eu tempus სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/tempus...

76
ევროპისმცოდნეობის ინოვაციური სწავლა-სწავლება (INOTLES) EU TEMPUS სასწავლო პროექტი მასწავლებლის სახელმძღვანელო

Upload: others

Post on 25-Dec-2019

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ევროპისმცოდნეობის ინოვაციური სწავლა-სწავლება (INOTLES)EU TEMPUS სასწავლო პროექტიმასწავლებლის სახელმძღვანელო

Page 2: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

INOTLES სახელმძღვანელო 3

შესავალი 3INOTLES ტრენერების ტრენინგი 3სახელმძღვანელოს მიზანი 4სახელმძღვანელოს სტრუქტურა და გამოყენების წესები 4

პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლება 6

მეთოდის აღწერა 6სწავლების მიზნები - როგორ გამოვიყენოთ სახელმძღვანელოს თავში მოცემული ინფორმაცია 6მასწავლებლის როლი 10გაკვეთილის დაწყებამდე და გაკვეთილის მსვლელობისას 13შეფასება 16მოხსენება–განხილვა 16პრაქტიკული ასპექტები 16მინიშნებები 17

მოდელირება სოციალურ მეცნიერებებში 18

მეთოდის აღწერა 19სწავლების მიზნები 20მასწავლებლის როლი 21გაკვეთილის დაწყებამდე და გაკვეთილის მსვლელობისას 22შეფასება 24პრაქტიკული ასპექტები 25მოხსენება–განხილვა 26პოტენციური გამოწვევები 2710 ძირითადი მინიშნება 29

ელექტრონული სწავლება 32

მეთოდების აღწერილობა 32სწავლების მიზნები 36მასწავლებლის როლი 37გაკვეთილის დაწყებამდე და გაკვეთილის მსვლელობისას 38შეფასება 41პრაქტიკული ასპექტები 41მოხსენება–განხილვა 42პოტენციური გამოწვევები 42მინიშნებები 43

შერეული სწავლებები 44მეთოდის აღწერა 44სწავლების მიზნები 45შერეული სწავლებების პრიორიტეტები 45შერეული სწავლებების გამოწვევები 45მასწავლებლის როლი 47მომზადებამდე, დავალების შედგენამდე და სტუდენტების მომზადებამდე 48მეთოდის გამოყენების პროცესში 50შეფასება/მოხსენება–განხილვა 52მინიშნებები შერეული სწავლების გამოყენებისათვის 55

ტერმინთა განმარტება 57

ავტორები 58

Page 3: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

INOTLES სახელმძღვანელო

შესავალიპროექტი INOTLESწინამდებარე სახელმძღვანელო წარმოადგენს პროექტის ერთ-ერთ მთავარ პროდუქტს, რომელიცხორციელდება 2014 წლის იანვრიდან 2016 წლის დეკემბრამდე. INOTLES წვლილი შეაქვსსაქართველოში, მოლდოვასა და უკრაინაში კურიკულუმის რეფორმასა და უმაღლესი განათლებისსისტემის მოდერნიზაციაში სამაგისტრო დონეზე ევროპული სწავლებების კურსების ინოვაციურიპედაგოგიკის დანერგვის გზით და, შესაძლოა გამოყენებული იქნას უმაღლესი განათლების მოდელისსახით. ევროპული სწავლებების პედაგოგიკის სისტემატიური მიმოხილვა აღმოსავლელპარტნიორებსა და ევროკავშირის მოწინავე საუნივერსიტეტო ცენტრებს კლასიფიცირებულიმიდგომების მეშვეობით აერთიანებს (ელექტრონული სწავლებების, პრობლემებზე დაფუძნებულისაწავლებების და სიმულაციების ჩათვლით). აღნიშნულის მიზანს წარმოადგენს მოქნილირესურსების შექმნა, რაც, თავის მხრივ მომავალში გამოყენებული იქნება ევროპული სწავლებებისსრული დიაპაზონით წარმოდგენისას. ამასთანავე, სწავლა-სწავლების რესურსების მეშვეობითშეიქმნება ყველასათვის ხელმისაწვდომი ონლაინ ინტერაქტიური რედაქტირებადი ვებ-გვერდი,რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელი იქნება INOTLES მიერ ჩამოყალიბებული ექსპერტთა ახალიგაერთიანების გამოცდილების კოლეგებისათვის გაზიარება.

INOTLES ტრენერთა ტრენინგიევროპისმცოდნეობის ინტერდისციპლინარული და მულტიდისციპლინარული ხასიათი, ასევეაღნიშნულის ხელმისაწვდომობა სტუდენტთა როგორც ტრადიციული, ასევე არატრადიციულიჯგუფებისათვის ე.ი. პროფესიონალებისათვის, საჭიროებს პედაგოგიური მიდგომების მიქსს დაინოვაციური მეთოდების გამოყენებას, რაც თავის მხრივ მიმართული იქნება აკადემიურისაჭიროებებისკენ და შრომის ბაზრის მოთხოვნებისკენ. აღნიშნულ კონტექსტში, INOTLES მიზანსწარმოადგენს აკადემიური და ინფორმაციული ტექნოლოგიების პერსონალის სწავლება, რომლებიცჩართულნი არიან პარტნიორ უნივერსტეტებში ევროპისმცოდნეობის სწავლებაში (სამუშაო პაკეტი 3„ტრენერთა ტრენინგი“, 2014 წლის ივნისი – 2015 წლის იანვარი). აღნიშნული ემყარებათანამშრომლობაზე დაფუძნებულ მიდგომებს, აგებულია პარტნიორთა გამოცდილების შესაბამისადდა მხარს უჭერს ჯგუფის მიერ ინოვაციური სასწავლო მეთოდების და ინსტრუმენტების შესწავლას,რომელთა მეშვეობითაც შესაძლებელი იქნება ევროპული სწავლებების სფეროში არსებულიძირითადი გამოწვევების გადაწყვეტა.

Page 4: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სწავლება მიმართულია პარტნიორის უწყებებისათვის და სამუშაო ბაზრის მოთხოვნებისათვის საჭიროცოდნისა და ექსპერტიზის ცალკეული სფეროების იდენტიფიცირებისაკენ და აგრეთვე,შემსწავლელთათვის ცოდნისა და უნარების გადაცემის შესაბამისი ბალანსის დაცვისაკენ.სწავლება აერთიანებს პირსპირ და ონლაინ ინტერაქტივებისა და პრაქტიკის გაზიარებას. 2014 წლისივნისში პარტნიორი ქვეყნების (PC) და ევროკავშირის (EU) ინსტიტუტების შერჩეული ტრენერებიმიწვეულნი იყვნენ ბრიუსელში სწავლების ჩატარების მიზნით, სადაც ევროკავშირის პარნტიორექსპერტთა მეშვეობით მათ მიეცათ პედაგოგიკის სხვადასხვა მეთოდების უშუალოდ გამოცდისშესაძლებლობა ისეთ ინოვაციურ მეთოდებში, როგორიცაა პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებები,შერეული და ელექტრონული სწავლებები და მოდელირება. პირისპირ სწავლებას თან მოჰყვა ონლაინჯგუფის ერთობლივი მუშაობა, რომლის მიზანს წარმოადგენდა პედაგოგიური მიდგომებისკონცეპტუალური გაგება (2014 წლის ივლისი – დეკემბერი). სწავლება დასრულდა 2015 წლის იანვარშისაქართველოში გამართული პირისპირი სწავლებით, სადაც განხილული იქნა შესწავლილი მასალა,პარტნიორ ინსტიტუტებში ინოვაციური მეთოდების პრაქტიკული დანერგვის მიზნებისათვისგამოყენებული შესაძლებლობები და გამოწვევები, აგრეთვე მოხდა აღნიშნულის შედეგების გავრცელებაეროვნული და საერთაშორისო აუდიტორიისათვის.პარტნიორი ქვეყნების პერსონალის მიერ მიღებული ცოდნა და უნარები გაზიარებული უნდა იქნასმათსავე უნივერსტეტებში. 2016 წლის ბოლოსათვის საქართველოში, მოლდოვასა და უკრაინაშიარსებული ევროპული კვლევების ეროვნული ცენტრების მიერ შემოთავაზებული იქნება სულ მცირეერთი შიდა ტრენინგი ევროპისმცოდნეობის სწავლების მეთოდების მიმართულებით.

სახელმძღვანელოს მიზანისახელმძღვანელო მოიცავს INOTLES პირისპირი და ონლაინ სწავლებების მასალებს და ისახავსშემდეგ მიზნებს:

აქტიური სწავლების პედაგოგიური მეთოდების, კერძოდ კი პრობლემებზე დაფუძნებულისწავლებების (PBL), მოდელირების, ელექტრონული სწავლებები და შერეული სწავლებებისშესახებ საერთო ცოდნის მიწოდებას;

მასწავლებელთათვის და ინსტრუქტორთათვის პრაქტიკული მითითებების შეთავაზებას (ე.წ.„როგორ“ ტიპის მითითებები ცალკეულ მეთოდებთან მიმართებაში);

ევროპისმცოდნეობის სფეროში მასწავლებელთა სწავლებისას და მომზადებისას გამოყენებულიმეთოდების ნიმუშების შეთავაზებას;

განსაკუთრებულ ინოვაციურ სასწავლო მეთოდებთან დაკავშირებით გამოსაყენებელრესურსებზე წვდომის უზრუნველყოფას;

აქტიური სწავლების და ინოვაციური პედაგოგიური მეთოდებისა და ინსტრუმენტებისძირითადი კონცეფციებისა და ტერმინების ზოგადი ლექსიკონის გაუმჯობესებას.

სახელმძღვანელოს სტრუქტურა და გამოყენების წესები

წინამდებარე სახელმძღვანელო იყოფა ოთხ განსხვავებულ სასწავლო სტრატეგიად: პრობლემებზედაფუძნებული სწავლებები (PBL), მოდელირება, ელექტრონული სწავლება და შერეული სწავლება.წარმოდგენილია სწავლების თითოეული სტრატეგიის აღწერილობა და რჩევები არსებულგამოწვევებთან და პრივილეგიებთან დაკავშირებით.

სახელმძღვანელო მომხმარებელს ანიჭებს სასწავლო პროცესის ადგილის შერჩევის და თითოეულიმეთოდის სიღრმის განსაზღვრის შესაძლებლობას. მთავარი ინფორმაციის მოძიება შესაძლებელიაძირითად ტექსტში, ხოლო სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსები და აქტივობები მიმართულიაშესაბამისი პედაგოგიური ნიუანსების უკეთ გააზრების უზრუნველყოფისაკენ. აღნიშნული აგრეთვეგვთავაზობს სახელმძღვანელოს ნაწილების მიხედვით შესწავლილი მასალის გამოხატვისა დაპრაქტიკაში გამოყენების შესაძლებლობას.

წინამდებარე სახელმძღვანელოს მიზანს წარმოადგენს იმ პროფესორთა მხარდაჭერა, რომელთაცსურთ აქტიური სასწავლო მეთოდების შესახებ დამატებითი ინფორმაციის დამოუკიდებლად მოძიებადა აგრეთვე მასწავლებელთა (შესაძლოა თავად პროფესორთათვის) მხარდაჭერა კოლეგებისაღნიშნული მეთოდების გამოყენებასთან დაკავშირებული სწავლებისას.

Page 5: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შემოთავაზებული აქტივობების განხორციელება შესაძლებელია ინდივიდუალურად, რამოდენიმეკოლეგასთან ან სასწავლო ჯგუფთან ერთად. ჯგუფური სწავლების შემთხვევაში მასწავლებელიმიიღებს გადაწყვეტილებას წინამდებარე სახელმძღვანელოთი წარმოდგენილი რესურსებისგამოყენების შესახებ. საკითხით დაინტერესებულ პირებს შეუძლიათ თავად გააკეთონ არჩევანიშემოთავაზებულ მეთოდებს შორის.

შეკითხვები სასწავლო პროცესის დაწყებამდე –თქვენი მოლოდინი სწავლებასთან დაკავშირებით?:

რა არის წინამდებარე ტრენინგში თქვენი დარეგისტრირების მიზანი?

რა არის თქვენთვის ცნობილი აქტიური სწავლებების პედაგოგიკისშესახებ?

გამოგიყენებიათ თუ არა როდესმე აქტიური სწავლების ფორმა? (200–400სიტყვა) მიღწეულია თუ არა ყოველი მიზანი, რომელიც თავის მხრივ არწარმოადგენდა მოდელირებას, ე.ი. ღირს თუ არა აღნიშნულისგანხორციელება?

დადებითი პასუხის შემთხვევაში, შეაფასეთ გამოცდილება(შესაძლებელია თქვენს მიერ აღმოჩენილი პრივილეგიებისა დაარახელსაყრელი პირობების მაგალითების მოყვანა). თქვენი მოლოდინიაქტიური სწავლებების პედაგოგიკასთან მიმართებაში თქვენივესწავლებასთან დაკავშირებით? განსახილველი გამოწვევები. რისი მიღწევაგსურთ?

უარყოფითი პასუხის შემთხვევაში, მიუთითეთ თქვენი მოლოდინიაქტიური სწავლებების პედაგოგიკასთან მიმართებაში თქვენივესწავლებასთან დაკავშირებით?განსახილველი გამოწვევები. რისი მიღწევაგსურთ?

დაასახელეთ 3 მიზანი, რომლის მიღწევაც გსურთ წინამდებარესწავლებების მეშვეობით.

Page 6: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებამეთოდის აღწერაპრობლემებზე დაფუძნებული სწავლება (PBL) ხაზს უსვამს სწავლების ინტერაქტიულ დაყოვლისმომცველ ბუნებას. პედაგოგიური მიდგომის სახით PBL პირველად შემუშავებული იქნა 1960–იანი წლების ბოლოს სამედიცინო სწავლების სფეროში და მოიცავდა კონსტრუქტივისტულ ლოგიკასცოდნის შინაარსზე დამოკიდებულებისა და კონსტრუირების საჭიროების შესახებ; ლექციისმსვლელობისას ლექტორისაგან სტუდენტისათვის ცოდნის „მხოლოდ“ გადაცემის ნაცვლად,პრობლემებზე დაფუძნებულ სწავლებაში სტუდენტები აქტიურად არიან ჩაბმულნი ცოდნისკონსტრუირებაში.პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების გარემოში სტუდენტები აწყდებიან გარკვეულ სასხლეტმექანიზმებს („დავალება“, „პრობლემა“ ან „ამოცანა“), რომელიც შედგენილია კურსის შინაარსზეპასუხისმგებელი აკადემიური პერსონალის წევრის მიერ („კოორდინატორი“). ამოცანა წარმოადგენსგარკვეულ თავსატეხს. სტუდენტები პრობლემებზე მუშაობენ თანაგუნდელებისგან შემდგარმცირერიცხვოვან ჯგუფებად („სემინარი“) და აღნიშნული პროცედურა მიმდინარეობს აკადემიურიპერსონალის წევრის ზედამხედველობის ქვეშ („ხელმძღვანელი“). ლექციები გამოიყენება მხოლოდდამხმარე მასალად.ერთობლივი მუშაობის შესაძლებლობების გამო როგორც ამბობენ PBL–ს შედეგად მოჰყვება„სიღრმისეული შესწავლა“ და გუნდური მუშაობის მნიშვნელოვანი უნარების გამომუშავება.ამავდროულად, PBL მახასიათებლები მიმართულია სწავლების სტრატეგიებისაკენ („სწავლებისმეთოდების შესწავლა“). დროთა განმავლობაში სტუდენტებმა უნდა შეისწავლონ წარმატებაზე დასასწავლო პროცესების ხარვეზებზე ზემოქმედების მეთოდები, რის შედეგადაც გარკვეული დროისშემდგომ ისინი გარდაიქმნებიან დამოუკიდებელ შემსწავლელებად.

სწავლების მიზნები - როგორ გამოვიყენოთ სახელმძღვანელოს წინამდებარეთავიწინამდებარე სახელმძღვანელოს მიზანს წარმოადგენს მივაწოდოთ აკადემიურ პერსონალსპრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების ზოგადი იდეა, რას წარმოადგენს ის და როგორ არისშესაძლებელი მისი გამოყენება.სასწავლო სახელმძღვანელო შედგენილია შემდეგნაირად:1. პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების აქტიური სასწავლო პრინციპებისა და საფუძვლების

შესახებ საბაზისო გაგების ზრდა.2. პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების გარემოში პერსონალისა და სტუდენტების

განსხვავებული როლის გააზრება.3. დავალების შესრულების ძირითადი იდეის გააზრება.4. მეთოდების პრაქტიკაში გამოყენება - 7 საფეხური სტუდენტთა აქტიური გამოკითხვის

მხარდასაჭერად და საპასუხო რეაქციის ძირითადი როლი5. საბოლოო ასახვა შესაძლო სცენარზე, რაც გაამარტივებს ან გაართულებს პრობლემებზე

დაფუძნებულ სწავლებებს.ზემოთ აღნიშნული სწავლებების დასასრულისათვის ჯგუფის წევრები შეიძენენ გამოცდილებასპრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებების მასალების გამოყენებასა და შედგენასთან დაკავშირებითდა მიიღებენ გაცილებით მეტ ინფორმაციასა და ცალკეულ მოსაზრებებს ადგილობრივ დონეზედანერგვასთან დაკავშირებით. სახელმძღვანელოს ცალკეული თემებში წარმოდგენილია მოკლეშინაარსი, რაც სრულდება სპეციალური დავალებებით, რომელიც შესაძლოა შესრულებული იქნასკოლეგების მიერ პრობლემებზე დაფუძნებულ სწავლებების უფრო დეტალურად შესწავლის მიზნით.

Page 7: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებების ლოგიკის გააზრება

პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებები ეყრდნობა წარმატებული და ყოვლისმომცველი სწავლებისსამ ძირითად პრინციპს: 1) სწავლება უნდა იყოს შემსწავლელებზე ორიენტირებული; 2) რასაც თანმოჰყვება ცოდნის აგების აქტიური პროცესი; 3) სწავლება უნდა იყოს თანამშრომლობაზედაფუძნებული.

PBLორიენტირებულია შემსწავლელებზე

ხშირად PBL ხელოვნურად წარმოდგენილია როგორცმცირე-მოცულობის ჯგუფისათვის განკუთვნილისწავლება. მართლაც, PBL, როგორც ინტერაქტიულისასწავლო აქტივობა ყველაზე ეფექტურია 12სტუდენტისაგან შემდგარი ჯგუფისთვის (თუმცაღა,აღნიშნულის გამოყენება აგრეთვე შესაძლებელიაშედარებით დიდი მოცულობის კლასებშიც, რითაციგი უახლოვდება ჯგუფების დანაწევრების იდეას).ამრიგად, PBL გამოცდილების განმასხვავებელსწარმოადგენს არა მხოლოდ ჯგუფის მცირემოცულობა, არამედ ამ მცირე ჯგუფთან ინტერაქციისხარისხი, რაც ქმნის PBL მეთოდისგანსხვავებულობას.პირველ რიგში, პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებებისას შემსწავლელები (და არა პროფესორები)თავად ახორციელებენ სწავლების მიზნებისა და სწავლების ამოცანების იდენტიფიცირებას.ვვარაუდობთ, რომ „სიღრმისეული“ სწავლება ხდება როცა გვაქვს შესაძლებლობა სასწავლო მიზნებისთავად განსაზღვრისა, ვინაიდან ვიაზრებთ ჩვენს მიდგომას ამა თუ იმ საკითხისადმი და ვანიჭებთ მასშესაბამის მნიშვნელობას. არსებული ცოდნის, ინტერესებისა და სასწავლო ჯგუფების მიერიდენტიფიცირებული მნიშვნელობების მიხედვით შემსწავლელები (და არა პროფესორები)ახორციელებენ პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებების შესაბამისი ციკლების საკითხებისიდენტიფიცირებას. კოორდინატორი განსაზღვრავს საკითხებს და ადგენს დავალებების შესაბამისგეგმას, თუმცაღა შეთანხმების ძიების პროცესში სასწავლო ჯგუფის მიერ განისაზღვრება თითოეულსესიასთან დაკავშირებული ზუსტი სასწავლო მიზნები (ვინაიდან მათ ზუსტად იციან რა ცოდნასფლობენ, შეუძლიათ შესამოწმებელი ჰიპოთეზების თავად განსაზღვრა, ა.შ.). სწორედ, სასწავლოაქტივობების დაწყებამდე შემსწავლელთა პროცესში ჩართვა განასხვავებს პრობლემებზე დაფუძნებულსწავლებას აქტიური სწავლებების სხვა ფორმებისგან, რომელშიც მაგალითად სტუდენტებსმოეთხოვებათ პასუხისმგებლობა ინსტრუქტორის მიერ მიცემული დავალების განხორციელებასთანდაკავშირებით (მაგ.: გარკვეულ თემაზე პრეზენტაციის მომზადება). PBL ფარგლებში სტუდენტები არამარტო აქტიურობენ მოცემული დავალების შესრულების პროცესში, არამედ წინასწარი განხილვისასისინი აქტიურად ერთვებიან ამოხსნის ზუსტი მეთოდოლოგიის განსაზღვრაშიც. აღნიშნულიუზრუნველყოფს ცოდნის სიღრმისეულ მიღებას, ვინაიდან შემსწავლელებს საშუალება ეძლევათმათთვის კონკრეტულად საინტერესო საკითხებზე ჩაატარონ კვლევა; შემსწავლელები განსაზღვრავენრელევანტურ და იდენტიფიცირებულ თავსატეხს და ცდილობენ მათი მნიშვნელობის გარკვევას;შემსწავლელები ახალ თემას აკავშირებენ არსებულ ცოდნასთან და ცნობილ ინტეპრეტაციებთან(გლასერი, 1991, გვ. 132-3). სწავლის მიზნების განხილვისას ჯგუფის წევრები ახორციელებენინდივიდუალური ცოდნის ერთმანეთში გაზიარებას. ნევროლოგიური კვლევის თანახმად,აღნიშნული ხელსაყრელია სიღრმისეული შესწავლისათვის, ვინაიდან ახალი ინფორმაციაუკავშირდება წარსულში მიღებულ და უკვე კარგად გათავისებულ ცოდნას.

Page 8: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

მეორე, პრობლემებზე დაფუძნებულ სწავლებებში სტუდენტები განსაზღვრავენ არა მხოლოდსწავლების შინაარსს, არამედ ისინი აქტიურად ერთვებიან სწავლების პროცესის კონფიგურაციაშიც.სტუდენტები პასუხისმგებელნი არიან სასწავლო პროცესთან მიმართებაში თავმჯდომარის, მდივნის (ანვირტუალური აუდიტორიის მუშაკის) როლის შესრულებითა და კონსულტაციებში აქტიურიჩართულობით. წარმოსახვით შემთხვევებში სტუდენტები თავად ატარებენ სემინარებს მასწავლებლისნებისმიერი სახით ჩარევის გარეშე: სტუდენტი „თავმჯდომარე“ ხელმძღვანელობს შეხვედრას,არეგულირებს დებატებს და უზრუნელყოფს ჯგუფის წევრებს შორის ინფორმაციის ეფექტურ გაცვლას.„მდივანი“ ადგენს სხდომის აქტს და მხარს უჭერს ჯგუფურ დებატებს ვიზუალიზაციისა და დაფაზეშენიშვნების ჩაწერის გზით. ჯგუფის თითოეული წევრი ვალდებულია მიიღოს აქტიური მონაწილეობადა ჩაატაროს სამუშაო შეხვედრები.

ზემოთ აღნიშნულ სასწავლო პროცესში ჩართულობით შემსწავლელები ახდენენ მცირე მასშტაბიანიკვლევითი პროცესის მოდელირებას: კითხვების იდენტიფიცირებიდან დაიწყება ლიტერატურისმოძიება, ემპირიული გადაწყვეტილების, არგუმენტების ფორმულირებიდან დაიწყება შესაბამისშეხვედრაზე კოლეგებისათვის კვლევის ინდივიდუალური შედეგების წარდგენა. ამ პროცესში მცირემასშტაბიანი ჯგუფის ინტერაქტიურ ელემენტთან ერთად შესაბამისად დაგეგმილი თვით–შესწავლისდრო ძირითად როლს ასრულებს. განხილვების შემდგომ კვლევის შედეგების შედარება–შეპირისპირებამდე სტუდენტებს ესაჭიროებათ სასწავლო მიზნების განსაზღვრაში ინტენსიური ჩართვა.სასწავლო პროცესის განმავლობაში სამუშაოს უდიდესი ნაწილი თვით–შესწავლის პერიოდშიხორციელდება საკლასო ოთახის გარეთ. წინა და შემდგომი განხილვები წარმოადგენენ ცალკეულიპირის პირადი შემეცნების შემოწმების და გუნდის წევრებს შორის განხილვის შესაძლებლობებს.ყოველი შემდგომი განხილვის დასასრულს, პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებების ციკლის ბოლოსრეკომენდირებულია შთაბეჭდილებების ასახვის მომენტის ინტეგრირება, რომლის დროსაც ჯგუფისმიერ შეფასებული იქნება სწავლების პროცესი, განხორციელდება ხარვეზების განხილვა და მოხდებასწავლების შემდგომ ციკლში პოტენციური ცვლილებების პრიორიტეტულად განხილვა, ცვლილებებზეშეთანმხება.

PBL წარმოადგენს ცოდნის კონსტრუირების პრობლემებზე დაფუძნებულპროცესს

პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებების ცენტრალურ ელემენტს წარმოადგენს ის, რომ სტუდენტებიარა მხოლოდ პასიურ ცოდნას იღებენ ინსტრუქტორისგან, არამედ ისინი აქტიურად არიან ჩართულნიცოდნის კონსტრუქციაში. პედაგოგიურ კვლევებზე დაყრდნობით იდენტიფიცირებული ორი მიზეზისმეშვეობით აქტიური სწავლება მეტად ხელსაყრელია ცოდნის პასიურ გადაცემასთან შედარებით.პირველ რიგში, სწავლება განიხილება როგორც „აზროვნების ჩამომყალიბებელი აქტივობა“. სტუდენტებიარა მხოლოდ აითვისებენ და დაიმახსოვრებენ აკადემიური უწყების მიერ ცოდნად აღიარებულინფორმაციას, არამედ ისინი ფაქტებს მიანიჭებენ შესაბამის მნიშვნელობებს და კონკრეტული თავსატეხისგადასაჭრელ ცოდნას დააკონსტრუირებენ. ამრიგად, ცოდნა არ წარმოადგენს ცოდნის აბსტრაქტულ დაობიექტურ მიზანს, თუმცაღა არსებული ცოდნა გარდაიქმნება დავალების ამოსახსნელ ინსტრუმენტად.PBL ლოგიკურ შესაბამისობაშია საგანმანათლებლო მიზნების განსხვავებული დონეების შესახებ ბლუმისტაქსონომიასთან, რომელიც იწყება კომპლექსურ მიზნამდე ცოდნის გადაცემის საწყისი წერტილიდან,სანამ განხორციელდება კომპლექსური მიზნები.

მეორე, ცოდნა დამოკიდებულია კონტექსტზე და შესაბამისად, სწავლებას ესაჭიროებაკონტექსტუალიზაცია. ამოცანებითა და პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებების ფარგლებშიშემუშავებული დავალებებით სტუდენტებს ხშირად მოეთხოვებათ აკადემიური ცოდნის გამოყენებაპრაქტიკულ სიტუაციებთან („რეალურ სამყაროსთან“) მიმართებაში. აღნიშნული ქმედებითშემსწავლელები შემოთავაზებული მასალების თაობაზე კონსულტაციის მიღებამდე განსაზღვრავენკვლევის ეტაპების მნიშვნელობას. უფრო მეტიც, აღნიშნული ეხმარება შემსწავლელებს მიღებულიცოდნის გამოყენების არეალის განსაზღვრაში. შესაბამისად, პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებებისმეშვეობით შესაძლებელია ცოდნის კონსტრუირება აკადემიური ცოდნის გამოყენებისა და განვრცობისკონტექსტში.შემსწავლელთა მიერ აქტიურად კონსტრუირებული სწავლების აღნიშნული იდეა აგრეთვე ასახავს

Page 9: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

მასწავლებლის როლსაც, რომელიც უკვე აღარ არის პასუხისმგებელი ცოდნის ტრადიციულად გადაცემაზედაკავშირებით (“სწავლება“), არამედ ორიენტირებულია სტუდენტების მხარდაჭერაზე, რომ მოახდინონთვითმართვადი სასწავლო უნარების განვითარება და გაუმჯობესება („შესწავლის მხარდაჭერა“).აღნიშნული შეესაბამება პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების სასწავლო პროცესის აქცენტებს, სადაცმნიშვნელოვანია „შესწავლის მეთოდები“ და არა „სწავლების საგანი“.ცოდნის აქტიური კონსტრუირების ლოგიკა მდგომარეობს შემდეგში: თავსატეხის ამოსახსნელიინფორმაციის მოძიებამდე შემსწავლელების მიერ ხდება ცალკეული საკითხების მნიშვნელობისგანსაზღვრა. ამ დროს ისინი არა მხოლოდ იმახსოვრებენ, არამედ იაზრებენ კიდევაც. კონტექსტურისწავლება სტუდენტებს ეხმარება განსაზღვრონ თუ რაში შეიძლება მათ მიერ მიღებული ცოდნისგამოყენება.

რესურსების სასარგებლო ნაკრები:

Moust, Jos, Bouhuijs, Peter, and Schimdt, Henk (2007):Features of problem-­‐based learning: An introduction. InIntroduction to problem-­‐based learning. A guide forstudents. Nordhoff Uitgevers, გვ. 9-­‐17, 53-­‐56;Gijselaers, Wim (1996): Connecting Problem-­‐BasedPractices with Educational Theory. In Wilkerson, LuAnnand Gijselaers, Wim (eds). Bringing Problem-­‐BasedLearning to Higher Education: Theory and Practice. გვ.3-­‐12Maurer, Heidi, and Neuhold, Christine (2012). ProblemsEverywhere? Strenghts and Challenges of a Problem-­‐Based Learning Approach in European Studies. Paperpresented at HEA Conference, May 2012 in Liverpool.Accessible at http://tinyurl.com/problemseverywhere"Tutorial Group 2013": An explanation of the seven PBLsteps as used at the Faculty of Arts and Social Sciences(FASoS) at Maastricht University: http://tinyurl.com/sevenpblstepsPBL სემინარი 2 0 1 4 წ ი ვ ნ ი ს შ ი ბ რ ი უ ს ე ლ შ იგ ა მ ა რ თ უ ლ ი INOTLES შეხვედრა : h t t ps : / /w w w.you t u be .c o m / wa tc h ?v=xW1efcfSKtE

Page 10: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

Page 10 of 58

კონსპექტიNo1.

აღნიშნული დავალების მიზანს წარმოადგენს პრობლემებზე დაფუძნებულისწავლების პრინციპების გააზრება და ასახვა. ქვემოთ წარმოდგენილილიტერატურა (და სხვა წყაროები) გამოიყენეთ ისე, რომ შემდგომ საფეხურზეახლად შეძენილი ცოდნის გაზიარება შესძლოთ შემდეგ შეკითხვებზე პასუხისგაცემით: დააჭირეთ აქ TEMPUS კონსპექტი

მასწავლებლის როლი

PBL წარმოადგენს თანამშრომლობაზე დაფუძნებულ სწავლებას

არანაკლებად მნიშვნელოვანია ის საკითხი, რომ პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებადამოკიდებულია სასწავლო ჯგუფში მიმდინარე ინტეგრირებულ და ერთობლივ სწავლებებზე.აღნიშნული ერთობლივი სწავლებების მეშვეობით შემსწავლელებს ენიჭებათ სხვათა მიერწარმოდგენილი ინფორმაციის, სხვათა აღმოჩენების საკუთარ სასწავლო წარმატებებთანდაკავშირებისა და კრიტიკული შეფასების შესაბამისობის ან ურთიერსაწინააღმდეგოგადაწყვეტილებების განსჯის უნარის გამოყენებისა და გაუმჯობესების შესაძლებლობა.განხილვების შემდგომ გამართულ შეხვედრაზე სასწავლო ჯგუფის წევრები განახორციელებენმოპოვებული ინფორმაციის დეტალურ დამუშავებას, კოლეგებთან განხილვასა და შეხედულებებისდა არგუმენტების ურთიერთგაცვლას. დამატებით, სტუდენტები აწყდებიან არა მხოლოდ სხვადასხვაშემეცნებებსა და არგუმენტებს, არამედ წაკითხული და შესწავლილი მასალების განხილვის პროცესშიმოპოვებული ცოდნის წარმოდგენისას საჭირო ხდება აღნიშნულის ფორმულირება მათივესიტყვებით. შეძენილი ცოდნის გამეორება ეხმარება სტუდენტებს ინფორმაციის დამახსოვრებაში.დამატებით, სტუდენტები ახდენენ სოციალიზაციას გუნდის წევრებთან, რის საფუძველზეც ისინიაუმჯობესებენ საკომუნიკაციო და გუნდური მუშაობის უნარებს. მიუხედავად იმისა, რომპრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების საწყის ეტაპზე აღნიშნული წარმოადგენს გამოწვევას,მოგვიანებით ნებისმიერი პირი მარტივად გაითავისებს როგორ უნდა ირეაგიროს ჯგუფისდინამიკაზე, მის კომუნიკაციაზე და ჯგუფში დისფუნქციურ ქცევებზე.

დავალება: “რას მოგვითხრობს ლიტერატურა PBL–ის შესახებ?”

ახალი როლის ადაპტირება: სტუდენტები აქტიურ შემსწავლელთა დამასწავლებლები მხარდამჭერთა სახით

ინტერნეტ ტექნოლოგიების საუკუნეშიც კი უმრავლესობა ჩვენგანი კვლავაც სწავლობს სწავლა-სწავლების ტრადიციული მეთოდებით: მასწავლებელი დგას სტუდენტების წინ, უხსნის მათ რაისწავლონ და როგორ. 10-15 წევრისგან შემდგარი ჯგუფთან ერთად აქტიური და დამოუკიდებელისწავლების ეფექტური და სასიამოვნო მეთოდის მიღწევა არც ისე მარტივია: აღნიშნული საჭიროებსდარეგულირების პერიოდს, სწავლებას, მიმოხილვასა და შესაბამისობის მიღწევას. აღნიშნულიდანგამომდინარე, პროცესში ჩართულ პირებს ესაჭიროებათ მათივე ახალი როლების ადაპტირებაპრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების გარემოში. ადაპტირების აღნიშნული პროცესისგამარტივება შესაძლებელია ცნობიერების ამაღლებისა და სავარჯიშოების შესრულებით; თუმცაღა,აღნიშნული აუცილებლად უნდა განხორციელდეს მოსაზრებების მუდმივი მიმოხილვის მეშვეობით.

Page 11: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ახალი პერსონალისათვის უზრუნველყოფილი უნდა იქნას გაცნობითი ხასიათის ტრენინგი,რომლის მეშვეობითაც ისინი გაეცნობიან პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლების ძირითადლოგიკას. აღნიშნულ გაცნობითი ხასიათის ტრენინგზე დამატებით პერსონალის მიერპრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებები გამოცდილი უნდა იქნას მაგალითად PBL დავალებისმიცემის პროცესის მოდელირებით. PBL სასწავლო გამოცდილების გაზიარების მიზნებისათვისსასწავლო პერიოდის განმავლობაში შესაძლოა გამოყენებული იქნას ნებაყოფლობითი სემინარებიან სხვა აქტივობები, რომლებიც შესაძლოა თავის მხრივ წარმოდგენილი იქნას PBL გარემოშისწავლა-სწავლების განსაზღვრული ასპექტების შესახებ ცნობიერების ამაღლების მნიშვნელოვანინსტრუმენტად. დამატებით, აღნიშნული დაგვეხმარება ჯგუფის ტექნიკითა და მასალებითუზრუნველყოფაში.

აკადემიური პერსონალის წევრებმა უნდა ისწავლონ თუ როგორ გარდაიქმნან მაკონტროლებელიდა მბრძანებელი ლექტორიდან ხელმძღვანელ და მიმართულების მიმცემ პირად. მასწავლებლებმაუნდა გაითავისონ ცნება არა „სწავლებისა“ და „ლექციის ჩატარების“, არამედ „შესწავლის“ შესახებ.მასწავლებლის ამოცანას არ წარმოადგენს მხოლოდ შინაარსის შეფასება, არამედ ჯგუფისსწავლების პროცესის, ჯგუფის ურთიერთმოქმედებისა და უნარების განვითარების მხარდაჭერა.

ლექციის ჩატარების ნაცვლად აკადემიური პერსონალის წევრი ეხმარება ჯგუფს შეკითხვებისდასმის გზით, თავმჯდომარის დისკუსიებში სინთეზირებითა და ა.შ.

ფასილიტაციის სტრატეგიას წარმოდგენს: ღია შეკითხვების დასმა, მიმართულების მიცემაგანმარტებებისაკენ, სტუდენტებისათვის დახმარების გაწევა მოსმენილის შეჯამების საკითხში ანემპირიული მონაცემების წარმოდგენის ნაცვლად სტუდენტების წახალისება ჰიპოთეზისგენერირების საკითხში (მასწავლებლების მიერ პრობლემებზე დაფუძნებული სწავლებისმხარდამჭერი ტექნიკის მიმოხილვის მიზნით იხილეთ Barrows, McCaughan 2013, გვ. 14; Hmelo-

Silver და Barrows 2006, გვ. 21–32). მეთოდისტისათვის ყველაზე რთულ დავალებას წარმოადგენსჩარევის დროისა და მეთოდების განსაზღვრა. მასწავლებელი დაუყოვნებლივ არ უნდა ჩაერიოსჯგუფის მიერ არგუმენტის არასწორად გაგების შემთხვევაში.

გამოცდილი მასწავლებელი ჯგუფს მისცემს სწორ მიმართულებას და აუცილებლობის შემთხვევაშიჩაერევა რათა უზრუნველყოს სტუდენტების მიერ ცოდნის სწორად აღქმა. ასეთ შემთხვევაშიც, კიჩარევა უნდა მოხდეს სრული სიფრთხილის გამოყენებით და მინიმალურ დონეზე, რათა აქცენტიგაკეთდეს არა მასწავლებელზე, არამედ ჯგუფის მიერ ცალკეული საკითხის განსამარტად დაგასაგებად მიმართულ ძალისხმევაზე.

ფრიად მნიშვნელოვანია თითოეული ახალი კურსის დასაწყისისათვის გარკვეული დროისა დაძალისხმევის დახარჯვა ჯგუფის წევრების გაცნობის მიზნით და ჯგუფის მიერ სამუშაოებშიჩართვამ აგრეთვე შესაძლოა განავითაროს სასწავლო ჯგუფების სამუშაო რეჟიმები. პრობლემებზედაფუძნებული სწავლების მასალების მეშვეობით შესაძლებელია სასწავლო შეხვედრისას ჯგუფისწევრების დადებითი და ხელის შემშლელი საქციელის გამოყოფა. დამატებით, მასწავლებელსესაჭიროება PBL გარემოში ხშირად გამოვლენილი როლის მოდელირების ეფექტის ცოდნა.მასწავლებლებისა და მოსაწავლეების მჭიდრო კავშირის გამო მასწავლებლის არავერბალურიმოქმედების მოდელირება ხორციელდება სტუდენტების მიერ. აღნიშნული შესაძლოაგამოყენებული იქნას სასარგებლო ინსტრუმენტად, მაგალითად, PBL ახალბედებისათვისმასწავლებელი ასრულებს თავმჯდომარის ან მდივნის როლს, რითაც მოსწავლეებს აძლევსპროცესის დაწყების მაგალითს და რის შემდგომაც მოსწავლეებს შეეძლებათ როლების საკუთარმოსაზრებებთან ადაპტირება. აღნიშნული აგრეთვე გულისხმობს მეთოდისტების მიერფორმალური და არაფორმალური ჯგუფების წესების დაცვას. იმ შემთხვევაში, თუ ჯგუფის მიერმიღებული იქნა ყურადღების გადამტან ან შეუსაბამო საქციელთან დაკავშირებით სანქციისდაწესების გადაწყვეტილება (მაგ.: დაგვიანება, მობილური ტელეფონით სარგებლობა ანპორტატული კომპიუტერის ეკრანის უკან დამალვა და ა.შ.), ანალოგიური წესები სტუდენტ–ფასილიტატორის მიერაც უნდა იქნას დაცული.

სტუდენტებმა აგრეთვე უნდა მოხადინონ მათი როლების ადაპტირება აქტიური სწავლებისგარემოში, განსაკუთრებით კი იმ შემთხვევაში, თუ ისინი უკვე სოციალიზირებულნი არიანტრადიციულ ლექციებზე დაფუძნებულ გარემოში. PBL აქტივობებში ჩართვამდე სტუდენტებმაუნდა მიიღონ ინფორმაცია სწავლების აღნიშნული განსხვავებული მიდგომის შესახებ: თვით–

Page 12: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შესწავლის პროცესში მათ უნდა იმუშაონ დამოუკიდებლად, ისინი აქტიურად უნდა ჩაერთონსასწავლო ჯგუფებში და იმუშაონ ჯგუფის სხვა წევრებთან ერთად.

7 საფეხური სტუდენტების სახელმძღვანელოდ

თითოეული სასწავლო შეხვედრა იყოფა ორ ნაწილად: სასწავლო სესია იწყება სწავლებამდესტუდენტის მიერ მომზადებული დავალებების განხილვებით. მცირე შესვენების შემდგომ ჩატარდებაიმ დავალებების წინასწარი განხილვა, რომლებიც სტუდენტების მიერ მომზადებული უნდა იქნასშემდეგი სასწავლო შეხვედრისათვის. იდეალურ ვარიანტს წარმოადგენს ორივე მხარის მიერაღნიშნული პროცედურისათვის ორი საათის გამოყოფა.

დამატებით, სტუდენტთათვის ჯგუფში აქტიური მუშაობისათვის დახმარების მიზნით მაასტრიხტისუნივერსტეტის მიერ შემუშავებული იქნა შვიდსაფეხურიანი მიდგომა (რომელსაც ხშირადმოიხსენებენ როგორც „შვიდ–ნახტომს“). აღნიშნული მიდგომის მიზანს წარმოადგენს პრობლემებზედაფუძნებული სწავლების ფარგლებში, განსაკუთრებით კი წინაწარი განხილვების დროს,სტუდენტთა სასწავლო პროცესის მხარდაჭერა და აგება. სტუდენტებისათვის რამდენიმე საინტერესოდა მნიშვნელოვანი სასწავლო მიზნის ერთობლივი მიღწევის პროცესის გაცნობისა და კვლევისმარტივი პროცესების მოდელირებაში დახმარების მიზნებისათვის შვიდ-საფეხურიანი მიდგომათითოეულ დავალებას მოეპყრობა ერთი და იმავე მეთოდით. დავალების წინასწარი განხილვის დროსსტუდენტები დაიცავენ შვიდ-საფეხურიანი მიდგომის პირველ ხუთ საფეხურს, რასაც თან მოჰყვებათვით-შესწავლა და შემდგომი განხილვა (იხილეთ ცხრილი რესურსების სასარგებლო ნაკრები).

აღნიშნული წინასწარ-აგებული მიდგომა დაეხმარება იმ სტუდენტების ჯგუფებს, რომლებსაც საწყისეტაპზე არ მოეპოვებათ ინფორმაცია PBL–ის შესახებ. ამავდროულად, გამოცდილების მქონესტუდენტები საკმაოდ სწრაფად ითვისებენ ერთად მუშაობის მეთოდებს და ჯგუფური მუშაობისმიზნით ახერხებენ პროცესის საკუთარი მეთოდებით ადაპტირებას.

რესურსების სასარგებლო ნაკრები:

დააჭირეთ აქ#1 ცხრილის სანახავად: PBL–ის შვიდი საფეხურიდა მათი ლოგიკური საფუძველიlogics

Page 13: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

გაკვეთილის დაწყებამდე და გაკვეთილის მსვლელობისას

PBL–ის წარმატებით გამოყენება დამოკიდებულია სამ ფაქტორზე: სტუდენტები, როგორცდამოუკიდებელი შემსწავლელები და მათი ჯგუფის დინამიკა; მასწავლებელი, როგორცფასილიტატორი; და დავალებები, როგორც სტიმული დამოუკიდებელი სწავლებისთვის.

ინდივიდუალურ კვლევით პროცესში ჩართვამდე ცალკეული თემის განხილვაში სასწავლო ჯგუფისწევრების ჩართვის მიზნებისათვის დავალება საწყის პუნქტს წარმოადგენს. დავალება განკუთვნილიასტუდენტთან თანამშრომლობის, ინტერესის ამაღლების, სტუდენტის ცოდნის დაკავშირების დაჯგუფის სწავლების პროცესში ჩართვის მიზნებისათვის, რაც თავის მხრივ სტუდენტებსუზრუნველყოფს საჭირო სივრცით, მათივე ინტერესების მიხედვით შესაბამისობისა და შეკითხვებისგანსაზღვრისათვის. დავალებები უნდა იყოს ავთენტური და წარმოდგენილი რეალური სცენარისსახით. პრაქტიკულად, ჯგუფს უნდა მიეცეს გარკვეული თავსატეხი განსაზღვრონ რამდენიმესასწავლო მიზანი, რისი მეშვეობითაც ისინი მართავენ თვით-შესწავლის პროცესს და 50–70 წუთისშემდგომ შეძლონ შეჯამება და განხილვა.

დავალებების შედგენა წარმოადგენს კრეატიულ და სასიამოვნო პროცესს, თუმცაღა საუკეთესოებსაცკი არ შესწევთ სრულყოფილი დავალების შედგენა საწყის ეტაპზე. და პირიქით, განმეორებითიგანხილვები მიმდინარეობს წლების განმავლობაში კოლეგებისა და სტუდენტების საპასუხო კავშირისმეშვეობით, რომლის მეშვეობითაც ახორციელებენ დავალებების პერიოდულ გაუმჯობესებას.აგრეთვე სასარგებლოა დავალებების შედგენაში სხვადასხვა ფაკულტეტების წევრების ჩართვა დასტუდენტთა სხვადასხვა ჯგუფებისათვის დავალების შედგენის მეთოდების გაზიარება და სწავლება.

დავალებების შედგენის პროცესი მოიცავს ორ განსხვავებულ ასპექტს: პრობლემების წარმოქმნა დაპრობლემის სტრუქტურირება. პირველი მოიცავს ინფორმაციას დავალების შინაარსის შესახებ (მაგ.:რას წარმოადგენს პრობლემის არსი), ხოლო უკანასკნელი განსაზღვრავს დავალების მეშვეობითსტუდენტების წინაშე პრობლემის წარდგენის მეთოდს. ვინაიდან PBL ფოკუსირებულიასტუდენტებზე, თითოეული დავალების დიზაინი ადაპტირებული უნდა იქნას თითოეულიმოსწავლისათვის. როგორც სხვა საგანმანათლებლო აქტივობების დროს PBL–ის შემთხვევაშიც,დავალების შემდგენს უნდა გააჩნდეს ინფორმაცია სტუდენტების საბაზისო ცოდნისა და უნარებისდონის შესახებ.

Page 14: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

წარმოდგენილი სამი დავალება გათვალისწინებული უნდა იქნას დავალების შედგენისპროცესში:

დავალება 1: სწავლა აქტივობით: თავად განახორციელეთწინასწარი განხილვა:

“დავალების წინასწარი განხილვა”

მოცემულ დავალებაში ჩვენ თავი უნდა წარმოვიდგინოთ სტუდენტებისადგილზე და დავამუშავოთ დავალება 7-საფეხურიანი მიდგომისპირველი ხუთი საფეხურის გამოყენებით.

წაიკითხეთ დავალება (იხილეთ დანართის სახით)

გამოიყენეთ 7-საფეხურიანი მიდგომის პირველი ხუთი საფეხურიინდივიდუალურად (დავალება იხილეთ აქ)

გაუზიარეთ ერთმანეთს წინასწარი განხილვის ამსახველიჩანაწერები და სწავლების საბოლოო მიზანი.

დავალება 2: შეადარეთ კარგი და უხარისხო დავალებები:სხვადასხვა დავალებების შედარება

წაიკითხეთ დავალება (იხილეთ დანართის სახით)

მაგალითი1a (მაასტრიხტის ხელშეკრულება)

მაგალითი 1b (ევროპის პარლამენტი)

მაგალითი2a (მაასტრიხტის ხელშეკრულება)

მაგალითი 2b (ევროპის პარლამენტი)

დავალება 3:როგორ შევასრულოთ დავალება ხარისხიანად?როგორც წესი, „ხარისხიანი“ დავალების შესრულების მოთხოვნებისშეჯამება შესაძლებელია სამი ძირითადი მახასიათებლის გამოყენებით: 1)აღწერილობის ნაცვლად გამოიყენეთ განხილვა; 2) უხელმძღვანელეთსასწავლო ჯგუფს; 3) გამოიყენეთ სკაფოლდინგი გარკვეულირაოდენობით. ამავდროულად, წარმატებული დავალებების მეშვეობითსტუდენტები უზრუნველყოფილნი უნდა იქნენ ინტერესებისგანსაზღვრისა და მნიშვნელობის დადგენისათვის საჭირო სივრცით.დამატებით გათვალისწინებული უნდა იქნს შემდეგი: 4) სხვადასხვადავალებების შედარება

წაიკითხეთ დავალება (იხილეთ დანართის სახით)

Page 14 of 58

Page 15: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

რესურსების სასარგებლო ნაკრები:

დააჭირეთ აქ მე–2 ცხრილის სანახავად: PBL–ის შვიდისაფეხური: ლოგიკური და პოტენციური პრაქტიკულიხარვეზები

კურსის მიმდინარეობისას მკვეთრად განსხვავდება სტუდენტებისა და აკადემიური პერსონალის(მასწავლებლის) როლები. სტუდენტები უნდა იყვნენ აქტიურები, მათ უნდა შეასრულონ სასწავლოდავალება და მოემზადნონ შეხვედრისათვის. მასწავლებელი მხარს უჭერს, ხელმძღვანელობს დაეხმარება მათ.

პირველი სესია გამოყენებული იქნება სტუდენტებთან დისკუსიისათვის, რომელიც შეეხებამოლოდინს, დავალებებსა და სხვა პრაქტიკულ საკითხებს. მიუხედავად იმისა, რომ პრაქტიკაშიჯგუფის ურთიერთქმედება და კოლეგების კომუნიკაცია წარმოადგენს PBL–ის ძირითად ელემენტს,აღნიშნულის მეშვეობით შესაძლებელია დაბრკოლებები შეექმნას ჯგუფური მუშაობის პრინციპს.სწორედ ამიტომ, ჯგუფური და საკომუნიკაციო უნარების განვითარებისა და გაუმჯობესების საკითხიწარმოადგენს PBL–ის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ფაქტორს. აღნიშნული შესაძლოა განხორციელდესყოველი შემდგომი განხილვის დასასრულისათვის, განსაკუთრებით კი იმ შემთხვევაში, როდესაცდავალების დამუშავების დროს არ იმუშავა ჯგუფურმა მეთოდმა ან ჯგუფის წევრებს გააჩნიათმოსაზრებები ჯგუფური მუშაობის გაუმჯობესების შესახებ. ასეთი ტიპის მიმოხილვებიფასილიტაციას უწევს, რათა თითოეული წევრი განვითარდეს, როგორც დამოუკიდებელი სტუდენტიდა მოამზადოს ისინი პროფესიულ გარემოში შემდგომი გუნდური მუშაობისთვის.

შემდგემ გვერდზე წარმოდგენილ ცხრილში ჩვენ შევაჯამეთ რიგი ჩვეული გამოწვევებისა, რომლებსაცსტუდენტები აწყდებიან 7 საფეხურის გამოყენებისას. ზოგადად, საწყისი ეტაპისათვის სტუდენტებსარ მოსწონთ დიდი სივრცე; ისინი მიჩვეულები არიან, რომ აუცილებლად უნდა მოიქცნენმითითებისამებრ, ამიტომ მასწავლებლების მიერ უზრუნველყოფილი სივრცე გამყარებული უნდაიქნას სტუდენტებისათვის. ფრიად მნიშვნელოვანია, რომ მასწავლებლის მიერ შემოთავაზებულისასწავლო პროცესის მიმდინარეობაში სტუდენტების ჩართვის შემდეგ მასწავლების მიერ არ მოხდესშეჭრა და ლიდერობის კვლავ საკუთარ თავზე აღება.

რესურსების სასარგებლო ნაკრები:

Barrett, Terry, Cahsman, Diane, and Moore, Sarah (NN): DesigningProblems and Triggers in Different Media. Challenging all Students. გვ. 18-­‐19.Stanton, Marie, and McCaffreey Majelly (2011). Designing Authentic PBLProblems in Multidisciplinary Groups. In: Barrett, Terry and Moore, Sarah(eds). New Approaches to Problem-­‐based Learning. Revitalising yourPractice in Higher Education. New York/London: Routledge.გვ.36-­‐42.Dolmans, Diana, et al (1997). Seven principles of effective case design fora problem-­‐based curriculum. Medical Teacher 19(3): 185– 189.Maurer, Heidi (2014 forthcoming). Best Practices in PBL. Handbook თავი.გვ. 6-­‐13.

Page 16: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შეფასება

სტუდენტური მიერ შესრულებული დავალების ფორმალური შეფასება უნდა განხორციელდესკურსის მიზნისა და შესწავლილი უნარების შესაბამისად. იმ შემთხვევაში, თუ კურსის დავალებებიაგებული იქნა არგუმენტაციის მეთოდის შესასწავლად, შეფასება აგრეთვე უნდა განხორციელდესარგუმენტაციის ხარისხის გათვალისწინებით (მაგ.: ესსეს შემოწმების მეშვეობით).

არაფორმალური შეფასების ფარგლებში შეფასების მომენტები მკვეთრად განსხვავდება PBL–ისგარემოში, ვინაიდან აღნიშნული მიმართული არ არის მხოლოდ შინაარსზე დაფუძნებულ ასპექტებზე.პირიქითაც, როგორც წესი პროცესის და გუნდურ მუშაობასთან დაკავშირებული ასპექტების შეფასებახდება.

განხილვა–შეჯამება

განხილვის შემდგომი პერიოდის დასასრულისათვის ჯგუფის წევრების მიერ დრო უნდა დაეთმოსშესაბამისი დავალების სწავლების პროცესს: ე.ი. ის შერჩეული სასწავლო მიზნები და პოტენციურიასპექტები, რომლებსაც არ ითვალისწინებდა წინასწარი დისკუსია, თუმცაღა აღნიშნული საკითხებიმნიშვნელოვანი აღმოჩნდა შემდგომი განხილვის პროცესში. აგრეთვე, ჯგუფის წევრების მიერგანხილული უნდა იქნას ჯგუფური მუშაობის მეთოდები: რომელი მეთოდი იყო წარმატებული, ანრომელს ესაჭიროება გაუმჯობესება და სრულყოფა; გასაუმჯობესებელი ასპექტებისიდენტიფიცირების შემთხვევაში ჯგუფის მიერ შეთანხმებული უნდა იქნას აღნიშნული ხარვეზებისაღმოფხვრის მეთოდები შემდგომი დავალებისას. აღნიშნული გზითა და მეთოდებით ჯგუფიშესძლებს PBL სწავლების პროცესის დარეგულირებასა და გაუმჯობესებას.

პრაქტიკული ასპექტები

ზოგადად, მოქნილად უნდა იქნეს გამოყენებული PBL–ის მეთოდი. უფრო მეტიც, აღნიშნულისვითარებებთან, ცოდნის დონესთან და სტუდენტების აკადემიურ უნარების გათვალისწინებითადაპტირება უნდა განხორციელდეს სიფრთხილის გამოყენებით. თუმცაღა, სტუდენტები უნდამიეჩვივნონ PBL სტრუქტურას და გაიაზრონ არა მხოლოდ ერთი დავალება, არამედ PBL სხვადასხვადავალებების ინტეგრირება მოახდინონ სულ მცირე ერთ კურსში, რისი მეშვეობითაც ისინი„ისწავლიან თუ როგორ უნდა ისწავლონ“ აღნიშნულ გარემოში.

PBL განსაკუთრებით წარმატებით გამოიყენება მცირე მოცულობის ჯგუფებში, თუმცაღა აღნიშნულისგამოყენება აგრეთვე შესაძლებელია დიდ კლასებშიც. წინასწარი განხილვების ინტეგრირებაშესაძლებელია ლექციებზე მომდევნო შეხვედრამდე, ანუ სადაც სტუდენტები მასალებს გაეცნობიან. ანსტუდენტებს შესაძლოა მოეთხოვოთ წინასწარი განხილვის საკუთარი ინიციატივით ორგანიზება დალექცია გამოყენებული იქნება სტუდენტების მიერ შემდგომ შეხვედრამდე შემოთავაზებულისხვადასხვა კითხვის შესათანხმებლად და შესადარებლად.

თუ ხდება PBL–ის მცირე ჯგუფში გამოყენება, უნდა დავრწმუნდეთ, რომ სასწავლო პროცესისათვისგანკუთვნილ ოთახში შესაძლებელია სტუდენტების განლაგება წრიული ან ნახევარწრიული ფორმით.აგრეთვე, წინასწარი დისკუსიების დროს შესაძლებელი უნდა იყოს დაფის ან ვიზუალიზაციის სხვასაშუალების გამოყენება.

Page 17: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

უხელმძღვანელეთ, თუმცა ნუ გასცემთ ბრძანებას / ნუ მოახდენთმანიპულირებას: სტუდენტებისათვის დავალების შედგენისასიფიქრეთ იმ თავსატეხზე, რომელიც თქვენი მოსაზრებით უნდაამოხსნან სტუდენტებმა (აღნიშნული არ მოიცავს ცალკეულშეკითხვებს ან ლიტერატურას); შეადგინეთ მოკლე და მარტივიდავალებები; დარწმუნდით, რომ სტუდენტებს საკმარისი სივრცეაქვთ აღნიშნული თემის აღმოსაჩენად და გასაშლელად

მინიშნებები

სიმულაციები სოციალურ მეცნიერებებში

უზარმაზარი მოქნილობა, რომელსაც სიმულაციები სთავაზობს ინსტრუქტორებს,

წარმოადგენს უსაზღვრო შესაძლებლობას შეისწავლონ მასალები ახალი, სახალისო და

დასამახსოვრებელი გზებით. შემთხვევითი არ არის, რომ ბევრი, ვინც სიმულაციებს

იყენებს სწავლებისას, არიან ისინი, ვისაც ამ კუთხით თავად აქვთ მიღებული

გამოცდილება. არ იქნება გაზვიადებული, თუ აღვნიშნავთ, ძალიან მწირი

კონკრეტული სასწავლო გამოცდილებიდან უმეტესი წილი თავის ავტორს მიღებული

აქვს სიმულაციების გზით მიღებული საკუთარი განათლებიდან; ეს გახლავთ მიდგომა,

რომელიც ამყარებს კავშირს სოციალური მეცნიერებების სხვადასხვა დისციპლინებს

შორის.

ექსპერიმენტი და გაზიარება: განიხილეთკოლეგებთან ერთად, მაგრამ ასევეგამოკითხეთ სტუდენტებიც, რომაღმოაჩინოთ რას ფიქრობენ ისინი

განახორციელეთ PBL ადაპტირება ისე, რომ აღნიშნული შეესაბამებოდესინსტრუქტორის მიზნებს: აღნიშნული პედაგოგიკის გამოყენებისას თავიუნდა იგრძნოთ კომფორტულად

შეინარჩუნეთ სიმარტივე (განსაკუთრებით საწყის ეტაპზე): ნუშეადგენთ გართულებულ დავალებებს, ვინაიდან აღნიშნულიდააბნევს თქვენს სტუდენტებს (და თავად თქვენც)

Page 18: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სიმულაცია გვთავაზობს შესაძლებლობას "ვიცხოვროთ იმ ფენომენის სამყაროში“,

რომელსაც ჩვენ იმ მომენტისათვის ვსწავლობთ, სწორედ ამ „ცხოვრებაში“ მოდის

სწავლა გაცილებით ღრმა გზით, რომელიც ჩართავს პროცესში სტუდენტებს მათგან ამ

„სამყაროს“ პირადი მოდელის შექმნის მოთხოვნით, ასევე, მოთხოვნით იმასთან

დაკავშირებით, თუ როგორ უნდა მოხდეს ეს ჩართვა: თუ წარმოვიდგენ, რომ ვარ

ალბანელთა იმ დანაყოფის ხელმძღვანელი, რომელიც პასუხისმგებელია საკუთრების

უფლებაზე, და მე უნდა ჩავერთო იმიტირებული ინტერაქტივში ევროკომისიის

ოფიციალურ პირებთან, მაშინ ამ გზით მე შემიძლია ბევრად უფრო დახვეწილად

გავიაზრო და გავაანალიზო ევროკავშირში ალბანელთა გაწევრიანების ძალისხმევის

მნიშვნელობა, ვიდრე ამას იმავე საგნის შესახებ ლექციიდან მოვახერხებდი.

განმარტება

თუმცა, სიმულაციები სცილდება აქტიური სწავლების დაშვების ფარგლებს. კერძოდ,

შეიძლება ითქვას, რომ ისინი განასახიერებს ორ ძირითად იდეას. პირველი, ეს არის

მოსაზრება, რომ მსოფლიო (ან, თუნდაც, კონკრეტული მოვლენა, რომელიც

გვაინტერესებს) შეიძლება იქნას მოდელირებული, რომლითაც ჩვენ ვხვდებით, რომ

შედარებით მარტივი წესების ერთობლიობამ შესაძლებელია ერთ კაფსულაში

მოაქციოს მოცემული სიტუაციის საფუძვლები. ამ წესებმა შეიძლება მიიღოს

გარკვეული სახის გადაწყვეტილების მიღების არქიტექტურული ფორმა (მაგ.: ხმის

მიცემის უფლება, სტრუქტურული ურთიერთობები მონაწილეებს შორის და ა.შ.), ან

შეიძინოს პირადი ან ინსტიტუციური თავისებურებები (მაგ.: ლტოლვა

ძალაუფლებისადმი, ან სარგებლის ოპტიმიზაცია), ან ჰქონდეს შემთხვევითი

მოვლენების ფორმა (მაგ.: კამათლის გამოყენებით ქაოტური სიტუაციების

გენერირება). ამდენად, მარტივი სიმულაცია, მოლაპარაკებების დინამიკისა და

გამოკვლევების შესახებ სხვადასხვაგვარ დაშვებას აკეთებს, რომელთა მიხედვითაც

მონაწილეთა დიდ ჯგუფებს უჭირთ მიიღონ გადაწყვეტილება ეფექტურად,

მონაწილეებს შემოაქვთ პირადი მსოფლმხედველობა მოლაპარაკებებში და რომ დროის

მართვა/მენეჯმენტი არ არის უპირველესი საზრუნავი მოლაპარაკებების დროს.

(იხილეთ სასარგებლო ინსტრუმენტარიუმის რესურსები მარტივი სიმულაციების

სანახავად ქვემოთ მოცემულ ბმულში); ერთად აღებული, ყოველი აღნიშნული ჰქმნის

სცენარს, რომელიც საშუალებას აძლევს სტუდენტებს აღიქვან და გამოსცადონ იგი

Page 19: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

პირდაპირი გზით, რომელსაც დიდი მნიშვნელობა აქვს თითოეული მათგანისთვის.

მეორე დაშვება არის ის, რომ სამყარო არის კომპლექსური, რომლის მეშვეობითაც

ჩვენ ვხვდებით, რომ ასეთი მარტივი წესებისა და ადამიანის ურთიერთქმედების

ქაოტური ბუნების გამო შედეგები არსებითად გაურკვეველი და არასწორხაზოვანია.

სხვაგვარად რომ ვთქვათ, როდესაც ჩვენ ვატარებთ სიმულაციას, ჩვენ ამას ვაკეთებ იმ

შეგნებით, რომ ორივე – პროცესიც და შედეგებიც – ცვალებადი იქნება გამეორებიდან

გამეორებამდე, და, მართლაც, სწორედ ეს არაგანჭვრეტადობა გვსურს გადავცეთ

სტუდენტებს. თუ დავუბრუნდებით მარტივი თამაშის წესებს, რომელიც ნახსენებია

წინამორბედ პუნქტში, თითოეული მისი გამეორება განსხვავებულ მიდგომებს,

იდეებს, პრაქტიკას და შედეგებს მოგვცემს. ეს შეიძლება იყოს საფრთხის ქვეშ მყოფი

ქალაქის დაცვა იმ ვითარებაში, როცა თავდასხმის შესახებ ინფორმაცია არ გაქვთ, ან

სიტუაცია ვითარდებოდეს ქალაქიდან თქვენი ჯარისკაცების გასაყვანი

პრეზიდენტის ლიკვიდაციისას!

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსი:

ვიდეო: როგორ ჩავატაროთ სიმულაციური თამაშები, მცირე

კრიზისის მაგალითი: http://bit.ly/1GYFdk9

ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, ეს სახელმძღვანელო მიზნად ისახავს აჩვენოს, თუ

როგორ მუშაობს სიმულაციები, როგორ მივიღოთ საუკეთესო გამოცდილება მისგან,

როგორ გავუმკლავდეთ ამ პროცესში წარმოშობილ პრობლემებს და როდის

შევწყვიტოთ ის. იმედი გვაქვს, ყოველივე ეს გააადვილებს სწავლისა და სწავლების

რეალურად შთამბეჭდავი სფეროს აღმოჩენისკენ მიმავალ გზას.

მეთოდის აღწერა

ერთ-ერთი ყველაზე ხშირად დასმული კითხვა სიმულაციების შესახებ მარტივ

განმარტებას ეხება: რა არის სიმულაცია? ეს იგივეა რაც თამაში, თუ საქმე გვაქვს

როლის მორგებასთან? არის თუ არა ეს პრობლემაზე ან კვლევაზე დაფუძნებული

Page 20: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სწავლება? მოიაზრებს თუ არა იგი რაღაც განსაკუთრებულს?

მარტივი ტერმინებით, სიმულაცია არის რეალური ვითარების რეკრეაცია, რომელიც

შექმნილია სიტუაციის ძირითადი ელემენტების შესასწავლად; ეს არის გამარტივება

და ესენციალიზაცია გარკვეული ობიექტისა ან პროცესისა, რომელიც საშუალებას

აძლევს მონაწილეებს, განიცადონ და გამოსცადონ ეს ობიექტი ან პროცესი.

სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ჩვენ ვიღებთ რეალური სამყაროს რაღაც გარკვეულ

ელემენტებს და ვქმნით მარტივ სივრცეს, რომელიც უნდა განვიხილოთ და შევიდეთ

ურთიერთქმედებაში.

თუმცა, ამ ძალიან ფართო განმარტების მიღმა, სიმულაცია არის ის, რასაც თქვენ

შექმნით ამ პროცესიდან. როგორც ეს სახელმძღვანელო მეტყველებს, სიმულაციები

მოიცავს საქმიანობათა ფართო სპექტრს, ძალიან მარტივიდან და მოკლედან ღრმად

ჩართულსა და ფართომასშტაბურამდე.

თამაშების ტენდენცია მიმართულია მარტივი დაბოლოების სპექტრისაკენ -

როგორიცაა მაგალითად, ძალიან სტილიზებული გარემოს შექმნა - ამავე დროს, იგი

შეიძლება ეხებოდეს ვიდეო თამაშების და სერიოზულ თამაშებთან დაკავშირებულ

სამყაროსაც. როლური თამაშები არსით მსგავსია სიმულაციებისა, თუმცა, უფრო

მკაფიო აქცენტი კეთდება კონკრეტული როლის მორგებაზე. დაბნეულობის

შესამცირებლად, "სიმულაცია" გამოიყენება ამ გზამკვლევის საფუძველზე ყოველივეს

მოსაცველად; მიუხედავად იმისა, რომ სიმულაციას ბევრი საერთო აქვს პრობლემაზე

და კვლევაზე დაფუძნებულ სწავლებასთან, ამ უკანასკნელს არ ახასიათებს იგივე

ძირითადი აქცენტი რეალური სამყაროს სიტუაციების რეკრეაციაზე, ამდენად რაღაც

განსხვავებულ კატეგორიაში ჯდება.

ამ პედაგოგიური მიდგომების საერთო მახასიათებელი თვისება არის ის, რომ

მსოფლიო შეიძლება შემოტანილ იქნეს საკლასო ოთახში იმგვარად, რომ ეს საშუალებას

აძლევდეს მონაწილეებს, აქტიურად ითანამშრომლონ და ჩაერთონ მასალაში;

მოკლედ, ეს გვთავაზობს შესანიშნავ გზას, რათა სტუდენტებმა მიიღონ და

განივითარონ ცოდნა და უნარ-ჩვევები იმ გარემოში, რომელსაც ისინი აკონტროლებენ.

მასწავლებლისთვის კი ეს ხსნის ახალ სივრცეს ურთიერთქმედებისა და მოძრაობისა,

ასევე აქცენტს აკეთებს სტუდენტზე მორგებულ სწავლებაზე. აღნიშნული ყველაზე

მარტივადაა გადმოცემული ანდაზაში (Hertel & Millis; 2002, გვ. IX): "მესმის და

ვივიწყებ. ვხედავ და მახსოვს. ვაკეთებ და მესმის. "

Page 21: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ყოველივე ეს დაგვეხმარება, ვიფიქროთ ზოგიერთ ძირითად როლზე, რომელიც

რელევანტურია სიმულაციებში. კერძოდ, თამაშის დიზაინერი არის პირი (ან

რამდენიმე ადამიანი), რომლებიც ადგენენ სიმულაციის მიზნებსა და წესებს, ხოლო

თამაშის ლიდერი არის ადამიანი, რომელიც ფაქტობრივი წარმართავს სიმულაციას

(თამაშს): ხშირად ეს არის ერთი და იგივე ადამიანი, ანუ თამაშის დიზაინერი.

თამაშში შესაძლოა, იყვნენ ასევე დამკვირვებლები, რომლებიც პასიურ როლში არიან.

და ბოლოს, ჩვენ გვყავს მონაწილეები (როგორც წესი, სტუდენტები მოცემულ

კონტექსტში).

სასწავლო მიზნები

სიმულაციების გამოყენება გულისხმობს რიგი კითხვებისა და პრობლემების

არსებობას. ამ სექციაში გადავხედავთ მათ, რათა ნათელი მოვფინოთ ამ საკითხებს.

რატომ ვიყენებთ სიმულაციებს?

სიმულაციები გთავაზობთ ძალიან განსხვავებულ მიდგომას სწავლისა და სწავლების

კუთხით; იგი ხსნის ახალ სასწავლო სივრცეებს სტუდენტებისთვის და სთავაზობს

ახალ შესაძლებლობებს ინსტრუქტორს. იგი დაგეხმარებათ გამოავლინოთ

სოციალური მეცნიერების მიღმა არსებული ზოგიერთი ფუნდამენტური პრინციპი.

ჩვენი ძალისხმევით ჩვენ უნდა შევქმნათ ჩვენს ირგვლივ სამყაროს მოდელი

შედარებით მარტივი კონცეფციებით, ხოლო მოგვიანებით იმ სირთულეებით,

რომლებიც ჩნდება ამ მარტივი იდეებიდან.

რას იღებენ ჩემი სტუდენტები აქედან?

სტუდენტებს იღებენ "ცოცხალ გამოცდილებას", მოირგონ როლები თუ პოზიციებით

და ისინი აქტიური გზით გამოიყენონ. ეს, თავის მხრივ, ხელს უწყობს სტუდენტის

მიერ ხშირად რთული საკითხებისა და სიტუაციების შესახებ უფრო ღრმა

შემეცნებას, ასევე, შესაძლებლობას აძლევს მათ განივითარონ ცოდნის ფართო

Page 22: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სპექტრი (მაგალითად, კვლევა, პრეზენტაცია, მოლაპარაკები, ასახვა), რომელსაც

მნიშვნელოვანი ღირებულება აქვს. სწავლის პასიური მოდელიდან აქტიურში

გადასვლით, სტუდენტებს შეუძლიათ უკეთ გაიაზრონ, თუ როგორ ერგება და

შეესაბამება მათ მიერ კლასში გატარებული დრო გარე სამყაროს.

რას ვიღებ მე ამისგან?

ინსტრუქტორს სიმულაციები სთავაზობენ ახალ გზას, ასწავლონ მასალა,

გადაიტანონ აქცენტი სტუდენტთა მიერ მასალის გაგებასა და გამოცდილების

შეძენაზე, დაიწყონ დებატები და ანალიზი. მიდგომებში ცვლილებები

შესაძლებლობას იძლევა ჩაერთონ სტუდენტები სხვადასხვა გზით, ამით შეცვალონ

ჯგუფის დინამიკა და ჯგუფს საკუთარი იდენტურობა შესძინონ. გარდა ამისა,

პასუხების მრავალფეროვანება მოცემულ სიმულაციაზე დაგეხმარებათ თქვენთვის

უკვე კარგად გარკვეულ მოვლენებს ახლებურად შეხედოთ.

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსი: ვიდეო: რატომ ვიყენებთ სიმულაციებს?

http://bit.ly/1Bs8A9V

ვიდეო: რას იღებენ ჩემი სტუდენტები აქედან?

http://bit.ly/1CdJlvF

ვიდეო: რას ვიღებ მე ამისგან? http://bit.ly/190rnCv

მასწავლებლის როლი

რა არის მასწავლებლის/ ინსტრუქტორის როლი?

ეს საკმაოდ რთული კითხვაა, მაგრამ, როგორც წესი, რჩევა იქნება, სიმულაციაში

თქვენი როლი იყოს მაქსიმალურად მცირე მოცულობის; მიზეზი მარტივია, ესაა

თქვენი სტატუსი: თქვენ მასწავლებელი ხართ (ფაქტიურად, „მარკერი“), ყოველივე,

რასაც თქვენ შეასრულებთ, ატარებს არაპროპორციული წონას და განზე რიყავს

ყველაფერს. ბევრად უკეთესია, ჩამოაყალიბოთ სიმულაციური გარემო წინასწარ და

მისცეთ სტუდენტებს თავისუფლება, რათა აკეთონ ის, რაც უნდათ.

აღნიშნულის შედეგი ის არის, რომ თქვენი როლი წინასწარ დადგენილი თამაშის

Page 23: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

დაკვირვება და შემდგომ – განხილვა/უკუკავშირის დადგენა უნდა იყოს. ამ გზით,

თქვენ პატივს სცემთ სტუდენტების მოქმედებებს და მხოლოდ ასე ეხმარებით მათ

სწავლების კონტექსტუალიზაციაში უფრო ფართო მასშტაბურ გარემოში.

მთავარი სირთულე აქ მდგომარეობს უკონტროლობაში, განსაკუთრებით სიმულაციის

მიმდინარეობისას, როდესაც სტუდენტები იწყებენ ისეთი რაღაცების კეთებას, რაც

თქვენთვის მოსალოდნელი არ არის. სამწუხაროდ, ეს გვარდება გამოცდილების და

პრაქტიკის ზრდის პარალელურად. მაშინაც კი, როდესაც ეს მაგალითი ისე არ

იმუშავებს, როგორც თქვენ გეგონათ, განხილვის გზით მაინც ხდება დიდი

რაოდენობით ინფორმაციის დასწავლა.

მე უბრალოდ კუთხეში უნდა ვიჯდე, ვიდრე ისინი ამას აკეთებენ, არა?

სულაც არა. სიმულაციები არაფერია რეკომენდაციების გარეშე, ასე რომ, იგი თქვენგან

მოითხოვს ამას. ეს იმას ნიშნავს, რომ ამ პროცესის დროს უნდა გააკეთოთ ჩანიშვნები,

ვიდეო, ფოტო–აუდიო გადაღებები, ერთი სიტყვით ყველაფერი, რაც საჭიროა, რათა

დააფიქსიროთ, თუ რა ხდება ოთახში: ამას ეწოდება სიმულაციის მოცულობისა და

ხანგრძლივობის ფუნქცია. ერთი რამ, რაც უნდა გვახსოვდეს, არის ის, რომ ერთ

ადამიანს არ შეუძლია ბევრი რამის დანახვა გარკვეული რაოდენობის ჯგუფის მიღმა.

ასე, რომ თუ ჯგუფი დიდია თქვენ დაგჭირდებათ უფრო მეტი დამხმარეების

შემოყვანა, მით უმეტეს, თუ მოსწავლეებმა უნდა გაიარონ ტესტირება იმასთან

დაკავშირებით, თუ რა აქვთ გაკეთებული თვითონ სიმულაციებში.

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსი: ვიდეო: უკუკავშირი: http://bit.ly/190wRND

გაკვეთილზე და გაკვეთილის განმავლობაში

როგორ უნდა შევქმნა ჩემი საკუთარი სიმულაცია?

რთული კითხვაა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ უნდა ვაღიაროთ სხვადასხვა შესაძლო

სიმულაციების იმდენად მოცულობითი მასშტაბურობა, რომ აღნიშნული

უგულვებელყოფს სტანდარტული მოდელების შექმნას, მაინც შესაძლებელია

გარკვეული ძირითადი ნაბიჯების მიმოხილვა. პირველ რიგში, თქვენ უნდა

Page 24: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

დაადგინოთ ცენტრალური პაზლი/თავსატეხი, რომელიც გსურთ დაამისამართოთ

სტუდენტებისადმი: ეს შეიძლება იყოს თეორიული კონცეფცია, ან პრაქტიკული

მაგალითი. ეს ყველაზე თავსატეხი ნაწილია, მას შემდეგ, რაც ძირითად – ცენტრალურ

იდეას შეიმუშავებთ, შედარებით ადვილად შეგიძლიათ იმუშაოთ შემდეგი კითხვების

გამოყენების მეშვეობით: რა სახის ინტერაქციას გამოიყენებთ, რათა შეისწავლოთ იდეა

(მაგ ფორმალური შეხვედრა, როლური თამაში, მოლაპარაკების დოკუმენტის

შემუშავება)? რამდენი სტუდენტი ითამაშებს? რამდენი დრო გაქვთ? დაგჭირდებათ

შეფასება?

გამომდინარე იქიდან, რომ განმარტება შეიძლება საკმაოდ აბსტრაქტული იყოს, ასევე

შეგიძლიათ უყუროთ ქვემოთ მოცემულ ვიდეოს, საიდანაც ვიღებთ პრაქტიკულ

მაგალითს (ამ კრიზისის სიმულაციური თამაშისთვის). არსებობს, ასევე,

სავარჯიშოები, რომელთა მეშვეობითაც გაივლით ამ პროცესს.

არის თუ არა ეს დიდი სამუშაო?

მოკლე პასუხი: დიახ. უფრო გრძელი პასუხი: დიახ, მაგრამ საამისოდ ღირს.

სიმულაციებს დრო სჭირდება, რათა შეიქმნას და დაიხვეწოს, ისევე, როგორც ეს

მოითხოვს აუცილებელ მოსამზადებელ სამუშაოებს კოლეგებთან და

სტუდენტებთან ერთად, დაკვირვებას სიმულაციის მანძილზე და რეკომენდაციების

ფორმულირებას სიმულაციის დასრულების შემდეგ. თუმცა, შეგიძლიათ

განმეორებით გამოიყენოთ ბევრი რამ შემდგომი ძალისხმევისას. კომპენსაცია

მოდის გამოცდილებასთან ერთად, რომელსაც იგი სთავაზობს სტუდენტებს, და

ემსახურება არა მხოლოდ მათი ცოდნისა და უნარ-ჩვევების შემუშავებას, არამედ

მათ ჩართულობას სწავლაში.

როდესაც სიმულაციის მომზადების დასრულების ეტაპზე ხართ, დაუსვით

საკუთარ თავს ქვემოთ მოყვანილი კითხვები, რათა შეამოწმოთ, ხართ თუ არა ჯერ

კიდევ პროცესის გზაზე:

Page 25: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

კითხვები, რომლებიც აისახება სიმულაციებიდან სოციალურ მეცნიერებაში:

სიმულაციის ცენტრალური მიზანი კვლავაც მკაფიოა, ანუ არის კი იგი კონცეპტუალურად

ნათელი?

შეიძლება თუ არა სიმულაცია აიხსნას მოთამაშეებისთვის მარტივად, ანუ პრაქტიკულად

ხელმისაწვდომი გზით?

არის თუ არა მოთამაშეებზე გადანაწილებული სამუშაოს მოცულობა გონივრული

და პროპორციული, ანუ პრაქტიკულად ეფექტური?

რა არის ყველაზე ცუდი, რამაც შეიძლება ზიანი მოუტანოს თამაშს, მაგ.:

შესაძლებელია თუ არა არასწორი გეიმფლეი, ანუ არის თუ არა იგი საიმედო?

შეიძლება თუ არა სხვა გზით ყველა მიზნის მიღწევა სიმულაციის გარეშე, ან ღირს

თუ არა მოცემულ საკითხზე სიმულაციის კეთება?

რამდენად რთული უნდა იყოს?

ცოტა არი იყოს, ეშმაკური კითხვაა, რადგანაც პასუხი მთლიანად თქვენზეა

დამოკიდებული. სიმულაციებში ჩართული ახალი წევრებისთვის საჭიროა რაღაც

მარტივი, და შემდეგ მისი ამოქმედება; მთავარია გვახსოვდეს, რომ თქვენ უნდა

დარწმუნდეთ, რასაც არ უნდა აკეთებდეთ, მთავარი მიზანი კვლავაც მკაფიოა

ყველა ჩართული პირისთვის; დამატებითი სირთულით შეიძლება უკეთ აისახოს

რეალობა მოცემულ სიტუაციაში, თუმცა ამან შეიძლება გამოიწვიოს იმ მთავარი

იდეის ჩარჩოებიდან გასვლაც, რომლის მიტანაც გსურდათ და შედეგად შესაძლოა

ჰქონდეს გარკვეული მოულოდნელი ეფექტები.

სასარგებლო ინსტრუმენტების ვიდეო რესურსი:

პრაქტიკული მაგალითი: http://bit.ly/1E4SV7y

როგორ შევქმნათ სიმულაციური თამაშები, მციე კრიზისის იმიტაცია–სავარჯიშო:

http://bit.ly/1bxiNNo

ვიდეო: როგორ უნდა შევქმნა ჩემი საკუთარი სიმულაცია? http://bit.ly/1BOhNcK

ვიდეო: არის თუ არა ეს დიდი სამუშაო?http://bit.ly/1E4Ovxp

ვიდეო: რამდენად რთული უნდა იყოს? http://bit.ly/1yd9y9G

Page 26: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შეგვიძლია თუ არა ამის კეთება ონლაინ რეჟიმში?

რა თქმა უნდა, შეგიძლიათ. თუმცა, მაინც უნდა გაიაროთ ყველა ეტაპი, რაც აქ იქნა

განხილული. ყველაზე მარტივად, ონლაინ არხები შეიძლება გამოყენებულ იქნას

პირისპირ სიმულაციის დროს (ელ–ფოსტა, IM, Twitter, და ა.შ.) ან ერთობლივი

დოკუმენტების (wikis) შესაქმნელად. ზოგიერთ შემთხვევაში, შეიძლება შესაბამისი

იყოს სრული ონლაინ მოდელი (მაგ.: როდესაც ვიკვლევთ ონლაინ კომუნიკაციის

გავლენას მოლაპარაკებებზე). თუმცა, სტუდენტებს შორის უშუალო

ურთიერთობის ჩანაცვლება კომპიუტერული პროგრამის მეშვეობით

ურთიერთობით ძირითად აზრს დაუკარგავს სიმულაციას.

რა შეიძლება იყოს სიმულაციის საგანი?

თითქმის ყველაფერი რაც მოგესურვებათ, თემები, რომელიც კარგად ჯდება

სიმულაციის კონტექსტში წარმოადგენს შედარებით რთულ თემებს, სადაც

მრავალი განზომილებაა და სადაც სტუდენტებს შესაძლებლობა ეძლევათ

დაინახონ როგორ ურთიერთქმედებენ ეს განზომილებები ერთმანეთთან. მარტივი

კონცეფციების შემთხვევაში, სიმულაციები გთავაზობთ ძლიერ და

დასამახსოვრებელ სასწავლო გამოცდილებას, მაგრამ, როგორც წესი, დაბალ

კალორიულია, ანუ დიდი დრო მიდის გაცდენილი საკითხების გარკვევაზე.

სიმულაციის გამოყენება ყოველთვის მართებულია?

რა თქმა უნდა, არა. სიმულაციები არ არის ყველასა და ყველაფერზე მორგებული

მექანიზმი, არამედ ის ერთ–ერთი საჭირო ინსტრუმენტია რომელიც გარკვეულ

სიტუაციებში გვეხმარება. სიმულაციები ითხოვს სტუდენტებისგან ჩაერთონ

სცენარში, ამდენად უნდა მოხდეს დაშვება, რომ მათ აქვთ საკმარისი წინასწარი

ცოდნა მონაწილეობის მისაღებად და იქნებიან მოტივირებული, რათა მიიღონ

ცოდნა სწრაფად. ეს ვარაუდები შეიძლება არ იქნას გამართლებული, ამიტომ

აღნიშნული გადაწყვეტილება თავად უნდა მიიღოთ. თქვენ უნდა გამოიყენოთ

სიმულაცია გამოიყენოთ სიმულაცია მაშინ, როცა დარწმუნებული ხართ, რომ ის

დამატებით ღირებულებას შესძენს პროცესს.

Page 27: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსი: ვიდეო: საგანი: http://bit.ly/1HLANkc

ვიდეო: ონლაინ რეჟიმი http://bit.ly/1EHpxiy

ვიდეო: მუდამ მართებული http://bit.ly/1HLAWnS

შეფასება

უნდა შევამოწმო თუ არა სტუდენტები?

ეს თქვენზეა დამოკიდებული. როდესაც იწყებთ მოკლე და მარტივი სიმულაციით, ეს

ჩვეულებრივია, მაგრამ არა აუცილებელი; თუმცა, თუ სიმულაცია ხდება უფრო დიდი

ნაწილი საკონტაქტო დროისა სტუდენტებთან, მაშინ შეფასება შეიძლება აღმოჩნდეს

სტუდენტის ჩართვის ზრდის გზა; არსებობს სამი ძირითადი პარამეტრი

შეფასებისთვის:

• გამოსცადეთ სტუდენტის ცოდნა მათი სიმულაციის საფუძველზე. ეს შეიძლება

გაკეთდეს სტანდარტული ესსეს ან გამოცდის მეშვეობით, როგორც წესი, როდესაც

სიმულაცია წარმოადგენს იმ ელემენტებს, რასაც მოიცავს მოდულის სხვა სესიები;

• გამოსცადეთ სტუდენტის უნარ-ჩვევების განვითარება. ეს შეიძლება იყოს მათი

ქმედებების დაკვირვება სიმულაციის განმავლობაში. ამ შემთხვევაში, ყურადღება

უნდა მიექცეს, თუ როგორ გაუმკლავდებით მეორე და გარე-მარკირების ნებისმიერ

მოთხოვნას: სესიის ვიდეო გადაღება შეიძლება საკმარისი იყოს, მაგრამ

აუცილებელია შესაბამის მხარეებს შორის დისკუსიებიც;

• გამოსცადეთ სტუდენტთა კრიტიკული აზროვნება. აქ თქვენ სთხოვთ სტუდენტებს

მოგცენ რეფლექსიური მონახაზი სიმულაციის შემდეგ, იმსჯელონ თავიანთი

ქმედებების შესახებ, დასახონ გაუმჯობესება და ა.შ. ეს მიდგომა შეიძლება

შეწყვილდეს ზემო ორთან და მოიტანოს სასარგებლო შედეგი, რითაც ხაზი გასემევა

თვით–შეფასების მნიშვნელობას.

სასარგებლო ინსტრუმენტების ვიდეო რესურსი: უნდა შევამოწმო თუ არა სტუდენტები

იმაში, რაც განახორციელეს? http://bit.ly/1BOhNcK

პრაქტიკული ასპექტები

Page 28: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

რამდენ ხანს უნდა გაგრძელდეს?

ესეც ეშმაკური კითხვაა: თქვენ თავად გადაწყვიტეთ, რამდენ ხან უნდა გაგრძელდეს.

შემოკლებული სიმულაცია (30 წუთიდან ერთ საათამდე) შეიძლება იყოს ძალიან

მარტივი ორგანიზაციის თვალსაზრისით, მცირე მომზადებით ან სულაც ამის გარეშე;

უფრო ხანგრძლივი, როგორც წესი, მოითხოვს ვიფიქროთ მოსამზადებელი კითხვის ან

საქმიანობის შესახებ, აგრეთვე, იმის შესახებ, თუ როგორ დაიცვათ ყველაფერი: თუ

თქვენ ეძიებთ ერთდღიან ან მრავალდღიან ღონისძიებას, დღის წესრიგში დადგება

განახლებისა და კვების საკითხი; პრაქტიკაში, მთავარი საკითხი ინსტიტუციურია -

თქვენ გაქვთ იმდენი დრო, რამდენსაც გრაფიკი გაძლევთ; როგორც წესი, ეს

გვიბიძგებს ხანმოკლე სიმულაციებისკენ, მაგრამ ასევე შეგიძლიათ დაყოთ

ხანგრძლივი სიმულაციები პატარა და მოკლე ელემენტებად.

მჭირდება თუ არა სპეციალური ოთახი?

ნამდვილად არა, მაგრამ ყურადღებით უნდა ვიფიქროთ იმაზე, თუ რას აკეთებენ

თქვენი სტუდენტები. კერძოდ, თქვენ უნდა იცოდეთ, თქვენი სტუდენტები საერთოდ

აითვისებენ თუ არა ყოველივე ამას: თუ ასეა, მაშინ თავიდან უნდა ავიცილოთ ოთახი

დამაგრებული ავეჯით (მაგ.: სალექციო თეატრები). ეს უკანასკნელი კარგია

დებატებისთვის, მაგრამ ნამდვილად ხელს უშლის მოძრაობას. როგორც წესი,

სტუდენტები უნდა ისხდნენ სივრცეში, სადაც შეეძლებათ ჯდომა და წერა, ასე, რომ

ბინის ტიპის ოთახი საუკეთესოა. ისევ და ისევ, თქვენ შეიძლება შეზღუდული იყოთ

თქვენი ინსტიტუციური გრაფიკით და ოთახის ხელმისაწვდომობით: თუ თქვენ დიდი

ჯგუფი გყავთ, მაშინ შეიძლება განიხილოთ მათი დაყოფის ალტერნატივა მცირე

ნაწილებად და სხვადასხვა ოთახებში გადანაწილება.

რამდენი სტუდენტები მჭირდება სიმულაციისთვის?

ერთიდან ზემოთ. ერთი მოთამაშის თამაში ჩვეულებრივ საჭიროებს კოლეგას

(კომპიუტერის ან თამაშის სახით) და იშვიათია: სიმულაციების მნიშვნელობა

მომდინარეობს მოთამაშეთა ურთიერთქმედებიდან. სადებატო მუშაობა საუკეთესოა 8-

დან 20–მდე ადამიანს შორის (ანუ სასემინარო მუშაობისთვის გათვლილი ჯგუფი); ასე

რომ დიდი ჯგუფები საჭიროებენ უფრო სტრუქტურირებულ დებატებს, სადაც

როლებს თამაშობენ გუნდები ხელმძღვანელების მეთაურობით; საფრთხე დიდი

Page 29: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ჯგუფების შემთხვევაში არის ის, რომ ხშირად უმეტესი მოთამაშისთის მცირე რამ

რჩება გასაკეთებელი, ასე, რომ უნდა ვიფიქროთ, თუ როგორ მივცეთ სასარგებლო

ფუნქცია მათ (მაგ.: პარალელურად სესია).

სასარგებლო ინსტრუმენტების ვიდეო რესურსი: რამდენ ხანს უნდა გაგრძელდეს?

http://bit.ly/1HUpV0d Video:

ვიდეო: მჭირდება თუ არა სპეციალური ოთახი? http://bit.ly/19UmYSL

ვიდეო: რამდენი სტუდენტი მჭირდება სიმულაციისთვის? http://bit.ly/1EHpvar

შეჯამება

როგორ შემიძლია რეკომენდაციები გავუწიო სტუდენტებს სიმულაციის შემდგომ?

როდესაც სადამკვირვებლო აღნიშვნებს აკეთებთ, აქცენტი გააკეთეთ სამ ძირითად

ელემენტზე:

• მონაწილეები: ვინ რას აკეთებს? ვინ ხელმძღვანელობს და ვინ ასრულებს

მითითებებს? ვინ არის იდეების ავტორი და ვინ – მსაჯი?

• პროცესი: რა ტიპის ურთიერთობაში არიან? რა არის სიმულაციის დინამიკა?

• შედეგები: რა არის შედეგი? თუ არსებობს დოკუმენტი, იგი "კარგია" თუ

"რეალისტური"?

სიმულაციის დასრულებისთანავე (სასურველია, მაშინვე) დაიწყეთ კითხვების

დასმა სტუდენტებისთვის და ალაპარაკეთ ისინი იმის შესახებ, რაც აღმოაჩინეს:

ხშირად ისინი აკეთებენ ისეთ დასკვნას, რაც თქვენ გამოგრჩათ; ასე რომ კარგია

დავანახოთ, რომ თქვენ აძლევთ სივრცეს მათი ასახვისთვის. მხოლოდ ამის

შემდეგ დაამატეთ თქვენი დაკვირვებები და დააკავშირეთ იგი სხვა სასწავლო

პროცესებთან. აჩვენეთ სტუდენტებს ვიდეო მათ შესახებ, რათა უკეთ შესძლონ

გამოასწორონ ის, რაც ვერ დაიმახსოვრეს.

რა მოხდება, თუ ყველაფერი არასწორად წარიმართება?

ეს განსჯის საკითხია. ზოგიერთ ადამიანს სურს იყოს დარწმუნებული, რომ მათი

სიმულაციები სწორედ იმ რელსებით წარიმართება, რომელზე დგომასაც ისინი

გეგმავდნენ; სხვებს, მათ შორის, ავტორს, მიაჩნია, რომ სიმულაციების გამოყენება

Page 30: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სწორედ ის ნაწილია, რომელიც რელსებიდან გადმოსვლას გვთავაზობს; ეს

უსაფრთხო გზაა სტუდენტებისათვის, რათა დაუშვან შეცდომები და შემდეგ

ისწავლონ მათგან. ზოგადად რომ ვთქვათ, თუ სიმულაცია არ დასრულდება

აგრესიული სახის ურთიერთობებით, მაშინ იგი არასწორად არ წარმართულა, არამედ,

მოლოდინისაგან განსხვავებულად განვითარდა: სტუდენტები უნდა გააფრთხილოთ

ამ შესაძლებლობის შესახებ, მაგრამ განსჯის გარეშე.

როგორ უნდა გავიგო, სწორად წარიმართა თუ არა სიმულაცია?

ეს დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა გავაკეთეთ იმისთვის, რომ შედეგს მივაღწიოთ.

თუ იყენებთ შეფასების მეთოდს, მაშინ მოგიწევთ წარმატების შეფასება–გაზომვა,

მაგრამ მაშინაც კი, თუ არ იყენებთ, რეკომენდაციის გაწევის პროცესმა უნდა

მოგცეთ სტუდენტთა შინაგანი პოზიციის გააზრების შესაძლებლობა: არ

შეგეშინდეთ ვკითხოთ მათ, რას ფიქრობდნენ და რა ეგონათ სიმულაცია, როგორც

ასეთი; პროფესორისთვის მონაწილეთა მხრიდან რეკომენდაციის მიცემის

პროცესი ყველაზე სასარგებლოა, რადგან ეს გვაძლევს საშუალებას გავიგოთ, თუ

როგორ მუშაობს (ან არ მუშაობს) იგი - ამ მიზნით, თქვენ შეიძლება განიხილოთ

საკუთარ კოლეგებთან გადათამაშების ალტერნატივაც.

სასარგებლო ინსტრუმენტების ვიდეო რესურსი: როგორ შემიძლია

რეკომენდაციის გაწევა სტუდენტებისთვის სიმულაციის შემდგომ?

http://bit.ly/1D1YTGg

ვიდეო: რა მოხდება, თუ ყველაფერი არასწორად წარიმართება? http://bit.ly/1OAN8tB

ვიდეო: როგორ უნდა გავიგო, სწორად წარიმართა თუ არა სიმულაცია?

http://bit.ly/19UowMA.

Page 31: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

პოტენციური სირთულეები

რომელი უდიდესი სირთულე ან პრობლემა შეიძლება წარმოიქნმას სიმულაციების

გამოყენებისას?

სავარაუდოდ, უდიდესი სირთულე როგორც სტუდენტების, ასევე თქვენი როგორცადამიანების მიდგომების შეცვლაში მდგომარეობს. სტუდენტებისთვის უნდა არსებობდესმკაფიო მექანიზმი იმ გზავნილის გასაძლიერებლად, რომ სიმულაცია შეიძლება იყოს როგორცსახალისო, ასევე აკადემიურად ღირებული. სტუდენტებისთვის საშუალების მიცემასგათავისუფლდნენ საკუთარი თავისგან და უფრო თავისუფლად ისაუბრონ, გადამწყვეტიმნიშვნელობა აქვს ამ პედაგოგიკის უდიდესი ნაწილის განხორციელებაში: ჩვენ არ უნდაგაგვიკვირდეს, თუ ზოგიერთ სტუდენტს ამასთან შეჩვევა დასჭირდება.ეს ასევე საჭიროებს ადაპტაციას პერსონალის მიერ. სიმულაციები არსებითად გაურკვეველიაიმ თვალსაზრისით, რომ ისინი შეიძლება მიუთითებდეს ზოგად მიმართულებაზე, მაგრამზუსტი არჩეული გზა არ იქნება ცნობილი მანამ, სანამ ამ გზას არ დაადგებით: საქმე იმაში არაა,რომ თქვენ წარმოდგენა არ გაქვთ, თუ რა ხდება, უბრალოდ თქვენ გაურკვევლობაში იქნებით.ეს გაურკვევლობა მოითხოვს პერსონალისგან, რომ იყოს მონდომებული, გათავისუფლდესაუდიტორიის კონტროლის ტრადიციული მოდელისგან. ლექციაზე თქვენ მთავარი ხართ,სტუდენტები გაჩუმებული არიან და თქვენ ხართ გამტარი იმ ყველაფრის, რაც„მნიშვნელოვანია“. სიმულაციის შემთხვევაში, თქვენ აყალიბებთ კონცეფციას, მაგრამ შემდეგსტუდენტები იკავებენ წამყვან პოზიციას და აკეთებენ იმას, რაც თქვენს განზრახვასშეესაბამება. შემდეგ თქვენ უნდა მოისმინოთ მათი ანგარიში, რათა ნახოთ, თუ როგორშეესაბამება ეს თქვენს იდეებს. მოკლედ რომ ვთქვათ, თქვენ სტუდენტებთან ერთობლივადქმნით ცოდნას.თუ შეგიძლიათ მიაღწიოთ იმას, რომ ყველამ კომფორტულად იგრძნოს თავი მიდგომაში ამცვლილებითა და გაურკვევლობით, თქვენ შეძლებთ გაუმკლავდეთ პროზაულ საკითხებს,რომლებიც ამ სახელმძღვანელოს სხვა ნაწილებშიცაა განხილული.

რა მოხდება, თუ რაღაც არ გამოვა?

,,არ გამოსვლა“ ძალიან საინტერესო მოსაზრებაა. საწყისი მომენტი უნდა იყოს იმის აღიარება,რომ სიმულაციები ყოველთვის განხორციელდება იმ სახით, რომელიც არ იყო სრულადპროგნოზირებადი, იმიტომ რომ ისინი ქმნიან სივრცესმოთამაშეებისთვის/სტუდენტებისთვის არჩევანის გასაკეთებლად. ამგვარად, „არ გამოსვლა“სხვადასხვა კატეგორიებად უნდა დაიყოს.თუ სტუდენტები განახორციელებენ სიმულაციას და დაასრულებენ იმით, რაც მიახლოებითიყო დაგეგმილი, ეს იმას ნიშნავს, რომ ამან გაამართლა. ანალოგიურად, საბოლოო შედეგისმიუღებლობა ასევე შეიძლება ჩაითვალოს წარმატებად, რადგანაც ეს არის პროცესი, რომელიცისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც შედეგი და ამ შედეგის მიუღებლობა შეიძლება/უნდაიყოს შედეგების შეჯამების ძირითადი ნაწილი. იფიქრეთ რეალურ ცხოვრებაში:კანონმდებლები ყოველთვის არ თანხმდებიან ტექსტზე ბოლოში, მაგრამ მისგანსასწავლებელი ჯერ კიდევ ბევრია (ალბათ, უფრო მეტიც, ვიდრე იმ შემთხვევაში, თუ ისინიდათანხმდებოდნენ).წარუმატებლობა რეალურად შეიძლება მიჩნეულ იქნას განხორციელებულად, თუ სიმულაციადაგეგმილისგან რადიკალურად განსხვავებულ აქტივობას წარმოშობს. ეს ძალიან იშვიათადხდება და როგორც წესი, უფრო მარტივ სიმულაციებში: ამ შემთხვევაში არსებობს გარკვეულიშეუსაბამობა წესებში, რაც არასწორ ქცევას ქმნის. ამიტომ უნდა იფიქროთ იმაზე, თუ როგორითამაშებენ მოთამაშეები მანამ, სანამ ითამაშებთ მათთან: იფიქროთ ისე, როგორც ისინიიფიქრებდნენ და მოძებნოთ მეგობრული კოლეგა, რომელზეც პრაქტიკას გაივლით. როგორცწესი, უფრო რთულ სიმულაციებს არ აქვს იგივე პრობლემა, მხოლოდ იმის გამო, რომ მათ

Page 32: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

უფრო რთული წესები აქვთ, რომლებიც ზღუდავს ამგვარი მცდარობის შესაძლებლობას.ქრონიკული წარუმატებლობის შემთხვევაში თქვენ უნდა გადაწყვიტოთ, თუ როგორმოიქცეთ: უფრო მცირე სიმულაციებისთვის, სავარაუდოდ უფრო ადვილია მათ შემცირებისსაშუალება მისცეთ; უფრო დიდი თამაშებისთვის, შეიძლება მიმდინარეობის პერიოდშიცვლილებები შეიტანოთ. თუმცა, თუ ამ უკანასკნელს განახორციელებთ, ფრთხილად იყავით,რომ არ ჩაგითრიოთ თამაშმა: ხშირად პრობლემა თავისთავად გამოსწორდება.თუმცა, წარუმატებლობის შემთხვევაში, მაინც შეიძლება მიიღოთ გამოცდილება: სთხოვეთსტუდენტებს გაითვალისწინონ, თუ როგორ და რატომ აღმოჩნდა სიმულაცია„წარუმატებელი“ და რა შეიძლებოდა/უნდა შეცვლილიყო ამის თავიდან ასაცილებლად. ესრეალურად კარგი განსახილველი საკითხია ნებისმიერი სიმულაციისთვის: რამდენადშეესაბამება ის რეალურ ცხოვრებას?მოკლედ რომ ვთქვათ, ყველაფერი ყოველთვის ისე არ ხდება, როგორც თქვენ ფიქრობთ,მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ეს არ გამოდის.

ინსტრუმენტთა ნაკრების სასარგებლო რესურსები:სიმულაციების გამოყენებისას ბევრი რამ არის გასარკვევი,ამიტომ გთავაზობთ ძირითად საკითხებს. ქვემოთ მოცემულვიდეოში ასახულია იგივე საკითხის შემოკლებული ვერსია:

ტოპ რჩევების ვიდეოები http://bit.ly/1M4gCRz

Page 33: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ტოპ 10 რჩევასიმულაციისთვის 10Simulation Tips1. განახორციელეთ მარტივადეს ყველაზე მნიშვნელოვანი მომენტია, რომელიც უნდა გახსოვდეთ! ძალიან

ადვილია რაიმე რთულის შექმნა, მაგრამ როდესაც დაიწყებთ, დაიწყეთმცირეოდენით. თქვენ შეგიძლიათ მარტივი სიმულაციის გაკეთება, რომელიც არმოითხოვს ბევრს თქვენგან ან თქვენი სტუდენტებისგან. შეეცადეთ, რომ უფროკომფორტულად იგრძნოთ თავი მისი გამოყენების პრაქტიკით და შემდეგ მეტიელემენტი დაამატეთ მასში. თუ თავს კომფორტულად არ გრძნობთ,გაგიჭირდებათ სტუდენტებისთვის ახსნა ან მათი გადარწმუნება და ასევე ნაკლებსავარაუდო გახდება, რომ მომავალში ხელახლა სცადო. გახსოვდეთ, რომ მარტივისიმულაციებიც კი სწავლების დიდ შესაძლებლობებს ქმნის, ასე რომ საკუთართავს არ მოაკლოთ ეს სიამოვნება.

2 იცოდეთ, თუ რის გაკეთებას ცდილობთეს არის სწავლისა და სწავლების საყოველთაოდ ცნობილი ჭეშმარიტება, მაგრამის ადვილად ეძლევა დავიწყებას. სიმულაციის დროს, არსებითი მნიშვნელობააქვს იმას, რომ მხედველობიდან არ გამოგრჩეთ სავარჯიშოს ცენტრალური არსი,მისი სასწავლო მიზანი. როგორც წესი, ეს უნდა იყოს რაიმე ფოკუსირებულ, ანმნიშვნელოვანი ცოდნის ნაწილი (მაგ. ცნება) ან უნარ-ჩვევების განვითარება (მაგ.მოლაპარაკება). ამ მიზნის გარშემო სიმულაციის შექმნისას, არ დაგავიწყდეთიმის შემოწმება, რომ ეს მკაფიოდ მიიღწევა. ამას არსებითი მნიშვნელობა აქვს,თუ თქვენ შეგიძლიათ ეს გადმოსცეთ თქვენს სტუდენტებს, როგორცსიმულაციის, ასევე დასრულების შემდგომ რეკომენდაციის მიცემისსაშუალებით.

Page 34: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

5 ყოველთვის უზრუნველყავით რეკომენდაციისმიცემა

ყველაზე უარესი, რაც კი შეიძლება გააკეთოთ სიმულაციასთანდაკავშირებით, არის დაწყება და შემდეგ მისი მიტოვება. როგორც წინაპუნქტშია ხაზგასმული, რეკომენდაციის გარეშე, სტუდენტებსგაუჭირდებათ სიმულაციის ფარგლებში მათი გამოცდილებისდაკავშირება სხვა საკითხებთან, რომლებსაც ისინი ეხებიან წავლისას.რეკომენდაციით უზრუნველყოფისას, ყოველთვის დაიწყეთ იმისგარკვევით, თუ რა ისწავლეს მათ და მხოლოდ ამის შემდეგ ისაუბრეთთქვენი დაკვირვებების შესახებ.

4 დაუკავშირეთ სიმულაცია სტუდენტებისსწავლის გამოცდილების დანარჩენ ნაწილს

ერიდეთ იმას, რომ გახადოთ სიმულაცია „მოდულის დასასრული“, „ცოტაოდენიგასართობი“ დროის გასაყვანად. ამის ნაცვლად, დაუკავშირეთ სიმულაციასტუდენტების წინა ცოდნას, მოდულის დანარჩენ ნაწილში მათი სწავლისფარგლებს და სწავლის მომვდევნო ნაწილს. ეს ნიშნავს სტუდენტებისთვისგამოცდილების შეძენას.

3 გჯეროდეთ, რომ სტუდენტებს შეუძლიათსაკითხების მოგვარება საკუთარი თავისთვის

სიმულაციების გამოყენებისას დიდი შიში იმაში მდგომარეობს, რომთქვენ ვერ აკონტროლებთ იმას, თუ რა ხდება: ამის ნაცვლად, თქვენქმნით სცენარს და საშუალებას აძლევთ სტუდენტებს, რომდამოუკიდებლად განახორციელონ ის. უფრო ხშირად ისინიგააკეთებენ რაიმე მოულოდნელს ან მოიქცევიან იმგვარად, რაც თქვენარ გქონდათ განჭვრეტილი. ეს კარგია, რადგანაც გეხმარებათ მრავალისხვადასხვა საშუალების გამოვლენაში, რომლითაც შეგვიძლიაშევეჭიდოთ ამ პრობლემებს სოციალურ მეცნიერებაში. თქვენუბრალოდ უნდა გჯეროდეთ, რომ სტუდენტები თავად შეძლებენსაკითხების გარკვევას. მოკლედ რომ ვთქვათ ეს ის პოზიციაა, როცასაჭმელს კოვზიდან არ აჭმევთ.

Page 35: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

6 აკონტროლეთ მოვლენები

რეკომენდაციის მიცემას სრულყოფილად შეძლებთ მხოლოდ მაშინ, თუახლოდან დააკვირდებით მოვლენებს. ეს განსაკუთრებით ამართლებს იმშემთხვევაში, თუ ნიშნებს წერთ მონაწილეობისთვის, მაგრამ მაინცმოქმედებს, განურჩევლად იმისა, აქვს თუ არა ადგილი შეფასებას.გახსოვდეთ, რომ ძალიან რთულია მთელი პერიოდის განმავლობაშიერთდროულად ადამიანთა ჯგუფის კონტროლი, ამიტომგაითვალისწინეთ მომხდარის დაფიქსირება ვიდეო, აუდიო ან ონლაინტექნოლოგიების მეშვეობით.

7 ახსნას უფრო მეტი დრო მიაქვს, ვიდრე თამაშს?თუ ეს მოხდება, თქვენ კონცენტრაცია გაქვთ დაკარგული. იდეალურშემთხვევაში, სიმულაცია უნდა იყოს მარტივი ასახსნელად და სასწავლად,მაგრამ რთული განხორციელებისა და შედეგების თვალსაზრისით. ამშემთხვევაში კარგი რჩევაა იმაზე დაფიქრება, თუ რა იწვევს სირთულეს,შემდეგ უნდა მოხდეს ამ ყველაფრის ამოღება ან ანალოგიური ან უფროაბსტრაქტული სიტუაციის პოვნა. გახსოვდეთ, რომ სიმულაციების დროს,ყურადღება კონცენტრირებული უნდა იყოს სტუდენტებზე და არა თქვენზე.

8 გახსოვდეთ თქვენი დროისა და სივრცის შეზღუდვებისამწუხარო სიმართლე ისაა, რომ ჩვენ ხშირად გვიწევს მუშაობა ჩვენსდროსა და სივრცესთან დაკავშირებულ შეზღუდვებთან, ამიტომ ეს უნდაგაითვალისწინოთ სიმულაციის შექმნისას. მართლაც, თქვენ შეგიძლიათამის გამოყენება იმისთვის, რომ აიძულოთ საკუთარი თავი იფიქროთუფრო კრეატიულად იმის შესახებ, თუ როგორ მიაღწიოთ თქვენს მიზნებსამ შეზღუდვების ფარგლებში. გახსოვდეთ, რომ თუ გესაჭიროებათ რაიმე„დიდის“ გაკეთება, თქვენ შეგიძლიათ ეს დაყოთ მცირე ელემენტებად,რომლებიც ადვილად ერგება თქვენს განრიგს.

Page 36: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

10 გაუზიარეთ თქვენი იდეები და გამოცდილება

სიმულაციების ფორმებისა და ტიპების მრავალფეროვნება ამმიდგომის ერთ-ერთი უდიდესი პლიუსია, მაგრამ ასევე ბარიერიც. თუშეგიძლიათ თქვენი გამოცდილებისა და იდეების გაზიარება, სხვებიამაში დაინახავენ საკუთარი სწავლების საჭიროებებისდაკმაყოფილების ახალ გზებს და თქვენ შეძლებთ უკუკავშირისმიღებას იმაზე, რაც უკვე განახორციელეთ.

9 ითამაშეთ თავიდან!

ერთ-ერთი ყველაზე დიდი სიამოვნება, რომელსაც სიმულაციებისგანმახორციელებელი მასწავლებელი განიცდის, მაშინ დგება, როდესაცერთი და იგივე სიმულაცია სხვადასხვა ადამაინებთან ხორციელდება.ის ნამდვილად ადგენს შედეგის მიღწევაში ადამიანისთანამონაწილეობის როლს, ყველა სოციალური მეცნიერების ძირითადპრობლებას, ასევე ანალიზისა და უკუკაშირის კიდევ ერთ დონესგვაძლევს. თქვენ შეიძლება ორჯერაც კი განახორციელოთ სიმულაციაერთსა და იმავე სტუდენტებთან, რათა ანახოთ მათ, თუ როგორშეიცვალნენ ისინი. სიმულაციის განმეორებითი განხორციელება ასევესაშუალებას გაძლევთ შეავსოთ ის და ახალი ასპექტები დაამატოთ მას.

ინსტრუმენტთა ნაკრების სასარგებლო რესურსები:

დამატებითი რესურსებისთვის იხილეთ შემდეგი დოკუმენტი:

სიმულაციების შესახებ ლიტერატურის მიმოხილვა

Page 37: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ელექტრონული სწავლება

მეთოდის აღწერა

ბოლო ათწლეულების განმავლობაში განათლებაში ტექნოლოგიის გამოყენების მასშტაბებიიზრდება, დაწყებული ლექციაზე კომუნიკაციის მხოლოდ ონლაინ რეჟიმებიდან დადამთავრებული გარკვეული ინსტრუმენტების ან ვებ-აპლიკაციების გამოყენებით.იდეალურ ვითარებაში, ტექნოლოგია გამოიყენება შემეცნებითი გამოცდილების შევსებისადა გაძლიერების მიზნით. აქედან გამომდინარე, ელექტრონული სწავლების გამოყენებისდაგეგმვისას ძირითადი ამოცანა პედაგოგიური ხასიათის უნდა იყოს: სწავლების მიზნებისშესწავლა და სასწავლო პროცესში კონკრეტული საკითხების ან მომენტების განსაზღვრა,სადაც ტექნოლოგიას შეუძლია დამატებითი სარგებლობის მოტანა.პირველ რიგში, საჭიროა სიცხადის შეტანა. არსებობს ოცამდე ტერმინი, რომელიცგანათლებაში ტექნოლოგიის გამოყენებას ეხება (ელექტრონული სწავლება, განათლებისტექნოლოგია, სწავლების ტექნოლოგია, ტექნოლოგიურად განმტკიცებული სწავლება დაა.შ.). არამკაფიო ტერმინოლოგია ავლენს იმ ფაქტს, რომ ჩვენ ვსაუბრობთ რთული,ინტეგრირებული სისტემის შესახებ: ელექტრონული სწავლება ეხება არა მხოლოდ ფაქტიურინსტრუმენტებსა და ტექნიკას, რომელიც სწავლების მხარდასაჭერად გამოიყენება(პროგრამული და ტექნიკური უზრუნველყოფა), არამედ ასევე უნარ-ჩვევებს, რომლებიცაუცილებელია ამ ინსტრუმენტების შემუშავებისა და ეფექტური გამოყენებისთვის,პედაგოგიურ გააზრებას იმისა, თუ როგორ შეიძლება ამ ინსტრუმენტების სათანადოდგამოყენება და ასევე ტექნიკურ და ადმინისტრაციულ მხარდაჭერას იმისუზრუნველსაყოფად, რომ ყველაფერი შეუფერხებლად მიმდინარეობდეს. ამ სისტემის კიდევერთი თავისებურება იმაში მდგომარეობს, რომ მასში ჩართულია ერთად მომუშავე,სხვადასხვა უნარ-ჩვევებისა და გამოცდილების მქონე ადამიანები - პროფესორები,საინფორმაციო ტექნოლოგიების დეველოპერები, სასწავლო პროგრამის შექმნელები. ესასპექტი არ უნდა იქნას არასათანადოდ დაფასებული, რადგანაც უკიდურესადმნიშვნელოვანია საერთო ენის გამონახვა და შესაფერისი სამუშაო პროცესის ორგანიზებასწავლებისა და სწავლის პროცესის ეფექტური მართვის უზრუნველსაყოფად.ასევე არსებობს გაურკვევლობა ელექტრონულ სწავლებასა და დისტანციურ სწავლებასშორის. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ისინი ხშირად გამოიყენება ერთმანეთის ნაცვლად, მათგანსხვავებული მნიშვნელობები აქვთ. ,,დისტანციური განათლება“ კომუნიკაციის რეჟიმიუფროა, ვიდრე საგანმანათლებლო ფილოსოფია. მისი ძირითადი თვისებაა დისტანციამასწავლებელსა და მოსწავლეებს შორის; გარდა ამისა, ის ყოველთვის დაკავშირებულიაძალიან კონკრეტულ სამიზნე ჯგუფებთან, რომლებსაც სხვადასხვა მიზეზების გამო, არშეუძლიათ სკოლის/უნივერსიტეტის ტერიტორიაზე ყოფნა. „ელექტრონული სწავლება“,მეორეს მხრივ, არ გულისხმობს მასწავლებლებსა და მოსწავლეებს შორის დისტანციისსაჭიროებას, რადგანაც ის ხშირად შეიძლება ტარდებოდეს სკოლის/უნივერსიტეტისტერიტორიაზე, საკლასო აქტივობებზე დამატებით. გარდა ამისა, ის არ შემოიფარგლებადისტანციური სტუდენტებით, გამოიყენება ყველა ტიპის მოსწავლეების მიერ, ყველადონეზე. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ: ელექტრონული სწავლება ნიშნავს სწავლებასტექნოლოგიის გამოყენებით, იქნება ეს სკოლის/უნივერსიტეტის ტერიტორიაზე თუდისტანციურად. ის შეიძლება იყოს დისტანციური სწავლება (მისი ნაწილი), მაგრამაუცილებელი არაა, რომ ისინი სინონიმები იყოს.ელექტრონული სწავლების ერთ-ერთი მთავარი უპირატესობა მოქნილობაა: სწავლისშესაძლებლობა ყველგან, სადაც ხართ და ყოველთვის, როცა ამას დაგეგმავთ. მაგრამ მოქნილიგრაფიკითა და თვითრეგულირებული სწავლება, მიუხედავად იმისა, რომ მოსახერხებელია,

Page 38: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

საკმაო ხარისხის დისციპლინას მოითხოვს. ეს ეხება როგორც მასწავლებლებს, ასევემოსწავლეებს. გარდა ამისა, ყოველთვის არსებობს რისკი იმისა, რომ თავი იგრძნოთიზოლირებულად და ამგვარად, მოადუნოთ ყურადღება და მოტივაცია. აქედან გამომდინარე,ელექტრონული სწავლებისას, უფრო მეტად, ვიდრე ტრადიციული პირისპირ სწავლებისას,არსებითი მნიშვნელობა აქვს შემსწავლელი საზოგადოების შექმნას, როგორცმასწავლებლების, ასევე მოსწავლეების მონაწილეობით. ამ „შემსწავლელი საზოგადოების“მიზანია გაგების ხელშეწყობა და კრიტიკული აზროვნების წახალისება; ამავდროულად, ისსაშუალებას აძლევს მონაწილეებს მოახდინონ საკუთარი თავის, როგორც ჯგუფისიდენტიფიკაცია და განახორციელონ ეფექტური კომუნიკაცია. ეს უკანასკნელი ასპექტიმნიშვნელოვანია ვირტუალურ გარემოში, სადაც პირისპირ კომუნიკაციის აშკარა სიგნალებიარ არსებობს და შესაბამისად, შეიძლება საჭირო იყოს ზედმეტი ძალისხმევა.ელექტრონული სწავლების შესახებ საუბრისას, შეგვიძლია განვასხვავოთ ორი ტიპისკომუნიკაცია: ასინქრონული რეჟიმი და სინქრონული რეჟიმი. ორივე ტიპს აქვს ძლიერი დასუსტი მხარეები (რაც ქვემოთაა ჩამოთვლილი) და ამიტომაც შეიძლება ვინმე შეგვეკამათოს,რომ კარგი აზრია, ელექტრონული სწავლების კურსების განხორციელების დაგეგმვისას ორივერეჟიმის გამოყენება და მათ შორის სწორი ბალანსის პოვნაზე ფიქრი.ასინქრონული ელექტრონული სწავლება, როგორც წესი, იძენს სასწავლო პლატფორმისფორმას, რომელსაც ეწოდება ვირტუალური სასწავლო გარემო ან სწავლების მართვისსისტემა. ტექნიკურად, ეს პლატფორმები შეიძლება იყოს უფასო, როგორიცაა Moodle ანChamillo, ან ფასიანი, როგორიცაა, Blackboard. მათ აქვთ სტანდარტული მახასიათებლებისნაკრები და შემდგომში შეიძლება ადაპტირებულ იქნას, რათა საუკეთესოდშეესაბამებოდეს სწავლების საჭიროებებს კონკრეტულ საგანმანათლებლო კონტექსტში.სტანდარტული (და ყველაზე ხშირად გამოყენებადი) მახასიათებლები მოიცავს ასახვისსხვადასხვა ფორმებს, როგორიცაა ტექსტები, სურათები, ვიდეო და აუდიო მასალა. გარდაამისა, გამოიყენება ფორუმები მასწავლებლებსა და შემსწავლელებს შორის და ასევეუშუალოდ შემსწავლელებს შორის ურთიერთქმედების ხელშეწყობისთვის. ასეთიპლატფორმები შეიძლება გამოყენებულ იქნას დამოუკიდებლად (ცალკე მდგომიკურსებისთვის) ან ტრადიციული კურსების მხარდასაჭერად; თუმცა, თითოეულ ამშემთხვევაში, სწავლების მიზნები განსხვავებულია და ასევეა მოლოდინებიტექნოლოგიის გამოყენების შედეგად.

ასინქრონული ელექტრონული სწავლება

დადებითი მხარეები• კომპლექსურია: დიდი რაოდენობის ინფორმაცია, სხვადასხვა ტიპის დავალებები,თვით-მონიტორინგი;• უზრუნველყოფს დროს მოსაფიქრებლად; არაა საჭირო დაუყოვნებლივ პასუხისგაცემა;• მოქნილი გრაფიკი (დროისა და მდებარეობის თვალსაზრისით)

უარყოფითი მხარეები• ცოცხალი ურთიერთქმედების არარსებობა; შეიძლება გამოიწვიოს იზოლაციის შეგრძნება;• მასწავლებლებთან უშუალო კონტაქტის არარსებობა;• საჭიროებს დიდ თვით-დისციპლინას როგორც მასწავლებლებისთვის, ასევემოსწავლეებისთვის (და მოლოდინების გამართლებას).

ვირტუალური სასწავლო გარემოს შემთხვევისგან განსხვავებით, სინქრონულ ელექტრონულსწავლებას ,,ცოცხალი“, რეალური კომუნიკაცია მოაქვს. მას შეიძლება ჰქონდეს ვებინარების(ონლაინ სემინარების), ონლაინ კონფერენციების ან მომენტალური ჩატის (აუდიო და ვიდეო

Page 39: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ოფციებით) ფორმა. საგანმანათლებლო მიზნებისთვის შემუშავებული ვებ-კონფერენციებისსხვადასხვა ინსტრუმენტები (არსებობს უფასო და ფასიანი ოფციები) უზრუნველყოფსსხვადასხვა ფუნქციებს, რომლებიც ამარტივებს ინტერაქტიულ სწავლების პროცესს.ტარდება შეხვედრები, რომლებზე დასწრებაც შეგიძლიათ მასწავლებლის/მოდერატორისმიერ სტუდენტებისთვის გაგზავნილ ბმულზე ერთხელ დაჭერით; დამატებითიპროგრამული უზრუნველყოფა არაა საჭირი და ორივე მხარეს საჭირო ტექნიკურიმხარდაჭერა ძალიან შეზღუდულია. გაძლიერებულია ყურადღება წვდომაზე, როცავირტუალური საკლასო ოთახი წარმოადგენს შეთავსებად კროს-პლატფორმას დაოპტიმიზირებულია დაბალი გამტარუნარიანობისთვის. ინტერაქტიულობა ხორციელდებაროგორც აუდიო (და ვიდეო), ასევე წერილობით ფორმატში. მასწავლებლებსა დასტუდენტებს შეუძლიათ აპლიკაციების, ფაილებისა და დოკუმენტების გაზიარება დაპრეზენტაციების ჩატარება. გარდა ამისა, ყველა სესია, ყველა მასალისა და შეყვანის ფორმისჩათვლით (წერილობითი, ზეპირი, ვიზუალური) შეიძლება ჩაწერილ იქნას და გაეგზავნოსსტუდენტებს, რომლებიც ვერ ესწრებიან, ასევე დამსწრე სტუდენტებს, კურსის გამეორებაშიხელშეწყობისთვის.

სინქრონული ელექტრონული სწავლება

ონლაინ თანამშრომლობის მეთოდები

პლიუსები:• გაზრდილი ურთიერთქმედების შესაძლებლობები (ხმოვანი კავშირი, ჩატი);• აადვილებს სოციალურ ურთიერთქმედებას/“პარალელურ ურთიერთქმედებას";• ხელს უწყობს შემსწავლელთა საზოგადოებების განვითარებას;• მასწავლებლებთან უშუალო კონტაქტი (სხვადასხვა როლებისთვის); სტუდენტების

გაზრდილი ყურადღება და მოტივაცია

სინქრონული (რეალურ დროში)ასინქრონული (არა-რეალურ დროში)

მომენტალურიგზავნილების გაგზავნაჩატი

სატელეფონო კონფერენციააუდიო/ვიდეოკონფერენცია

ვირტულურიაუდიტორია

ინტეგრირებულისასწავლო გარემო

სმს გზავნილებისგაგზავნაელ-ფოსტა

თემატური დისკუსია

ფორუმები

განცხადებების დაფა

დოკუმენტბრუნვის სისტემა(ატვირთვა/ დადასტურება/გამოქვეყნება; ვერსიის ჩატვირთვადა გადმოტვირთვა)

მარტივი რთული

Page 40: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

მაგრამ არსებობს რამდენიმე სირთულე:• კომუნიკაცია რეალურ დროში ყოველთვის არ ნიშნავს თანამშრომლობას

ჯგუფური კოორდინაციის დაბალი დონესხვადასხვა ხელშემწყობი ფაქტორების სუსტი კავშირი

•არავერბალური კომუნიკაციის მინიშნებების ნაკლებობა ართულებს სტუდენტებისმოტივაციის დონის შენარჩუნებას.

გარდა ზემოთ აღწერილი კომუნიკაციის ორი მეთოდიდან ერთ-ერთის ცალსახა არჩევისა,შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა ონლაინ ინსტრუმენტები აუდიტორიაში და მისფარგლებს გარეთ უფრო მოქნილი ფორმით. ისინი აფართოებს სასწავლო სივრცესვირტუალური განზომილების დამატებით და ეფექტური გამოყენების შემთხვევაში შეუძლიადამატებითი სარგებლობის მოტანა საგანმანათლებლო პროცესისთვის. მათი წარმატებაპირდაპირაა დამოკიდებული იმ მასშტაბებზე, რომლითაც ისინი წარმოადგენს სასწავლოგეგმის განუყოფელ და სრულყოფილ ნაწილს და მათი გამოყენების მიზანი და მნიშვნელობამკაფიოდ და თანაბრად უნდა ესმოდეთ მასწავლებლებსა და სტუდენტებს.

Page 41: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

წარმოგიდგენთ რამდენიმეს ამ ინსტრუმენტებიდან, ასევე იდეას, თუ როგორ შეიძლება მათიგამოყენება:

ბლოგები: შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც მასწავლებლების, ასევე სტუდენტების მიერსხვადასხვა მიზნებისთვის; შეიძლება გამოყენებულ იქნას, როგორც ინსტრუმენტი შიდაკომუნიკაციისთვის, მაგრამ ასევე შეიძლება ინტეგრირებულ იქნას სასწავლო გეგმაში დაგამოყენებულ იქნას დავალებებისთვის, როგორც „უსაფრთხო სივრცე", სადაც სტუდენტებსშეუძლიათ მათი წერითი უნარ-ჩვევების გაუმჯობესება შესაფასებელი ესეების წერის გარეშე;

რედაქტირებადი გვერდები: შეიძლება გამოყენებულ იქნას, როგორც პლატფორმაერთობლივი მუშაობისთვის მასწავლებლებისა და მოსწავლეების მიერ; მასწავლებლებისთვისდამატებითი სარგებლობა მიიღება სასწავლო გეგმების შედგენისა და გაზიარებისშესაძლებლობიდან, ასევე სწავლების საუკეთესო პრაქტიკისა და იდეებიდან; რედაქტირებადიგვერდები ასევე შეიძლება წარმოადგენდეს თემატურ პორტალს გაკვეთილების გეგმებისთვის,რაც კოორდინაციისა და თანამშრომლობის ძალიან სასარგებლო ინსტრუმენტია; სტუდენტებსშეუძლიათ რედაქტირებადი გვერდების გამოყენება ჯგუფურ პროექტებსა და დავალებებზეერთად სამუშაოდ, ასევე სწავლების მხარდასაჭერად ცოდნის საცავის ერთობლივადშესაქმნელად.

პოდკასტები და ვებ-ლექციები: ჩაწერილი ლექციები შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანიმხარდაჭერა სწავლისას, ხოლო საკლასო დებატებისა და სიმულაციური თამაშების ჩაწერა დამათი თამაში შედეგების შემაჯამებელი სესიისას ძალიან სასარგებლო უკუკავშირისინსტრუმენტია; ვებ–ლექციებსა ან ვებინარებს შეუძლია მასწავლებლებისა და სტუდენტებისდაკავშირება სხვადასხვა უნივერსიტეტებიდან (და ქვეყნებიდან) რეალურ დროში, რაციდეებისა და გამოცდილების გაზიარების შესაძლებლობას იძლევა გამგზავრების გარეშე.

სოციალური მედია: მისი გამოყენება განათლებაში დაკავშირებულია სტუდენტებზეორიენტირებული სწავლების კონცეფციასთან, რაც გულისხმობს სტუდენტებთან წვდომას დამათ გარემოში მათთან დაკავშირებას; ეს სულაც არაა რისკისგან თავისუფალი, რადგანაცკერძოსა და სახელმწიფოს, პირადსა და პროფესიონალურს შორის საზღვრები საკმაოდბუნდოვანია, ამიტომ განსაზღვრულ უნდა იქნას მკაფიო წესები სწავლების პროცესშინებისმიერი სოციალური მედია პლატფორმის ინტეგრირებამდე; გარდა ამისა, სოციალურიმედიის გამოყენების მიზნები და ის, თუ როგორ იქნება/თუ იქნება ის შეფასებული, საჭიროებსძალიან მკაფიოდ ახსნას მასწავლებლების მიერ, რათა სტუდენტებმა იცოდნენ, თუ რას უნდაელოდონ და შესაბამისად გამოიყენონ პლათფორმები.

ტვიტერი: შეიძლება გამოყენებულ იქნას მასწავლებლების მიერ „ვირტუალურისამასწავლებლოს“ სახით, რაც მათ საშუალებას აძლევს გაუზიარონ სწავლების იდეები დაგაკვეთილის გეგმები კოლეგებს მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში; სტუდენტებს შეუძლიათტვიტერის გამოყენება სხვადასხვა (კლასგარეშე) დავალებების ფარგლებში, ძირითადადსტუდენტებისთვის იმის სწავლების მიზნით, თუ როგორ უნდა გადმოსცენ არსებითიინფორმაცია სხარტად; გარდა ამისა, ტვიტერი კარგი საშუალებაა სტუდენტებისთვის, რომინფორმირებული იყვნენ უახლესი მოვლენების შესახებ მათი ინტერესის კონკრეტულსფეროებში.

ფეისბუქი: ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას, როგორც მხარდაჭერის სისტემა სასწავლოაქტივობებისთვის, როგორიცაა სიმულაციური თამაშები, იმის გათვალისწინებით, რომსტუდენტების დიდი უმრავლესობა უკვე არის ამ პლატფორმაზე, ამიტომ მასწავლებლებსშეუძლიათ გამოიყენონ მათი ყოველდღიური კომუნიკაცია და მიაბან კურსის შინაარსს;

Page 42: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

თუმცა, იმის გამო, რომ ფეისბუქს ხშირად აკრიტიკებენ პირადი მონაცემების დაცვის საკმაოდსუსტი პოლიტიკის გამო, არსებითი მნიშვნელობა აქვს იმას, რომ საზღვრები კერძოსა დასკოლასთან დაკავშირებულს შორის არაა გადაკვეთილი და მასწავლებლები უნდაშემოიფარგლონ ამ პროცესში ნეიტრალური მსაჯის როლის შესრულებით.

ცოცხალი (სინქრონული) (ასინქრონული) მოთხოვნისამებრპირისპირაუდიტორია

ცოცხალიონლაინრეჟიმში

მწვრთნელობა

თანამშრომლობა დასაზოგადოება

მულტიმედია ინტერნეტ სწავლება შესრულებისმხარდაჭერა

ფიზიკურიაუდიტორია

საველეგასვლები

ლაბორატორია

ვირტუალურიაუდიტორია

ვებინარი

მწვრთნელობა

მენტორობა

პორტალის საიტი

ბლოგი

Wiki

ჩატი

თემატურიდისკუსია

VolP

ვიდეოსტრიმინგი

პოდკასტები

დისტანციურისწავლება

CD-ROM/DVD

ინტერნეტი/ინტრანეტი

თვითრეგულირებადისახელმძღვანელოები

სიმულაცია

თამაშები

ცოდნისმართვა

სამუშაონაკადისავტომატიზაცია

შესრულებისმხარდაჭერა

მობილური დაუსადენოინტერნეტი

წყარო:http://www.cognitivedesignsolutions.com/ELearning/BlendedLearning.htm

სწავლების მიზნები

ტექნოლოგიის გამოყენებას შეუძლია სწავლებისა და სწავლის პროცესის მხარდაჭერა დაგაძლიერება. ის ასევე გავლენას ახდენს სხვადასხვა კურსებისთვის დასახულ სწავლებისმიზნებზე. ცოდნის გადაცემის გამარტივების გარდა, ასახვის სხვადასხვა ფორმების (ტექსტი,ვიდეო, აუდიო და ა.შ.) გამოყენებას, ელექტრონული სწავლებას შეუძლია ხელი შეუწყოს:

უნარ-ჩვევების განვითარებას: შემსწავლელები ავითარებენ ონლაინ რეჟიმში

Page 43: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ინფორმაციის მოძიებისა და დამუშავების უნარ-ჩვებებს და ამგვარად,სწავლობენ, თუ როგორ უნდა მოახდინონ მათი ინტერესის სფეროშიმოვლენების მონიტორინგი; ისინი ასევე ავითარებენ წერის უნარ-ჩვევებსა დაანალიტიკურ და კრიტიკულ აზროვნებას;

ციფრული განათლება: ონლაინ სწავლისა (და სწავლების) „გვერდითიპროდუქტია“ ჩვენი ციფრული კვალის შესახებ ცოდნა და იმაზე ფიქრი, თუროგორ ვართ ტექნოლოგიასთან დაკავშირებული ჩვენს პირად და პროფესიულცხოვრებაში.

თვითდისციპლინის გაუმჯობესება სწავლის საშუალებით სწავლისთვის:როგორც თვითრეგულირებული პროცესი, წარმატებული ონლაინ სწავლებასაჭიროებს მკაცრ დისციპლინას; სტუდენტები ახდენენ საკუთარი სასწავლოპროცესის ორგანიზებას და ამგვარად, იძენენ მათი დატვირთვისპრიორიტეტების განსაზღვრის ახალ უნარ-ჩვევებს, მათი მიზნების დასახვითადა ხელახალი შეფასებით, და მათ მისაღწევად დროის ეფექტურად გამოყენებით.

Page 44: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

მასწავლებლის როლი

ტრადიციული საკლასო გარემოსგან განსხვავებით, სადაც მასწავლებლებს ძირითადადშინაარსის გადმოცემაზე უწევთ კონცენტრაცია, ვირტუალურ გარემოში მასწავლებლებსუწევთ სხვადასხვა როლების შესრულება, რომელიც თანაბრად მნიშვნელოვანია.განისაზღვრება როლების ოთხი კატეგორია:

ცოდნის მიმწოდებელი: მასწავლებლის კვინტენსენციური ფუნქცია; ონლაინსწავლებისას ლექტორის კათედრასთან სტატიკური დგომიდან გადადის უფროდინამიურ და მრავალფეროვან სტატუსზე, რომელიც ითვალისწინებსხელმძღვანელობასა და მხარდაჭერას ინფორმაციის ლაბირინთში;მასწავლებელი ასრულებს კურატორის როლს, რომელიც ახორციელებსარსებული ინფორმაციის მონიტორინგს და ხელმძღვანელობას უწევსსტუდენტებს ყველაზე მნიშვნელოვანი და სანდო წყაროების საშუალებით;ცოდნის შექმნა ხდება ერთობლივად, სტუდენტებთან ერთად.

ხელშემწყობი: განათლების მუშაკები ასრულებენ დიალოგისა და გაზიარებისხელშემწყობების როლს; მათ სჭირდებათ ნაბიჯის უკან გადადგმა დაურთიერთქმედებისა და დებატებისთვის სივრცის შექმნა (რასაც გადამწყვეტიმნიშვნელობა აქვს აუდიტორიაში) შემსწავლელთა საზოგადოებისშესაქმნელად; მასწავლებელი, როგორც მწვრთნელი, მუდმივად ავარჯიშებსსტუდენტებს და უზრუნველყოფს მათ მოტივაციას; არაიერარქიულიორგანიზაცია; მასწავლებელი, როგორც თანაშემსწავლელი.

კურსის შემდგენი: კურსის შედგენისას, სასწავლო გეგმის შემუშავებისას, მისიორგანიზებისას, შინაარსისა და სტუდენტთა აქტივობების მართვისასსტუდენტებთან კომუნიკაცია და მათი მოლოდინების გამართლება უფრომნიშვნელოვანია, ვიდრე ტრადიციული სისტემისას; ეს საჭიროებსმნიშვნელოვან თვითდისციპლინას და ყოველდღიური სამუშაოს დეტალურორგანიზებას, რომელიც ზოგჯერ მნიშვნელოვნად განსხვავდება პირისპირგარემოში სწავლებისგან.

ტექნიკური მედიატორი: ვირტუალური აუდიტორიისთვის სპეციფიკურიროლი: პედაგოგი ხდება მედიატორი სტუდენტრებს, კოლეჯისმასწავლებლებსა და ტექნიკურ პერსონალს შორის; ამას ხშირად გამოჰყავსმასწავლებლები კომფორტის ზონიდან; მათ ესაჭიროებათ ახალი უნარ-ჩვევების განვითარება და განსაკუთრებით, ვირტუალურ სასწავლოგარემოსთან გაცნობა, რამაც შეიძლება ხელი შეუწყოს სტუდენტებისა დაკოლეჯის მასწავლებლების ნდობას ონლაინ პლატფორმის მიმართ; იმის გამო,რომ ეს ასეთი სპეციფიკური როლია, სპეციალიზირებული სწავლებისმუდმივი მხარდაჭერა გადამწყვეტი მნიშვნელობისაა ონლაინ კურსებისშეუფერხებელი განვითარებისთვის.

Page 45: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

გაკვეთილამდე და გაკვეთილის პროცესში

კურსის შედგენისას პირველ ეტაპს წარმოადგენს ანალიზი. სასწავლო გარემოსგანვითარებისთვის, რომელიც ხელმისაწვდომი და შესაფერისია სხვადასხვა გამოცდილებისადა სწავლის სტილის მქონე ადამიანებისთვის. მასწავლებელმა პირველ რიგში უნდაშეაფასოს, თუ ვინ არიან შემსწავლელები; უმეტესწილად ეს ხდება სტუდენტების პროფილისრეალურად გაცნობის გარეშე, მაგრამ წინა მსგავსი კურსების შესახებ ინფორმაციაზედაყრდნობით. ამის შემდეგ, შესაძლებელია ძირითადი ეტაპები - შედგენისა და შემუშავების- დაწყება. ეს არის მომენტი, როდესაც მასწავლებელი იღებს გადაწყვეტილებას კურსის ზუსტგეგმასთან დაკავშირებით და იწყებს ყოველკვირეული აქტივობებისა და დავალებებისშემუშავებას. ასევე ამ ეტაპზე მიიღება გადაწყვეტილება, თუ რა უნდა იქნას გადმოცემულისინქრონულ და ასინქრონულ რეჟიმში. გასათვალისწინებელია, თუ როგორ შეიძლებაკურსის ხანგრძლივობის ყველაზე ეფექტური გამოყენება. როგორც წესი, როგორც ზემოთვნახეთ, ასინქრონული გარემო შეიძლება საუკეთესოდ იქნას გამოყენებული სტუდენტებისსტიმულირებისთვის უფრო მეტი წარმოდგენილი რესურსის წასაკითხად და მათზედასაფიქრებლად, ასევე სადისკუსიო კლუბებში ურთიერთქმედებისთვის და დავალებებისწარდგენისთვის. აუცილებელი არაა, რომ სინქრონული მომენტები წარმოადგენდეს ონლაინლექციებს, მაგრამ ფოკუსირებული უნდა იყოს ჯგუფურ დისკუსიებზე სესიის დაწყებამდეწარმოდგენილ თემებსა და მასალებთან დაკავშირებით. მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომონლაინ გარემო ასახვის სხვადასხვა საშუალებების (ტექსტი, აუდიო, ვიდეო და ა.შ.)გამოყენების საშუალებას იძლევა და ამის შედეგად, მასწავლებლებს შეუძლიათგადაწყვიტონ მათი შერევა, რათა უზრუნველყონ შემსწავლელები მოქნილობის გარკვეულიხარისხით იმ მიმართულებით, თუ როგორც აფასებენ, ამუშავებენ და ავლენენ ისინი ცოდნას.

განხორციელების ფაზის განმავლობაში, გასათვალისწინებელია ხუთიმნიშვნელოვანი ასპექტი:

1. კეთილგანწყობილი გარემოს შექმნა: კურსის დასაწყიში ძალიანმნიშვნელოვანია კარგად მოფიქრებული, კეთილგანწყობილი სასწავლოგარემოს შექმნა; პრაქტიკაში, ეს მოიცავს სტუდეტებისთვის სასწავლოგეგმის, კურსის შინაარსის, გამოყენებული მეთოდების და ასევეგამოყენებული პლატფორმ(ებ)ის ტექნიკური მახასიათებლების გაცნობას;

2. კომუნიკაცია და მხარდაჭერა: უფრო მეტად, ვიდრე ტრადიციული კურსისშემთხვევაში, ონლაინ გარემოში მკაფიო და ზუსტი კომუნიკაცია დაშემსწავლელთა მოლოდინების გამართლება ძირითადი მახასიათებლებია;მასწავლებლებს შეუძლიათ ვიზუალური ელემენტების (მაგ. დიაგრამების,დროის გრაფიკების, „თქვენი ყოველკვირეული თვალსაჩინო გრაფიკის")გამოყენება, ასევე შეუძლიათ შეეცადონ შექმნან გარკვეული რეჟიმი,რომელიც შეიძლება დაიცვან სტუდენტებმა. ამან შეიძლება მიიღოს კვირისგარკვეულ დღეს მასალებისა და დავალებების დაპოსტვისა და მკაფიობოლო ვადების დადგენის ფორმა. გარდა ამისა,მასწავლებლებმა/პედაგოგებმა უნდა აუხსნან სტუდენტებს, თუ როდის დარა ფორმითაა ხელმისაწვდომი მხარდაჭერა (მაგ. ვირტუალურ სამუშაოსაათებში, ელ-ფოსტის, სკაიპის საშუალებით და ა.შ.).

3. სტუდენტთა ჩართულობა: ონლაინ კურსის შემთხვევაში საჭიროადამატებითი ძალისხმევის გამოყენება სტუდენტების ჩართულობისთვის

Page 46: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

და იმის უზრუნველსაყოფად, რომ ისინი დაბრუნდებიან ონლაინ რეჟიმში.რეგულარული ამოცანებისა და დავალებების გარდა, განსაკუთრებულიყურადღება უნდა დაეთმოს იმას, რომ თემები რაც შეიძლებარელევანტური გახადონ შესმწავლელთათვის, დაუკავშირიონ ისინი მათწინა გამოცდილებას. გარდა ამისა, სხვადასხვა მეთოდების გამოყენებითგანხილულ უნდა იქნას სხვადასხვა სწავლის სტილის შესაძლებლობა,საიდანაც სტუდენტებს შეუძლიათ სასურველი მეთოდ(ებ)ის არჩევა.

4. შემსწავლელი საზოგადოების ჩამოყალიბება: ამ შემთხვევაში ყურადღებაფოკუსირებული უნდა იქნას სტუდენტების სტიმულირებაზეერთმანეთთან და მასწავლებელ(ებ)თან ურთიერთქმედებისთვის; იქიდანგამომდინარე, რომ ურთიერთქმედება ონლაინ გარემოში არაა ისეთივეთვალსაჩინო, როგორც პირისპირ, მასწავლებლებმა წინასწარ უნდამოამზადონ ამოცანები და სცენარები და იმოქმედონ კოორდინატორებისსახით. სასწავლო მიზნების შესაბამისად, ურთიერთქმედება შეიძლებაგანხორციელდეს როგორც ასინქრონულ გარემოში (ერთობლივიამოცანები, ფორუმზე განხილვა), ასევე სინქრონულ ვირტუალურაუდიტორიაში (ვებინარები, ჩატები).

5. შეფასება და უკუკავშირი: შეფასების სხვადასხვა ფორმების დანერგვა,კურსის განმავლობაში, რომელთა საშუალებითაც ხდება სხვადასხვა ტიპისცოდნისა და უნარ-ჩვევების ტესტირება. კონსტრუქციული,განვითარებადი უკუკავშირი სასწავლო პროცესის მნიშვნელოვან ნაწილსწარმოადგენს; ეს უკუკავშირი უნდა იყოს რაც შეიძლება დროული დაპირადი. შეფასებისა და უკუკავშირის შესახებ მეტი ინფორმაციაშეგიძლიათ მოიძიოთ ამ სახელმძღვანელოს მომდევნო ორ ნაწილში.

შეასრულეთ მომდევნო აქტივობა იმის გასაგებად, თუ რა საჭიროებები უნდა იქნასგათვალისწინებული ელექტრონული სწავლების კურსების შემუშავებისას:

Page 47: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

Page 40 of 58

ამ აქტივობას სამი ეტაპი აქვს:1. ელექტრონული სწავლების გამოყენების შესახებ ზოგადი ცოდნის გაღრმავებაშეთავაზებული საკითხავების ჩამონათვალის დახმარებით; ძირითადი ელემენტებისგანხილვა, რომელიც გასათვალისწინებელია ელექტრონული სწავლების კურსებისშემუშავებისას;2. შეიმუშავეთ თქვენი საკუთარი მინი ონლაინ-მოდული, მოკლე აღწერის, შინაარსის(ტექსტი და მულტიმედია), დავალებების ჩათვლით;3. ონლაინ კურსის შემუშავების პროცესის შეფასება კოლეგების მიერ და თვითანალიზი.

ნაბიჯი 1: წაკითხვა და მსჯელობა

ეს აქტივობა მოიცავს შეთავაზებული მასალის წაკითხვას დამასთან დაკავშირებით მოკლე აბზაცის დაწერას. თქვენ შეგიძლითდაწეროთ მხოლოდ ერთი სტატია ან უფრო ზოგადიმსჯელობები, რომლებიც დაკავშირებულია უფრო მეტსტატიასთან და თქვენს პირად გამოცდილებასთან და პასუხობსმომდევნო ნაწილში წარმოდგენილ შეკითხვებს.

წასაკითხი აქტივობა, ნაბიჯი 1: წაკითხვა და მსჯელობა (იხ. თანდართული)

ნაბიჯი 2: ონლაინ კურსის/მოდულის შემუშავება

წასაკითხი აქტივობა, ნაბიჯი 2: ონლაინ კურსის/მოდულისშემუშავება (იხ. თანდართული)

ნაბიჯი 3: შეფასება კოლეგების მიერ და თვითანალიზი

წასაკითხი აქტივობა, ნაბიჯი 3: შეფასება კოლეგების მიერდა თვითანალიზი (იხ. თანდართული)

Page 48: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შეფასება

შეფასება სასწავლო პროცესის ძალიან მნიშვნელოვანი ნაწილია. ელექტრონული სწავლებისშემთხვევაში, სწავლებისა და სწავლის ინოვაციური ინსტრუმენტებისა და მეთოდებისგამოყენება ყოველთვის არაა შეხამებული შესაფერის შეფასების ინსტრუმენტებთან. უმეტესშემთხვევებში, სტუდენტების ტესტირება ხორციელდება ტრადიციული გამოცდებისსაშუალებით, ხშირად პირისპირ გარემოში. ონლაინ გამოცდები უფრო მისაღები ვარიანტიჩანს, მაგრამ სტუდენტებისთვის ამის შეთავაზება გულისხმობს დამატებით ძალისხმევას (დაადმინისტრაციულ/საინფორმაციო ტექნოლოგიურ მხარდაჭერას) მათი ვინაობისშესამოწმებლად. გარდა ამისა, ვებ-ინსტრუმენტებისა და სოციალური მედიის გამოყენებისშეფასება შეიძლება რთული აღმოჩნდეს; ამ შემთხვევაში, მოწმდება არა ცოდნა, არამედსტუდენტის მიერ გარკვეული ამოცანების შესრულება. ამ თავში ადრე ჩამოყალიბებულსასწავლო მიზნებთან დაკავშირებით, იდეალურ შემთხვევაში, მასწავლებლები უნდაცდილობდნენ უფრო მეტის შეფასებას, ვიდრე კონკრეტული შინაარსის ცოდნაა; ციფრულიუნარ-ჩვევები (ინფორმაციის მოძიება და დამუშავება ონლაინ რეჟიმში), ასევე მათისაკუთარი სწავლების მართვა ონლაინ რეჟიმში (ინფორმაციის მოძიება, გამოყენება, მასზედაყრდნობა და ა.შ.) ასევე შეიძლება შემოწმედეს, მაგალითად, ვებ-ძიების, სქრინ-ქასტებისაან ვიდეობის გამოყენებით.

როდესაც საქმე ეხება შეფასების სხვადასხვა საშუალებებს, მნიშვნელოვანია კურსისგავლისას სტუდენტების პროგრესის ტესტირების სხვადასხვა გზებით უზრუნველყოფა. ესშეიძლება იყოს მომენტალური ონლაინ კითხვარი ან უფრო დახვეწილი ყოველკვირეულიამოცანები, რომლებზეც მასწავლებლები უზრუნველყოფენ რეკომენდაციების რეგულარლადმიცემას. ეს ეხმარება სტუდენტებს მათი სწავლების დამოუკიდებლად მართვაში დაამავდროულად მასწავლებლებს სთავაზობს დროებითი პლატფორმების უზრუნველყოფისსაშუალებას, საჭიროებისამებრ.

პრაქტიკული ასპექტები

ონლაინ კურსების შემთხვევაში, არსებობს რამდენიმე კონკრეტული პრაქტიკული საკითხი,რომელიც გასათვალისწინებელია დაგეგმვისა და განხორციელების ეტაპებზე. პირველყოვლისა, ტექნოლოგიის გამოყენების გამო, კურსის ვირტუალური ჩატარებისთვისგარკვეული სპეციფიკური მოთხოვნები არსებობს. პირველ რიგში, როგორც მასწავლებლებს,ასევე სტუდენტებს უნდა ჰქონდეთ ტექნიკური და პროგრამული უზრუნველყოფა, რომელიცსაჭიროა კურსის გარემოსთან წვდომისთვის. პლატფორმების უმრავლესობა ცდილობს ამმოთხოვნების შეზღუდვას და ამგვარად, წვდომის გაძლიერებას; მაგრამ აღსანიშნავია, რომუნივერსიტეტებმა უნდა გაითვალისწინონ ტექნოლოგიის ინტეგრირება სწავლებასა დასწავლაში ინვესტიციის სახით. გარდა ამისა, ინტერნეტთან წვდომა (და ინტერნეტის სიჩქარე)ასევე მნიშვნელოვანი ფაქტორია ონლაინ სწავლებისთვის, განსაკუთრებით სინქრონულელემენტებთან დაკავშირებით, როგორიცაა ვებინარები. მაგრამ ამ წმინდა ტექნიკურიასპექტების მიღმა, ძალიან მნიშვნელოვანი ასპექტი, რომელიც ხშირად უგულებელყოფილია,არის გამოყენებული ტექნოლოგიის გაცნობისა და მისი ეფექტური გამოყენებისთვის საჭიროუნარ-ჩვევების შეძენის აუცილებლობა. ეს ხშირად შეიძლება წარმოადგენდეს სირთულესსტუდენტებისა და მასწავლებლებისთვის და კურსის წარმატების უზრუნველსაყოფადხშირად კარგი აზრია სპეციალური ტრენინგ-სესიების ორგანიზება, სახელმძღვანელოებისადა მკაფიო მითითებების უზრუნველყოფა, ასევე მხარდაჭერა მთელი კურსის განმავლობაში.როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ტექნიკური მედიატორის როლმა შეიძლება გამოიყვანოსმასწავლებლები მათი კომფორტის ზონიდან, ამიტომ, რაც უფრო თავდაჯერებულად

Page 49: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

იგრძნობენ ისინი თავს კონკრეტული ტექნოლოგიის გამოყენებისას, მით მეტად შეძლებენყურადღების კონცენტრირებას თავიანთ პედაგოგიურ მიზნებსა და მეთოდებზე, ასევეკურსის შინაარსზე და ამავდროულად, ხელი შეუწყონ სტუდენტებს სწავლაში.

ტექნოლოგიასთან დაკავშირებული ასპექტების გარდა, ელექტრონული სწავლების კიდევერთი თავისებურება იმაში მდგომარეობს, რომ ის არაა შეზღუდული დროსა და სივრცეში.ამას აქვს როგორც უპირატესობები, ასევე ნაკლოვანებები: ერთის მხრივ, ის უზრუნველყოფსმოქნილობას როგორც მასწავლებლებისთვის, ასევე სტუდენტებისთვის; ხოლო მეორე მხრივ,როგორც მეტწილად თვითრეგულირებული აქტივობა, მოითხოვს მაღალი დონისმოტივაციასა და დისციპლინას.

Page 50: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შედეგების შეჯამებაკურსის შემუშავების პროცესის ბოლო ეტაპია შეფასება. ეს პროცესის ძალიანმნიშვნელოვანი ნაწილია, რადგანაც რამდენიმე სასარგებლო სავარჯიშოს მოიცავს.

შედეგების შეჯამება: ეს შედგება სტუდენტებთან (და კოლეგებთან) ღიადისკუსიისგან იმის შესახებ, თუ როგორ წარიმართა კურსი და რა დონეზე იქნამიღწეული სასწავლო მიზნები;

თვით-ანალიზი: მან შეიძლება მიიღოს სხვადასხვა სახე, თვითანალიზიდან(საკუთარი სასწავლო პროცესის გაანალიზება) კოლეგების მიერ შეფასებამდე,როცა ადამიანი წარმოადგენს და იღებს კომენტარებს სამუშაოსთანდაკავშირებით.

უკუკავშირი: ეს არის მნიშვნელოვანი ეტაპი და ორი სახით ხორციელდება:ფიზიკური მანძილის გამო მასწავლებლებს რეგულარულად ესაჭიროებათუკუკავშირის განხორციელება, როგორც ინდივიდუალურად, ასევე მთელიჯგუფისთვის (მაგ. ვირტუალური სამუშაო საათების განმავლობაში).უკუკავშირი ასევე შეიძლება განხორციელებულ იქნას აუდიო/ვიდეოსაშუალებებით (ონლაინ გარემოს თავისებურებების სრული გამოყენებისთვის)და ხშირად უფრო ადვილია სტუდენტების მიერ „ასათვისებლად“. თავისმხრივ, სტუდენტები ასევე უზრუნველყოფენ მნიშვნელოვანი რეკომენდაციებისმიცემას, რომელიც საშუალებას აძლევს მასწავლებლებს გააუმჯობესონსასწავლო გარემო კურსის სამომავლო გამეორებისთვის.

კურსის ხელახალი შედგენა/განახლება: ზემოაღნიშნული სავარჯიშოებისშედეგი შეიძლება კონსტრუქციულად იქნას გამოყენებული მომავალში კურსისკორექტირების პროცესისა და სტუდენტებისთვის უკეთესო სასწავლოგამოცდილების შეთავაზებისთვის.

პოტენციური სირთულეებიელექტრონული სწავლების განხორციელება ხშირად დამოკიდებულია განათლებისსისტემაში მის აღიარებასა და სტატუსზე. მაშინ, როცა ზოგ სისტემაში ის ოფიციალურადაააღიარებული როგორც პირისპირ კურსებთან ერთ დონეზე არსებული ინფორმაციისგადაცემის ერთ-ერთი მეთოდი, , სხვა სისტემებში ონლაინ კურსები განიხილება, როგორცუბრალოდ სასწავლო გეგმის დამატება, ცალკე მდგომი, სტატუსის გარეშე. გარდა ამისა,განურჩევლად კონტექსტისა, უნივერსიტეტები ხშირად არ აღიარებნ იმ ფაქტს, რომკურსების შედგენა და ონლაინ რეჟიმში ჩატარება სათანადო განხორციელების შემთხვევაშიმოითხოვს მეტ დროს, ძალისხმევასა და პედაგოგიურ უნარ-ჩვევებს, ვიდრე ტრადიციულიკურსების შეთავაზება. ამის შედეგად, ტექნოლოგიის გამოყენება მრავალ შემთხვევაშიინიცირებულია რამდენიმე პედაგოგის მიერ, რომელიც იღებს სუბსიდიებს ახალიმეთოდებისა და ინსტრუმენტების გამოსაცდელად. რაც არ უნდა საქებარი იყოს ეს,ელექტრონული სწავლების დანერგვის გაღრმავება, გარკვეული ფორმის წახალისებაუზრუნველყოფილი უნდა იქნას უნივერსიტეტების მიერ; ამან შეიძლება მიიღოს ფულადიანაზღაურების სახე, რაც პედაგოგის რეგულარულ პორტფელში ელექტრონული სწავლებისამოცანების აღიარებისა და ჩართვის უფრო სიმბოლური ფორმაა, ნაცვლად იმისა, რომ ისინიჩაითვალის „კლასგარეშე აქტივობებად“.

Page 51: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

მოახდინეთ მკაფიო კომუნიკაცია და გაამართლეთსტუდენტების იმედები: ეს გააადვილებს თქვენს სამუშაოსკურსის მიმდინარეობისას და დაგეხმარებათ თქვენ დასტუდენტებს ფიზიკური მანძილის გადალახვაში.

არ შეგეშინდეთ ტექნოლოგიის: ვინაიდანთავისთავად ტექნოლოგია არ წარმოადგენს მიზანს,შეეცადეთ, რომ მან არ მოგიცვათ და განსაკუთრებით,შეეცადეთ არ დაკარგოთ სურვილი, როდესაც რაღაცისე არ წავა, როგორც საჭიროა!

პედაგოგიკა ტექნოლოგიაზე წინ: არასოდესდააყენოთ ტექნოლოგია სასწავლო მიზნებზეწინ!

კიდევ ერთი სირთულე მჭიდროდაა დაკავშირებული ელექტრონული სწავლების ტექნიკურასპექტებთან. როგორც წინა თავში აღვნშნეთ, საინფორმაციო ტექნოლოგიური მხარდაჭერადა ტრენინგი არსებითი მნიშვნელობისაა ონლაინ კურსების შეუფერხებელი ჩატარებისთვის.ეს არის ინვესტიცია, რომლის განხორციელებაც უნდა სურდეთ თავად უნივერსიტეტებს.

ბოლო და არანაკლებ მნიშვნელოვანი ისაა, რომ სწავლება ტექნოლოგიის გამოყენებით არუნდა ახდენდეს იზოლირებას, მაგრამ ხშირად ეს შეიძლება მაინც მოხდეს და ამგვარადპროცესისადმი სურვილი დაუკარგოს პოტენციურ სტუდენტებსა და მასწავლებლებს. თუტექნოლოგია გამოიყენება ადამიანთა ურთიერთქმედების გასაძლიერებლად და არაჩასანაცვლებლად, და თუ მასწავლებლებს შეუძლიათ საკმარისი დრო დაუთმონტექნოლოგიის ინტეგრაციისთვის ყველაზე შესაფერისი პედაგოგიური მეთოდების მოძიებას,მაშინ სწავლის გამოცდილება უნდა იყოს როგორც მინიმუმ ისეთივე წარმატებული, როგორცპირისპირ სწავლის გარემოში. მიუხედავად ამისა, უნდა ვაღიარო, რომ ელექტრონულისწავლების განხორციელება ხშირად დაკავშირებულია სწრაფ სწავლებასთან და საჭიროებსმენტალიტეტის შეცვლას სტუდენტებისა და მასწავლებლის როლთან დაკავშირებით.

რჩევები

შეიმუშავეთ თქვენი კურსი ვირტუალურიგარემოსთვის: თქვენი ტრადიციული კურსისუბრალოდ ონლაინ განთავსება სავარაუდოდარ მოგიტანთ მოსალოდნელ შედეგებს.

Page 52: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ჩაატარეთ ექსპერიმენტები! ვირტუალურ გარემოში შესაძლებელიამრავალფეროვანი აქტივობებისა და დავალებების შესრულება; გამოსცადეთისინი და ნახეთ, თუ რომელი მათგანია საუკეთესო თქვენი სასწავლო მიზნებისგათვალისწინებით.

Page 53: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შერეული სწავლება

მეთოდის აღწერილობა

შერეული სწავლება წარმოადგენს ჰიბრიდული სწავლების მიდგომას, რომელიცაერთიანებს პირისპირ სწავლებას, ან ტრადიციული საკლასო მეცადინეობების დაისეთი ონლაინ სწავლების ელემენტებს, როგორიცაა ასინქრონული (ონლაინსადისკუსიო ფორუმები, წერილები, ბლოგები, ვიკი) ან სინქრონული სწავლება(მყისიერი ჩეთები, ვიდეო-კონფერენცია, ვებინარები). შერეული სწავლებაგანიხილება, როგორც თანამედროვე პედაგოგიკის ერთ-ერთი ყველაზეწარმატებული მეთოდი, რადგან ის ტრადიციული და ინოვაციური სწავლებისმეთოდების შერევის საშუალებას იძლევა, მოქნილია და აკმაყოფილებს დროსა დასივრცისადმი მოწაფეების მზარდ საჭიროებას. თუმცა, სანამ დაიწყებენ შერეულისწავლებას, ინსტრუქტორებისთვის ყველაზე დიდი გამოწვევა არის ის, რომ მათყურადღებით უნდა შეისწავლონ სხვადასხვა პოტენციური პირისპირ დაელექტრონული სწავლების მიდგომები თუ ინსტრუმენტები, და შექმნანინტერაქციის შემოქმედებითი გზა, რათა სასწავლო პროცესში გაზარდონწარმატებები. არ არსებობს ასპროცენტიანი გარანტიის მომცემი ფორმულა შერეული

Page 54: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სწავლებისთვის, და ამრიგად, მასწავლებლის როლი მდგომარეობს სიტუაციასმისადაგებული ისეთი კურსის შექმნაში, რომელიც შეესაბამება კურსის მიზნებს,ასევე მოსწავლეების საჭიროებებსა და მოლოდინებს, და უზრუნველყოფსთანმიმდევრულ სწავლებას.

სასწავლო მიზნები

შერეული სწავლების მიდგომის გამოყენების გათვალისწინებისას, არსებობსრამდენიმე ძირითადი უპირატესობა და გამოწვევა, რომლებიც უნდა იყოსგათვალისწინებული.

შერეული სწავლების უპირატესობები

თეორიული და პრაქტიკული ცოდნის გადაცემის ეფექტურიშესაძლებლობები, რომელიც აერთიანებს ფორმალურ სწავლებას (მაგცოდნის გადაცემა) და არაფორმალურ სწავლებას, ან სწავლებასკეთების პროცესში.

სხვადასხვა ღირებული უნარ–ჩვევების შერევა და გადაცემა (პრობლემისგადაჭრა, ორგანიზაციული და ჯგუფური მუშაობის უნარ-ჩვევები, ციფრულიუნარ-ჩვევები, ენობრივი შესაძლებლობები).

სტუდენტის ინდივიდუალური საჭიროებების დაკმაყოფილება.

მოქნილობა დროში (როდის უნდა ვისწავლოთ) და სივრცეში (მოსწავლეების დაინსტრუქტორების გეოგრაფიული მდებარეობა).

ტრანსპორტირების ხარჯების შემცირება (აკადემიური ექსპერტების დაპრაქტიკოსების, მოსწავლეების ხარჯები).

შიდა საუნივერსიტეტო თანამშრომლობის და კულტურათაშორისი უნარ-ჩვევების ხელშეწყობა.

შერეული სწავლების გამოწვევები

სწორი ნაზავის მიღება: კურსის დიზაინის შემუშავებისა და განხორციელებისსიტუაციას მისადაგებული მიდგომა.

სწავლისა და სწავლების პროცესში სრულყოფილი ბალანსის დადგენა"ადამიანურ ფაქტორებს", ინსტრუქტორისა და მოსწავლეთა დასწრებასა დასაინფორმაციო ტექნოლოგიებს შორის

Page 55: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

საჭიროებების შეფასება და მეთოდოლოგიის ინკორპორირირება იმისმიხედვით, თუ ვინ წარმოადგენს აუდიტორიას: სტუდენტები,პროფესიონალები, განათლებაში ჩართული პირები და ა.შ.კურსის დიზაინსა და კოორდინაციაში ინსტრუქტორის უფრო მეტი დრო დამოქნილობა

ტექნიკამ შეიძლება არასწორად იმუშაოს, მზადყოფნა დროული რეაგირებისა დაალტერნატივებისთვის

აკადემიური პერსონალისა და სტუდენტების ტრენინგი ელექტრონულისწავლების უნარ–ჩვევებში

პოტენციურად ძვირადღირებული მულტიმედიური სისტემა, რომელიცმოითხოვს განახლებას

ადამიანი ტექნოლოგია- მოტივაცია - მობილურობა- პერსონალიზაცია - სტრუქტურა- რეკომენდაციის მიცემა - თრექინგი და

კონტრილი- ენის სრულყოფილი ცოდნა და მოსმენა - თვით-დასწავლა- რელევანტურობა - შემცირებული ხარჯები- დისციპლინა - გლობალური წვდომა

წყარო: http://www.globalenglish.com/why_PEBS/blended_learning

ამდენად, შერეულ სწავლებას შეუძლია ხელი შეუწყოს:

თეორიულ ცოდნას მისადაგებული პრაქტიკული ცოდნის გადასაცემადსთავაზობს უფრო კარგ შესაძლებლობებს სხვადასხვა ონლაინ რესურსებისა და

Page 56: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ელექტრონული სწავლების ინსტრუმენტების, ისევე, როგორც ფორმალური დაარაფორმალური განათლების პროცესების ინკორპორირების გზით,.უნარ-ჩვევების გადაცემის შერეული სასწავლო კურსის დიზაინი საშუალებასიძლევა სხვადასხვა უნარების მიწოდების მეტი მოქნილობისათვის, როგორიცააპრობლემის გადაჭრა, ორგანიზაციული და ჯგუფური მუშაობის უნარ-ჩვევები,ციფრული უნარ-ჩვევები, ენობრივი და წერის უნარები და ა.შ.განათლების თანამედროვე სისტემებისა და მოსწავლეთა ისეთ თანამედროვემოთხოვნებზე პასუხი, როგორიცაა სასწავლო პროცესზე წვდომისათვისმოქნილობა დროსა და სივრცეში, რომელიც მოიცავს სტუდენტისინდივიდუალურ საჭიროებებს და თვით-სწავლების ხელშეწყობას,ტრანსპორტირების ხარჯების შემცირებას და ა.შ.მთელი სიცოცხლის განმავლობაში სწავლების ხელშეწყობა, სწავლებისშესაძლებლობების ფართო აუდიტორიის, მათ შორის, პროფესიონალებისათვისგასახსნელად.

მასწავლებლის როლი

განმანათლებელი როდესაც გადადის შერეულ სწავლებაზე ის შეიძლება შეფასდესროგორც სუპერ-ინსტრუქტორი, რომლის აკადემიური ექსპერტიზა უნდა მოიცავდესტექნიკური უნარების გამოყენებით ელექტრონული სწავლების, უწყვეტიპროფესიული განვითარების, მოქნილობის და მოტივაციის სფეროებს.

მასწავლებელი არის შერეული სწავლების არქიტექტორი და დიზაინერი, რომელიცაერთიანებს სხვადასხვა როლებს კურსის დიზაინის და იმპლემენტაციის დროს.

აქ არის მასწავლებლის როლის რამდენიმე ძირითადი მახასიათებელი:

მასწავლებლის როლი შერეულ სწავლებაში

შერეული სწავლების ძირითადი ელემენტების ან შერეულიპედაგოგიური მიდგომის "ხერხემლის" განსაზღვრა და სხვადასხვაპირისპირ და ონლაინ სწავლების თავსებადობის გადაწყვეტა, რათაუზრუნველყოფილი იქნეს კურსის მიზნების წარმატებით მიღწევა;

მოსწავლეთა საჭიროებების შეფასება და კურსის არასტანდარტულიდიზაინის გაგრძელება, რათა შესაძლებლობების ფარგლებში კურსიმიმართული იქნეს ბევრ ტიპიურ მოსწავლეთა პროფილებისადმი(personas), და გათვალისწინებული იქნეს შერეული სწავლებისკურსის სწავლების შესაძლებლობები თუ შეზღუდვები,კონკრეტული ორგანიზაციული გარემოს ფარგლებში;

პროფესორთა უწყვეტი პროფესიული განვითარების უფრო მაღალიხარისხი, ვიდრე ეს ტრადიციული პედაგოგიკის გამოყენებისშემთხვევაში მოხდებოდა, რადგან თანამედროვე მასწავლებლის

Page 57: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

როლი იცვლება ინტერნეტ–ტექნოლოგიების გაძლიერებულიგამოყენებით.

ხშირად მოითხოვს ინტერნეტ–ტექნოლოგიების პერსონალისტრენინგს და პრაქტიკის გაცვლას სხვა ინსტრუქტორებთან, ისეთსაკითხებზე, როგორიცაა ტექნოლოგიურად გაუმჯობესებულიკურსების შექმნა და იმპლემენტაცია.

მუდმივად საქმის კეთების პროცესში და გზა–და–გზა სწავლება,განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ხდება ელექტრონულ სასწავლოგარემოში ჩართვა, რასაც ხშირად აკლია ონლაინ ან შერეულისწავლების ფორმატში პირადი გამოცდილება, ან ხდება პირველადშეხვედრა ახალ გამოწვევებთან (მაგ.: ტექნოლოგიური პრობლემები),რომელიც მოითხოვს დაუყოვნებლივ რეაგირებას კურსისიმპლემენტაციის დროს.

Page 58: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

მანამდე: მომზადება, ამოცანის დიზაინი, სტუდენტების მომზადება

წარმატებული შერეული სწავლების მოდელს შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა ფორმა,თუმცა მისი წარმატების გაზრდის მიზნით თემაზე არსებულ ლიტერატურაშიხაზგასმულია რამდენიმე რჩევა კურსის დიზაინთან დაკავშირებით (იხილეთ მაგალითიმარტინ (2003), ტიმუშ (2014)). პირველ რიგში, სასურველია ჩატარდეს პირისპირგაცნობითი და საბოლოო შეფასებითი შეხვედრები. ეს შეხვედრები საჭიროა, რათამოსწავლეებს მიეცეთ მეტი სივრცე და აეხსნათ შერეული სასწავლო კურსის სხვადასხვაასპექტები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ონლაინ კურსის მასალების საბაზისოტრენინგის არსს, ასევე გაზრდიან ჯგუფის ჰომოგენურად ჩამოყალიბებს შანსებს და მათშესთავაზებენ ე.წ. "ადამიანურ ფაქტორს“.

მას შემდეგ, რაც ამოცანები ნათლად იქნება ჩამოყალიბებული, მიზანშეწონილიადაცული იქნეს ბალანსი პირისპირ სწავლებას, ონლაინ ამოცანებსა და დავალებას შორის.მაგალითად, იმ შემთხვევაში, თუ პირისპირ ლექცია ჩვეულებრივ 2 საათს გრძელდება დაგათვალისწინებულია ვიდეო ლექციების გამოყენება, მიზანშეწონილია, რომ შემცირდესლექტორის ვიდეოჩანაწერის სიგრძე (მაგ.: ერთი ან ორი ვიდეო 20 წთ. ხანგრძლივობით,რამდენიმე მთავარ თემაზე). ეს უზრუნველყოფს ცოდნის უფრო ეფექტურ გადაცემას დაინსტრუქტორმა შესაძლოა წაახალისოს თანამდევი შემდგომი დონის დისკუსია, რაცვიდეო ლექციას ეფუძნება. ეს შეიძლება გაკეთდეს ისეთი ასინქრონული ხელსაწყოებისმეშვეობით, როგორიცაა ფორუმი, სადაც სტუდენტებს შეუძლიათ გაგზავნონ შეკითხვებილექტორთან და მოგვიანებით მიიღონ წერილობითი პასუხი ლექტორებისგან, ანფორუმში კითხვების განთავსების და ფორუმის კითხვებზე ლექტორის პასუხებისპირდაპირი ვიდეო კონფერენციის კომბინაციის მეშვეობით (იხილეთ დანართი, სადაცმოცემულია ვიდეო-ლექციის დიზაინის მაგალითები).

რაც შეეხება შერეული სწავლების სემინარების და გაკვეთილების დიზაინს, ეფექტურისტრატეგია იქნება, თუ შეძლებისდაგვარად, სახელმძღვანელოს ერთი ნაწილის როგორცპირისპირ შეხვედრის ან ისეთი სინქრონული ინსტრუმენტების გამოყენებითუზრუნველყოფა, როგორიცაა ვიდეო კონფერენციის პროგრამები (სკაიპი, ვებ-კონფერენციების პროგრამები, როგორიცაა Adobe Connect™, და ა.შ.), ხოლო მეორენაწილისა კი ასინქრონული ინსტრუმენტების გამოყენებით, როგორიცაა სადისკუსიოფორუმები, ვიკი, ბლოგები და ა.შ., რაც ხელს უწყობს ზოგადი ცოდნის შექმნას.(დანართში თქვენ ნახავთ პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლების კონკრეტულმაგალითს).

ონლაინ და შერეული ლექციებისა თუ გაკვეთილების გამოყენება განსაკუთრებულუპირატესობას წარმოადგენს იმ შემთხვევებში, როდესაც უნივერსიტეტს აქვსინფრასტრუქტურული შეზღუდვები (საკლასო ოთახების ზომა და რაოდენობა), რაცსაშუალებას იძლევა ლექციების უფრო მოქნილად დაგეგმვისთვის უფრო დიდიმოცულობის მოსწავლეებში, ისევე როგორც შესაძლებელი მასწავლებლების დამოსწავლეების ტრანსპორტირების ხარჯების შემცირება.

ფრთხილად უნდა იქნეს განხილული ის დრო და რესურსები, რომლებიც

Page 59: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ხელმისაწვდომია ონლაინ ან კომბინირებული პირისპირ - ონლაინ სესიისათვის დასაჭიროა კურსის დიზაინის დროს. ინსტრუქტორმა უნდა ჩაატაროს მოსწავლეთააუდიტორიის საჭიროებების ანალიზი ისეთ საკითხებზე, როგორიცაა მათიხელმისაწვდომობა და კურსის წვდომაზე მოქნილობა, მათი წინარე ცოდნის დონე,სამიზნე უნარები, რომლებიც სარგებელს მოუტანს მოსწავლეებს (თვით-დასწავლა,ერთობლივი სწავლება, წერის უნარები და ა.შ.). უფრო მეტიც, ინსტრუქტორი,სავარაუდოდ, შეაფასებს კონკრეტულ შესაძლებლობებს და შეზღუდვებს, როგორიცაამაგალითად, ტექნიკური მხარდაჭერის და ტექნიკის ხელმისაწვდომობა, სტუდენტებისადა აკადემიური პერსონალის ჩართულობით IT ტრენინგის ორგანიზება, კლასის ზომა,ადმინისტრაციული მხარდაჭერა და ა.შ.

კურსის დიზაინის დროს ინსტრუქტორებისათვის სასარგებლო რჩევა იქნება, რომყოველთვის დაიტოვონ დამატებითი დრო და იყვნენ მოქნილები ელექტრონულისწავლების ინსტრუმენტების გამოყენებისას, რამდენადაც ტექნიკას შეიძლება ხარვეზებიწარმოექმნას და შეიძლება საჭირო გახდეს დროული ჩარევები ინსტრუქტორებისმხრიდან, რათა უზრუნველყოფილი იქნეს პრობლემის სწრაფი გადაწყვეტა, ან სულაცშეიცვალოს კურსის სტრატეგია.

დაგეგმეთ პირისპირ გაცნობითი და საბოლოო შეფასებითი შეხვედრადა აგრეთვე შემომავალ მოსწავლეთა გამოკითხვა, მათი მოლოდინებისდა საჭიროებების შესახებ

დააბალანსეთ კურსის ელემენტები პირისპირ და ონლაინ ამოცანებსათუ დავალებას შორისსემინარები/გაკვეთილები: შეძლებისდაგვარად უზრუნველყავით,

რომ გაკვეთილების ნაწილი შეხვედრის სახით ჩაატაროთ ანგამოიყენოთ სინქრონული ინსტრუმენტები (ვებინარები, ვიდეოკონფერენციები და ა.შ.)

ონლაინ და შერეული ლექციებისა თუ გაკვეთილების გამოყენებაწარმოადგენს უპირატესობას იმ შემთხვევებში, როდესაც არსებობსუნივერსიტეტის ინფრასტრუქტურული შეზღუდვა (საკლასოოთახების ზომა/ხელმისაწვდომობა)ყურადღებით განიხილეთ დრო და რესურსები, ასევე პოტენციური

შეზღუდვებიყოველთვის დატოვეთ გარკვეული დამატებითი დრო და იყავით

მოქნილები, როდესაც გამოიყენებთ ელექტრონული სწავლებისინსტრუმენტებს იმდენად, რამდენადაც შესაძლებელიატექნოლოგიური ხარვეზების წარმოშობა.

Page 60: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსები:

იხილეთ დანართი 1, როგორც შერეული სასწავლოსაქმიანობის მაგალითი იმ კურსის დიზაინისთვის,რომელიც შეიძლება გამოყენებული იქნას შერეულისწავლების ტრენინგის ან შერეული სწავლების კურსისშესაქმნელად.

ონლაინ და პირისპირ სწავლების კომპონენტების შერევა,http://www.teachertoolbox.ac.nz/tool/view/category/4

თ. ბოილი (2005). შერეული სწავლების განვითარებისდინამიური, სისტემური მეთოდი. განათლება,კომუნიკაცია და ინფორმაცია, სპეციალური გამოცემაშერეული სწავლების შესახებ 5 (3), 221--232.

ნ. თიმუში (2013). "დისტანციური სწავლება, როგორცსწავლების ინოვაციური მეთოდი". In S.Baroncelli,R.Farneti, I.Horga, S.Vanhoonacker (eds.) ევროკავშირისსწავლა და სწავლება. ტრადიციული და ინოვაციურიმეთოდები. სპრინგერ ფერლაგი გვ.430--44.

ნ. თიმუში (2015). გამოწვევიდან უპირატესობამდე:კურიკულუმების ინოვაცია გეოგრაფიული მასშტაბით. ა.დეილი - ჰებერტი და კ.ს. დენნისი (eds.)ტრანსფორმაციული პერსპექტივები და პროცესებიუმაღლეს განათლებაში. სპრინგერი, შვეიცარია.

Page 61: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

პროცესის დროს: მეთოდის ფაქტობრივი გამოყენება

როგორც ზემოთ, წინა სექციებში აღინიშნა, შერეული სწავლების მეთოდი ცოდნისა დაუნარების გადაცემის უფრო მეტ შესაძლებლობას იძლევა, ისევე როგორც სასწავლოპროცესის წვდომის (დროსა და სივრცეში) უფრო მაღალი ხარისხის მოქნილობისსაშუალებას გვაძლევს; თუმცა, მას ასევე გააჩნია თავისი ხარჯებიც.

ინსტრუქტორები, რომლებიც ჩართულნი არიან შერეულ და ონლაინ სწავლებაში,როგორც წესი, უფრო მეტ დროს ხარჯავენ კურსის მომზადებასა და იმპლემენტაციაზე(იხ. მიჰაი 2013), და ასევე საჭიროა, რომ იყვნენ მოქნილები მთელი კურსის განმავლობაშისხვადასხვა პრობლემების მოსაგვარებლად, რომლებიც შეიძლება წარმოიშვასელექტრონული სწავლების გარემოს გამოყენებისას. აღნიშნულის გამო მიზანშეწონილია,რომ ინსტრუქტორებს ჰყავდეს იმ აკადემიური კოლეგების "მხარდამჭერი გუნდი",რომელთაც აქვთ გამოცდილება შერეული სწავლების გამოყენებაში, ასევე IT პერსონალი,რომელთანაც ინსტრუქტორს შეეძლება თანამშრომლობა და პრაქტიკული დახმარებისმიღება კურსის დიზაინისა თუ იმპლემენტაციის პროცესში.

სწავლების ინოვაციური მეთოდები და ინსტრუმენტების გამოყენება მოითხოვსშესაფერისი ინსტრუქტორის ხელმძღვანელობას კურსის შინაარსთან, პედაგოგიურისტრატეგიასთან, ისევე როგორც გამოყენებული კონკრეტული ელექტრონულისწავლების ინსტრუმენტებთან დაკავშირებით. მაგალითად, ინსტრუქტორმა შეიძლებაგამოიყენოს ელექტრონული სწავლების გარემო, რათა დაპოსტოს სხვადასხვა კურსისშინაარსი. თუმცა გამოწვევა არის ის, რომ ხელმისაწვდომი კურსის შესახებ საკმარისიინსტრუქტაჟი უნდა მიაწოდოს მოსწავლეებს, რათა ხელი შეუწყოს ინფორმაციისხელმისაწვდომობას, ინსტრუქტორსა და მოსწავლებს შორის ურთიერთობისთვისსაკმარისი არხების გახსნას, ასევე მოსწავლეებს შორის ინტერაქციასა და კავშირს.მნიშვნელოვანია, რომ კურსის ვებ-გვერდის დიზაინი იყოს მარტივი, ხოლო ტექსტისშინაარსსა და ვიზუალურ მონაცემებს შორის არსებობდეს ბალანსი.

სტუდენტური მოტივაცია და ჩართულობა წარმოადგენს სასწავლო პროცესისწარმატების უზრუნველყოფის ძირითად ფაქტორს, მათ შორის შერეული სწავლებისშემთხვევაშიც. როდესაც ხდება ონლაინ სწავლების გამოყენება, გამოწვევა რომმოსწავლეები დარჩნენ მოტივირებული და ჩართული უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრეპირისპირ სწავლების დროს, რადგანაც "მანძილის" განცდა ინსტრუქტორსა დამოსწავლეებს შორის წარმოადგენს დაბრკოლებას ინტერაქციისთვის და შეიძლებაგამოიწვიოს „იზოლაციის გრძნობა“, ასევე სტუდენტური წარუმატებლობის ან კურსისმიტოვების უფრო მაღალი ალბათობა.

შერეული სწავლების უპირატესობა ის არის, რომ პირისპირ და ონლაინ აქტივობების დადავალებების კარგად შემუშავებული ნარევი, შეიძლება იყოს იმ ადამიანური ფაქტორისნაკლებობისა და იზოლაციის საერთო პრობლემის საპირწონე, რაც იქმნება სრულადონლაინ სწავლების დროს. მაგალითად, თუ შერეული კურსი მოიცავს ჯგუფურიკვლევის დავალებას, ინსტრუქტორმა შეიძლება აირჩიოს, რომ ჩაატაროს პირისპირშეხვედრა ჯგუფური მუშაობის დასაწყისში, რათა მოსწავლეები გაეცნონ ერთმანეთს და

Page 62: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

მოხდეს ჯგუფის შეკავშირება, ასევე ე.წ. „ბრეინსტორმინგი“. ამას შეიძლება მოჰყვესჯგუფური ონლაინ მუშაობა, რომელიც აერთიანებს თვით-სწავლებას, ასევე სამეცნიერო-კვლევით თუ ერთობლივი სწავლების პერიოდს, როდესაც ჯგუფმა შესაძლოაერთობლივად იმუშაოს კვლევაზე და, თუ სურვილი იქნება, ასევე პრეზენტაციაზეც.პრეზენტაცია შეიძლება განხორციელდეს პირისპირ შეხვედრის ფორმატში, ფინალურიშეხვედრის დროს, ან ვებ-საკონფერენციო პროგრამული უზრუნველყოფის მეშვეობით,როცა სახეზეა მოსწავლეთა და ინსტრუქტორების ფიზიკური ყოფნა.

ინსტრუქტორის ხელმისაწვდომობა და მხარდაჭერა (პირისპირ და ონლაინ)წარმოადგენს გადამწყვეტ ფაქტორს წარმატებული ინტერაქციის უზრუნველსაყოფად,რადგან ამ დროს ხდება სწრაფი უკუკავშირი და გარანტირებულია მოსწავლეების სწორიმიმართულებით განვითარება. თუკი ონლაინ სწავლების დროს უკუკავშირი არ არისსაკმარისად უზრუნველყოფილი, სტუდენტები გრძნობენ იმედგაცრუებას და ხდებიანიზოლირებულნი. მიუხედავად იმისა, რომ ინოვაციური სწავლებისას ხდებაინსტრუქტორის როლში ცვლილება, რათა მას უფრო მეტად ჰქონდეს მწვრთნელისროლი, თუმცა ამის მიუხედავად, ინსტრუქტორმა ასევე უნდა მოირგოს მხარდამჭერისროლიც, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სტუდენტები ჩაერთვებიან ონლაინსწავლებაში, რათა დაეხმაროს მათ მოტივაციის გაზრდაში. ეს შეიძლება გაკეთდეს,მაგალითად, მხარდამჭერი კომენტარის განთავსებით, პირადად გამოცდილებისგაზიარებით, პირადი მწვრთნელობის გზით. გარდა ამისა, მიზანშეწონილია, იყოსსამუშაო საათების გრაფიკი, კერძოდ პირისპირ შეხვედრის ან „ვირტუალური სამუშაოსაათები“, თუნდაც სკაიპის მეშვეობით, ან ისეთი ასინქრონული მეთოდებისგამოყენებით, როგორიცაა ელექტრონული ფოსტა, ფორუმი, რათა უზრუნველყოფილიიქნას ონლაინ კავშირი. სტუდენტების "დუმილის" პერიოდები შეიძლება იყოს ნიშანისასწავლო პროცესში სხვადასხვა სახის პრობლემების შექმნისა. მნიშვნელოვანია, რომმოხდეს სტუდენტებთან დაკავშირება, რათა გაგებული იქნას მათი პირადი სიტუაციათუ პოტენციური პრობლემები, და მოხდეს მათი უზრუნველყოფის მხარდაჭერა.

წინასწარ გქონდეთ იმის მოლოდინი, რომ უფრო მეტი დრო დაიხარჯება,ვიდრე ტრადიციული პირისპირ სწავლების კურსის იმპლემენტაციისას;

გყავდეთ აკადემიური კოლეგების "მხარდამჭერი გუნდი", რომელთაც ექნებათგამოცდილება შერეული სწავლების გამოყენებისა; ასევე, IT პერსონალირომლებიც გაგიწევენ პრაქტიკულ დახმარებას;

გქონდეთ გამარტივებისკენ მიმართული მიდგომა კურსის ვებ-გვერდისდიზაინთან და მათზე განთავსებული ინფორმაციის რაოდენობასთანდაკავშირებით; დაიცავით ბალანსი ტექსტის შინაარსის, ვიზუალურმონაცემებსა და რესურსებს შორის; ასევე უზრუნველყავით სრულყოფილიტრენინგი კურსის სხვადასხვა კომპონენტების შესახებ;

კარგად შემუშავებულმა პირისპირ და ონლაინ აქტივობებმა თუ დავალებებისნაზავმა შეიძლება გააწონასწოროს „ადამიანური ფაქტორის“ ნაკლებობის დაიზოლაციისგან გამოწვეული საერთო პრობლემები, რასაც ადგილი აქვსმთლიანად ონლაინ სწავლების დროს და შესაბამისად გაზარდოს სტუდენტისმოტივაცია და ჩართულობა;

Page 63: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ინსტრუქტორის ხელმისაწვდომობა და მხარდაჭერა (პირისპირ და ონლაინ)არის გადამწყვეტი ფაქტორი წარმატებული ინტერაქციის, სწრაფიუკუკავშირისა და მოსწავლეთა სწორი მიმართულების უზრუნველსაყოფად.

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსები:

ვიდეო: “სტუდენტების ჩართულობა დადახმარება ონლაინ ინტერაქციაში”:https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=TxzipYOGaoE

Page 64: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შეფასება/ანგარიში

უკუკავშირი და შეფასება წარმოადგენენ მნიშვნელოვან ფაქტორებს, რომლებიცუზრუნველყოფენ სასწავლო პროცესის წარმატებას. უკუკავშირის სწორი ტიპისგანსაზღვრა და მისი მიწოდება შესაფერის მომენტში, საშუალებას აძლევსინსტრუქტორს და მოსწავლეებს, შეამოწმონ თუ რამდენადაა მიღწეული სწავლებისშედეგები, მოახდინონ პოტენციური გამოწვევების იდენტიფიცირება და მოძებნონადეკვატური გადაწყვეტილებები.

ორივე, ფორმატული შეფასება (უწყვეტი კავშირი, რომელიც მხარს უჭერსსტუდენტებს სწავლებაში) და შემაჯამებელი რეკომენდაციები ან კურსის საბოლოოშეფასება, შერჩეული უნდა იქნეს ორ ძირითად კითხვასთან მიმართებაში: 1. რისიშეფასება გვჭირდება ჩვენ (ცოდნა, უნარ-ჩვევები, შესრულება) და 2. როგორ უნდაშევაფასოთ (ინსტრუმენტები)?

იმ დროს, როდესაც შერეული სწავლება გთავაზობთ სხვადასხვა ცოდნის დაუნარების გადაცემის უფრო მაღალ შესაძლებლობებს, გამოწვევა მდგომარეობსინსტრუქტორისადმი სწრაფი და ნათელი უკუკავშირისა თუ სახელმძღვანელოსშეთავაზებაში, ასევე სტუდენტებისთვის უწყვეტ რეჟიმში რეკომენდაციებისმიცემაში, რისი ნაკლებობაც იწვევს მოსწავლეთა მიერ იზოლაციის შეგრძნებას დაიმედგაცრუებას (ჰარა და კლინგი (2001).

ფორმატული შეფასება საშუალებას აძლევს ინსტრუქტორს და კოლეგებს, მიჰყვნენსტუდენტურ აზროვნებას. ეს არის შერეული სწავლების უმნიშვნელოვანესიელემენტი იმის გათვალისწინებით, რომ გამოწვევა მდგომარეობს სივრცითმანძილში. ეფექტური სტრატეგია უნდა შეიცავდეს უკუკავშირის მექანიზმებსთითოეული სემინარის/კონსულტაციის ბოლოს. მაგალითად, პირისპირ შეხვედრისან ვებინარის ბოლო ხუთი წუთი დაეთმოს სესიის ჯგუფურ შეფასებას და მისიგაუმჯობესების გზების თაობაზე წინადადებების წარდგენას. ასინქრონული ონლაინსემინარის შემთხვევაში, ალტერნატივა მდგომარეობს ფორუმზე თემის გახსნაში,სადაც თითოეული სემინარის შემდეგ ან კონკრეტული აქტივობების ბოლოს,სტუდენტები და ინსტრუქტორები შეძლებენ ასახონ მათი სასწავლო გამოცდილება.

თვითკრიტიკა და საექსპერტო მიმოხილვა წარმოადგენს ფასეულ მექანიზმს, რათახელი შეეწყოს კრიტიკულ აზროვნებას და თვითშეფასებას. იგი შეიძლებაგამოყენებული იქნას, როგორც ზეპირი ფორმით (განხილვა), ასევე წერილობითიფორმითაც პირისპირ და ონლაინ გარემოში სხვადასხვა ღონისძიებებისათვის.მაგალითად, ონლაინ ჯგუფური მუშაობა შეიძლება ფორმალურად შეფასდესინსტრუქტორის მიერ საბოლოო ჯგუფური პრეზენტაციის საფუძველზე. მაგრამ, ისასევე შეიძლება შევსებული იქნეს ისეთი საექსპერტო განხილვის ფორმირებისუკუკავშირით, როგორიცაა კომენტარების გაცვლა პირველად პროექტზე ანსამუშაოს პროგრესზე ელექტრონული სწავლების ინსტრუმენტების გამოყენებით(ფორუმი, ვიკი, ბლოგები) ან/და თვითკრიტიკული ანგარიშებით, რომელიცსაშუალებას აძლევს ინსტრუქტორს ჯგუფური მუშაობის პროცესში შეაფასოსინდივიდუალური კონტრიბუციები და სასწავლო გზები.

Page 65: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსები:

იხილეთ აღნიშნული შემდგომი მაგალითებისთვის:დანართი 2დანართი 3დანართი 4

Page 66: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შემდგომ: უკუკავშირი და შეფასება

• შესთავაზეთ სწრაფი და ნათელი უკუკავშირი, ასევე ინსტრუქტორისმითითებები. ასევე უზრუნველყავით სტუდენტებს შორის საკმარისიინტერაქცია და უკუკავშირი. მათმა ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოსმოსწავლეთა მხრიდან იზოლაციის შეგრძნება და ფრუსტრაცია;

• შერეული სწავლების უმნიშვნელოვანესი ელემენტია ფორმატულიშეფასება, რომელიც საშუალებას მისცემს ინსტრუქტორს და კოლეგებსმიჰყვნენ სტუდენტურ აზროვნებას, რომელიც მიზნად ისახავსრეკომენდაციის გაწევას თითოეული კურსის ბოლოს;

• თვითკრიტიკული მოსაზრებები და საექსპერტო მიმოხილვაწარმოადგენენ ფასეულ მექანიზმებს, რათა ხელი შეუწყოს კრიტიკულაზროვნებას და თვითშეფასებას. ის შეიძლება გამოყენებული იქნასროგორც ზეპირი განხილვის, ასევე წერილობითი ფორმით სხვადასხვააქტივობების დროს, პირისპირ და ონლაინ გარემოში.

Page 67: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ინსტრუმენტები და ტექნოლოგიები, რომლებმაც შეიძლება გააძლიეროს ...... შეფასებაგანვითარებისთვის

...უკუკავშირისგაცემის/მიღებისპროცესი

...მიღწევისშეფასება

ინსტრუმენტები

ელექტრონულიპორტფოლიოები

ქვიზები

(მაგ.

Moodle,

HotPotatoes)

ქვიზები

სტუდენტების

მობილური

მოწყობილობების

მეშვეობით

Socrative,

PollEverywhere,

Kahoot

სტუდენტები ქმნიან

თავიანთ შეკითხვებს

თანატოლებისთვის

აუდიო ჩაწერა,მაგალითად,Kaizenaსაშუალებასგაძლევთჩაურთოთ აუდიოინდივიდუალურმომხმარებლებისკომენტარებიGoogle docs-ისთვის

ფორუმებისსქრინქასთინგი

(მაგალითად. Jing)

აუდიო

ჩანაწერი

Turnitin

(ხარისხის

ნიშანი)

იხილეთ

Unitec-ის

Turnitin

Moodle

კურსი, რათა

დავიწყოთ

(MyPortfolio)

MyPortfolio

პროდუქტიულიხელსაწყოები,მაგალითადვიდეო,ფაუერფოინთი,პოსტერები

უსაფრთხოსაგამოცდობრაუზერი

iPad-ისაპლიკაციებისმაგალითები,რომლებსაცაქვთშეფასებებისმხარდაჭერისპროცესისუზრუნველყოფა­‐სპორტულიგანყოფილებაNorthTec-ში,Whangarei

Source: http://moodle.unitec.ac.nz/mod/page/view.php?id=229879

Page 68: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სასარგებლო ინსტრუმენტების რესურსები:

ონლაინ შეფასება: http://www.cshe.unimelb.edu.au/assessinglearning/03/online.html#considerბ. ლაესკ, (1999). ‘ონლაინ მიწოდების საკითხები:ტესტები და დისკუსიის ჯგუფები, სამხრეთავსტრალიის უნივერსიტეტი.www.unisanet.unisa.edu.au/flc/pdonline/Discussions_and_quizzes_materials.doc წვდომაგანხორციელდა 10/12/01ს. მორგან, და მ. ორაილი, (1999). ღია დადისტანციური სწავლების შეფასება. Kogan Page,London.სამხრეთ ავსტრალიის უნივერსიტეტი,(2001).www.unisanet.unisa.edu.au/flc/pdonline/IssuesinOnlineAssessment.doc. წვდომა განხორციელდა10/12/01რ. ოკერი და გ. ჯ. იავერბაუმი (2002).კოლაბორაციული სასწავლო გარემოები:სტუდენტების მოსაზრებებისა და საჭიროებებისდაკმაყოფილებების კვლევა პირისპირ დაასინქრონული კომპიუტერული კონფერენციებისმოწყობისას. ინტერაქტიური სწავლების კვლევისჟურნალი, 12(4), 427-­‐448.

Page 69: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

რჩევები შერეული სწავლების გამოყენებისას

რჩევა 1: სასწავლო მიზნების შესაბამისად განსაზღვრეთ თქვენი საკუთარირეცეპტი, შერეული სწავლების მიდგომის გამოსაყენებლად.

რჩევა 2: ჩაატარეთ თქვენი მოსწავლეების აუდიტორიის საჭიროებებისანალიზი, მაგალითად, რეგისტრირებულ მოსწავლეთა გამოკითხვა მათ მიერ საგნისწარსულ ცოდნასთან, მათ ხელმისაწვდომობასთან (დროსა და სივრცეში), მათმოლოდინთან დაკავშირებით.

რჩევა 3: არ არსებობს ჯადოსნური ფორმულა, სამაგიეროდ არის საჭიროებებსმისადაგებული ნაზავი თითოეული კურსისათვის. შექმენით თქვენი კურსისშინაარსი და სასწავლო მიდგომა პერსონების ძირითადი ტიპის მიხედვით ანუთქვენი აუდიტორიის ტიპიურ მოსწავლეთა პროფილების მიხედვით (მაგალითად,დამწყებთათვის, თეორეტიკოსებისთვის, პროფესიონალებისთვის და ა.შ.). იხილეთშერეული სასწავლო აქტივობა. მისი მიზანია რაც შეიძლება მეტი ასეთი პერსონისსაჭიროებების დადგენა.

რჩევა 4: შეაფასეთ შეზღუდვები: რა არის მთავარი დაბრკოლება სასურველიშერეული სწავლების მიდგომის განხორციელებაში, დაწყებული ტექნიკურიმხარდაჭერით და ტექნიკით, კლასის ზომით, ადმინისტრაციული და ფინანსურიმხარდაჭერით და ა.შ.

რჩევა 5: როდესაც შერეული სწავლებისთვის ირჩევთ თქვენი პირისპირსწავლების ან ელექტრონული სწავლების კონკრეტულ ელემენტებს, ყოველთვისდასვით კითხვა რა სარგებლობა მოაქვს ამას თქვენი კურსისთვის?, მაგალითად,ცოდნისა და უნარ-ჩვევების გადაცემა, ეფექტურობა, მოსწავლეების მოქნილობა. დაა.შ.

რჩევა 6: დაიცავით ბალანსი ფორმალურ სწავლებას (მაგალითად, ცოდნისგადაცემა), და არაფორმალურ სწავლებასა თუ კეთების დროს სწავლას ან უნარებისგანვითარებას შორის, ასევე უკუკავშირს (აქცენტის გაკეთება ინდივიდუალურიმოსწავლის საჭიროებებზე, წვრთნაზე, სწავლებაზე) შორის.

რჩევა 7: დაგეგმეთ თქვენი შეფასების სტრატეგია, რომლის მეშვეობითაცგეცოდინებათ, რომ ნამდვილად მიაღწიეთ კურსის ამოცანებს და დააკმაყოფილეთმიზნები. მოახდინეთ რანჟირება მიმდინარე შეფასებას, უკუკავშირსა და ფორმალურშეფასებას (მაგალითად, ფორმალური აკრედიტაცია ან კვალიფიკაციები) შორის.

რჩევა 8: გამოსცადეთ შერეული სწავლების ელემენტები, როცა გამოიყენებთელექტრონულ სწავლებას; სასურველია მოახდინოთ სატესტო სესიების ორგანიზება,რომლებიც თქვენს მოსწავლეებს გააცნობს კონკრეტულ ინსტრუმენტებს და სწავლისმეთოდებს. გარდა ამისა, ყოველთვის ეცადეთ დაადგინოთ ის საჭირო მიახლოებითიდრო თითოეული პირისპირ ან ვირტუალური სასწავლო კომპონენტებისთვის; ასევეშესთავაზეთ საკმარისი მოქნილობა ონლაინ სწავლების მეშვეობით, რადგანაცყოველთვის არის შანსი, რომ რაღაც არ წარიმართოს ისე, როგორც ეს დაგეგმილი იყო.

რჩევა 9 კურსის იმპლემენტაციის დროს, იყავით მზად თქვენი შერეულისწავლების მიდგომის, საჭიროებისამებრ, ხელახლა შექმნისა და შეცვლისათვის.იყავით მოქნილი თქვენი კურსის დიზაინის იმპლემენტაციისას და იქონიეთრამდენიმე ალტერნატიული სცენარი იმ შემთხვევისათვის, თუ

Page 70: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

გაუთვალისწინებლად რაიმე გამოვა კონტროლიდან.

რჩევა 10: იყოლიეთ ხელმისაწვდომი მხარდამჭერი გუნდი, რათა დაგეხმაროთკურსის დიზაინთან და განსაკუთრებით, კურსის იმპლემენტაციასთან დაკავშირებით(ტექნიკური ექსპერტი, აკადემიური ექსპერტები, მასწავლებლები,ადმინისტრაციული პერსონალი).

Page 71: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ტერმინთა განმარტებააქტიური სწავლების პედაგოგიკა - აქტიური სწავლება არის სწავლების მოდელი,რომელიც ფოკუსირებულია პასუხისმგებლობაზე დასწავლის დროს. იმისათვის,რომ ისწავლონ, სტუდენტებმა უნდა გააკეთონ უფრო მეტი, ვიდრე უბრალოდმოსმენაა: მათ უნდა წაიკითხონ, დაწერონ, განიხილონ, ან პრობლემებისგადაჭრაში იყვნენ ჩართულები. კერძოდ, სტუდენტები უნდა ჩაერთონ ასეთიმაღალი სააზროვნო უნარების ამოცანების გადაჭრაში, როგორიცაა ანალიზი,სინთეზი და შეფასება. აქტიური სწავლება სტუდენტებს ჩართავს ორ ასპექტში -საქმის კეთებასა და ფიქრში რომ, ისინი ნამდვილ საქმეს აკეთებენ. აქტიურისწავლების მაგალითებია: ჯგუფური/საკლასო დისკუსიები, დებატები, თამაშები,პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლების სავარჯიშოები და ა.შ.

ასინქრონული ელექტრონული სწავლება - ჩვეულებრივ ღებულობს სასწავლოპლატფორმის ფორმას, ვირტუალური სასწავლო გარემოს (VLE) ან სწავლებისმართვის სისტემის (LMS) სახელწოდებით.

შერეული სწავლება - სწავლების ჰიბრიდული მიდგომაა, რომელიც აერთიანებსპირისპირ (F2F) ან ტრადიციული საკლასო და ონლაინ სწავლების სხვადასხვაელემენტებს.

ანგარიშის წარდგენა (ანალიზი) - ღია დისკუსია სტუდენტებთან (და კოლეგამასწავლებლებთან), თუ როგორ წარიმართა კურსი და რა მოცულობის სასწავლომიზნები იქნა მიღწეული.

ღრმა სწავლება - ინტერაქტიული სწავლების პროცესი, რომლის დროსაცსტუდენტები კრიტიკულად განიხილავენ ახალ ფაქტებს და მოსაზრებებს,აკავშირებენ მათ არსებულ შემეცნებით სტრუქტურასთან და ამყარებენ უამრავკავშირებს იდეებს შორის, როგორც წესი, ცენტრალურიპრობლემაზე/თავსატეხზე აქცენტის გაკეთებით.

ციფრული წიგნიერება - ონლაინ სწავლის (და რეალურად სწავლების)„თანამდევი პროდუქტია“, რომელიც წარმოადგენს ცნობიერებას ვინმესციფრული კვალის შესახებ და ასევე, გამოხატულებას, თუ პირად დაპროფესიულ ცხოვრებაში როგორ არის იგი დაკავშირებული ტექნოლოგიასთან.

დისტანციური სწავლება - სწავლების მიწოდების რეჟიმი, რომლის ძირითადიმახასიათებელია დისტანცია მასწავლებელსა და მოსწავლეებს შორის. იგიხშირად დაკავშირებულია კონკრეტულ სამიზნე ჯგუფებთან, რომელთაცსხვადასხვა მიზეზების გამო არ შეუძლიათ კამპუსში ყოფნა.

ელექტრონული სწავლება - რთული, ინტეგრირებული სწავლების სისტემაა,რომელიც ქმნის ფაქტობრივი ხელსაწყოების და აღჭურვილობის ერთობლიობასდა პროგრამულად უზრუნველყოფს, რომ კომპიუტერული ტექნიკით მოხდესსწავლების ხელშეწყობა. ამ ერთობლიობაში მოიაზრება ის უნარებიც, რაცაუცილებელია აღნიშნული ინსტრუმენტების ეფექტურად განვითარებისა და

Page 72: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

გამოყენებისათვის.

უკუკავშირი (რეკომენდაციების გაწევა) - დიალოგი ან ურთიერთქმედებამასწავლებელს და მოსწავლეებს შორის, რომელიც მიზნად ისახავს, სწავლებისსხვადასხვა ეტაპზე მაქსიმალურად გაზარდოს სტუდენტების პოტენციალი დამათი ინფორმირებულობა ძლიერ მხარეებსა თუ იმ სფეროებზე, რომლებიცგაუმჯობესებას საჭიროებენ. ის ასევე ისახავს მიზნად მოახდინოს იმ ქმედებებისიდენტიფიცირება, რომლებიც განხორციელებული უნდა იქნას პროცესისგასაუმჯობესებლად.

კომპიუტერული თამაშის შემქმნელი (დიზაინერი) - პირი (ან პირთა ჯგუფი),რომელმაც შექმნა სიმულაციის მიზნები და წესები, და რომელიც როგორც წესი,არის ასევე თამაშის ლიდერიც.

თამაშის ლიდერი - პირი, რომელიც იმყოფება ფაქტობრივად მიმდინარესიმულაციის (გეიმ ფლეი) ადგილზე.

ცოდნის კონსტრუქცია - კონსტრუქტივისტულ ლოგიკაზე დაფუძნებულიცოდნა აღიქმება, როგორც კონტექსტზე დამოკიდებული, რომელიც უნდაშეიქმნას (აშენდეს); პროფესორიდან სტუდენტზე პასიური ცოდნის გადაცემისგარდა, სტუდენტები აქტიურად არიან ჩართული ცოდნის შექმნაში(მშენებლობაში), რისთვისაც მუშაობენ ინდივიდუალურად ან ერთობლივადკონკრეტული ამოცანის ან პრობლემის გადასაწყვეტად.

პოდკასტები ან ვებ ლექციები - ჩაწერილი ლექციები, რომლებსაც აქვთ უკანგადახვევის ფუნქცია.

პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლება (PBL) არის აქტიური სწავლებისპედაგოგიკა, რომელშიც სტუდენტები აქტიურად არიან ჩართული ცოდნისშექმნაში, და მუშაობენ გარკვეულ სამიზნეებზე ("ამოცანა", "პრობლემა" ან"დავალება"), რომელიც შემუშავებულია ინსტრუქტორის მიერ.

კრიტიკა (განსჯა) - შესაძლებელია მიიღოს სხვადასხვა ფორმა, დაწყებულითვით-კრიტიკით (საკუთარი სწავლის პროცესის ანალიზი), დამთავრებულისაექსპერტო შეფასებით, სადაც პირი სთავაზობს და იღებს კომენტარს საკუთარიმუშაობის შესახებ.

თვითმართვადი /ტემპიანი/რეგულირებადი სწავლება - პირის მიერ საკუთარიმიზნების მისაღწევად ცოდნის, უნარის და შესრულების გაზრდა ნებისმიერისაშუალების გამოყენებით, ნებისმიერ ადგილას, ნებისმიერ დროსა და ნებისმიერასაკში.

სიმულაცია - აქტიური სწავლების პედაგოგიკა, რომელიც გვთავაზობსშესაძლებლობას „ვიცხოვროთ სამყაროში“, რომელიც შეისწავლება და არსებობსამ „ცხოვრებაში“, და რომელიც მოითხოვს სტუდენტებისგან განავითარონაღნიშნული „სამყაროს“ პირადი მოდელი და მასში ჩართვის უნარები.

Page 73: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

სოციალური მედია - კომპიუტერული მედიაციის ინსტრუმენტები ან ინტერნეტაპლიკაციები, რომლებიც საშუალებას აძლევს ადამიანებს, ვირტუალურსაზოგადოებასა და ქსელებში შექმნან, გააზიარონ და გაცვალონ ინფორმაცია,იდეები და სურათები/ვიდეოები.

სინქრონული ელექტრონული სწავლება - ელექტრონული სწავლებისმიწოდების რეჟიმი, რომელიც ახორციელებს „ლაივ“, რეალურ დროშიკომუნიკაციას ვებინარების (ონლაინ სემინარები), ონლაინ კონფერენციებისა დამყისიერი ჩათების (აუდიო და ვიდეო პარამეტრები) ფორმით.

კონსულტაცია - ურთიერთქმედების და სწავლის ფორმა, რომელიცტრადიციული სემინარისაგან განსხვავებით, ეფუძნება სტუდენტებისა და მცირეჯგუფის ინტერაქციას პედაგოგთან და დამახასიათებელია პრობლემაზედაფუძნებული სწავლისთვის (PBL).

ვებინარი - სინქრონული ელექტრონული სწავლების ინსტრუმენტები, ლაივვიდეო კონფერენციის პროცესი, რომელსაც შეუძლია სხვადასხვაუნივერსიტეტებიდან (და ქვეყნებიდან) მასწავლებლების და სტუდენტებისონლაინ დაკავშირება და რომელიც იძლევა იდეებისა და გამოცდილებისურთიერთგაცვლის საშუალებას, ყოველგვარი ფიზიკური მოგზაურობის გარეშე.

ვიკი - ერთობლივი ონლაინ მუშაობის პლატფორმა, რომელიც წარმოადგენსეფექტურად თანამშრომლობისა და კოორდინაციის ინსტრუმენტს ჯგუფურპროექტებსა და დავალებებზე ერთობლივად სამუშაოდ. ის ასევე ხელს უწყობსსასწავლო პროცესს თანამშრომლობის მეშვეობით ერთობლივი მონაცემთაბაზების შექმნის გზით.

Page 74: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

კონტრიბუტორები

პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლება (PBL)

დოქტორი ჰაიდი მაურერი არის ევროპისმცოდნეობის სწავლების მიმართულებით

ასისტენტ პროფესორი, ასევე ხელოვნებისა და სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის

აკადემიური კოორდინატორი მაასტრიხტის უნივერსიტეტში. იგი აქტიურად ატარებს

კვლევებს, განსაკუთრებით პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლების მიმართულებით.

ჰაიდი დაინტერესებულია პრაქტიკული გამოწვევებით PBL-ის იმპლემენტაციის

პროცესში, და ასევე მისი გავლენით სტუდენტებსა და თანამშრომლებზე. გარდა ამისა,

მან გამოიკვლია სხვადასხვა სახის დავალებების ზეგავლენის ეფექტი მოსწავლეთა

მოტივაციასა და სასწავლო პროცესზე.

ჰაიდი არის თანამედროვე ევროპისმცოდნეობის უნივერსიტეტების ასოციაციის (UACES)

თანადაფინანსების კომისიის წევრი, სადაც იგი ჩართულია სასწავლო სამუშაო ჯგუფში.

გარდა ამისა, ის ECPR-ის "სწავლებისა და სწავლის პოლიტიკა" მუდმივმოქმედი ჯგუფის

აღმასრულებელი კომიტეტის წევრია და ევროკავშირის კვლევების ასოციაციის (EUSA)

"ევროპისმცოდნეობის სწავლების" ინტერესების სექციის თანამშრომლობის კომიტეტის

წევრია.

ჰაიდის უახლესი ნაშრომი "საუკეთესო პრაქტიკას პრობლემაზე დაფუძნებულ

სწავლებაზე", უკვე გამოქვეყნდა „პოლიტიკურ მეცნიერებათა და საერთაშორისო

ურთიერთობების სწავლებისა და სწავლის სახელმძღვანელოში“ (2015, რედაქტორი

იშიამა /მილერი/საიმონი და გამოქვეყნდა ედვარდ ელგარის გამომცემლობაში.

დამატებითი ინფორმაცია იხ. - www.heidimaurer.eu -ზე ან Twitter-ზე: heidi_maurer

სიმულაციები

დოქტორი საიმონ აშერვუდი არის ეროვნული სწავლების თანამშრომელი, ხელოვნების

ფაკულტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა სწავლის და სწავლების ასოცირებული

დეკანი და ლექტორი სურეის უნივერსიტეტის პოლიტიკის სკოლაში. იგი მრავალი წლის

განმავლობაში მუშაობდა უმაღლესი განათლების სფეროში სიმულაციური თამაშების

გამოყენებაზე და ამ თემაზე გამოქვეყნებული აქვს მრავალი სტატია. დოქტორი

აშერვუდი იყენებს სიმულაციებს მოლაპარაკების უნარების სწავლების დროს და ასევე

ევროპის კავშირის პოლიტიკის საგნის სწავლებისას. იგი არის აქტიური სწავლების

რეგულარული კონტრიბუტორი პოლიტიკურ მეცნიერებათა ბლოგში, რომელიც

განიხილავს სიმულაციების გამოყენების მრავალ რელევანტურ ასპექტს. მისი კვლევა

ხელმისაწვდომია www.simonusherwood.com -ზე.

Page 75: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

ელექტრონული სწავლება

ალექსანდრა მიჰაის აქვს ევროპისმცოდნეობის უნივერსიტეტის (ბონი, გერმანია)

მაგისტრის ხარისხი და 2007 წლიდან მუშაობს, როგორც ევროპული კვლევების

ინსტიტუტის/VUB მკვლევარი.

EDU-ში მან მნიშვნელოვნად განავითარა არსებული ონლაინ მოდულები, გააფართოვა

შერეული სწავლების გამოყენება ვებინარების განვითარებით და მუშაობდა

კოლეგებთან, რათა გაეზარდა სტუდენტებისა და პროფესიონალებისთვის მათთვის

შეთავაზებულ სწავლებასა და ტრენინგზე მორგებული დიაპაზონი.

იგი ასევე კითხულობდა ლექციებს ევროკავშირის ძირითად ასპექტებზე

(კონკრეტულად ევროკავშირის ინსტიტუტებზე, გადაწყვეტილების მიღების პროცესზე,

პოლიტიკისა და მრავალ-დონიანი მმართველობის დაახლოებაზე). ალექსანდრამ

გამოიკვლია და გამოსცა ტექნოლოგიურად გაძლიერებული სწავლების როგორც

კონცეპტუალური, ისე პედაგოგიური საფუძვლები, რომელიც მოიცავს

ევროპისმცოდნეობის სწავლების მეთოდოლოგიას, შერეული სასწავლო მიდგომის

მეშვეობით.

თქვენ შეგიძლიათ იხილოთ ალექსანდრა ტვიტერზე @ Anda19 და გაეცნოთ მის ბლოგს

ტექნოლოგიების, განათლებისა და (ევროკავშირის) პოლიტიკის გადაკვეთაზე:

http://educationalist.eu/. http://www.ies.be/user/44

Page 76: EU TEMPUS სასწავლო პროექტი ...ies.tsu.edu.ge/data/file_db/books/TEMPUS Handbook GEO.pdfINOTLES სახელმძღვანელო შესავალი

შერეული სწავლება

დოქტორი ნატალია ტიმუში არის მაასტრიხტის უნივერსიტეტის (UM) მაასტრიხტის

მმართველობის სკოლის მკვლევარი, ასევე ახლო აღმოსავლეთის და ხმელთაშუა ზღვის

კამპუსის მოწვეული პროფესორი, მენტონში, საფრანგეთში.

ამჟამად, იგი არის ევროპისმცოდნეობის ინოვაციური სწავლებისა და სწავლის (INOTLES)

პროექტის კოორდინატორი (მართული MGSOG-ის, UM-ის მიერ), რომელმაც 2014-2016

წლებში, მიიღო გრანტი (1 მლნ. ევრო) EACEA TEMPUS ფარგლებში, რათა ხელი შეუწყოს

ინოვაციურ სასწავლო რეფორმებს, ევროკავშირსა და აღმოსავლეთ ევროპის

უნივერსიტეტებს შორის თანამშრომლობით (იხ www.inotles.eu ).

იგი მუშაობდა როგორც ელექტრონული სწავლების ექსპერტი FASOS-ში, UM-ში (2010-

2011), რომელიც იყო უნივერსიტეტის ელექტრონული სწავლების სპეციალური ჯგუფის

და UM-ის სასწავლო და სამუშაო პროექტი. 2009-2012 წლებში, მის მიერ შემუშავებული

და განხორციელებული იქნა რამდენიმე ონლაინ და შერეული სასწავლო კურსი FASOS-

ში, UM-ში, მათ შორის შიდა საუნივერსიტეტო კურსი ბილკენტის უნივერსიტეტში,

ანკარაში, რომელმაც მიიღო გრანტები, საუნივერსიტეტო და საერთაშორისო დონეზე.

ნატალია აქტიურად იკვლევს, გამოსცემს და ახორციელებს ინოვაციური სწავლების

მეთოდებს, რა დროსაც აქცენტს აკეთებს პოლიტიკურ მეცნიერებათა და

ევროპისმცოდნეობის სფეროზე. თქვენ შეგიძლიათ იხილოთ უფრო მეტი მისი

პუბლიკაციების შესახებ მის პროფესიულ საიტზე.

http://www.merit.unu.edu/about-us/profile/?staff_id=1715

რედაქტორები

ალექსანდრა მიჰაი და ნატალია ტიმუში

სახელმძღვანელო შედარება

ლარენ დანტენ არის ევროპისმცოდნეობის სწავლისა და სწავლების ტექნოლოგი. მას

გააჩნია დაახლოებით ათწლიანი სამუშაო გამოცდილება უმაღლესი განათლების

სისტემაში, სწავლისა და სწავლების ფარგლების გაფართოების სფეროსა და

ტექნოლოგიის გამოყენებაში. ის აგრეთვე აქტიურად მონაწილეობს ონლაინ სწავლების

დაგეგმვაში.