esperantolehti · 2020. 12. 2. · ˘u esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo?...

24
1 n ESPERANTOLEHTI Esperanta Finnlando Esperantobladet Joulukuu w Decembro 6/1999 Esperantoliiton talvipäivät Rovaniemellä. Ilmoittaudu heti! s. 16 Esperanto sen mitoj, p. 6 Hejma vortaro, p. 8 Bonan Kristnaskan sezonon kaj Feliæan novan jaron 2000!

Upload: others

Post on 22-Apr-2021

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

1n

E S P E R A N T O L E H T IEsperanta Finnlando Esperantobladet

Joulukuu w Decembro 6/1999

EsperantoliitontalvipäivätRovaniemellä.Ilmoittauduheti! s. 16Esperantosen mitoj, p. 6

Hejma vortaro, p. 8

BonanKristnaskansezonon

kajFeliæan novanjaron 2000!

Page 2: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

2

EsperantolehtiEsperanta Finnlando w Esperantobladet ISSN: 0787-8206Kielipoliittinen aikakauslehti. Suomen esperantoliitto ry:n äänenkannattaja.

Språkpolitisk tidskrift. Organ för Finlands Esperantoförbund.Lingvopolitika perioda¼o. Organo de Esperanto-Asocio de Finnlando.

Perustettu/Grundad/Fondita 1918. Esperantolehti ekde/från 1989 lähtien.Esperanta Finnlando 1918-23, 1948-53, 1959-1987.

Ilmestyy kuusi kertaa vuodessa. Utkommer sex gånger i året. Aperas sesfoje jare.

Toimitus/Redaktion/Redaktejo: Aimo RantanenPL 2, 40801 Vaajakoski. ( (014) 261 438 : [email protected]/Layout/Enpaøigo: Ilkka SanttilaTollinpolku 1 B 21, 00410 Helsinki. (7 (09) 530 1804 : [email protected]

Tilaushinta/Prenumerationspris/Abonprezo: 80 mk/vuosi/år/jaro;Jäsenille/ För medlemmar/ Por membroj: 60 mk; Baltio 60 mk, aliaj landoj 80 mk.

Tilaukset, osoitteenmuutokset/Abonoj, adresþanøoj:Suomen Esperantoliitto, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki. ( (09) 715 538Prenumerationer, adressförändringar: EAF, Broholmsgatan 15 C 65, 00530 Helsingfors.Postisiirtotili/Postgirokonto/Poþtøirkonto: 800017-230825.

Julkaisija/utgivare/eldonanto: Suomen Esperantoliitto – Esperanto-Asocio de Finnlando.Painosmäärä/Eldonkvanto: 400

Esperanto-Asocio de Finnlando w Suomen EsperantoliittoFondita/Perustettu/Grundad: 1907

Prezidanto/Puheenjohtaja: Jukka LaaksonenUudenkylänkuja 2 B 11, 33530 Tampere. ( (03) 255 4724; (050) 5829 248; työ/laboro: (03) 249 4313

Vicprezidanto/Varapuheenjohtaja: Jukka PietiläinenNyyrikintie 4 H 47, 33540 Tampere. ( (03) 261 7871 : [email protected]

Sekretario/Sihteeri: Päivi SaarinenRuorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : [email protected]

Aliaj estraranoj / Hallituksen muut jäsenet:Anna-Liisa Ali-Simola, Friskinkatu 2 A 33, 20360 Turku. ( (02) 238 7767Kimmo Hakala, 72300 Vesanto. ( (017) 648 831 : [email protected] Kettunen, Keihäsmiehenkatu 3, 40630 Jyväskylä. ( (014) 254 609Anna Ritamäki, Dragsfjärdsvägen 690, 25700 Kimito. ( (02) 423 146 7 (02) 423 246 : [email protected]

Vicestraranoj/Varajäsenet:Jussi Jäntti, Huuhankatu 14 B 8, 70600 Kuopio. ( (0400) 859 641Markku Saastamoinen, Siukolantie 9 H 12, 33470 Ylöjärvi. ( (03) 348 4245Ritva Sabelli, Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki. ( (09) 635 902 : [email protected]

Rahastonhoitaja/Kasisto: Antti MikkolaRuorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : [email protected]/Poþtøirkonto: 800017-230825.

Toimisto/Oficejo: Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki, avoinna tiistaisin klo 17-19.( (09) 715 538 (puh.vastaaja/aýtomata respondilo). Malfermita: marde 17-19-a horo.

UEA:n pääedustaja / Æefdelegito de UEA: Heta KesäläKalamiehenkuja 3 D 32, 04300 Tuusula. (7 (09) 275 5528Postisiirtotili/Poþtøirkonto: 800029-19438647 (maksut UEA:lle/ pagoj por UEA).

Internet: http://www.esperanto.fi

Page 3: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

3

De la prezidanto

Evidente multaj skribantoj volas dumnunaj tagoj rigardi malantaýen al la pas-intaj cent jaroj (se ne eæ al mil jaroj) kajestas malfacile eviti fari la saman. Farition koncerne Esperanton estas iom ne-prudente, æar la lingvo vivis nur dum 113jaroj. Æiuokaze la finiøantaj 1900-aj jarojsignifis multajn diversajn aferojn en Es-peranto-movado. Okazis du grandajmilitoj kaj regis diktaturoj, kiuj preskaýaý tute detruis la movadon en plurajlandoj kaj pereigis milojn da senkulpajesperantistoj inter aliaj homaj viktimoj.Okazis ankaý tempoj de granda entuzi-asmo kaj evoluo.

Sur la sojlo de la 2000-aj jaroj la mov-ado estas kaj forta kaj malforta – depen-de de lando al lando. Estas landoj, kie lamovado forte kreskas kaj kie øi ricevasnovajn freþajn fortojn. Aliflanke estaslandoj, kie la movado stagnas povantenur pene aý tute ne renoviøi.

La movado vivas laý la cirkonstancoj,kiujn difinas øenerala politiko, moraj in-klinoj kaj pritaksado de diversaj flankojde vivo. Æar esperantismo – se oni rajtasnomi øin ismo – baziøas sur homaranajprincipoj, øi bone fartas en mondo, kieoni strebas al pli justa konsidero de æiesopinioj kaj bezonoj. Male la movadomalfacile vivas en premo de diktaturo aýsenkontrola regado de tn. komercajfortoj.

Lingvo ne estas absoluta valoro, æarsen uzantoj øi ne povas vivi nek havikulturon. Multe do dependas de tio, kiella lingvo estas akceptata. Dum la finiø-antaj 1900-aj jaroj okazis pluraj þanøojen la tutmonda lingva situacio. Plurfojeili ne estis agrablaj, æar formortis multajlingvoj kaj kelkaj aliaj ricevis fortanpozicion nur pere de armiloj. En plurajlandoj okazis popolaj (kaj tiel ankaýlingvaj) persekutoj kaj eæ genocidoj. Enla mondo forta æiam þajnas havi la rajtonmalgraý tio, ke oni fondas tutmondajnorganizojn por protekti malfortajn kon-traý fortaj.

Æu Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur,se ni esperantistoj sukcesos konvinkigiper iu aý alia maniero sufiæan nombronde homoj pri øia taýgeco. Bedaýrinde tio,ke la lingvo vivis 113 jarojn, ne povasgarantii ion ajn. Ankaý ni mem ne povasdecidi pri la estonteco de la lingvo. Lainiciatinto, d-ro Zamenhof, pravis jamantaý cent jaroj: nur la mondo povasprijuøi kaj nia tasko estas nur oferti al lamondo nian alternativon. Aktivado aýpasivado en la ofertado estas en niajmanoj.

Al æiuj legantoj de Esperantolehti mideziras kiel eble plej bonan komencant-an jaron kaj jarcenton.

Jukka Laaksonen

Bilanco por la 1900-aj jaroj

Page 4: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

4

De la redaktoro

Kion novan en finna E-movado?Informada seminario en Jyväskylä 13.-14.11.1999

Jäsenyhdistysten edustajien valtakirjojentarkastus tapahtuu kokouspaikalla samanapäivänä alkaen klo 09.30.

Esperanto-Asocio de Finnlando– Suomen esperantoliitto r.y.

Hallitus

Esperanto-Asocio de Finnlando – Suomenesperantoliitto r.y.:n sääntömääräinen vuo-sikokous pidetään sunnuntaina maaliskuun19. päivänä 2000 alkaen klo 10.00 hotelliOppipojassa Rovaniemellä. Kokouksessakäsitellään liiton säännöissä määrätyt asiat.

Kokouskutsu

grafiaj elementoj allogaj. La nova broþuroestas nur unu parto de varbpako, kiu enhav-as novajn informajn prospektojn por plie in-teresitoj, aliaj estas vizitkartoj kun emblemoprenita el la unua broþuro, leterpaperoj kajkovertoj kun kampanja emblemo. Prefereoni uzu la emblemon, ne la stelon, kaj pre-fere en aliaj farboj ol la tradicie verda.

Estos fonditaj du grupoj por informado deEAF. La unua estas reaga grupo kiu publik-igus oficialan, nova¼forman opinion enamaskomunikiloj pri aferoj koncernajn EAF.Subskribanto de la opinio estas Esperanto-Asocio de Finnlando. La dua estas inform-adgrupo, kiu informas kaj lokan kaj øene-ralan publikon pri E-aranøoj de EAF. Tiugrupo evoluas informadrutinojn inter EAFkaj lokaj E-kluboj. Rezulte de la seminari-diskutoj, Esperantolehti ekpublikigas lim-kaj aperdatoj de numeroj venontaj. Nova enEsperantolehti estas kontaktkarto por abon-antoj.

Mi deziras al æiu leganto bonan Kristnas-kan sezonon kaj sukcesan E-aktivadon ennova jarmilo.

Aimo Rantanen

En Jyväskylä kolektiøis 13 respondeculojpri informado de EAF kaj lokaj E-kluboj porideigi novajn manierojn en varbado por Es-peranto. La etoso de seminario estis labor-ema sed ankaý hejmeca, eble pro tio ke niseminariis en la Kristana popolaltlernejo enurboparto Kuokkala. La ideoj trovitaj porplibonigi Esperanto-informadon ne estasdramatike novaj, speciale laý opinio de mal-novaj esperantistoj, kiuj sekvis la evoluonde nia landa movado jam jardekojn. Sed niamovado bezonas nun retrovadon de mal-novaj ideoj, ekzemple organizado de landaE-libroservo, æar tio necesas pro malfunkciode øisnuna aranøo.

Tute nova estis pensmaniero koncerne lacelgrupo de farota E-broþuro de EAF. Nunni celas trovi 20- øis 40-jarajn personojn nekiel øis nun per informa sed ekde nun surimagoj bazita varbkampanjo. Informa bro-þuro rakontus la historion de Esperanto ekdeZamenhof, sur imagoj bazita broþuro estasmultkolora kaj interese enpaøigita varbiloal precize celita grupo. Ni ne uzu nur la ted-an verdan koloron kaj stelon, sed faru broþu-ron kun grandaj fotoj kaj minimuma tekst-amaso kun sloganoj, emblemo kaj aliaj tipo-

Page 5: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

5

KEF-2000

Caisa sin prezentas

Laýstatuta jarkunveno de Esperanto-Asociode Finnlando okazos dimanæon, la 19-an demarto ekde la 10-a horo en hotelo Oppipoi-ka en Rovaniemi. En la kunveno estos pri-traktataj aferoj difinitaj en la asocia statuto.

Kontrolado de rajtigiloj por membrosocietajreprezentantoj okazos en la kunvena lokosamtage ekde la 09.30-a horo.

La estraro

Alvoko al kunveno

La festivalejo por la venontsomera KulturaEsperanto Festivalo (suomeksi: Esperanto-festarit) estas la kulturcentro Caisa en Hel-sinko. Pli videble en la helsinka urbocentroapenaý eblas – la stacidomo ja ne lueblas.Caisa estas tre vigla kulturcentro, bone ko-nata al æiu helsinkano.

Surprize la nomo Caisa ne devenas de laæirkaýanta urboparto Kaisaniemi, sed devortoj Casa International (domo internacia).La internacia domo fondiøis en 1995 kaj lavizitantaro rapide kreskis. Æi jare Caisa ha-vas pli ol 100 000 vizitantojn, t.e proksim-ume 400 personoj tage uzas la servojn aý lakulturan oferton de Caisa. Duono de la vizit-antoj estas enmigrantoj, la alia duono finnoj.

36 personoj el 14 diversaj landoj laboraspor Caisa. Caisa-anoj entute parolas 30 ling-vojn. La æiutaga laborlingvo estas tamen lafinna. Esperanton ankoraý neniu el la per-sonaro scipovas.

Caisa celas esti ponto inter enmigrantojkaj helsinkanoj kaj apogi harmonian plur-kulturiøon de Helsinko. Grava tasko estasankaý peri informojn pri diversaj kulturojkaj pri la finna socio al enmigrantoj. Caisaaktive kulaboras kun lernejoj, ofiecejoj, aso-cioj, institutoj, universitatoj ktp.

La programa oferto estas tre riæa, kaj porinfanoj kaj por plenkreskuloj. Oni povaspartopreni japanan teseremonion, konversa-cian rondon de la samea aý elementan kur-son pri la mongola (La malpli ekzotikajnlingvokursojn mi eæ ne mencias), lerni sene-galan dancon ”Mbalax”, sekvi prelegon priNepalo, spekti latinamerikajn filmojn aý øuimultkulturan feston. (Oni rajtas senhontepartopreni eæ sen bonaj scioj pri la sameaaý fluaj paþoj en ”Mbalax”). Ankaý la kon-certa kaj ekspozicia oferto abundas. La foiro”Caisan messut” estas jam tre kontata oka-za¼o kaj estus, cetere, bona forumo ankaýpor esperantaj asocioj. Kadre de Caisafunkcias ankaý la kafejo ”Cafe Exotic”.

Por la jaro 2000 Caisa antaývidas i.a ”Cai-sas Comedy Club” (Komediklubo de Caisa),forumon por þercoj kaj internacia amuziøokaj internacian kongreson de poetoj. Kaj laKulturan Esperanto Festivalon! Laý person-aro de Caisa, Esperanto estas preskaý la solakion ili ankoraý ne havis en la programo.Kun entuziasmo ili nin akceptis.

Por pliaj informoj konatiøu kun la retpaø-oj de Caisa: http://www.kulttuuri.hel.fi/caisa/

Page 6: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

6

Recenze

Kio restas post mitoj?

aý sekvo de asocia politiko, sed inverse:homoj lernis Esperanton æar ili jam antaýedeziris internaciecon kaj uzas Esperantonkiel taýgan instrumenton por tio, kaj “nom-ante sian lingvon “lingvo de paco, de raciakaj justa komunikado ktp.“ esperantistoj sinmem filaýdas“ æar “eble Esperanto estas“lingvo de amikeco“ nur æar komerca uzadograndparte mankas?“

Æu io restas sen atento de Sikosek? Lapolitikaj aspektoj de Esperanto-movado ebleestas unu el malmulte tuþataj temoj. Ili estasprezentitaj iom flanke kaj æe “komunumosen mitoj“ kaj æe “lingvo sen mitoj“, sed eblepropra æapitro “movado sen mitoj“ estuspovinta aldoni ion. Ekzemple en la libro netroviøas io pri tio, æu ne Esperanto, samefacile kiel la nunaj vaste uzataj lingvoj, nepovus esti danøera por aliaj lingvoj, se øiestus uzata same vaste.

La politikajn celojn de la movado Sikosektraktas ankaý en sia, laý mi parte mistrafa,kritiko de la Praga manifesto. Ekzemple,eventuale al Sikosek, kiel parolanto de unuel la grandaj lingvoj de Eýropo, ne estasproblemo dubi la opinion ke “æiu lingvo es-tas valora pro si mem kaj inda je protaktadokaj subtenado“ (sesa punkto de Praga mani-festo). Por parolanto de malgranda lingo tiadubo eventuale ne aperus same facile.

Tamen la kritiko de Sikosek montras, kekvankam la Praga manifesto estis paþo an-taýen (Sikosek opinias la malon), la evoluode pensado (almenaý se juøi laý Sikosek)

Ziko Marcus Sikosek: Esperanto sen mitoj.Mensogoj kaj memtrompoj en la Esperan-to-informado.La libro, kiu subtitole defias malkovri men-sogojn kaj memtrompojn en la Esperanto-informado, kaptas atenton. Eæ pli kiam laleganto komencas legi la libron. Ziko Siko-sek, kunlaboranto de informa fako de Ger-mana Esperanto-Junularo, senindulge atakasdiversajn mitojn, sur kiuj la Esperanto-infor-mado ofte baziøis. La libro aperis pli frueen formo de du kajeroj, sed nun la materialoestas plene prilaborita kaj reordigita.

La analizo de Sikosek estas dividita en seppartojn: informado, komunumo, subtenant-oj, lingvo, planlingvoj, Zamenhof kaj mani-festoj. En æiu parto Sikosek malkovras lamitojn kaj memtrompojn. La facileco deEsperanto montriøas ofte dependi pri proprainiciato, entuziasmo kaj aktiveco en ekzerc-ado dum la aliajn lingvojn oni lernas devigekaj havas malmultan þanæon praktiki. Espe-ranto ne estas logika, nek ideala lingvo portradukado.

Sikosek dubas ankaý eæ modestajn taksojnpri la parolantoj de Esperanto: “tre, tre opti-misme oni (…) povus taksi la esperant-lingvanaron je ne pli ol 40 000 tutmonde.Sed se post altnivela internacia enketo mon-triøus ke tutglobe nur kelkaj mil homoj flueparolas Esperanton, mi ne surpriziøus.“

Uzado de Esperanto por internaciaj ami-kecoj ne estas rezulto de iu “interna ideo“

Page 7: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

7

Recenze

Mi volus korespondi kun samideanoj velad-antaj tra la maro aý oceano. Laý profesiomi estas instruisto pri eduka sporto kaj kapi-tano de velado. Mia adreso: Wieslaw Micha-lak, ul. Wallenroda 7/43, 20-607 Lublin,Poland.

� Korespondi deziras Brazilano, loøas en Usono, komencanto, de-ziras korespondi kun alilandanoj. JohanoLudoviko, [email protected] esperantistino, progresanto, deziraskorespondi pri æiuj temoj. Adreso: s-ino Kri-stina Taret, 44 rue du Mingoval, 59235 Ber-see, Francio.

io restas post la forlaso de mitoj kaj mem-trompoj? Sikosek ne donas rektan respon-don al tio, sed eventuale la respondo estasjesa: kvankam multo el la mitoj sur kiuj latradicia Esperanto-ideologio baziøis (kaj protio mem elvokis eksteran kritikon pri nesuk-ceso), Esperanto estas unu el la pluraj ebl-ecoj al internaciaj kontaktoj kaj al pli egal-eca lingva komunikado.

Mi grandparte konsentas kun la kritikojde Sikosek pri la esperanta informado.Fakte, la informado kiu baziøis al mitoj kajmemtrompoj, kontraýagis la celojn de lainformado kaj senutile instigis kritikojn detiuj kiuj ne same facilanime akceptis la fan-fana¼ojn de esperantistoj. La libro estas utilapor æiuj, kiuj informas pri Esperanto, sedankaý al æiu esperantisto, kiu volas lerni prisia esperantisteco kaj kritike analizi øin.

Æu Esperanto-movado sukcesos travivisen memtrompoj? Sikosek ne donas respon-don al tiu demando, kiun li prezentas en lafino de la libro. Tamen, lia respondo verþaj-ne estas pozitiva: eblas, sed eble tiu movadoaspektus iomete alia, eble øi allogus aliajnpersonojn.

Jukka Pietiläinen

estis pli rapida ol dum jardekoj. La Pragamanifesto ja enhavas malmulton novan, sednur diras pli klare kaj pli rekte tion, kionEsperanto-movado jam pli frue opiniis, sedpro diversaj kialoj malofte kuraøis diri.

La aýtoro estas juna kaj relative novaesperantisto, sed lia argumentado estas pro-funda kaj la fakta bazo senerara. Se komparila libron kun iu tradicia gvidilo pri esperantainformado, ekzemple “Esperanto sen antaý-juøoj,“ la libro estas grandega paþo antaýen,eæ kvankam øi malmulton diras pri tio kielinformi kaj kion diri, kaj atentigas nur pritio, kiun ne necesus diri. Eble Sikosek aýiu el liaj sekvantoj iam verkos daýrigon “Es-peranto kun faktoj“. La libro estas ankaýverkita en flua, relative facila lingva¼o, oftela libro legeblas same facile kaj kun similaatendo pri la sekvo kiel legante detektivanromanon.

En la fino Sikosek malkovras kiel li venisal ideo batali kontraý mitoj kaj memtrom-poj: komence en 1994 li kredis, ke la æefadefio estas informi kaj li kritikis æefe la sti-lon de la informado, poste li ekkomprenis,ke la problemo estas ke oni devas rekonsi-deri la tutan ideologion sur kiu la tradiciainformado estas bazita kaj fine en 1996 liekdubis pri la Esperanto-movado entute. Æu

Page 8: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

8

Recenze

Aperis hejma vortaroHEJMA VORTARO. Vortareto de hejma¼ojen Esperanto. Red. Jouko Lindstedt. Rotter-dam: Universala Esperanto-Asocio, 1999.63p. ISBN 92 9017 065 4. 21cm. Prezo:EUR 7,50.Parolantoj de Esperanto, kiuj uzas la lingvonhejme kiel æiutagan komunikilon, ofte sper-tas ke ordinaraj vortaroj ne æiam utilas portrovi nomon por iu enhejma a¼o aý ago.Hejma Vortaro celas helpi al ili. Øi proponasEsperantajn nomojn por diversaj æiutagajaferoj.

En Hejma Vortaro la Esperantaj kapvortojestas rekoneblaj per Esperantlingva difino,kiun sekvas traduko en 13 naciaj lingvoj.La lingvoj estas, kun interkrampe la respek-tiva respondeculo: la angla (Brian Moon),la finna (Jouko Lindstedt), la franca (Suzan-

malsupereblaj barikadoj ekzistas nur enkapo teoriaj distingistoj.

La jubilea libro omaøe William Auld kajMarjorie Boulton konsistas el eseoj kaj arti-koloj de 24 eminentaj esperantistoj. La verk-a¼oj montras ke io nova estas okazanta ennia movado. Eble generacia þanøo, eble tutanovdirektiøo de niaj pensmanieroj. Verajtrezoroj en la jubilea libro estas la eseo deSergio Pokrovskij pri ”La majstro kaj Mar-garita” de Mihail Bulgakov, la eseo de AbelMontagut pri la temo malfacileco de lingvoj,la komentoj de Manuel Seabra al Infana rasode William Auld kaj la eseo de Paul Gubbinspri ”Berlino en romanoj de Varankin kajSchwartz”. La jubilea libro omaøe al Auldkaj Boulton estas esperantlingva jubileo kajstila. AR

Esperantlingva jubileoLingva arto. Jubilea libro omaøe al 75-adatreveno de William Auld kaj MarjorieBoulton. Red. Vilmos Benczik. UEA.Rotterdam 1999. ISBN 92 9017 0646.Eæ la nomo de la libro por jubileo de du el-staraj E-poetoj multnuancas. En Finnlandooni distingas literaturon per vorto vortartoel aliaj artbranæoj, ekzemple dancarto kajbildarto. Tio speciale en artinstruado. Æuesperantista verkisto verkas lingv- aý vort-arton? Mi esperas ke ambaý. Æu oni povaskombini vortarton al iu speciala lingvo?Tiam oni forgesas tiajn verkistojn kiel Eli-as Canetti kaj Joseph Conrad kiuj ne verkisen ilia gepatra. Æio eblas en artmondo. Ofte

ne Bolduc), la germana (Rudolf Fischer), lahebrea (Amri Wandel), la hispana (JorgeCamacho), la hungara (Sandor Hideg), laitala (Mauro La Torre), la japana (NagataHiroshi), la nederlanda (Jorg De Mulder),la portugala (Cicero Soares), la rusa (Alek-sandro Þlyafer) kaj la sveda (Martin Strid).La æefredaktoro de la vortaro estas prof. Jou-ko Lindstedt el Finnlando.

Hejma Vortaro rezultas el multjara prepa-rado fare de la kunlaborantoj de Rondo Fa-milia de UEA, æefe pere de la komputilretadiskutejo DENASK-L. Øi estis iniciatitajam komence de la 80aj jaroj de AnnaLöwenstein kaj Renato Corsetti. Provizorapapera versio aperis en 1997. Ankaý la nunaeldono ne pretendas esti definitiva kaj kom-pleta, sed øi estas malferma por plua pli-bonigo kaj pliriæigo.

Page 9: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

9

Recenze

Muzika momento por trankviloMúsica per a dues guitarres. Albéniz-Gra-nados-Sor-Lawes-Vivaldi-Myers. Duo Rà-fols-Rodríguez. Enregistrita 20-21 aýgusto1998 en la preøejo Sta Maria de Barberadel Vallès. ARS HARMONICA 1998. Latekstkajeron esperantigis Anja Karkiainen.La kompakta disko (KD) de la Duo Ràfols-Rodríguez enhavas kompona¼ojn por dugitaroj ekde la epoko baroka øis la jaro1933. La kompona¼oj malstreæigas la anim-on de ilia aýskultanto kaj ili havas longdaý-ran efikon post la aýskultado, same kiel laæi-somera koncerto de la duo diversloke enFinnlando.

La plej malnova kompona¼o sur la KDestas la Suito por du liutoj de William Lawes(1602-1645). La gitaroj de la duo Ràfols-

Rodríguez eæ sonis kiel du liutoj! Vivaldimultaj laciøintaj personoj uzas por meditadokaj malstreæiøo. Tial eble la ”Jarsezonoj”estas plej konata barokkompona¼o tra la tutamondo kaj ankaý furora¼o æie. El la verkojde Antonio Vivaldi la duo ludas la Koncert-on en D ma¼ora (1730).

La hispana komponisto Isaac Albéniz(1860-1909), la katalunoj Enric Granados(1867-1916) kaj Ferran Sor (1778-1839) laDuo Ràfols-Rodríguez ludas per humilo.Øuste tiu parto de hispanaj kaj katalunajkompona¼oj estas la plej interesa sur la KD.Ekzemple Ferran Sor neniam aýdiøas enYlen Ykkönen, la kanalo por klasika muzikoæe la Finna Radiofonio.

AR

La duo Ràfols-Rodríguez koncertis i.a. en Jyväskylä.

Page 10: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

10

Rakonto

La neßviro

Joukko lappeenrantalaisia esperanton jat-koryhmäläisiä käänsi esperantoksi samal-la paikkakunnalla asuvan nuorten ja myösaikuisten kirjailijan Pauli Matikaisen ker-tomuksen.La neøo fariøis humida, kaj Repa kaj mi ko-mencis ruli neøbulojn kun Jasu. Repa ek-pensis, ke ni faru grandan neøviron æe lavojrando.

Por trunko ni rulis tiel grandan bulon, keni devis puþi øin triope, por ke øi eæ estumovaøinta. La meztrunkon ni faris el tri plimalgrandaj neøbuloj kunigante ilin perneøo. Ni faris la kapon terure granda. Surla vojo ni trovis kelkajn þtonetojn por okulojkaj buþo. Ni metis dikan ligneron kiel nazon.

La neøviro estis vere impona. La altecoestis almenaý du metroj kaj la suba partounu metron larøa.

– Oni povus tien enrampi, se øi estus kava,diris Jasu, kiam ni rigardis la neøviron surla vojo.

– Ho jes, krietis Repa.– Ni kavigu øin dorsflanke kaj revenu ves-

pere fantomi enkaþonte nin. Laý ni la planoestis bonega, kaj ni tuj iris hejmen por prenilaborilojn. Repa promesis kunporti la fosil-eton, per kiu ni fosis vojeton en la korto deToikka. Jasu promesis kunporti æerpilon, perkiu oni fandas stanon dum novjarnokto. LaýJasu øi estis bonega por fosi kavetojn. Midevis porti iun trancilon por modifi la mem-brojn de la neøulo. Ni interkonsentis revenije la sesa vespere.

Mi memoris hejme, ke en nia subtegmentotroviøis malnova æapelo, kiun neniu pluuzis. Mi petis øin de mia patrino, kaj þi tujpromesis. Kiam mi supren grimpis, mi tievidis malnovan blankan æemizon de mia pat-ro kaj mi decidis peti ankaý øin.

– Por kio vi øin bezonas? demandis unuepatrino, sed kiam mi diris, ke øi estus bonaneøvesto dum la kaþludo, þi ridis kaj prome-sis doni øin. Mia koro ekøojis: la knaboj ek-miros!

Mi iris al la neøulo iom antaý la sesa. Laknaboj ne estis venintaj. Mi æapeligis la neø-ulon kaj mi mem surmetis la blankan æemi-zon. Poste mi faris fosa¼on por piedoj prok-sime al la neøulo por kaþi ilin. Mi kuþiøissur la neøo.

– Rigardu, øi havas æapelon, diris Repaal Jasu, kiam la knaboj finfine alvenis laneøulon.

– Kiu ja øin portis? demandis Jasu kaj æir-kaýenrigardis. Tiam mi ¼etis neøbulon al lakapo de la neøulo kaj ¼etiøis en la neøon.

– Kio øi estis? ektremis Jasu, sed Repatuj diris tute trankvile, ke certe øi estis Ana.Tiam li kriis: ”Elvenu subite! Ni ja scias,ke tie estas vi.”

Tiam mi eksaltis kaj kriegis. Ankaý Repaektimis nun, æar li ne povis atendi, ke miestis tiel proksime.

– Ho, øi estas grandiosa! li diris. – Tutekiel la neøvesto de soldatoj. Al mi plaæis,ke la knaboj laýdis mian neøveston, kaj mipensis, ke estis genie kunporti øin. Sed tiamni komencis kavigi la neøulon.

Page 11: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

11

Rakonto

Kiam la kava¼o estis suficegranda, ke oni povis tien en-rampi, ni trapikis inter buto-noj etan truon, tra kiu oni po-vis observi la vojon.

Repa restis en la internode la neøulo, kaj mi iriskun Jasu sur la vojon porrigardi. Nian trueton onine povis distingi de aliajbutontruoj, kaj sonis fan-tome, kiam Repa kriadisen la neøulo. Subite nividis, ke sur la vojo pro-ksimiøis du homoj. Jasukaj mi tuj eksaltis mal-antaý la amasigitan neøon kajmansvingis al Repa, ke iu venas.

Kiam la homoj alproksimiøis, ni rimarkis,ke ili estis Eikka kaj Päikkä. Ili estas kna-binoj de nia klaso, kaj æiuj knaboj þatas ilin.Precipe Päikkä, æar þi bone sportas. La kna-binoj iris laý la vojo kaj babilis kiel knabinojkutimas, kaj kiam ili estis æe la neøulo, kriisRepa:

– Bonan vesperon! Kien iras fraýlinoj?La knabinoj ekhaltis. Ili æirkaýenrigardis,

sed ili vidis nur neøulon, kiu diris: – Æu mipovas akompani vin, æar æi tie estas tro sol-ece? Tiam la knabinoj furioze ekkuris al lavilaøo.

– Atendu, atendu, atendu! kriis la neøuloal la knabinoj, sed ili plu pli rapide forkuris.Kiam la knabinoj ne plu estis videblaj, nirevenis de malantaý de neøamasoj kaj ek-ridegis.

– He, ni foþu truon en øian flankon, tra øioni povas elpuþi la brakon, mi proponis. –Tiu æi æemizo tiel similas al neøo, ke øinoni ne povas distingi el neøo. Kiam iu en laneøulo mansvingos, þajnos ke la neøulo

estas tiu kiu mansvingas.– Jes, la knaboj tuj entusiasmiøis, kaj ni

forbatis la dekstran manon de la neøulo. Entiu loko ni foþis truon. Mi rampis en la neø-ulon kaj etendis mian manon eksteren, kajla knaboj iris al la vojo por rigardi. – Onine povas øin distingi el neøo! la knaboj kri-is, kaj mi suprenlevis mian manon. øi tuþisla æapelrandon kaj mi levis la æapelon kri-ante: Vesperon, knaboj! La knaboj ridis kajtuj kriis, ke iu alvenas!

La knaboj saltis malantaý la neøamasonpor rigardi, kaj tra la gvatotruo mi klopodisvidi la vojon. Tiu kiu venis estis avino deMähönen. Þi estas agrabla avino, kaj þi neni-am kriaæas al infanoj kaj tial mi decidis, kemi ne þin timigu. Sed antaý ol la avino deMähönen estis æe la neøulo, laý la vojo an-kaý venis æevalo tirante sledon. Sendube jenestis Eikka, kaj agaciøis mia koro. Nun kre-dus la knaboj, ke mi ne kuraøos manþvingi.

¬us kiam la avino de Mähönen estis æe laneøulo, ankaý Eikka venis tien kaj malrapid-

Page 12: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

12

Rakonto

igis la æevalon. Eikka levis la æapelon kajkriis: – Vesperon! Kaj tiam ankaý mi tuteinstinkte levis la æapelon de la neøulo kajlaýte kriis: ”Vesperon, vesperon!” Mi re-metis la æapelon.

– Kio! Eikka kriegis kaj terure ektremis.Ankaý la æevalo ektimis kaj arde trotis an-taýen. Post iom da vojo øi ekfekis kaj Eikkakriis ptruu, sed ne helpis. Ankaý la avinode Mähönen ekkuris laý la vojo kiel kapab-lis. – Ho æielo, þi irante kriis kaj premis sianbruston. Ankaý þi malaperis malantaý lakurbicon.

La knaboj aperis de malantaý la neøamasokaj ridis kurbiøante. Kiam ni denove estistrankvilaj, flustris Jasu: – La æevalo! Tuj niæiuj estis surventre malantaý la neøamasokaj observis la vojon.

Estis Eikka kiu de tie revenis kun la ga-lopanta æevalo, kaj la sledglitiloj fajreris. Æela neøulo Eikka tiris la bridojn kaj kriis:”Ptruu!” al Läikkä, kiu ne volis halti. FinfineEikka tamen trankviligis kaj haltigis la æeva-lon. Poste li ¼etis iom da fojno antaý la æeva-lon. Eikka mem iris al la neøulo kaj kompre-neble tuj rimarkis, ke øi estis kava, æar nine ekkomprenis kovri la enirtruon.

– Ho! Eikka furioze kriis kaj piedbatis laventron de la neøulo, tiel ke øi kolapsis. Liplu piedbatadis iom da tempo, ke restis nurneøamaso. Tiam Eikka for¼etis la fojnon deantaý la æevalo kaj eksaltis en la sledon. Liturnis la sledon kaj batis la dorson de Läik-kä per la kondukrimeno tiel ke øi krakis.Läikkä ektrotis reen direkte al la vilaøo.

Kiam Eikka kaj Läikkä estis malaperintaj,ni grimpis demalantaý neøremparo al lavojo. Komence ni iom da tempo silentis, æarni sentis la okazon tiel strange.

– Li ja estis furioza, diris Repa finfine. –Bonþance neniu tiam estis ene!

– Jes, mi øemis kun Jasu. – Li ja preskaýmortigis nin. Sed tiam ni æiuj ekridegis.Tiam Eikka ja þajnis tiom komika atakantela neøulon. – La granda viro! diris Repa, kajtiam ni denove ekridegis.

El la libro ‘Meidän talvi’ tradukisLa grupo de Esperanta kurso

en La laborista institutode Lappeenranta

kaupungin ihmeet” on Helsinki-kierroksenopastus latinaksi. Helsingin Sanomat onhaastatellut idean isää Risto Välttilää, jokatotesi: ”Osa kuulijoista haluaa surffailla kie-leltä toiselle ja koska latina on trendikäs jaalun perin Euroopan yhteinen kieli, se ha-luttiin mukaan”. Tilauskierrokselle saa Hel-singin Sanomien uutisen mukaan halutes-saan elävän oppaan.

Helsingin Sanomien Tripit-palstalla oli kes-kiviikkona 24.11. uutinen otsikolla ”Helsin-ki-kierros latinaksi ja yhdeksällä muulla kie-lellä”. Maaliskuussa kiertoajelujen kielivali-koima laajenee lehden mukaan. HelsinkiExpert ottaa tuolloin käyttöön erikoisraken-teisen bussin, jossa on digitaalinen kuunte-lujärjestelmä. Selostuskielen voi valita kym-menestä eri kielestä. ”Mirabilia urbis – Pää-

Muut lehdet

Page 13: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

13

Elli Marjatta Rautio forpasis28.9.1999 post plurjara gravamalsano. Þi naskiøis en Helsin-ki, la gepatroj estis instruistoj.En la familio estis tri filoj kajnur unu filino, þi, Marjatta. Lafratoj æiuj studis kaj okupiøispri muziko kaj estas bone ko-nataj en Finnlando: Paavo kielorkestestro, Matti komponistokaj Erkki kiel violonæelisto kaj em. rek-toro de Sibelius-akademio.

Marjatta okupiøis pri lingvoj, i.a. prila rusa kaj la franca, studinte ankaý eks-terlande, en la universitato de Moskvokaj ankaý en Francio. Iam dum sia vizitoen Francio þi vizitis Gresillon-kastelon– eble laý rekomendo de sia patro, kiuestis aktiva esperantisto, UEA-fakdele-gito pri þako en Helsinki. Marjatta iamrakontis, ke þi vere ne kredis pri utilokaj signifo de artefarita lingvo, sed enGresillon þi spertis la fenomenon Espe-ranto, lernis øin kaj poste ankaý multeinstruis.

Kiam mi konatiøis kun þi, þi estis rek-toro en civilinstituto en Kuhmo, nordori-enta komunumo en Savonio. Nuntempela nomo Kuhmo estas fama en la muzi-ka mondo pro la tieaj æiujaraj muzik-aranøoj. Marjatta vivis en Kuhmo ekdela 60-aj jaroj kaj apartenis al la fonditojde muzika societo, kiu iniciatis la Æam-

bromuzikan festivalon enKuhmo. Laýdire tiam okazisdebatetoj inter tiuj, kiuj pro-ponis havigon de tornilo pormanlaborado je ligno kaj laaliaj, kiuj preferis muzikinstru-mento(j)n. La muzika partiovenkis kaj la muzikaranøoj enKuhmo realiøis, fariøinte eæmondfamaj.

En la jaro 1975 nia landa asocio EAFhavis Aýtunajn tagojn en Kuhmo, kunæeesto de guberniestro kaj aliaj altrang-uloj. Kiel eksterlanda gasto estis UEA-prezidanto Humphrey Tonkin, elektita laantaýan jaron dum la fama UK en Ham-burgo. La Aýtunaj tagoj -aranøo estisvere impona – brila kaj elstara. PosteMarjatta Rautio estis kelkajn jarojn enla estraro de EAF, sed lasis tiun okupon,”æar mi ja ne estas tre movadema”, þimem opiniis.

Kiam la patro de Marjatta Rautio gra-ve malsaniøis fine de la 70-aj jaroj, þilasis sian postenon en Kuhmo kaj reve-nis en Helsinki por prizorgi sian patri-non. En Helsinki Marjatta pasigis restonde sia vivo. Ni, kiuj konis Marjatta, me-moras þin kiel vere humana homo, kiuneniam plendis, sed æiam pretis helpialiajn kaj æiusence estis bonhumora kajvere bona amiko.

Heta Kesälä

Marjatta Rautio 1.5.1926–28.9.1999

Page 14: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

14

6. Anna Beljaeva, ul. Lenina 21-64, Kras-nojarsk, 660049, Siberio, Rusio.

(16j. knabino. Þiaj hobioj estas vojaøoj,Esperanto, japana lingvo. Þi kolektas bank-biletojn, monerojn, poþtmarkojn, bildkart-ojn.)7. Maria Bormotina, ul. Semafornaja 19-25,Krasnojarsk, 660012, Siberio, Rusio.

(13j. knabino. Þiaj hobioj estas muziko,kantado, dancado. Þi kolektas kalendarojn,bildkartojn, glumarkojn, poþtmarkojn, mo-lajn ludilojn.)8. Lena Dunina, ul. Sverdlovskaja 19-40,Krasnojarsk, 660079, Siberio, Rusio.

(13j. knabino. Þiaj hobioj estas animaloj,komputilaj ludoj, vojaøoj, muziko, legado.Þi kolektas monerojn, kalendaretojn, bild-kartojn, glumarkojn.)9. Diana Maksimoviæ, ul. Partizana ¬elez-njaka 7-18, Krasnojarsk, 660022, Siberio,Rusio

(14j. knabino. Þiaj hobioj estas modo, leg-ado, vojaøoj, muziko. Þi kolektas bildkart-ojn, kalendaretojn, poþtmarkojn, fotojn defilmaktoroj.)Miaj Esperanto-gelernantoj treege atendasleterojn de vialandaj geesperantistoj de di-versa aøo. Jus pli rapide ili ricevos leterojn,des pli bone estos.

Via siberia amiko Valerij Malihin, P.K.24847, Krasnojarsk, 660133, Siberio, Rusio.Mia retadreso: [email protected], komencanto, deziras korespondikun iu en Finnlando. Andre Luiz Goes deOliveira, [email protected]

� Korespondi dezirasMi sendas al Esperantolehti adresojn de miajEsperanto-gelernantoj, kiuj volas kores-pondi kun gesamideanoj de via lando. Ilileteramikiøos kun vialandaj geesperatistojde diversa aøo.1. Viktorija Schischkina, ul. Kolcevaja 30-35, Krasnojarsk, 660093, Siberio, Rusio.

(13j. knabino. Þiaj hobioj estas sporto, vo-jaøoj, moderna muziko, vivo en aliaj landoj.Þi kolektas bildkartojn, monerojn, kalendar-etojn.)2. Andrej Sisojev, ul. Oktjabrskaja 5-31,Krasnojarsk, 660077, Siberio, Rusio.

(13j. knabo. Liaj hobioj estas lingvoj,komputilaj ludoj, vojaøoj, muziko. Li kolek-tas bildkartojn, kalendaretojn, monbiletojn,telefonkartojn.)3. Anastasia Pravkina, ul. Dubrovinskogo106-136, Krasnojarsk, 660017, Siberio, Ru-sio.

(14j. knabino. Þiaj hobioj estas lingvoj:Esperanto, japana; legado. Þi kolektas mo-nerojn, bankbiletojn, bildkartojn, kalendar-etojn, revuojn.)4. Galina Kononova, pr. Krasnojarskij rabo-chij 193-74, Krasnojarsk, 660093, Siberio,Rusio.

(13j. knabino. Þiaj hobioj estas sporto,komputiloj, animaloj. Þi kolektas bildkart-ojn, librojn, murkalendarojn.)5. Saida Novosjolova, pr. Medicinskij 11-41, Krasnojarsk, 660042, Siberio, Rusio.

(13j. knabino. Þiaj hobioj estas hundoj,kuirarto, vojaøoj, katoj, fotado. Þi fotojn pribestoj, bildkartoj pri naturo, ludilojn, mo-nerojn.)

Page 15: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

15

EsperantoaluostariympäristössäValamon kansanopistossa Hei-nävedellä järjestetään 3.-7.7.2000 esperanton kielikurssi yh-teistyössä kansanopiston jaSuomen Esperantoliiton kanssa.Alkeiskurssin opettajana toimiiSylvia Hämäläinen Tampereelta.Esperanton opiskelussa pidem-mälle ehtineitä ohjaa argentiina-lainen, taitava esperanton kielenopettaja Atilio Orellana Rojas,joka nykyisin asuu Hollannissa.Molempien kurssien laajuus on25 oppituntia. Lisäksi järjeste-tään vapaa-ajan ohjelmaa, mm.tutustuminen luostarin toimin-taan, luontoretkiä, saunomista,yhteisiä keskusteluja.

Vuonna 1986 perustettu Vala-mon kansanopisto toimii luosta-riympäristössä kaikille avoime-na yleissivistävänä oppilaitokse-na, joka tarjoaa elävän mahdol-lisuuden tutustua myös ortodoksiseen us-koon ja elämään. Kansanopiston käytössäon oma 50-paikkainen, nykyaikainen majoi-tusrakennus ja opetustilat. Ruokailut tapah-tuvat luostarin kahvila-ravintola Trapesassa.

Kurssin ohjelma ilmestyy joulukuussa.Sen voi tilata osoitteella Suomen Esperanto-liitto ry, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Hel-sinki tai sähköpostiosoitteesta [email protected]

Varaa aika ensi vuoden kalenterista ja tuletutustumaan uuteen kieleen tai kohentamaankielitaitoasi mielenkiintoisessa ympäristös-sä.

Koncerto de¬omart kaj Nataþa

En Caisa(Kaisaniemenkatu 6B, 2. Krs.)

11.12.1999 je 15.30Biletoj 40 mk æe la enirejo

Valamon luostarin kirkko.(kuva: Ilkka Santtila)

Page 16: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

16

Asocioj

Suomen esperantoliiton talvipäivätRovaniemellä 18.-19.3.2000

Uuden vuosituhannen ensimmäiset talvi-päivät järjestetään Rovaniemellä Best Wes-tern Hotelli Oppipojassa, joka sijaitsee ai-van kaupungin keskustassa. MaaliskuussaLapin talvi on parhaimmillaan ja kaamok-sen aika on jo voitettu. Nyt on siis mahdol-lista suunnitella talviloma Lapissa ja talvi-päivät Rovaniemellä samaan pakettiin janauttia hieman kauemmin oikeasta talves-ta, hohtavista hangista ja luonnon rauhasta.

Lapin ja Oulun läänin esperanton harras-tajat ja heidän toimintansa on ohjelman pää-sisältönä sääntömääräisen vuosikokouksenlisäksi. Haukiputaalainen Erkki Röntynenesittelee kirjansa ”Proverbaro – nia komuna

hereda¼o” ja kertoo sen toimittamiseen liitty-neestä työstä ja enontekiöläinen Pekka Väli-mäki osallistumisesta kansainväliseen Inter-kulturo-opetusprojektiin. TaivalkoskelainenHelmiporo -projekti opiskelee ja käyttää yh-teyskielenään esperantoa ja he tulevat kerto-maan meille projektinsa etenemisestä. Ro-vaniemeläinen mainosmies Jorma Liste onluvannut antaa osanottajille käytännön vink-kejä omalta alaltaan. Talvipäiville on kut-suttu vieraita myös Pohjois-Norjasta, Ruot-sista ja Murmanskista Pohjoiskalotin mai-den esperantistien yhteiseen tapaamiseen.Ajankohtainen ”Pohjoinen ulottuvuus” onsiis varsin voimakkaasti esillä ohjelmassa.

Vintraj Tagoj deEsperanto-Asocio de Finnlando

en Rovaniemi 18.-19.3.2000La unuaj Vintraj Tagoj de EAF de la komen-canta nova jarmilo okazos en Rovaniemi enla hotelo Best Western Oppipoika, kiu situasen la mezo de la urbo. En marto la laponiavintro estas la plej bela, æar la plej mallumaperiodo jam pasis kaj la neøo abundas. Jenla ebleco kunigi propran vintroferion kajEsperantoaranøon en la saman vojaøon kajøui iom pli longe pri la vera vintra pejzaøo,brilantaj skiterenoj kaj trankviliga naturo!

Krom la laýstatuta jarkunveno de EAF laesperantistoj de la gubernioj de Laponio kajOulu kaj ilia aktivado estos en æefrolo en laprogramo. Erkki Röntynen el Haukipudasprezentas sian novan libron ”Proverbaro –nia komuna hereda¼o” kaj rakontas pri la re-

dakta laboro. Pekka Välimäki el Enontekiöinformas pri la internacia eduka projektoInterkulturo. Helmiporo-projekto el Taival-koski studas kaj utiligas Esperanton en siaprojekto kaj la membroj raportos pri tio.Jorma Liste el Rovaniemi estas reklamistokaj donas al ni utilajn konsilojn por sukcesainformado. Al la Vintraj Tagoj estas invititajgastoj ankaý el Norda Norvegio, Svedio kajMurmansko por komuna esperantista ren-kontiøo de Nordkalotaj landoj. La aktuala”Norda Dimensio” estas do forte prezentataen la programo.

Por la partoprenantoj, kiuj venos el Sudakaj Meza Finnlando, ni rekomendas veturonper la nokta trajno, kiu alvenas en Rovanie-

Page 17: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

17

Asocioj

IlmoittautumislomakeIlmoittaudun talvipäiville 18.-19.3.2000.Nimi: _______________________________Osoite:____________________________________Puh./fax:_____________________________Sähköposti: __________________________Ilmoittautumismaksu:15.1. saakka 60 mk q29.2. saakka 90 mk qsen jälkeen 120 mk qPuoli maksua FEJOn ja Steleton jäseniltä.Ensikertalaiset, ulkomaiset vieraat ja lapsetilman ilmoittautumismaksua.Tilaan majoitus- ja ruokailupaketin 370/490 mk/henkilö (4-11-v. 200 mk, alle 4-v. ilm) q(sis. majoitus 2 hh/1 hh, la lounas, kahvi,iltapala, su aamusauna, aamiainen, lounas)Ruokailupaketin ilman majoitusta190/100 mk/henkilö qTilaan lisäksi: Aamiainen la 30/15 mk q Retki Arktikumiin la 60/30 mk qSaavun aamujunalla Rovaniemelleja haluan bussikuljetuksen hotelliin qHaluaisin osallistua su-iltapäivänä:(maksu retken varmistuttua)Retki Joulupukin pajakyläänja Santaparkiin 140/70 mk qRetki porotilalle ja lapinseremonia(sis. kahvitarjoilun) 140/70 mk qRetki Kampsuherran valtakuntaan(passi, shamaanikaste, kirjailijaOiva Arvolan sagaesitys) 200/100 mk qToivomuksia majoituksen ja ruokailun suhteen:____________________________________Lähetä ilmoittautumisesi osoitteella:Suomen esperantoliitto rySiltasaarenkatu 15 C 6500530 HelsinkiMaksa tilille: EAF, Leonia 800017-230825

Etelä- ja Keski-Suomesta saapuville osan-ottajille suositellaan matkustamista Rova-niemelle yöjunalla. Saapuminen Rovanie-melle on klo 7.42 ja junalta järjestetään ho-telliin bussikuljetus. Aamupäivän ohjelmas-sa ennen päivien alkua on opastettu tutus-tuminen Arktikumiin. Sunnuntai-iltana yö-juna etelään lähtee klo 18 ja sunnuntai-ilta-päiväksi on myös tarjolla retkimahdollisuus.Te voitte olla itse vaikuttamassa, millainenretki tehdään. Ilmoittautumislomakkeessaon kolme vaihtoehtoa, joista eniten toivot-tu toteutetaan, mikäli lähtijöitä on vähintään20 henkilöä.

Lämpimästi tervetuloa Talvipäiville!

mi sabate matene je la 7.42, æar el la fervojastacio estos aranøata bustransporto al lahotelo. Sabate antaýtagmeze eblas parto-preni la gvidatan viziton en la ekspozicioArktikum. Dimanæe posttagmeze ni ofertasekskursojn al kelkaj laponiaj vidinda¼oj. Vimem povas proponi, kiun ekskurson ni efek-tivigos. En la aliøilo estas tri alternativoj,el kiuj la plej dezirata estos aranøata, se laekskursantoj estas pli ol 20.

Bonvolu sendi la aliøilon al: Suomenesperantoliitto ry, Siltasaarenkatu 15 C 65,FIN-00530 Helsinki.

Ni kore bonvenigas Vin al la Vintraj Tagojen Rovaniemi!

Page 18: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

18

Asocioj

Mi aliøas al la Vintraj Tagojen Rovaniemi 18.-19.3.2000.Nomo: ______________________________Adreso:____________________________________Tel/Fax: _____________________________Retpoþto: ____________________________Aliøkotizo:øis la 15.1. 60 mk qøis la 29.2. 90 mk qposte 120 mk qDuonpage al membroj de FEJO kaj Steleto.Sen aliøkotizo la unuafojaj partoprenantoj,eksterlandaj gastoj kaj infanoj.Mi mendas la tranokto- kaj manøopaketon 370/490 mk/persono (infanoj 4-11-j 200 mk, malpliol 4-j. senpage) q(La paketo inkludas tranokton en 2/1-lita æam-bro, sab. lunæon, ptm. kafon, vespermanøon,dim. matenan saýnon, matenmanøon, lunæon)Mi mendas manøopaketon sen tranokto190/100 mk/persono qMi mendas aldone:Matenmanøon sabate 30/15 mk qEkskurson al Arktikumsabate matene 60/30 mk qMi alvenas al Rovaniemi per nokta trajno kajvolas havi bustransporton al la hotelo qMi volus partopreni dimanæe ptm. la sekvanekskurson: (pago nur post la konfirmo)Ekskurso al la oficejo de Kristnaska avokaj al la amuzejo Santapark 140/70 mk qEkskurso al boaca bieno kun laponia ceremo-nio (inkl. kafoservado) 140/70 mk qEkskurso al la Regno de Kampsuherra(inkl. pasporto, þamana bapto, prezento delaponiaj legendoj fare de la verkisto OivaArvola) 200/100 mk qDeziroj koncerne tranokton kaj manøojn:____________________________________Pagoj al la konto: EAF, Leonia 800017-230825.

Muutokset ja lisäykset osoitteistoon AimoRantaselle, PL 2, 40801 Vaajakoski, [email protected] mieluummin kir-jallisena.Suomen Esperantoliiton paikallisyhdistyksettoimivat:w Helsingissä: Helsingin Esperantoseura /Esperanto-klubo de Helsinki,Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki.: Sakari Kauppinen, [email protected] Iisalmessa: Iisalmen Esperantoklubi /Esperantoklubo de Iisalmi, (Onni Kauppinen)Uudispihantie 298, 74100 Iisalmiw Jyväskylässä: Jyväskylän Esperantokerho /Esperantoklubo de Jyväskylä, (Aimo Rantanen)PL 2, 40801 Vaajakoski ( (014) 261 438: [email protected] Lahdessa: Lahden Esperantokerho /Esperantoklubo de Lahti, (Martti Pennanen)Kalliomaankatu 10, 15150 Lahti.: [email protected] Mikkelissä: Mikkelin Esperantokerho /Esperantoklubo de Mikkeli, (Elli Husso)Porrassalmenkatu 27 B 51, 50100 Mikkeli.w Oulussa: Oulun Esperantoseura /Esperantosocieto de Oulu, (Allan Mehtonen)Valtatie 6-8 B 15, 90500 Ouluw Salossa: Salon Esperantokerho / Esperanto-klubo de Salo (Matti Wallius) Eräpolku 1,25130 Muurla : [email protected] Tampereella: Esperantoseura Antaýen /Esperantosocieto Antaýen, (Jukka Laaksonen)Uudenkylänkuja 2 B 11, 33530 Tampere.( (050) 5829 248 : [email protected] Turussa: Turun Esperanto-yhdistys ry. /Esperanto-societo en Turku, (Tiina Oittinen)Puutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku.: [email protected] Lappeenrannassa esperanton harrastajilla eiole järjestöä, vaan “esperantoryhmä”, jolle voilähettää postia osoitteeseen (Irja Miettinen)Esperantogrupo de Lappeenranta, Yrjönkatu6-8 A 1, 53600 Lappeenranta.

Suomen esperantoliitonjäsenjärjestöt

Page 19: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

19

Asocioj

La estraro kunvenisLa estraro de Esperanto-Asocio de Finnlandokunvenis la 9-an de oktobro 1999 en Helsinki.Æeestis æiuj estraranoj kaj vicestraranoj kromKimmo Hakala, Jukka Pietiläinen kaj AnnaRitamäki. La kunveno daýris 3 horojn 30 minu-tojn.

– Jukka Laaksonen donis la tekston de la rezo-lucio sendita de EAF kaj Germana Esperanto-Asocio dum la UK en Berlino al la arkivo de laasocio.

– La estraro informiøis, ke en Taivalkoskiokazas du kursoj dum la aýtuno. Ilin gvidas s-ino Aini Vääräniemi. La semajnfinan kurson deRiitta Hämäläinen en la laborista instituto deHelsinki partoprenis 17 gelernantoj.

– La estraro decidis la sekvajn vendoprezojnpor libroj en la oficejo: Proverbaro kolektita deErkki Röntynen 87 mk, Lando malekzista,poemoj de Edith Södergran tradukitaj de SabiraStåhlberg 50 mk, Balado de la luno kaj cervode Ljubomir Trifoncovski 30 mk.

– La estraro decidis øiri 500 mk al la kontode Esperanto-societo en Turku pro bona helpoen la aranøado de la Aýtunaj tagoj. La finkalku-lo de la Aýtunaj tagoj ankoraý ne pretis, sed larezulto estas pozitiva.

– La estraro decidis aranøi la seminarion priinformado 13.-14.11. en Kristana instituto (Jy-väskylä), kie la popersona kosto estos æ. 200 mk.La aranøo komenciøos la sabaton 13.11. je 11.00kaj finiøos la dimanæon je 15.30.

– La estraro decidis aranøi la Vintrajn tagojn(18.-19.3.2000 en Rovaniemi) en hotelo Oppi-poika laý la farita oferto. La aliøkotizo estos 60

w Sokeiden esperanto-yhdistys Steleto. (RitvaSabelli) Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki.: [email protected], 7 (09) 660 651Useiden paikkakuntien puhelinluettelosta haku-sanan “Esperanto” kohdalta löytyy paikallistenharrastajien puhelinnumeroita.

Lisäksi Suomen Esperantoliittoon kuuluuw Suomen opettajien esperantoliitto, Jykyrintie3, 69440 Lestijärvi. :[email protected] ( (06) 8637 351w Suomen nuorten Esperantoliitto / FinnlandaEsperantista Junulara Organizo (FEJO)Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki

mk øis 15.1.2000, 90 mk øis 29.2. kaj 120 mkposte kaj surloke. Duonon pagos ordinarajmembroj de FEJO kaj Steletoanoj. Senpagealiøos eksterlandanoj, unuafojaj partoprenantoj,neesperantistaj kunuloj de partoprenantoj kajinfanoj. Jukka Laaksonen sendos informleteronpri la aranøo al Norvegio, Svedio kaj Rusio. Laasocio akceptos unu partoprenanton el Mur-mansk kovrante æiujn kostojn. Pekka Välimäkiel Enontekiö respondis pozitive koncerne kun-laboron pri la programo de la Vintraj tagoj (Ba-rentsregiona kunlaboro, virtuala lernejo).

– Okazis nenio vere nova en preparoj desomera kurso en Valamo (3.-7.7.2000) post laantaýa estrara kunsido. La kurso aperis en labroþuro de la civitana instituto.

– Seija Kettunen klarigis la ofertojn, kiujn þiricevis por Aýtunaj tagoj 2000 el kelkaj institu-toj en la regiono de Häme. Seija Kettunen daýri-gos laboron, unuavice kun kristana instituto deIitti.

– Jukka Laaksonen donis liston de libroj kajrevuoj, kiujn Rein Saag el Viljandi forvendos.Kopioj de la listo estis faritaj por Ritva Sabelli,Anna-Liisa Heikkinen kaj Päivi Saarinen, kiujposte renkontos por studi la liston el la vidpunk-to de EAF kaj øia biblioteko. Ili ankaý havasrajton kontakti Rein Saag por havigi al la asocioelektitajn titolojn.

– La estraro decidis, ke la abonkotizo de Espe-rantolehti restas la antaýa 80 mk por la jaro2000. Por anoj de membrokluboj øi kostas 60mk, por kluboj, kiuj abonas al æiu membro øiestas 55 mk po membro. Al Baltio la kotizoestas 60 mk. La jara kotizo de individuaj mem-

Page 20: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

20

Asocioj

broj de EAF (100 mk en 1999) inkluzivas laabonon de Esperantolehti.

– Germain Pirlot sendis leteron kun materialopor informi eýroparlamentanojn. La estraro nevidis eblecon fari multon øuste nun.

– La estraro decidis ne partopreni en reta mer-kato de gazetoj, kiun organizos Lehtimarket.

– Anna-Liisa Ali-Simola lasis al la arkivo deEAF la librokatalogon de la ekspozicio en labiblioteko de Turku (30.8.-11.9. æefa konstrua¼okaj oktobre en la filialo de Runosmäki). La eks-pozicio nomiøis Maailmankirjallisuutta esperan-toksi – Eepoksia, sankaritaruja ja antologioita.

– En Helsinki la loka klubo partoprenis en laokaza¼o “Harrastamisen intohimo“ pro jubileajaro de popolkleriga laboro en Itäkeskus.

– La estraro decidis havigi al la asocio pliajnkovertojn.

La estraro kunvenis en Jyväskylä la 14-an denovembro. Partoprenis æiuj estraranoj kaj vic-estrarnoj krom Kimmo Hakala, Anna Ritamäkikaj Anna-Liisa Ali-Simola.

La estraro akceptis la aæeton de nova sofo porla oficejo.

La estraro decidis kelkajn aferojn surbaze dediskutoj de la informa seminario. La estraronomis laborgrupojn por planado de nova pros-pekto pri Esperanto, laborgrupon pri informadokaj pri publikaj reagoj.

La estraro decidis komenci libroservon enmalgranda formo. La informoj pri aboneblaj lib-roj aperos en Esperantolehti kun formulado porabonoj.

La sekva kunsido de la estraro okazos en Hel-sinki la 15-an de januaro.

Antaýenille uusipuheenjohtajavuodeksi 2000Esperantoseura Antaýen valitsi vaalikokouk-sessaan 15.11.1999 uudeksi puheenjohtajaksiRainer Arvolan. Hän on 1970-luvun alussa ol-lut pari vuotta puheenjohtajana. Jukka Laakso-nen halusi 20 vuoden jälkeen jättää puheenjoh-tajuuden, hänet valittiin hallituksen jäseneksi.

Myös monivuotinen hallituksen jäsen LauriHäkli halusi vapautuksen hallituksen jäsenyy-destä, samoin kuin Markku Saastamoinen, hei-dät valittiin tilintarkastajaksi ja varatilintarkas-tajaksi.

Antaýenin hallitus on kokonaisuudessaan seu-raava.

Puheenjohtaja: Rainer Arvola.Jäsenet: Jukka Laaksonen ja Veli Hämäläinen

sekä Sylvia Hämäläinen ja Lauri Liukkonen.Varajäsenet: Pentti Järvinen, Hilkka Järvinen,

Terhi Laaksonen ja Anja Karkiainen.Tilintarkastajat: Erkki Kemppainen ja Lauri

Häkli.

Varatilitarkastajat: Markku Saastamoinen jaPentti Anttola.Esperanto-klubo de LahtiLa estraro por la jaro 2000

Esa Lång, prez., tel. 03-735 2723.Martti Pennanen, sekretario, tel. 03-733 3288.Soili Salminen, kasisto.Estraranoj: Hilkka Galle, Matti Soikkeli, Rau-

ni Soikkeli. Adreso de la klubo estas la samakiel tiu de Martti Pennanen.Jarkunveno/Juleto okazis en kampara etoso æeBörje Eriksson. Ni manøis rizkaæon, trinkisglögi-trinka¼on kaj kafon kun baka¼oj. Menci-indas ankaý ke esperantlingvaj kristnaskajkantoj sonis bele. Kunekantis la partoprenintojkaj solkantis Leo Teräntö.

Sabate 29.1.00 okazos tradicia Supo-tago denia klubo. Krom manøi supon, ni povos tiampagi al kasisto kluban kotizon kaj abonon deE-lehti. Kaj kompreneble aýdi kaj paroli Espe-ranton. Bonvenon kiu ajn esperantisto.

Esa Lång

Page 21: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

21

Yhdistystoiminta

Talvi- ja syyspäivätSuomen esperantoliiton vuosittaiset päätapahtumat

Vastauksena Jukka Vaijärven kirjoitukseen(E-lehti 3/99) ja tiedoksi kaikille lehtemmelukijoille on varmaankin paikallaan kertoaperiaatteista, joista liiton kahden päätapah-tuman ohjelmat koostuvat. Olen toiminut lii-ton hallituksessa vuodesta 1996 lähtien vas-tuualueenani vuosittaiset tapahtumat. Olem-me työryhmäni kanssa suunnitelleet ja to-teuttaneet useimmat tapahtumat seuraavi-en hallituksessa päätettyjen linjojen mukai-sesti:

Talvipäivät maaliskuussa keskittyvät lii-ton vuosikokouksen ympärille laadittavaanohjelmaan, joka sisältää vuosikokouksen li-säksi jäsenjärjestöjen kokouksia ja muutaajankohtaista ja paikallista ohjelmaa. Tapah-tumapaikka valitaan niin, että kaikilla onmahdollisuus saapua sinne julkisilla kulku-neuvoilla. Usein talvipäivät pidetäänkin sii-tä syystä kaupungeissa.

Syyspäivät syys-lokakuussa on vapaa-muotoisempi tapaaminen, johon sisällyte-tään esperanton kieleen ja/tai esperantoliik-keeseen liittyvää ohjelmaa sekä muita aihei-ta pääasiassa esperantoksi. Viime vuosinasyyspäivien ohjelmassa on ollut aina jonkunmaamme merkittävän esperantoveteraaninesittely. Näin olemme saaneet lisätietoa mm.Joel Vilkistä, Joh. Edv. Leppäkoskesta jaYrjö Väisälästä. Paikaksi pyritään valitse-maan rentouttava ja edullinen kohde, jottamahdollisimman moni voisi osallistua ta-pahtumaan.

Tapahtumia ideoi kanssani suunnittelu-ryhmä, jossa on edustaja Helsingin, Turun,Tampereen ja Lahden kerhoista sekä ainakulloisenkin paikkakunnan edustaja, joskohdepaikkakunnalta esperanton harrasta-jia löytyy. Tapahtuman voi järjestää myöspaikkakunnan oma esperantoyhdistys ja sil-loin yhdistyksellä on mahdollisuus suunni-tella ja toteuttaa ohjelma omin voimin jasaada mahdollisesta tuotosta myös omaosuutensa. Molemmissa tapahtumissa ontärkeää, että ohjelma on kiinnostava ja ettäniissä on mahdollista puhua ja kuulla espe-ranton kieltä, tavata tuttuja ja solmia uusiatuttavuuksia. Ensi kertaa mukana olevientulisi olla jokaisessa tapahtumassa kunnia-vieraita.

Tapahtumista tiedottaminen jäsenistölletapahtuu Esperantolehden välityksellä. On-gelmana on ollut usein heikko, lähes olema-ton tiedottaminen tapahtumapaikkakunnanja valtakunnan viestimille. Toivottavasti tä-hän saadaan korjausta tulevaisuudessa, sil-lä liiton hallitus on esittänyt oman työryh-män perustamista tähän tehtävään.

Olen todella kiitollinen kaikista tapahtu-mapaikkoihin ja tapahtumien sisältöön liit-tyvistä ehdotuksista sekä osanottajien suo-rasta palautteesta.

YhteistyöterveisinSeija Kettunen, Keihäsmiehenkatu 3,40630 Jyväskylä, puh. (014) 254 609

e-mail: [email protected]

Page 22: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

22

Kielinurkka

KäytännölliseSTI – praktikEEsperanton kielen e-pääte on monikäyttöi-nen. Ensimmäiseksi siitä yleensä opitaan,että se on adverbin pääte ja ilmaisee paik-kaa, aikaa tai tapaa:

eksterlande ulkomailla, æi-matene tänäaamuna, vendrede perjantaina, trajne junalla

Otetaanpa väliin sananlasku: Kiu sidas troalte ne sidas sekure – se joka istuu liian kor-kealla ei istu turvallisesti.

E-päätteistä muotoa voi käyttää myös as-teen ja määrän ilmaisijana:

sufiæe granda riittävän suuri, melko suu-ri; relative malgranda verrattain pieni, mel-ko pieni; tute sama aivan sama; infane naivalapsellisen hyväuskoinen; neøe blanka lumi-valkoinenE-päätteen voi lisätä eri sanaluokkien sanoi-hin kuten prepositioihin, lukusanoihin, kiel-ten nimiin, verbeihin, kysyviin sanoihin,substantiiveihin ja adjektiiveihin:

kune yhdessä, apude vieressä *unue ensimmäiseksi, kvine viidenneksifinne = en finna lingvo = en la finna **skribe kirjallisesti, kiomope miten isolla

joukolla, kiomoble monenkokertaisesti,nokte yöllä, piede jalan, sekrete salaa,sincere vilpittömästi

* Vertaa käyttöä: Þi iris kun Petro Hänmeni P:n mukaan/kanssa. Ili iris kune Hemenivät yhdessä.

Li sidis apud bela knabino. Hän istui kau-niin tytön vieressä. Apude sidis bela knab-ino. Vieressä istui kaunis tyttö.

** Li skribas finne. Hän kirjoittaa suo-meksi. La aliaj tradukas Esperanten. Muutkääntävät esperantoksi.

Hankala tapaus suomalaiselle on muistaaettä e-päätettä käytetään tälläkin tavalla:

Estas varme. On lämmintä. Estis agrablerevidi vin. Oli mukava tavata taas. Iøis dan-øere (tilanne) kävi vaaralliseksi. La vinogustis amare. Viini maistui katkeralta. Estasvere ke... On totta että...

Ja taas sananlasku: Pli bone perdi mononol amikon. Parempi menettää rahat kuin ys-tävä. Useimmiten näissä on predikaattinaesti-verbi, ja e-päätteistä lauseenjäsentä sa-notaan predikatiiviksi. Sananlaskussa esti-verbi ei näy mutta on ajatuksena mukana.

E-pääte pyrkii tarpeettomastikin leviä-mään, esimerkiksi sanoihin nun(e) nykyään,tiel(e) sillä tavalla, tuj(e) heti, viipymättä,¼us(e) äskettäin, baldaý(e) piakkoin, muttakielenhoitajat De Vleminck ja Van Dammesuosittelevat että käyttäisimme näitä perus-adverbeja e:ttöminä. Kuitenkin Z. itse onjossain käyttänyt sanontaa iele tiele joten-kuten. (On paljon muitakin adverbeja jotkaeivät lopu e:hen, ja sehän tässä sekoittaa,kun ihmisen pää haluaisi kaiken olevan sa-man kaavan mukaan, eikä esimerkiksi sarjahodiaý, morgaý, hieraý yms. siihen sovi.)Esperantossa on käteviä sulautumia, jotkaovat lyhyempiä kuin samamerkityksinen il-maisu erillisinä sanoina:

senpene vaivatta (sen peno), senpage il-maiseksi, sencele päämäärättömästi, mia-opinie minun mielestäni, æiuokaze joka ta-pauksessa, kelkfoje joskus, jonkun kerran,kiamaniere t. kiumaniere millä tavalla, kon-traývole vastentahtoisesti, laýordone käs-kystä, surbruste* rinnassa, vaatteen rinta-

Page 23: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

23

Kielinurkka

E S P E R A N T O L E H T Iilmestyy vuonnaaperas dum la jaroNro Deadline/ Ilmestyy/

limdato aperas1 15.1 1.22 15.3 1.43 15.5 1.64 15.7 1.85 15.9 1.106 15.11 1.12Avustajien toivotaan noudattavan edel-lä esitettyjä aikoja. La redakcio esper-as, ke helpantoj atentu la datojn supre.IlmoitushinnatUlkopuolisetmainostajat: Jäsenet:1/1 sivu 600 mk 1/1 sivu 300 mk½ sivua 400 mk ½ sivua 200 mk1/4 sivua 250 mk 1/4 sivua 125 mk

2000

muksessa, survoje matkalla jonnekin, vidal-vide (vid-al-vide) vastapäätä, vizaøaltere(vizaø-al-tere) rähmällään, nokallaan, øis-genue en akvo polvia myöten vedessä.

* Metu vian nomþildon surbrusten! Pan-kaa nimilappunne rintaanne! (kokouksessa,kongressissa).Seuraavanlaiset sanonnat tuntuvat viralli-semman kielen kuvioilta:

danke al li/ danke lin hänen ansiostaan*proprainiciate omasta aloitteesta(an)responde vian leteron / responde al via

letero vastauksena kirjeeseennekoncerne tiun problemon tuon ongelman

suhteen/ mitä tuohon ongelmaan tuleeNi estis 40, inkluzive la infanojn. ... mu-

kaanlukien lapset.ekskluzive por privata uzo vain yksityis-

käyttöönspite æiujn argumentojn kaikista peruste-

luista huolimattaspite al/de la uragano rajumyrskystä huo-

limatta* Van Damme ja De Vleminck eivät suo-

sittele muotoa dank’ al, jota kuitenkin useinkäytetään.Ensi kerralla jatkan e-päätteen käytöstäpartisiipeissa ja niillä tehdyissä lauseenly-hennyksissä. Tässä vain esimakuna:

Dirite, farite. Sanottu ja tehty.Feliæo venas neatendite. Onni tulee odot-

tamatta.Jutun pohjana olen käyttänyt mm. MattiLahtisen muistiinpanoja ja Erkki RöntysenProverbaroa PIVin, PAGin ja ABC-Grama-

tikon lisäksi. Toivottavasti jokin näistä toi-votuksista sopii vuodenloppuusi: Moderemanøu kaj ne tro drinku! Syö kohtuullises-ti äläkä ryypiskele! Plene øuu la øojojn dela sezono! Nauti vuodenvaihteen iloista täy-sin rinnoin! La jaron 2000 trankvile atendu!Odota vuotta 2000 hätääntymättä/rauhalli-sesti!

Eterne kaj esperplene [email protected]

Page 24: ESPERANTOLEHTI · 2020. 12. 2. · ˘u Esperanto havos signifon en la ko-mencanta jarcento/jarmilo? Evidente nur, se ni esperantistoj sukcesos konvinkigi per iu aý alia maniero sufiæan

24

2------------------

Pica-Paino Oy, Jyväskylä 1999

Seuraava numero w Venonta NumeroSeuraava lehti ilmestyy 1.2.2000. Jutut 15.1 mennessä Aimo Rantaselle, PL 2, 40801 Vaajakoski,puh (014) 261 438. Venonta numero aperos 1.2.2000. Artikoloj øis 15.1. al Aimo Rantanen, adr:PL 2, FIN-40801 Vaajakoski, tel. (014) 261 438.

Palautusosoite: EsperantoliittoSiltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki

n

Esperantolehden yhteyskorttiLahjatilaus _ / _ _ alkaen.Lahjatilauksen saajan nimi ja osoite:_______________________________________________________________________________________________________________________________________(Lahjatilauksen maksajan nimi ja os. kortin alaosaan)Tilaukseni päättyy _ / _ _.(Osoitetarra kortin alaosaan)Osoitteeni muuttuu _ / _ _ alkaen.(Osoitetarra kortin alaosaan)Uusi osoitteeni on:_______________________________________________________________________________________________________________________________________Kestotilaus _ / _ _ alkaen.Tilaus _ / _ _ alkaen.Tilaajan, kestotilaajan tai lahjatilauksen maksajan nimija osoite. Osoitetarran paikka:

_______________________________________________________________________________________________________________________________________

Posti-merkki

Suomenesperantoliitto ry./SihteeriSiltasaarenkatu 15 C 6500530 Helsinki

#