erliebea
TRANSCRIPT
ERLIEBEA 8ºGAIA
ASIER AMABLE
Lurraren barrualdeko prozesuakGeosferearen barruko teperaturea eraginez,
energia sortzen da.Mogimendu bizkorrek, lurrikarak edo
seismoak eragiten dabez.Seismoa itsasoan gertatu egiten da,
itsasikara deitzen jako, eta olatu erraldoia sortu daikez;fenomeno hori tsunami deitsen jako.
Lurraren barrualdeko tenperatura altuen eraginez arrokak urtu egiten dira eta magna bihurtzen da.
Hona hemen sumendia zelan sortzen dira eta zer elementu osotuta dagozan.
Labeaz aparte sumendiak BESTE
MATERIAL solido eta gaseoso botaten dauz
Erupzinoa gertatzen danean, sumendiak
magma likodoa botaten dau LABEA
MAGMEAK TXIMINIA izeneko arrakalatik gora
igoten dau
Material horreek KRATER izeneko
irekiduratik urtetan dabe
kampora.
Labea eta beste materialak
kampoan jalgiten dira ,
SUMENDIAREN KONOA osotzen
dabe
Lurraren kampoaldeko prozesuak
Kampoaldeko eragile geologiko deitzen jake eta nabarmentzekoak dira prozesu honeek eragiten dabezan :
HIGIDUREA EDO EROSINOA.
GARRAIOA.
SEDIMENTAZINOA.
• Lurrazala higatzen dauan prozesua IGIDUREA EDO
EROSINOA dauka izena.• Materialak batetik
bestera eroateko prozesu horri
GARRAIOA deitzen jako.• Materialak pilatzeko
prozesu horri SEDIMENTASINOA
deitzen jako.
IBAIAKIbaiak ur gezako korronte jarraituak
dira.Mendietan jaioten dira eta aintziretara joaten dira.
Beste ibaietara botaten dabenak IBAIDAR deitzen jake.
Ibaien arteko bereizketea egiteko hainbat elementu hartzen dira kontuan
UBERKEA: Ura pasatzen dan lekua da.EMORIA . Ibaiak daroan ur kantitatea da.IBILGUA : Ibaiak egiten dauan ibilbidea da eta hiru zati daukiez eta honeek dira.
GOIKO IBILGUA: IBAIAREN
ITURBURUTIK ORDOKIRAINO ZATIA
DA ERDIKO IBILGUAIBAIAK ORDOKIAN
EGITEN DAUAN BIDEA DA
BEHE IBILGUAIBAIAREN
AMAIERAKO ZATIA DA.
ISURIALDEKO HIDROGRAFIKOAK
EUSKAL HERRIAK ISURIALDE HIDROGRAFIKO BI DAUKAZ ETA HONEEK DIRA:
KANTAURIARISURIALDEKO
IBAIAK.
MEDITERRANEAR
ISURIALDEKOIBAIAK
KANTAURIAR ISURIALDEKO IBAI
NAGUSIAKATTURRI
BIDASOA
UROLA
DEBA
NERBIOI
KADAGUA
IBAIZABAL
MEDITERRANEAR ISURIALDEKO IBAIAK
EBRO
ZADORRA
EGA
ARGA
BAIA
ARAGOI
EZKA
ZARAITZU
BARRUALDEKO ERLIEBEAREN ELEMENTUAK
MENDIA MENDILERROA
SAKONUNEA
GOI ORDOKIA HAANAR
ORDOKIAMUINOA
KOSTALDEKO ERLIEBEAREN ELEMENTUAK
MENDIKATEA
GOLKOA ARTXIPELAGOA
HONDARTZA
PENINTSULEA
LURMUTURRA
UHARTEALABARR
A
EUSKAL HERRIKO
ERLIEBE UNITATEAK
EUSKAL HERRIKO ERLIEBEAK1. PIRINIOAK: Zuberoako eta Nafarroa Behereko
goraguneak eta Nafarroako Iparraldea hartzen dabe.
2. PIRINIOAURREA: Hegoaldean mendilerroen multzoa da leireko mendilerrotikebro ezkerreko ibaietaraino hartzen dau.
3. KOSTALDEKO MENDIAK: kostaldetik hur dagoz. Oiz, urkoeta jaizkiber dira nagusiak eta 1300 beherakoak dira.
4. EUSKAL HERRIKO HARANAK: txikiak eta ugariak dira.
5. ORDOKIAK: zabalak dira .
SAKONUNEAKHONEEK DIRA
ESANGURATSUENAK:
• EBROKO SAKOGUNEA EUSKAL HERRIAREN HEGOALDEAN DAGO
• AKITANIAKO SAKOGUNEA EUSKAL
HERRIAREN IPARRALDEAN DAGO
Kostaldea itsasoagaz mugea egiten dauan lur eremua da . 200 km inguru dauka oso arrokatsua eta altuak dira mendien hurtasunagaitik . Hareazko
hondartzak txikiak dira.
LURZORUA ETA
LURZORUAREN
ERAKETEA
LURZORUALURZORUA : Lurrazalaren geruzarik
azalekoena da eta hainbat elementuz osotuta dagoz:
harea , buztina , arroka zatiak , gatz mineralak , airea , ura , eta izaki
bizidunen arrastoak , animalienak nahiz landarenak.
LURZORUA ERATZEKO : prozesua oso mantsoa da milaka urte iraun daikez.
LURZORUAREN ERAKETEAAZALEKOENAK : LURZORUKO
GERUZARIK EMONKORRENA DA. HUMUSA DAUKA ETA LANDARAK
GERUZA HORRETAN HAZTEN DIRA.
GERUZA HONETAN ARROKA ZATIAK DAGOZ ETA HAINBAT ELEMENTU
NAHASTEN DIRA.
LURZORUAREN GERUZARIK SAKONENEKOA HARRI AMA OSOTUTA
DAGO.
HAU DA NIRE LABURPENA
ASIER AMABLE