UNVERSITETI I PRISHTINËSUNVERSITETI I PRISHTINËSFAKULTETI I MJEKËSISËFAKULTETI I MJEKËSISË

PUNIM SEMINARIKPUNIM SEMINARIKLËNDALËNDA - - Sëmundjet InfektiveSëmundjet Infektive

TEMATEMA – –Eritema Eritema Mentori–prof.dr. Hamdi Mentori–prof.dr. Hamdi

RamadaniRamadani

ERYTHEMA INFECTIOSUMERYTHEMA INFECTIOSUM - - (Megerythema (Megerythema epidemicum)epidemicum)

DefinicioniDefinicioni Eritema infekciozeEritema infekcioze (semundja e peste) eshte (semundja e peste) eshte

semundje akute infektive epidemike e moshes semundje akute infektive epidemike e moshes se femijev, beninje e shkaktuar nga parvovirusi se femijev, beninje e shkaktuar nga parvovirusi B19 (zbulim I vonshem i ketij virusi, ne vitin B19 (zbulim I vonshem i ketij virusi, ne vitin 1981 si shkaktar i kesaj semundje) klinikisht 1981 si shkaktar i kesaj semundje) klinikisht manifeston nje egzantem polimorfe e cila manifeston nje egzantem polimorfe e cila paraqitet ne faza,faza,a eshte e lokalizuar paraqitet ne faza,faza,a eshte e lokalizuar kryesisht ne fytyre dhe pjeset ekstenzore te kryesisht ne fytyre dhe pjeset ekstenzore te ekstremiteteve, gjendja e pergjithshme eshte ekstremiteteve, gjendja e pergjithshme eshte leht e prekur andaj edhe egzantemaleht e prekur andaj edhe egzantema eshte eshte simptoma me karakteristike.simptoma me karakteristike.

EtiopatogjenezaEtiopatogjeneza Eshte shkaktar parvovirus B19, ky Eshte shkaktar parvovirus B19, ky

eshte nje virus i vogel I takon eshte nje virus i vogel I takon familjes Parvoviride eshte virus I familjes Parvoviride eshte virus I vogel edhe emri parvo, DNK, ka vogel edhe emri parvo, DNK, ka madhesi 22 nm. Njeriu eshte bartes i madhesi 22 nm. Njeriu eshte bartes i vetem i ketij virusi, ndersa kultivimi i vetem i ketij virusi, ndersa kultivimi i ketij virusi behet ne qelizat indore te ketij virusi behet ne qelizat indore te palces ashtrore ndersa patogjeneza palces ashtrore ndersa patogjeneza eshte sikurse edhe semundjet e me eshte sikurse edhe semundjet e me parshmevirale(fruthi etj)parshmevirale(fruthi etj)

EpidemiologjiaEpidemiologjiaEritema infekciozeEritema infekcioze - eshte - eshte

semundje e perhapur ne tere boten. semundje e perhapur ne tere boten. Paraqitet ne form epidemike ne Paraqitet ne form epidemike ne pranvere dhe ne vjeshte te cilat pranvere dhe ne vjeshte te cilat epidemi jane te lokalizuara kryesisht epidemi jane te lokalizuara kryesisht ne familje,shkolla,qerdhe etj. ne familje,shkolla,qerdhe etj. Semundja mund ti gjasoj nje Semundja mund ti gjasoj nje reumatoidi artrit. Preken femijet e reumatoidi artrit. Preken femijet e vogel 4-12 vjeq neper kolektive rralle vogel 4-12 vjeq neper kolektive rralle femijet latant dhe te vegjefemijet latant dhe te vegje . .

Morbiditeti neper kolektiva deri ne 12 Morbiditeti neper kolektiva deri ne 12 vjeq eshte i larte deri ne 50% femije vjeq eshte i larte deri ne 50% femije te semure. Rralle semundja takohet te semure. Rralle semundja takohet te moshat e rritura sigurisht per te moshat e rritura sigurisht per shkak te imunitetit te dobesuarr me shkak te imunitetit te dobesuarr me dertjen semundjes. Ndersa burim i dertjen semundjes. Ndersa burim i infekcionit eshte njeriu i semure deri infekcionit eshte njeriu i semure deri ne 28 dite. ne 28 dite. Rruga e bartjes eshte Rruga e bartjes eshte aerogjene me sperkla ne kontakte te aerogjene me sperkla ne kontakte te aferta (familje, shkolla, kopshte te aferta (familje, shkolla, kopshte te femijeve etj.)femijeve etj.)

KlinikaKlinika Inkubacioni i semundjes eshte nga 6-Inkubacioni i semundjes eshte nga 6-

14 dite, mund te zgjas edhe me 14 dite, mund te zgjas edhe me shum. Semundja paraqitet me shum. Semundja paraqitet me egzantem ndersa ndonjehere ajo egzantem ndersa ndonjehere ajo mund te jete edhe e rende dhe mund te jete edhe e rende dhe paraprihet me simptom infektiv te paraprihet me simptom infektiv te pergjithshem; temperature deri ne pergjithshem; temperature deri ne 38 °C, plogeshti te pergjitheshme 38 °C, plogeshti te pergjitheshme angine katarale, ethe e tjera shenja angine katarale, ethe e tjera shenja katarale.katarale.

Shenja me dominante e semundjes Shenja me dominante e semundjes eshte egzantema karakteristike ne eshte egzantema karakteristike ne dukje perkah shperndarja menyra e dukje perkah shperndarja menyra e paraqitjes etj. paraqitjes etj.

Kjo egzantem paraqitet ne tri faza; 1. Kjo egzantem paraqitet ne tri faza; 1. Se pari egzantema e perfshine tere Se pari egzantema e perfshine tere fytyren me se shumti faqet ne forme fytyren me se shumti faqet ne forme te makulo papulave te skuqura te te makulo papulave te skuqura te shendriteshme ne periferi jane mire shendriteshme ne periferi jane mire te kufizuara i gjasojn krahve te te kufizuara i gjasojn krahve te flutures sikurse te erizipella (sikur flutures sikurse te erizipella (sikur pamje e leptirit). pamje e leptirit).

Lekura mbi efloresence eshte e Lekura mbi efloresence eshte e ngrohte dhe edematoze ndersa kufini ngrohte dhe edematoze ndersa kufini me lekuren e pa prekur eshte shum i me lekuren e pa prekur eshte shum i ashper (i qart). Regjioni perioral ashper (i qart). Regjioni perioral perreth gojes eshte i zbehte dhe pa perreth gojes eshte i zbehte dhe pa efloresenca. Ne balle, neper pjesen efloresenca. Ne balle, neper pjesen mentale dhe regjionin retroaurikular mentale dhe regjionin retroaurikular paraqitet rralle ndonje ndryshim ne paraqitet rralle ndonje ndryshim ne lekure. lekure.

Pas 1-2 ditë paraqitet ekzantema Pas 1-2 ditë paraqitet ekzantema simetrik neper gjymtyre dhe regjione simetrik neper gjymtyre dhe regjione gluteal dhe me vone edhe ne trup gluteal dhe me vone edhe ne trup (faza e dyte e erupcionit,sikurse te (faza e dyte e erupcionit,sikurse te fruthi). Ne pjeset ekstenzore te fruthi). Ne pjeset ekstenzore te gjymtyreve eshte me e thekesuar gjymtyreve eshte me e thekesuar sesa ne pjeset fleksore ndersa pjesa sesa ne pjeset fleksore ndersa pjesa proksimale më shumë eshte e prekur proksimale më shumë eshte e prekur sesa pjesa distale. Intenziteti me i sesa pjesa distale. Intenziteti me i madh eshte neper regjionet e nyjeve madh eshte neper regjionet e nyjeve te brrylave ndersa neper duar dhe te brrylave ndersa neper duar dhe kembe shum e rralle. kembe shum e rralle.

Ne pjeset e perparme te trupit regjioni i Ne pjeset e perparme te trupit regjioni i toraksit eshte shum intenziv me toraksit eshte shum intenziv me megaloritema dhe poashtu ne pjeset e megaloritema dhe poashtu ne pjeset e shpines ndersa ne stomak shum pak te shpines ndersa ne stomak shum pak te pranishme. pranishme. Kjo egzantem me vone fillon Kjo egzantem me vone fillon ne form diskrete si makule, shum shpejt ne form diskrete si makule, shum shpejt rritet dhe konfluon (sikurse te fruthi). rritet dhe konfluon (sikurse te fruthi). Pjesa e mesme e makules zbehet ndersa Pjesa e mesme e makules zbehet ndersa pjesa periferike eshte e ngritur dhe e pjesa periferike eshte e ngritur dhe e skuqur prandaj edhe e ka nje pamje te skuqur prandaj edhe e ka nje pamje te nje harte perplot rozeole prandaj edhe nje harte perplot rozeole prandaj edhe quhet egzantema me e bukur nga te quhet egzantema me e bukur nga te gjitha egzantemat infekcioze te tjera.gjitha egzantemat infekcioze te tjera.

Ne fazen e tret efloreshenca Ne fazen e tret efloreshenca (eritema) e ndrron intenzitetin ajo (eritema) e ndrron intenzitetin ajo zbehet ose plotesisht terhiqet ndersa zbehet ose plotesisht terhiqet ndersa ne ngacmimet mekanike te ftofte ose ne ngacmimet mekanike te ftofte ose shqetsime psiqike ajo perseritet. shqetsime psiqike ajo perseritet. Zgjatja e semundjes qe nga fillimi Zgjatja e semundjes qe nga fillimi deri ne humbjen e efloresences eshte deri ne humbjen e efloresences eshte zakonisht nga 6-10 dite ndersa te zakonisht nga 6-10 dite ndersa te format me te lehta nga 3-5 dite.format me te lehta nga 3-5 dite.

DiagnozaDiagnozaBehet duke u bazuar ne paqyren Behet duke u bazuar ne paqyren

klinike, analizat kliniko-laboratorike, klinike, analizat kliniko-laboratorike, identifikimi ose izolimi I virusit nga identifikimi ose izolimi I virusit nga materiali klinik, ndersa me se lehti materiali klinik, ndersa me se lehti me teste serologjike (ELISA test – IgM me teste serologjike (ELISA test – IgM antitrupzat) mund te paraqiten qysh antitrupzat) mund te paraqiten qysh ne diten e tret te semundjes. ne diten e tret te semundjes.

Jane pershkruar edhe disa forma te Jane pershkruar edhe disa forma te renda te semundjes si psh kriza renda te semundjes si psh kriza kalimtare aplastike qe takohen te kalimtare aplastike qe takohen te pacientet me anemi hemolitike dhe pacientet me anemi hemolitike dhe semundje te ngjajshme, Aplazia semundje te ngjajshme, Aplazia eritrocitare, e cila paraqitet te eritrocitare, e cila paraqitet te semuret imunosuprimuar semuret imunosuprimuar (imunodeficienc kongjenitale, e fituar (imunodeficienc kongjenitale, e fituar si te infekcioni me HIV dhe semundje si te infekcioni me HIV dhe semundje te tjera limfoproliferative.te tjera limfoproliferative.

Sindromi hemofagocitar eshte i lidhur Sindromi hemofagocitar eshte i lidhur eshte pershkruar ne disa raste te eshte pershkruar ne disa raste te nderlidhura me semundjet sistemike nderlidhura me semundjet sistemike virale.virale.

Infekcionet e fetusit paraqitet ne Infekcionet e fetusit paraqitet ne menyre hematogjene me rrugen menyre hematogjene me rrugen transplacentare nga nana te femiju. transplacentare nga nana te femiju. Pasojat jane sikurse te semundjet e Pasojat jane sikurse te semundjet e meparshme (aborti, hidropsi fetal, meparshme (aborti, hidropsi fetal, anemija, miokardit etj), sidomos nese anemija, miokardit etj), sidomos nese deri te infeksioni i fetusit vjen ne deri te infeksioni i fetusit vjen ne muajin e dyte te shtatzanise. muajin e dyte te shtatzanise.

Mjekimi behet me terapi Mjekimi behet me terapi semptomatike semundja eshte semptomatike semundja eshte zakonisht e leht rralle mund te zakonisht e leht rralle mund te paraqiten artrite dhe artralgji prandaj paraqiten artrite dhe artralgji prandaj duhet te dhene edhe antireumatik duhet te dhene edhe antireumatik josteroid. Ndonjehere te krizat josteroid. Ndonjehere te krizat aplastike duhet te ipen edhe aplastike duhet te ipen edhe transfuzione te gjakut, Dhenja e transfuzione te gjakut, Dhenja e imunoglobulineve IGIV me doze 0.4 imunoglobulineve IGIV me doze 0.4 gram / kg ne dite per 5 dite. gram / kg ne dite per 5 dite.

EXANTHEMA SUBITUM (ROSEOLA EXANTHEMA SUBITUM (ROSEOLA INFANTUM,)INFANTUM,)

Ethet treditore,semundja e gjashteEthet treditore,semundja e gjashte DefinicioniDefinicioniExantema subitumExantema subitum eshte semundje eshte semundje infektive akute e cila paraqitet ma se shumti infektive akute e cila paraqitet ma se shumti ne moshat feminore te moshat e femijve te ne moshat feminore te moshat e femijve te vegjel e shkaktuar nga virusie karaktarizuar vegjel e shkaktuar nga virusie karaktarizuar me temperature te larte kontinuale)deri ne me temperature te larte kontinuale)deri ne 39 grade dhe exanteme e cila lajmrohet me 39 grade dhe exanteme e cila lajmrohet me ramjen e temperaturesramjen e temperatures

EtiologjiaEtiologjia

Shakatari eshte virus me siguri gjat Shakatari eshte virus me siguri gjat epidemive te medhaja te semundjes epidemive te medhaja te semundjes te quajtura si egzantema e bostonit te quajtura si egzantema e bostonit shum te semuar kan pasur shenja shum te semuar kan pasur shenja klinike per egzantema subitum klinike per egzantema subitum semundja e shkaktuar nga semundja e shkaktuar nga entoviruset te grupit eho tip 16. entoviruset te grupit eho tip 16. Dhe Dhe me vone eshte izoluar ky virus ne te me vone eshte izoluar ky virus ne te njejten semundje. njejten semundje.

Perveq eho virusit jan izoluar edhe Perveq eho virusit jan izoluar edhe disa tipe nga grupi eho, koksaki A disa tipe nga grupi eho, koksaki A dhe B grupe dhe tipe adenovirusa. dhe B grupe dhe tipe adenovirusa. Prandaj jane shum e shkaktar te Prandaj jane shum e shkaktar te paraqitjes se semundjes. paraqitjes se semundjes. Por me vone eshte vertetuar se Por me vone eshte vertetuar se shkaktar I vertete I exantememes shkaktar I vertete I exantememes subitum eshte herpes virusi human subitum eshte herpes virusi human 66

EPIDEMIOLOGJIJA EPIDEMIOLOGJIJA Semundja eshte endemike dhe mund te Semundja eshte endemike dhe mund te

paraqitet edhe si epidemi. Jan pershkruar paraqitet edhe si epidemi. Jan pershkruar epidemi neper qerdhe te femijeve dhe reparte epidemi neper qerdhe te femijeve dhe reparte pediatrike ne Amerike dhe me gjere. Semundja pediatrike ne Amerike dhe me gjere. Semundja paraqitet kryesisht ne pranvere dhe vjeshte paraqitet kryesisht ne pranvere dhe vjeshte eshte e perhapur ne tere boten ndersa 1/3 e te eshte e perhapur ne tere boten ndersa 1/3 e te semuarve semundjen e kalojn me manifestime semuarve semundjen e kalojn me manifestime klinike ndersa ne rastet e tjera ajo shfaqet ne klinike ndersa ne rastet e tjera ajo shfaqet ne form subklinike. Semundja prek kryesisht form subklinike. Semundja prek kryesisht moshen deri ne 2 vjeqe 90% te rasteve moshen deri ne 2 vjeqe 90% te rasteve prandaj edhe quhet Rozeola infantum. prandaj edhe quhet Rozeola infantum. Shum Shum rralle preket mosha latante dhe adoleshente. rralle preket mosha latante dhe adoleshente. Kontagioziteti eshte i ulte. Kontagioziteti eshte i ulte.

Pasqyra klinikePasqyra klinike Inkubacioni i semundjes eshte nga Inkubacioni i semundjes eshte nga

10-15 dite. Semundja fillon shpejt me 10-15 dite. Semundja fillon shpejt me temperature te lart, deri ne 39 °C. Ky temperature te lart, deri ne 39 °C. Ky fillim i shpejt i temperatures mund te fillim i shpejt i temperatures mund te shoqerohet edhe me konvulzione shoqerohet edhe me konvulzione sidomos te femijet deri ne moshen sidomos te femijet deri ne moshen dy vjeqare, kjo temperature mbetet e dy vjeqare, kjo temperature mbetet e lart zakonisht deri ne tri dite ndersa lart zakonisht deri ne tri dite ndersa diten e katert ajo ulet ne form kritike diten e katert ajo ulet ne form kritike ne vlera normale ose subnormale.ne vlera normale ose subnormale.

Pasi qe temperature te ulet paraqitet Pasi qe temperature te ulet paraqitet egzantema karakteristike e cila eshte egzantema karakteristike e cila eshte e zbehte, makuloze, shum i e zbehte, makuloze, shum i ngjajshem me egzantemen e rubeles ngjajshem me egzantemen e rubeles ose me roseolen e tiphos edhe emri ose me roseolen e tiphos edhe emri roseola infantum, vjen morbilin roseola infantum, vjen morbilin mitigate. Kjo efloresence paraqitet mitigate. Kjo efloresence paraqitet neper trup dhe me vone perhapet neper trup dhe me vone perhapet edhe neper fytyre dhe gjymtyr, kjo edhe neper fytyre dhe gjymtyr, kjo zgjat 1-2 dite dhe pastaj terhiqet. zgjat 1-2 dite dhe pastaj terhiqet. Semundja ka nje ecuri te mire dhe Semundja ka nje ecuri te mire dhe rralle mundet me u nderlikuarrralle mundet me u nderlikuar

Perveq temperatures se lart dhe femijut Perveq temperatures se lart dhe femijut te shqetsuar manifestime tjera te shqetsuar manifestime tjera zakonisht nuk kemi gjendja e zakonisht nuk kemi gjendja e pergjithshme e femijut eshte e mir, nje pergjithshme e femijut eshte e mir, nje angina katarale e lehte dhe rritja e angina katarale e lehte dhe rritja e gjendrrave limfatike cervikale, oksipitale gjendrrave limfatike cervikale, oksipitale dhe postaurikulare ndersa tek femijet e dhe postaurikulare ndersa tek femijet e rritur mund te shfaqet edhe dhimbje e rritur mund te shfaqet edhe dhimbje e kokes. Diagnoza bazohet duke u bazu kokes. Diagnoza bazohet duke u bazu ne pasqyren klinike dhe te dhenave ne pasqyren klinike dhe te dhenave epidemiologjike ndersa konfirmohet epidemiologjike ndersa konfirmohet duke u bazuar edhe me te dhenat duke u bazuar edhe me te dhenat laboratorike.laboratorike.

Paraqitja distribucioni centripetal Paraqitja distribucioni centripetal sikur te variqela e semundjes eshte sikur te variqela e semundjes eshte karakteristike te kjo semundje. karakteristike te kjo semundje. Ndonjehere semundja mund te Ndonjehere semundja mund te paraqitet edhe si gjendje febrile pa paraqitet edhe si gjendje febrile pa egzantem ose si sindrome infektive e egzantem ose si sindrome infektive e monononukleozes monononukleozes

Diagnoza diferencialeDiagnoza diferenciale - behet me - behet me raste te pneumonive, meningjiti raste te pneumonive, meningjiti purulent, me rubelle dhe semundje purulent, me rubelle dhe semundje te tjera urtikariere dhe dermatite. te tjera urtikariere dhe dermatite.

Por, karakteristike, temperatura e lart Por, karakteristike, temperatura e lart kontinuale, tre ditore, ramja rapide e kontinuale, tre ditore, ramja rapide e temperatures ne diten e katertete temperatures ne diten e katertete semundjes jane karakteristik e semundjes jane karakteristik e egzantemes subitum ndersa mosha me egzantemes subitum ndersa mosha me e prekur eshte ajo deri ne dy vjeqare. e prekur eshte ajo deri ne dy vjeqare. Ne analizat laboratorike gjate Ne analizat laboratorike gjate temperaturave te larta regjistrohen temperaturave te larta regjistrohen leukocitoze me neutrofili ndersa me leukocitoze me neutrofili ndersa me ramjen e temperatures paraqitet ramjen e temperatures paraqitet leukopenia me limfocitoze dser ne 60% leukopenia me limfocitoze dser ne 60% qe mund te zgjasin deri ne nje jave. qe mund te zgjasin deri ne nje jave.

PrognozaPrognoza Semundja eshte beninje komplikimet Semundja eshte beninje komplikimet

jan minimale ndersa si nderlikimi me jan minimale ndersa si nderlikimi me i shpesht jane konvulzionet te cilat i shpesht jane konvulzionet te cilat jan paraqit deri ne 20% te rasteve. jan paraqit deri ne 20% te rasteve. Nuk eshte I njoftur ndonje encefalit Nuk eshte I njoftur ndonje encefalit post infekcioz nga kjo semundje post infekcioz nga kjo semundje ndersa ne disa te semuar jan mbet ndersa ne disa te semuar jan mbet pareza – paraliza dhe pengesa ne pareza – paraliza dhe pengesa ne zhvillimin psiqikomotorik te tyre. zhvillimin psiqikomotorik te tyre.