esmée doets sparkling at sixty
TRANSCRIPT
Senioren van de Toekomst (SenTo)
Food and Biobased Research – Wageningen UR
Esmée Doets
1 oktober 2015
Geur en in mindere mate smaakvermogen nemen gemiddeld af bij het ouder worden (Hummel et al. 2007, Landis et al. 2009, Rawson et al. 2011....)
Grote verschillen tussen personen in afname (Koskinen et al. 2003, Thomas-Danguin et al. 2003...)
Afname lijdt niet tot een algemene voorkeur voor producten met een versterkte smaak (Forde & Delahunty 2002, Koskinen et al. 2003, Kremer et al. 2007,
Essed et al. 2009...)
Wat weten we over de effecten van
veroudering op smaak en geur?
Individuele kenmerken
Product kenmerken Ambiance (fysiek & sociaal)
Wat is het SenTo panel?
Actief netwerk van ca 800 gezonde senioren
Zelfstandig wonend
Leeftijd tussen de 55 en 90 jaar
Beschikking over e-mail en internet!
Doel: inzicht krijgen in smaakvoorkeuren en productbeleving bij senioren
Fundamenteel en toegepast onderzoek
SenTo – Standaard metingen
● Basis data set (demografie, leefstijl, gezondheid, voedingsgewoonten...)
● Ondervoedingsstatus
● MNA, BMI, kuit- en bovenarmomtrek
● Smaak vermogen (taste strips)
● Geur vermogen (sniffin’ sticks)
● Cognitieve test
Kenmerk Gemiddelde
Leeftijd 65.9 jaar (SD: 5.8) (n=683)
Lengte 172.3 cm (SD: 8.9)
Gewicht 76.4 kg (SD: 14.4)
Geslacht 41.8% man vs. 58.2% vrouw
Alleenstaand 6.8%
Getrouwd/ Samenwonend
81.4%
Gescheiden 6.1%
Weduwe/ Weduwnaar
5.7%
SenTo Algemene kenmerken
Uitstekend 22%
Goed 60%
Redelijk 15%
Matig
3%
Slecht
0.1%
Hoe zou u uw gezondheid beoordelen?
7.95±0.76
0123456789
10
Gem
idd
eld
e s
core
Hoe tevreden bent u met uw leven?
Zelf ervaren gezondheid
Geslacht (vrouwen>mannen) beinvloedt smaak score; leeftijd beïnvloedt geur score
Smaak- en geurvermogen van SenTo
Smaak strips Sniffin’ sticks
TDI Threshold, Discrimination, Indentity
16 geuren, T: 3 pennen, hoogste concentratie; D: 3 pennen, afwijkende; I: 1 pen, 4 opties
Zoet, zout, zuur, bitter, 4 concentraties, (toenemende concentraties)
Normaal en beperkt geurvermogen
Cut-off waarde
Normaal
geurvermogen
Beperkt
geurvermogen
Beschrijving van panel aan de hand van
emoties
4 vragenlijsten
● Emoties gerelateerd aan maaltijdmomenten (EsSense Profile emotion terms)
● Rol van gezondheid en smaak bij kiezen van producten (Health and Taste attitude scales)
● Acceptatie van bekende en onbekende producten (Food neophobia en Food fussiness scores)
● Functionaliteit van een maaltijd
● Bijv. ‘geeft me energie’, ‘is ontspannend’, of ‘geeft me een verveeld gevoel’
Roininen et al., 1999; Pliner & Hobden, 1992;
Wardle et al., 2001; Thomson et al., 2010
Segmenten op basis van emoties
Den Uijl et al. 2014
Mevrouw Jansen (50%) Genoeglijk gemiddeld Gematigde emoties, gezondheid en
smaak belangrijk, geen verrassingen
Meneer de Jager (25%) Uitdagende avonturier Genieter, op zoek naar nieuwe
ervaringen
Mevrouw de Roos (12.5%) Tevreden genieter Gezelschap aan tafel is belangrijker
dan bijzonder eten
Meneer Zuurbier (12.5%) Onverschillige criticus negative emoties bij eten, grootste
risico op ondervoeding
Onderzoek met vitale senioren
Mogelijkheden en voorbeelden met het SenTo panel
Online vragenlijsten
Hoe aantrekkelijk vindt u dit product er uit zien?
Weinig
aantrekkelijk Erg
aantrekkelijk
Producttesten in het sensorische lab
Voorbeeld:
Testen van productverbeteringen
Standaard vs nieuw recept
Aardappelpuree met zichtbare groene kruiden
Stoofpot met verbeterde smaak
Kremer et al. 2014
Aardappelpuree
Jong
Oud normaal
geurvermogen
Oud beperkt
geurvermogen
Stoofpot
Voorbeeld:
Testen van smaakuitdagingen
Gehaktbal met verlaagd zoutgehalte
Standaard vs nieuw recept
Met en zonder informatie
Gehaktbal
Jong
Oud normaal
geurvermogen
Oud beperkt
geurvermogen
Kremer et al. 2014
Focusgroep discussies
Kwalitatieve onderzoeksmethode
In kaart brengen van wensen en behoeften van de doelgroep
Identificeren van nieuwe potenties voor productontwikkeling
Voorbeeld: Eiwitverrijkte voedingsmiddelen
Fase Inhoud
Introductie Uitleg van procedure en introductie van deelnemers
Voedingskennis • Individuele taak: “Schrijf alle woorden op waar je aan denkt bij eiwit en verrijkte voeding”
• Groepsdiscussie
Beperkingen en motivatie
• Individuele taak: “Schrijf redenen op waarom je wel of niet eiwitverrijkte voedingsmiddelen zou kopen en consumeren”
• Groepsdiscussie
Pauze Koffiepauze
Productvoorkeuren • Individuele taak: “Sorteer categorieën van voedingsmiddelen op de mate waarin ze geschikt zijn voor eiwitverrijking”
• Groepsdiscussie
Vragenlijst Individuele vragenlijst met demografische gegevens, gezondheid en bekendheid met functionele voedingsmiddelen
Van der Zanden et al. 2014
Thuistesten met producten
Inzicht in interacties tussen intrinsieke en extrinsieke eigenschappen van een product
Voorspelling hoe de doelgroep zal reageren op specifieke voedingsmiddelen, verpakkingen of diensten op de langere termijn
Voorbeeld: thuisstudie met eiwitverrijkte
dranken
Dagelijkse consumptie van 1 product op vast tijdstip
Voor consumptie beoordeling van:
● Verpakking en geur
Na consumptie van de volledige portie, beoordeling van:
● Waardering van het totale product
● Smaak, mondgevoel en nasmaak
● Bereidheid om het product nogmaals te consumeren
Real-life studies
Consumentengedrag in (gesimuleerde) real life situaties
Realistisch inzicht in product keuze en product acceptatie op de korte of langere termijn
Effect van intrinsieke (bijv. ingredienten, smaak) en/of extrinsieke product eigenschappen (bijv. product verpakking, belichting, positie) op consumenten gedrag
Voorbeeld: Ad libitum inname van (eiwit
verrijkte) dranken in restaurant
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
regular proteinenriched
nutritiondrink
Inname (ml)
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Waardering (liking)
one sip
portion
* ** n.s.
n.s.
Voorbeeld:
Gebruik allergie app in restaurant
Doel: evalueren van de gebruiksvriendelijkheid van een nieuw ontwikkelde app
Deelnemers stelden een lunch samen met behulp van de ‘allergiechecker’
Voorbeeld: Haalbaarheid van
gepersonaliseerd voeding en leefstijladvies
60 senioren, BMI 20-30 kg/m2, inactief >10u per dag
Advies afgestemd op de persoon
● Spiergezondheid
● Personaliteit en motivatie tot gedragsverandering
Metingen:
● Lichaamsmetingen
● Bloedwaardes (o.a. cholesterol, glucose, bloeddruk)
● Functionaliteit en kracht
● Vragenlijsten
Uitkomstmaat: Toepassen van advies door deelnemers
Samenwerking TNO, WUR-LEI en WUR-FBR
Beginmetingen
Opbouw van wetenschappelijke kennis over
voedselbeleving bij vitale ouderen
Effecten van veroudering op sensorische waarneming, waardering en inname van voedsel.
De oudere bestaat niet!
Doets & Kremer 2015
Onderzoek met SenTo
Specifieke studie populaties
● leeftijd, gezondheid, sociale aspecten, reukvermogen
Verschillende onderzoekssettings
● Sensorisch lab, thuis, out-of-home
Diverse onderzoeksmethodes
Onderzoek op maat!
Leer hoe de ouder wordende consument denkt, kijkt, vergelijkt, kiest, proeft, waardeert en reageert!
SenTo onderzoek...
.....to be continued.....