erdal akas, umut akas - sevimli matematik +

Upload: zastalina

Post on 24-Feb-2018

270 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    1/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    2/269

    SVii TT

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    3/269

    nn Cad. Hachanm Sok 10 /6, 80090 Gmsuyu/stanbul

    Tel :(212)25139 5Faks 212245741 wwwtorosluo

    Sevili Mateatik - Erdal AKAS ve Uut AKAS

    1 Basm Mays 25

    Yay Danman Yusuf OUKSEN Matepe niersitesi

    Yayna Harayan : r Rift LKSE Beykent niversitesi

    Sayf zenlee Papatya & elebek asarKapak asarm apatya

    Kelebek asarm

    asm e tlee Altan atbaalk stanbuu kitabn her tr yay hakk yayneie aittir. ayeinden ya

    in anmaksn ant yaplama ksmen veya taaen hibir ekil veteknikle OAIAMAZ ASIAAZ AMAAAZ Ktabn taam eya r ksmn tokop makinesi, ofset gibi teknke o

    altlmas hem oaltan he de bulunduranla n yasad br darntr Yayei u bi yasad daranarda buunan kurum e kerekar her tr hakarn korumakta karardr

    Daha niteik e kaitei kiaprn haramas e baa byk eneli outuran bu ibi yasad daranar bilimse almalada olumsu ynde ekileektedr mee say hepiin otak ttuuolaldr

    Aka a, Aka Umu.evm Maemak da kas m kas sa slu Kapl VIII, 7 aa; 3 mKaaka va.ISB 75-6388

    1 . Aimik Cb 3 Gmi Kml 5. Bi lm

    T

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    4/269

    Tr Kitap

    u amz

    bzm mama am m

    rcrmz

    amaarmza sabrla s ola amz

    Ta a

    ha ruz

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    5/269

    evimi atematik

    TR

    Bu kiapaki bilgilei nce emen ve akaalamla na a encileimile luuuk alan i veee amaa] nlaa eek eei

    Ee bugn maemaie bak ve nu ileyiimie bi llk vaa bu-nun eme l 9an MEB ecme Bu ve Oa em nYan Guubu ve 96 lan k Maemaik enei Yan Guubununalmalana alm m emei geenlee eek eei u iabn aanma ve e unuma ene aaa Yanc E mve lu Kiaplnn k emei lu m alanlana ve ellikleRi KESE' e eekk eei

    Eal AKASt AKAS m

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    6/269

    Tru Kitap

    nz 7

    m 1. MEK Ds Sala Ya ve Okn

    mee

    Ds 2 Sa ala Yaplan lemle Sa atla 7 2 mee 7

    Ds 3. ik emi i Aaa Yapma : em Save Paante 29

    mee

    Ds 4 Yeni Sala: am Saa ve Rane Sala 36 mee

    Ds 5. eile: Onalk eie 8 mee

    m CEB 63Ds 6 Geel Sa : He Sa eiken ve i imeen 64

    mee 8

    Ds 7. eike 6Sorular 7 1

    mee Ds 8 nkia 73

    mee Ds ekee 78 mee 83m SOMU OBM Z 8Ds 0 enklem ma: t ACA 86

    mee

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    7/269

    evmli atemati

    Km GEOME 1 1 11 Gemete ge lem v e Bantla 1

    m 6

    embe ve Dae 1 1 8

    13 Gemete Ba Kamak gele 12

    Km UZUNUK N V HCM M 1 1

    14 Demel Gemete lm 12

    15 a Gemete lm 19

    Km 6 NK GEOME 157 16 lem nali tk Gemetie Gi 1 5 8

    6 6

    Km KME BGS 165

    17 Kme Kme lem ve Bantla 166 1

    18 Kme Pblemlei ve Fakl m Yntemlei 1 7 2 1 m

    Km BZI UYGM BGE 19

    aal C mlen Bellenme 18

    6 m 6

    20 Gale 1 8 8 m

    21 O asl k ve enlemele 19

    m

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    8/269

    Trsu Kitap

    Ders 22 saisi 5 W

    Ekl

    Ek-1 On Tabana 1

    Ek2 Say lmi in 1 5

    Ek3 Gl Saya in 6

    Ek-4 Ba Cbi Bi gili 8

    234Ek-5 Gy 35

    Ek-6 d

    Ek-7 ign

    Ek-8 V 5 M7Ek-9 Bigisaya v Pg sa ins Kllanm 8

    Ek-10 n 56

    Knk 6

    v

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    9/269

    evimi atematik

    NZ

    B iapa aemai enmenize yadmc oacaz sizi zmedenyomadan ve smadan as m ?

    1 Taa baan 1 2 3 diye saymadan baayacaz.

    2 Bi eyi iyice emeden baa bi eye gemeyeceiz

    3 o dia i dzeni ve sab oacaz

    o e yapacaz n basi neleden baayp adm admeleyee

    imdi aemaii yce enme, e soan yapabime eesevme zenime ve ne gseime isiyosnz deil mi?

    yleyse b ze sz vein

    i ai ce oyacaz ve din leyeceiz. n amasa emen soacaz ve aaacaz zbelenmesi geeenei beleimize azyacaz. endieimizi nmayacaz.

    o m? eil H adi balayalm yleyse

    v

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    10/269

    KISIM

    9

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    11/269

    1 evmli atemat

    ers O

    SAYI:YL OKN

    aymasn bilmeyeniniz var m?

    Salamba naab lmm n ada saab lm tl . salamba nadn m?

    2 3 . 98 99 nmd, akamda aklanan b bma bi b sala da gli Baamda n ada al a ln?B imi n ada aan va?

    nin otuyd n ias aan va ng n isni n adan l? nin otuydnlyn mu 3 B b sa la nasl ? asl ? iatli inll m

    n aamla v adlan bilmlii 1 br 2 k 3 4 dt 5e 6 at yd 8 k 9 dku bi d anlamna gln sas va.Raamla ndi? Sa simgli sli af sala a-amlala a. Raamla n tan 2, 5 6 8 v 9.

    5 d bi tan bi tan di bi tan b v dt tan s fllanm

    Sna "blk alan bilmlii Bl b salada sadan ban am aam glann a m a-t Y . Bia sabdin. Bi n aalm v bnn - nd b l adlan nlim.

    B n tan aam

    l ind ad ada

    df aalm. B ada aam lama aba dnaai tm a-nala b ada va m?

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    12/269

    Aritmetik

    imi saan iibaen e e ayaa blleimii ol al mve b l alan alna yaalm:

    2

    L35

    L678

    L9

    L23

    L567

    89

    rlyo rlyo rlyo mlyr mlyo b brlr ble b blk ne e basaa va yl onla ve blbasama elinenein mi lyonla blnei basamakla ymlyonla onmlyonla bmlyonla veya yalca moa

    A saym okyabi li ieozeaoaesezoouzzmazouzvoeamesezoa

    Ne por sl okor?

    He ble basamal saym oyo; sona bl an sylyoiat eeceimi e bi lile e nla:

    a 2 3 5 6 7 8 9 bn kn iye eil o m ouz e am em sese osa ye oyob. 00 ve yaln e b bbn eil y ve b yo

    rek 997 bndokuykdoksanyd ama . . onbbnynb.

    c. S olan basamala ve s olan bllei i sylemiyo

    rek 9@dokuybmlyon

    ake yal l olma dorbrmyoatr

    ile blnn an sylemiyo.a neleimi101101110 Q 101101110: bmobb100010001000 Q 1000 1000 1000: maomob10203040506 Q 10203040506 omyaryzmyorbbeyat

    ile a ve scklele velen sayla aamlala yama iin e

    ayn bililei llanyo

    Dikk ediecek ek bilgier:a) He blk akaml olacak l iine bi aam sylenmiyosa onn yeine s yalaca nein

    050 beybe 505 be 005

    b Aaa bi bl sylenmiyosa yeine 000 onaca neinmmom 123000123bmob 1000001

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    13/269

    2 evml atematik

    Saya onlan ya ve onan en Ama brlp unutmaacaarmz va Bnla

    akamlar v onlarn adlar

    2 4 5 6 7 8 9 bir iki dt be alt yedi sekiz doku Raamlan nele ol: Say smele

    2 Blk adlarbrlr, bnlr mlyonlar mlyarlar, trlyonlar katrlyonlar,kntrlyonlar.

    3Ona basamana aamlan on n, yrm otu, r ll,

    atm tm ksn ve dokan b nas om .. ynbrmlyar b

    5 Sayan on ve yal na a elee e bllen esn

    bene b

    r olan basaala syene b r oan blle syenme baaen e syenmeyen basamalaa sf [bala a]sylenmeyen bee sf on b

    ORULAR

    Soru Aaa saya oyna [ece masala va ei mi]b 2224245

    Soru

    S e byles saya o oyn

    a 2 2 2 [ basama ls]b [2 basama lsc enn e enn oaa 2 basamal b say yanve oyn

    Soru 3 Tye e 985 e 56658 saylm sm 985 e ne aam?

    Soru

    Ansoee Gnen be al 9 6 eye yayo a mee m?

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    14/269

    A 3

    Soru 5 Aaak mene een sayla km yan ."nyann yarap amionemiseizinzsesenseizmere Ayn se

    imionediuseiinmere Ayn nyaya

    akl se oalama sesenmion eeiemiemion kee klsek nya le ay yan yana aaak nr:

    Bemia kee kllse ayak nm aaak ol

    naSoru Aaak sayla rakamlarla yan

    Bimioni

    A

    2 niimiazemionazemiseizinouzzi . Yionimimiamiondinei4 Biaiononionmioni

    Soru

    7.Anneaana "B ev kaa? "Bm le en enn knn ne

    kaa paras va? "Son yla evle es ne? ye son enn venla akamlala yan

    Soru 8 Anne aa, emen akraa e kye l en yk sayy son ve rakamlarla yan n yk sayy km syle?

    Soru So 2 ve 6ak soy ekle nasl yak? nceeyn ve s e yen sorlar yrn

    Soru

    Acaa 999 eniondan aa yk sayla nasl okr?[Yazmada sorun yok]

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    15/269

    4 evml atematk

    Br Blmece

    ee le aaa ollaa nas l ye et ?

    1 Kol e e e e yaln le yo. le ee l e l ee]2 Kol le yan b , ' le yaln b enen atlayab yo

    emen, enemeye balamayn. Maematiki sabld dikkalidi!

    l ama ya en ne ya en ne ne elece fk eme. l e aalm2 m ya en atlayaca ya nc ne eece nc ale yalnnc ne elebl ve tan yeyse

    3 a ya ne eece ee nc ne aa ..yne on Bneenle

    4 ne ee me

    Sab ve atle e ne enl oay el m? m ayn sab ve ae m mav pl [veya f eye e tae] ap aaana a b bol bap oyn teaayn yce ennce anne ve babana a, aaalana a soabl sn.

    u s u kBmece elence ma zbrlrinizi san si braman ve unutmanz!

    n yapaan, byee "her y yaarm e orm yeblnc eme aylaa im apmasn; na lanan ve aatma an by an ) eece

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    16/269

    Aitmetik

    ers 8

    SAYI YI LEMLERSAYI BAINTII

    nc esme sayla en saymasn en sayla omasn yamasn en

    m b aron ymay a

    l l saymay ama] b by aronols b n e e e sayabl .

    ma ymalan a b by aon ols b pnn e says n onla e e saymaan a saylala lemle yaaa olayca blablyo asl m? malan saysn belleen

    aa s aa be yma va 5 Dr s a am r ymra a la

    bln

    4 5 = 224 24

    yelm Bu o oa Bi b aon uuda a ibi a, buabii misin? eleanm Tabii bu da o oa olmal Hemen e e oylmaly .

    nce aon y a bamaly Pa aon uunun iin nas eiimi yelm enne 4 boyna 9 s se e 5 ae va

    Enin a ? Bouna a? blma olay aon y anca saya a s s a? ane oln blma n b cnan aele alp b ne aa bamal y

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    17/269

    6 Svil i Matati

    md bir karo kda ka pake var sosn yantlamamok kolay 495 6

    Pekbir pakee ka kibri ks var?

    Hemen b paket a aave kbt ktan saya O

    yleye b byk kaon ktda ka kbt kt va 6 6 ktda se ka kbt va? tlan ende yayo "Oaama

    4 ek a olal anlana

    on Bir bk karo kda ka ek kibri var onn yant n blmam da atk kolay 64 6

    mraar samaa hee Bir b aro a ka ek kbrvar sorsa a bmaa e gere var demeyn

    ymrtac dnn Aabaya bok kol ymrta etken kkb tafk kaasna aa lk yapaca alam kalan ymtalann aysn bmak kanlan says n belleyp aan heapamak olacakt .

    kadak ymralan ays n yle de babldk

    karon tam do ola 56 ymrta ayo Son sada b nceknde 2 +2 6 ymra ekk. on 6 24 ol

    emek k b ymrtann kbt pnn vs ays n b lken b ktd-m paay yaptm hacamay hesaplaken onca aa kola lamak n lemle yapyo

    kada fk em yaptk toplama apma kama Ama be so

    lsayd "nde kt kbt kllanyo. al kav lty.tl k aa y m aa y m aan aay a nn l aan aaya nal alla k] byk kartonkbt ne kada ae ede dye

    n blme yapaak

    6 / 4 4 y lacakk n lyl

    Br ozbe g ye cevapayacaktk

    4

    65

    5

    Sou: mrta da satsak kahve de etsek hatta annebabamdan paaa p hacasak veya bktsek de be saylala lem yapmak yadmc

    olay sya en md ykadak dt lem e l tm b lle " AA T enem

    atmatk nkn yk af yam ykaak ym nm. nn cn lk afyl n HH ka yaln anmayam]

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    18/269

    Ariti 7

    oplm Be cezm a cez aha ee B a e ou c fa mz aouua mz demey Be aha ez eeemeyin Tabii seki ede Ama ya toplamasn bilmeseydik. a a biia ez emez ouz ee desey e yapadk

    6 8.

    6 8Arca amada da

    in esas b an yana etimek veya ad ada ayma. . + 4 8

    4 6 7 @ a oplama am dyo.

    opama am A ada saymak.alnca saymasn saa aas s] h oplaa yapab l y vet

    + 6 8 l 6 . . . . 6 8 8 6 8

    6 8 + 6Do ama ok aman alyo e yapalm? e yapyo?

    nce akamlan toplamn topm tbounu ebeyo

    7

    4 6 7 8

    9 4 6 7 8 9

    2 4 6 7 8 9 4 6 7 8 9 4 6 7 8 9 6 7 8 9 4 6 7 8 9 4 7

    7 8

    9 4 6

    8 8

    9 4 6 7

    9 4 6 7 8

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    19/269

    1 8 Si Matmati

    oan y sayla opamn ise p tpam dzni il e yapyo5 + 1

    = 1 5

    +2 1

    36

    3 5

    + 1 3 9 6

    1 6 3 1

    pam dznind aa na plz oplanan sayla ayn asamala al aa elece i ime yayo. le asamanan alaya [p l asaa asama oplyo i sonai asamaa en yayo en la sayy a ayn ssemle opyo. aln aa oplamaosnan a aa e opaa ee eey.

    nk l 6

    3 8 53 6

    + 5 5 1

    * esap mainasyla oplama o olay.

    35 1396 1 6 3 1[ m maa A j T p a sile ion oyacasn; iinie eimeyamc olacasn.enecesini yneecesini asaayacasn sie iyim amano nce iyi i eiim, i ei eii aala eei .

    Pgamaaii i hesa maias a i ei i enim aac i saya o paa ve nce o yi i emen eetiyo

    aa i poalanail i i esap mainan vam ii eeceit oplamay ie G 9 X p ]* Topamaya ii i a mg ve tm enmei e eeli

    Toplaann iem s iesi at Toplanan i sayn n aasna yalyo. Sona ei] oyp sonc yayo. Topanan saya oplveya er iye aanyo soncn a a opl nlan epsini

    eke yenen veel m15 2 = 36

    erm ar erm ei oplam

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    20/269

    At 1 9

    [iz ]* oplama ileminin ba ellilei d a n toplama tablonaa enemele yapa a toplamann tanmn ne e yo llile o aman iimie e yayo

    Deime ze oplamaa teimlein yelei eiie oneime nein aaai ibi :

    = = 8

    iee ee d la tlaa l vaa l -a dtc u d nein aaai ibi

    = 8 = 9 =

    tk ge [em]: a sfr taa u a a u in aaa g:

    =

    uda tlaa td a uu u ldu Aa uuta tlaa lgl h d taa hatta -ld d d aaa l aa h d a u da h h d a-a aa da aa da d a ld aa

    A a u daha l "Baka say ilem yok mu?Ynt: Var. alma, alma logartmafatrel ve bnmkatay

    Bunla daha m zo d aa at "hay' A-ca ua uda t Neen m a aau aada a dd d ta lalada aaaa

    d ua dt l t aaal ta- uda v a aa dmz: onlada enn

    rp* ta bein tolam ada d? Kla

    = 4

    2 ta tlam a?

    2 ta 96 tlm a?

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    21/269

    2 Simli Mamaik

    n uunu aa uu y uca da d ay d

    Say a ayd, 2 3 5 ta d a ya tayacat ca ay1 39 unca at ata ya tamyu aa m yayu: arpa

    apa am eimli oplama

    5 5 + . + 5 = 2.5 g

    2 1 e

    d b b aa ua vya yat aa yand tam n uan nucu uuu; yan ad ada aa

    By yayu?

    ay [Tamada u gb ama da "tabuu byudnn yu a mana buunuunu yu t- g n yu unuuyu.d buna v m :

    * ARPIM TABLOS

    2 3 4 6 7 8 9 2 3 4 5 6 7 8 92 2 4 6 8 0 2 4 6 83 3 6 9 2 5 8 2 24 274 4 8 2 6 20 24 28 32 36 5 0 5 20 25 30 35 40 456 6 2 8 24 30 36 42 48 547 7 4 2 28 35 42 49 56 638 8 6 24 32 40 48 56 64 72

    9 9 8 27 36 45 54 63 72 8

    * ap Deeiam dn, yan dudan y ayan am na aycauduuu

    5 . 2 5 39x 2 x 23515 980

    8835 292

    328

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    22/269

    Artmek 2 1

    a yat c d dr aca b yr d ?

    c brc ay kc ay brr baaaya artk

    yaark d br r baaaa g "dy akda tt-tk v baaak ara kdk Ya d kkat dr yatk

    2 kc ay kc baaaya arark c br baaakkaydrarak yadk da dr k arda kc baa-aka arda 2 d ada 2 aryr y? r rkaya 2 r

    3aaak baaak arar tadk Ka d ar tab

    k adk d ? Say b d hatra gbr "Tk o k dnk bu mu dy ayrar daha da h yaak tr ktab arkada Ek2y bak

    arda ha hata yaa a aa baagta b -d br d aay b yk br ar t ya araayar rakaar taar dkar ata ata t ata ya

    >kc ar bar ar y dk katar atarak ya ar rakaar br daha tayara a ar ay kd rakata aa ya1Sa v dak rakaar ay byk aka dr d? kaa dka r Ek2y bak kc ar yaark baaaky t yadk d dr

    * Heap Makia ie apm E

    2 396

    XE

    I

    > 26

    * apma Simei ve eimle x 2 arpa arp arpa ei arp

    ara g yr karaktr d kyr haakada ar *karaktr ya r

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    23/269

    22 Svli Matatik

    apa eii zeiei

    Deie zeii x Biee zeii x x x x tisiz ge [eea] Yut ge [ea] b

    @.kara

    *

    y Ob y hyc

    ? T fy bb y - Dh bc ?

    G y by b - c b y b h c aa

    aa a paa Kat

    6 = * aa a

    = 6 [

    G y b b b h yb

    8 =

    = 8

    8 =

    8 = c h

    8 9 = y

    7

    9 yy

    * aa Dzeei226 9 = 9 226

    99

    b yy?

    b b [b b by T b y

    * Heap Maiaa aa226 9

    \

    = 9

    * aa Sigei ve eie

    226 9 = 9 elen e kan et fark

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    24/269

    Arit

    * aa eii zeiei

    Deie zeii amada dm ll y!

    = 2 n n 2 n Biee zeii amada blm l l d yk

    = k kamay yaaak = 2 = = k yaa = 2 =

    Dlayyla d a dl c lda ya lmald = 2 =

    g lma Ya ka m ay sf = Bme

    * ala aaak b l?

    23

    m bayamda b la d krde rnzd yln ddaa d ma ada?

    dlab alaca Fya ya yd al d h a c?lm d gl yaamm d lm am b aa l c, d aa blma lm Gl blmy d lm

    Bei a apa Kat22 / = x = 22

    * Be sulm ayca abl yk; am ablda yaalay

    8 / 8 k

    * Be Dzeei

    92 / 2 = 2 92

    2 2

    2222

    lm ama a dl m? lm dd d ama d d gdy

    c bl ayda kk 2 bld kk 2 by ya a laca ld lda yc baama ayd

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    25/269

    Svili Matati

    dyru r 9 u ayda b a f abr y d ruyru u a 9 u raa a b baa-

    a

    . Sra b baaa b ar bd aryru26 x = 26 9 26 = 653 uu aa bd br baaa aha brc a y -

    yru

    4 yc b baaa buucaya d rdryru u uu v ara? Sabr u v a a da ac uyuu v br araa a r ya r 9 7u r r "d r yru rayru aa byd br rd ryru ya ua daha ay v h u -d ac d d h gr y

    u r ar rr y y aara "d r rar bu aha r d ? ) r r yaa aa uara aaa ura bua Yabuaa?

    r r d by yayr? Kd ra r Ku-ar d aaa rur FD aaa aha r T aa T

    * Heap Maiaa Bme9 52 26 I 1 = 52

    * Benin Sigei ve Terieri 9 5 2 / 26 = 52

    nn en eit m

    * Bme emii zeieri

    / a

    Deime zeii d d yur!6 / 2 3 2 / 6 e e 2 e 3

    Bireme zeii: d br d yur! 2 / 6 2 = c bc 2 / 2 =

    c c = 2

    / 3

    =

    Kura c da 2 6 / 2 2 /

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    26/269

    Aritti 25

    kisz ge: Yaca be ayd

    1 =

    D e heeyye HEHFTD ed a d? -ce hay b

    Say baa e a ve ay

    He ay ed e e = v gb2 ayada ce gee a gee by

    1 1 1 7 17 kk bk

    zeleip taaakaz

    D e de Taa2 ge ve ee Taa ve aa aba eee aa ee

    6 Hea aaya b

    E by ve baa aa

    ORULAR

    Su D e ed de ? Se yaaayaca b eab y?Su 2 aa dye b a ? e y aya yy e an ada bnkoud a Fahag baaa ayya bee a a? [a

    Su Yada aa da d Eve he ay he ayya a b-

    y ebd ada by ede daha b a-yya aca dy e de ee deva eebee a daaa dy

    nek: 21 12 1

    1 kln 21 = 12 + 1

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    27/269

    2 Svili Matati

    Geele e blnen= blen blm+ kalan]S z e 9 2 2

    lele yapz l e kala lz Geel a y eleySoru . L B le zeee le l e la 2 e l Ble kat? [l a lla laa

    Soru 5. Nee he ay aka ayya a lyo?

    [az ya l Bl a l l Tplaa apaa l yapa l y aa l ka l azll a l aay zaa yapaayaaz lay le kaa laal Bl az aa z alaal a a a yly y ' y 'yl lz Ya aaa ayla Soru Ke z ay la e la aaa l ele yazaaz zHe le k ek yaz e z.Soru 7 Heap akayla oplaa e apa yap

    [say-] say2 EXE , say] G say2 EXE Soru 8. Heap akayla kaa yap say say EXE ]kle kaa ke o e yo? Deey B o al akl

    yoz [ ' alay]Soru 9 Heap akayla apa yap ap e apala oe ap apaa l Ne lz?Soru aak ap a le olaak alz apaa aha kk ay ek ley e opla l. Ne lz?[alal ll hap aayla yapak za

    2 2 I l 8 a ykl B ky gek eezek ley yle yapalyzJ j 2 2

    o el ?ay

    IN1

    aya l yazU y e zee] 2 2 I

    . So 6 a ala.a 2 2 x + 6 2 S z e eap akayla 9 e O + 2 leleekl e ala lz

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    28/269

    Aritti 2

    Bir Bilmece

    Yanak kuz utuya en 9 a rakaar nas yaza k yukaran aaya saan sa veyaapraz sez tpa a ayn sun

    Unutayn Hr sru hr ece zr e .Yanz

    Genel lz HEFTD a .

    2 Sara veren gy ku anp yen g er ua v e yecesnuca u aa yz . [Bu ee aca y r u y]

    Sakn heen eneeye kakayn ne : He r raka r yere yaz aca yeyse t kutuarn tpa raaarn tpa yan 2 8 + 9 acak

    yeyse r stun r sra veya snuta r aprazn tpa

    acak3 k apraz r rta stun ve r rta sra tp ana t rakaar vezaan rta utu acak [ ]

    ye e 4 5 = tpa - 4

    5 rta utu

    5 5 3 = 5 Oa utu

    rta utuyu sayazsak t tpaar aca. u r ketekse kars a te tse t eek. Ayn ey yanrtaar n e geerl

    Ayrca keer e ra e tu] k tpaa yan aar [ya ra yau tek tpaa uan yr

    u neene r kee aaz n aprazars 9 aca ve rtak keye yazan say ne ursa sun ya 9 e tpa veya aha yk ya e tpa veya aha k acak yeyse yan rtaa eya h y

    5

    9

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    29/269

    28 Svm Mamai

    5. md 2 9 un ynnd olml . Yoks l s oplm gee.

    8 1

    9 2

    Atk de kuul doldumk koly

    8 1 6

    3 74 9 2

    Bu desmz uzundu. Blmecemzn zm de. Am d lem ycebiz yorz endk. Blmecemz zeken de o kd okdndk k bundn son bze he sou koly gel

    nce kendmze soz. enel b lg m v m?

    Bmeceie geel blgi "raalar, blirk, tplam d b-yodGenel blgmz yok se zmeye lyz ble nce genel blgysoz : e? sl? n? dye.

    2 Son sbl dnz e bulusk no edez. Sb d endknk. Youlduk m mulu olmlyz Byklemze,

    B b lee dh soblz ."Bk ok koly m sb geekl deyp dm dm zm nlblz.

    2 "He oplm, pm, km blmey ypb lm. dyeb l z.tt nede ky de bp e lem ypbl . demeyem

    Byklemz "bk syldn bhsedese onl dudulm Onln d ss gelecek dyelm.

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    30/269

    Amik 29

    ers

    BROK LEMN BA YILMI:LEM SII PTEZ

    Syl tk. Sy l em ypmy ltk.

    Gnl dny rn dh k dny y y r? dye be sos-

    l nce tb "nee ok ykn dnyl ne olu bun ben kmmdye ynt vez m bunu hesplyb l z de.

    Am bok em b d velse nen

    2 x 3 / = dye souusBu deste bunu enecez

    eme sy koymy ve bu sy stedmz gb dzenemey. -

    lence de m ? Ak

    gb dzensz belsz de l

    gb dzenl sl b bmde

    em ypczBu desmz ks b des koy b des. yeyse hemen blyp btem

    m SrasKu 1 iden zl lem vs] nce pm ve blmele son opm ve km ypmlyz. iemle de vs unu yne

    de eneeiAyn sdn k emden ein i m vey b km bi plm se nce soldkn son sdkn.

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    31/269

    3 Svili Maa

    Vediimiz nei ele l lm

    2 + 5362

    ilem v tl r kr le ne pm eynldn d d ldndn nce pmy son oplm en sondd kmy ypcz. Yni

    2 + 5 3 6 2 = 2 + 5 62 = 2 + 5 3= 3 = 4) ( ) ()Peki sy deimek isesek e o zmn pnez kkeleini

    kllnz. Pnez ncelik sl. Ben ne y denilmi oln. ne solm ry detrek erekr Ynmz t

    ek veem

    Anne h hen 50 T d h onnd 250T vee pm 600 T

    50 + 250 = 350 + 250 = 600 T o. Am he y

    4300Y m

    200Y ki lyos yllk

    elz 66000 T l (4300 + 2 2= 5500 2= 66000 L

    Parantez KuraKu 2. Pnez iindeki ilemle yplmdn ii ile d sndki iemle yplmz. nein

    (3 + 2 5 2 (5 3 - - 8 2d sekiz ilem v. n koly nce pnez ileini ypp pezleden klmk

    (3 + 2 5 - 2 (5 x 3 - 8 2() ) 7) (5) () 8 (6= 5 5 2 8 8 2 = 2564 = 5

    Ks desimiz d i. ok koly ve ezei de ok z. Anck rkdr ilemi isen leni mdn ve ynlmdn ypz. nein

    Brden ly dkz rk r le r tly r rrk n r dye sosl hem yz hem ypz.

    + 3 + 45 + 7 + 9ikk ediniz. i s pnezi i ie klndk. nk nce ilk opl

    my ypk isiyoz. undn son pm geliyo dolysyl pneze nm d . dum he opmdn son eknyo yn d

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    32/269

    Aik 3 1

    ke b nedenle d pne geekl. nn ne de bd ylenen ypk i de deil] idi on bll .

    (1+ x + x 6) x 7 8) x 9

    x 6) x 7 8 x 9 13 x 6) x 7 +8) x 9 71 x 7+8) x 9 x 9 K ve b g e k nk dh n bg ee de b

    1 Topl ve pm ilemlei deie elliklei oldndn kolylklyor oldn bolbl i

    nek 2 3

    5

    y

    7 8 9=

    bi bn b ndn lk 0 + 10 + 0 + 10 + 5 = 45

    nek2 5 5 5 2 8 =

    ygn lnl lk] 0 100 000 = 000 000

    bi bnl k el ekle ep kin ln bn gee yk]

    2 Sd kendinden on geen eee ym ieme gemeden de ypb l gelineye dek de dl lve lykB kl oldn dh bk on lmd kl lnbl

    nek (( + ) 3 + 4) 5 9 3 - (5 + 4 + 3 + )( 1 () (3) (7) ( 1 0) (8 () ( 1 1 ) ( (5) (6Akll ge yd gibi A b y yeni klge deiiip dh bk onc lbilii.

    (( 1 + ) 3 + 4) x 5 4 3 x (5 + 4 + 3 + ) =! (3) ( ( 1 0 (5 (6 ( 1 (7) (8 (

    65 4 14 =

    3 p vey blmenin opl vey ky dl el liin i -eni ve i eek kl ln.Dalma zellii Topl vey k bi y ie plp y d blne-ceke eme ek ek plp y d blnp on opl vey k b-nbii:

    nek 1:

    nek 2

    5 - ) x 3 = 5 3 3

    (8 + 4) / = 8 / + 4 / imdi deimi m ynyl bii n k ol geeimb imecemii yp m diye ide blnyon.

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    33/269

    32 Si li Matatik

    Ezereyi Utmayaakarmz! lem s rs ve prnez kurllr [ bi ylm]. k kur.

    ORULAR

    Soru 1 76 + 54 - 32 x 1 O ? Burdk d lem hng s rd ypyoru Neden Sonu nedr

    Soru 2. Sonucu hesp mkinsy l bulunuz s l yzdn z? ede?

    Soru 3 Toplm ve krm yn srdyd ve bunlr gelnce soldn s- doru lem ypyorduk. Adki rneklern hnglernde bu sry

    detrrsek de sonu yn klr? hng lernde ynl sonu buluruz?a) 76 - 2=?

    b 6 2=c) 6 + 2 =?

    Soru 4 9 + 8 7 + 6 + 4 + 2 1 = ? Sonu k? nce rtlr oplyz. Sonr eksiler opl yz ve kr. Sonu yn m? eden? Burdknc br kurl krbili r my z?

    Soru 5. rpm ve blme de yn srdyd ve yne kurlmz soldn lem ypmkyd. Adkiler nglernde bu sry deirebilirz?

    a) 2x62?

    b) 26x2=?c) 262=?

    Soru 9x8 6 x 5 4 x3 = Sonu knce rplr ypp sonr blenler ked rlrnd rpp brinc r-pm ikcye blersek yn soucu buluruz. eden? Burdn krd-mz knc kurl nedr?

    Soru 7. 76 + 54 32x O 2 eklnde verlen br hesplmd) nce oplmy sonr rpm blmey ypmk sersek ne yp-

    rz? eden?b) nce toplm ve krmy sonr rpm ve blmey ypmk s-

    tersekc) rpm ve blmeden ce ylz krmy ypmk isersekd) rpmdn ce ylnz blmey ypmk istersek?

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    34/269

    Aritti 33

    Soru 8 Kendn en pne be e o hyn veonc bn.eden hyyn ek hk dh edh d de en be e k p n pneknk n de pnee . n ne ypk eye. A y d n x k pne d. n pnee p b dhp

    x+x1 A e d vey y ygn eee y vey eky pnee p y y be

    1

    vey vey vey . . neden ypynSoru 9. h o b o o.B ok e y ve bn ene dn o ypk eye.

    87x4

    ok o? en bn bebe yp. k e on yo.Hbk bndn ncek bnn yn d ve od odndn ceyp geek. yeye y pnee yx 4 )

    x n nnde v en n pne geek .

    7x4)

    A nn nndek od. nce ypn yok y pnee y.

    8 7 x 4 )) Son k

    d de

    1 x + x y ee dn o yp ck bde prneeyn ve onc bn.

    Ypn ok y ypdn bykene on Bkn on d ko-

    yc ynyyck. B pneee obecek en o nek n koy ek gene bgy enek n endnden en k n geek nn e ypycnhb o o n ok koy ge .

    Soru 1 Kpn bkn eenene kdn onok e ve ok pne neke bn n bkn.

    Bde " Ky yn yn 2 n gdee ypn hn ge] 3 pn n edn b bene ndeek

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    35/269

    34 Svil i aaik

    B Blmc

    pos hrsz k klk br tkn kr-y grck Polslr v br hrsz krkksn byor arl Sorn hrszlarhrhng br kyd ounukt olurs posrsdryorl. Kr kyy ns glr

    d dnl. [Zaten dnesni, dikkat etmesin sabrl olasn renrsek hersruyu her bileceyi zeriz]

    1 k pos gty klksr hrsz hn sdry gr Y b r hrszbr po s gdck y d k hrsz yoyckr. Kaacak bir yer yk] rk durud d br hrsz kyd brklck v tkn gr gtrlcktr

    @

    .k pos br hrszbr pos gdz k hrsz gndrck Krkkn gr gck

    3k pos gdb r br hrsz dnms grk

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    36/269

    Artmek 5

    4 k pol g kny gck yok yly nc b pol kk -kn hz gm dn m5 md k po gd kny kk kn h g m yo

    Kk kn hz kdln d ky

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    37/269

    3 Svil i Matati

    ers

    YEN SAYI:T SAYL RASYONEL SAYL

    Symsn "sym syn ve onl lem ypmsn endk. An-ck dkk eiyseniz km ve blmede ni k ilmld] sonmz v. He sydn he syy kmyoz he syy he syy b-

    lemyo.Ah k lemle opm ve pm ne gze. sedini isednleop ve p. Am bz zo seviyoz zokl koly klmsn sevyo.

    3 5 Sym sys dei m biz blmk syoz3 I Sym sys del m biz ynmk siyoz

    Ymmzd d ynz sym syly yenemiyoz

    1 Den yeynden b mee yksn sekiz mee yksn 8seksen mee yksn 80 il e gseyoz. ni ini n i biryciz? nizin ltn n il?

    2 Yz l s o n n psn 00 b myon l is onnkin de 000000 e gseiyoz Y pmz yoks? Y bocnz d vs?

    .Kpz kkse bi ne vey k ne yoz Am kg k D-ybk kpz s yos?

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    38/269

    Aitmek 3

    4 Kk [sndvi] ekmeinden bi ne yeiz. Byk ky ekmeindenne kd?

    ?5 Bi ekmein kede rm rk b m gibi dll deiik

    pln beliliyoz. Bnln memike klkl nedi? embi dil imin ne kd old m belili deil . i lim byk de ol k-

    k de.B dese yeni syl eneceiz. ye ki ykdki m solmzkolyc yn veebi leceiz.

    * Tam Sayar

    Sym sylmz 3, 4 5 . . . eklinde idi. imdi bnln soln d

    yeni syl ekliyoz 5 4 l 4 5 .

    e yr fr ym yr r ylr

    TA SAYILAR

    Yeni sylmz endik. Syleken de sfdn blyp bi s bi

    o 1 1 3 3

    dye gdyoz.

    imdi ykdki bz som sol yn veebil iiz.

    1 Den yeyinden bi mee yks 1sekiz mee yks 8seksen mee yks 8

    Den yzey Deniz yzeyinden b i mee s

    sekiz mee s 8seksen mee s 8

    2 Yz l is, ln n ps 1Bi milyon li s oln n ps 1

    Ps olmynn ps Yz i boc olnn ps Bi mi lyon boc olnn ps 1

    3 ksi syl bk yelede de kllnyoz. nein bi scklk [buzu ed cklk s, dh scks O . . dh soks -

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    39/269

    8 Sevi aeak

    Atk he ydn he yy d kb lyz.

    - = - 3) =

    1000 - 1000 000 = - 1 000 0 1000 999000S ve ek yl dk eklde tnmlyb ldik de

    B y b y k y yny

    1 = o = o . . gb

    knc y byke

    - ikinci say birinci say

    1

    = - 1 = 1

    7 70 = - 70 - 7 = -

    krm erye dor ymdr diye tnmlyp ykdk kml

    : . . . 1 o 1 . = o+ 1 1

    1 - : 1 o 1 + 1 1

    m m yglm k d bbl d

    Sylmz tk eknden dh k Tm ylmzn nde ymymd bk ve eki y lmz d v.

    B nedenle lemlemz tek gzden gemelyiz Tm yll nll em ypcmz ncelemely z.

    Sylr i opl

    1 S tplmd ek z ge.

    1 0 = 1 10000 = 1000 00 0 1 0 = 2 ki ek ynn tplm ym yl nn tplmnn e l .

    1 = - 1 ) = 4 1000 00 = 100

    [b k yn ym y km mt de d vly vb eklde de gy.

    = 000= 000Byl kl ek y plm ml dl pmid kld y

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    40/269

    Art 39

    . A sy l e eks synn oplm sy le eksi synn muk deenn kd

    2

    1 = 2 1 = 1 2 + 5 = 2

    5 =

    Tam Saya ie kama

    1 B sydn s k l s dee demez Yani sf ka oaak dakisiz g]

    1 - = 1 1 - = - 1 1000 = 1000

    Sdn b sy k s o synn eksi is buunu

    - 1 = - 1 - 1000 = 1 000

    . At vey eksi b sydn eks bi syy kmk in eks synnutk dee le opln

    1 -1 = 1 + 1 = 2 - 1 - 1 = 1 1 = 1 1 = Tam Sayaa ama

    1 Sfl pm dim sf o lu sf ytn gdi

    1 x 0 = 0 - 1 O = O OOO O = O 6 . 0 = 0 Eks b syy l pm pln synn ks iel b pm ve.2 x -6 2 - = 6

    Tam Saya ie Bme1 Sy n s bm yoku

    1 / O = yok 1 I O = yok S n he syy blm sdO I 1 = O O / 1 O O I 1000 O

    Eksi b syy blm [arpmda duu gib] blnene tes etli bisonu vei nein

    6 / 2 = - -6 / -2 = Tm syln dt lem incelendi nck tm enld m? Bize ne souls yntlybl miyz? Hemen "evet demeyelm kmk bi nekele l lm ve bklm enmi miyiz?

    nek: ncek nemizdek bz syl eksi ypl m ve solm1 2 / - 6 2 + - 12 / x 2

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    41/269

    4 eim Maemaik

    lem ss bi i b geeli e sol s pm blme so oplm e km

    Yki bilgileimie ye yglm kl kbil.k Kurl 1: pm e blmee syl y ieli i se so fkl ieli ise so k.

    k Kurl 2: Toplm e km - 1 1 , -+ 1 eindki gii ilem e sy simgelei bileiilebili

    k Kurl 3: Bie fl pm e blme ilemi ise eksi

    syl sys i ise so

    ek ise so k

    k Kurl 4 Bie opm e km lem s ek kl ye e sy s imgelei yok eil i o oplp eksle oplp yl. o km ilemi ypl

    Ne ok krl ylend, nlr nl elleyecez? m yo

    okmy be yp yp bellemek koly imi biok ek

    ypk m sy ilemlee lm

    rek 1 : 2 5 - 25 = 25 25

    100

    25 25 = -00

    [k eklee byke k ekle kp fk lyo mb ek koyp yyo yi o ek y

    ek es zo byo usuuz

    1. eli llms eesi ebeleeek syleme ise ek -ek ese ebe e ble ok olyo. ke emk

    em ok o em e ek o lmyo2 eli lls elei ebeleeei beliilise ebei mhi lmms geekli oll sylese ei k eikeksil e eik B eimlei . esimi e emiik yskb syleei lmy eil mi? Ak ok ekli kok ey ebeliyo b ok ey kyo ok ey b ilmioyo.

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    42/269

    Aritmeti

    A he ayma ayndan he ayma ayn aab z de m?rnek 2: O 25 = 25 = 25

    da ama ay a ]rnek 3 5 425 6 25 64 = d d b]1 Adm adm 5 4 = 25 = 26 26 6 = 0

    0 25 = 3 5 35 64 = 7 2.

    Aa payp a e e payp e yazaa84 55 7

    3 Heap manaya 5 4 25 16 [ 125 64l = 7

    rnk 4 4 + -3 + 9 + +7

    am aya ay a ay a y m aa

    a da

    5 4 3 25 69 25 64 27 = 50 228 = 78a maaya ay yama da a]

    5 4 3 25 6 9 25 64 27 IEXE = 78

    rnek 2 x 3 x 4 3 x 4 x 5 4 x 5 x 6 = Htrnm grkenlr ) ne em a 2 na apm a a3 En na da pama e ama.

    24 60 20 = 84

    eap maaya]

    2 3 4 3 4 5 4 5 6 EXE = 84

    rnek 6: 2 / 3 6 2 + 2 / 3 2 = d d aa d aa bmam md bam]

    2 / 3 6 2 2 / 3 2 = 242 8 = 8

    a z m? apma bmed a b d aym y e 2 a ap bd ad ad]

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    43/269

    42 em Matematk

    * syone y

    T syr bze yeiyor h e y byorz 'i

    souu syr gserieiyor [i e rp rp duu bir m sy yk e i ypyorz? Bu e ii h oyheiyoruz

    3 5=-5

    yzyoruz i ii syy yz yei syr ouuryoruz Brkes eriiyor T syr esireri birie os syoesy deiiyor m syl lse hlinde edin. Rsynel sylnhesini e biir misin iye i soruyorsz? ise hie ei bo e ybrz.

    - 2/ -1/ 0 1/ 2/ 3/3. .

    -/2 2/2 -12 02 1/2 2/2 /2

    /1 2/1 -11 0/1 1/1 2/1 /1 Tam Sayar........ ............ .......... ....... . . .... .. .. .. -3 2 - 1

    /-1 2/1 - 1/ 1 0/1

    1 2

    1/1 2/1 /1

    Sayma Saylar

    Rasyne Sayar

    byu m sez rmd yere ye rsye syr yz

    biiyrsz k k iy

    "Nede sr t kumdk dyrsz rrz "sr bm suu yk de m

    2 "Burd brk sy kr msy re

    . k . dyrsuuz ksz e 78 e msy 78 k 78 k espmd bemeyz Bz rsye sy dyem. y zmd msy d su Ze msyrmz d rsye sy sym

    yr muyu [Bu rd be ey ve uumy ve ydr]3 "Be bu byu mdm dyrsz, s k su, dker bu by md d reeb rsz

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    44/269

    Atmek 43

    imi ek b eim yzm e e kei emiik kei ieie e py e e e py eii Tm bi ike yzm

    5 = I 5 b be ey bee be pyd be _ py bou ke

    Etln trnd br blm lm r. u ndnl 3 blnn 5 bn . Am bm m y dl bz 35 dy gstrruz bu ndnl 3 5n dn d dtrruz p pd dyruz 35 kurkn de "

    bl be" y bete dyuz]

    Ak eimizi bg yz k ou yybiiyouz

    1 25 kg k Diybk kpuu1 kg k bi p k 1/25 kpuz

    5 kg k bi p k

    2 Ym ekmek2 kpuz youz.

    1/2 ekek

    eyek ekek 1/4 ekek

    b ekek on diim siiosa 110 kk3 r be 1 ey 11 youz

    4

    r b t py be p k 3/4

    Dkkt dz Pyd b k bld py s k

    pr ldn blrtm lur.

    b t eit py b-eek e y mik ee eiyouz bu eee e y yoe

    y ie be youz 3/4

    d pyd k bd py k b lduunu gstrm uo

    Ryoe y ymmzd eye kk geiii eik Ybi b ei p byouz e bei i y p youz 2 Y

    beii y b ei p yyouz. Ak bmz i ek. imi e yoe ymz drt iem ypmz -eeiyiz ei mi?

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    45/269

    44 eimli Mateatik

    yonel Syr ie oplm ve krm

    e eke blym / ile / i opmy llm :

    omu eke gl zee bu em i e muu oplm gibi biey. pmz m epsi y byklke eil yeyse e ybykle geiei m. sl m?

    e ylm biime ebi py bee bee ylm biime ebpy e blesek e iki biim e e ylm olmz m?

    5 9Byee

    =

    ou 5 5 5

    5 9 4imi p y byklke olysy oplybi i iz: =e ypmz lz ei mi?

    imi e bu ii e py e py ie bye ekilee bum yp-

    bimeiz i i geekli bilgi ei eielim e syoel sy opm zeekse zl ypbi i e geleim. Tbii yie e yuk-ki e ei p ele emek

    n Blg 1 l Sylr

    Bz sy keisie kk bik sy pm olubi li . ei ki gibi

    1 2 = 2 2 Bz sy ise bye eii keisie kk pl yoku. b pm ekiz ge o i ymyoz] ei 7 sys : Bu sy g-b gibi e keisie bk p buumy sy l syle.

    Bu sl buuuz? Tbii sy yzp 2i 'i [y e

    kmm o] kl kyk y eoe e b ypm b eele b leme oe b eyo

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    46/269

    Arieti

    e kk l m

    1 2 3 6 7 9 10 11 12 13 14 1 16 17 1 19 20

    21 22 23 2 2 26 27 2 29 30 3 i 32 33 3 3 3637 3 39 0 41 2 3 46 7 4 9 0 1 2

    3 4 6 7 9 60 61 62 63 6 6 66 67 6

    69 70 71 72 73 74 7 76 77 7 79 0 1 2 3

    6 7 9 90 91 92 93 9 9 96 97 9 99

    100

    45

    Asl sy lmz [ l ddk b sylmyr] 2 3 7 11 13 17, 19 23

    29 3 1 3 41 3 4 53 59 6 1 6 1 3 9 83 89 e 9 .

    n ilgi 2 [ kk sl sylr] leilme Kll

    1 o bsm O ey ol syl 2 ye m beb l .

    nek 1 21 2 bl. s bsm 2 ]15 1 3 bme. s bsm tek]

    2 Rkml oplm 3 k ol sy l 3 e m blebl .nek 1 2 1 1 bl [ 1 2 l l = 1 2 1 2 = 3 ][kk e m y kl k de ygldk ce 72 sr12 ye . t klyc d 3 kl t t eleme ypblirdik

    1+7 = 2 2 2 = 1, 1 1 1 3]

    43796 [ 1 3 7 8 29'u t 2 = 7 1 6 y t l blme.3 o k O ey ol sy l 5 e m blebil .

    nek 1255 bl. s bm 5]121 1 blme. s bsm l ]

    4 Rkml [o blk \1 , 3 2 1 3 2, 3 2 . kloplm ' k ol sy l ye m blebii.

    nek 4 3 7 9 5 5 15 18 7 9 8 142 3 1 2 3

    43955 ye m bl

    k kr Blerek knrl eder m yosz? yle yp; bu biz yzm ollm:

    5. Rkml [sd blyrk . . k ' k ol s

    yl e m blebi li

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    47/269

    4 evimli Matematik

    ek: 494 [4 9 4 = bBlneblme rllrnn lr n -k e bkblrn

    l

    sl pnl y

    y s p pm ok gseme yukki bigiei eimi bii ii i e zo ei yy yzz y ey bi izgiizeiz o bkz 2ye byo mu? Byos 2yi e sy bm yzz.

    ek: 61200601062811

    2221

    3 26 120 = 2 . 1

    2 e i? m iemi k2e 3 32 222 e 2i pm eek 2 222 ibi 2 222 e2i p 2'i bi kk . A ekie n l Kk Ok K e

    yk Ok le

    ce bu e? Ou kym Bize bi sy eiise buu kbumk koy eie sy egi bi sy ie p e pm v-rlen nn kdr eiz. Bie z sy k o bi sy bumk bu e k bumk zou Bi sy bei i bumkbie b geekii Ok be e bu e k bumk zo.Zo yukki bi gi eimiz o uc ok zo eii

    eie sy s ysk k beeii e ok

    k ok beeii e O e BOB bubiiek smz 24 0 e 4 osu

    24 2 0 2 4 1 2 2 1 1 2 5 1 1

    1imi bu s p iceeyeim 24 s p sip e 3 d O 2 5 20 Demek

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    48/269

    Aritmek 4

    bumk ii he eki m s p mk geeki. 24 ee-e 2

    4 eee

    e 0 e 4 eee z b p 3

    zsk EOu bumu ouz EKO 24, 0, 4

    =2 = 60 A

    s p bi iiyos bi sy m beeii e bbiiiz B1 e s p e b eiik pm. ei 24 mbee 1 2 2 2 = 4 2 = 6 222 = 8 22 = 12 222 24

    symz ok bi beii bmk ii e hepsie b sp kumyz. [e EBOB se hepse b m -s p pm. eimize 2 sys e yok sys 2e Yi EBOB 2, 0

    k

    imi h byke sy i e bi ek h yp m

    rek: y mz 80 800 e 2268 os.

    840 2 1800 2 2268420 2 900 2 1 14210 2 450 2 56710 22 189 75 6 2 2 11

    1 1

    [k p e bk ei k3 4

    O 840 1 800 2268 2 1 1 400

    k p e kk e k

    BOB 840 1 800 2268= 2 12

    22

    O e EBOBu symz hep biike ee k bbiiiz Buum heps ii be s p ieisie z Bu hes p hi bi symz bmez he geiceye k ku z

    840 1800 2268 2

    420 900 114 2210 40 6 210 22 75 189

    2 6 21

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    49/269

    48 eimli Matemati

    O 840 18 2268 = = 1 1 4 sl pl O 840 1 8 2268 = 2

    =12 l p l

    blgle b A o yol A e boseee :

    1 T b bilgili l syoel syl opl ms l le ypsz.

    2. O e BO ' blms psi b l bi e-sp mis ll sz.

    CSIO X-880P'de iki

    EKOK ve EBOB' ye okunuyo:

    5020 J B 1 { B l by p KK os

    10 GC & LC 1 b < 1

    = 1 {GC ratst ommon masurLC last ommon ultpl

    84 O KOK' gilizeleii sllm

    = 1 y yz iyo.

    0 GC & LC 1 . b < 1

    b = 1 18

    { b y y yo

    GC = 12

    LC = 126 { : l yo l sy KOK O bl l O[ 26 i le syy 2268 p O l O [ 12il syy lp O bel le

    = 126

    12

    b = 2268

    b = 2268 zmesiz sylmz eil mi?

    LC 114GC = 12

    3 Tm b bilgilei i [bo by syolsyl oplm e s oly ypsz

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    50/269

    Aritmetik 49

    A bi e h ee lbi li e syoel syl opm e ms he yyle ieleyebi iiz

    1 1Oek: =

    ?1 2 8 1 8z 1 : 1 2 = 2 2 8 = 222 18 = 2 O = 2

    = 2 olm eyip e e esi l pys 2 ypp yz socu bulz.

    1 1 42 4 44 4

    - =

    - = 1 2 8 1 8 2 2 2 2

    (6 9

    z 2 O eimiz zeele buz.

    12 8 1 8 26 4 9 2 2 2

    1

    1

    - 1 3 O =

    [BOB bize geeli ei pezi oymybi l i i.

    zm Hap mainas il

    0 1 2 0 8 1 8 .92222222ou l b m l 9 b ol 'y i B z ol l ' z]

    Rsyoe sylmz sl oplyp mz bi e Te s

    e pyl O'uu buluyouz

    O e b pyy blm es yzyuz

    He bi esi py e pys l i syyl pyoz. Byleepy y ouyo. B py py y yyl py si gniltm z ou l p lyo y o

    Pyl opyp p py yzyouz. y ise o pymz.

    syonel Syll p

    om ele blm o oyo ei mi? Yie yle yplm.

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    51/269

    5 em Matemat

    Dyem k, akada doum pata bee bld; aa k paaveld. ve etd b kademe veeym ded kade Bana

    t br t ok mm ded yle de yaptz Se md e kadaata yed?Se yed mkta ama e kada?

    v

    /5k eb paa teka e blm oayde yed mkta koayca buludu kada- verd pr / yeye 4 ara aa paa kadee ya e yed 5 .

    e omut pobem bu eklde de de bulmakho ama zo. u edele dzeeke eyouz.

    .

    e m yaptk aya arptk pay paydaa aptk payda yadk dakal olaak edk

    Rayoe ayla apm pay payla apm, payda aydaaapm oa b ayoe ay apma yapmada ce e pay eayda le adeetmeyle klteblece tmay

    1

    nek: l? ;=

    syonel Syll lekc demzde bme apma kat o lduuu edk yey-e ayoe ayaa da e kada ama poblem vaa, o kada bmeoble va Bu e zaa z kouu? ou ve b aa ver dede ara oruluca.

    ee omut b ek yapalm

    Dedem ada tala be b k babama verm ve ekz kadele dem. abam ce bz kade ou he etayatk akyoum bem hem dedem tm tara bete b.Acaba dede babama ved tm tarla kata kaym?

    em hem 5 kadelem de yeye 5 e apaakbabam pay buuuz 5 = /5.u oblem deek ve blme yapmada zdk. Ama acabaye deydk zemez mydk? Babam be b ay va.Bmyo Buu be aldm ve bu /5 odu. yleye

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    52/269

    Aritmeik

    1 1 baban pay olalBz burada ben ker ter evrrek an pa paa paa paapaa

    1 3 3 = babamn payn buluruz. 1 5te bu k nc z kural olarak da ezberlyoruz Br rayonel aynn br rayonel ayya blmnde blen ter evrlr ve arp

    apr.

    ek: 4 ; 3 = = 5 3 5 arna altr unutak l

    syone Syl tls

    5

    Saya aylarnn han byk han kk bulak kolay Ta ay larda da ok zor del nk at aylar bell . Sr bunlarn hepnenkk t ek ay lardan byk [Paasl bolu olmatan yd

    b k ayarda da utlak deer kk oan byk

    " ha dmda b

    nek: 2 O 5 2 aylarn kkten bye ralayn.5 < 2 < -1 < < 1 < 2 <

    nce uak deer en byk ek ayy aradk del ?

    Rayonel ayl arda bu daha zor.

    .. 1 2 3 4 4 3 2 4Oek: kerern kkten by e ralayn2 ' 3 5 3 7 7 5 6

    Baz eyer heen yleyebrz

    2 4

    < Bn n paa blnm, bnde o alm3 3

    7 e dye merak etmyr musu? sede

    retie eya retiemeye sizi daha imdide koayca alay uygla

    yabileceiiz o deli ok ey ar ki! alitik Geometri Vektre Hesa

    Determiatar Matris hesab abii adlar bi e hez rkeye erlmemi Byle syleice e alalmaz olyor deil mi? albuki y

    gemetri klama s kolonlar kare say tabos biimide erilesaylar say tabolar deise e azda korkmayz atta yerie saybgsi gemetr yere koum blgsde delse ama aatk gemetrsaylarla konm belrleme olyor saa zor gelir mi? Biz (2 3 diye iki say syyoruz Siz "rada diyorsz Biz y = 3x 2 dye br ksyeryr ( x =

    O;y = 2

    x = 1; y = 5 diye iki oktas bl doru

    yu izi "te bu diyorsuz B zor oabi ir mi?

    2) ritmetik e cebii k lamas Deklem kru zmesi

    tk baka matematik daara gee im

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    102/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    103/269

    2 eviml Matemak

    ers 0 0

    GEOMETRDE GELEM BAITILR

    u b r ou rtt brd n kada? tr o oruuu t bu rd d "Nd? oru-u tr r "nd oan n? oruuu , r b r, bou uu En? K d ? urk ?Dr r ou r, r, dh d bou, kk r htt h r B b ok , oudh u dk o dd or Cdd kdurk r otob b ou gdoruBk, u k gr b ro bok t d u,, ur, bo, , , , , h k, u, - u tr r dr? d h d d orduuu? u dr? K dr? Yur dr? Duru, d or- u b r kt h r b r

    _

    l

    o dh kt rk:

    jL

    CU

    1

    =

    ' /

    d d or, P d , bk, dur uuu d gdk u d u b r?, ur rd gb btr rdr?t bu orurd gotr outuruu gotr onu blgsdbr Sout d, orur d uut go-tr b r out t Sor trr rd bt ur

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    104/269

    Geoeti 3

    eoer de b br maema dal Onun da b gelereer e banar ar unarn bazar ee doaysya aaarenyoruz Sonra bunlardan yararlanara yenlern anmlyoruz -

    d bunlar kokd emes eek d kdy sstel brelde erel m

    r [onu B gs

    *Temel Yp [eomerde anmsz al ara rendlermz

    Temel eler

    T1 Noa em b cmdk kt kt ke b dek bm ev bkk ve dk b > vey > T2 o eee zdz gb deern enar gbPlan 2 de yo gb

    T lm [asann s gb bol alan vs gb

    o T Ua [er g uu vs herey

    r

    T-1. siim [onuu "rest yn dzlemde dorunun araes br noadr evell e zlen doru gb lan 2de yol le baaln nnden geen yol gbvs

    u doruaa esien dyou

    Uzayda noa esmeyeblr B tt de stte ee k eektkkbs b

    Bu dorulara yr dyoru

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    105/269

    4 Seil i Maeatik

    doru brbrni o o, o uzt eyor y sys bu doruy prlel dyoru yn br bu t b

    >

    Prle dorur eien dorulrn ze h ldir [rst ts

    ut y ytu Uzyd br doru ve bi r dzen ret b r notdr

    s st y br b b

    < >

    Eer bu ret not o o o uzty yn yo doru vedze rel der uu] tb tv br rb

    < >

    Uzyd dzlein reit br dorudur. tb br uvrb

    < >

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    106/269

    Geoeti 1

    Eer araet douu o, o o uzata e [yan yoa dzlee parale derz [ze dr dan taa i e tavan i

    <

    T-2 im i nota r doru e rler etvee notadan ee do zemez

    < Uzayda i nota e i dou iteenz ota deyin i dze e r er [ aa taen e yee ait oame drtaa andayenn azen yende oyama

    <

    [een eya parae doruan da i dzle erledilen unutma-ya

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    107/269

    16 eimi Matemaik

    TB1 r B noa a

    < eya frl

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    108/269

    oabr vya onu dr

    Para dnn l al

    dzlm a

    vya n 5 azruz 4 83 = 9 = rr t ksrr sam a a vrruz A={xl x Q, x =21 } azruz

    4) (x 2(x )=0 km zm x2 x= mruzzm kms { 2 } ruz

    zm k mruz u r zm kmazruzm gs k k &Us s ua srak rs-mz aacaz

    Ezbrlyi Utmayacalarmz:

    ) m tm ap2 r m A v r at A tammz a tm smg v trmr

    RLAR

    Sru 1 Km g s r? ru, aratr v sra kz Sru Artmtk, gmtr v km g s tm apar a aag r ta ha z z v ka atrz Hags aha ast, ha-gs aha karmak?Sru 3 Km g s tm aps zr s r musuz?Sru 4 Kmr, km m v atara smut rkr ara

    u az mSru 5 Km gs, rruz krz, rmr z sr atar rucu mu?

    Sru 6 mr ka tr rruz ut rkr vrz Sru 7 amamaa k km r u k km ksm, rm v frk uuz

    Sru 8. Dkk kms zm kms v tavuk kms r

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    172/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    173/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    174/269

    Km Bgisi 173

    z B ve C y e e yazarak C e arak k, , i i 5 , arak k, , ii 6, 1] ve ek ek ibi .

    GS. eer eere veya Ve emaya verierii birieierie eii orabiir. y ekie karmak kmeeri, imeereveya Ve emaya beirei i i bir ie ierine eii .

    Ven emaya aa eer bererek vere keer e eriy e ya-ak koay.

    rnek 1 aaki Ve emaaki,

    B, C, B, B C C B C

    C B C )kmeerii eeriye yaz z.

    z { 1 4 5 } B{ , 4, 5 6 , 7 }C={4, 6 , 7 1 1 } B { , , 4, 5 , 6 , 7 }B C = {4 6, 7 } C { , , 5 }

    B ) C { 6 , 7, 1 1 }

    C ) B C ) { , 1 }

    rnek : B C y Ve emaya yaakiboyaa beyi imeere karmak kme oarak er .

    z B C) B C B C)a m yazk ce , keiim bakarbireimini yazk onra bara oraaki B C'yi amak i i meyeni i e keiirik.

    \ B C) e yaab i k abi .GS3. Bir kmeieki e ay ie imeeyip B)B B ) e keiimek eer i i ef aymoyor k ibi baara a yararaarak e ayar zere prob-emer orabi ir. B r probeeri zmei e koay yo

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    175/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    176/269

    K Bgisi 75

    b) {x = { 5 x+ kar?

    QBc) andak Vnn manda karalanm alan aa

    dak hang nrmlrd dor rlnmr? . AB)\C

    3. AC)\B2 (A\B)C4 A C)\ A B C)

    Yanamamz grkl m? Har dl m?

    rnek 2 A { n m al kmlrn yaznz

    zm. 0 { 1 } { 2 } { 3 } {4 } { 1 2 } { 1 , 3 } { 1 , 4} { 2, 3 } { 2, 4 } { 3 4} { , 3 } { 1 , , 4} { 1 3 , 4} { 3 4 } { 3 4} 2= 6 t ane deil mi?

    RLAR

    Soru 1 K lg lgl ka r prolm orlalr Hrrn akaynz

    Soru 2 @ c g kl Vnn maarnda ara aanlar [ce kelei A B C diye adladrarak] km glry karak ke ork yazn

    Soru 3. Son ory rnl km ndk k km [kediiz izeek]m rkl alanlar n yanay nz

    Soru 4. Km lmlrn a rnkr lp znzSoru 5 Km g ayyla gl orlar nal zyoruz? apanokdkan onra anayp yaznz.Soru 6. l km n dmk? Hang km m kmlrn a km? kgl gl dr gl kmrn ka al km var? nar k kyazarak n radan gn r an karaldn m

    SS'd d km g orar var zmy a n z.

    Soru 7 SS Ol , Poz am ayardan oan

    xj x < 1 x = n n ={x x < 5 x n n kmr ryor.

    na gr A u kmnn lman ay kar?a 9 5 c) 4 d 8 99

    ee e k s ee e e ek ek geee yazaak

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    177/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    178/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    179/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    180/269

    KISIM

    BAIUYGULAMABLGLER

    79

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    181/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    182/269

    Baz Uyguama Bigiri

    Ynte2.

    1 - l "

    / }cm

    C I 1 $/

    $

    1 1

    Hangsn anamak aha kay? Ayrca yapacamz yutu kara

    katka le et eme zraacaktr.tn rn pan a rkr Kte rnne z r raa t k n iy z z]Ayrca yp ly n y an a ze rz.

    ) tr,/-'"

    { J ' t

    Plan kest grn ve an m ne m an anz m? v nalarn imler 15 e 11 lekle m c ve l m l c yapaktar.akina i merine aha yk [/2 1/1 . . . kpr iimerine aha kk [12 15 . . ] ekler kul ln laktarsken zmlermz ele yapyruk. m lgsayara yapyruz eze zm paket yaz lmlar (rnen AutCAD ku anyru

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    183/269

    82 evm Matematk

    ) Kotl zm

    Aazy b n vya yo yapan, haa su bs su a n

    g su hazns , su boua , vanala anazasyo [a b yl aalaa zaap zly yap gb s alanas an-asz, gsz uuaa p an z l v ygun yl o l bbav zl y Kuuz ou z b ls

    (O ve (O e

    olaca

    3) zyn pansgn, an v ou znanlaacaaz b aa. Bn a [oa y ay- aya ncnz uaz. ab u anacasanz Buaa b onua-a n aacz,

    a) aa o nl z uyguaaa nas ulanza b n ,

    b) Bu apan n z aa ah nl yapab c

    z gs l z pla aa av o z ana pobln zy bu sz b l Proble 1 l z v b ou paasnn uznl-nn blnas nc baz bg vlB1 aa hhang b AB ou paasnn l

    z

    A/B/v

    A.

    A A/ BB/ oaca ao- oaa aay. a b oa bo paa y ) b a ala z alyaa zl z. By oyl b ol o. -z zaan ao zl yllz o ly

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    184/269

    az Uyulama l r 8

    B2 a ee paael oruar grer [A1A11 gb brota bretre oruya oaatr. A1111 b

    Ay ee gr ee parae orular pa a bu orutuya.a zee oruar zer paa br ota, grte11 b AA orultusua. Ay ee gr zlee orular grer br ota palar A1A11 ye parale bu b ge uaara A a pa ee parae e e ereele eeez ABC ge z e u e

    zee uua pa b r ru pararAC ge AC etraa rere pa lee parael hae getrere ee eee AB ge paa = B eIA=IA1D1 oaatr ylee AB uuuuu buu ouru.

    z 2 e uAB yere ursu. Aa A

    uuuuu bua A yeparael br gr e outuraya e buraa A gr- buaya aa. Bu aala e br [A1A11 ye araest orusu ve [A1B1ye parale br araest orusu a

    rz. [Hep bgler ua-yoru e oe e sye er oruuuu eetyorsuuze ? [Ye gr le br ato aha ve buu tutaabr araa z gere e ? ]

    A1 ve B1den 13 e d ikizipIXA111J=IXA11 ve Y2B/// = IYB11 alrsaA111B111ybumuoluruzveIA= IA111/// dr.

    Proble 2 Kotlu ze ver oru paras uzuluuu bua Buraa l e yatra yte ul layoruAB C oaatrIAC A11 D A11IACJ= I1D = otar.

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    185/269

    84 em emk

    Proble 3 l z zme verlm br gei gere el i bl-a

    ne gemizi lan zlemine aralel br orn bl bn eraa nr genmzi lan zlemine aralel ale gerere e gereelini blrz ana, bz gen zlemie aralel bir zm zlemiarama nem eruAmamz ge zlemne aralel br zm zlemne gen z-m blma Ama bn bir ama yaamayz zmzlelerz l i l brbire olma zorna z e amayaarz e ge ve lan zlemne i bir zm zlem ararz. iiinn araeine ve bna aralel orlaa i olaar Sna genzlee aralel zm zlem .ele grlen] yglamaa e yamz a am am anlaalm

    e AB ge vere A1d la ve A11dl grleri-nn zerie oln varaymz zm zlemler i arae-i be lrle . nn A Ai BiBi! fl e olaan nma el mb i ama AC zlem ie ve lan zlemie aralel brCD or al C te ABC nn e flI // e ee CD ormz AC i le lan zlemimizin araeie a-alel laac) ama CD ye i bir zm zlemi blyorz -la la zlei arae D1 ye i olaa ] B raaizmleri b en zallar veen gn zmen en zallara ei olaa ve eer yanl yamaya ABCzem b gr zlemne i o lan] ABC nn b zm

    A///B/lfll br or ara aa

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    186/269

    Baz Uyguama Bgri 1 8

    d) o adda ABC dzeie parae izd dzeie geiyo-ruz Bu drdce izde c arakesiti A111B111 e p

    rae o acak Buadak izd okaa de uzak kar p aoktaar de uzkkara eit o ackAJVBIYVABC

    .. . . k kduge gere e .

    Probl 4. Kotu izdde verii bir gei gerek ek ii bu k.

    Kotu izdde bir paz var bu edee geiizi p dzeieparae hae geecek ekide ddre i Buu ii de ge dzeidepa dzeie parae bi r d eksei buaz gerek .

    Ydaki ekidee yaptz adad akaya :

    ) B i kotu 2 ACzeride 2 kotu b r Doktas buak ii AC

    y yde A yars kadar uzata y z A ve C kork 2, C ve B i kot frk 1 k.

    b) D ekseiiz BD ocak. Bu d srasda B ve D yeride k-acak A cba ereye gdecek ce ke d dze d ekse-i e ve byece pa dzeie dik oduuda ABC gei i t d

    sasda A zd A1 de B1D1 ye e dk zerde k-cak Ayrca yerii baag kouuu yaa yatrarak buabi ir iz. A kou 5 ekse 2 rdk frk Buu eksee pre A1E1 de tarsaktabii pa eide H1E1\ bze \11\ y erecekr. 1 ge p dz-ee pr e he ge di ide A izddr.

    c) i izd de eksee d de ii e dik zeride kaacak AyrcaB AD zeride oduuda idi de F1D1 zede o ck. 1B1 geiizi gerek ekidir.

    zbrlyip Untmayacaklarmz:ster

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    187/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    188/269

    az yguaa ge 18

    * u esmz ousu o ze b ouyu. em pogama halmaya, oa em pogama yala y ce aaveselemze e aaa pe buumaya b ou. "e aa ge-e ya olay. zaysa c sm e asaamas e be emesem b bece. Des 1 3 mz b meces

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    189/269

    188 ev i Meik

    ers

    GER

    e a . Yani aya konm bei-emee kank nn gene a i i. i ek e G ekine imgeeik. e 8' e nk-yonaa nee yapabi iimii anatken e bna gakee be ieye-

    bi eceimii yeik e bi nek yaptk. aa yapan nai tik geo-metiekinin kat G. ie b onkyon [cbi bi ban eyo i bna ka k bi eki ik i byo.te b eimie b G yi cebie nkiyonan ka geome-ik ekiei inceeyecei.1) ki eiken i biinci eee fnkiyonan gake i

    Gene omm +b+c=Oaa y ikn a b c aamnan gakei [tik kaka o oyo. [nn ipatnta i baky] neene iki noktan b mam iim iinyete i . n koayca babiece imi ik i noktam ekenei keim noktaa-m [ntm nn ik kinaa iti>nikanyo

    x = O by + = O y = b N 1 (,

    b y = O x + = O x = / a N / aOma bna ygn ei e [nin akta i]

    x = x x + by + = O y = ( x + / b N 3 (x,(x + / b. nein x = (a + / b

    rnek

    + 2 y 6 = Ox = O y = 3 N 1 ,3)y = O x = 2 N 2

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    190/269

    Baz Uygulama Bilgilr i 189

    Gl mumuzu l b i yaz a ullayouz

    b = + c = = a =

    b + b + c = y

    ( cb

    u yazm nl nn de k araerenn ola n kenn k nokann ordna e ] ekkl kndk de dorlarnay yazlmas zululuu[ a + y + c O da r ara aa an ladan

    Bua soa bz gll l y= omuu ullaacaz

    ii u sou haza gbi i haa gm i grakeriye neapr ne apaiir amz

    ) Baz somu s i fyolamz galii " r3 --/ +i z ul laz i

    i

    [krnr adan c / 1a yo y oa sa

    l-

    .

    1 hzl bi aac yol zaao A

    osyou y = + y [uaa zaa [g e] hz [g vel= 6 msaa y alsa y= gai ul laaa 2 saasoa al oluu yol 22

    b) i bi limyli iilm [erk ga-l zb lz

    rnek

    3 + 7 = 3y + 5 = o

    Gali si oas ( 2 zmc i bil imyli i-

    szll gal l ilzrnek 2 y + O

    isizli 2y + = Oousuu bi aaa salaaca i aaa salamayaca Buu ) my l bu luyouz = O y = O alca O 2 O > O oluyoDm i O O) balag oas zm aaay [( dor zrnde

    asa ( ya ( dne]

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    191/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    192/269

    B Uyulama Bi lr 9

    RLAR

    Sou 1. 3+2 20 fnsiyonunun gai oan ouyu nSou Ayn i ooinaa siseii ulln 7=0 nnunun gaini e esi oasn bunu ooiaa bl-n.

    Sou 3+22=0 370 ene siseiin zn yaz.Ay ooinaa bulunuz u?

    Sou . =23 nsiyonunun a oa eiyi [x= 3 d-l n.

    Sou n dnt mnd ousunu a izin iz ei i e es i noaan ve bu ntln ooinaan buunuz

    Sou 6. Fen coaya gb es apaza su gaf d d dn va ?

    Sou 7.T Cuhtnn

    927 940 950 90 970 980 990 2000 nslan buu bunan ln lnl l] sugaii iziiz

    Sou 8 Sun aie gafle i na gafe aayn

    Sou 9 SS , 2 aa ee( nnu l g(= nsyouun

    galei veil ii Bn ge (g ()eei a?

    ) 4 b d)4 ) 8Bi b r rmi! mn l bt blg l l m:

    1) ( g( ay eyn sgele.) (O y( siyonuna veya gaie O alca i

    eei

    (g)() (g()) g() nnun bl bun [igbi ] ( a ullan eme) ( g( n esi yai b ln n g( e aa i baai s idi gai laaa sounun yan bula o olay(0=8 (8=2 gt l g() 2 t(20

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    193/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    194/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    195/269

    94 evim i atemati

    ers @ O

    OLAILIK

    DZNLLR

    Olsl k yei ir mtemtik dl . Temel geleri sylr m O ile rs-dki sylr. lemleri C'dki ilemlere dyl. Btlr yie ve

    Olsl somt ymdki mc gelecekteki m espl-mk yml kmr oymmk B d yeterice eml i deil mi? y-rc deleme sys d olsl k esyl lyor

    Delemeler i se [d td irok geyi verile kollr yrk der-lemek " t a Nal yapablz? ytlr ver-ek

    mdi syl l ele ll. m nsl ltlm? imdiye dek mtemtik dl iledik: C geometri ve kme ilgisi C d sylr-

    l sym il e ldk dm dm ilerledik. TY T T TB KY l . . . diyeymdk. Geometri ve kme ilgiside ise s ssml br -ltm old elirerk eme e geelde s verdik [y lk grl diye geometrde C' tl yp s lgc d verdik Brd e yplm? Yie e geelde olsl sis-temli syl lylm deil mi? reklerimii klmlrm sor yplm

    1) OLASILIK

    * TY

    T 0 . . . . rsdki sy O T T: rpm 1 O x

    [ B irici rpmy [omt yglmd ktrrk diyor T2 rpm O x (O)B ikici pmy dyor ve () ile olsl ol rc oly oldktsorki ikici oly olsl gsteriyor

    ol 1 O

    [

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    196/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    197/269

    19 e tetk

    Bla d da da O aada ayla ydy yy Yi y ayla ly alam

    )E i i l aada iaym dl iii lma lal eenek ayndadi dy

    nek: 2 iili i a gliigl d alda mi-m lil ala l aada aym y dm i d aldma lal 2

    B lil lallaa ad viy

    Olal a i dyimlimid d lilyiliy.

    nek: Bg mamai mimi glm lal ? im iy dymam ilmy ma mimi aa aada i la glmiy. Md yadma y. mimi dmd imdiy d 6 d ala glmmiyly dy mimii glm la l 666 = 6

    B lala da diy. Edli vdyl l il i lalla ta ad da B la-la aaada aplamy ty di aalily

    d) Di a lalla da i ll lal lada ml i lmlimi aal yla aply

    nek aadam d alaamam. Mamai mim lada iii d aldma la l ?

    z c tmim i d gmi gl . B la l 6id. ll lal]

    mimi yal av ailii vdi. Bg yal ySl avla d ylmiy. yly gli ya d ala ya l yapa B lalla dli ayalii yly l l yapma la l 2 ill ll ]

    ) Sl yapaa mi aldaa ll i dil . yly i miid alma lal 2

    4) mimii la glp l yapp il laa lamam aadaa la] y'y d aldma lal

    l

    % 1 6 2 2 '

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    198/269

    Ba gulama Blgl 19

    n 56 O / ( ( = Yni tmn d m d m3 ( (= Yn m d d

    dm]Gdn gii d T i i i d d d nd.

    ) D nmm dm v Bndn ngiiinin i m i % % % % 9.

    Bn T i hpd n giiimi Yni tmnmhm ' hm d dm n d dmm

    6 D nmm dm , B n v Cm n K B, C Bgn mtmti dimi i t v t-mnimi i tt ii iii d d, diim. Tm itim

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    199/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    200/269

    Bz Uygum Bigi ri 199

    d) kc szlde 2 kullayoruz. r k derse kalkca sz kousu 3 k kalyor An renc r daha dere aaca de a u

    d) So k suu daha ksa da yazab l dk.[ l. szA veya B veya C

    bakas

    2 sz3

    [ gerye kaa ksde rbakas

    2 2 .

    szl2 A veya veya C

    bakas

    2 23 1

    3 1

    8

    3 1

    urada daa ok ua oluyoruz acak daha dkkal d alyz.

    d) Ak er ana eden er amndan] derse azrlaa3arkadaz [en a rnn szlye kaka oas esa aya m . [B

    ada ana e anorz]

    1 . szlde A 2 de kalkas 5/6 12 1 32 /31 1 . A 2 . C 56 1/2 1/32 1/31 Yaz . szde A 56 1/2 . 1/32 . 2/31

    ular ked aralarda grsz yleyse oruda oaak= 56 /2

    132

    1 . szl . . . = 56 /2 1/321 . szleC : = 56 1/2 1/32

    oa = 56 12 3/32 sz d bakas 2. de A C 56 12 2/32 3/31s oa 5 12 3/32 + 2/32 3/3 76 Deek kok da kokaak erek

    .a , r rende oaar e oo nce enede hazranmaaomo Sz an ap e eno. az aadalan

    er ama hem remenn hem deernn derd oo here onara

    ardmc oor B r heapar amo d6) robe ok z zeke

    er szlde de A C 56 1 /2. 3/32. 2/31

    remenmz dere eece z aaca, nde aradaan rn adraca ncnde ere aan aradaan rn adraa

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    201/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    202/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    203/269

    22 Seimli temti

    Yaz "eve e Dz S] : 2 2 22 2 2 okuz -y Yaz "hayr e Dz S : 2 2 2 2 al ay.Soruuz "Tekrarl aa olalar rkl ka ay ola Dz ] 2 22 2 yazacak 2 + 2 e e br ekl be ay -yecekk.

    Dzeleelerle lgl verecez blgler rkl zl y ollk blz kullrk] l bulcz r] o br eklebrel.

    rnek n harz var ular herbr yalz br e kullaarak hr k zck oru bir rl r rubu] oluurab lrz

    z Sab br zcz . . olu. baa ola ola-l Eeerl olalk H ba ke kc har ola olal11) O)] oa ola olal )). ua gre . . . yaza olalz 1). 1))] 2. . . .

    hbr zell yok har er zckler e olal ay e eerlkarak ola lk] uraa rkl zck aya erek] 1 ) 1))] = ulk olalk] t

    = 1) . . . = S]! = 2 . . lrk S !)! yazyoruz

    u geel ez alarak zellerrek !2!54=60 oluyor

    AC AD A AC ACD CE AD ADC DE

    AE AEC AD AC AD AE CA CD CE . . .

    1

    zblyip Utmayacaklamz:

    Olal eel ya .2 lkel oll klar rli v yl blrl] ve bular bel rle . Karak olal klar geel healaa ye .4 rz] Dzleelere blrl kl huular

    ve zelee e oluu.

    5) erez] z S]= ! ) !

    S= ! ! )! ] ller

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    204/269

    z Uygu igiri 2

    LA

    Sou 1 Oask ediiiz kac aeaik da ve dieeidek eSou 2 E bk ve e kk oaskaz edi 0 oask e deek

    Sou 3. D ee oask ieii aadz e deeki

    Sou 4. ke o as k e deek ua ka ve e u oas ka a-

    s beiiouzSou 5 Deee e e geoe e cebSou 6 Deeeede cede beee geek ] husua eSou 7. uada ok az aa dze i bigi vedik Okuda soua bei e buadak bgee ge dee.

    Yie bi ae SS sousu soa

    Sou 8SS 04 s28

    e souda oua bi akee C D ve E aada biii veiesi geekekedi. adaki aboda zu u-cu Cee De ve Ebuu bu akeeki souaa ve oduka a a baz a gseii i:

    . so

    Ar A

    B

    r DD

    r

    2 soB

    E

    so

    B

    4 so . so

    B

    A

    abo bu kiiei vedikei die aaa e doduuduudahibi sa ve hibi suda ha eka buuada ge Ceei c soua vedii a edi

    a) A b) B ) C d) D e) E ok oabo i bik bu a b

    a B E k a 5 okuu vs a a i i k bouu . a ) odaa buab bua bua 2) i as z aaak. oa k buu aa v . ouaa ada b v koaa aaaab .

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    205/269

    24 imli Maeak

    B Blmece

    O ii pm ii ei ii l l. [ m mi ilm e [ l llm ii eli e ile pm l l?

    eme my lmy eil mi? e e mei geeli? Tr pm e eme? ll lm. Tr yp el? e ei ii eeei m pl ei l l ll p l l elimie rt p v. i m ll lm e?

    i ii ei li m pl l p limi p v

    iii i i ii[ i i ii i il

    e i p ll l p i[ v m mi ili. i pl l p i v e v

    iii i il i ii

    i ii i i l l p y i

    ll pl i eimi e? Bi t p l p lilii mi?B l l l e?ti ilimi i i l eemi

    pm v l p i p v l l il mi

    l p mi m l ili ii pli p i e le p l p ll

    i rt p l p lil ii? K p i li i?K peli pm v iii r ly lilii? [B e emlim. B iyeilmei geeli . Yi i p l l iiii rtmly. ee ? "Trt ei y. Drt pm . Bl ii ile i peli ii p iii

    t . . . Ei eile ii i ilele eiiiim ii i yeie m iii eeii eiiiim. . . iyei liy m? Teiei l ei li m? r y ylyi li mi

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    206/269

    z Uyul m i ei 0

    Ders @

    STATSTK

    Sck yabac b buu bakam ve omut b obeme e baaya m

    by ouyo e uumu a? S yat veyouu

    y . y bu te yata yetmyo ve e kaa y? ye evam eyo a yat ve? ok ete bok ot ame yecek? m ota m ayacak? Yaaca e ak ca tm ota toam bumak ve ot aya bmek byece a veebecem bt ota tem ee bay bumak ve oua ouyu e ot oraamam 8" ye yatamak

    te yukaak omut eme g ee geeke gemve eeye oucu ee ee] ve>e ya bk abt ay] eeeme a ata toamakta. uaa teka oab "Vee ya bok abt ayy a eeeyou?Yatkam veya ya ma geekee aaya m

    1 Ve toama e toayacam a toayacam ekaa toayacam . . . amacma uygu b eke be e

    me a amay) Ve tatm. Yece bece ve toak. ua uu

    tee hae uamay. A aya aya ve eke outua ok aya vem b t etemey k bakaab e amama yaaa

    ) tattke bge aama meme Geek vee eteke geek bu ete ku ake e yaacam e

    yatm hem b hem e bu b g e kuaaa b mey tattke bg e eeeme u b g ee ou

    oua kaabme bu bge kuaaak ou kaaaaabey

    Aaa bu gee aamaa ya ak bamatematke uyguamaa veece m aamaa ayt aatme tat tk eee b akaca

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    207/269

    26 Sem atmatik

    Veri Tantm Yntemleri

    1) Tblolr ve liteler

    Ben verer teler vey [o olonl tbor ne veyor B nen gel e eler.

    2) GrklerBro very [mm rc) orn vey yzde grleri ere ber yor

    ) eer greri b) toplm grlerid) s dm grleri . . . einde e

    [mt nl r mntl lmnn oyt br rnee yetne.

    at deerler

    Verileri kom tat ller:

    ritetik ortl veri toplmnn ver yn bm[ x x N

    rnek 2 2 3 3 3 5 5 5 5 6 6 7 7 8 9

    x 2 8orta deer: En orti eer vey en ortdi eern oplmnn

    yr medyn e 5o en sk en ok syd on ee od

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    208/269

    Bz Uygum Bigiri 27

    Veilein [aitmetik talama etafnda] dam llei:

    otalaa apa: oralaada rklar ulak deerler ola

    ver says a l x !J

    nek: yukardak verlerle

    3(

    A / /. f/ q A= ./t . l5

    tandat apa: oralaada rklar kareler ola versays a bl kare kk

    nek: yukardak verlerle]

    u derde u kadarla yeel .

    1

    zbeleyip Untmayacaklamz:

    serse hrey serse ver a yeler serse aaalaryla sask uygulaas

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    209/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    210/269

    Baz Uyguama Bgii 29

    Soru 8 t z t Bzce h. B z zn ze genoz Szden tedz n

    nnc n tn te on enze dn n . . e dkt h t h d h zc neeeezk pn

    ondn ntn) A et ence t od ktp enzde

    otetde tn. Sz tete kezenz tetk ze

    kez

    Soru 9 tt z d d d B z e d zp tk z> tz

    Bze ge t z hz Mtette eze thteknden o ne.HH o B t k tk ok

    cezndz ok poe zeeez. Mtetkte ezeenen

    ge en dz ede kz k. B poe zeo

    nz n k ezenz ekk Pek neden k Mtetk eze

    de de h eze de. do? Bnn neden tetk

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    211/269

    2 k

    Sarz as debeez de byorsuuz e bayo-ruz de

    ) r ek u a oyarsa baaya kaybeder u aak .2) uda sora hag ha aa z erz br a ok say

    da kak ee aak. ab n n de an dnce geeracak Sora sarar ek ek arrak. 2 dye

    de baaya kazar 2) der ve dere br a brakr

    ) 2de de baaya berek oyarsa] kazaabee buduuz

    u uu e bas 22 de baay aaya 2 2 ) derse 2 dede (2 ) dee urada e desz Rakbz brhaede b r ek duruua geeee buu sz oa suasz de

    ) de z ok daha karak

    )de e yaaa ez bz de b yoruz.

    Aa oyuu e geede zese de 3n gb daha bas haerde e yaaa buursaz buu saaer harayabrsezrakb her aa yeers k bu haere drgeyeye kadarge gze de oyasaz buda soa sz sse oyayab eezderakb z se h ge gze oyayaada sou sz dr .

    Dersz sev seveek sze ka . ser dde re gerek

    oduuda ee uyguay ser bu aay geek oduu zaaa b rak sask ee b g de

    eez besey beseeek de sz karar vereez brey eser ve ok uzu br zaa buua urarsaz ) oyuuza oursuuz 2) br kouda uzu zaa haraay rersz buda e Aa beseezsez yaada reeek ve daha yarar h gerek ok ey var.

    u so derszd k re rograara aa ve ders oarak ayraee aabeek kouar bu kadar Aa ders kaarda oraya burayaser r baz b g er daha var b z ek oarak syeek sedkerz de uar buda sora ek oarak vereez

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    212/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    213/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    214/269

    Er

    Tabanna Gr Yazm

    1) Rakamarmz ve

    2) akeermiz 2' i k [2 2 2

    3) Say paraez ide v e 2 asay l .

    rnek ( 1011001 = 2 + 2 + 2 1 = 89

    16 Tabanna Gr Yazm

    1 ) Rakamlarmz 2

    9 C D F ve .2) akeermz 6 k 6 16 16 . . .

    3) Say paraez de ve 6 asay l

    rnek (59) = 5 16 + 9 = 89

    Tabandan Tabana Dnm

    1 3

    z ddaki abaarda opam ve arpm ablolar ezbere bi lmedmizde ei (2 1 1)4 ey (23= 2 diyemediimizde] birabada dier abaa dmde arada aba klamamz gerekecekir.

    .. Ornek (AC) = 1016 + 1 1 6 + 1 2 = 2748 = 45 + 45 + 45 + 3 = (41443)

    28 = (14)i bm dzeeide yarrrk da babiiriz. kigibi sreki bme kaar ersi bize ( ) eriyr ede

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    215/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    216/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    217/269

    2 1 6 Sevii Mateatik

    Tam saylarla arpma krallar:x( = (x x = x

    Rasyoel saylarla arpma krallar:x z x.zy w wSrlar: ok

    HM ile esab: x y ys l

    Tam: Ay rp rpmy s sy

    Terileri: = taan et s

    Tblosu: okDeei: Yok Tm hespr m kurk ypyo

    rek: = = 32be ane

    _ellikleri: okTam saylarla s alma krallar(-x y ek e xY

    y se xY

    x =

    O [r x > O o]Rasyoel saylarla s alma krallar:x w

    xy x

    Kk md reeei]

    Srlar: Sr sr vey eks ss yok. me ve kk mdks rr burd d sz kousu e ile esb: y xY

    Kart lemler

    k rm

    Ta: Topm kry = Terimleri: x

    eken ek kan et k

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    218/269

    Eler

    Tabou: Yok Toplm abosda yaaa l yo.zeei: Va.

    zeikeri: okTam ayara karma kraar

    x x - x + Rayoe ayara karma kraar:

    x xEKOK w EKOK( w w

    w EKOK w

    rar: okHM ie eab: x : x- y

    Be

    Tam: apma kaTerieri: x

    l l l t lm

    Tabou: Yok. apm ablosda yaala yo.zeei: Va.zeikeri: ok.Tam ayara bme kraar:

    x x

    x

    Rayoe ayara bme kraar:x x w w

    rar: Sa blm yokHM ie eab: x x

    k aa

    Tam: s oma bc ka. [Taban bilinmiyor]KK SYSTerieri:

    kk ala ay

    Tabou: ok.

    zeei: aekk iin vazeikeri: ok

    kk

    2 1 7

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    219/269

    2 8 Seili ek

    Tam salarla kk alma krallar

    Y

    (-x) ek se Yy if ise

    yok

    Rasonel salarla kk alma krallar

    Snrlar ksi sylr i kkleri yok. lmedeki srlr burd dgeerli . S r sr vey eksi kk yok

    HM ile hesab x w 1 y Logaria

    Tanm s om ikici kr. s sys bilimiyor.]

    = Terileri log logarta alnan ay

    logarta tabanet logarta

    Tbosu okDzenei skde kitap hainde] ogrma ceveleri cetve gibisrg ceveler vrd. imdi logrimy hesp mkis ie kolycyoruz

    zellikeri ok.Tam salarla logarima alma krallar

    snaRasonel salarla logarima alma krallar

    [Kullyru

    Snrlar Sr ve eksi syr ogrims yok.Sr ve eksi b gre logrim yok.

    HM ile hesab y x log y

    ze emer

    Fakryel

    Tanm Verile sym sys kdr o m sym sylrrpm

    Terileri fkiye

    = yei

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    220/269

    Ekr

    Tblou ok.eei Yok. Hb m kuk.

    rnek 5 = 1 2 3 4 5 = 120ellikleri ok.rlar Ylz ym y fky v

    Ayc O = = yyo

    HM ile heab x!

    Biom k ts ys

    219

    Tam k y fky k y v k fkl fkyll pm blm

    x!( X ) = y y!(x y

    Terileri ok.Tblou ok.

    y bi ky dy k

    eeirnek

    Yok. Hb m ku k.

    55! 2

    2 )

    '

    2. 6 ellikleri ok.plk pydy y v fkd kk ky yz v py k yd b b kky yd p yzl

    rnek

    ? 6 2

    5 2

    rlar v y hm ym y olck, hm d y y

    HM ile heab W y WAc'W x[ YW 1 EXE =( )

    Dokuz mmz dk. md k ypk y lmmzm

    rnek 1 34 = 3 3 3 3 = 8 (-3) = (3) (3) (3) = -27[( 27 dy d ypb dk

    rnek 2 Hg y kp 8 dy ouyouz l l l l2228 bdk. 2 , V ypcz 2228 16

    V2 d 2,1 2,1 2,926122222,210,648 25 25 25 5,625 26 26 2,6 17,576 V 25 26 d .

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    221/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    222/269

    kr 22

    Dieleii a ie yle

    e ama e lme

    2 aiyel . Tlama e ama3. ama

    Ay adaki ilemlede ce ldaki, iki ad ada e ce alaiik i ad ada lamada ce eki [adaki]

    Kul aaez iideki i ilem, ii ile d aadaki ilemdece yap l.

    nek + log2 23 2 kamak mdaki i lemi adala a ile yalma alayacak paaezlei kyp c la-

    l m.

    z aiyel zae lmede ce yleye paaele k-maa eek yk. lme ke a ama iz ce yapmak iiy-z, yleye paaeze almalyz. . . S,

    + og

    3

    -V

    6 2 J 2 9

    Baz lm Dznklri, Salay v spalar

    1) aae [e dei lmecemii de la y a maemai i eememi

    32 lemii yaae 2 de kmaz 3 de alz 2 de

    66 8 la aamadaki] 2 de 6 kmaz 'de 68 al z 2 de 6 k 6 yle aamadaki] 4 de

    kmaz, ' de alz de k 6' da 6 k diyz ya ie eememi. Diy ki, 66de ' a die aamak-ladaki ayla 9'a amamlayaak elde edile 3236y dek ve ekilele plaak ve a aamada a da ei lek klz

    532 2 6 daha 8 3 3 daha 6 5 2 daha 3 daha i66 yazmyz68

    lla k daha lay deil mi e yk maemaiki lma daada ai i kama eide dmk, ouama e aatmak]

    ) apma dzeeimiz ald ?

    532 643028

    iici apa ikic ii aamalayla ek ek app[aama aama aydaa] yazy ve lyz.Ama daha ak daha hzl da yapai liiz . Yalz

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    223/269

    222 Svii k

    45192 o daha dili olmlyz. u dzeee he bsm5224 a geen apm ve edee b keede hesapayp p554448 y

    4x2= 4x3+6x2=2 4x5+6x3+x2+25 4x+6x5+x3+5= 6x+x5+8= 8 x+8=

    6

    8

    ) apmann saayn Des 2 de emi-ik. ly ydi mmz yld] Ama nedenn buaya bakmk.Saaymz e idi? apanan akamann

    5 * 554448 8pamn dz e ml hale geiip yzyo bunan apmna da ayn ka ygyduk. u apmn emscs am e apanln apmn emsil ede m y olms geeli i di

    imdi bunu imiz z doulyl m. 253264(2+30+5 + )(4+6 0+ ) =

    (2+3(9+ 1 )+5(99+ )+ (999+ ))(4+6(9+ )+(99+ ))=

    ((2+3+5+)+9(3+5 + 1 ))((4+6+)+9(6++ 1 ))=

    (2+3+5+ )(4+6+)=1x 88=64(6+4)=10=1 ] (md 9)

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    224/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    225/269

    224 evim i Memik

    Bz HEHFD'lk gere kte e ol ekskler aalak Aaular la urap uraaak se kal

    S lelern Nerede Kllor?

    l k r le her yere kullayoru u eele ular alayaraker leler sou uygulaalara rekler verel

    1) s alay ers ve eklere ah kull ak

    Saylar ersell errke u sler kullayoru

    nek 7 64 = 4+6 1 07 1 0 ok yk veya kk sayla gseree u aha gerekl oluyor.. 5 Onek 0000035 = 3,5 lf 35000000 = 35 10

    Ders 9'da a for f=At/00 de verdk Bua

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    226/269

    kr

    B nn n aeake ka ] x( + 2x gk y a de Heap aka da hee he

    2 5 W 42942282 02

    02 heap akada n ka ] n aak 4n 6 OOO ka na 000 ? [N

    5

    6 000 000 5 00 000 000 x log ( 00 000 000/6 000 000a an aa 00 6 025 6 2 85 9 n akak 6 na) ak n katanda n kaa a

    ta d n n { Bm rml Ek 4" ryr}

    SOA

    Sou 1 aa aa dk aaa n aaa n Ba akadaaa da aaa r

    Sou 2 a aa n aan aa Ya e aa apa od hade aa do ge?

    Sou 2 3 5 n aan an .

    Sou 4 aaa aa na a a n a n

    Sou t aadan aaadan atan aa an

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    227/269

    226 Seviml Matematk

    Ek @

    GEREL SAYI ZERNE

    Geel Saylar

    Aritmetie ile baldk. Sayma saylaryla drt ilem

    yaptk. Her ik i saym says nn toplam veya arpm yine bir sayma say

    s idi. [B drm zyle belrledk Anca her istediimiz iki sayma saysyla kar-

    ma yapmyorduk. [Ele kd by olmlyd] Bnn zere -

    ylrmz r e ei ylr d ekleyere say sistemimizi byttk

    kurdu. Bu say sistemimizde hl serbeste blme y

    pamyorduk. [oc tm y blmmz ble blei kt olmly

    d] Bu nedenle say sistemimizi bir daha byttk. [Tm ylr [i tm

    y [py e payd le belirlee keirleri de ekleyee Rsyonel Sy

    lar>a ulatk. Rasyonel say larda bi r snrmz [ble olmm rbunun dnda rasyonel saylar drt ilemimize gre de kpal

    Am a bi z bundn sonra s ve kartlar k ve logaritma diye ilem d

    h tanmladk. Kapal lk problemimiz y ine ortaya kt

    [ ' tb re re m dh ok dye d-ldryorz Bezer eklde y de

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    228/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    229/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    230/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    231/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    232/269

    Ek 23

    k Klr l nnn ln rnn lk. nn klrnn ln rmlrn rn k olnlr lk]

    rk (x2/ z l rz (x-2/ = x 7 x6 2+2 x 5 2 3x4 2 + 3x 24 2 lx 2 5 + x 26 2 7 =x 1x6 + 8x5 280x4 + 0x 2x + 8x 128

    u a ok uu u orsnz? Dor k lglr nrsnz ok kol hllrsnz

    m y okn ol mnn smgs m z rnn

    3+2+ n sgm kllnmz ' klln lmmz n rmlr rsn r olml h ors ln n fnksonn sr l ms rlr sz kons olml rnn z +236789 l ks k z l orz kn m k n kr k]Br k sgm kn n lk rn lp sknkr sr l v lmn m s rlr vrorz v

    lnk

    nksonn zl rlrn l nlr oplorzrnek L=- k 2 - 1 = 3 + 1 + + 3

    kn rnkk g lnk fnkson k gnl s lr ol l r nlr sgm kn l krrmorz zm sr l m s

    rlr vrmz lnz sgm kn rnek L (xk kJY (x Y + (x 2 + (x 3) B nom ml

    (x + yf LZzn-B nom frmln gr

    (x 27 J xk(2) 6) x7(2) x6(2) + ( x (2) + (jx4 2 + (] x(2)4( x (2)5 + (J

    x26 + ( x(2)7 . .

    [

    y nn nom k nm m nlnz m]

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    233/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    234/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    235/269

    34 v

    ekde ey yeeyeer de ar Bu yede [ey e e arpaa ere ara ger ye koyuyorsuu a Bas orada k surke ap rke aayorsa doru ora D e ara g ek rararke der aarsa ers ora T e ara g yaay B ek oradada ay dcey [eke 2 ua ir i 3 de yapara ua ay idaa a aada yapar, yeye T ay ayda usa 3 de 2 yaparadaa fa ua daa k yapar, yeye dedi suusa arsayarak k adda uyguuyoru

    SORAR

    Sru 1 [ere se aeak kaparda dek reker uup

    Sru 2 [ sere ked reker ya Pasa gei e iofr ku a

    Sru Sou ora reker [ya iike dei deiii arsayaieei u ie deerer aray

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    236/269

    E 235

    EOETRE EK

    eomerye saar o kadar ramar k ! ede m? eomer kombg s k ke devp dra ge ay yrgeer merak emer . yk apakar yapmak semer bar eer yaparberemeer gerekm Topra emee baamar, yerem, koar

    yapmar yer yz eedrmee baamar eomery byeormar r ara o de er gmer k geomery by br b gda by br g oarak grmee baamar. Ama bda amamehaksz deer ha M I I yzyda yaam, sederye apposaadak eoremde sz de br by grmyor msz

    Po o [yada edek b Herhag k dor d d zerde a

    a herhag er oka A e ker ker apraz brerr ve kesm okas brsa b kesm okas dama br dor S dr] zede br.

    g de m? [ira frk m yapara deeyi

    ecaes ear kom probemer ACAya akarara b byybozm ACA e byk e em maema da od kaam em de arae ara daha ra emeriy e avmaa rame] g escare'i yemi Vere esapVekre eoeri { 8 e gererek ye probemer zyorzk bar geomerde dmemz b e oaaksz

    e se "eomery e kadar reem? sors byece her ree

    kede kam ze b r ya byor. ors b. eomerye ok zama ayrrsaz ok zevk dyarsz, 000 000 y zez daha okfrka varrsz karmak ve baaga oda bersz probemerzmee arsz Ama baarsz da beemesz eomery ACA kadar dze hae geie daha z zama daa o say erekryor ve bz de b yapmyorz

    Dersermzde geomer baag bger verdk. rada da braz

    aama] koy ee aacaz.

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    237/269

    236 vim i Mamaik

    en z eoetrk geer

    es de zlem Geoeti'i bat yap zetii veike "YUzak k aac ya yei ge ta a { L DERS } yazkDes de de aakve yei bi ge oa ebei bdk. ebei zel izi aac pegede a [ izi aaz a t . zakl ka a tl ipgle tayz Des l i soda da b ii baya baktmzyazdk imdi b gevi yeie getiel im

    1. Bi oktaa veie zakktakioktala

    eber izim aac va\N )

    ',_Ge ye [G]2 Bi oda vele zakktaki '

    (

    oktala k i paa do B izimi i yice eme iyiz. Dieeide geekecek. pa Dom za hehagi bi ik ; kyoz. b dk zede ee zakl z ayoz. c B dmz oktaada teka dik iziyoz

    d Ama biz b dk e paalelle ik gyey bb zede

    kaydaak izeceiz ki oktaa eit zakktaki oktaa Bi

    do ta k

    Pege e e e ay zaklkta iki kta aa z

    [B a ik l ispatayabi sz

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    238/269

    kr

    . ir okta ve bir doruda eit uzaklktaki oktalar:

    e verle No ve d da

    eit uzaklkta oktalar bulalm. l k oktamz N e d arasdaki doru par-as oras Sora de-ik d d d d uzakl klarbelrley N, NJ N4 NsN0 N N N9 oktalarbulalm ular birletirir-

    sek ei bir ge bulduuuu gr u ee parabol [N dk d dru

    37

    ,

    k i doruda ei t zaklktaki oktalar [Brbr dk iki dor

    6 ki oktada zakl klar toplam verile oktalar [Vr krN N r ukk u u u dk rrd k r

    arp ve N2 d uklklar bu rr N oktalar blarak rk r k

    k brbr [

    k u N N2/ u2 ukklr kulrk

    N N2 N3 N k

    r Elis [N N dkr ir okta ve bir dordauzakl klar toplam veri leoktalar:arabol

    8. ki doruda uzaklklar

    toplam verile oktalarD dor paras.

    8 C

    9 k i oktada uakl k lar rk ver le oktalarerbo [ bir g dhr, bl ]{ 7 de br k k d s brkru

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    239/269

    238 Si i ttk

    eee ee bz?

    oka doru emer e m eomerk eer r ad da oduuu syem mydk? md rke de m

    dm ee r ek asak uua eer yapar? Soua ekm e our? [ekm er karaar ka yapar demey Bar aymyo

    1) Baka r yere kaydrr [ya r druoya ee> Bu de ek \m kede e kar herr

    j

    okas

    8} o

    ,.

    yuca yer derm our

    ) [em herha r oka erada ekm ye kede ekar herr okas rasda [dme merke erede e ada r yay er

    ) kka ederek er ermek ce r doru [d ayoru e d-emm ek uuduu yars u doruoyuca kaayp der yarya yaryoru Bueme de r doruya re smer> dyoru

    Smerde ekm ye kede e kad herr okas me eke>m d a dk ep r o kadar

    daha youa deam e md s dem dek her r dem[ek yer derme u de ard arda uyuamas eke oarak rer

    4) Buara da yemeyp ekm yp ker eeme dye ekm eeyp yk

    Bu yp key Ba omoe> dedyor e koay ye yapyoru Demder oka homoe merke ayoru ekm her okas ua rerp ede em doru paras [er erme omadyorak okada are ay ara err orada uayoru eya kayor

    A

    Homoe soucu ekm kedse eer kayor er okas homoe merkede are ora eem ouyor

    5) ek erme aka eyer de yapyoru ama urada u kadar ye B r yerde kar ka r 0 k dde

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    240/269

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    241/269

    2 Svimli Matmati

    Ek

    MOLER RMEK

    odlr arittii Ek'd arpa sistini n dorulanasnda blnbi l inclsind kul landk bu

  • 7/24/2019 Erdal Akas, Umut Akas - Sevimli Matematik +

    242/269

    kr 2

    .. 95OYS 98 327 = odn ge ynn bi le bmndkikm