Equalizing: Χρωµατίζοντας τον Ήχο Εισαγωγή Το Equalizer ή πιο σύντοµα "EQ" είναι ένα από τα πιο βασικά εργαλεία, µαζί µε τους compressors, για την µίξη και το mastering. Πολλές φορές θα ακούσετε ηχολήπτες να µιλάνε για την µεγάλη σηµασία ενός equalizer και για το πόσο σηµαντική είναι η χρήση του στις µοντέρνες ηχογραφήσεις. Γνωρίζοντας απλός ότι ένας ηχολήπτης έχει χρησιµοποιήσει τον equalizer Pultec σε ένα kick, πραγµατικά δεν µας λέει κάτι για ποια τεχνική έχει χρησιµοποιήσει ή σε ποια συχνότητα χρωµάτισε. Σε αυτό το άρθρο θα γνωρίσουµε τα διάφορα είδη equalizers, αλλά θα δούµε και συµβουλές για το ποιες συχνότητες µπορούµε να µεταβάλουµε και σε ποιο όργανο. Ο όρος "equalization" προέρχεται τις εποχές που πλέον είχε εδραιοποιηθεί το τηλεφωνικό σύστηµα στην Αµερική. Υπήρχε µια διαδικασία που ονοµαζόταν "correcting" ή καλύτερα "equalizing" και διόρθωνε τις απώλειες στις συχνότητες που εµφανίζονταν στις τηλεφωνικές κλήσεις που περνούσαν από τηλεφωνικές γραµµές µεγάλου µήκους. Σήµερα πλέον, η λέξη equalizing (ισοστάθµιση) αναφέρεται για όλα τα είδη τονικού ελέγχου. Ας ξεκινήσουµε πρώτα µε τα είδη των equalizers που υπάρχουν. Graphic equalizer

DBX 2231 Graphic Equalizer Οι γραφικοί ισοσταθµιστές είναι ένας τύπος EQ που αποτελείται από sliders για την ενίσχυση ή την αποδυνάµωση συχνοτήτων. Ένας ισοσταθµιστής αυτοκινήτου µπορεί να αποτελείται από 15 sliders ανά κανάλι (στερεοφωνικό κανάλι). Ένας επαγγελµατικός γραφικός ισοσταθµιστής για live εφαρµογή, περιέχει από 25 έως 31 sliders ανά κανάλι ικανά για γρήγορη διαβάθµιση του ήχου. Τέτοιοι

ισοσταθµιστές ονοµάζονται 1/3 της οκτάβας, µιας και κάθε συχνότητα απέχει από την προηγούµενη και την επόµενη απόσταση που ισοδυναµεί µε 1/3 της οκτάβας. Στερεοφωνικοί ισοσταθµιστές µε τα µισά φίλτρα ανά οκτάβα είναι κοινοί στο εµπόριο, όπου η ρύθµιση των συχνοτήτων είναι λιγότερο ακριβής απ' ότι 1/3 οκτάβας, και λέγονται 2/3 της οκτάβας. Ιστορικά, ο πρώτος γραφικός ισοσταθµιστής ήταν ο Largevin Model EQ-251A και είχε δυο επιλογές ισοστάθµισης. Μια για bass shelving και ένα φίλτρο για pass band. Parametric Equalizers

GML 8200 Parametric Equalizer Το πιο σηµαντικό χαρακτηριστικό ενός παραµετρικού ισοσταθµιστή είναι ότι µας επιτρέπει να επιλέξουµε την συχνότητα που θέλουµε να επεξεργαστούµε. Αυτό µας δίνει µεγάλη ευελιξία και ακρίβεια. Μπορούµε να διορθώσουµε προβλήµατα στον ήχο χωρίς να γνωρίζουµε την ακριβή συχνότητα που παρουσιάζεται το λάθος. Ένα παράδειγµα είναι και το εξής. Ας πούµε ότι έχουµε ένα πρόβληµα feedback κάπου στα 5000 hz (5KHz), αλλά δεν είµαστε σίγουροι για την ακριβή συχνότητα που υπάρχει το πρόβληµα. Επιλέγουµε το ποτενσιόµετρο που βρίσκεται στα 5KHz, έχοντας κατεβάσει την ένταση του και σιγά σιγά ψάχνουµε τις συχνότητες που βρίσκονται δίπλα στα 5KHz. Όταν βρούµε την ακριβή συχνότητα (π.χ. 4788 Hz) θα δούµε πως το πρόβληµα στο feedback έχει εξαφανιστεί. Bandwidth Control (Q) Ένα χαρακτηριστικό των παραµετρικών ισοσταθµιστών, είναι και η επιλογή Q που προέρχεται από την λέξη Quality µιας και ήταν ο κύριος λόγος για να κριθεί αν είναι χαµηλής ή καλής ποιότητας ένας ισοσταθµιστής, τις εποχές των πρώτων EQ. Με την επιλογή Q µπορούµε να επιλέξουµε στην ισοστάθµιση αν κάποια συχνότητα θα επηρεάσει της δίπλα συχνότητες (Broader Broadband Adjustment) ή αν θα

επηρεάσει µόνο την προεπιλεγµένη συχνότητα (Narrow Broadband Adjustment). Ο τελευταίος τύπος µας βοηθάει να κάνουµε "χειρουργικού τύπου" αλλαγές στις συχνότητες. Linear Phase Equalization Όταν αυξοµειώνουµε κάποια συχνότητα σε έναν (οποιονδήποτε) ισοσταθµιστή, οι στάθµες που έχουν επηρεαστεί δέχονται µιας µικρής έντασης αλλαγή φάσης (phase distostion). Τις περισσότερες φορές αυτή η αλλαγή είναι µη-αποδεκτή, λόγω της φύσης της εργασίας µας, όπως για παράδειγµα κατά το mastering ενός µουσικού κοµµατιού. Γι' αυτό τον λόγο έχουν δηµιουργηθεί ισοσταθµιστές, hardware και software, που δεν µεταβάλουν την φάση των συχνοτήτων σε οποιαδήποτε διαβάθµιση. Αυτοί οι ισοσταθµιστές λέγονται Linear Phase (LP). Μερικά παραδείγµατα πολύ καλών LP ισοσταθµιστών είναι οι παρακάτω.

Flux EPure II

Weiss EQ-1 (Hardware) Ο κάθε µουσικός θα πρέπει να επιλέγει και τον κατάλληλο ισοσταθµιστή, που του ταιριάζει για κάθε εργασία επάνω στον ήχο. Πολύ καλός ψηφιακός ισοσταθµιστής, που υπάρχει και σε hardware µορφή, είναι ο παρακάτω.

SPL Passeq

Ένας καλός hardware ισοσταθµιστής είναι και αυτός:

Manley Massive Passive Ιστοσελίδες:

• http://en.wikipedia.org/wiki/Equalization • http://en.wikipedia.org/wiki/Parametric_equalization • http://www.soundonsound.com/sos/dec08/articles/eq.htm

Αναστάσιος Παπαλιάς