erlazino funtzinoa luken
TRANSCRIPT
Harreman edo Erlazino Funtzinoa
Zentzumenak.
Nerbio Sistema.
Muskuluak
Hezurrak
Zentzumenak
Honango honek dira zentzumen organoak: begiak, mihina, sudurra, belarria eta azala.
Honeek dira zentzumenak: ikusmena, usaimena, dastamena, entzumena eta
ikumena.
Ikusmena
Objetuen kolorea, formea eta gure arteko distantzia esaten deusku informazinoari esker
eta beraren organoa begia da.Begia bost zatitan banaduta dago:begi ninia, irisa,
kristalinoa, erretina eta ikusmen nerbioa.
Begi ninia
Argia sartzen da gure begietara begi niniaren bidez.
Irisa
Irisa uzkurtu eta dilatatu egiten da, zenbat argi sartuko dan graduatzen dau.
Kristalinoa
Objetuak fokuratzen dauz.
Erretina
Kristalinoak fokuratutako irudiak jasoten dauz, eta lehenengo irudia sortzen dauz.
Ikusmen Nerbioa
Erretinan sortutako irudia garunera igorten dau eta garunean guk ikusten dogun irudia sortzen
da.
Usaimena
Objetu batek daukan usaina adierazten dau eta beraren organoa sudurra da.
Sudur hodiez eta pituitariaz osotuta dago.
Sudur Hodiak
Airea sudurretik sartzen da eta gero sudur hodietara doa.
Aire Pituitaria
Usaimen nerbioaren bidez garunera daroa usaimen sentsazinoa aire pituitaritik.
Dastamena
Dastamenak objetuen zaporea zein dan esaten deusku eta beraren organoa mihina da.
Dastamen Papilak
Mihinan dagoz dastamen papilak eta zaporeak ezagutzen dira eta garunera daroa informazinoa
dastamen nerbioaren bidez.
Entzumena
Entzumen sentsazinoak igarten dauz eta beraren organoa belarria da.
Hiru zatitan bananduta dago belarria: kanpoko belarria, erdiko belarria eta barruko belarria.
Kanpoko entzumen hodiak
Soinua belarritik sartzen da eta gero kanpoko entzumen hodia zeharkatzen dau.
Tinpanoa
Soinu hori tinpanora doa eta tinpanoa bibratzen hasten da.
Tinpanoko hazurrak
Mailua, ingudea eta estriboa tinpanoko hazurrak dira eta bibratzen hasten dira eta helduazo
egiten dau barruko belarrira.
Barraskiloa
Barraskiloa erdiko belarritik jasoten dauan bibrazinoak seinale bihurtzen dauz eta
garunera doa interpretatzeko.
Ikumena
Objetuaren gogortasuna, egiturea eta tenperaturea zelangoa dan esaten deusku.Epidermisak eta Dermisak osotzen dabe
ikumena.
Dermisa
Azalaren erdiko geruzea da eta nerbio amaierak ikumen sentsazinoak jasoten dauz.
Nerbio Sistema
Nerbio sistema bi zatiz osotuta dago: nerbio sistema zentrala eta nerbio sistema periferikoa.
Beraren zelulea neurona da.
Nerbio Sistema Zentrala
Entzefaloz eta Bizkarrazur muinez osotuta dago.
Entzefaloa
Garunaz, zerebeloz eta bizkarrazur erraboilez osotuta dago.
Garuna
Oroimena, emozinoa eta borondatezko ekintzak kontrolatzen dauz eta
zentzumenetako informazinoa interpretatzen dau.
Zerebeloa
Orekea eta mogimendua koordinatzen dauz.
Bizkarrazur Erraboilea
Entzefaloa eta bizkarrazur muina lotzen dauz eta ohartu bako mogimenduak kontrolatzen dauz: arnasketa, bihotzaren taupadak eta
betazalaren mogimendua.
Bizkarrazur Muina
Bizkarrazurraren barruan dago eta ekintza erreflexuez arduratzen da.
Nerbio Sistema Periferikoa
Bi motatakoak nerbioak dagoz: zentzumen nerbioak eta nerbio motorrak.
Zentzumen Nerbioak
Entzefalora daroa zentzumenen informazinoa.
Nerebio Motorrak
Entzefalotik informazinoa botatzen dauana muskuluraino daroa.
Hazur Sistema
Bi zatiz osotuta dago: Hazurrez eta Kartilagoz osotuta dago.
Hazurrak
Organo gogorrak eta zurrunak dira eta hiru motatakoak dagoz: luzeak, laburrak eta
zapalak.Bi hazur alkartzen diranean artikulazinoak
sortzen dira: finkoak eta mogikorrak.
Kartilagoak
Organo malguak eta gogorrak dira eta organoak osotzen dabez:belarriak eta
sudurrak.
Muskulu Sistema
Organo elastikoak dira. Gure gorputzan dagozan muskuluak badagoz ez diranak
lokomozino aparatukoak:Bihotzarenak eta Gernu maskurikoa.