ethisch bankieren in de praktijk - vvsg mondiaal beleid... · 2019. 2. 25. · actua:...
TRANSCRIPT
Ethisch bankieren in de praktijk
Antwerpen, 24 januari 2019
VVSG -VVSG -
PROGRAMMA
09.00 - 09:30 onthaal met koffie
09.30 - 9.40 wettelijk kader (Ben Gilot, VVSG)
09.40 - 11.00 Ethibel
11.00 - 11.15 koffiepauze
11.15 - 12.15 FairFin
12.15 - 12.45 Nazareth aan het woord
12.45 - 13.30 netwerkmoment met broodjes
2 - 24-1-2019
VVSG -VVSG -
Wettelijk kader: vroeger
• Er was eens
• Art. 33 KB van ARGC van 2.8.1990: “De beleggingen mogen slechts
verricht worden in effecten uitgegeven door openbare of privé-
instellingen van Belgisch recht, of in deelnemingen bij genoemde
instellingen. De voorwaarden waaraan de beleggingen bij privé-
instellingen worden onderworpen, worden door Ons vastgesteld,”
• KB provinciale comptabiliteit: Artikel 31 van het koninklijk besluit op
de provinciale comptabiliteit legt op dat de beschikbare
provinciegelden slechts bij financiële instellingen erkend door de
Commissie voor Bank en Financiewezen worden belegd via
plaatsingen waarbij minstens het kapitaal wordt gewaarborgd.
3 - 24-1-2019
VVSG -VVSG -
Wettelijk kader: NU
• Geen normen
• Wel principes
• Behoorlijk bestuur
• → Beperkt risico
• → 100% kapitaalsgarantie?
4 - 24-1-2019
VVSG -VVSG -5 - 24-1-2019
VVSG -VVSG -
Bevoegdheden
• Looptijd
• < 1 jaar: financieel directeur
• > 1 jaar: Raad, delegeerbaar
• Kader? Rapportering?
6 - 24-1-2019
VVSGInvesteren in duurzaamheid
Introductie
8
Investeren in duurzaamheid
9
Duurzaamheid
Een definitie ?
Evolutie: van niche naar mainstream
Duurzaam sparen en beleggen in België
Duurzaam beleggen
Terminologie
Strategieën
Wat zijn de mogelijkheden?
Duurzaamheidsdata
Lokale overheden
Ambities: visie
Wat kan jouw stad of gemeente doen?
Transparantie ID
Aan de slag
Accenten
Klimaatvriendelijk investeren
SDG’s
Screenings
Actua: Febelfin-norm
Wat is duurzaamheid?
Duurzaam beleggen, een definitie
“Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van
het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun
eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”.
VN-commissie Brundtland, 1987
Our common future
“Yet in the end, sustainable development is not a fixed state of harmony,
but rather a process of change in which the exploitation of resources, the
direction of investments, the orientation of technological development, and
institutional change are made consistent with future as well as present
needs”. (art. I,3)
11
Duurzaamheid en financiën
https://www.youtube.com/watch?time_continue=75&v=CqN9Jds9I0k
12
Mini-experiment13
Evolutie: van niche naar mainstream14
Bron: NN Investment Partners, “Op weg naar een duurzaam leven”, juni 2018.
Evolutie: van niche naar mainstream15
Bron: NN Investment Partners, “Op weg naar een duurzaam leven”, juni 2018.
Duurzaamheid
16
Idealistisch, onpraktisch en naïef17
Ik wil geen rendement verliezen18
• Metastudie van 2015, Oxford universiteit
• Duurzame bedrijven tonen betere resultaten
en zijn minder risicovol.
• Ofwel een positief effect;
ofwel een niet-negatief effect (=ethisch
beleggen rendeert niet slechter).
Ik wil geen rendement verliezen
19
https://youtu.be/fno1QIuA6EQ
Duurzaam of marketing?20
Evolutie duurzaam beleggen in België
Evolutie duurzaam beleggen in België
22
Evolutie duurzaam sparen in België
Evolutie duurzaam sparen in België
Duurzaam beleggen
Duurzaam beleggen
Waarden / Visie
Duurzaamheid / Financiële argumenten
Duurzaam beleggen: terminologie
• Socially Responsible Investing (SRI)
• Environment, Social and Governance (ESG)
• Corporate Social Responsibility (CSR)
• Dataprovider
Wat zijn de mogelijkheden?
28
Ik wil niet dat mijn geld geïnvesteerd
wordt in bepaalde producten of
praktijkenUitsluiting
Wat zijn de mogelijkheden: Uitsluiting29
Wat zijn de mogelijkheden?
30
Ik wil niet dat mijn geld geïnvesteerd
wordt in bepaalde producten of
praktijkenUitsluiting
Ik wil bedrijven belonen die
vooruitstrevend en innovatief zijn. Best in Class
Wat zijn de mogelijkheden: Best in Class31
Wat zijn de mogelijkheden?
32
Ik wil niet dat mijn geld geïnvesteerd
wordt in bepaalde producten of
praktijkenUitsluiting
Ik wil bedrijven belonen die
vooruitstrevend en innovatief zijn. Best in Class
Ik wil zeggenschap en wil een bedrijf
aanspreken om wat anders moet. Engagement
Wat zijn de mogelijkheden: Engagement33
Wat zijn de mogelijkheden?
34
Ik wil niet dat mijn geld geïnvesteerd
wordt in bepaalde producten of
praktijkenUitsluiting
Ik wil bedrijven belonen die
vooruitstrevend en innovatief zijn. Best in Class
Ik wil zeggenschap en wil een bedrijf
aanspreken om wat anders moet. Engagement
Ik wil concrete veranderingen en
resultaten. Impact Investeren
Wat zijn de mogelijkheden: Impact Investeren35
Wat zijn de mogelijkheden?36
Ik wil niet dat mijn geld geïnvesteerd
wordt in bepaalde producten of
praktijkenUitsluiting
Ik wil investeren in iets zeer specifiek. Thematische fondsen
Ik wil bedrijven belonen die
vooruitstrevend en innovatief zijn. Best in Class
Ik wil zeggenschap en wil een bedrijf
aanspreken om wat anders moet. Engagement
Ik wil concrete veranderingen en
resultaten. Impact Investeren
Wat zijn de mogelijkheden: Thematische Fondsen37
Wat zijn de mogelijkheden
38
Duurzaamheidsdata
39
• (Duurzaamheids)rapporten van bedrijf
• Rapporten van NGO’s
• Media-berichtgeving
Lokale overheden
Lokale overheden: Ambities
Art. 2 Gemeentedecreet: De gemeenten en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn beogen om op
het lokale niveau duurzaam bij te dragen aan het welzijn van de burgers en
verzekeren een burgernabije, democratische, transparante en doelmatige uitoefening
van hun bevoegdheden.
41
Pioniers42
43
• Bank(en) / Financiële partner(s)
• Eigen reserves / investeringen
• Pensioenfonds
• Intercommunalen
! Transparantie! Langetermijnvisie
Wat kan jouw stad of gemeente doen?
Pensioenfonds
44
Transparantie ID
45
Voorwaarden
• Visie & engagement o Over financiële transparantie o Over duurzame financiën
• Duidelijke communicatie naar burgerso Opvraagbaaro Op de website en op fysieke plaatseno Publiek toegankelijk
• Aanspreekpunt o Voor burgerso Vragen / opmerkingen / bedenkingen worden gedocumenteerdo Opvraagbaar bij monitoring
Transparantie ID
46
Financiële transparantie
• Bereidheid om financiële criteria èn maatschappelijke criteria in overweging te nemen.
• Bank(en) en financiële partner(s)o Visie & selectieo Zichtrekening – korte termijnrekening – lange termijnrekening
• Duurzame fondsen o %o Evolutie
• Verantwoordelijke vertegenwoordiging
• Investeringen, kredieten en leningen
• Pensioengelden
Transparantie ID
47
Maatschappelijke transparantie
• Noord-Zuid
• Steunen van (sociale en/of ecologische) burgerinitiatieven vb. rond armoede, handicap, migratie, …
• Circulaire economie
• Lokale duurzame initiatieven
• Netwerken vb. Burgemeesterconvenant, SDG pilootgemeenten, …
Transparantie ID
48
Praktisch:
• Duurzaam engagement doortrekken in financiën
• Afbakening o.b.v. sociaaleconomische clusterso Kleine gemeenten
o Middelgrote gemeenten
o Grote steden
• Jaarlijkse audit door Forum ETHIBEL (evolutie opvolgen)
• Communicatie / visibiliteit / credibiliteit
Accenten
49
✓Klimaatvriendelijk investeren
✓SDG’s
✓Screenings
✓Actua: Febelfin-norm
AccentenKlimaatvriendelijk investeren
Klimaatverandering
51
Beleggingsportefeuille: duurzaamheid
ESG
52
Klimaat in de beleggingsportefeuille
Bron: MSCI ESG Research: “Fossil Fuel, a practical introduction” 53
Terugblik
Bron: Bloomberg 54
Klimaat in de beleggingsportefeuille
55
AccentenSDG’s
Accenten: SDG
57
“The SDG’s also present a tremendous opportunity for investors to
support this global agenda by deploying increasing amounts of capital to
high-impact projects that address these critical societal challenges”.
“However, in order to truly contribute to the achievement of these goals
by 2030, impact investors must raise and direct new capital tot address
these pressing social and environmental problems. (…) A handful of
impact investors have begun to create products, raise capital, and make
new investments that directly target progress towards the SDG’s.
Global Impact Investing Network (GINN), September 2018.
Accenten: SDG
SDG-prospectus
PROFILE
▪ The Fund aims to address global challenges whilst also meeting
clients’ risk-return requirements. The Fund is a multi-asset class
investment vehicle which targets capital growth and positive
social and environmental impact related to selected themes and
United Nations Sustainable Development Goals (SDGs). The
Fund’s mission is to make investments that positively
contribute to selected SDGs primarily, though not exclusively,
through the goods and services that the underlying investee
companies provide.
▪ MAKING IMPACT WHERE IT MATTERS MOST
The Fund will initially focus on investing in funds that are
expected to contribute positively to at least one of the
selected SDGs
The investment team will carefully evaluate financial returns and
impact potential of the underlying investment funds and
companies prior to investing. The Fund will further measure and
report on financial returns and impact achieved on a quarterly
and annual basis.
SDG-prospectus
Selected sustainability themes and SDGs
The Fund will initially focus on investing in funds, that through their
portfolio companies, are expected to positively contribute to at least one of
the four identified sustainability themes and selected SDGs:
1. Basic needs & wellbeing – provision of water, food, energy and
general wellbeing • SDG 3 Good Health and Wellbeing • SDG 6
Clean Water and Sanitation
2. SME Development & Decent work –providing secure and socially
inclusive jobs and working conditions for all • SDG 8 Decent Work
and Economic Growth
3. Climate change & energy transition – limiting GHG emissions
levels by investing in more efficient and resilient companies and
infrastructure • SDG 7 Affordable and Clean Energy
4. Circular Economy– preservation of stocks of natural resources
through efficient and circular use • SDG 12 Responsible
Consumption and Production
Accenten: SDG
AccentenScreenings
Accenten: Portefeuillescreening
63
* Dit is gebaseerd op het aantal bedrijven/posities. Dit refereert niet naar de geïnvesteerde bedragen.
18% van de gescreende posities worden uitgesloten
383 posities zijn gescreend
Alcohol; 4%
Gokspelen; 2%
Pornografie; 0%
Tabak; 2%
Dierenwelzijn; 11%
GGO’s; 15%
Bewapening; 12%Gevaarlijke
Chemicaliën; 18%
Fossiele Brandstoffen; 6%
Kernenergie; 29%
Accenten: Portefeuillescreening
64
Controversiële wapens
Onderneming Land
Dassault Aviation Frankrijk
Safran Frankrijk
Thales Frankrijk
Babcock International Group Groot Brittannië
BAE Systems Groot Brittannië
Rolls-Royce Holdings Groot Brittannië
Tata Power India
Singapore Technologies
Engineering Singapore
Fluor Corporation Verenigde Staten
Honeywell International Verenigde Staten
Jacobs Engineering Group Verenigde Staten
Boeing Verenigde Staten
Huntington Ingalls Industries Verenigde Staten
Harris Verenigde Staten
United Technologies Verenigde Staten
Northrop Grumman Verenigde Staten
Raytheon Verenigde Staten
• Uitsluiting van controversiële wapens (89)
• Verschil in definitie tussen AM en ESG data leverancier (12):
– Database traceert alle ondernemingen betrokken bij de productie van kernwapens
– AM maakt uitzondering voor ondernemingen die kernwapens produceren en uitsluitend leveren aan
NAVO-strijdkrachten en landen die het Non-proliferatieverdrag ondertekend hebben
• Verschil in beschikbare data (5)
Fluor Corp., Honeywell Int. en Huntington
Ingalls Ind. hebben een
gemeenschappelijke onderneming
“Savannah River Nuclear Solutions”. Een
onderneming die voor de Amerikaanse
overheid o.a. tritium produceert, een
belangrijk component voor kernwapens.
Tata Power produceert voor het Indiase
leger “Pinaka” racketlanceringssystemen.
Dit is een “Multiple Launch Rocket
System” dat ook voor clustermunitie kan
gebruikt worden.
AccentenActua: Febelfinnorm
Actua: Febelfin-norm
66
En nu? Aan de slag!
❑ Definieer
❑ Ga pragmatisch van start
❑ Overleg
Combineer duurzaamheid met financieel realisme!
67
68
VVSG -VVSG -
KOFFIEPAUZE
69 - 24-1-2019
Mensen en organisaties
stimuleren
duurzaam omgaan met geldSensibiliseren
rol van geld en het financieel systeem
Het financieel systeem veranderen
bankwijzer.be
fairfin.be
Case Study : Ugent
gofossilfree.org/divestment
350.org
2013: Duurzaamheidsvisie
2016: Herziening beleggingsportefeuille Nieuw kader voor de beleggingsportefeuilles
Aantal portefeuillebeheerders uitbreiden van 3 naar 5
Verduurzamen van de beleggingsportefeuilles
10% in eigen beheer
2017: DivestmentStand van zaken beleggingsportefeuille
Nieuwe duurzaamheids ambitie: divestment uit fossiele energie
KBC SRI divest grotendeels uit fossiel
2018: Candriam Fund Sustainable European Equities Fossil Free
2019:Reactie derde fondsbeheeder
Twee bijkomende fondsbeheerders
Historiek
Waarom?
In lijn met de duurzaamheidsvisie UGentvoor een toekomst die ecologisch, sociaal en economisch duurzaam is
Ecologischinperken uitstoot van broeikasgassen en dus ontginning van fossiele brandstoffen
Economischcarbon bubble
Maar: best mogelijke rendement te halen blijft primair duurzame investeringen presteren financieel even goed qua rendement ten opzichte van de klassieke aanpak
ambitieniveau
Beleggen in fondsen
ongewijzigd
(specifiek via de 10%)
Rendements-verwachtingongewijzigd
(benchmarks)
Actieve dis-investment
Actieve investment
hernieuwbare en
duurzame energie
Interne en externe
audits van de fondsen
Duurzaamheid portefeuille-beheerder
1. Ethische uitsluitingen :
• 10 principes van Global Compact schenden
• omstreden activiteiten (wapens, autoritaire regimes,
tabak, pornografie, bont en leer, kansspelen)
2. fossil free
• bedrijven op de Carbon Underground 200
• bedrijven met fossiele brandstofreserves
• bedrijven die zoeken naar kolen, olie en gas of
ze boven halen, behandelen, raffineren of
vervoeren.
• bedrijven die investeren in utilities die fossiele
brandstoffen gebruiken om elektriciteit te
produceren.
3. Uitsluiting van bedrijven met te hoge CO2 afdruk (best-
in-class)
Actieve diestment
ambitieniveau
Insluiting van bedrijven die:
• Groene, hernieuwbare energie als
hoofdactiviteit hebben of er
aantoonbaar naar toe evolueren (wind,
zon, aerothermie, geothermie, hydrothermie,
energie uit oceanen, waterkracht, biomassa en
biogassen)
• Maar ook opslag van energie, circulaire
economie, …
Actieve investment in hernieuwbare en duurzame
energie
ambitieniveau
Case Study : Stad Gent
2004: Eerste versie duurzaamheidsbeleid• Integratie ESG criteria
• Min 30% liquiditeiten op duurzame spaarrekening
2018: strenge duurzaamheidsscreening• maximale afbouw van energieproducenten die
betrokken zijn in fossiele energie
• CO2-impact zo laag mogelijk
• 10 principes van het Global Compact
• Pensioenfonds:
• Tak21 : geleidelijke afbouw
• Tak23: deels: Candriam Fund Sustainable Equities Europe Fossil Free
• Lokaal investeren
= mee produceren, beheren én leveren
• Dividend voor coöperanten
= betere verdeling van lusten en lasten
• Ondersteunen bij energiebesparing
= extra winst voor coöperanten
• Deel opbrengst lokaal herinvesteren
= maatschappelijk rendement
Samenwerking Stad Turnhout– Projectontwikkelaars van windturbines:
• minimum 20% voor participatie van burgers.
– Primeur voor de provincie Antwerpen
– Oost Vlaanderen: Eeklo en Maldegem
– Vlaams Brabant: Leuven
Bedenkingen
• Wat zorgt voor een duurzame toekomst?– Economisch kapitaal vs. natuurlijk & menselijk kapitaal
– Shareholders vs. Stakeholders
• Lange termijn vs. korte termijn horizon
• Reële economie vs. financialisering
• Financiële vs. (nog) niet / extra financiële analyse
• Wat is risico?– Dogma van benchmarks vs. transitie
– Alternatieve benchmarks
• Wat is waarde? – Vandaag vs. toekomst
Regelgeving:• Fiduciare verantwoordelijkheid
• Financiele vs. niet-financiele criteria
– Internalisering van externe kosten
– Meer transparantie (bedrijven, beheerders, investeerders)
– Duidelijke taxonomy (E+S+G)• Standardisering van niet-financiële informatie (cfr. IFRS)
– Fiscale penalisaties wegwerken
– Concurrentie promoten
Investeerders:– Gedetaileeerde duurzaamheidspolitiek
• Geen achterpoortjes en loopholes
• Geen “greenwashing” & “window dressing”
• Betrek stakeholders
• Integreer lokale, duurzame en directe investeringen
Bedenkingen
Communiceer mee• eigen engagement publiek• Oproep om mee te doen• via nieuwsbrief, website, Facebook… • professionele ondersteuning vanuit Greenpeace en FairFin.
Organiseer een infomoment• anderhalf uur : 45 min uitleg, 45 min discussie / vragen• vanaf 20 personen• Geen voorkennis vereist• 150 eur + reiskosten voor organisaties• Projectiemogelijkheid voorzien
Welkom bij de FairFin community!
• Website
• Maandelijks e-zine
• Facebook of Twitter
• Vormingen voor jongeren en volwassenen
• Fiscaal aftrekbare gift vanaf 40 eur
• lid worden voor slechts 20 eur
• vrijwilliger/ambassadeur
• Algemene vergadering
• Raad van bestuur
Vragen?
[email protected]/201.0770
24 januari 2019 VVSG sessies
Duurzaam beleggenin Nazareth
9898Inleiding
✓ Nazareth van A tot Zet = MJP 2014-2019
✓ duurzame gemeente
▪ aandacht voor Noord-Zuidrelaties en fair trade
▪ Pilootgemeente SDG’s
▪ ecologie en klimaat
▪ sociaal beleid
✓ financiële transacties via een ethisch financieel
model
99Algemene uitgangspunten
✓ Duurzaam en ethische gedachte implementeren in
haar financieel kader en in haar relaties met
financiële instellingen
✓ Liquide middelen duurzaam en ethisch gaan
beheren
✓ Vastleggen door de Gemeente- en OCMW-raad
van een regulerend en principieel kader
▪ Beleggingen < 1 jaar = bevoegdheid financieel directeur
100Algemene uitgangspunten
De financiële relaties maximaal oriënteren naar
producten, diensten en instellingen die niet alleen
gericht zijn op financieel rendement maar ook op het
realiseren van sociale, ethische of ecologische
doelstellingen, dus maatschappelijk rendement.
101Beleggingen op korte termijn - doelstellingen
✓ Liquiditeitsbuffer: steeds alle verbintenissen
kunnen nakomen
✓Optimaal beheer op een efficiënte wijze van de
kasvoorraad: rendabiliteit versus risico
✓Maatschappelijk rendement
102Beleggingen op korte termijn - beslissingscriteria
✓Minimale thesaurievoorraad = buffer
✓Maximum op 1 jaar
✓ In euro
✓ Bij overheden en Europese banken
✓ Beperking van het aantal banken, gescreend door
Fairfin of voldoen aan onze selectiecriteria
103Beleggingen op korte termijn - selectiecriteria
✓ Positieve herbeleggingspolitiek
= duurzaam sparen▪ coöperatief ondernemen, cultuur, duurzaam bouwen en wonen,
duurzaam of collectief vervoer en transport, duurzaam ondernemen,
duurzame landbouw en voeding, gezondheid, hernieuwbare energie
en energiebesparing, maatschappelijke innovatieve producten of
diensten, maatschappelijke vernieuwing, mensenrechten-
organisaties, micro-kredieten, natuur en leefmilieu,
ontwikkelingssamenwerking, opvoeding en onderwijs, sociaal of
ecologisch vernieuwende producten, sociale of solidaire economie,
sport, tewerkstelling van kansengroepen, vredesbeweging, welzijn
104Beleggingen op korte termijn - selectiecriteria
✓ Negatieve herbeleggingspolitiek of deontologische
code
= afwijzen van welomschreven controversiële
activiteiten (vb. wapens, tabak, gokspelen,
schadelijke chemicaliën, seksindustrie,…)
105Beleggingen op korte termijn - selectiecriteria
✓ Solidair luik verbonden aan het product
▪ Winstafstand van de spaarder ten voordele van partners
of projecten actief in vorige domeinen
106Limieten
✓Minimale duurzame thesaurievoorraad
▪ gelden die uitstaan in duurzame spaarproducten
▪ minimaal 40% van de beschikbare liquide middelen
(na aftrek van de liquiditeitsbuffer)
▪ financieel directeur kan afwijken van deze limiet, mocht
hij dit nodig achten in het kader van het thesauriebeheer
107Limieten
✓Minimale duurzame thesaurievoorraad
8,5 miljoen euro liquiditeiten op rekeningen
2 miljoen euro liquiditeitsbuffer
6,5 miljoen euro potentieel te beleggen
(40%) 2,6 miljoen euro minimaal duurzaam te beleggen
3,9 miljoen euro evt. ook duurzaam te beleggen
108Producten
✓ Triodos
✓ Van Lanschot
✓ VDK Spaarbank
✓ Andere banken als ze de test van onze
selectiecriteria doorstaan
109Concreet – nota duurzaam beleggen
110Concreet – Raadsbeslissing 7/11/2016
111Concreet – de gekozen formule
✓ Rekening geopend bij VDK Spaarbank
✓ Spaar plus rekening B & O
▪ 100% duurzame spaarrekening
▪ Fondsen op elk moment beschikbaar
▪ Geen beheerskosten
▪ Online beheer▪ https://vdk.be/bedrijven-en-organisaties/sparen-en-beleggen
✓ https://www.vdk.be/over-vdk/duurzaam-bankieren/policy
112Extra info
✓ Ethisch beleggen is voor iedereen
▪ Dirk Coeckelbergh, Siem de Ruijter, Staf Lavergne en
Herwig Peeters
▪ Lannoo Campus, 2016
24 januari 2019 Dank voor uw aandacht