Çevre kanununda İdarİ · geçici depolama nedir? tehlikeli atıkların ara depolanması, geri...
TRANSCRIPT
ÇEVRE KANUNUNDA İDARİ
YAPTIRIMLAR VE ATIK
YÖNETİMİ
Cemil TUNÇYÜREK
ANTALYA
. 27 Haziran 2014.- C. TUNÇYÜREK
Çevre Mühendisi
1
ÇEVRE;
Doğada canlı ve cansız varlıkların
bulunduğu ve karşılıklı ilişkilerin
gerçekleştiği ortam
2
Atığın;
• toplanması, • taşınması, • geri kazanılması, • bertaraf edilmesi, • bertaraf sahalarının kapatılma sonrası bakımı ve bu tür
faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesi işlemlerini
kapsayan bir faaliyetler bütünüdür.
3
ÖNLEME
TEKRAR KULLANIM
AZALTMA
GERİ DÖNÜŞÜM
ENERJİ GERİ KAZANIMI
BERTARAF
En Öncelikli Seçenek
En Son Seçenek
4
5
6
01- Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
02- Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
03- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
04- Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
05- Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
06- Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
07- Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
08- Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
09- Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
10- PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik
11- Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
12- Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik
13- Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
14- Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik
15- Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği
16- Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik
ATIKLARLA İLGİLİ YÖNETMELİKLER
TEHLİKELİ ATIKLARIN TANIMI
Genel olarak tehlikeli atık; İnsan sağlığına ve çevreye zarar verebilen, tutuşabilen, patlayıcı, oksitleyici, enfeksiyon yapıcı, tahriş edici, zararlı, toksik, kanserojen, korozif gibi tehlikeli kabul edilen özelliklerden birini veya birden fazlasını gösteren atıklardır.
2872 sayılı Çevre Kanununda tehlikeli atık; Fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve diğer
canlıların doğal yapılarının bozulmasına neden olan atıklar ve bu atıklarla kirlenmiş maddeler olarak ifade edilmiştir.
7
8
TEHLİKELİ ATIKLARIN TANIMI
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
(AYGEİY) EK-IV Listesi
‘A’ İşaretli ‘M’ İşaretli İşaretsiz
Atıklar Atıklar Atıklar
AYGEİY EK-III B’de AYGEİY EK-III B’de
verilen tehlikeli verilen tehlikeli
atıkların eşik atıkların eşik
konsantrasyonu konsantrasyonu
üzerinde bir değere üzerinde bir değere
sahipse sahip değilse
TEHLİKELİ TEHLİKESİZ
ATIK ATIK
9
ATIKLARIN GEÇİCİ DEPOLANMASI
Geçici Depolama: Atıkların ara depolama, geri kazanım ve nihai bertaraf tesislerine ulaştırılmadan yada tesiste tekrar kullanmadan sonra, atık üreticisi tarafından tesis içinde, tesis içinde uygun yer bulunmaması durumunda üreticiye ait uygun bir alanda güvenli bir şekilde depolanması olarak tanımlanmıştır.
Ayda bin kilogramdan fazla atık üreten tesislerde geçici depolama sahalarına Valilikten izin alınması zorunluluğu bulunmakta olup, izin süresiz olarak verilir.
Tesis içinde atıkların toplanması taşınması ve geçici depolanması gibi işlemlerden sorumlu olan, herhangi bir tehlike halinde arazide önlem alabilmek için en az bir kişinin görevlendirilmesi ve bu kişinin iletişim bilgilerinin Valiliğe bildirilmesi gerekmektedir.
10
Geçici Depolama
Geçici Depolama Nedir?
Tehlikeli atıkların ara depolanması, geri kazanımı/bertarafı, tesis içinde
tekrar kullanımı öncesinde geçici depolanması. Nerede Yapılır?
-
-
Tesis içinde,
Üreticiye ait uygun bir alanda.
İzin/Lisans Prosedürü?
- Atık üretimi ≤ 1000 kg/ay
Atık üretimi ≥1000 kg/ay
İzin almaksızın 180 gün
depolanabilir Geçici Depolama İzni
ÇŞİM (en fazla 6 ay süreyle atık
depolanabilir)
ATIKLARIN GEÇİCİ DEPOLANMASI
Koşul
Biriktirilen atık Atık miktarı
ayda 1000kg.
dan az
Atık miktarı ayda 1000kg.
dan fazla
Geçici Depolama
Sahasına İzin
Alınmaz
Geçici Depolama
Sahasına
Valilikten
İzin Alınır
miktarı 6000 kg geçmemek
kaydıyla atıklar
en fazla 180
gün bekletilebilir.
Koşul
Atıklar en
fazla 180
gün
bekletilebilir
12
Geçici Depolama
Nasıl Olmalıdır?
- Atıklar tesis ve binalardan uzak olmalı,
- Beton saha üzerinde uluslar arası standartlardaki
konteynırlarda,
- Konteynır üzerinde “tehlikeli atık” ibaresi, miktar, tarih
yazılmalı,
- Konteynırlar kapalı olmalı,
- Reaksiyona girmeyecek şekilde depolanmalı.
GENEL İLKELER
Atıkların kaynağında en aza indirilmesi için gerekli Tedbirlerin esastır.
Atık yönetiminin her safhasında çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek tedbirler alınmalıdır,
Atıkların, Bakanlıktan lisans almış bertaraf tesisleri dışında ticari amaçlar ile toplanması, satışı ve bertaraf edilmesi, diğer yakıtlara karıştırılarak yakılması yasaktır,
Atıklar fiziksel, biyolojik ve kimyasal ön işlemler haricinde doğrudan başka bir madde veya atıkla karıştırılamaz ve seyreltilemez,
14
15
KÖTÜ ÖRNEKLER
16
KÖTÜ ÖRNEKLER
17
KÖTÜ ÖRNEKLER
18
İYİ ÖRNEKLER
19
İYİ ÖRNEKLER
20
İYİ ÖRNEKLER
ATIKLARIN TAŞINMASI
21
ULUSAL ATIK TAŞIMA
FORMU Form 4 Nüshadan oluşur
A, B, C, D
E (Uluslar arası Taşıma için
kullanılır)
A ve C nüshaları 2şer adet
Tehlikeli atıklar
Lisanslı araçlarla taşınmak
zorundadır. 31
B D A A
C C
TEHLİKELİ ATIKLARIN TAŞINMASI
TEHLİKELİ ATIK MALİ SORUMLULUK
SİGORTASI
23
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesi;
Tehlikeli atıkların toplanması, taşınması, geçici ve ara depolanması,
geri kazanımı, yeniden kullanılması ve bertarafı faaliyetlerinde
bulunanlar, faaliyetleri nedeniyle oluşacak bir kaza dolayısıyla üçüncü
şahıslara ve çevreye verebilecekleri zararlara karşı ilgili yönetmelik
ile belirlenen esaslara göre tehlikeli atık malî sorumluluk sigortası
yaptırmak zorundadırlar. Sigorta yaptırma zorunluluğuna
uymayan kurum, kuruluş ve işletmelere bu faaliyetler için izin
verilmez.
TEHLİKELİ ATIK ÜRETİCİLERİNİN
YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Atıklar için geçici depolama alanları oluşturulmalı (izin/izin yok)
Analizler
Atıklar lisanslı araçla taşınmalı Atıklar lisanslı firmalara gönderilmeli Atıklarla ilgili formlar saklanmalı Atık beyanı online bildirimleri yapılmalı Atık yönetim planları
Tehlikeli Atık Mali Sorumluluk Sigortası
24
25
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI
Madde 56:
“Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede
yaşama hakkına sahiptir”
Çevreyi geliştirmek,
Çevre sağlığını korumak,
Çevre kirlenmesini önlemek,
Devletin ve vatandaşların ödevidir.
26
2872 Sayılı Çevre Kanunu,
1983 yılında yürürlüğe girmiştir.
2006 tarihinde ise; Çevre Kanunu’nda değişiklikler
yapılmıştır.
ÇEVRE KANUNU
27
Çevre Kanunu’nun Amacı: Bütün canlıların ortak varlığı
olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir
kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır.
ÇEVRE KANUNU’NUN AMACI
28
Madde 8: KİRLETME YASAĞI
Her türlü atık ve artığı; Çevreye zarar verecek
şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara
ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı
biçimde;
- Alıcı ortama vermek,
- Depolamak,
- Taşımak,
- Uzaklaştırmak
ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.
ÇEVRE KANUNU
29
ÇEVRE KANUNU’NDA
ATIKLARLA İLGİLİ İDARİ YAPTIRIMLAR
20. Maddenin (g) bendi; Bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine
getirmeyenlere 6.000 (10.553) TL idarî para cezası verilir. (Yıllık atık
beyanlarını yapmayanlar veya atık yönetim planlarını sunulmayanlara)
20. Maddenin (v) bendi; Tehlikeli atıkları mevzuata aykırı olarak
toplayan, ayıran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden
kullanan, taşıyan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf eden ve ömrü
dolan tehlikeli atık bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak
kapatmayanlara 100.000 (175.981) TL den 1.000.000 (1.759.846) TL’
ye kadar idarî para cezası verilir.
30
ÇEVRE KANUNU’NDA
ATIKLARLA İLGİLİ İDARİ YAPTIRIMLAR
20. Maddenin (t) bendi; Tehlikeli atıkların her ne şekilde olursa olsun
ülkeye girişini sağlayanlara ayrı ayrı 2.000.000 (3.519.697) Türk Lirası
idarî para cezası verilir.
20. Maddenin (u) bendi; Tehlikeli atıkları ilgili mercilere ön bildirimde
bulunmadan ihraç eden veya transit geçişini yapanlara 2.000.000
(3.519.697) Türk Lirası idarî para cezası verilir.
31
ÇEVRE KANUNU’NDA
ATIKLARLA İLGİLİ İDARİ YAPTIRIMLAR
20. Maddenin (j) bendi; Kanunda ve yönetmelikte öngörülen yasaklara
veya standartlara aykırı olarak veya önlemleri almadan atıkları toprağa
verenlere 24.000 (42.232) Türk Lirası idarî para cezası verilir.
20. Maddenin (p) bendi; Malî sorumluluk sigortasını yaptırmayanlara
24.000 (42.232) Türk Lirası idarî para cezası verilir.
32
ÇEVRE KANUNU’NDA
ATIKLARLA İLGİLİ İDARİ YAPTIRIMLAR
20. Maddenin (r) bendi; Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl
ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan,
taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm
sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 (42.232) Türk
Lirası, ithal edenlere 60.000 (105.587) Türk Lirası idarî para cezası verilir.
20. Maddenin (y) bendi; Tehlikeli kimyasallar ve bu kimyasalları içeren
eşyayı bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde belirtilen usûl ve esaslara,
yasak ve sınırlamalara aykırı olarak üreten, işleyen, ithal ve ihraç eden,
taşıyan, depolayan, kullanan, ambalajlayan, etiketleyen, satan ve satışa
sunanlara, 100.000 (175.981) Türk Lirasından 1.000.000 (1.759.846)
Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.
33
ÇEVRE KANUNU’NDA
ATIKLARLA İLGİLİ İDARİ YAPTIRIMLAR
20. Madde; Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde
öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak
verilir.
34
ÇEVRE KANUNU’NDA
ATIKLARLA İLGİLİ İDARİ YAPTIRIMLAR
23. Madde; Bu Kanunda belirtilen idarî para cezaları, bu cezaların
verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde;
1. Tekrarında 1 kat
2. Tekrarında 2 kat
Arttırılarak ceza uygulanır.
Fiillerin Tekrarı
Çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkları toprağa,
suya veya havaya kasten veren kişilere
6 AYDAN 2 YILA KADAR HAPİS CEZASI
Atık veya artıkların toprakta, suda veya havada kalıcı
özellik göstermesi hâlinde
1 YILDAN 4 YILA KADAR HAPİS CEZASI
35
Atık veya artıkları izinsiz olarak ülkeye sokan kişilere
1 YILDAN 3 YILA KADAR HAPİS CEZASI
36
Çevrenin taksirle kirletilmesi: Çevreye zarar
verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya
veya havaya verilmesine taksirle neden olan kişi, adlî
para cezası ile cezalandırılır. Bu atık veya artıkların,
toprakta, suda veya havada kalıcı etki bırakması
hâlinde, iki aydan bir yıla kadar hapis cezasına
hükmolunur.
37
38
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri
Yetki devri yapılan kurum ve kuruluşlar
DENETİM YETKİSİ
39
Mevzuata uyumu teşvik etmek
Mevzuat ihlalinin tespiti durumunda yaptırım uygulamak.
- İdari Yaptırım.
I- İdari Para Cezaları
II- Faaliyetin Durdurulması
III- Seyrüseferden Men
- Adli Yaptırım.
ÇEVRE DENETİMİ
40
ihlal durumunda Çevre Kanununun 20. maddesinde
belirtilen yaptırımlar uygulanır.
Kanunda alt ve üst sınır olarak belirtilen cezalarda ise alt
sınırdan ayrılarak ceza verilmesi hâlinde alt sınırdan
ayrılarak ceza verilmesinin gerekçeleri de idari yaptırım
karar tutanağında ayrıca belirtilir.
Süre verilmesi ve faaliyetin durdurulması
Adli nitelikteki cezalar.
YAPTIRIMLAR
41
BAKANLIĞIMIZIN YAYINLADIĞI TEHLİKELİ
ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASI KILAVUZU
(3 CİLT)
42
BAKANLIĞIMIZIN YAYINLADIĞI
SEKTÖREL KILAVUZLAR
43
44
ÖRNEK UYGULAMALAR
1- Antalya Serbest Bölge Uygulaması
2- BETUYAB (Belek Turizm Yatırımcıları Birliği)
Uygulaması
Teşekkür
ederim.
Cemil TUNÇYÜREK
Çevre Mühendisi
Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
0 242 237 00 10 - 416