erişkin yaşam desteği(fazlası için )
TRANSCRIPT
1
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 2010
Uzm. Dr. Haldun Akoğlu
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
00
5
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
2
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Omuzlarına vurarak “İyi misiniz?” diye sorun
� Yanıt verirse ancak tıbbi yardıma ihtiyacı varsa 112’yi arayın
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Sert bir yüzeyde sırtüstü yatır
� Yüzüstü yatıyorsa sırtüstü çevir
� Hastanede, ileri havayolu takılı ancak sırtüstü çevrilemiyorsa (spinal anestezi) yüzüstü (prone CPR) KPR yapılabilir (Class IIb)
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Nabız Kontrolü
� Halktan biri
� Nabız kontrolü yapması öğretilmemeli
� Eğer aniden kendini kaybeden/kollaps bir hasta varsa ve normal solumuyorsa göğüs basısına başlamalı
� Sağlık çalışanları
� Gereğinden uzun süre kontrol etmekteler
� Tam anlamıyla başarılı tanımlama yapamamaktalar
� Nabız kontrolü 10 saniyeyi geçmemeli
� 10 saniye için belirgin nabız alınamadıysa göğüs basısına başlanmalıE
RİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Sternumun alt yarısı üzerine yapılmalı� SBP 60-80 mmHg
� DBP düşük
� Karotid arterdeki Ortalama arteryal basınç 40 mmHg
� VF SCA kurbanlarında göğüs basısı defibrilasyon denemelerinin başarı şansını arttırır
� İlk şok, kollapstan >4 dakika sonra verildiyse bu arada yapılmış olan göğüs basısı hayati öneme sahip
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� “Etkili” göğüs basısı KPR sırasında kan akımını sağlamak için gerekli (Class I)
� “Etkili” göğüs basısı için “sert bas, hızlı bas”. � Erişkin göğsüne 100 bası/dk� 4-5 cm göğüs çökecek şekilde� Her bası sonrası göğüs tamamen eski haline
gelene kadar beklenerek� Bası ve relaksasyon süreleri eşit olacak şekilde� Ara vermeden göğüs basısına devam ederek
yapılmalı� Hastane yatağında sırt tablası konulmalıE
RİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
3
� Teknik� Kurban sert bir yüzeyde sırtüstü yatar� Kurtarıcı kurbanın toraksının hemen yanına çömelir� Sternumun alt yarısına ve göğsün tam ortasına
basılmalı� El ayaları kullanılmalı ve üstüste konulmalı� Sternum 4-5 cm çöktürülmeli� Göğsün normal pozisyonuna dönmesine izin
verilmeli� 100 bası/dk hızında yapılmalı
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Teknik� Sağlık çalışanı olmayanlar
�AED gelene, hasta hareket edene ya da 112 personeli KPR’yi devralana kadar bırakmamalı
�Yanıt ya da dolaşım varlığını kontrol etmek için durmamalı
� Sağlık çalışanları�10 saniyeyi aşmadan ve nadiren dolaşım kontrolü
yapmalı
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Eğer cerrahi gerektiren bir travma hastası değilse ve KPR yapılan ortam güvenliyse hasta KPR sırasında transport edilmemeli, hasta neredeyse orada resüsitasyon tamamlanmalı.
� Hastane içi arrestlerde hastabaşında KPR başlanıp tamamlanmalı, hasta farklı birimlere geçirilmeye çalışılmamalı
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Palpable bir femoral ya da karotid nabzı almak eskiden göğüs basısının yeterliliği için bir gösterge olarak kabul edilirdi
� Ancak etkili arteryal akım olmaksızın venöz nabız hissedilebilir
� Bu yüzden göğüs basısının etkinliği yeterli çökme sağlanması ve dakika bası sayısının 100 olmasına bakılarak değerlendirilmeli
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Kurtarma Soluğu (Ön soluk – artık YOK)� 2010 kılavuzunda göğüs basısı ventilasyonun
önüne alınmıştır
� Kurtarma soluğu verilmeyerek havayolunu açma, soluk verme ve solumuyor olduğuna bakma gibi zaman kayıplarından vaz geçilmiştir
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Göğüs basısına bağlandıktan sonra ventilasyona başlanır� Herbiri 1 saniye boyunca verilmeli� Görünür göğüs şişkinliği yapmalı
� VF SCA’in ilk birkaç dakikasında solunum göğüs basısı kadar önemli değildir çünkü arrest sonrası ilk birkaç dakika kan oksijen düzeyi yeteri kadar yüksektir. Bu dakikalarda kalp ve beyin, perfüzyon yokluğundan daha fazla etkilenir� Bu yüzden etkili göğüs basısı yapılmalı ve hiç
ara verilmemelidirERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
4
� Kurtarma Soluğu
� Uzamış VF SCA’da kandaki oksijen tükendiğinden hem ventilasyon hem de kompresyon eşit öneme sahiptir.
� Asfiktik arrest hastalarında (boğulma
kurbanları ya da çocuklar) ventilasyon ve kompresyon eşit öneme sahiptir
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� CPR sırasında akciğere giden kan akımı azaldığından normalden daha düşük solunum hızı ve tidal volümle yeterli ventilasyon-perfüzyon oranına ulaşılabilir
� Kurtarıcılar hiperventilasyondan kaçınmalıdır, hem gereksiz hem de zararlıdır.
� İntratorasik basıncı arttırarak kalbe venöz geri dönüşü azaltır, kalp debisini düşürür, arrestten surviyi azaltır.
� Mideyi şişirerek istenmeyen komplikasyonlara neden olabilir.E
RİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Kompresyon-Ventilasyon Oranı
� 30 : 2 (expert opinion – Class IIa)
� PBLS 2-kurtarıcılı 15 : 2
� İleri havayolu açıldığında
�8-10 soluk/dakika asenkronize
�2-kurtarıcı varlığında 2 dakikada bir roller değişilmeli
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Kompresyon-Ventilasyon Oranı
� 100 bası/dakika basının hızı değil sayısı olmalı
� Bu konuda yapılan bir çalışmada kurtarıcılar 100-121 bası/dk hızında göğüs basısı yaptılarsa da sık duraklamalar nedeniyle dakika başına
düşen bası sayısı 64’ü geçememiş.
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� CPR Suflörleri
� CPR suflör cihazlarının kullanımıyla hem bası sayısı hem de kalitesi artmakta, kullanılması önerilir (Class IIb)
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
SADECE KOMPRESYON KPR
� Tüm kurtarıcılar tanımadıkları kişilere ağızdan-ağıza ventilasyon yapmaktan çekinmekte
� Hastane dışı tanıklı arestlerin sadece %20’sinde KPR yapılmakta
� Sadece kompresyon KPR, hiç KPR yapmamaktan daha başarılı
� VF SCA’in ilk 5 dakikasında ventilasyon gerekli değil� Havayolu açıksa ara ara olan iç geçirmeler ve göğüs
recoil yeterli havalanmayı sağlayabilir� Ancak en iyi yöntem ventilasyon-kompresyon
KPR’dir.
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
5
HAVAYOLU YÖNETIMI
� Sıralama artık CAB şeklinde
� Göğüs basısının yanı sıra havayolunu da yönetebileceği inanan tek kurtarıcılar ya da 2 kurtarıcılı durumda havayolu yönetimi sağlanmalı
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
�Havayolunun Açılması:
�Halktan biri
�Head tilt – chin lift manevrası
�Spinal yaralanma şüphesi olsun ya da olmasın
� Jaw thrust manevrasını öğretmeyin
� Öğrenmesi zor, uygulama sırasında omurgayı koruyamadıkları gösterilmiş
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
�Sağlık personeli� Head tilt – chin lift manevrası
�Baş-boyun yaralanması şüphesi yoksa
� Jaw thrust ya da Head extension�Servikal yaralanma şüphesi varsa
(Class IIb)
�Bu manevra ile yeterli havayolu açıklığı sağlanamazsa, havayolunun sağlanması birincil öncelik olduğundan head-tilt chin-lift manevrası denenmeli
� İmmobilizasyon araçlarından ziyade (servikal kollar) elle servikal immobilizasyon yapılmalı
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0
� Normal solunumu ve efektif dolaşımı olan cevapsız erişkin hastalarda kullanılır (Class IIb)
� Hastanın yan tarafında diz üstü çökün ve her iki
bacağının düz bir şekilde durmasını sağlayın.
6
� Size uzakta olan kolunu göğüs kafesini çaprazlayacak
şekilde ve elini size yakın olan omzuna doğru; avuç içi
yere, el sırtı hastanın yanağına bakacak şekilde
yerleştirin.
� Yanağın yanındaki el ve bacağından tutarak hastayı yana doğru çevir, Üstte kalan bacağı,hem kalça hem diz eklemi dik açı yapacak şekilde ayarla
� Hastanın duruşunu resimde görünen şekle uygun hale getirip güvenli (recovery) pozisyonunu sağla.
� Cevapsız bir submersiyon kurbanı sudan çıkarılır çıkarılmaz KPR ve kurtarma soluğu verilmeli (Class IIa)
� Hangi yaşta olursa olsun, 112 çağırmak için kurbanın yanından ayrılmadan önce 5 tur KPR yapılmalı
� Su içinde ağızdan-ağıza ventilasyon eğitimli bir kurtarıcı varsa yapılmalı (PADI-CMAS AOW üzerine RESCUE DIVER sertifikası)
� Su içinde göğüs basısı zor ve tehlikeli
� Kurtarıcılar boğulma kurbanlarını en hızlı şekilde sudan çıkararak resüsitasyona başlamalılar
� Sadece belirgin yaralanması olanlar, alkol intoksikasyonu bulgusu verenler, dalgıçlar veya su sporu yapanlar “spinal kord hasarı” varmış gibi ele alınmalıdırlar
� Cevapsız bir hipotermi hastasında;� Solunum arrestini doğrulamak için
solunum� Kardiyak arrest ya da ağır bradikardiyi
doğrulamak için de nabız� 30-45 sn boyunca değerlendirilmeli
� Kurbana müdahale için ısıtma beklenmemeli
� Islak kıyafetler çıkarılmalı, çevre ısıdan hasta yalıtılmalı, ılık nemli oksijen ile ventile edilmeli
� Sert hareketlerden kaçınılmalı
7
� Nadir ama engellenebilir bir ölüm sebebi
� Erişkinde çoğunlukla yemek yerken impakte olan yiyecek
sonucu
� İnfant ve çocuklarda yemek yerken veya oyun oynarken genellikle bir erişkinin yanında
� Bayılma, kalp krizi, nöbet gibi durumlardan ayırt edilmeli
� Kurbanın ağır havayolu obstrüksiyon bulguları olup olmadığına bakılmalı
� Nefes alamama belirtileri
� Nefes almada zorlaşma
�Sessiz öksürük
�Siyanoz
�Konuşamama
�Üniversal boğulma işareti
� Eğer hafif obstrüksiyon var ve kurban kuvvetlice öksürebiliyorsa, kurbanın spontan öksürüğü ve solunum çabalarını engellemeyin
� Obstrüksiyonu gidermek için girişim yapmayı:� Öksürük sessizleşirse� Solunum zorluğu artarsa� Stridor gelişirse� Kurban cevapsızlaşırsa düşünün
� Önce 112’ye haber verin� Cevap veren >1 yaşındaki ağır havayolu obstrüksiyonu
kurbanlarında, vaka raporları sırta vurma ve abdominal ve chest thrust’ın etkin olduğunu göstermekte
� %50 vakada birkaç tekniğin birarada kullanılması gerekmekte
� Her ne kadar birkaç teknik birarada daha başarılıysa da öğretim kolaylığı açısından ardışık abdominal thrust kullanımı öğretilmektedir (Class IIb) - <1 yaş grubunda önerilmez
� Eğer abdominal thrust etkili değilse chest thrust kullanılmalıdır (Class IIb)
� Chest thrust obez hastalarda eğer kurtarıcının kolları abdomeni saramıyorsa kullanılmalı (Class indet)
� Eğer FBAO hastası cevapsızlaşırsa, hasta düz bir zemine yatırılarak 112 aranmalı ve KPR başlanmalı
� KPR sırasında her havayolu açıldığında ağızın içine bakarak yabancı cisim görülmeye ve çıkarılmaya çalışılmalı
8
� Finger-sweep tekniği sadece cevapsız hastada solid materyal ağız içinde görüldüğünde uygulanmalı (Class Indet)
� Yabancı cisim görmeden kullanımı zarar verebilir –birkaç vaka raporunda epiglot dislokasyonu
bildirilmiş
ERİŞ
KİN
TE
ME
L Y
AŞ
AM
DE
ST
EĞİ 2
01
0