ergonomİ

ERGONOMİ

1

ERGONOMİErgo:İş Nomos:Bilim (Yasalar)Ergonomi:İşbilim (Yunanca)

Ergonomi, insanın davranışsal ve biyolojik özelliklerini inceleyerek bunlara uygun yaşama ve çalışma ortamları yaratmayı amaçlayan bir bilim dalıdır.

3

Kısaca fiziksel çevrenin insana uyumlaştırılması süreci diyebiliriz.

Ergonomi ile uğraşanlara ergonomist adı verilir ve ergonomistin çalışma alanı işçi, işyeri ve iş dizaynıdır.

4

ERGONOMİ

Amaç, Kaza ve yaralanmaları önlemek, yorgunluğu

ve insan vücudunun aşırı kullanımını, işe devamsızlığı, zaman kaybını, kaza ve rahatsızlıklara bağlı tazminatları en alt düzeye indirmek, verimliliği, kaliteyi, güvenliği, konforu ve üretkenliği en üst düzeye çıkarmaktır.

5

ERGONOMİ

Ergonominin konularıGürültü, aydınlatma, ısı, titreşim, çalışma

alanının dizaynı, el aletleri dizaynı, makine dizaynı, sandalye dizaynı, ayakkabı dizaynı ve iş dizaynı, mesai saatleri, vardiya, mola saatleri, yemek rejimi vb.

6

ERGONOMİ

İskelet kas sistemi rahatsızlıklarında riskin en fazla olduğu işler şunlardır:İmalat sektörü , Hizmet ve temizlik işleri, Sağlık bakım işleri ,Uzun yol sürücülüğü,Sporcular, diş hekimleri.

Ofis çalışanları ve bilgisayar kullanan meslek grupları da risk altındadır.

7

ERGONOMİ

Masa ve Bilgisayar Başında Uzun Süre Çalışanlarda Gün Sonunda Boyun, Omuz, El Bileği, Sırt Bölgesinde Ağrı, Hareket Kısıtlılığı ve Uyuşma Gibi Yakınmalar Sıktır. İş başarısını ve yaşam kalitesini de düşüren bu durum bazı temel ERGONOMİK ÖNLEMLER İLE ENGELLENEBİLİR.

ERGONOMİ

Çalışma alanının iyi düzenlenmiş olması,Masa ve sandalyelerin kişiye özel

ayarlarının yapılması,

ERGONOMİK ÖNLEMLER

Monitör, klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi,

10

Aydınlatmanın sağlanması ve uygun ışık kaynağının seçilmesi,

Oturma ve ayakta durma sırasında vücudun uygun duruş şeklinin (postür) sağlanması.


11


Ofis egzersizleriBel ağrılarına karşı koruyucu ergonomi

ilkeleri

Ofis düzeninde yapılan hatalar;

Hata: Ofis ortamındaki havanın kuruması nedeniyle oluşan çok kuru hava.

Sonuç: Akciğer rahatsızlıkları, bronşit, soğuk algınlığı ve nezlenin artması, göz ve deri hastalıkları, göz kuruluğu, deri döküntüleri, alerjik duyarlılığın artması.

12

ERGONOMİ

İşyerinde olması gereken havanın ısı ve nem oranı

Hava ısısı:(Hafif fiziksel iş:18.3 °C, büro işleri: 19.4 °C-22.8°C , ağır endüstriyel iş: 12.8°C-15.6°C),

Nem oranı %70 olmalı, Oda her gün mutlaka havalandırılmalı.

13

ERGONOMİ

• İş yükü , stres• Yorgunluk• Yaralanma riski• Meslek hastalıkları• İş kazaları• Dikkatsizlik• Hata• İş süreleri• Devamsızlık• Kayıp zamanlar• Ek masraflar• Kalite maliyetleri

• Üretkenlik• Verimlilik• Kalite• Kar• Ülkenin refahı ve• Çalışan mutluluğu

A Z A L I R A R T A R

Sonuç: Bilgisayar monitörlerinden yayılan negatif yüklü partiküller, insan bedeninde ve gözlerde negatif elektrik yükü oluşturarak havadaki pozitif yüklü toz parçacıklarını çekip gözlerde konjonktivite neden olur.

15

ERGONOMİOfis düzeninde yapılan hatalar;

Hata: Bilgisayar karşısında geçirilen sürenin uzun olması.


Hata: Çalışma alanının önünde ışık kaynağı (pencere, lamba, yansıtıcı vs.) oluşu.

Sonuç: Ekran kullanıma uygun olsa bile çalışma alanı yanlış aydınlatıldığı için, kamaşma ve göz rahatsızlıkları, baş ağrısı.

16

ERGONOMİ

Yanlış Hareketler ve Oturuş Şekli

İdeal Oturuş ve duruş Şekilleri


Hata: Ekranın (monitörün) yerinin yanlış olması, çalışan kişinin bakış açısında ya da arkasında pencere olması nedeniyle oluşan yansıma.

Sonuç: Ciddi zihinsel ve algısal yüklenme ve göz yorgunluğu.

20

ERGONOMİ

Ofis düzeninde yapılan hatalar; Hata: Ekran kalitesinde düşüklük, bozuk

renkler, titreme ve yansıma. Sonuç: Gözlerde oluşan aşırı yüklenme,

varolan göz rahatsızlıklarının (Miyop, astigmat gibi) derecesinin artması, konsantrasyonda güçlük.

21

ERGONOMİ

Monitöre uzaklık, görüntüye, ekran çözünürlüğüne, yazıların okunabilirliğine ve monitörün

büyüklüğüne bağlıdır. Ortalama olarak göz-

ekran uzaklığı en az kol mesafesi kadar uzaklıkta 60-70 cm.) olmalıdır. 22

ERGONOMİK ÖNLEMLERMonitörün kişiye uygun düzenlenmesi,

Işığın karşıdan, yani bilgisayarın üzerinden gelmemesi sağlanmalıdır.

Monitörün tepe noktası göz seviyenizden daha aşağıda olmalıdır.

23

Monitörün kişiye uygun düzenlenmesi,


Ekran üzerine düşen yansımaları önlemek için monitörün eğim açısı değiştirilmelidir.

24

Monitörün kişiye uygun düzenlenmesi,ERGONOMİK ÖNLEMLER

Monitörün kişiye uygun düzenlenmesi,20 dk aralarla gözler ekrandan ayırıp

uzakta bir noktaya odaklanmalı, 10–15 sn. gözler kapatılıp dinlendirilmelidir.

Sık sık göz kırpma işlemi yapılmalıdır. Monitörün temiz tutulmasına özen

gösterilmelidir.

25


Monitörün kişiye uygun düzenlenmesi,Ekranda çok küçük karakterler

kullanılmamalıdır. Ekran kontrastı gözü yormayacak şekilde

ayarlanmalıdır. Monitörden gelen kimi zararlı ışınları

önlemek için ekran filtresi kullanımalıdır.

26


Klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi,

Klavye ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır.

Klavye tuşları çok yumuşak ve çok sert

olmamalıdır.27


Klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi,

Yazı yazarken sadece 2 parmak

kullanılmamalıdır.

Klavyenin önünde yeterli boşluk olmalıdır.

28


Doğru bir el-fare yerleşimi için klavye ve fare aynı yükseklikte olmalıdır.

Fare klavyenin yanında olmalıdır.Bilek düz bir çizgide tutulmalıdır.

29

ERGONOMİK ÖNLEMLERKlavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi,

ERGONOMİK ÖNLEMLERKlavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi,

Klavye ve farenin kullanımı sırasında, Fare kullanırken bileği sağa ya da sola

doğru bükmemeye dikkat etmelidir. El ve avuç içinin yukarı ve aşağı doğru

döndürme hareketi fazla yapılmamalıdır.31


Klavye, fare,yazı ve okuma alanı, dirsekler vücuda bitişik, eller açılmış durumda iken, dirseği masadan kaldırmadan çizilen yayın içinde olmalıdır

(Kol dairesi).

32

ERGONOMİÇalışma alanının iyi düzenlenmiş olması,


Sinir-Tendon Hasarına neden olduğu için kolların masa yüzeyinden aşağıda kalması ve buna bağlı olarak bileklerin sürekli masa kenarına dayalı tutulmaması gereklidir.

Çalışma alanının iyi düzenlenmiş olması,


Hata: Dinamik ve insan anatomisine uygun ortopedik, sağlıklı oturma olanağının olmaması.

Sonuç: Kronikleşen sırt, boyun, bel rahatsızlıkları, kramplar, kas ağrıları ve gerilmeleri

34

ERGONOMİ

ERGONOMİ

Oturma sırasında vücudun uygun duruş şeklinin (postür) sağlanması;

Ayaklar düz olarak yere temas etmeli,diz 90 derece açılı olmalı, sandalyede beli destekleyen parça olmalı, sırt dik, omuzlar rahat, dirsekler 90 derece açılı ve bilekler nötral pozisyonda tutulmalıdır.

36


Çalışanın masa altında ayaklarını uzatabileceği ve vücut hareketini kolayca değiştirebileceği alan olmalıdır.

Eğer ayaklar yere temas etmiyorsa, ayaklara ek bir destek yerleştirilmelidir.

37

ERGONOMİK ÖNLEMLEROturma sırasında vücudun uygun duruş şeklinin (postür) sağlanması;

Oturma sırasında vücudun uygun duruşşeklinin (postür) sağlanması;Sandalye ileri geri gidebilmeli, 360 derece

dönebilmeli, yüksekliği ayarlanabilmeli, bel eğimini desteklemeli, sırt desteği ayarlanabilmeli, oturma yüzeyi yandan kalçalara baskı yapmamalıdır.

Oturma alanı hava alıp verebilen bir kumaş ile kaplanmalıdır.

38


Oturma sırasında vücudun uygun duruş şeklinin (postür) sağlanması;Baş nötral pozisyonda tutulmalıdır. Kişi tüm alanlara rahatlıkla

ulaşabilmeli ve bu sırada vücudu eğilip bükülmemelidir.

Oturma postürü sürekli değiştirilmelidir.

39


40

ERGONOMİ

OFİS EGZERSİZLERİ

41

Boyun egzersizlerini yaparken, boynun düzgün tutulması önemlidir. Bu nedenle, önce nötral pozisyon oluşturulur: Baş, boyun düz hale gelene kadar arkaya çekilir. Bu arada yüz tam karşıya bakar. Egzersizler bu pozisyon korunarak yapılır.


42

Başınızı sırayla sağa ve sola doğru yavaşça çevirip, 8 sn bekleyin.

Kulaklarınızı her iki omuz bölgesine yavaşça yaklaştırarak, 8 sn bekleyin.

Çenenizi öne doğru yaklaştırarak boyun arkasındaki kasları germeye çalışın. 8 sn bekleyin.


43

Omuzlarınızı kulaklarınıza doğru kaldırın, 3 sn. bekleyin.Ardından dairesel hareketlerle öne ve arkaya 5 kez çevirmeye çalışın.

Dirseğinizi arkadan elinizle kavrayarak, ters yöne doğru germeye çalışın. Ardından karşı omuza doğru gerilme hissedinceye kadar önden yaklaştırıp, 8 sn bekleyin.


44

Parmaklarınızı içi içe geçirerek, el ayası karşıya bakacak şekilde dirsekler kırılmadan esneme yapın. 8 sn bekleyin.

Elleriniz aynı pozisyonda ve başınızın arkasında iken, dirseklerinizi arkaya doğru uzaklaştırarak 8 sn bekleyin.


45

El ayanız yukarıda olacak şekilde, sırayla sağa- sola eğilerek 8 sn bekleyin.

Ellerinizi arkada çaprazlayarak,

omuzlarınızı geriye doğru yaklaştırıp belinizi çukurlaştırarak 10 sn bekleyin.


46

Ayağınız yere temas halinde iken diziniz ile gövdenizi ters yönlerde gerilme hissedinceye kadar çevirin.

Bacağınızı yavaşça yukarı kaldırın.

Ayak bileğinizi dairesel hareketlerle çevirin, ardından öne-arkaya doğru germe hareketi yaparak 10 sn bekleyin.


47

Her saat 3-4 dk süreyle germe egzersizlerini uygulayın.

Hareketleri karşılıklı olarak her iki yön için birkaç kez tekrarlayın.

Egzersizler sırasında gerilme hissi dışında, ağrı ve zorlanma

hissetmemelisiniz.

Bel GerçekleriBel ağrısı genellikle tek ani bir hareketten

ziyade, tekrarlamalı, zorlamalı ve belin yanlış kullanımına bağlı hareketlerin birikimli etkisi ile oluşur.

Bel ağrısı korunma ile çok büyük ölçüde engellenebilir

48

ERGONOMİ

49

ERGONOMİBel Gerçekleri

Ağrılı atakların çok büyük çoğunluğu iyileşir. Ağrı yerleştikçe tedavi zorlaşır.

Bel fıtığının oluşumunda etkili olan hareketler dizleri bükmeden öne eğilme, ağırlık kaldırma ve dönmedir.

BEL AĞRILARINA KARŞI KORUYUCU ERGONOMİ İLKELER

Uzun süre ayakta kalmanız yada oturmanız gerektiğinde, ayağınızın altına tabure yerleştirmeniz omurganızın zorlanmasını engelleyecektir.

50


Herhangi bir ağırlığı taşırken, vücudunuza yakın tutmanız bel bölgesine binen yükü azaltacaktır.

Yerden bir ağırlık kaldırmanız gerektiğinde, beliniz yerine kalça ve dizlerinizden eğilmeniz daha sağlıklıdır.

51


Bel ağrısı yaşıyorsanız, yastık kullanmadan sırt üstü pozisyonda ya da çok yüksek yastıkla uyumamanız,

Mutlaka dizlerinizin altına yeterli yükseklikte yastık koymanız tavsiye edilmektedir.

52


Resimdeki oturma şekilleri, boyun ve sırt bölgesindeki kaslarda zorlanmaya ve omurgada fıtıklaşma yaratacağından sakıncalıdır.

Otururken kalçalardan hafifçe öne eğilmek, yandan bakıldığında boyun ve sırt bölgesinin aynı hizada olması önerilmektedir.

53

Korunma ve ergonomi eğitimi ve ergonomik iyileştirmelerin bel ağrısı sıklığı

ve maliyetini % 50’ nin üzerinde azalttığı gösterilmiştir.

54

ERGONOMİ

Bir çalışma ortamını iyileştirmeyi düşündüğünüz zaman şu kuralı unutmayın: Ortam rahat hissediliyorsa büyük ihtimal

rahattır. Ortam konforsuz olarak hissediliyorsa hata kişilerde değildir,

mutlaka birşeyler kötü dizayn edilmiştir.

55

ERGONOMİ

( ANTROPOMETRİ ) VÜCUT ÖLÇÜLERİ

Antropometri, insan vücudunun boyutları ile ilgilenen özel bir bilim dalıdır. Bu boyutlar, uzunluk, genişlik, yükseklik, ağırlık, çevre boyutları gibi farklı boyutlardır.

Yapılan işin sürekli tekrarı

Kuvvete dayalı çalışma

Kasları yoran bir şekilde çalışma pozisyonu

Mekanik gerilme

Olağandışı sıcaklıklar

Titreşim

ŞİMDİ BU DURUMLARI TEK TEK AÇIKLAYALIM.....

RİSK FAKTÖRLERİ

YAPILAN İŞİN SÜREKLİ TEKRARI

Sürekli işin

Tekrarı veya

Uzun süreli duruşlar

Kaslarda esneme ve sıkışma

Doku zedelenmes

i

Hastalık

Çalışma düzeni, çalışanın sürekli farklı pozisyonda, çalışana alternatif olabilecekşekilde olmalıdır.

YAPILAN İŞİN SÜREKLİ TEKRARI

Duruş ve pozisyon durumu , kaslarda aşırı gerginliğe sebep olur.

Çalışma pozisyonu , göğüs hizası ile dirsek hizası arasında olmalıdır.

KASLARI YORAN BİR ŞEKİLDE ÇALIŞMA POZİSYONU

Omuzlarda ağrı artar.

Sırtta ağrı artar.

Normal

ErkekKadın

ErkekKadın

Hassas işler Hafif işler Ağır İşler

Kuvvet

Kuvvet

Kuvvet

Hareketler simetrik olmalıdır.Çalışma istasyonu, normal duruştaki görüş ve uzanma mesafesine göre dizayn edilmelidir.

AYDINLATMA KURALLARIAydınlatma araçlarından çıkan ışık ışınları direkt veya yansıyarak göze gelmemelidir.

Yapay aydınlatma doğal aydınlatmaya yakın olmalıdır.Çalışma alanında keskin gölgeler oluşmamalıdır.Aydınlatmada titreşim (pırıldama) olmamalıdır.

AYDINLATMA KURALLARIObje ile obje fonu arasında maksimum kontrast

olmalıdır.

BAYER

BAYER

BAYER

BAYER

BAYER

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ






• Ekran görüntüsü ile ilgili kurallar– Obje ile Obje fonu arasında maksimum

kontrast– Obje fonu ile arka fon arasında minimum

kontrast

EKRANLI ÇALIŞMALARDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ

Vücud 20° sıcaklığın altındaki soğuk bir cisim ile temas

ederse ;- duyu organlarını zayıflatabilir. - el ile iş yapma kabiliyetini

azaltabilir.- kişi operasyonu

gerçekleştirmek için gerekli kuvvete karar veremez.

OLAĞANDIŞI SICAKLIKLAR

Yüksek sıcaklık ve nemde ; 1) Eliniz yanabilir.2) Vücut bu ısıyı atmak için

daha sıkı çalışır. Buda sonuçta fizyolojik zorlanmaya ve

erken yorulmaya aşırı stres oluşturabilir.Koruyucu eldiven

kullanmamız gerekir.

Genel tavsiye

• Faaliyet türüne göre, atölyelerde aşağıdaki sınırlar dahilinde kalan sıcaklık derecelerinin oluşturulmasına çalışılmalıdır :

- Kış mevsiminde 18 - 22°C arasında, - Yaz mevsiminde 23 - 26°C arasında

• Zeminden 1,1 ve 0,1 m yükseklikte sıcaklık farkı (oturma konumunda ayak bilekleri ile baş arasındaki seviye farkı) 3°C dereceyi aşmamalıdır.

• Hava cereyanlarını önlemek için havanın ortalama hızı 0,25m/s değerini geçmemelidir.• Fizyolojik bakımdan, %40 ila 65 arasında nem oranı olması tercih edilir.(Mukozaların kurumasını önlemek için minimum %40 oranında nem gereklidir)

• Dışa açılan kapıların yakınında çalışma postası olmamalıdır.

• Uyarlanmış iş elbiseleri öngörülmelidir.

Çevre Isısı

• Klima ile sıcaklık ve nem azaltılmalıdır.• İçme suyu bulundurulmalıdır.• Dahili sıcaklık yüksekse havalandırma öngörülmelidir.• Termik veya yansıtıcı bariyerler kullanılmalıdır.• Sıcak hava kaynağını ve buharları aspiratör ile tahliye

edilmelidir. • Mümkünse, sıcaklık oluşturan işlerin planlanması günün

en serin saatlerinde yapılmalıdır. • Mekanik tesisatlar yardımıyla fiziksel eforlar azaltılmalıdır.

Kışın soğukla mücadele önlemleri Yazın sıcakla mücadele önlemleri

• Aspiratörler periyodik olarak kontrol edilmelidir.• Vantilatör veya havalandırma sistemi kullanımı havayı

serinletmez, fakat serinlik hissi verir.

> Havayı kirletici maddeler veya kimyasal ürünler kullanılıyorsa : • Aşağıdaki prensiplere göre yayılmayı kaynakta önleme işlemi

daha etkin ve daha ekonomiktir :

- Kirletici madde üretilen bölüm max derecede tecrit edilmelidir.

- Emisyon bölümüne en yakın noktada önlem alınmalıdır. - Aspirasyon düzeni operatörün kirletme kaynağı ile aspiratör

arasında yer almayacağı şekilde yerleştirilmelidir.

- Kirletici maddelerin doğal hareketlerinden faydalanılmalıdır.- Yeterli hızda hava içeri verilmelidir. • Toplu koruma yöntemlerine öncelik verilmelidir.• Kimyasal madde kullanımı izne tabi tutulmalıdır.

Havalandırma – Kimyasal ürünler

Havalandırma - Hava çıkışları durumunda, çıkışa tekabül eden ölçüde hava girişleriyle telafi edilmelidir.- Hava cereyanlarından ve rahatsızlık veren sıcaklıklardan sakınılmalıdır.- Kirlenen veya işlenen hava, temiz hava giriş bölgelerinin dışına atılmalıdır.

Vücuttan uzakta bir cisim tutulmamalıdır.Öne doğru 20 dereceden fazla eğilmemelidir.

Normal duruşta sırtta (omurgada ve kalçada) gerilim

oluşmaması için ;

NORMAL AYAKTA DURUŞ POZİSYONLARI

Yana doğru 20 dereceden fazla eğilmemelidir.

Normal duruştan 20 dereceden fazla sağa-sola dönmemelidir.

HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI

HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI

OKSİJEN HARCAMA KAPASİTELERİ

DOĞALLIKTAN SAPMANIN RİSKLERİ

DOĞRU İTME

DOĞRU KALDIRMA

•Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi,

•Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.

Kanuni Sultan Süleyman

öğrencilerine

“stres yönetimi”

ders veriyordu...konusunda

Profesör

Sudolu bir bardağı

kaldırıpöğrencilerine sordu,

"Sizcebu

su dolu bardağınağırlığı ne kadardır ?"

Cevaplar200 gr

ile

400 grarasında değişti.

Bunun

üzerineprofesör

şöyle dedi;

"Gerçek ağırlıkfarketmez. Fakat durum,

bardağı elinizde

ne kadarsüreyle tuttuğunuza göre

değişir.

Eğer,bir dakikalığına tutarsam,

Problem yok.Bir saatliğine tutarsam,

sağ kolumdabir ağrıoluşacaktır.

bir gün

ambulansçağırmak zorunda

kalırsınız.

Eğer,

boyunca tutarsam,

Aslında ağırlık

aynıdırama

ne kadar uzun tutarsanız

size o kadar

ağır gelir."

"Eğer sıkıntılarımızı

her zaman taşırsak,

er ya da geçtaşıyamaz duruma geliriz,

yüklergittikçe artarak

daha ağır gelmeye başlar.

Yapmamız gereken

bardağı yere bırakıp

bir süre dinlenmekENERJi almak ya da toplamak ve daha sonra

tutup tekrar

kaldırmaktır."

Yükümüzü

arasıra bırakmalı,dinlenip tazelendikten sonra

tekrar yolumuza devam

etmeliyiz...

İşten evedöndüğünüzde,

iş sıkıntınızı dışarıda

bırakın.

Nasıl olsa, yarıntekrar alıp

taşıyabilirsiniz.

ergonomİ

Documents