ESMA YILDIZ

ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

İŞLETME BÖLÜMÜ3.SINIF

STAJ BİRİMİ:MALİ İŞLER

ODTÜ

13.06.2006 Tarihli 5520 Sayılı KVK Madde 12/1

Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili

olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin

ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap

dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz

sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için

örtülü sermaye sayılır.

Kurumların borçlanma yoluyla vergi matrahlarını

azaltmaya çalışmalarını engellemek

5520 sayılı KVK Madde 11/1-b “Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkı ve benzeri giderler kurum

kazancından indirilemez.”

Ortaklar veya ilişkili

kişiler

Doğrudan veya dolaylı

temin

Borcun öz sermayenin 3

katını aşan

kısmı örtülü sermaye

(5520 Sayılı KVK Madde 12/3-a)

Ortağın

Doğrudan veya dolaylı olarak en az % 10 oranında ortağı olduğu kurum

En az %10 oranında oy veya kar payı hakkına sahip olduğu kurum

Dolaylı olarak ortağın veya ilişkili kurumun hisselerinin en az % 10’una

sahip gerçek kişi veya kurum

5422 sayılı KVKilişkili kişilerden alınan borçlar örtülü sermaye

Borcun sürekliliği esası vardır.

Borcun tamamı örtülü sermaye

Faiz giderlerinin tamamı KKEG

5520 sayılı KVKİlişkili kişilerin kapsamı belirlenmiştir.(%10’luk oy veya kar payı hakkı)

Borcun sürekliliği esası kaldırılmıştır.

Borcun öz sermayenin 3 katını aşan kısmı örtülü sermaye

Faiz giderleri KKEG ve kar payı sayılıyor.

5422 sayılı KVKKur farklarının durumu net değil

İştirak kazancı istisnası tartışmalı

Örtülü sermaye sayılmayacak haller tanımlanmamıştır.

Borç veren açısından bir düzenleme yapılmamıştır.

5520 sayılı KVK

Kur farkı giderleri KKEG

İştirak kazancı istisna uygulaması getirilmiştir.

Örtülü sermaye sayılmayacak haller tanımlanmıştır.

Kar dağıtım stopajı ve vergide düzeltme esası getirilmiştir.

Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, GVK ve KVK uygulamasında:

Borç alan kurum açısından dağıtılan kar payı Borç veren kurum açısından elde edilen kar payı Dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar

! Örtülü sermaye kullandığı tespit edilen kurumda hem kapsama giren faiz ve kur farkları için hem de kar dağıtım stopajı için

cezalı vergi

Bankadan İlişkili şirketten

KDV yok var (1)

Stopaj yok var (1)

Damga vergisi

yok var

KKDF var (2) var (2)

Örtülü sermaye

var var

Örtülü kazanç

var var1- Faiz üzerinden hesaplanır.2- 1 yıla kadarki kredilerde uygulanır.

1-Ortakların veya ilişkili kişilerin sağladığı gayri nakdi teminatlar karşılığında üçüncü kişilerden yapılan borçlanmalar

2-ilişkili kişilerin banka veya diğer finans kurumlarından veya sermaye piyasalarından temin ederek aynı koşullarda kısmen veya tamamen aktardığı borçlar

3-Bankalar tarafından yapılan borçlanmalar 4-Finanssal kiralama şirketleri, finansman ve

faktoring şirketleri ile ipotek finansman kuruluşlarının ortak veya ilişkili bankalardan yaptığı borçlanmalar

Ortak ve ilişkili kişiden borçlanmalar ortak ve ilişkili şirketten vadeli mal ve

hizmet alımı karşılığında borçlanmalar Back to back krediler Leasing, faktoring Cash pooling (nakit havuzu) Sipariş avansları Tahvil ihracı Serbest bölgelerdeki şubeler

Örnek: X A.Ş.’nin hesap dönemi başındaki özsermayesi 500.000 TL olsun.

2006 yılının 8.ayında ortağı B A.Ş.’den 800.000 TLSonraki ayda B’ nin %15 oranında iştiraki olan C A.Ş.’den 1.000.000 TL karşılığında döviz bazında borçalsın.

Bu borçlarına faiz,kur farkı ve vade farkı ödesin.

Ortaklar BorçTutarı

Faiz Kur Farkı

Vade Farkı

Toplam

B A.Ş. 800.000 80.000 ---- 95.000 175.000

C A.Ş. 1.000.000 90.000 45.000 ---- 135.000

Toplam 1.800.000 170.000 45.000 95.000 310.000

ÖRTÜLÜ SERMAYE= TOPLAM BORÇ- ÖZSERMAYE X 3

ÖRTÜLÜ SERMAYE= 1.800.000 – 500.000 X 3 =300.000

X A.Ş. Örtülü Sermaye Oranı= 300.000 / 1.800.000= 0, 1666666 Faiz, kur farkı ve vade farkının örtülü sermayeye isabet

eden kısmı:1.800.000 310.000300.000 X--------------------------------------------X= 300.000 X 310.000 / 1.800.000 = 51.666 TL =>KKEG

B A.Ş.Faizin örtülü sermayeye isabet eden kısmı=

80.000 x 0, 1666666=13.333,33

Vade farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı=95.000 x 0,1666666= 15.833,32

B A.Ş.’nin düzeltme kayıtları:----------------------------------------- / ------------------------602 diğer gelirler 15.833,32642 faiz gelirleri 13.333,33

640 iştiraklerden temettü gelirleri 29.166,65--------------------------------------------------------------------

C A.Ş.Borç veren C A.Ş.’nin aldığı 90.000 TL faizin

örtülü sermayeye isabet eden kısmı: 90.000 x 0, 1666666 = 14.999,99

C A.Ş.’nin düzeltme kayıtları:---------------------------------------- / --------------------642 faiz gelirleri 14.999,99 640 iştiraklerden temettü gelirleri 14.999,99---------------------------------------------------------------

Kur farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı=

45.000 x 0, 1666666 = 7.499,97

! Kur farkıyla ilgili düzeltme yapılmaz.

ilişkili şirketler arasında gerçekleşen mal ve

hizmet alım satımları ile finanssal işlemlerinde

aralarındaki ilişki nedeniyle birlikte kararlaştırarak uyguladıkları fiyattır.

Transfer Fiyatlandırması(Transfer Pricing)

Emsallere Uygunluk İlkesi( The Arm’s Length Principle)

İlişkili şirketlerin işlemleri için belirlenen transfer

fiyatlarının, ilişkili şirket olmamaları halinde

uygulayacakları fiyatlara veya bağımsız şirketlerin

kendi işlemlerinde kullandıkları fiyatlara uygun

olmasıdır.

Emsallere uygunluk ilkesine(the arm’s length

principle) aykırı olarak tespit edilen fiyatlar ile

emsal fiyatlar arasındaki fark

Bir mal veya hizmetin alım yada satım işlemi yapılmış olmalı

Bu işlem ilişkili kişilerle yapılmış olmalı,

Bu işleme ilişkin bedel veya fiyat emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak belirlenmiş olmalı

1-karşılaştırılabilir fiyat yöntemi

2-maliyet artı yöntemi

3-yeniden satış fiyat yöntemi

4-kar bölüşüm yöntemi

Karşılaştırılabilir mal yada hizmet alım yada

satımında bulunan ve aralarında ilişki bulunmayan

kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı

piyasa fiyatıyla karşılaştırılmasıdır.

ÖRNEK:

Türkiye’de yerleşik K Kurumu Türkiye’debulunan ilişkili kurumu M ‘ye ve ilişkili olmayan N’ yebilgisayar satmaktadır. Aynı ürün hem ilişkili hem deilişkisiz kişilere satıldığından bu ikisi arasında fiyat karşılaştırması yapılarak emsallere uygun fiyatbelirlenebilir.

Emsale uygun fiyat, malın maliyetine belirli oranda

brüt kar oranı eklenerek bulunur.

ÖRNEK:Türkiye’deki D Kurumu Hollanda’daki ilişkiliE kurumuna otomobil lastiği satmaktadır. Türkiye’de bulunan ve ilişkili olmayan A,B ve C kurumları ise benzer özellikteki malı hem yurtiçi hem de yurtdışına %10 karla satmaktadır. D kurumunun malın birimi başına maliyeti 100 TL dır. Bu durumda maliyete %10 kar eklenmeli(100 + 100 x 0.10=110 TL) ve D kurumunun uygulayacağı transfer fiyatı 110 TLolmalıdır.

İşlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında

herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek

veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde

uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış kârı

düşülerek hesaplanır.

ÖRNEK:Türkiye’de tam mükellef X Kurumu, Azerbaycan’da bulunan ana şirketi adına Türkiye’de küçük ev aletleri pazarlamaktadır. Y

kurumu ise Türkiye’de ilişkisiz bir şirket olarak

bu ana şirketle ticaret yapmakta ve aynı malları

pazarlamaktadır.

Ana şirket ilişkisiz Y kurumu ile olan işlemlerdegaranti masraflarını üstlenirken,ilişkili X ile olanlarda garanti riskini üstlenmemektedir.Ayrıca ana şirket ilişkisiz Y’ nin reklam ve pazarlama malzemelerini ücretsiz sağlamakta, X kurumu ise bu masrafları kendisi karşılamaktadır. Y kurumu sattığı mallardan net satış tutarının %10’u kadar komisyon almaktadır.

X kurumunun ilişkisiz kişilere satış

fiyatı(TL)3.000

Emsallerin aldığı satış komisyonu

%10

Emsallere uygun fiyat(TL)

3.000 / (1+0.10)]= 2.727

Reklam ve pazarlama maliyetleri(-)(TL)

10

Garanti maliyetleri(-)(TL) 20

Emsallere uygun fiyat(TL)

2.697

? Eğer örtülü sermaye meydana gelmişse ancak kur farkı ve faiz yoksa herhangi bir işlem yapılacak mı?

Bu durumda KKEG ve dağıtılmış kar payı olmadığı içinherhangi bir işlem yapılmayacaktır.? İşletmeye verilen borç karşılığında faiz alınmaması

cezaya engel midir?İşletmeye ortaklar yada ortakların ilişkide olduğu kişilertarafından verilen borçlar karşılığında faiz veya başka bir çıkar temin edilmemesi durumunda ceza olmayacak.

? Dönem içindeki sermaye artışı örtülü sermaye hesabını etkiler mi?

Hayır.kurumun dönem başındaki öz sermayesi dikkatealınır. Bu nedenle dönem içindeki sermaye değişimisonraki yılı etkiler.? Kendi şirketime faiz almadan borç vermemin sakıncası var

mı?Eğer şirketinize borç vermeniz gerekirse bunu sermayeartırımı yaparak gerçekleştirmek daha doğru olur.Böylecedoğabilecek sorunların önüne geçmiş olursunuz. Çünkü bankadan faiz geliri yada finans kurumlarından kar payıalmak varken şirketi bedelsiz fonladığınız düşüncesi pekgerçekçi olmayacaktır.

Sorulabilecek Sorular

? Alınan avanslar da örtülü sermaye hesabına dahil midir?

Alınan sipariş avansları işletmenin ortaklardan yada ortaklarla ilişkili kişilerden gerçekleşirse örtülü sermayehesabından dikkate alınır.? Transfer fiyatı belirlenmesinde başka yöntemler

uygulanabilir mi?Geleneksel yöntemlerle belirlemek mümkün olmadıysa OECD’nin düzenlemelerinde yer alan işleme dayalı kar yöntemleri(kar bölüşüm yöntemi,işleme dayalı net kar marjı yöntemi) kullanılabilir. Bu da mümkün olmadıysa kurum diğer yöntemlerin uygulanamayacağını kanıtlamak şartıyla kendi yöntem belirleyebilir.

Sorulabilecek Sorular

? Transfer fiyatlamasında belgeleme zorunlumu dur? Bu konuda bir yaptırım var mıdır?

5520 sayılı KVK 13. maddesine göre tespit edilen fiyatlarıbelgelemek zorunludur.Transfer fiyatlaması yoluyla örtülüKazançtan incelemeye alınan kurumlar bu belgeleri istendiğinde sağlayamazlarsa, usulsüzlük cezası alırlar.

“Hesabı temiz olanın muhasebeden korkusu olmaz.”