ την καμινάδα. Την ίδια νύχτα, όμως, ακούστηκαν φωνές έξω στο δρόμο. Ο

ψαράς νόμιζε ότι κάποιον σκοτώνουν και βγήκε να βοηθήσει το θύμα. Μπροστά

στην πόρτα βρήκε τη φώκια που ‘χε συρθεί μέχρι το σπίτι και φώναζε γοερά, υψώ-

νοντας στον ουρανό το ματωμένο της πτερύγιο. Τη μάζεψαν, την περιποιήθηκαν κι

ούτε που ξανασκέφτηκαν ποτέ να τη διώξουν απ’ το σπίτι ∙ άλλωστε, από εκείνη τη

στιγμή, η ψαριά ήταν κάθε φορά και καλύτερη.

Ζεράρ νρε Νερβάλ, στο Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία,

Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου, ΙΤΕΥΕΔ


19/85

σελ.

19




Ανακοίνωση

1. Είστε μέλος της χορευτικής ομάδας της πόλης σας και θέλετε να προσκαλέ-

σετε τον κόσμο στη χορευτική παράσταση που θα διοργανώσετε. Γράψτε μια

ανακοίνωση για να ενημερώσετε τον κόσμο.

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

2. Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου σας διοργανώνει μια εκ-

δρομή στα Καλάβρυτα για το Σαββατοκύριακο (12- 14 Δεκεμβρίου). Γράψτε τις

πληροφορίες που χρειάζονται σε μια ανακοίνωση που θα αναρτηθεί στο χώρο

του σχολείου σας.

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________


20/85

σελ.

20




ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

1. Να συμπληρώσετε το κείμενο βάζοντας τα ρήματα στο σωστό τύπο.

Πέρσι το καλοκαίρι _________________ (ταξιδεύω) με την οικογένειά μου στο

χωριό της μητέρας μου. _________________ (είναι) ορεινό και

_________________ (βρίσκομαι) στη Μεσσηνία.

Την πρώτη μέρα, ένας φίλος μου μού _________________ (λέω) να επισκεφθού-

με το φαράγγι της Νέδας. Μου _________________ (λέω) να συναντηθούμε στις 7

το πρωί την πλατεία του χωριού. _______________ __ (παίρνω) μαζί μας καπέλα και

νερό. Όταν _________________ (φτάνω) όλα _________________ (φαίνομαι) πολύ

ήρεμα. Δεν _________________ (έχω) πολλή ζέστη και _________________ (φυ-

σώ) ένα απαλό αεράκι που μας ______________ (δροσίζω). _________________

(περπατώ) αρκετή ώρα σε χωματόδρομο μέχρι που _________________ (βρίσκο-

μαι) απέναντι από ένα υπέροχο θέαμα. _________________ (αντικρίζω) τον καταρ-

ράχτη της Νέδας με τα γαλαζοπράσινα νερά. Όλοι μας _________________ (ενθου-

σιάζομαι). _________________ (αποφασίζω) να κάνουμε ένα διάλειμμα για πικνίκ.

2. Να κάνετε γραμματική αναγνώριση στα ρήματα του παραπάνω κειμένου.

Ταξίδεψα: ενεργητική φωνή, αόριστος, α΄ πρόσωπο ενικού _____________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________


21/85

σελ.

21




_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

3. Να ενώσετε τις προτάσεις χρησιμοποιώντας τον κατάλληλο χρονικό σύνδε-

σμο.

Έπλυνε τα χέρια του. Έφαγε.

____________________________________________________________________

Έφτασε εδώ. Τον πήρε τηλέφωνο η μητέρα του.

____________________________________________________________________

Θα έρθει ο Νίκος. Θα του πω τι συνέβη.

____________________________________________________________________

Η Μαρία έμαθε τα γεγονότα. Έβαλε τα κλάματα.

____________________________________________________________________

Θα ξημερώσει. Θα ξεκινήσω για το ταξίδι μου.

____________________________________________________________________


22/85

σελ.

22




4. Να μετατρέψετε τις προτάσεις ώστε να δείχνουν το παρελθόν, κάνοντας όλες

τις απαραίτητες αλλαγές.

Αύριο, θα ξυπνήσω νωρίς.

________________________________________________________________

Ο Γιώργος θα δώσει εξετάσεις τον επόμενο Μάιο.

________________________________________________________________

Η Άννα διαβάζει ένα περιοδικό.

________________________________________________________________

Αυτή τη στιγμή, ο Άγγελος παίζει, ενώ η μητέρα μαγειρεύει.

________________________________________________________________

Τις επόμενες μέρες ο άνεμος θα φυσάει δυνατά και θα έχει κρύο

________________________________________________________________

Μέχρι να φτάσετε, θα έχω κοιμηθεί.

________________________________________________________________

5. Να συμπληρώσετε τα γράμματα που λείπουν.

γρα__ατοκιβώτιο καταγγέ__ω αναπαυτ__κός συντά__ω αναβο__ή ε__ιακοσιοστός

ε__ενήντα ε__ενηκοστός ε__ιά

γραφ__κός δαν__κός δι__μερο

συ__ετοχή επιθ__μώ συ__ε__οούμαι


23/85

Ενότητα 2

κατοικία


24/85

σελ.

24


Ενότητα 2 [ Κατοικία ]


Ασκήσεις:

1. Να υπογραμμίσετε τα αριθμητικά επίθετα και ουσιαστικά στις παρακάτω

προτάσεις και γράψετε δίπλα στην πρόταση την ονομασία του αριθμητικού.

Πεινούσα τόσο πολύ που έφαγα διπλή μερίδα φαγητό. _________________

Το καλοκαίρι θα πάω διακοπές για καμιά δεκαριά μέρες. _________________Η Μαρίνα αγόρασε μια δεκάδα γόμες. _________________

Ο Γιώργος κάθεται στο πρώτο θρανίο. _________________

Η Κυριακή ξόδεψε διακόσια ευρώ στις διακοπές. Η Άννα ξόδεψε τα διπλάσια

χρήματα. _________________ / _________________

Είναι η δεύτερη φορά που κάνεις το ίδιο λάθος. _________________

Η Αργυρώ έχει τέσσερα αδέρφια. _________________

Η ομάδα μας κέρδισε το τρίτο βραβείο στο διαγωνισμό. _________________

2. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με τα κατάλληλα αριθμητικά.

- Οι ______________ (2) φίλοι συζητούν.

-

Έχω στην κασετίνα μου καμιά ______________ (10) μολύβια.

- Ο γυμναστής είπε στα παιδιά να χωριστούν σε ______________ (5).

- Στον αγώνα δρόμου, έτρεξαν συνολικά ______________ (27) άτομα. Εγώ

ήρθα ______________ (6), ενώ ο Μάνος ______________ (13). Έκανε σχεδόν το

______________ (2) χρόνο από μένα.

- Αγόρασε μια ______________ (12) αυγά.


25/85

σελ.

25




- Το ______________ (1.000) είναι το ______________ (10) του

______________ (100).

-

Η τζαμαρία μας είναι μεγάλη και έχει ______________ (2) τζάμια για καλύ-

τερη ηχομόνωση.

3. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα.

ΑΠΟΛΥΤΑ ΤΑΚΤΙ-

ΚΑ

ΠΟΛΛΑΠΛΑ-

ΣΙΑΣΤΙΚΑ

ΑΝΑΛΟΓΙ-

ΚΑ

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΑ

1

5

7

11

12

14

20

60

70


26/85

σελ.

26




Ασκήσεις:

1. Να κλίνετε τις φράσεις:

η δύσκολη περίοδος, η μικρή περίμετρος, η εύκολη λύση.

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

2. Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων. Όπου χρειάζεται να συμπληρώ-

σετε τις καταλήξεις και τα άρθρα.

Η επιτροπή μέτρησε όλ__ ___ ___________ (ψήφος).

Οδηγείτε προσεκτικά στ___ εθνικ__ ______________ (οδός.)

Συναντώ συχνά αυτές τις ______________ (περίπτωση).

Το σπίτι έχει δύο ______________ (έξοδος).

Αυτ__ οι ______________ (περίοδος) είναι δύσκολ___.

Σε μια ______________ (συζήτηση) πρέπει να ακούγονται ολ__ οι

______________ (άποψη).

Η πόρτα της ______________ (είσοδος) είναι κλειστή.


27/85

σελ.

27




Θα γράψετε τεστ των ______________ (γνώση) σας στην Ιστορία.

Τα μήκη των ______________ (διάμετρος) των κύκλων είναι ίσα.

Μου αρέσει να κάνω καλές ______________ (πράξη).

Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις της ______________ (άσκηση).

3. Να μεταφέρετε τις λέξεις στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

η πτώση την είσοδο

τις συγκεντρώσεις οι ψήφοι

της περιμέτρου οι χερσόνησοι

η διάμετρος τις πόλεις

τις περιόδους των εξόδων


28/85


29/85

σελ.

29




3. Να γράψεις 5 προτάσεις χρησιμοποιώντας τοπικούς συνδέσμους.

1. _________________________________________________________

2. _________________________________________________________

3. _________________________________________________________

4. _________________________________________________________

5. _________________________________________________________


30/85

σελ.

30




Ασκήσεις:

1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με βάση τη δομή τους.

Το ήξερα. __________________

Σήμερα το πρωί, ξύπνησα νωρίς για το σχολείο. __________________

Ο Γιώργος αγόρασε μολύβια, γόμες και ξύστρες. __________________

Με έδιωξε. __________________

Η Νίκη και η Ελένη πήγαν διακοπές. __________________

Πήγαινε γρήγορα. __________________

Ο Μάνος είναι ευγενικός και ήσυχος. __________________

Οι μαθητές λύνουν ήσυχα την άσκηση. __________________

Κουράστηκα! __________________

Το αεροπλάνο προσγειώθηκε. __________________

Η δασκάλα φαίνεται κουρασμένη. __________________

2. Να μετατρέψετε τις προτάσεις σε ελλειπτικές.

Εύχομαι να έχεις καλό ταξίδι!

________________________________________________________________

Εγώ σου εύχομαι καλημέρα!

________________________________________________________________

- Εσύ τι κάνεις;

- Εγώ είμαι καλά! Εσύ τι κάνεις;


31/85

σελ.

31




________________________________________________________________

________________________________________________________________

Εσύ είσαι γρήγορος. Εγώ δεν είμαι γρήγορος.

________________________________________________________________


32/85

σελ.

32




Ασκήσεις:

1. Τι σημαίνουν οι παρακάτω συντομογραφίες και τα αρκτικόλεξα;

κ.α. =

Ε.Μ.Υ. =

μ. Χ. =

π. Χ. =

π. χ. =

Ο.Η.Ε. =

Η/Υ =

ΕΛ.ΤΑ. =

Ε.Ε. =

Μ.Μ.Ε. =

μ. =

χμ. =

τηλ. =


33/85

σελ.

33





1. «Περιγράφω το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων»


34/85

σελ.

34




Ασκήσεις:

1. Να αντικαταστήσεις τις υπογραμμισμένες φράσεις με τα κατάλληλα επίθετα.

Να κάνετε όλες τις απαραίτητες αλλαγές.

Το δωμάτιο αυτό έχει πολύ φως.

________________________________________________________________

Αγόρασα από το βιβλιοπωλείο τη τσάντα για το σχολείο.

________________________________________________________________

Η μητέρα φοράει μια μπλούζα από μαλλί.

________________________________________________________________

Μου αρέσουν οι ζωγραφιές με πολλά χρώματα.

________________________________________________________________

Η αυλόπορτα είναι φτιαγμένη από σίδερο.

________________________________________________________________

Στο μπαλκόνι υπάρχουν γλάστρες από πηλό.

________________________________________________________________

Η στέγη του σπιτιού μας είναι από κεραμίδια.

_________________________________________________________________


35/85

σελ.

35




2. Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων με τα κατάλληλα επίθετα στον

σωστό τύπο.

(μεγάλος, ορεινός, σεισμικός, πέτρινος, αποπνικτικός, άγριος, δροσερός, ανθεκτικός,

γυάλινος, ζωολογικός)

Στο _____________ κήπο είδαμε _____________ ζώα.

Να βάλεις τα λουλούδια στο _____________ βάζο.

Το κτίριο έχει _____________ παράθυρα και _____________ τοίχους.

Η Βυτίνα είναι ένα _____________ χωριό της Αρκαδίας.

Η θάλασσα σήμερα είναι πολύ _____________.

Το κινητό μου τηλέφωνο έχει πολύ _____________ οθόνη.

Βγήκα έξω γιατί η ατμόσφαιρα της αίθουσας ήταν _____________.

Σήμερα το πρωί σημειώθηκε _____________ δόνηση κοντά στη Ζάκυνθο.


36/85

σελ.

36




Ασκήσεις:

1. Να διορθώσετε την παρακάτω αγγελία ώστε να είναι κατάλληλη για να δη-

μοσιευθεί.

Θα ήθελα να πουλήσω το διαμέρισμα που έχω, γιατί μετακομίζω σε άλλη πόλη.

Βρίσκεται σε μια πολυκατοικία στην Κυψέλη, οδό Αριστοτέλους, αριθμός 4. Η πο-

λυκατοικία είναι πενταόροφη και η γειτονιά ήσυχη. Έχει ένα ασανσέρ πέντε ατό-

μων. Το διαμέρισμα βρίσκεται στον 1ο όροφο. Είναι άνετο και μεγάλο, αφού είναι

100 τετραγωνικά μέτρα. Έχει 2 υπνοδωμάτια, ένα μεγάλο σαλόνι με τζάκι, κουζίνα

και μπάνιο. Το ανακαινίσαμε πριν ένα χρόνο. Τα μπαλκόνια είναι μεγάλα και μπο-

ρείτε να βάλετε πολλές γλάστρες με λουλούδια. Κοστίζει 70.000 ευρώ. Για περισσό-

τερες πληροφορίες μπορείτε να με καλέσετε στο τηλέφωνο 6998888888. Αν δεν

βρείτε εμένα, μπορείτε να καλέσετε το σύζυγό μου στο τηλέφωνο 2102323232.

2. Να γράψετε μια αγγελία στην οποία θέλετε να ενοικιάσετε το διαμέρισμά που

έχετε στο κέντρο της Αθήνας.

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________


37/85

σελ.

37




ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 2 ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τα κατάλληλα αριθμητικά ε-

πίθετα ή ουσιαστικά.

Η πολυκατοικία αυτή είναι _______________ (2) σε ύψος από τη δική μας πολυ-

κατοικία.

Για να το δέσεις γερά, κάνε έναν _______________ (3 κόμπο) στο σκοινί.

Πλήρωσε _______________ (546) ευρώ για να αγοράσει τον υπολογιστή.

Το διαμέρισμά μου είναι στον _______________ (5) όροφο.

Η δασκάλα έβαλε με τέτοιο τρόπο τα θρανία ώστε οι μαθητές να κάθονται σε

_______________ (4).

Ο παππούς μου είναι _______________ (90) χρονών. Εγώ εί-

μαι_______________ (9).

Πήρα μια _______________ (12) καινούρια πιάτα.

Η παραγωγή λαχανικών φέτος είναι _______________ (3) σε σχέση με την περ-

σινή.

2. Να μεταφέρετε τις λέξεις στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

οι στάσεις τη διάμετρο

τη δύναμη της αποδείξεως

των οδών τις λύσεις

η είσοδος τις ανόδους

η πόλη την ψύξη

της ψήφου οι διχοτόμοι


38/85

σελ.

38




των κρατήσεων της ακρόπολης

3. Να συμπληρώσετε τα κενά στον κατάλληλο τύπο.

__ (ορ. άρθρο) _______________ (καλοκαιρινός) περίοδος είναι __ (ορ. άρθρο)

καλύτερ__.

Ένιωθε μεγάλη _______________ (κούραση) γι’ αυτό έπεσε για ύπνο.

Θα ήθελα να κάνω δύο _______________ (κράτηση) στο ξενοδοχείο σας.

Πρέπει να καταμετρηθούν _______________ (όλος) οι ψήφοι.

Πρέπει να ακολουθήσεις __ (ορ. άρθρο) σωστ__ μεθόδους.

Έβαλε όλες του τις _______________ (δύναμη)

Έκανε κρουαζιέρα στα νησιά με ___ (αόρ. άρθρο) _______________ (μικρός)

θαλαμηγό.

Να μπεις από __ (ορ. άρθρο) _______________ (κεντρικός) είσοδο.

Σήμερα, θα ασχοληθούμε με την ανάπτυξη των ελληνικών _______________

(πόλη).

4. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τοπικούς προσδιορισμούς.

Το πλοίο έφυγε. _________________________________.

Ο Νίκος αγόρασε λαχανικά. _________________________________.

Η Κατερίνα πήγε μια βόλτα. _________________________________.

Το καλοκαίρι θα πάω διακοπές. _________________________________.

Ο Ντίνος κοιμάται. _________________________________.

Τα παιδιά παίζουν. _________________________________.

5. Να γράψετε τρεις ελλειπτικές προτάσεις.

1. _______________________________________________________________.2. _______________________________________________________________.


39/85

σελ.

39




3. _______________________________________________________________.

6. Να γράψετε τις παρακάτω λέξεις/ φράσεις ως συντομογραφίες ή αρκτικόλε-

ξα.

διαμέρισμα:

δηλαδή:

Ελληνικά Ταχυδρομεία:

τετραγωνικά μέτρα:

προ Χριστού:

παραδείγματος χάριν:

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής:

άγιος:

Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδας:

Εθνικό Σύστημα Υγείας:

Κωνσταντίνος:

αδελφοί:

χιλιόμετρα:

χιλιάδες:


40/85

Ενότητα 3

28η Οκτωβρίου


41/85

σελ.

41


Ενότητα 3 [28 η Οκτωβρίου ]


ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Ασκήσεις:

1. Να κάνετε Χρονική Αντικατάσταση στα παρακάτω ρήματα.

αναρωτηθήκαμε, έχεις προβάλει, παρήγγειλε

Ενεστώτας


Αόριστος


Στιγμ. Μέλλοντας

Παρακείμενος


Συντ. Μέλλοντας

2. Να υπογραμμίσετε με κόκκινο χρώμα τους προσδιορισμούς του χρόνου και με

γαλάζιο τους προσδιορισμούς του τόπου.

Τη Δευτέρα θα πάμε στην παραλία.

Να γυρίσεις αμέσως στο σπίτι.

Θα μετακομίσει στη γειτονιά μας σε λίγες μέρες.

Πάνω στο τραπέζι άφησα τα κλειδιά μου.

Όταν διαβάσετε το κείμενο, απαντήστε στις ερωτήσεις που βρίσκονται από κάτω.

Απόψε, θα συναντηθούμε στην πλατεία.


42/85

σελ.

42




3. Να διορθώσετε τα λάθη, όπου υπάρχουν.

η αποδείξεις εννενήντα

σύνεφο απορίμματα

μεταφορικός δέκα έξι

εισβολή πολλοί ψήφοι

εισβάλω γράμα

κύμα εικοσιτρία

συλέγω συγγραφέας

γλικός εφηβικός

4. Να γράψετε τις προτάσεις που σας ζητούνται:

2 προτάσεις στις οποίες θα χρησιμοποιήσετε χρονικούς συνδέσμους.

___________________________________________________________________

_________________________________________________________________

2 προτάσεις στις οποίες θα χρησιμοποιήσετε τοπικούς και χρονικούς (ε-

κτός από δευτερεύουσες προτάσεις) προσδιορισμούς.

___________________________________________________________________

_________________________________________________________________

2 ελλειπτικές προτάσεις.

___________________________________________________________________

_________________________________________________________________


43/85

σελ.

43




5. Παρακάτω δίνονται αριθμητικά επίθετα και ουσιαστικά. Να γράψετε το εί-

δος τους.

πέμπτος:

διπλάσιος:

τριάδα:

είκοσι δύο:

χίλια πενήντα τέσσερα:

δεκαριά:

τριπλός:

έβδομος:

δέκατος έκτος:

δεκαπενταπλάσιος:

δεκαπλός:

εκατοντάδα:

τριάντα:

τεσσαρακοστός:


44/85

σελ.

44




ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ


1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου «Ήρθαν (κι όλα έγιναν σαν ξένα)»

του Κυριάκου Ντελόπουλου στη σελίδα 43 του σχολικού βιβλίου.

2. Να γράψετε την περίληψη του παρακάτω κειμένου.

Ο παππούς είχε γεράσει πολύ. Τα πόδια του δεν τον πήγαιναν, τα μάτια του δεν

έβλεπαν, τ’ αυτιά του δεν άκουγαν. Δόντια δεν είχε. Κι όταν έτρωγε, του χυνόταν το

φαγητό. Ο γιος του και η νύφη του δεν τον έβαζαν πια μαζί τους στο τραπέζι, αλλάτου ’διναν να φάει πάνω στη μεγάλη χτιστή χωριάτικη θερμάστρα όπου πλάγιαζε.

Κάποτε που του βάλανε να φάει στο πήλινο πιάτο, του ξέφυγε από τα χέρια, έπε-

σε κι έσπασε. Η νύφη του άρχισε τότε να τον μαλώνει πως όλα τα χαλάει στο σπίτι

και σπάει τα πιάτα. Τέλος του είπε πως αποδώ και πέρα θα του ’διναν να τρώει στην

ξύλινη γαβάθα. Ο παππούς αναστέναξε μόνο και δεν είπε τίποτα.

Μια μέρα ο άντρας με τη γυναίκα του παρακολουθούσαν που ο γιος τους μαστό-

ρευε κάτι σκαλίζοντας ένα μικτό κούτσουρο. Ο πατέρας λοιπόν τον ρώτησε:

«Τι φτιάχνεις εκεί, Μίσα;».

Κι ο Μίσα απαντά:

«Φτιάχνω μια μεγάλη γαβάθα, πατερούλη. Όταν εσύ κι η μάνα μου γεράσετε, θα

σας ταΐζω σ’ αυτήν τη γαβάθα».


45/85

σελ.

45




Ο άντρας κι η γυναίκα του κοιτάχτηκαν και δάκρυσαν. Νιώσανε ντροπή που εί-

χαν προσβάλει τον παππού. Κι από τότε τον βάλανε να τρώει μαζί τους στο τραπέζι

και τον πρόσεχαν όπως πρέπει.

Λ. Τολστόι, Ο παππούς και το εγγονάκι (από τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α’ Γυμνασίου)

3. Να γράψετε την περίληψη του παρακάτω κειμένου.

Το είχε βάλει από καιρό στο μάτι. Ήταν ένα κομμάτι κόκκινο γυαλιστερό λου-

στρίνι, καθάριο και αστραφτερό. Ήξερε, βέβαια, πως κόστιζε πολλά, μα κι αυτός

είχε κάνει το κουμάντο του από νωρίς. Ο μικρός τσαγκάρης μάζευε λεφτά κρυφά κι

απόκρυφα, χωρίς να φανεί, γιατί φοβόταν πως θα τον κορόιδευαν αν μάθαιναν τι

είχε κατά νου να κάνει. Περίμενε τη μέρα που το αφεντικό θα τον έστελνε στον τε-

χνίτη για πανωπέτσια.

Έτσι, τη μέρα τα αγοράς, τράβηξε κρυφά τον πάτο του παπουτσιού του κι έβγαλε

τα λεφτά. Τα ’σπρωξε βιαστικά στην τσέπη του και, με ύφος αδιάφορο κι ένοχο μα-

ζί, τράβηξε για την αγορά. Το πήρε το λουστρίνι και σε καλή τιμή. Ήταν κομμάτι

σπάνιο, ένα κομμάτι απ’ τη λαχτάρα τα καρδιάς του. Γύρισε όλους τα δρόμους εκεί-

νο τα’ απόγιομα και διάλεξε σχέδιο. Είχε στον νου το τι ζητούσε, βλέπεις, κι απ’ την

αρχή ξέκοψε τα σχέδια και διάλεξε το πιο αρχοντικό, γιατί αυτό θα ταίριαζε στην

περίπτωση.

Ζήτησε απ’ τ’ αφεντικό να δουλέψει μοναχός μερικές μέρες, αφού θα ’κλειναν

πια, γιατί είπε, είχε μαζευτεί δουλειά πολλή. Εδούλευε, λοιπόν, τα καλαπόδια* του

αφεντικού, να μην αποκαλυφθεί και μετά, δούλευε τα λουστρινένια γοβάκια. Καρ-

φάκι και μαντινάδα, φόντι* και τραγούδι, ψίδι* και αναστεναγμός. Το λουστρίνι έ-

παιρνε να γίνεται γοβάκι. Τα’ όνειρο του έπαιρνε να γίνεται αλήθεια. Σαν τέλειωσε,

είπε στ’ αφεντικό πως είχε κουραστεί πια και δε θα δούλευε άλλο το βράδυ. Έκρυψετα γοβάκια και παραμόνευε την ώρα.


46/85

σελ.

46




Η κόρη του δασκάλου δεν έβγαινε ταχτικά. Είχε μάνα αυστηρή και πατέρα σπου-

δαίο. Σαν έβγανε όμως, όλοι την κοίταζαν ∙ γιατί είχε σγουρά μαλλιά και μάτια με-

γάλα. Είχε στητό κορμί και περπατησιά περήφανη. Του ’χε λαβώσει την καρδιά. Η

μάνα του πήγαινε κάθε μέρα στο σπίτι του δασκάλου και παραδούλευε, έκανε τη

λάτρα. Τον είχε πάρει κάνα δυο φορές μαζί της, σαν τύχαινε να κουβαλήσει τίποτα

πράματα. Τότες την έβλεπε από κοντά και την καμάρωνε. Θάρρητα δεν είχανε, μα

όσο να πεις, είχανε αλλάξει κουβέντες κάμποσες φορές. Σε μια τέτοια φορά πρόσπε-

σε να σηκώσει κάτι που έπεσε κι όσο να μπει και να βγει το κορίτσι, αυτός πρόκαμε

και μέτρησε με την παλάμη του το παπούτσι της. Είχε κιόλας, βλέπεις, το σχέδιό του

καρφωμένο στο φακιδερό κεφάλι του. Θα τα έφτιαχνε ένα ζευγάρι κόκκινα λουστρι-

νένια γοβάκια, που όμοιά τους δε φορέθηκαν ποτέ. Ύστερα θα περίμενε μια γιορτή

και, με το μέσον τα μάνας του που παραδούλευε στο σπίτι, θα πήγαινε να της τα δώ-

σει ο ίδιος. Θα τα ’δινε, κι αυτή, δεν μπορεί, θα πηδούσε απ’ τη χαρά της. Δεν μπο-

ρούσε να γίνει αλλιώτικα, γιατί τέτοια παπούτσια δε γινόταν να ’χει ξαναβάλει. Η

κόρη του δασκάλου θα χαιρόταν, θα τον συμπάθαγε, κι άμα τον συμπάθαγε, ποιος

ξέρει…

Την κρίσιμη μέρα τύλιξε τα παπούτσια, τα πήρε σπίτι και τα ’κρυψε. Ήθελε πρώ-

τα να μιλήσει της μάνας, να τα πούνε οι δυο τους και να τα συμφωνήσουνε. Για να

γίνει τούτο, έπρεπε πρώτα να κοιμηθούνε τ’ άλλα παιδιά. Καθίσανε στο τραπέζι. Τα

φαγητά γίνονταν άνοστα στο στόμα του. Υπονόμεψε να σηκώσουν το τραπέζι.

Είχε στον νου του ολοένα την κόρη του δασκάλου. Δεν έβλεπε μπροστά του. Όλα

τού φαίνονταν σκιές. Σκιά τα κρεβάτια με τ’ αδέρφια που μαλώνανε για τα μαξιλά-

ρια. Σκιά ο πατέρας που ρουφούσε ό, τι είχε απομείνει στο ποτήρι του. Σκιά η αδερ-

φή του που σήκωνε το τραπέζι.

Την κοίταξε πιο προσεχτικά. Πόσο θαμπή ήταν μπροστά στην άλλη! Τα μαλλιά

της δεν έπεφταν σγουρά στους ώμους. Είχε μια πλεξούδα ίσια που τη σφιχτόδενεστον σβέρκο της μ’ ένα λαστιχάκι των πακέτων. Δεν περπατούσε καμαρωτά. Η μάνα


47/85

σελ.

47




την είχε μάθει να κοιτάζει το χώμα, έτσι που καλά καλά δεν έβλεπες τι χρώμα είχανε

τα μάτια της. Αλήθεια, το χρώμα να ’χανε τα μάτια της αδερφής του; Της μίλησε κι

αυτή σήκωσε το κεφάλι κι αποκρίθηκε. Τα μάτια της ήταν καφετιά, ίδια με τα μάτια

των κοριτσιών όλου του κόσμου, και το φουστάνι της με την ποδιά του μαγειρέμα-

τος μπροστά ήταν ξεθωριασμένο κι αυτό, μα τώρα πρόσεξε πως ήταν ξεθωριασμένο

απ’ την πολυκαιρία.

Η αδερφή… Στα πόδια φορούσε εξώφτερνα, για να γλιτώνει τα παπούτσια, να τα

’χει για καλά. Η άλλη θα ’χε οπωσδήποτε πασουμάκια μεταξένια και παπούτσια

πολλά. Μα ναι, είχε πολλά κι ένα ζευγάρι παραπάνω που θα της πήγαινε αυτός θα τη

γιόμιζαν χαρά μονάχα για λίγο, ως να μπουν στο ράφι με τ’ άλλα παπούτσια. Θα του

’λεγε μονάχα ευχαριστώ, μα το ευχαριστώ της θα ’τανε για τα παπούτσια μονάχα κι

όχι γι’ αυτό τον ίδιο. Σε μια στιγμή κατάλαβε πολλά και σβήστηκε μονοκοντυλιά η

κόρη του δασκάλου.

Έδωσε τα λουστρινένια γοβάκια στην αδελφή. Της άξιζαν. Το ’νιωθε πως της ά-

ξιζαν. Χιλιάδες ήλιοι φώτισαν τα καφετιά ματάκια και μύρια αστέρια μπερδεύτηκαν

στην πλεξούδα της. Πουλιά τρελά τιριτίριζαν στ’ αυτιά της και η καρδιά της μεθυ-

σμένη χόρευε. Τα κόκκινα γοβάκια φωτίσανε το ξέθωρο φουστάνι κι η αδελφή ένι-

ωσε ν’ ανεβαίνει, η ίδια μέσα της, ένα σκαλί πιο πάνω. Το σπίτι άστραψε και γέμισε

με το γέλιο της.

Το άλλο πρωί πήγε στη δουλειά λίγο πιο μεστωμένος. Παρήγγειλε γλυκύ βραστό

καφέ κι έπιασε τη φαλτσέτα με το τραγούδι.

Ειρ. Μάρρα, Η τριλογία του δίφραγκου, «Τα κόκκινα λουστρίνια» (διασκευασμένο κείμενο)

*καλαπόδια = ξύλινο ομοίωμα του κάτω μέρους του ποδιού, που χρησιμοποιείται για την

κατασκευή ή την επιδιόρθωση παπουτσιών.

*φόντι = το πάνω μέρος του παπουτσιού

*ψίδι = η μύτη του παπουτσιού


48/85

σελ.

48




4. Τι προβλήματα αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της Κατοχής;

Φανταστείτε ότι είστε ένα από τα παιδιά που ζούσαν τον πόλεμο και με βάση τις

γνώσεις σας σχετικά με την εποχή εκείνη και τις παρακάτω φωτογραφίες να

γράψετε μια έκθεση για τον τρόπο ζωής σας, τις δυσκολίες, τους φόβους που θα

είχατε.


49/85

σελ.

49





50/85

σελ.

50




5. Να παρακολουθήσετε το βίντεο που ακολουθεί και να γράψετε μια έκθεση

στην οποία θα περιγράφετε τις συνθήκες που υπάρχουν σε μια περιοχή πριν τον

πόλεμο και πώς αλλάζουν κατά τη διάρκεια ή μετά τον πόλεμο. Ποιες είναι οι

συνέπειες του πολέμου;

6. Να γράψετε μια έκθεση με θέμα: «Περιγράφω το σχολείο μου».

https://www.youtube.com/watch?v=jKgTWdhrELQhttps://www.youtube.com/watch?v=jKgTWdhrELQhttps://www.youtube.com/watch?v=jKgTWdhrELQ


51/85


52/85

σελ.

52


Ενότητα 4 [ Διατροφή ]


Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα.

ΟΡΙΣΤΙΚΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑ

ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΗ

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ

ΑΟΡΙΣΤΟΥ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

αναθέτεις

διαγράφεις

αποφεύγεις

ανατρέπεις

περιγράφεις

αναλύεις

διαφεύγεις

μεταφράζεις

αναβάλλεις

καταστρέφεις

2. Να γράψετε το πρόσωπο του κάθε ρήματος.

Αντίγραψε:

Αντέγραψε:

Ανήγγειλε:

Διάφυγε:

Απότρεψε: Απέτρεψε:


53/85

σελ.

53




Απέστρεψε:

Διέκοψε:

Κατάφυγε:

Κατέφυγε:

Ανέπνευσε:

Κατάθεσε:

Διέγραψε:

Επέτρεψε:


54/85

σελ.

54




Ασκήσεις

1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα:

ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

Επίθετα

όμορφος

κακιά

μακρύ

απλούστατο

βαθύς

ο πιο γρήγορος

αγενής

καλός

μεγαλύτερος

λιγότερη

Επιρρήματα

όμορφα

πιο ήσυχα

απλούστερα

σαφώς

επιεικώς

πάρα πολύ άνετα


55/85

σελ.

55




2. Να γράψετε προτάσεις για κάθε βαθμό των παρακάτω επιθέτων.

σαφής, μεγάλος, συνεπής

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________


56/85

σελ.

56




Ασκήσεις

1. Να γράψετε τα αντώνυμα των επιθέτων.

φυλλοβόλος

ανυπόμονος

ομαλός γενικός

παγωμένος

ολόλευκος

άχρωμος

πολύχρωμος

ολοκαίνουριος

ευρύχωρος

άτακτος

2. Να ξαναγράψετε τις προτάσεις αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις

με τα αντώνυμά τους. Τι παρατηρείτε;

Τα ξαδέρφια μου ζουν σε ένα μικρό ορεινό χωριό.

Ο Γιώργος έχει ένα μεγάλο καινούριο σπίτι με έναν όμορφο και περιποιημένο κήπο.

Το σκυλάκι είναι ήρεμο και φιλικό.

Η περιοχή έχει πλούσια βλάστηση.

Η δουλειά του πατέρα μου είναι επίπονη.


57/85

σελ.

57




____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________


58/85

σελ.

58




Ασκήσεις

1. Να υπογραμμίσετε την ανεξάρτητη πρόταση και να βάλετε σε παρένθεση τις

αποτελεσματικές προτάσεις στις παρακάτω περιόδους.

Ο Αχιλλέας μιλούσε τόσο σιγά, που δεν τον ακούγαμε.

Το χωριό ήταν τόσο μακριά, ώστε κουραστήκαμε να περπατάμε.

Ο Ηλίας, που είναι αδερφός του Στάθη, προσπάθησε τόσο πολύ που κατάφερε νακερδίσει τον αγώνα.

Έκανε αρκετές οικονομίες ώστε να πάει αυτό το ταξίδι.

Δεν διάβασε καθόλου, ώστε δεν έγραψε καλά στο διαγώνισμα.

Ο Αντρέας, που είναι φίλος μου, μου πρότεινε να δουλέψουμε μαζί ώστε να τε-

λειώσουμε γρήγορα την εργασία για το σχολείο.

Η Στέλλα λέει τόσα ψέματα που κανείς πια δεν την π

epanaliptikes askhseis glwssas st dimotikou taexeiola.gr

Documents