Ethnic Diversity and Culture in EU : France

รศ.ดร. กฤษณา ไวสำ ารวจKrisana Vaisamruat

ความหลากหลายทางเชื้ �อชื้าติ�และว�ฒนธรรมในฝร��งเศส : ดิ�นแดินแห งผู้"#ล$�ภั�ย และการเพิ่��มประชื้ากร

ประเทศฝร��งเศสำ ถื�อเป�นกรณ�พิ�เศษในยุ!โรป ด#านท��เก��ยุวข้#องก�บผู้'#อพิยุพิ

เป�นประเทศเด�ยุวท��เป�นแหล่+งหร�อด�นแดนท��ได#ฉายุาว+า ด�นแดนแห+ง“ผู้'#ล่�-

ภั�ยุ ” Terre d’asile,Terre d’acuail น�บจากศตวรรษท�� 19 การอพิยุพิข้องชาวต+างด#าวเข้#าไปในฝร��งเศสำ เก�ดจากอ�ตราการ

ล่ดล่งข้องประชากร สำ+วนประเทศอ��นๆ เร��มเป3ดร�บผู้'#อพิยุพิในภัายุหล่�ง ประมาณปล่ายุทศวรรษท�� 50 ฝร��งเศสำจ4งเป�นประเทศท��ประกอบด#วยุประชากรหล่ากถื��นแล่ะว�ฒนธรรม หล่อมรวมอยุ'+ในกรอบข้องร�ฐ

ความหลากหลายทางเชื้ �อชื้าติ�และว�ฒนธรรมในฝร��งเศส : ท$�มาและการอพิ่ยพิ่ของผู้"#ใชื้#แรงงาน ( Immigration)การอพิ่ยพิ่จนถึ+งชื้ วงสงครามโลกคร��งท$� 2 เป-นการเคล �อนย#าย

ของ ประชื้ากรจากในย.โรปดิ#วยก�น ติ อมาภัายหล�งร�ฐบาลฝร��งเศสไดิ#เป2ดิร�บผู้"#อพิ่ยพิ่เพิ่ �อติอบสนอง

ผู้"#ขาดิแคลนแรงงาน (ชื้าวโปรติ.เกส สเปน อ�ลจ$เร$ย โมรอคโค ติ"น$เซี$ย และชื้าวอาฟร�ก�นผู้�วดิ5า ) น�บจาก 1975 ฝร��งเศสเป2ดิให#ส�ทธ�ก�บผู้"#ใชื้#แรงงานติ างชื้าติ�น5าครอบคร�วมาพิ่5าน�กอย" ดิ#วย ก อให#เก�ดิการไหลเทของประชื้ากรโลกท$�สาม

ติลอดิทศวรรษท$� 70,80 และ 90 การอพิ่ยพิ่ท5าให#องค7ประกอบชื้าวติ างชื้าติ�ในฝร��งเศสเปล$�ยนไปจากเดิ�มอย างส��นเชื้�ง โดิยม$กล. มประชื้ากรจากโลกท$�สามเพิ่��มข+�นอย างรวดิเร8ว

ความหลากหลายทางเชื้ �อชื้าติ�และว�ฒนธรรมในฝร��งเศส : ท$�มา

ในชื้ วงกลางทศวรรษท$� 70 ประชื้ากรผู้"#อพิ่ยพิ่ม$จ5านวน 1.5 ล#าน เป-นชื้าวย.โรป จ5านวน 1.4 ล#านจากอาฟร�กาเหน อ และ 4 แสนจากเอเชื้$ย โดิยม$ประชื้ากรฝร��งเศสท��งหมดิ 52 ล#าน

น�บจากชื้ วงน$�ไปจ5านวนชื้าวอ�ลจ$เร$ยท$�อาศ�ยอย" ในฝร��งเศส เพิ่��มข+�นถึ+ง 8 แสนคน และเป-นกล. มประชื้ากรเชื้ �อสายติ างชื้าติ�ท$�ส5าค�ญย��งในฝร��งเศส ขณะเดิ$ยวก�นประชื้ากรชื้าวโมรอคโค ไดิ#อพิ่ยพิ่ติามเข#าไปเป-นจ5านวนประมาณ 6 แสนคน ติามการส5ารวจประชื้ากรในป; 1990

ความหล่ากหล่ายุทางเช�-อชาต�แล่ะว�ฒนธรรมในฝร��งเศสำ

ดิ�งน��น ประชื้ากรผู้"#อพิ่ยพิ่จ+งเป-นส วนหน+�งในประว�ติ�ศาสติร7ของประเทศฝร��งเศส ฝร��งเศสในทศวรรษท$� 90 จ+งเป-นประเทศท$�ม$ความหลากหลายทางว�ฒนธรรม อ�นเน �องมาจากประชื้ากรส วนหน+�งประกอบข+�นดิ#วยผู้"#อพิ่ยพิ่จากติ างถึ��น

จากการค#นคว#าโดิย INED ในป; 1991 จ+งกล าวไดิ#ว า ประชื้ากรของฝร��งเศสประมาณ 20% ม$บ�ดิามารดิาเชื้ �อสายติ างดิ#าว ท5าให#ฝร��งเศสเป-นชื้าติ�เดิ$ยวในย.โรป ท$�ม$การไหลเทของประชื้ากรผู้"#อพิ่ยพิ่ ในส�ดิส วนท$�ส5าค�ญอย างย��ง

ท$�มา INED = Institut National des Etudes Démographiques (National Institute of Demographic Studies)

M. Tribalat, Cents Ans d’immigration. Étrangers d’hier, Français d’aujourd’hui, Paris, PRU/INED, 1991, p. 13

ผู้'#ใช#แรงงานจากอาฟร�กาตอนเหน�อ - Maghrebien

ย��งไปกว าน��น จ5านวนประชื้ากรชื้าวติ"น$เซี$ยน และจากอาฟร�กาผู้�วดิ5า ไดิ#เพิ่��มข+�นอย างติ อเน �อง ท5าให#ส�ดิส วนของผู้"#ใชื้#แรงงานท$�พิ่5าน�กอย างถึาวร ซี+�งม�ใชื้ ชื้าวย.โรปเติ�บโติข+�นอย างติ อเน �อง : โดิยเพิ่��มข+�นจาก 3.7 ล#าน ในป; 1982 จนถึ+ง 4.2 ล#านในป; 1990 ค�ดิเป-นส�ดิส วนเก�นกว า 7% ของจ5านวนประชื้ากรท��งหมดิ

ในจ5านวน 4.2 ล#านคนของผู้"#อพิ่ยพิ่ รวมถึ+งประชื้าชื้นผู้"#ถึ อส�ญชื้าติ�ฝร��งเศส 55% มาจากย.โรป 8% มาจากเอเชื้$ย และ 34% มาจากอาฟร�ก�น (รวมไปถึ+งกล. มประชื้ากรท$�มาจากแถึบ Maghreb) โดิยม$ส�ดิส วนถึ+ง 1 ใน 3 ของประชื้ากรผู้"#อพิ่ยพิ่ท��งหมดิ (1999)

ท$�มา Yvan Gastaut, « Des trente glorieuses à la crise des banlieues », L’Histoire, n° 229, fev. 99, p. 49

เปร$ยบเท$ยบส�ดิส วนประชื้ากรติ างชื้าติ�และผู้"# ม$ถึ��นก5าเน�ดิในติ างประเทศ จ5าแนกติามราย

ประเทศ

Source : OECD, Trends in International Migration , 2000

•· French population: 58.5 million •· Non-French national population: 3.2 million (5.4% of total)

•· Population of African origin: 1.4 million •· Mainly originate from former French colonies including

Senegal, Mali, Algeria and Morocco.

ส�ดิส วนประชื้ากรเชื้ �อสายติ างดิ#าวใน ฝร��งเศส ป; 2002

สำถื�ต�ล่+าสำ!ดแล่ะถื��นท��พิ�กอาศ�ยุข้องกล่!+ม ประชากรอพิยุพิ

ป<จจ.บ�น สถึ�ติ�ล าส.ดิของผู้"#อพิ่ยพิ่ติ างชื้าติ� ท$�พิ่5าน�กอย" ในฝร��งเศส ม$ประมาณ 49. ล#านคน ค�ดิเป-นส�ดิส วน 8.1% ของจ5านวนประชื้ากร ม$เพิ่��มข+�นจากป; 1990 ถึ+ง 760000, คน ผู้ลจากการส5ารวจประชื้ากรระหว างป; - 20042005

4 ใน 5 พิ่5าน�กอาศ�ยอย" ในบร�เวณ L’le – de – France จ5านวนน#อยอย" ในเขติติะว�นติกของประเทศ น#อยกว า 3 % ใน Bretagne, Normandy ติอนใติ#และแถึบ

la Loire

ท$�มา : I’institut national de la statistique et des etudes economiques, L’Insee

Etrangers et immigrés en France

Les immigrés

L’immigration clandestine en Franceผู้"#ล�กลอบเข#าประเทศในฝร��งเศส

นโยุบายุการเป3ดร�บผู้'#อพิยุพิข้องฝร��งเศสำ

1850 – 1870 การอพิ่ยพิ่ม$ส วนส5าค�ญในการพิ่�ฒนาของฝร��งเศส เหติ.ผู้ลส5าค�ญส.ดิมาจากป<จจ�ยทางเศรษฐก�จและความติ#องการแรงงาน เพิ่ �อขยายความย��งใหญ

ดิ5าเน�นติ อเน �องไปถึ+งชื้ วงสงครามโลกคร��งท$� 1 (1914-1918) เพิ่ �อชื้ วยในการสงคราม

เป>าหมายทางดิ#านแรงงานย.ติ�ลงดิ#วยสาเหติ.ของสงครามโลกคร��งท$� 2

ภัายหล�งสงครามโลกคร��งท$� 2 ร �อฟ?� นนโยบายร�บผู้"#อพิ่ยพิ่แรงงานข+�นใหม

ม$การเล อกสรร เน#นผู้"#อพิ่ยพิ่ท$�มาจากผู้"#ใชื้#แรงงานในย.โรปมากกว าจาก อาฟร�กา เพิ่ �อลดิทอนอ�ทธ�พิ่ลของผู้"#อพิ่ยพิ่ติ อส�งคม

ประเดิ8นความติ#องการแรงงาน ท$�มาจากเศรษฐก�จ เปล$�ยนมาเป-นประเดิ8นทางการเม องน�บจาก 1960 เป-นติ#นมา เม �อผู้"#อพิ่ยพิ่ท$�เข#ามาเป-นแรงงานม$ถึ��นท$�มาจากอาฟร�กาติอนเหน อเพิ่��มข+�นเร �อยๆ

นโยุบายุการเป3ดร�บผู้'#อพิยุพิข้อง ฝร��งเศสำ (ต+อ)

น�บจาก 1960 เป-นติ#นมา ประชื้ากรท$�อพิ่ยพิ่เพิ่��มข+�นเร �อยๆ น5าป<ญหาในเร �องความแติกติ างระหว างประชื้ากรติ างเชื้ �อชื้าติ�ในฝร��งเศส

ร�ฐบาลฝร��งเศสติระหน�กในเร �องน$�จ+งเร��มควบค.มการอพิ่ยพิ่เข#ามาของผู้"#ใชื้#แรงงานท$�มาจากอาฟร�กา โดิยการพิ่ยายามข�ดิขวางการอย" รวมก�นแบบครอบคร�วของผู้"#อพิ่ยพิ่

ในชื้ วงทศวรรษ 1980 นโยบายค อนข#างเข#มงวดิติ อผู้"#อพิ่ยพิ่ โดิยเน#นไปท$�การพิ่ยายามท$�จะควบค.มค าน�ยมทางว�ฒนธรรมของชื้าวดิ างดิ#าวในประเทศ

French Citizenship Policy ในป; 1998 นโยบายติ อผู้"#อพิ่ยพิ่ของฝร��งเศสม. งไปท$�บ"รณา

การชื้าวติ างดิ#าว ให#ยอมร�บว�ฒนธรรมฝร��งเศส โดิยม. งไปท$�เจเนอเรชื้��นใหม เป2ดิโอกาสให#เดิ8กท$�ม$พิ่ อแม ติ างดิ#าว ไดิ#ร�บส�ญชื้าติ�ฝร��งเศส

การเข#ามาชื้��วคราว

1999

2000

2001

2002

2003

2004

ผู้"#ท$�ไดิ#ใบอน.ญาติท5างานชื้��วคราว

5.791

7.502

9.628

7.502

9.628

9.550

ผู้"#ใชื้#แรงงานติามฤดิ"กาล

7.612

7.929

10.794

13.543

14.566

15.743

ศ+กษาดิ"งาน 709 875 915 993 1.008

535

ศ�ลป2น 75 86 64 56 75 55

น�กเร$ยน 25. 066

36.140

39.983

55. 498

52. 062

55. 008

ผู้"#ขอล$�ภั�ยผู้"#อย" ในส�งก�ดิ l'OFPRA

30, 907

38.747

47.291

51.087

52.204

50.547

ผู้"#อย" ในส�งก�ดิกระทรวงมหาดิไทย

n.d n.d 28.953

28.372

27.751

-

การเดิ�นทางเข#าประเทศของบ.คคลจากประเทศนอกกล. ม EU ระหว างป; 1999- 2004 1( )

การเข#ามาเพิ่ �อพิ่5าน�กถึาวร

1999

2000

2001

2002

2003

2004

รวม 83.550

93.000

107.550

124.800

136.400

140.100

ผู้"#ใชื้#แรงงาน 6.300

6.400

9.250

8.000

6.900

7.050

ครอบคร�วผู้"#ใชื้#แรงงาน

53.850

64.250

73.250

89.550

100.150

102.650

เดิ�นทางมาเย$�ยมเย$ยน

8.550

8.450

8.950

10.000

7.600

5.700

ผู้"#ล$�ภั�ย 4.950

5.550

7.650

9.150

11.200

11.400

อ �นๆ 9.900

8.350

8.450

8.100

10.550

13.300

การเดิ�นทางเข#าประเทศของบ.คคลจากประเทศนอกกล. ม EU ระหว างป; 1999- 2004 (2)

1998 2003

Toutes nationalités

ท.กส�ญชื้าติ� 155,879 215,397

Nationalités bénéficiant de la liberté

de circulation (EEE)

ส�ญชื้าติ�ติ างๆท$�ไดิ#ส�ทธ�เสร$ภัาพิ่ในการเคล �อน

ย#าย

43,033 42,085

Autres nationalités européennes

ผู้"#ม$ส�ญชื้าติ�อ �นๆในย.โรป16,289 25,712

Afrique / อาฟร�กา 64,884 105,658

Asie /เอเซี$ย 19,668 30,346

Amérique/อเมร�กา 11,255 14,958

– แหล งท$�มาของผู้"#อพิ่ยพิ่ แรงงาน และชื้าวติ างดิ#าวในฝร��งเศส

ซี+�งแสดิงให#เห8นการขยายเพิ่��มข+�นเร �อยๆ

ต#นเหต!ป:ญหาต+างๆ ข้องความร!นแรง

FRENCH IMMIGRATION BILL proposed by Sarkozy *การเสนอกฎหมายเก$�ยวก�บผู้"#อพิ่ยพิ่ใหม เสนอโดิย นาย Sarkozy ผู้'#ม�ค.ณสมบ�ติ�ไดิ#ส�ทธ�ในการพิ่5าน�กอาศ�ย ติ#องเป-นพิ่วก ม$ท�กษะ และ

ความสามารถึพิ่�เศษ ส5าหร�บพิ่5าน�ก ชื้าวติ างดิ#าวจะไดิ#ร�บส�ทธ�ในการท5างานเท าน��น แติ ไม ไดิ#ร�บสว�สดิ�การ

ของร�ฐในกรณ$ว างงาน ค'+สมรสของชื้าวติ างดิ#าวติ#องใชื้#เวลานานกว าเดิ�มเพิ่ �อร�บใบอน.ญาติเพิ่ �อ

พิ่5าน�กอาศ�ย ชื้าวดิ างดิ#าวอพิ่ยพิ่ติ#องย�นยอมเร$ยนภัาษาฝร��งเศส ติ างดิ#าวติ#องลงนามในส�ญญาย�นยอมร�บว�ถึ$ชื้$ว�ติแบบฝร��งเศส ยกเล�กกฎหมายให#ผู้"#ใชื้#แรงงานสามารถึเปล$�ยนส�ญชื้าติ�เป-นฝร��งเศส

หล�งพิ่5าน�กอย" ในประเทศเก�น 10 ป;*ป:จจ!บ�นข้#อเสำนอกฎหมายุฉบ�บน�-ถื'กต�ตกไปแล่#ว

ต#นตอป:ญหาทางสำ�งคมแล่ะเศรษฐก�จ ระหว+างประชากรต+างเช�-อชาต� ว�ฒนธรรม

นโยุบายุการผู้สำมกล่มกล่�นตามท��กฎหมายุได#เป3ดช+อง ไม+สำามารถืแก#ความร' #สำ4กแบ+งแยุกในสำ�งคมฝร��งเศสำท��ปฏิ�เสำธว�ฒนธรรมท��แตกต+างจากตนเอง

ความยุากจนข้องกล่!+มประชาชน ซึ่4�งเป�นชนช�-นผู้'#ใช#แรงงานเช�-อสำายุ Maghrebien แล่ะจากอาฟร�กาตะว�นตก

การถืดถือยุในการจ#างงานภัาคอ!ตสำาหกรรมแล่ะการสำ'ญเสำ�ยุทางว�ฒนธรรม แล่ะอ�ตล่�กษณ? ข้องชนช�-นผู้'#ใช#แรงงาน

ป:ญหาสำ�บเน��องท��เก�ดจากประชากรท��เป�นเยุาวชนว�ยุหน!+มสำาวท��สำ�บเช�-อสำายุมาจากผู้'#อพิยุพิร! +นแรก ซึ่4�งได#ร�บการเร�ยุกข้านว+าเป�น Les Jeunes du Banlieu

ป:ญหาช+องว+างระหว+างว�ยุข้องร! +นพิ+อแม+ ก�บว�ยุร! +นป:จจ!บ�น

ความร' #สำ4กแบ+งแยุกม�สำ'งข้4-นเก�ดจาก :

ประชากรฝร��งเศสำเร��มม�ความร' #สำ4กว+า กล่!+มประชากรเช�-อสำายุอาหร�บก าล่�งพิยุายุามยุ�ดเยุ�ยุดค+าน�ยุมต+างชาต�เข้#ามาว�ฒนธรรมข้องประเทศ

ประชากรกล่!+มน#อยุถื'กผู้ล่�กไสำให#ไปอยุ'+ในพิ�-นท��ต+างหาก แยุกจากศ'นยุ?กล่างต�วเม�อง Marginalization (Urban culture) ก+อให#เก�ดว�ฒนธรรมรองในต�วเม�อง (street culture)

ประชากรฝร��งเศสำต+างเช�-อสำายุไม+ค+อยุม�สำ�ดสำ+วนในการเป�นต�วแทนในพิ�-นท��ทางการเม�อง หร�อเป�น pressure group ท��ม�บทบาทเหม�อนในสำหร�ฐอเมร�กา

ล่�กษณะครอบคร�วท��ม�ผู้'#ปกครองเด��ยุว

ความร' #สำ4กแบ+งแยุกม�สำ'งข้4-นเก�ดจาก(ต+อ) :

เป�นป:ญหาท��สำ�บทอดมาจากความแตกต+างทางด#านศาสำนาหร�อจากอ�ทธ�พิล่ข้องข้บวนการ islamic ท��น�ยุมใช#ความร!นแรง

อาจต�ความได#ว+าเป�นเพิ�ยุงการต+อต#านนโยุบายุต#านผู้'#อพิยุพิข้อง Sarkozy เม��อคร�-งเป�นร�ฐมนตร�มหาดไทยุ

Voyous, Musulmans Faux Francais petit caids ม�การใช#ค าเร�ยุกท��เหยุ�ยุดหยุามกล่!+มว�ยุร! +นหน!+มสำาวเช�-อสำายุอาหร�บสำ+วนใหญ+ เพิ��อสำ��อความร!นแรงข้องกล่!+มท��ไร#การอบรมมารยุาท

การก�ดก�นในท��ท างานต+อหน!+มสำาวฝร��งเศสำเช�-อสำายุจากผู้'#อพิยุพิหล่�งอาณาน�คม

ความเก��ยุวพิ�นระหว+างสำภัาพิทางเศรษฐก�จก�บความร!นแรง

เป�นกล่!+มท��ถื'กทอดท�-งแล่ะไม+ม�งานท าหร�อว+างงานแล่ะไม+ได#ร�บการเอาใจใสำ+จากสำ�งคม

การประท#วงต+อต#านท��ประท!ข้4-นถื4งใช#ความร!นแรง ซึ่4�งต+อมาได#ข้ยุายุต�วไปท��วประเทศเร��มข้4-นต�-งแต+ป@

2000

ทางออกแล่ะการแก#ป:ญหา

เพิ��มความเอาใจใสำ+ในป:ญหาการว+างงานข้องเยุาวชนฝร��งเศสำท��ม�บ�ดามารดา เช�-อสำายุต+างด#าว

เป3ดประต'ให#ก�บการจ#างงานข้องชนกล่!+มน#อยุสำ�ญชาต�ฝร��งเศสำเช�-อสำายุต+างด#าวในระด�บท��สำ'งข้4-นแทนท��จะคงอยุ'+ในภัาคก+อสำร#างแล่ะในโรงงาน

ใช#นโยุบายุ Affirmative Action ค�อเป3ดโอกาสำให#สำ�ทธ�ก�บการว+าจ#างบ!คล่ากรหล่ากหล่ายุเช�-อชาต�

ม�การยุกเล่�กการระบ!เช�-อชาต�แม#แต+ช��อในประว�ต�ข้องบ!คคล่ผู้'#ประสำงค?จะสำม�ครเข้#าท างาน