ex bibliotheca nr 1 (20) 2009
DESCRIPTION
Magazyn Grafików i Kolekcjonerów EkslibrisówTRANSCRIPT
Warszawska
Galeria Ekslibrisu Magazyn Grafików i Kolekcjonerów Ekslibrisów
ISSN 1731-1055
Nr 1 (20) Rok 2009
Spis treści
1. Wystawa ekslibrisów Krzysztofa Kmiecia w MSiT w Warszawie ..................Hanna Jeznak 1
2. Czesław Woś – grafika, ekslibris.............................................................. Katarzyna Kubiak 2
3. Ekslibrisy papieskie .......................................................................................... Andrzej Sitek 4
4. Wrocławscy mistrzowie ekslibrisu – Janusz Halicki.........................................Tomasz Suma 5
5. „Don Kichot” w Bibliotece Regionalnej Karwina......................................... Stanisław Śliwa 8
6. Edyta Purzycka w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu .....................................Janina Saffarini 7
7. Izabella Śliwa (1937-2008)............................................................................ Stanisław Śliwa 10
8. Mistrz Wojciech w stolicy .............................................................................Janina Saffarini 13
9. Stanisław Mrowiński (1928-1997). Pełny wykaz opus ....................................Tomasz Suma 15
Ex Bibliotheca
1
WYSTAWA EKSLIBRISÓW
KRZYSZTOFA KMIECIA W MUZEUM
SPORTU I TURYSTYKI
W WARSZAWIE
Wszechstronne zainteresowania autora wystawy
ekslibrisów Krzysztofa Kmiecia daleko wybiegają poza
pracę zawodową. Doktor farmacji, pracownik naukowy
Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Małopolskiej Rady
Olimpijskiej w Krakowie, ma wiele pasji. Jedną z nich jest
mała grafika, którą zajmuje się od ponad dwudziestu lat.
Z prostego rachunku wynika, że skoro w tym czasie
odbyło się 120 wystaw indywidualnych, artysta z Krakowa
miał ich 6 rocznie, czyli że Polska i świat oglądają jego znaki
książkowe co 2 miesiące. Jeśli dołączymy do tego jeszcze
ponad 150 ekspozycji zbiorowych, da nam to pełne
wyobrażenie o nieograniczonych możliwościach twórczych
autora prac prezentowanych na wernisażu wystawy w dniu
15 stycznia w MSiT.
Wśród różnorodnej tematyki znaków książkowych
Krzysztofa Kmiecia (flora i fauna, góry, kobieta, Kraków,
muzyka, Orient, sztuka), znaczące miejsce zajmuje sport.
Jubileusz pięćdziesięciolecia Biblioteki MSiT (1959-
2009) stał się piękną okazją, by na afiszu Muzeum pojawiło
się nazwisko, o które zabiegają galerie. To zaszczyt dla
Muzeum, że ekspozycja „Ekslibrisy sportowe i turystyczne
Krzysztofa Kmiecia” zainaugurowała obchody roku
jubileuszowego.
Krzysztof Kmieć
Krzysztof Kmieć
Autor zaprezentował na wystawie 210 ekslibrisów
wybranych z kolekcji, która liczy ponad dwa i pół tysiąca
znaków. Mała grafika poświęcona wielu sportowcom i
olimpijczykom, na przykład: Otylii Jędrzejczak, Robertowi
Korzeniowskiemu, Mateuszowi Kusznierewiczowi,
Adamowi Małyszowi i Renacie Mauer, stała się swoistą kroniką sportu z tego względu, że powstawała w ślad za
sukcesami tych osób na arenie krajowej i zagranicznej.
Podobnie, ekslibrisy wykonane dla wybitnych himalaistów,
takich jak: Leszek Cichy, Andrzej Kukuczka, Wanda
Rutkiewicz, Krzysztof Wielicki i Andrzej Zawada, stały się zwierciadłem ich osiągnięć. Szczególne miejsce na wystawie zajął ekslibris
wykonany dla patrona Centrum Olimpijskiego – papieża
Jana Pawła II, odznaczonego Orderem Medalu
Olimpijskiego przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski
(1986).
Drugi wątek tematyczny wystawy – turystyka, jest
wynikiem innej pasji Krzysztofa Kmiecia, podróży. Liczne
wyprawy do odległych zakątków świata miały nie tylko cel
zawodowy, stały się też inspiracją do tworzenia ekslibrisów
dla podróżników, towarzystw turystyczno – krajoznawczych
i nowych przyjaciół poznanych w czasie wędrówek.
Do pięknych cech pana Krzysztofa Kmiecia, takich jak
talent, pracowitość i skromność, należy dołączyć również hojność. Wszystkie bowiem znaki z wystawy autor przekazał
w darze do zbiorów MSiT, za co bardzo serdecznie
dziękujemy. W ten sposób zasilona została skromna kolekcja
ekslibrisów gromadzonych w Muzeum, obecnie stanowiąca
zbiór czterystu egzemplarzy. Wśród nich znajduje się ekslibris okolicznościowy, wykonany przez Krzysztofa
Kmiecia z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia Muzeum
Sportu i Turystyki (1952-2002).
Obecnie pan Krzysztof pracuje nad ekslibrisem
jubileuszowym Biblioteki MSiT, spełniając tym samym
marzenie bibliotekarzy: Hanny Jeznak, Barbary Mikockiej i
Ex Bibliotheca
2
Krzysztofa Włodarczyka, by zaopatrzyć księgozbiór
muzealny w swój własny znak książkowy. Pierwszą książką, do której zostanie wklejony nowy ekslibris, będzie
najnowsza publikacja MSiT obejmująca katalog najstarszych
i najcenniejszych druków z okresu od XVI do XIX wieku,
zgromadzonych w Bibliotece MSiT w ciągu pięćdziesięciu
lat.
Patronat honorowy nad wystawą ekslibrisów objęli Adam Małysz i Robert Korzeniowski, a nad jubileuszem
biblioteki MSiT Marszałek Województwa Mazowieckiego
- Adam Struzik.
Krzysztof Kmieć w Muzeum Sportu i Turystyki
Podczas wernisażu Krzysztof Kmieć wręczył
ekslibrisy dyrekcji MSiT oraz pracownikom biblioteki,
natomiast muzeum mogło zrewanżować się przekazując
autorowi wystawy Medal MSiT.
Hanna Jeznak
Warszawa
CZESŁAW WOŚ – GRAFIKA, EKSLIBRIS Wystawa w Książnicy Pedagogicznej
im. A. Parczewskiego w Kaliszu
Po raz kolejny artysta plastyk Czesław Woś opowiadał
o swoich pracach w gronie przyjaciół bibliofilów i
entuzjastów sztuk graficznych. Miało to miejsce na wystawie
autorskiej w Towarzystwie Przyjaciół Książki w Kaliszu,
którego siedziba mieści się obecnie w Książnicy
Pedagogicznej im. A. Parczewskiego. Od 1995 r. Czesław
Woś jest aktywnym członkiem tego towarzystwa.
Otwarcie wystawy miało miejsce dnia 28 października
2008 r. i połączone było z promocją najnowszej książki
Władysława Kościelniaka „Leksykon Kaliski” (Kalisz,
2008). Tym razem Czesław Woś prezentował w wyborze
twórczość z lat 1993-2008, a w tym akwaforty: grafiki
średniego formatu i ekslibrisy. Łącznie wyeksponowanych
zostało 66 dzieł.
Na łamach magazynu „Ex Bibliotheca” Czesław
Woś gościł już dwukrotnie: 2004 nr 1(11), 2007 nr 1(16),
zatem krótko tylko przypomnieć wypada, że twórca (ur.
1944) mieszka w Ostrowie Wielkopolskim. Jego dorobek
artystyczny jest zróżnicowany: rysunek, malarstwo,
grafika warsztatowa, ekslibrisy. Wystawia swoje prace od
roku 1977, specjalizując się w małych formach
graficznych i w ekslibrisie. Prace artysty zdobią wiele
księgozbiorów, tomiki poetów polskich, są prezentowane
w postaci wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i
poza jego granicami.
Czesław Woś jest członkiem Związku Artystów
Plastyków oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Sztuk
Plastycznych. Wspólnie z małżonką Bożeną są inicjatorami i realizatorami Międzynarodowego Biennale
Małej Formy Graficznej i Ekslibrisu w Muzeum Miasta
Ostrowa Wielkopolskiego oraz współorganizatorami
Międzynarodowej Wystawy Ekslibrisu Muzycznego,
towarzyszącej Międzynarodowemu Festiwalowi „Chopin
w barwach jesieni” w Antoninie i Ostrowie Wlkp. W 2008
roku zostali nagrodzeni tytułem „Ostrowianin roku 2007”.
Czesław Woś
Grafiki Czesława Wosia przedstawiają roślinne
kompozycje i krajobrazy, w których często występującymi
motywami przyrodniczymi są: drzewa, ich konary, korzenie,
łodygi traw, ptaki w locie. W pracach artysty widoczne jest
nawiązanie do sztuki i architektury wielu epok. Autor dba o
każdy szczegół, a precyzja i dopracowanie każdego elementu
są cechami rozpoznawalnymi jego grafik. Dzieła wykonane
są techniką akwaforty, która wyraźnie pozwoliła oddać kontrast między czernią i bielą czy sepią i zielenią. Antyramy
zapełnione zostały grafikami zatytułowanymi: „Kwiat
pieśni” (1993), „Kształt myśli” (2003), „Kamienny sen”
(2003), „Wnętrze katedry kaliskiej” (2007), „Papież Jan
Paweł II”, kompozycją „Rytmy w szarej przestrzeni” (2000),
„Tadeusz Kościuszko” (2008) oraz pracami z różnych cykli:
„W Przestrzeni” (1996), „Leśna symfonia” (1999), „Spalone
Ex Bibliotheca
3
drzewa” (1994), „Magiczna przestrzeń” (2000), „Katedra”
(2006). Tylko jedno z pokazanych na wystawie dzieł
wykonane zostało w technice linorytu: jest nim „Pomnik
książki” (2004).
Adresatami ekslibrisów są zarówno osoby prywatne,
jak i instytucje. Tematy i motywy plastyczne księgoznaków
odznaczają się różnorodnością i pomysłowością. Pokazują ogromną wyobraźnię artysty i swobodę, z jaką potrafi on
podchodzić do każdej z osobowości zleceniodawców. Wiele
ekslibrisów Czesław Woś wykonał dla ludzi dobrze znanych.
Artysta często nawiązuje do imienia adresata, bądź jego
miejsca zamieszkania, do zawodu czy pasji naukowych,
czasami nawet żartobliwie, albo też do cech charakteru.
Wśród ekslibrisów osób prywatnych (nie tylko Polaków)
możemy wyróżnić znaki dla kaliszan: artysty plastyka prof.
Andrzeja Niekrasza, redaktora „Ziemi Kaliskiej” - Macieja
M. Kozłowskiego, bibliotekarzy i bibliofilów – członków
TPK w Kaliszu: Krzysztofa Walczaka, Ewy Andrysiak,
artysty grafika Władysława Kościelniaka i jego żony Janiny,
Danuty Jankowskiej. Kolejna grupa znaków to ekslibrisy
naukowców, twórców, ludzi z kręgu kultury, np.
bibliotekoznawcy i bibliologa Czesława Erbera, dyrektora
Muzeum Regionalnego w Jarocinie Eugeniusza Czarnego,
dyrektora BWA w Kielcach, historyka i krytyka sztuki
Mariana Rumina, znanej dyrygentki Agnieszki Duczmal,
biologa i doktora farmacji, grafika Krzysztofa Kmiecia z
Krakowa, prezesa oddziału Polskiego Towarzystwa
Numizmatycznego w Ostrowie Wielkopolskim Jerzego
Sówki, dyrektora „Centrum Paderewskiego Tarnów – Kąśna
Dolna” Anny Knapik, nauczycielki plastyki z Ostrowa
Wielkopolskiego Marii Kryjom. Pośród prezentowanych są także księgoznaki pisarzy i poetów: Wisławy Szymborskiej,
Stanisława Lema, J.R.R. Tolkiena, Romy Kowalickiej, Marii
Aulich, Jolanty Kowalskiej. Następna grupa to ekslibrisy
artystów grafików i kolekcjonerów: nieżyjącego Janusza
Mikołaja Szymańskiego (krytyka sztuki i kolekcjonera
ekslibrisów z Warszawy), Zbigniewa Osenkowskiego
(grafika i animatora znaku książkowego z Sanoka),
Zbigniewa Jóźwika (twórcy ekslibrisów i małych form
graficznych z Lublina, bibliofila), Wasyla Leonienko
(grafika i twórcy ekslibrisów z Ukrainy), Lecha
Kokocińskiego (kolekcjonera z Warszawy), Zygmunta
Gontarza (kolekcjonera ekslibrisów historycznych,
związanego z Warszawską Galerią Ekslibrisu) i jego żony
Jadwigi, Romana Muchy (artysty grafika z Tomaszowa
Lubelskiego), Stanisława Malaka (dra medycyny i
kolekcjonera z Bydgoszczy), Krystyny Nowosielskiej
(kolekcjonera znaków książkowych z Warszawy), Gianluca
Sulli (kolekcjonera ekslibrisów z Włoch).
Ekslibrisy instytucji ukazują przede wszystkim te
z kręgu kultury polskiej, ale i zagranicznej, ze szczególnym
uwzględnieniem bibliotek, ruchu muzycznego i
muzealnictwa. Znalazły się tu znaki: Opactwa
Benedyktynów w Tyńcu, Muzeum Narodowego we
Wrocławiu, Oddziału Panorama Racławicka („110 rocznica
powstania Panoramy Racławickiej 2003”), Centrum im. I. J.
Paderewskiego w Kąśnej Dolnej, Museo Casa Natal de
Cervantes Alcala de Herares, Biblioteca Zola Predosa
(Włochy), Svencilišna Knjiżnica Rijeka. Artysta przedstawił
architekturę siedzib, w tym bibliotek – z nieodłącznym
atrybutem księgi, niekiedy też z fragmentami, panoramami
miast oraz herbami i godłami. Dla muzeum jednego dzieła –
dla Panoramy Racławickiej (Oddział Muzeum Narodowego
we Wrocławiu) przestawił fragmenty panoramy „Bitwa pod
Racławicami 4 kwietnia 1794 roku” (Jan Styka, Wojciech
Kossak; 1893-1894), ukazującej dramatyczny bój Polaków o
samostanowienie, obrazu o własnej bogatej historii.
Czesław Woś
Uzupełnieniem ekspozycji były prezentowane
w gablotach dyplomy i wyróżnienia artysty, katalogi
wystaw oraz ciekawe, wybrane artykuły o Cz. Wosiu, nie
tylko z polskiej prasy, ale i z zagranicznej. Wśród dyplomów
znalazły się te z podziękowaniami dla grafika i jego żony za
bezinteresowne przekazywanie prac na aukcje dzieł sztuki,
z których dochody przeznaczone zostały na potrzeby dzieci
chorych i upośledzonych. Były to podziękowania od
następujących instytucji: Polskiego Czerwonego Krzyża
z Ostrowa Wielkopolskiego, Fundacji Haliny Sroczyńskiej
z Kalisza, Gdańskiego Klubu Kiwanis International
i Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki oraz Wielkiej
Orkiestry Świątecznej Pomocy.
Wystawa dostarczyła gościom dużych wrażeń i przeżyć estetycznych. Małe dzieła sztuki oglądano
z podziwem.
Katarzyna Kubiak
Kalisz
Ex Bibliotheca
4
EKSLIBRISY PAPIESKIE
Zanim jeszcze Jan Paweł II został papieżem, miał już swój ekslibris. Tym pierwszym znakiem dla arcybiskupa
metropolity krakowskiego Karola Wojtyły jest „Ex libris
K. [arola] W. [ojtyły]” - drzeworyt wykonany w 1969 roku
przez jednego z najwybitniejszych polskich grafików
Tyrsusa Wenhrynowicza z bliskiego zawsze sercu papieża
Krakowa.
Na tym znaku graficznym widać postać Chrystusa
Frasobliwego pochodzącą z rzeźby ludowej podobnej do
tych, które spotkać można w rodzinnych stronach Ojca
Świętego - w Wadowicach.
Za właściwy papieski księgoznak uznany został
pierwszy ekslibris linorytniczy wykonany dla papieża-Polaka
przez lubelskiego grafika Jana Różańskiego już po
historycznym wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża.
Na znaku tym odczytać można słowa: „E.l. Ojciec Święty
Jan Paweł II - Polak. 16.X.1979. By wszyscy mogli wieść życie godne człowieka”.
Ten skrót myślowy oddaje bardzo dobrze papieskie
posłannictwo szukania wiary w człowieku. Jednak główny
motyw ryciny to pięć zapalonych świec (różniących się znacznie od siedmioramiennej żydowskiej menory), a nad
nimi widać rozłożoną księgę Ewangelii, zaś jeszcze wyżej
artysta umieścił znak Krzyża i postać gołębicy.
Obok wspomnianego już znaku papieskiego wymienić należy ekslibris wykonany przez grafika Leszka
Bondarowicza ze Starachowic z następującym tekstem:
„Pierwsza rocznica pontyfikatu papieża Jana Pawła II
22.10.78. 1179-1979. 800 lat klasztoru cystersów w
Wąchocku”. Mamy więc tu do czynienia z podwójnym
adresatem. Ekslibris wykonano w technice algrafii, a jego
treścią jest pierwsza rocznica papieskiego pontyfikatu
połączona z innym jubileuszem, 800-leciem klasztoru
cystersów w Wąchocku - małym miasteczku w pobliżu
przemysłowych Starachowic.
Jednym z najpiękniejszych znaków graficznych
papieża-Polaka jest ekslibris wykonany przez Jerzego
Drużyckiego, utalentowanego wrocławskiego grafika, o
treści następującej: „Ex libris poeticis Andrzeja Jawienia.
Czyjeś ręce należą do Krzyża. Czyjeś ręce należą do pracy”.
Na znaku wykonanym w technice linorytniczej
przedstawiona została grupa nieociosanych, surowych skał, z
których wyrastają uniesione ku krzyżowi ręce. Krzyż wyrasta ze skał, a u dołu widać kilof.
Treść tego wymownego ekslibrisu nawiązuje do
mrocznych lat okupacji hitlerowskiej, kiedy to młody Karol
Wojtyła znalazł pracę w krakowskich kamieniołomach na
Krzemionce. Ciężka praca gwarantowała mu jednak
ucieczkę przed łapankami. Artysta świadomie zadedykował
ten ekslibris Karolowi Wojtyle-poecie z czasów studenckich.
Wtedy to właśnie Karol Wojtyła, późniejszy papież, używał -
z sobie tylko wiadomych względów - w swych lirycznych
utworach poetyckich artystycznego pseudonimu Andrzej
Jawień. Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ukochanej
ojczyzny w 1979 roku znalazła swe odbicie w ekslibrisach
Wandy Tomaszewskiej z Torunia i Zbigniewa
Strzałkowskiego z Lublina.
Tadeusz Andrusiewicz
Ten sam pielgrzymkowy motyw wykorzystał w swojej
pracy poznański grafik, drukarz i litograf Czesław Kelma
(1912-1980), który zaledwie kilka miesięcy przed śmiercią zdołał jeszcze wykonać ten imponujący papieski księgoznak:
„Ex libris Jana Pawła II. Wadowice-Kraków-Częstochowa-
Gniezno”.
Wspomniany ekslibris narysował piórkiem i tuszem, a
następnie skliszował w technice cynkotypii kreskowej.
Można na nim zobaczyć mapę Polski, portret Jana Pawła II
oraz ryciny trzech kościołów: Katedry Gnieźnieńskiej,
Klasztoru Jasnogórskiego oraz Katedry Wawelskiej. Autor
nie zapomniał także o papieżu, człowieku gór. Zarys
panoramy polskich Tatr przypomina o szczytach gór zawsze
bliskich sercu papieża, który w czasie wolnym nie
rezygnował z górskich wędrówek.
Już w 1981 roku zorganizowano w Warszawie
ogólnopolski konkurs na ekslibrisy papieskie. Nadesłano 135
prac wykonanych przez 66 autorów z całego kraju - jedyny
zagraniczny księgoznak pochodził z Czechosłowacji.
Pierwszą nagrodę przyznano małżeństwu Marii i
Jerzemu Tomaszkom ze Świdnika. Ten wzruszający
ekslibris nawiązuje do zamachu na papieża. Na czarnej
płaszczyźnie widnieją trzy białe krzyże widoczne z każdej ze
stron jednego dużego krzyża. Autorzy chcieli przekazać, że
krzyż nie zawsze oznacza śmierć, choć w przypadku papieża
ta śmierć była już blisko. Napis w okręgu zawierającym
Polskę brzmi: „Ex libris Papieża Jana Pawła II – Musicie
być mocni mocą wiary”.
Wspomniana wyżej ilość 135 ekslibrisów do 1981
roku świadczy o tym, że do końca ubiegłego stulecia
wykonano ich co najmniej dwa razy tyle. Jeśli dodać do tego
liczbę rejestrowanych i nierejestrowanych znaków
książkowych o motywach papieskich, to okaże się, że zbiór
taki sięga kilkuset egzemplarzy. Ponadto, aby mieć obraz
Ex Bibliotheca
5
całości papieskiej kolekcji, należy jeszcze dodać ekslibrisy
wykonane do roku 2009.
Księgoznaki papieskie są rarytasami, trudno je
policzyć (nie wszystkie wzięły udział w konkursie), a jeszcze
trudniej zdobyć.
Marzija Żaksygarina
Nigdzie jeszcze nie natrafiłem na wzmiankę o
kolekcjonerach papieskich ekslibrisów. Zapewne takich nie
brakuje, choć nie udostępniają swoich zbiorów. Przypomina
to porzekadło, że prawdziwe piękno tkwi w ukryciu.
Andrzej Sitek
Gdynia
Od redakcji:
Papieskie ekslibrisy kolekcjonują J.T. Czosnyka, Cz. Woś,
J. Napieracz, Z. Osenkowski i in. i udostępniają swoje zbiory
w formie wystaw.
WROCŁAWSCY MISTRZOWIE
EKSLIBRISU
Janusz Halicki
Janusz Halicki - artysta plastyk, jeden z
najwybitniejszych polskich twórców ekslibrisów, mieszka
we Wrocławiu. Urodził się 18 marca 1932 roku w
Brzeszczach, starym małopolskim miasteczku nad Wisłą. Pod koniec lat 50. XX w. przyjechał do Wrocławia na studia,
po skończeniu których osiadł w tym mieście na stałe.
W 1963 roku uzyskał dyplom z wyróżnieniem w
Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, gdzie
studiował pod kierunkiem Stanisława Pękalskiego oraz Marii
i Stanisława Dawskich. Po studiach od razu rozpoczął pracę w PWSSP i w latach 1963-1968 był asystentem na Wydziale
Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Wówczas jego zainteresowania
twórcze skupiały się głównie na malarstwie, w którym
artysta będzie się realizował przez długie lata. W 1968 r.
został zwolniony z uczelni za popieranie strajków
studenckich. Do pracy akademickiej nigdy już nie powrócił.
Rok 1968 był dla Janusza Halickiego także początkiem
zainteresowania sztuką graficzną. Stworzył on wówczas na
zamówienie znajomych i kolekcjonerów pierwsze
księgoznaki, które skłoniły go do zajęcia się małą grafiką. Tak powstały pierwsze ekslibrisy dla Duszy Nikiforowej,
Wiktora Dziulikowskiego, Ewy Panufnik-Dworskiej, Zofii i
Janusza Szulców, Tadeusza Wrońskiego, a także Zygmunta
Waśniewskiego oraz dla samego Janusza Halickiego i jego
żony, Jadwigi. Jednak osobą, która zainteresowała artystę taką formą wypowiedzi, był Zygmunt Waśniewski. Jak
wspominał po latach Janusz Halicki – „miał [on] dar
przekonywania i zachęcania do grafiki, a ekslibrisu w
szczególności”. Znaki książkowe z lat sześćdziesiątych są dopiero wkraczaniem artysty w nowy wymiar sztuki, są niedoskonałe, znacznie odbiegają poziomem od powszechnie
znanych i kojarzonych z J. Halickim prac, widać w nich
poszukiwania formy przez autora. Z biegiem lat ekslibrisów
powstaje coraz więcej.
Widoczne jest też nieustanne doskonalenie warsztatu
artystycznego przez Janusza Halickiego. Ekslibrisy powstałe
w kolejnych latach to prawdziwe majstersztyki. Niezwykłe
operowanie kreską, wydobywanie cieni, niepospolita
inwencja i szczególna wrażliwość artysty to cechy
charakterystyczne tych prac. Wszystkie księgoznaki twórca
wykonał w linorycie, odbijając je w suchym tłoku, dodając
do nich od dwóch do czterech kolorów. Linorytowi będzie
wierny do 1971 roku. Technika ta pojawi się wprawdzie
jeszcze w późniejszych latach, ale już sporadycznie.
Natomiast zawsze będzie stosowany suchy tłok.
W 1971 roku mistrz wykonał pierwszy ekslibris w
plastiku z suchym tłokiem (dla Stanisława Gruszyńskiego)
i właśnie ta technika zdominowała ryty J. Halickiego do
końca jego twórczości. Plastikoryt nadawać będzie odbitce
cechy płaskorzeźby przy równoczesnym zachowaniu
delikatności kreski i wyraźnego śladu tłoczenia. Janusza
Halickiego uważa się za odkrywcę tej oryginalnej techniki
graficznej, która powstała w XIX wieku, a po II wojnie
światowej została całkowicie zapomniana.
Ex Bibliotheca
6
Od 1978 roku artysta eksperymentował z typografią i offsetem. Część znaków wykonał w suchej igle (od 1981
roku), miedziorycie (1986) i akwaforcie (od 1979 r.).
Stosował również klasyczny czarno-biały linoryt. Niektóre z
prac reprodukowane były fotochemigraficznie metodą cynkotypii kreskowej, a także w offsecie. Były to ekslibrisy
wykonane dla Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki
Publicznej we Wrocławiu. W sumie jego dorobek
ekslibrisowy zamknął się liczbą 306 dzieł. Ostatni ekslibris
artysta wykonał w 1998 roku (dla Wandy i Krzysztofa
Rostańskich, X6/2 + ST, 132 x 58).
Janusz Halicki
Jak kiedyś przyznał sam autor w jednym z wywiadów,
ekslibris był dla niego małą formą wypowiedzi twórczej, w
której można zawrzeć samo sedno sztuki, wyzbywając się niepotrzebnego gadulstwa oraz można (a nawet trzeba)
poznać osobowość właściciela. Jednym słowem dla Janusza
Halickiego znak książkowy stał się sposobem odkrywania
człowieka i szukaniem symbolu, uogólnienia, za pomocą którego można by wyrazić jego osobowość, jego złożoną duszę. Był też ekslibris swoistym dziełem dekoracyjnym,
zwłaszcza ten biblioteczny, który musiał być zsynchronizowany z tradycją czcionki drukarskiej tak, aby
dopełniał książkę, a nie tylko odzwierciedlał usposobienie
właściciela.
Janusz Halicki stworzył niepowtarzalny i
rozpoznawalny styl. Nigdy nie wzorował się na
jakimkolwiek grafiku. Podkreślał, że jest związany z
całościową kulturą plastyczną, która wywiera na niego
mniejszy bądź większy wpływ i to właśnie z niej korzysta w
swojej pracy twórczej. Sztukę uważał za ciąg doświadczeń przekazywanych przez jednych artystów drugim. Twórczość jest formą rozmowy, zwierzenia się z przeżyć oraz głębokich
przemyśleń. ,,Rozmowę tę - pisał w 1980 roku - staram się prowadzić językiem sztuki. Będzie ona o tyle różna, o ile
różne są treści, które chcę przekazać, o ile różny jestem ja, o
ile różne są wymogi technik plastycznych, którymi się wypowiadam. Będzie ona o tyle jednorodna, o ile udało mi
się być w tej rozmowie szczerym”.
Twórczość Janusza Halickiego związana jest
z refleksją o charakterze społecznym, z duchowym
widzeniem natury, poetyckim opisaniem integralności
przyrody z ludzkim losem. Niezmiernie jaskrawo widoczna
jest także w pracach grafika fascynacja płomieniami
i światłem. Płomień, który artysta latami zgłębiał i studiował
jego naturę, stanie się naczelnym motywem ekslibrisów.
Znaki graficzne mają różnorodną tematykę. Każdy
z nich jest związany po części z charakterem księgozbioru,
ale przede wszystkim z właścicielem, odzwierciedlając jego
osobowość. Powstały więc ekslibrisy biblioteczne, w większości
dla wrocławskich placówek: Wojewódzkiej i Miejskiej
Biblioteki Publicznej im. T. Mikulskiego oraz bibliotek
dzielnicowych: Wrocław - Śródmieście, Stare Miasto i Psie
Pole. Wszystkie datowane są na drugą połowę lat
siedemdziesiątych i pierwszą osiemdziesiątych. Artysta
wykonał także znaki książkowe dla innych książnic: w
Kielcach (1979), Skarżysku Kamiennej (1980), Nagłowicach
(1990) i Włoszczowej. Powstał też ekslibris dla Muzeum
Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku (1973) z okazji
dziesięciolecia jego istnienia. Reprodukowane w cynkotypii
kreskowej lub offsecie są wirtuozerską fascynacją miękką linią i doskonałym połączeniem liternictwa z całościową kompozycją dzieła. W dwóch przypadkach zawierają rzadki
u J. Halickiego motyw, tj. herb miasta. Podobną mistrzowską kreskę wykorzystał artysta w literniczych ekslibrisach dla
osób prywatnych, np. Stanisława Skraba, Mirosławy
Czarnotowej czy Mikulskich, gdzie linie giętkie, zwiewne, są idealnie wkomponowane w czytelne litery, stanowią ich
przedłużenie i element łączący.
Motywy historyczne zawierają ekslibrisy dla
naukowców: Adama Galosa, profesora w Instytucie Historii
Uniwersytetu Wrocławskiego (1984, C3+C4), i Normana
Daviesa, profesora School of Slavonic and East European
Studies Uniwersytetu w Londynie (1987, X6/3 + ST), a także
ku pamięci Władysława Erbera (1997, X6/2 + ST). Pierwszy
jest kompozycją jakby strzępów dziejów i okiem bacznie
spoglądającym wokół. Z kolei na ekslibrisie dla N. Daviesa
mamy ludzi powstających z fal, wyciągających ku górze
ręce, gdzie wirują płomienie, krzyże historyczne i miecze.
W znaku in memoriam Władysława Erbera, legionista (1918
- 1920) z powiewającym sztandarem umieszczony został
przed otwartą klatką, w której zatknięto łopoczącą biało-
czerwoną chorągiew. Niezwykle wymowny jest jeszcze
jeden ekslibris o motywie historycznym - dla Jerzego
Zarawskiego (1982, X6/2 + ST), łączący wydarzenia
Ex Bibliotheca
7
powstania listopadowego i stanu wojennego; jego centralny
element stanowią czapka wojskowa z czasów powstania
listopadowego i daty ,,1830-31” oraz ,,1980-81”.
Janusz Halicki
W większości prac Janusza Halickiego występują płomienie. To jakby zasadniczy motyw ekslibrisów. Ogień spełnia różnorodne funkcje: jest elementem życiodajnym, jak
na znaku Zofii Halickiej z 1973 roku, ma skomplikowaną strukturę, jak w przypadku znaku Czesława Erbera (1972 r.),
jest siłą i potęgą (np. ekslibris Jadwigi Halickiej z 1969 r.
albo in memoriam Jana Pawła II z 2006 r.), czy wreszcie
podkreśla doniosłość wydarzenia, śmierci, niepowtarzalny
nastrój powagi i żalu, co szczególnie widać w ekslibrisach
dedykowanych osobom zmarłym. Przykładem są znaki
poświęcone Zygmuntowi Waśniewskiemu (zm. 1977) -
suche tłoki, odbite na czarnym papierze, ze złotymi i
czerwonymi płomieniami, czy Mariana Wójcika z 1971 r.
Płomienie są wreszcie motywem typowo zdobniczym,
pokazującym tylko i wyłącznie piękno istoty samego ognia
i precyzyjnie wkomponowanym w obraz.
Ważne miejsce w ekslibrisach Janusza Halickiego
zajmuje przyroda. Na przykład księgoznak dla Horsta
Leptina z 1986 r. przedstawia drzewo na wietrze zamknięte
w ramce, na której igrają ogniki. Na znaku Marzeny i Piotra
Zimniaków jest tylko garść traw i kwiatów polnych. Warto
też zwrócić uwagę na ekslibris wykonany w 1997 roku na
75. urodziny Czesława Rodziewicza, moim zdaniem, jeden
z najpiękniejszych. Trójbarwny, odbity jako suchy tłok na
delikatnie różowym papierze, przedstawia niezwykłe liście,
różnego kształtu i faktury, nad którymi wzbija się anioł
trzymający w ręku duży liść, zamiast skrzydeł zaś mający
również liście (jest to nawiązanie do twórczości
Rodziewicza).
Motywy zwierzęce i roślinne łączą się bardzo często z
elementami żartu i groteski. Wprowadzają one odbiorcę w
świat baśni i fantazji, jak potwór z ogonem myszy na
ekslibrisie dla E. Geta - Stankiewicza (X6, 1972).
W twórczości Janusza Halickiego pojawiają się też i
inne motywy. Odnajdziemy wśród nich amory i orła w
koronie, wiele motywów religijnych (Matka Boska, krzyże,
oznaki świętości), medycznych, czy znaki dedykowane
paniom z okazji Dnia Kobiet „Paniom 100 lat” (lata
siedemdziesiąte). Będzie kilka przykładów ekslibrisów
wyglądających na nieporadne prace małolatów, które artysta
wykonał na zasadzie dowcipu w dobrym smaku.
Odnajdziemy również nieliczne prace z elementami
muzycznymi oraz z osobami świętych katolickich i
prawosławnych, czy wreszcie motywem dłoni.
Janusz Halicki
Janusz Halicki wykonywał także druczki
okolicznościowe. W czarującej i wysmakowanej formie nie
tylko spełniały one swoją użytkową rolę, ale były dziełami
sztuki. Takim druczkiem, na przykład, jest zaproszenie
Krystyny i Romualda Łuczyńskich z 13 marca 1982 roku na
bibliofilsko - ekslibrisologiczne przyjęcie poweselne.
Podobnie zachwycające były zaproszenia na kolejne
wystawy „Ekslibrisu Wrocławskiego”, czy ekspozycje prac
plastycznych wrocławskiego Państwowego Ogniska Kultury
Plastycznej. Równie ciekawą formę ma wykonany w
suchym tłoku druczek okolicznościowy kieleckiej
prezentacji z 1985 roku pt. „Książka polska w okresie
Ex Bibliotheca
8
niewoli 1795 – 1918”, przedstawiający otwartą książkę koroną cierniową, zaznaczoną zamiast zakładką - szablą. Dla Wrocławia Janusz Halicki zasłużył się również jako jeden z najaktywniejszych organizatorów życia
artystycznego. Jeszcze w czasach studiów współtworzył
„Grupę Kuźniczą”, która wystawiała w foyer studenckiego
teatru „Kalambur” mieszczącego się przy ul. Kuźniczej 29.
Był to zespół studentów tutejszej PWSSP, głównie uczniów
Marii Dawskiej. „Grupę Kuźniczą”, będącą jedną z
ważniejszych inicjatyw artystycznych wrocławskich
studentów, tworzyli również Alicja Steksiuk (malarka), Piotr
Wieczorek (ceramik) i Ewa Mehl (graficzna i ceramiczka).
Przez prawie trzydzieści lat Janusz Halicki
współorganizował wystawy „Ekslibris Wrocławski” (1970-
1997), dzięki którym każdy artysta zajmujący się znakiem
książkowym mógł prezentować swoje prace. W 1968 r.
założył własną galerię sztuki działającą pod nazwą Galeria
Młodych „Kwartał”, zaliczaną do ośmiu najważniejszych
galerii sztuki w mieście. Jej działalność łączyła plastykę, muzykę, film i poezję, skupiając się przede wszystkim na
promocji młodych talentów z Wrocławia. Były to lata, kiedy
Wrocław stał się ogólnopolskim centrum sztuki
eksperymentującej oraz jednym z najważniejszych ośrodków
ruchu ekslibrisowego w Polsce. Halicki był też współzałożycielem „Rysu” - grupy plastyków (amatorów i
artystów dyplomowanych), którzy prowadzili prężną działalność na rzecz tworzenia i rozpowszechniania
ekslibrisu. „Rys” rozpoczął działalność w 1969 r. i do dzisiaj
nie został formalnie rozwiązany, choć od drugiej połowy lat
80. artyści nie prowadzą żadnej wspólnej działalności. Do
grupy tej z biegiem lat weszło kilkudziesięciu twórców
z Wrocławia i okolic. Niedługo później Halicki otrzymał
członkostwo w Związku Polskich Artystów Plastyków i
Wrocławskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych.
Jego ostatnią inicjatywą była współorganizacja
I (2002 r.) i II (2004 r.) Międzynarodowego Biennale
Ekslibrisu i Małej Formy Graficznej w Boguszowie -
Gorcach, w którym przewodniczył jury.
Janusz Halicki miał kilkadziesiąt wystaw
indywidualnych, prezentujących przede wszystkim jego
malarstwo i ekslibris, m.in. we Wrocławiu (kilkakrotnie),
Środzie Śląskiej, Kamiennej Górze, Bolesławcu, Tarnowie,
Kielcach, Krakowie i Ippon Club w Nowym Jorku. Jego
prace wystawiane były na ekspozycjach zbiorowych w
Malborku (od IV do XII Międzynarodowego Biennale
Ekslibrisu Współczesnego), we Wrocławiu, w Rawiczu,
Rzeszowie, Lublinie, Jeleniej Górze, Warszawie,
Katowicach oraz poza granicami Polski - w Belgii,
Niemczech, Szwajcarii, Danii, Włoszech, Portugalii,
Argentynie, Australii, Holandii, Kanadzie, Japonii, na
Litwie. Ponadto brał udział we wszystkich wrocławskich i
warszawskich, począwszy od 1963 roku, okręgowych
wystawach malarstwa i ceramiki. W uznaniu dla jego zasług
był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany.
Tomasz Suma
Wrocław [email protected]
„DON KICHOT” W BIBLIOTECE
REGIONALNEJ KARWINA
W piątek 3 kwietnia 2009 roku w bibliotece w
Karwinie odbył się wernisaż grafiki i ekslibrisu pt. „Don
Kichot – inspiracje graficzne” ze zbiorów Bożeny i
Czesława Wosiów z Ostrowa Wielkopolskiego.
Pojechałem do Karwina razem z Czesławem Wosiem,
aby obejrzeć tę ciekawą ekspozycję, a znany grafik i
kolekcjoner - żeby ją uroczyście otworzyć. Motyw Don
Kichota w ekslibrisie zainteresował Czesława już w latach
sześćdziesiątych, kiedy wykonał pierwszą grafikę z
wizerunkiem bohatera „walki z wiatrakami”. Z czasem
kolekcja powiększała się i obecnie liczy blisko 300 prac
autorstwa ponad 100 grafików z całego świata. Władysław
Owczarzy wzbogacił ekspozycję o miniatury graficzne
czeskich artystów, on też zainicjował zorganizowanie
takiej wystawy w bibliotece w Karwinie. Do ekspozycji
opracowano folderek z informacjami na temat Czesława
Wosia i jego kolekcji oraz kilkoma reprodukcjami.
Jan Batterman (Holandia)
Na wernisaż przybyło grono polskich i czeskich
miłośników małej formy graficznej. Po oficjalnym
otwarciu wystawy przez dyrektor biblioteki, panią Helenę Legowicz, Czesław Woś opowiedział o swoim
zainteresowaniu ekslibrisami – jako twórcy od strony
warsztatowej, jako kolekcjonera pod kątem fascynacji
najbardziej popularnym bohaterem literatury hiszpańskiej.
Ex Bibliotheca
9
Stanisław Śliwa, Władysław Owczarzy, Czesław Woś, Helena Legowicz, Zbigniew Kubeczka
Były ciasteczka, napoje, wino i bardzo ciepła,
przyjacielska atmosfera. Dyrektorka biblioteki zapewniła
nam nocleg w pokojach gościnnych filii bibliotecznej.
Następnego dnia zwiedziliśmy czeski Cieszyn i okolice
pod przewodnictwem turystycznym i opieką znanego
cieszyńskiego kolekcjonera i regionalisty Eugeniusza
Kozaka. Wszystko było zorganizowane bardzo starannie
i z wielkim zaangażowaniem.
Stanisław Śliwa
Wodzisław
EDYTA PURZYCKA
W WARSZAWSKIEJ GALERII
EKSLIBRISU Przedstawiciele wrocławskiego środowiska grafików
zajmujących się twórczością ekslibrisową rzadko goszczą w WGE. Dotychczas prezentowaliśmy jedynie małe formy
graficzne Jerzego Waygarta. Ten rok w naszej galerii
należy do wrocławian. Marcowa ekspozycja to prezentacja
dorobku twórczego młodej artystki – Edyty Purzyckiej, a
w końcu roku przedstawimy prace graficzne Jerzego
Różańskiego. W przyszłym zaś roku planujemy wystawę będącą przekrojem twórczości wrocławskich artystów
przygotowaną przez Tomasza Sumę. Edyta Purzycka jest absolwentką Akademii Sztuk
Pięknych, gdzie studiowała grafikę artystyczną pod
kierunkiem prof. Haliny Pawlikowskiej. W latach 1995-
1996 była stypendystką Ministra Kultury i Sztuki. Autorka
zajmuje się grafiką warsztatową i użytkową, głównie
książkową i wydawniczą. Projektuje szaty graficzne do
czasopism o charakterze literacko - artystycznym,
współpracowała z Wydawnictwem Szkolnym PWN,
próbowała swoich sił i talentu w zakresie scenografii. Do
twórczości graficznej wybrała technikę akwaforty,
akwatinty i miękkiego werniksu. Bardzo często artystka
łączy elementy tych technik uzyskując nowe,
niepowtarzalne formy plastyczne.
Takie eksperymentowanie w zakresie warsztatu
świadczy o tym, że Edyta Purzycka ciągle poszukuje
nowych rozwiązań w swojej pracy twórczej.
Malowniczy świat w miniaturach graficznych, świat
artystycznych wizji jest pełen osobliwych stworzeń z
krainy fantazji. Jest niepokojący, pełen tajemnic i
niedomówień, ale wciągający i kształtujący naszą wrażliwość na piękno sztuki graficznej.
Edyta Purzycka
Młoda artystka z Wrocławia zachwyciła wszystkich
obecnych na wernisażu nie tylko oryginalnymi pracami,
ale również niezwykłą osobowością, wyobraźnią, kobiecą melancholią i poetycką intuicją.
Janina Saffarini
Warszawa
Edyta Purzycka w WGE
Ex Bibliotheca
10
IZABELLA ŚLIWA (1937-2008)
Motto:
„Kochajmy i doceniajmy skromnych ludzi,
bo niespodziewanie za szybko odchodzą”.
Parafraza strofy wiersza ks. J. Twardowskiego
17 października 2008 roku odeszła od nas Izabella
Śliwa (z domu Musielewicz), niespodziewanie szybko
pokonana przez chorobę nowotworową. Urodziła się 2 kwietnia 1937 roku w Wodzisławiu (woj.
świętokrzyskie) w rodzinie o tradycjach patriotycznych.
Jej ojciec - Tomasz Musielewicz był nauczycielem Szkoły
Powszechnej i Komendantem Związku Strzeleckiego
w Wodzisławiu aktywnie działając w swoim środowisku.
W sierpniu 1939 roku, jako porucznik rezerwy W.P.
zmobilizowany do Flotylli Pińskiej, zginął w obronie
wschodnich granic Polski po inwazji Armii Czerwonej.
Izabella swojego ojca znała tylko ze zdjęć, gdyż miała zaledwie 2 lata, gdy ten wyruszył na wojnę. Tak
więc jej dzieciństwo i młodość upłynęły pod opieką matki
Janiny, która musiała sprostać trudom życia i
wychowywać troje dzieci bez męża.
Dziadek Izabelli ze strony matki - Józef Kurczych
był organistą i kapelmistrzem wodzisławskiej orkiestry
dętej Ochotniczej Straży Pożarnej. W wigilię Bożego
Narodzenia - 24 grudnia 1943 roku został zamordowany w
hitlerowskim obozie KL Auschwitz.
Izabella ukończyła szkołę podstawową i dwie klasy
liceum ogólnokształcącego (tzw. „mała matura”) w
rodzinnym Wodzisławiu. W czasach szkolnych
wykazywała uzdolnienia artystyczne występując wraz z
siostrą Teodorą podczas imprez okolicznościowych,
recytując wiersze, uczestnicząc w teatralnych spektaklach,
wykonując solowe popisy taneczne oraz figury gimnastyki
akrobatycznej.
W czerwcu 1955 roku w Gliwicach ukończyła
Technikum Telekomunikacji i z nakazu pracy jako technik
telekomunikacji została zatrudniona w Głubczycach (woj.
opolskie).
Tutaj 10 grudnia 1955 roku zawarła związek
małżeński ze Stanisławem Śliwą, także wodzisławianinem,
a wówczas studentem Akademii Medycznej w Krakowie.
W 1956 roku urodziła córkę Grażynę, a w 1959 roku syna
Sławomira. Po urodzeniu córki wróciła do rodzinnego
Wodzisławia. Obecnie Grażyna i Sławomir pracują w Służbie Zdrowia. Córka wykazywała zdolności do
grafiki i malarstwa, ale ukończyła pielęgniarstwo
neuropsychiatryczne w Krakowie. Od czternastu lat
mieszka i pracuje w swoim zawodzie w Anglii.
Syn Sławomir, jako technik protetyki
stomatologicznej, prowadzi pracownię protetyczną w
Jędrzejowie. Nasza wnuczka Olga Mikłaszewicz
ukończyła w Anglii wydział biomedycyny na
Uniwersytecie w Brighton. Natomiast córki Sławomira -
Violetta i Joanna „rozproszyły” się po świecie. Violetta
wyszła za mąż i osiedliła się we Włoszech, młodsza
Joanna za mężem „pofrunęła” do dalekiej Australii.
Izabella doczekała się trojga prawnucząt - Olga w
Anglii urodziła Kubusia, Viola w Italii synka Aleksandra,
Joanna w Australii ma córeczkę Klaudię. W lutym 2000
roku przybyła w rodzinie wnuczka - Amelia - rozkoszna
„śmieszka” z drugiego małżeństwa syna Sławomira.
Dla tych trzech wnuczek - Violi, Olgi i Joasi, jeszcze
jako przedszkolaków, Izabella uszyła, wyhaftowała i
cekinami ozdobiła piękne stroje krakowskie. Zachowany
strój Olgi jest ozdobą - eksponatem w Galerii „Pod
Brzozą”.
Izabella wraz z mężem Stanisławem od
kilkudziesięciu lat kolekcjonowała sztukę ludową, archiwalne pocztówki z motywami patriotycznymi, stare
fotografie i dokumenty związane z historią Wodzisławia,
ekslibrisy, malarstwo, ceramikę, rzeźbę w drewnie
i ozdoby malowane na szkle przez twórców ludowych.
Kolekcja pocztówek patriotycznych prezentowana
była na ponad czterdziestu wystawach w różnych miastach
Polski, także w Warszawie (Warszawska Galeria
Ekslibrisu i Muzeum Niepodległości). Zdjęcia starego
Wodzisławia pokazano przy okazji zjazdów Towarzystwa
Przyjaciół Wodzisławia i w czasie Dni Wodzisławia.
W 2005 roku w starym domu rodzinnym, obecnie
niezamieszkanym, z tych kolekcjonerskich zbiorów
utworzona została Galeria „Pod Brzozą”, jako że wiekowe,
okazałe drzewo rośnie przed domem.
Izabella i Stanisław Śliwowie
Izabella z mężem aktywnie działała w zarządzie
Towarzystwa Przyjaciół Wodzisławia i na łamach
periodyku „Przyjaciel Wodzisławia” publikowała wiele
artykułów związanych z historią regionu, za co w 2008
roku została odznaczona medalem „Bene Merenti”.
Za wieloletnią współpracę i pomoc organizacyjną Izabella i Stanisław Śliwowie otrzymali Honorowe
Odznaki Marszu Szlakiem I-szej Kompani Kadrowej
przyznawane przez Kapitułę. Odznaki były wręczone 12
sierpnia 1994 roku przed Pomnikiem Czwórki Legionowej
w Kielcach, na uroczystym zakończeniu marszu.
W kwietniu 2007 Izabella otrzymała Srebrną Odznakę za Zasługi dla Muzeum Narodowego w Kielcach.
Odznakę wręczał dyrektor - prof. Krzysztof Urbański
Ex Bibliotheca
11
w czasie otwarcia wystawy archiwalnych pocztówek
p.t. „Wesołego Alleluja” z kolekcji państwa Śliwów.
W 2008 roku, z okazji 50-lecia Muzeum Henryka
Sienkiewicza w Oblęgorku, Izabella i Stanisław Śliwowie
otrzymali dyplom z wyrazami uznania za wspieranie
kultury oraz srebrny medal wielkiego pisarza wybity z
okazji 50-lecia Muzeum.
W tym miejscu należy wspomnieć, że państwo
Śliwowie w 1998 roku z okazji 40-lecia Muzeum
H. Sienkiewicza przekazali w darze kolekcję archiwalnych
pocztówek z portretami pisarza i ilustracjami do jego
powieści oraz dwa antykwarycznej wartości albumy z
ilustracjami „Krzyżaków”. Był to album z rysunkami
Stanisława Batowskiego wydany w 1900 roku i album
„Krzyżacy w ilustracjach” z rysunkami Konstantego
Górskiego wydany w 1901 roku. Obydwa zostały
zaprezentowane na wielkiej wystawie pt. „Donatorzy”,
zorganizowanej na l00-lecie Muzeum Narodowego w
Kielcach i ujęte w pięknie wydanym katalogu.
Poprzez artykuły i wystawy Izabella wraz z mężem
propagowała postać rodaka ziemi wodzisławskiej –
Kajetana Wincentego Kielisińskiego - grafika,
bibliotekarza, uczestnika powstań w 1830 i 1848 roku,
autora oryginalnych ekslibrisów. Wystawa rysunków i
grafik Kielisińskiego prezentowana była w kilku miastach,
także w stolicy w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu,
natomiast „Ex Bibliotheca” w numerze 1(3) z 2000 roku
zamieściła obszerny artykuł o tym artyście.
Wśród wielu wspólnych zainteresowań Izabelli i jej
męża znalazły się: genealogia rodziny, historia Polski
i regionu, podróże po Polsce i Europie (a było ich wiele),
kolekcjonowanie sztuki ludowej. Izabella darzyła
szczególnym sentymentem ekslibrisy, jako że jej domowa
biblioteka wypełniona jest do ostatniego miejsca na
regałach. Czytanie było jej pasją, której poświęcała każdą wolną chwilę.
Spotkania noworoczne w Krakowskiej Galerii
Ekslibrisu, Biennale Grafiki w Ostrowie Wielkopolskim,
uczestnictwo w otwarciach wystaw zaprzyjaźnionych
grafików, także w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu były
dla Izabelli zawsze wielkim przeżyciem. Tutaj należy
wspomnieć jej określenie „jedziemy do Znamirowskiej
Galerii”, gdy otrzymaliśmy zaproszenie na wernisaż do
Krakowa.
Do kręgu grafików i miłośników ekslibrisów
wprowadził nas Józef Czosnyka z Wojcieszowa, znany
kolekcjoner i organizator wystaw. Do grona przyjaciół -
kolekcjonerów pobudzających zainteresowanie małą grafiką należeli Bożena i Czesław Wosiowie z Ostrowa
Wielkopolskiego oraz Józef Zdunek z Krotoszyna, dzięki
którym nasza kolekcja archiwalnych pocztówek
patriotycznych trafiła na ekspozycje w Wielkopolsce.
Zaprzyjaźnieni graficy, którzy wykonali dla nas
ekslibrisy, to: Ryszard Bandosz z Warszawy, Andrzej
Buchaniec i Krzysztof Kmieć z Krakowa, Jan Dubaj z
Kielc, Marzija Żaksygarina z mężem Anuarem z
Kazachstanu, Czesław Woś z Ostrowa Wlkp., Marian
Majkut z Oświęcimia, Rajmund Aszkowski z Zielonej
Góry i Janusz Czech z Zakopanego.
Ryszard Bandosz
W domowej galerii malarstwa i grafiki znaczące
miejsce zajmuje 12 grafik i jeden obraz pastelowy
autorstwa Czesława Wosia. Wnętrze domu wypełnia
kolekcja obrazów podarowana przez zaprzyjaźnionych
artystów plastyków - Adama Pochopienia z Krakowa i
Mariana Majkuta. Są również obrazy nieprofesjonalnych
twórców - Macieja Wójcickiego z Gdyni, medyka i
zarazem śpiewaka - solisty Opery Bałtyckiej, Janusza
Wiśniewskiego, również kolegi medyka z Kielc oraz
kuzyna Izabelli - Rocha Musielewicza z Kozienic,
nauczyciela plastyki.
Przy okazji tego wspomnienia o Izabelli warto
zaprezentować kilka ciekawych ekslibrisów wykonanych
dla niej, a także tych „małżeńskich”. Często były one
inspirowane historią rodzinnego Wodzisławia. Do takich
należą dwa ekslibrisy upamiętniające młodego bohatera
legionowego – „Skauta” Czesława Bankiewicza - ułana
Patrolu Konnego Beliny Prażmowskiego. Są także
księgoznaki upamiętniające wspomnianego wcześniej
K.W. Kielisińskiego, wykonane przez Krzysztofa
Kmiecia, Czesława Wosia, Jana Dubaja i Marziję Żaksygarinę.
Ekslibrisy Cz. Wosia z panoramą Wodzisławia i
postacią Frasobliwego, Krzysztofa Kmiecia z Frasobliwym
w kapliczce, Jana Dubaja z Matką Boską Różańcową, Henryka Miedzińskiego z secesyjnymi motywami,
Rajmunda Aszkowskiego z motywem starych ksiąg
„Z dziejów Wodzisławia” należały do ulubionych znaków
wklejanych przez Izabellę do książek naszej biblioteki.
Ogromną radość przeżyła, gdy w czasie jednego ze
spotkań w krakowskiej galerii od seniora grafików -
Klemensa Raczaka z Poznania otrzymała w prezencie
kilka kopert pełnych ekslibrisów jego autorstwa, a także
prac zaprzyjaźnionych z nim grafików. Przechowywała te
dary z pietyzmem w drewnianej szkatułce wraz z innymi
cennymi pamiątkami. W czasie spotkań z przyjaciółmi z
dumą pokazywała ten dar p. Raczaka.
Ex Bibliotheca
12
Marzija Żaksygarina
W maju 2008 roku również przeżyła wielką radość, gdy Marian Majkut w czasie otwarcia wystawy z naszej
kolekcji „Piłsudski i jego Legiony” w Krakowskim Klubie
Kultury „Iskierka” podarował jej olejny obraz „Wiosenne
bzy w wazonie”. Z radością chwaliła się przed znajomymi
tymi „nigdy nie więdnącymi kwiatami” Mariana.
W Galerii „Pod Brzozą” w stałej ekspozycji na
planszach prezentowane są ekslibrisy dla naszej biblioteki
oraz ekslibrisy dla lekarzy chirurgów autorstwa Krzysztofa
Kmiecia. W 2008 roku w czasie walki z chorobą nowotworową Izabella z dumą i satysfakcją czytała książkę Adama Sznajderskiego „Niezwykli”. Autor, doktor
polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, wśród 19
biogramów niezwykłych Polaków napisał o nas na stronach
od 223 do 234 cytując jako motto tytuł książki Irvinga
Stone’a „Pasja życia”. Już w tytule skrótowo tak
scharakteryzował oboje: „Izabella i Stanisław Śliwowie -
twórcy Muzeum Regionalnego - Galeria „Pod Brzozą” w
Wodzisławiu - kolekcjonerzy pamiątek i pocztówek
patriotycznych – malarstwo - fotografika - działalność społecznikowska”. Nobilitującym jest nazwanie galerii przez
autora Muzeum Regionalnym.
W życiu Izabelli zawsze na pierwszym miejscu były
obowiązki matki i żony, pielęgnacja i wychowanie dzieci
oraz troska o matkę Janinę, z którą mieszkaliśmy pod
wspólnym dachem. Była czuła i troskliwa dla męża,
pomagając w prowadzeniu prywatnego gabinetu
stomatologicznego, pilnując porządku i codziennie
sterylizując zestawy narzędzi.
W trudnych czasach PRL-u problemy aprowizacji
rozwiązywała samodzielnie, na jesieni robiąc przetwory
z owoców z własnego ogrodu. Gdy dzieci rosły, częstym
zajęciem było szycie lub przerabianie ubranek. W kuchni
lubiła przyrządzać potrawy według starej książki
kucharskiej odziedziczonej po babci. W okresach
świątecznych pielęgnowała staropolskie tradycje i
zwyczaje. Wieczorem w wolnych chwilach wzorem
Marszałka J. Piłsudskiego, którego kult przetrwał w
rodzinie, lubiła układać pasjanse. W mojej pamięci
zachowało się brązowe popiersie Piłsudskiego stojące na
kaflowym piecu w saloniku, które przetrwało okres
okupacji hitlerowskiej, a później reżimu komunistycznego.
Tę pamiątkę po ojcu Tomaszu przejął brat Izabelli -
Bogusław mieszkający w Miechowie.
Drugim wzorcem wielkiego patrioty Polaka był
papież Jan Paweł II, którego miała okazję poznać w czasie
wycieczki do Włoch. Jego „odejście do Domu Pana” było
dla Izabelli wstrząsającym przeżyciem, gdyż stało się to w
dniu jej urodzin.
Nadprzyrodzoną i tajemniczą cechą Izabelli było
ciepło, a momentami wręcz gorąco jej dłoni mające
nadzwyczajną moc bioenergoterapeutyczną. Gdy z
przemęczenia dopadały mnie bóle migrenowe lub nocna
bezsenność, dotyk jej rąk działał cudownie uzdrawiająco
na moją głowę. O tych bioenergoterapeutycznych
właściwościach dłoni Izabelli wiedzieli tylko nieliczni
najbliżsi.
Krzysztof Kmieć
Staropolska gościnność, umiejętność prowadzenia
rozmowy, cierpliwość, dociekliwość zjednywały i
wzbudzały sympatię dopiero co poznanych ludzi.
W pewnym okresie, na towarzyskie przyjęcia,
specjalnością Izabelli było przygotowywanie, ściśle
według receptury, trunków na poczęstunek: staropolskiego
krupniku na miodzie i ziołowej trojanki litewskiej.
Poprawiały one znacząco humor gości i, co najważniejsze,
działały leczniczo, o czym po pewnym czasie opowiadały
osoby częstowane tymi trunkami.
Wycieczki do teatrów i opery, zwiedzanie wystaw
malarstwa w muzeach Krakowa, Warszawy, Kielc, a także
Poznania, gdzie mieszkają nasi serdeczni przyjaciele -
Maria i Dariusz Czarneccy, stanowiły dla Izabelli
przeżycia kulturalne.
Ex Bibliotheca
13
Jan Dubaj
W czasie wycieczek krajoznawczych Izabella lubiła
utrwalać wrażenia rysując ołówkiem lub malując
akwarelami. W zimowym okresie ulubionym relaksem
były spacery na nartach biegowych po duktach
okolicznych lasów, pływanie w krytych basenach i
czytanie książek. W pozostałe pory roku chętnie
wyprawiała się na wycieczki krajoznawcze po Polsce i
Europie wspólnie z zaprzyjaźnionymi małżeństwami
M. i D. Czarneckimi, Bożeną i Czesławem Wosiami oraz
Zofią i Mirosławem Skrzyniarzami - wodzisławianami
obecnie mieszkającymi w Warszawie.
Niemal corocznie Izabella inicjowała wyjazdy wraz
z rodzeństwem, siostrą Teodorą i bratem Bogusławem, do
Zwolenia i Niwek - rodzinnych miejsc swego ojca
Tomasza Musielewicza. Tam w starym domu babci i
dziadka, gdzie mieszka prawie stuletnia ciotka Leonia
Sokalska, czas upływał na wspomnieniach i opowieściach
o minionych latach i rodzinnych tradycjach. Na strychu
domu dziadków znalazła starą książkę pt. „Trzyletnia
pielgrzymka do Jerozolimy, Egiptu i na Górę Synai”
księdza Geramba, wydaną w Wilnie w 1852 roku.
Ta rodzinna pamiątka, dokładnie opisująca
pielgrzymkę do Ziemi Świętej, wzbudziła marzenie
Izabelli o wycieczce - marzenie niespełnione. Po
wybudowaniu nowego domu w 1972 roku, jej ulubionym
zajęciem były częste zmiany w ustawieniu mebli i prace w
przydomowym ogrodzie - pielęgnacja krzewów i kwiatów.
Ostatnią inwestycją, która sprawiła Izabelli wiele
radości, było postawienie drewnianej altanki ogrodowej.
W pogodne dni lubiła tu wypoczywać czytając książki i
rozwiązując krzyżówki - zawsze w towarzystwie
ulubionych czworonogów - piesków: ratlerka Megi i
owczarka nizinnego „kudłatego” Kajtusia. Niestety
błyskawicznie postępująca choroba - nowotwór jajników,
mimo medycznej pomocy w kieleckim Centrum
Onkologicznym, skróciła jej bogate, ciekawe i
wartościowe życie.
Pozostanie na zawsze w mej pamięci jako osoba
skromna, życzliwa dla otoczenia, z uśmiechem na ustach,
kochająca i kochana - matka i żona. Ból i żal po stracie
Kochanej Osoby, z którą przez 53 lata doznało się tyle
miłości i dobroci, jest nie do opisania. Gdy budzę się nad
ranem i stwierdzam pustkę wokół, kieruję w myślach
pytanie do Pana Boga: dlaczego tak szybko musiała
odejść? Kochana Izabella, dlaczego, dlaczego...?
Stanisław Śliwa
Wodzisław
MISTRZ WOJCIECH W STOLICY
Ekspozycje organizowane z okazji jubileuszu
urodzin mają niepowtarzalny klimat. Są bardziej uroczyste
od typowych wystaw autorskich i ściągają nie tylko
zainteresowanych twórczością danego grafika, ale również znajomych i rodzinę artysty. Na początku wernisażu
atmosfera jest podniosła i uroczysta, ale stopniowo
impreza nabiera charakteru mniej oficjalnego i staje się ciepła i wzruszająca.
Wojciech Jakubowski i jego przyjaciele w WGE
Taki wernisaż przeżyliśmy 6 maja w Warszawskiej
Galerii Ekslibrisu. W tym dniu odbyło się uroczyste
otwarcie wystawy miedziorytów jednego z
najwybitniejszych polskich grafików zajmujących się twórczością ekslibrisową – Wojciecha Jakubowskiego,
który w tym roku obchodzi jubileusz osiemdziesiątych
urodzin. Nie ma w polskim środowisku graficznym,
bibliofilskim i kolekcjonerskim osoby o takiej sławie,
pozycji i autorytecie jak pan Wojciech, zarówno twórca
jak i animator sztuki ekslibrisowej. Artysta jest znany w
Polsce i na świecie nie tylko z pięknych miniatur
Ex Bibliotheca
14
graficznych, ale również z ogromnego zaangażowania w
popularyzację małej formy graficznej – ekslibrisu.
Wojciech Jakubowski urodził się 10 czerwca 1929
roku w Starogardzie Gdańskim. Młodość spędził w
okupowanej Warszawie. W 1948 roku rozpoczął studia na
Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika, które ukończył w 1953 roku ze specjalizacją w
grafice w pracowni prof. Jerzego Hoppena. W trzy lata
później objął stanowisko asystenta, a potem adiunkta w
Katedrze Grafiki UMK, gdzie pracował do roku 1965.
W środowisku toruńskim, a szczególnie pod
wpływem prof. Jerzego Hoppena i Edwarda
Kuczyńskiego, Wojciech Jakubowski kształtował swoją osobowość artystyczną, doskonalił warsztat techniczny i
dokonał wyboru dziedziny sztuki, w której chciał się wypowiadać w ulubionych technikach: suchej igły i
miedziorytu. Od tamtego momentu do dnia dzisiejszego
grafik stworzył ok. tysiąca ekslibrisów - perełek sztuki
miedziorytniczej, które urzekają subtelnością, poetyckim
nastrojem, syntezą wypowiedzi, precyzją techniczną i
klasyczną formą. Zachwycają się nimi miłośnicy znaku
książkowego – od kolekcjonerów i bibliofilów po
koneserów i historyków sztuki. Swoje prace artysta
wydawał w bibliofilskich tekach, pięknie opracowanych
typograficznie i ze wstępami najznakomitszych znawców
sztuki: Jerzego Hoppena, Władysława Tatarkiewicza,
Andrzeja Ryszkiewicza, Bogusława Mansfelda, Tadeusza
Przypkowskiego i innych.
Wojciech Jakubowski
Wojciech Jakubowski to nie tylko wybitny twórca o
światowej sławie, to również animator ruchu
ekslibrisowego. Właśnie jemu zawdzięczamy
Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współczesnego w
Malborku. To on zainicjował i współtworzył kolejne jego
edycje, wkładając w to przedsięwzięcie wielki wysiłek i
zaangażowanie. Dzięki biennale, ekslibris, jako miniatura
graficzna, odrodził się, wzbudził zainteresowanie jako
dzieło sztuki wśród artystów, a sam konkurs zyskał
najwyższe uznanie w środowiskach twórczych całego
świata.
Wojciech Jakubowski
Warto wspomnieć o jeszcze jednej pasji Wojciecha
Jakubowskiego. Artysta tworzy biżuterię ze srebra i
bursztynu. Jest autorem niepowtarzalnych wzorów,
wykonywanych wyłącznie w pojedynczych
egzemplarzach. Część z nich znajduje się w zbiorach
muzealnych Zamku Krzyżackiego w Malborku.
Wernisaż urodzinowej wystawy pana Wojciecha był
wydarzeniem kulturalnym nie tylko stołecznym, ale
ogólnopolskim. Do stolicy zjechali najwięksi graficy,
bibliofile, kolekcjonerzy z różnych miast Polski. Sala
wystawowa „pękała w szwach”, a „Mistrz Wojciech” był
oblegany przez tłumy wielbicieli jego twórczości. Artysta
otrzymał w prezencie urodzinowym od grupy przyjaciół
złoty rylec wraz z bibliofilskim przesłaniem i
podziękowaniem za wspaniałe dzieła i aktywną działalność, a od innych mnóstwo kwiatów, życzeń i
jeszcze więcej pochwał i słów życzliwości.
Janina Saffarini
Warszawa
Ex Bibliotheca
15
STANISŁAW MROWIŃSKI
(1928 – 1997) PEŁNY WYKAZ OPUS
Nawiązując do mojego artykułu, zamieszczonego w
poprzednim numerze „Ex Bibliotheca” i dotyczącego
twórczości Stanisława Mrowińskiego, chcę go uzupełnić o
pełny wykaz opus ekslibrisów wykonanych przez artystę. Spis księgoznaków, pozostający do dziś w
sporządzonym przez artystę rękopisie, nigdy nie był
publikowany. Jest to więc pierwsza prezentacja pełnego
dorobku grafika w tej dziedzinie.
Oryginał rękopisu przechowywany jest w Izbie
Pamięci Stanisława Mrowińskiego w Poznaniu. Tam też znajduje się komplet pojedynczych ekslibrisów, a także ich
projekty oraz inne dzieła artysty: obrazy, grafiki, karykatury i
niepublikowane wspomnienia, luźne zapiski, jak również przedmioty osobiste. Izba Pamięci mieści się w ostatniej
pracowni S. Mrowińskiego, przy ul. Wodnej, a prowadzona
jest przez p. Irenę Rychły-Mrowińską, pasjonatkę, bez reszty
oddaną działalności mającej na celu popularyzację dorobku
Stanisława Mrowińskiego.
Listę opus ekslibrisów wykonał osobiście Stanisław
Mrowiński. Rejestr jest kompletny, zamknięty, sporządzony
bardzo starannie i czytelnie. Zawiera, oprócz nazwiska
właściciela, zastosowanej techniki i roku powstania, przy
niektórych liczbę sporządzonych odbitek (podaję ją w
nawiasie kwadratowym), opis ekslibrisu i jego symbolikę oraz dodatkowe uwagi poczynione przez artystę. Numer
pozycji oznacza kolejny numer opus nadany przez mistrza.
Układ opisu:
Numer opus, właściciel, technika, rok, wymiar, [liczba
odbitek], (opis-symbolika).
1949
0. Ex libris Stanisława Zabeymy, X1, 1949, 109 x 63, [50],
(kapliczka przydrożna).
1951
1. Ex libris ST[anisława] Zabeymy, P1, 1951, 62 x 41, [200],
(kielich, owoce, twarz).
2. Ex libris Filomeli Lisieckiej, P1, 1951, 56 x 85, (sowa, wina,
wąż). 3. Ex libris S[tanisława] i C[zesławy] Mrowińskich, P1, 1951, 65
x 42, (dzięcioły na pniu drzewa).
4. Ex libris CM [Czesława Mrowińska], P1, 1951, 97 x 48,
(ptasznik i ważka).
5. Ex libris Aleksego Lisieckiego, P1, 1951, 82 x 82, (głowa
Światowida w wieńcu liści dębowych).
1958
6. Ex libris Przemysława Mrowińskiego, P1, 1958, 85 x 41,
(ptaszek).
7. Ex libris CzM [Czesława Mrowińska], P1, 1958, 104 x 27,
[200], (sigilaria).
8. Ex libris Lecha Konopińskiego, X3, 1958, 54 x 78, (liść konopi).
9. Ex libris Maria i Michał Misiornowie, P1, 1958, 85 x 63,
(grecka maska teatralna).
10. Ex libris Zygmunta Pniewskiego, P1, 1958, 82 x 42, (pień drzewa, osa i herb Jastrzębiec).
11. Ex libris Ryszarda Urbańskiego, P1, 1958, 82 x 45, [500],
(„jabłko Newtona”, wahadło Galileusza, banjo, glob).
12. Ex libris ewa chowiaka [Eugeniusz Wachowiak], P1, 1958, 69
x 40, („EWA” pseudonim pisarza, piórko, góry).
13. Ex libris S[tefana] Anioły, P1, 1958, 37 x 56 i 27 x 40, (ptak
w locie, ptasie jajo).
14. Miejska Biblioteka Publiczna im. E. Raczyńskiego Poznań,
P1, 1958, 50 x 77, [1000], (gmach biblioteki).
1962
15. Ex libris [Haliny i Sylwestra] Ostrowickich, P1, 1962, 33 x
55, (dorsz – kuter, inicjały „HS” z haczyków na ryby).
16. Ex libris Adama Kochanowskiego, P1, 1962, 60 x 65,
(zimorodek na pniu a‘la herb Korwin).
17. Ex libris prohibitorum SM [Stanisław Mrowiński], P1, 1962,
122 x 40, (prohibitorum, alegoria głupoty, wielowątkowa).
18. Ex libris SM [Stanisław Mrowiński], P1, 1962, 40 x 40, (liść i ptasie skrzydło przy gmerku „SM”).
1963
19. Ex libris M[ariana] Sikory, P1, 1963, 70 x 51, (archeologiczny
ptaszek, gwizdawka w trzcinie jez. Biskupin).
1964
20. Ex libris M[ieczysława] Lisieckiego, P1, 1964, 53 x 60, (liść, jedna komórka plastra miodu).
21. Ex libris F[eliksa] Wagnera, P1, 1964, 102 x 61, („mól
książkowy”, książka – kwiat).
22. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1964, 95 x 51, [500],
(Dąb Rogaliński Nr 6).
1965
23. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Poznaniu, P1, 1965, 70 x 50,
(portret Hipolita Cegielskiego w ramce).
24. Ex libris Alfreda Labogi, P1, 1965, 77 x 37, (symbole sztuki:
półskrzypiec i palety, długopis ulistniony).
25. Jana Marii Jakóba, P1, 1965, 110 x 27, (drabina Jakubowa,
odlew głowy).
26. Ex libris Czesława i Zofii Iwanowskich, P1, 1965, 86 x 36,
(sasanka pod lupą z inicjałów „CI”).
27. Ex libris Jana Koziczaka, P1, 1965, 67 x 38, (kormoran na
pniu z inicjału „K”).
28. Ex libris Kazimierza Perskiego, P1, 1965, 92 x 43, (sowa na
perskim dywanie).
29. Ex libris Stefanii Badoń, P1, 1965, 26 x 29, (moneta z głową meduzy; wersje kolorystyczne: złota, srebrna, miedziana).
30. Ex libris Zbigniewa Grockiego, P1, 1965, 88 x 46, (góry,
dziewięćsił).
1966
31. Ex libris M. M. Kołodziejczaków, P1, 1966, 58 x 41, (drzewo
na kuli ziemskiej).
32. Ex libris Jacka Franka, P1, 1966, 42 x 68, (globus, żaglowiec).
33. Ex libris Zbigniewa Łąckiego, P1, 1966, 36 x 86, (oko z taśmy
filmowej).
34. Ex libris A. i A. Wędzkich, P1, 1966, 47 x 54, (twarz króla z
urny twarzowej, korona z „AW”).
35. Ex libris FW [Feliks Wagner], P1, 1966, 94 x 61 (instrumenty
muzyczne, nuty, liście, ptaszki, inicjały „FW”).
36. Ex libris Stanisława Błaszczyka, P1, 1966, 115 x 44,
(kapliczka z wycinanki).
37. Ex libris A[rnim] Müller, P1, 1966, 82 x 45, (wiatrak, śmigła z
piór).
38. Ex libris A[leksandra] Utrecht, L, 1966, 143 x 50, (fortepian
ze skrzydłem jaskółki).
39. Ex libris S[tanisława] Mrowińskiego, L, 1966, 103 x 105,
(faun na kozie, wino, muzyka, moneta).
40. Ex musicis WK [Włodzimierz Kamiński], L, 1966, 118 x 42,
(barokowy instrument muzyczny z amorkiem – gryfem).
41. Ex libris Ryszarda Urbańskiego, L, 1966, Ø 72, (winieta płyty
gramofonowej „Odeon”; cztery wersje barwne).
Ex Bibliotheca
16
1967
42. Ex libris K[lemensa] Raczaka, L, 1967, 170 x 15, (kłos
pszenicy).
43. Ex libris MS [Stefan Mroczkowski], L, 1967, 30 x 19, (kot,
inicjały „SM”).
44. Księgozbiór Stanisława Mrowińskiego, L, 1967, 47 x 40 i 70
x 58, (replika znaczka „Turksa Caicos Island” z
melokaktusem).
1968
45. Z księgozbioru Urszuli Zawidzkiej, L, 1968, 47 x 34, [600],
(Lew – znak zodiaku i herb Jastrzębiec).
46. Ex libris WB [Barbara Wolniewicz], L, 1968, 37 x 93, [600],
(nietoperz i inicjały „BW” z książek).
47. Ex libris RS Roberta Satanowskiego, L, 1968, 101 x 25, [500],
(miecz – batuta).
48. Ex libris Feliksa Wagnera, P1, 1968, 135 x 37, [500],
(„Harnaś” i „Halka”).
49. Daniela Kubiak, P1, 1968 50 x 50, (daniel, inicjały „KD”).
1969
50. Ex libris PB [Paweł Bednarski], L2, 1969, 67 x 40, (muszla z
liternictwa).
51. Paweł Bednarski, L2, 1969, 115 x 42, (portret w czapce
futrzanej z sosny, złoty księżyc).
52. Ex libris Ryszarda Stasińskiego, L, 1969, 55 x 35, (goryczka
na tle gór).
53. Ex libris B[ronisławy] Lisieckiej, L, 1969, 78 x 44, (dębik
ośmiopłatkowy, gryf szczeciński, łódź). 54. Ex libris Henryki Wawrzyniak, L, 1969, 128 x 52, (powojnik
z inicjałów „HW”).
55. Ex libris Mieczysława Kaniewskiego, L, 1969, 47 x 127,
(kamień i wałek litograficzny; litograf wszystkich ekslibrisów
litograficznych S. Mrowińskiego).
56. Ex libris Józefa Ratajczaka, L, 1969, 33 x 35, (głowa z muru,
liście, maska z inicjałów „JR”).
57. Ex libris Andrzeja Skrobackiego, L, 1969, 66 x 64, [1000],
(głowa weneryków z czaszką). 58. Ex libris Lecha Konopińskiego, L/2, 1969, 130 x 22, (łuk i
strzała z sercem i piórem tukamora).
59. Ex libris Hannelore Hüdig, L, 1969, 50 x 48, (ekslibris pokryty
fosforem).
60. Ex libris Feliksa Wagnera, P1/3, 1969, 130 x 62, [900],
(Madame Butterfly a‘la Ortamaro z motylem na kimonie).
61. Z księgozbioru Zygmunta Pniewskiego, L, 1969, 99 x 122,
(motyl latarnik; ekslibris pokryty fosforem).
62. Ex libris Feliksa Wagnera, P1/2, 1969, 133 x 55, (dorabnke –
bułgarski instrument ludowy i haft ludowy).
63. Ex libris Feliksa Lenarta, P1, 1969, 103 x 60, (gitara i znak
towarzystwa śpiewaczego).
64. Ex libris Marii Surzyńskiej, P1, 1969, 107 x 55, (żuraw z
motkiem wełny w łapie).
65. Ex libris Benona Rychłego, P1, 1969, 83 x 60, (pszczoła)
66. Ex libris L[echa] Podlewskiego, P1, 1969, 82 x 66, (ludowy
ptaszek na kolorowych papierach).
67. Ex libris Lecha Konopińskiego, P1, 1969, 91 x 60, [300], (do
rysunku Mai Berezowskiej).
1970
68. Ex libris Stanisława Kusztelskiego, P1, 1970, 130 x 60, [300],
(alegoria, niemiecka polowa broń pancerna).
69. Ex libris Mariana A[ntoniego] Fliegera, P1, 1970, 60 x 95,
[300], (płyta gramofonowa i ramię z papugą). 70. Ex libris Miejskiej Biblioteki Publicznej w Czerniejewie, P1,
1970, 68 x 86, [1000], (supraporta z pałacu w Czerniejewie).
71. Ex libris Henryka Gromadeckiego, P1, 1970, 68 x 39, [300],
(gryf – godło drukarzy).
72. Ex libris Renaty Wałdowskiej, P1, 1970, 115 x 44, [500],
(aronek, inicjały „WR”).
73. Ex libris Bernarda J. Stępczyńskiego, P1, 1970, 96 x 40,
[1500], (gotycka figura Chrystusa z Poznania jako znaczek
pocztowy).
74. Ex libris collectio Stefana Anioły, P1, 1970, 33 x 22, 57 x 38,
(pingwiny z inicjałów „SA”)
75. Ex libris Wojciecha Zawadzkiego, P1, 1970, 105 x 118,
[3000], (wielowątkowa alegoria masońska).
76. Ex libris Konrada Izydorczyka, P1, 1970, 135 x 52, [1800],
(akt, ksiązka z ud, wąż Eskulapa zamiast głowy).
77. Ex libris Lucjana Owczarka, P1, 1970, 105 x 60, (pelikan i
koniak trzygwiazdkowy).
78. Ex libris B[ogusław] Kogut, P1/2, 1970, 144 x 18, [3000],
(pióro bażanta jako trofeum i autograf właściciela).
79. Ex libris Jana Stryczyńskiego, P1, 1970, 86 x 58, [500],
(roentgen, liść jaworu, góry, turystyka).
80. Ex libris Floriana Stasińskiego, P1, 1970, 142x60, [200], (św.
Florian, goryczka, 40°, a‘la drzeworyt ludowy).
81. Ex libris Klemensa Raczaka, P1, 1970, 115 x 61, [200], (Don
Kichote na świni).
82. Ex libris Klemensa Raczaka, P1, 1970, 110 x 66, [200],
(Ceres).
83. Ex libris Józefa Bednarza, P1, 1970, 96 x 60, [500], (herb
harcersko – rzeszowski, niebieski i czerwony, inicjały „JB”).
84. Księgozbiór Domu Kultury Kolejarza w Poznaniu, P1, 1970,
93 x 62, (tor, herb kolejowy; wydrukowano 20.000 szt. na
afiszach).
85. Ex libris Stanisława Koniecznego, P1, 1970, 63 x 63, [500],
(plama faszystowska).
86. Ex libris Mariana Obsta, P1, 1970, 81 x 68, [500], (gruszka –
mandolina na paterze).
87. Ex libris R[yszarda] Urbana, P1, 1970, 135 x 38, [500], (lira,
litery nazwiska tworzą struny).
1971
88. Ex libris RI [Irena Rychły], P1, 1971, 55 x 32, [500], (drzewo
z liternictwa).
89. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1971, 38 x 60, [500],
(łabędź). 90. Ex libris Witolda Lassoty, P1, 1971, 61 x 57, [500], (mętna
symbolika podróżnicza).
91. Ex libris Ewa Krajewska, S, 1971, 98 x 34, (lampa z aronka).
92. Ex libris Andrzeja Kapeli, P1, 1971, 48 x 27 i 150 x 82, (akt z
motylem).
93. Ex libris Alfreda Kaczkowskiego, P1, 1971, 87 x 40, (kaczka
dziennikarska; właściciel zmarł).
94. Ex libris TB Tadeusza Bocheńskiego, P1, 1971, 85 x 50,
[500], (jednorożec, inicjały „TB”).
95. Ex libris Czesława Mrowińska, P1/2, 1971, 88 x 49, [500],
(strzyżyk wole oczko).
96. Ex libris inż. Rocha Turowskiego, P1, 1971, 71 x 71, [500],
(tur).
97. Ex libris Henryka Królikowskiego, P1, 1971, 120 x 50, [500],
(król szachowy na tronie).
98. Ex libris Koła Przewodników PTTK w Poznaniu, P1, 1971, 98
x 27, [500], (statua Prozerpiny przed Ratuszem w Poznaniu).
99. Ex libris Janusza Buchacza, P1, 1971, 131 x 50, [500],
(buława z szczepionego kaktusa).
100. Ex libris Wandy Kaczmarek, P1, 1971, 52 x 35, [500], (ptaki).
101. Ex libris Antoniego Wiśniewskiego, P1, 1971, 118 x 37,
[500], (puszczyk na palecie, pędzle z traw, wiśnie).
102. Z księgozbioru mgr Aliny Kasprowicz, P1, 1971, 92 x 62,
[500], („TOZ”, pies w budzie z książek).
103. Ex libris Zygmunta Mrowińskiego, P1, 1971, 61 x 75, [500],
(autostrada z inicjałów, herb Kościerzyny).
104. Ex libris A[dama] Kochanowskiego, P1, 1971, 61 x 66 i 142 x
40, [500], (lira ze skrzydeł jaskółki, struny z traw, inicjały
„WAK”).
105. Ex libris S[tanisława] Góreckiego, P1, 1971, 47 x 59, [500],
(kokoryczka).
106. Kazimierz Wałdowski, P1, 1971, 76 x 73, [500], (inicjał „W”,
gryf drukarski).
107. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Konin. Rysunek, 1971.
108. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Piła. Rysunek, 1971.
109. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Trzcianka. Rysunek, 1971.
Ex Bibliotheca
17
110. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Turek. Rysunek, 1971.
111. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Kępno. Rysunek, 1971.
112. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Września. Rysunek, 1971.
113. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Koło. Rysunek, 1971.
114. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Międzychód. Rysunek, 1971.
115. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Słupca. Rysunek, 1971.
116. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych
woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem
miasta. Turek II. Rysunek, 1971.
1972
117. Ex libris Janina Nowak, P1, 1972, 112 x 39, (irys syberyjski w
herbie Janina z inicjału „J”).
1973
118. Ex libris Jerzego Krasuskiego, P1, 1973, 103 x 54, [500],
(jeżyna mosińska z inicjałów „JK”, herb Nowina).
119. Ex libris Tadeusza Kurpaskiego, P1, 1973, 82 x 62, (orzeł
Księstwa Warszawskiego).
120. Ex libris Medycznego Studium Zawodowego im. W.
Biegańskiego w Poznaniu, P1, 1973, 66 x 57, [500],
(emblemat uczelni; emblemat zaprojektował S. Mrowiński).
121. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1/3, 1973, 98 x 75,
[500], (motyle nad piwonią). 122. Ex libris Hans Nowak, P1, 1973, 42 x 48, (serce).
123. Ex libris Marii Idaszewskiej, P1, 1973, 91 x 43, (inicjały z
situ, kropka nad „i” z kwiatu).
124. Ex libris Jadwigi Ślipińskiej, P1, 1973, 130 x 60, (wazon – róg
obfitości z inicjałów „JS”).
125. Ex libris Mariana Sikory, P1, 1973, 142 x 73, (głowa św. Jana
z herbu Koszalina na urnie – paterze; dwie wersje).
126. Ex libris Jana i Anny Kopczyńskiej, P1, 1973, 114 x 59, [500],
(żółw herbowy, jaja żółwia).
127. Ex libris Lilla Mrowińska, P1, 1973, 105 x 50, [100],
(sasanka, inicjały „LM”).
128. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1973, 25 x 102, [600],
(mrówkojad z inicjałów „SM”).
128B. Ex libris Włodzimierza Niewieckiego, P1, 1973, 42 x 47,
[100], (łódź z inicjałów „WN” i znaku płetwonurków, strzałki
kompasu).
129. Ex libris Przemysława Mrowińskiego, P1, 1973, 45 x 56,
[600], (Baran z inicjałów „PM”, znak zodiaku, Skorpion).
130. Ex libris Czesława Mrowińska, P1, 1973, 60 x 80, [100],
(nenufar w inicjale „C”).
131. Ex libris Izabeli Kopeć, P1, 1973, 60 x 80, (kwiat z
inicjałów).
132. Ex libris Leszka Gierczyka, P1, 1973, 129 x 60, [500], (karta
do gry, puchar, wino, pik, trefl, karo).
133. Ex libris Wojciecha Makowieckiego, P1, 1973, 60 x 33, [500],
(inicjały „WM”).
134. Ex libris Anny German, P1, 1973, 61 x 43, [600], (usta i nos z
inicjałów „AG”).
135. Tadeusz Dopierała, P1, 1973, 64 x 57, [600], (dąb rogaliński,
żołądź z inicjałów „TD”).
136. Ex libris Tadeusza Dopierały, P1, 1973, 98 x 63, [100], (liście
dębu, inicjały „TD”).
137. Ex libris Macieja Maria Kozłowskiego, P1, 1973, 132 x 55,
[500], (trawa).
138. Ex libris Janusza Mietlińskiego, P1, 1973, 127 x 56, [500],
(miecz Temidy i symbole prawa).
139. Ex libris Stanisława Jasnosza, P1, 1973, 60 x 62, [500],
(baobab, znak zodiaku Strzelec).
140. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1973, 80 x 37, [100], (muszla, róża
jako inicjały „IR”).
141. Ex libris Kornela Michałowskiego, P1, 1973, 88 x 92, [500],
(akt, instrument smyczkowy, lira, gołębie, muszla).
1974
142. Ex libris Renaty i Jana Śmiełowskich, P1, 1974, 70 x 67,
[500], (głowa rysia).
143. Ex libris Janusza Sobczaka, P1, 1974, 151 x 36, [500],
(inicjały „JS”).
144. Ex libris W[iesławy] Kochanowskiej, P1, 1974, 60 x 60, (znak
zodiaku Byk, Gwiazdozbiór Byka).
145. Ex libris Adama Kochanowskiego, P1, 1974, 58 x 46, (mewy
na molo).
146. Ex libris Adama Taborskiego, P1, 1974, 102 x 68, (kobra).
1975
147. Ex libris Hanna Pokrywka, P1, 1975, 50 x 49, [110], (garnek,
kwiaty).
148. Ex libris Józefa Burszty, P1, 1975, 118 x 54, (brak opisu).
149. Muzeum Rolnictwa w Szreniawie, P1, 1975, 141 x 41 i 177 x
52, [900], (pomnik siewcy M. Rożka w Luboniu).
150. Bogdan Rozpędowski, P1, 1975, 121 x 60, [500], (akt,
winogrona, znak zodiaku Ryby, inicjały ze wstążek „BR”).
151. Mikołaj Lenczewski, P1/3, 1975, 148 x 43, (św. Mikołaj a‘la
ikona, herb Gozdawa).
1976
152. Ex libris Krzysztofa Zbigniewa Stefańskiego, P1, 1976, 110 x
55, (akt, symbolika wielowątkowa).
153. Ex libris Jerzego Połomskiego, P1, 1976, 100 x 66, (lirogon).
1977
154. Ex libris Krzysztofa Klingera, P1, 1977, 72 x 44, (orzeł z
inicjałów „KKKP” – Klinger, kurier, Kolekcjoner Polski.
155. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 84 x 52, [500], (portret
właścicielki, sylwetka w kapeluszu z muszli).
156. Ex libris Księgarni Muzycznej im. K. Szymanowskiego w
Poznaniu, P1, 1977, 85 x 46, [5000], (lira, książka, klucze z
herbu Poznania).
157. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 88 x 49, [120], (złota i
srebrna folia na pluszu).
158. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 75 x 50, [25], (ażur; na
różnych tłach, formatach i papierach).
159. Ex libris Antoniego Badonia, P1, 1977, 115 x 77, [200],
(Sokrates w beczce, winogrona, książka, motyl).
160. Ex libris Jana Karczewskiego, P1, 1977, 125 x 45, [200],
(rączyca pod lupą z liternictwa, herb Jasieńczyk jako lupa ).
1978
161. Księgozbiór Rodz[iny] Boćków, P1, 1978, 108 x 58, [500],
(znak zodiaku Koziorożec).
162. Z fototeki Lecha Morawskiego, P1, 1978, 102 x 60, [500],
(akt, obiektyw, zmora).
163. Ex libris Bogusława Fruzińskiego, P1, 1978, 70 x 43, [500],
(cietrzew, znak zodiaku Strzelec).
164. Ex libris A[leksandry] Pallus – Wojciechowskiej, P1, 1978,
102 x 63, [500], (serce, przetacznik, znak Byk, wycinanka
Lohse).
165. Ex libris Grażyny Dolaty, P1, 1978, 93 x 60, [500], (znak
zodiaku Byk).
166. Ex libris Kasi Szczepkówny, P1, 1978, 90 x 55, [500],
(dymnica, wycinanka Lohse).
167. Ex libris Roman Czerwiński. Pomrok M.D., P1, 1978, 71 x
66, [1000], (gwiazda Syjonu, wąż Eskulapa).
168. Ex libris Jerzego Dunin – Borkowskiego, P1/2, 1978, 113 x
80, [500], (herb Łabędź). 169. Ex libris Alicji Banat, P1, 1978, 91 x 41, [1000], (farmacja,
wąż i trzy kielichy tulipana).
170. Ex libris Jana Berdyszaka, P1/2, 1978, 68 x 50, [500], (z
inicjałów „JB” trzy tarcze – herb cechu malarzy).
171. Ex libris Wojciecha Owsianowskiego, P1, 1978, 80 x 50,
[500], (nenufar, znak zodiaku Baran, mewy nad wodą).
Ex Bibliotheca
18
172. Ex libris Zygfryda Krzyżańskiego, P1, 1978, 131 x 70, [500],
(organy ze świec, inicjały „ZK”).
173. Ex libris Włodz[imierza] Ścisłowskiego, P1, 1978, 112 x 57,
(elementy ułańskie w herbie).
174. Ex libris Mieczysława Lisieckiego, P1, 1978, 114 x 66, (herb
Lis, inicjały „ML”, znak zodiaku Bliźnięta, pszczoła, lis, w
komórce plastra miodu).
175. Ex libris Emilii Ratajczyk, P1, 1978, 105 x 49, [500], (znak
zodiaku Koziorożec).
176. Ex libris Danuty Derda – Lisieckiej, P1, 1978, 102 x 70,
[500], (w komórce plastra miodu znak Lew).
1979
177. Ex libris Janiny Wilczyńskiej, P1, 1979, 91 x 60, [1000],
(siedmioramienny świecznik z wilczełyka, z „J” herb Janina).
178. Ex libris Czesława Kelmy, P1, 1979, 80 x 87, [1000], (gryf
drukarski).
179. Ex libris Bohdan Adamczak, P1, 1979, 60 x 72, [1000],
(inicjały „AB” na tle księgi).
180. Ex libris Bohdana Kopczyńskiego, P1, 1979, 117 x 76,
(miecz, kotwica, paragraf, gryf szczeciński).
181. Ex libris dr Tadeusza Drobińskiego, P1, 1979, 62 x 64, [300],
(karykatura właściciela).
1980
182. Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna, L, 1980, 115 x 77,
[300], (orzeł w gnieździe i książkach, herb miasta).
183. Ex libris Teresy i Jerzego Kopani, P1, 1980, Ø 68, [1000],
(cyklamen na talerzu z ornamentem ludowym).
184. Ex libris W. F. Denneborg, P1/2, 1980, 115 x 72, [130],
(fontanna z muszli murex).
185. Ex libris Leonard Howlett, P1, 1980, 62 x 61, [130],
(puszczyk na księdze).
186. Ex libris Marity i Stefana Sachów, P1, 1980, 103 x 70, [1000],
(znaki zodiaku Bliźnięta i Waga).
187. Ex libris dr med. Michael Gadomski, P7, 1980, 100 x 78, (wąż w muszli, pszczoła).
188. Ex libris Mariana Osady, P7, 1980, 70 x 70, [1500], (kwiat
jabłoni).
189. Ex libris Edmunda Dudzińskiego, P7, 1980, 120 x 50, [1500],
(dziewięćsił na tle gór).
190. Ex libris Jacka i Marii Wiśniewskich, P2, 1980, 166 x 115,
(trawestacja „Szału’ M. Podkowińskiego, znaki zodiaku
Koziorożec i Panna, element godła Francji).
191. Ex libris Ignacego Mosia, P1, 1980, 56 x 69, (inicjały „HS” –
„Ogniem i mieczem”).
192. Ex libris Hanny i Tadeusza Grześkowiaków, P2, 1980, 133 x
80, [1500], (mandragora, dwugłowy wąż Eskulapa).
193. Ex libris Wacława Tuchołki, P1, 1980, 85 x 57, [1000], (herb
Korzbok; ekslibris nie odebrany).
194. Ex libris Karola Tomaszewskiego, P1, 1980, 135 x 60, (portret
M. Konopnickiej, książka).
195. Ex libris Komisji Przewodnickiej ZG PTTK, P1, 1980, 117 x
78, [2500], (dąb pomnikowy ze wskazującymi dłońmi zamiast
konarów).
196. Ex libris Wielkopolskiego Klubu Publicystów
Krajoznawczych w Poznaniu, P1, 1980, 80 x 41, [1000], (liść z piór).
197. Ex libris Róża Wojta, P1, 1980, 60 x 61, [500], (książka z
róży; projekt P2, druk P1).
198. Ex libris Tadeusza Kaliszana, P1, 1980, 56 x 70, [500], (znak
zodiaku Lew z lirą i liściem winnym na ogonie).
199. Ex libris Janusza Zimnowłodzkiego, P1, 1980, 52 x 70, [500],
(wąż z jabłkiem).
200. Ex libris Muzeum b. obozu karno – śledczego w Żabikowie,
P2, 1980, 155 x 77, [250], (dłoń z orłem zamiast środkowych
palców, druty kolczaste; temat projektu na pomnik 1956 r.).
201. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Wybickiego).
202. Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980,
153 x 73, [1000], (portret K. Marcinkowskiego).
203. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Taczanowskiego).
204. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret F. Ratajczaka).
205. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J.K. Janiszewskiego).
206. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret Z. Padlewskiego).
207. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret . Krauthofera –
Krotowskiego).
208. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret M. Kasprzaka).
209. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret L. Waryńskiego).
210. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret S. Chudoby).
211. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret A.B. Bema).
212. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,
P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Przybylskiego).
1981
213. Ex libris Maciej Rychły, P1, 1981, 115 x 82, [1050], (banjo z
muszli rozkolca).
214. Ex libris Waldemar Rychły, P1, 1981, 121 x 40, [1050],
(architektura z liter nazwiska właściciela).
215. Ex libris Pawła Bednarskiego „Fantazos”, P2, 1981, 118 x 61,
[1050], (Fantaros – nimfa z nenufarami).
216. Ex libris Barbary i Macieja Koszutskich, P1, 1981, 49 x 109,
[1050], (pegaz; logo dla stadniny w Iwnie).
217. Ex libris Andrzeja Mroczkowskiego 1939 – 1945, P1, 1981,
116 x 60, [1050], (orzeł z kiełkującym ziemniakiem).
218. Ex libris Jacka Juszczyka, P1, 1981, 112 x 83, [1050],
(pomnik Hygei w Poznaniu i Zaniemyślu, róża, znak zodiaku
Lew).
219. Ex libris Marii & Michała Żurawskich, P1, 1981, 62 x 88,
[1050], (wąż, glob, róża wiatrów).
220. Ex libris Janusza Ignaszczaka, P1, 1981, 91 x 66, [1050],
(prasa graficzna, portret Gutenberga).
221. Ex libris Przemysława Jarmarka, P1, 1981, 52 x 33, 72 x 46 i
100 x 65, (gryf drukarski z kluczami Poznania zamiast
grzybków).
222. Ex libris Janusza Bergera II, P1, 1981, 68 x 85, [1050],
(Apollo, tekst w dymku, znak zodiaku Bliźniąt). 223. Ex libris II Antoniego Antkowiaka, P1, 1981, 51 x 66, [1050],
(znak zodiaku Bliźniąt). 224. Ex libris Krystyny Nowakowskiej, P1, 1981, 97 x 66, [1000],
(znak zodiaku Skorpion z książką, inicjały „KN”).
225. Z księgozbioru Wydziału Dziecięcego Biblioteki Publicznej w
Gnieźnie, L/2, 1981, 109 x 70, [100], (trzy krasnoludki z
księga i piórem).
226. Ex musicis Filii Muzycznej Biblioteki Publicznej Miasta
Gniezna, L, 1981, Ø 71, [100], (winieta płyty gramofonowej
„ODEON” na kolorowych papierach).
227. Ex libris Koła Przyjaciół Biblioteki Publicznej Miasta
Gniezna. Amor librorum nos unit, L, 1981, 83 x 60, [100],
(pawie pióro; oko ręcznie malowane temperą).
228. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1981, 80 x 60, [20],
(łoś w bagnie z nenufarami).
229. Ex libris Jana K[anty] Maćkowiaka, P1, 1981, 55 x 72, (mapa
Krymu, monogram „JKM”).
230. Ex libris Ewy i Przemysława Kędziorków, P1, 1981, 102 x 60,
[1000], (Temida z paragrafem, muza z maską, znaki zodiaku
Baran i Skorpion).
231. Ex libris Marii Handl, P1, 1981, 115 x 57, [1000], (konwalia
w wazonie z monogramem „HM”).
232. Ex libris Stefana Anioły, P1/2, 1981, 98 x 70, [25], (pingwiny
cesarskie, gwiazdki śniegu; kolor akwarelą).
1982
233. Ex libris Adama Dytkiewicza, P1, 1982, 92 x 60, [500],
(jelonek z Aniołem Stróżem na pniu, monogram A. Dürera,
znak zodiaku Strzelec).
234. Ex libris Stanisława Pijanowskiego. Muzeum w Głuchej
Puszczy, P1, 1982, 74 x 71, [1500], (bocian w locie, łopata
łosia; „Głucha Puszcza”, muzeum leśnictwa).
235. Ex libris Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 66 x 71, [500],
(alpinarium z irysami).
Ex Bibliotheca
19
236. Ex libris Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 53 x 78, [500],
(alpinarium z iglakami).
237. Z księgozbioru Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 76 x 56, [500],
(krzyż Armii Krajowej).
238. Ex libris Jerzego Kozeńskiego, P1, 1982, 82 x 58, [500],
(owoce lipowe, czeskie liście, godło Austrii).
239. Ex libris Michała Józefa Iwaszkiewicza, P1, 1982, 70 x 80,
[500], (oręż dzika, liście iwy, liść wina).
240. Ex libris Danuta Kudła, P1, 1982, 125 x 35, [500], („Fontanna
życia” wg H. Boscha w rajskim ogrodzie).
241. Ex libris Elżbiety i Macieja Jaworowiczów, P1, 1982, 153 x
45, [1500], (lira, struny z trawy, znaki zodiaku Lew i
Bliźnięta).
242. Ex libris Maji i Aleksandra Taczanowskich, P1, 1982, 74 x 58,
[1500], (jamnik z goździkiem).
243. Ex libris Jerzego Karczewskiego, P1, 1982, 118 x 53, [500],
(drewniany klucz z herbu Jasieńczyk, znak zodiaku Byk).
244. Ex libris Zbigniewa Karczewskiego, P1, 1982, 92 x 63, [500],
(halabarda, znak zodiaku Panna).
245. Ex libris Jan Kolek, P1, 1982, 92 x 48, [500], (husarz – lotnik,
koń szachowy, szachownica lotnicza).
246. Ex libris Heleny i Jacka Bednarskich, P1, 1982, 72 x 70,
[500], (wycinanka).
247. Ex libris Marii Szczepaniak, P1, 1982, 100 x 90, [500],
(ważka, znak zodiaku Libella).
248. Ex libris Ferdynanda Wójtowskiego, P1, 1982, 118 x 70,
[500], (parostki – kapitalne trofeum łowieckie).
249. Ex libris Michała Iwaszkiewicza, P1, 1982, 105 x 45, [500],
(ryba Iwa).
250. Ex libris Krystyny i Jerzego Jałoszyńskich, P1, 1982, 85 x 67,
[1500], (haft, herb Poznania, znaki zodiaku Baran i Waga).
251. Ex libris Piotra Mencla, P2, 1982, 120 x 62, [2000], (wąż, kwiat Jukki, alpinarium, znak zodiaku Rak).
252. Ex libris Marianny Świętek – Jasnosz, P1, 1982, 93 x 88,
[500], (róża – książka).
253. Ex libris Bogny Wernichowskiej, P1, 1982, 108 x 76, [1000],
(inicjały „WB”, znaki zodiaku Lew i Skorpion).
254. Ex libris Heleny i Jerzego Mądrzaków, P1, 1982, 115 x 90,
[1000], (sowa atakująca książki z inicjałów).
255. Ex libris Kazimierza Franke, P1, 1982, 90 x 97, [1000],
(medal z łosiem).
255B. Ex libris Stanisława Jasnosza, P1, 1982, 60 x 77,
[1000], (łabędź z nazwiska, znak zodiaku Strzelec).
256. Ex libris Jana Majewskiego, P1, 1982, 148 x 60, [1000],
(makówki – buławy, liść mniszka lekarskiego – halabardy).
257. Ex libris Elżbiety i Stanisława Michałowskiego, P1, 1982, 80
x 86, [1000], (owoc brzoskwini, pestki monogramami „E.S.”,
książka z liści).
258. Ex libris Rodziny Dudzińskich, P1, 1982, 135 x 82, [1000],
(dudy, znak zodiaku Koziorożec, winogrona).
259. Ex libris Jana Szopińskiego, P1, 1982, 100 x 53, [1000],
(inicjały „JS” z haczyków na ryby).
1983
260. Ex libris Euzebiusza Bartoszewskiego, P1, 1983, 115 x 76,
[1000], (centaur z polskimi hartami, znak zodiaku Strzelec).
261. Ex libris PRP Phillip Richard N.D. Pittman, P1, 1983, 120 x
73, [1000], (tygrysi jednorożec i wąż Eskulapa).
262. Ex libris Rolf Helbig, P1, 1983, 105 x 73, [1000], (sowa
polarna, kryształek śniegu, księga).
263. Ex libris St[anisława] Jasnosz, P1, 1983, 93 x 72, [30], (Leda
z łabędziem, znak zodiaku Strzelec).
264. Ex libris Gerhard Richter Hirsberg a/d Saale, P1, 1983, 55 x
102, [1000], (znaczek pocztowy z monetą, herb Hirschberga
Saale).
265. Ex libris Stan[isława] Pijanowskiego, P1, 1983, 155 x 78, (św.
Franciszek wołający na puszczy, psy, ptaki).
266. Ex libris Władysława Golisa, P1, 1983, 103 x 56, [1000],
(stare żelazko krawieckie, znak zodiaku Strzelec).
267. Ex libris Joyce Harasowska, P1, 1983, 136 x 66, (oset popłoch
– herb Szkocji).
268. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Poznaniu, P1, 1983, 120
x 85, [200], (ziemniak – herb Wielkopolski).
269. Ex libris Rolf Künstler, P1, 1983, 165 x 65, [200], (Statua
Bamberki na Starym Rynku w Poznaniu).
1984
270. Ex libris Haliny Kotkowiak, P1, 1984, 112 x 70, [1000], (ryś na skale, znak zodiaku Bliźnięta).
271. Ex libris Jeremiego Gajewskiego, P1, 1984, 125 x 50, [500],
(generalski wąż Eskulapa – obandażowany).
272. Ex libris Ewy Zakrzewskiej, P1, 1984, 110 x 66, [500], (bawół
afrykański, skała w Szczelińcu, znak zodiaku Byk).
273. Z księgozbioru Mariana Króla, P1, 1984, 88 x 78, [2000],
(portugalski znaczek pocztowy z koroną). 274. Ex libris August Bracke, P1, 1984, 100 x 65, (porcelana, znak
zodiaku Wodnik).
275. Ex libris Macieja Koszutskiego, P1, 1984, 101 x 141 (Chiron
uczy sztuki medycznej Asklepiosa).
276. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna 1950 – 1985,
P1, 1984,135 x 100, [1000], (herb miasta, orzeł z muszli
murex).
277. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. R.W.
Berwińskiego w Środzie Wlkp., P1, 1984, 128 x 42, [1000],
(wieża fary średzkiej, pieczęcie miasta, cukrowni i Stomilu).
278. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. R.W. Berwińskiego
w Środzie Wlkp., P1, 1984, 128 x 42, [1000], (portret
Ryszarda Berwińskiego).
1985
279. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. Eugeniusza
Paukszty w Skokach XXXV, P1, 1985, 50 x 145, [1000],
(karykatura patrona biblioteki, Eugeniusza Paukszty; herb
miasta).
280. Ex libris Michała Iwaszkiewicza, P1, 1985, 126 x 63, [300],
(ryba, trofeum łopaty daniela).
281. Ex libris Romana Górala, P1, 1985, 123 x 78, [300], (trofeum
– rak z nożycami chirurgicznymi).
282. Ex libris Ferdynanda Wójtowskiego, P1, 1985, 120 x 100,
[300], (odyniec w zaroślach trzciny).
283. Ex libris Edivigio Santosuosso, P2, 1985, 100 x 120, [15],
(orzeł polski, but włoski).
283B. Dieter Hilpert, P2, 1985, 137 x 80, [100],
(papużki nierozłączki na inicjałach „HD”).
284. Ex libris Piotra Łojewskiego, P1, 1985, 108 x 70, [500],
(kielich naparstnicy – symbol farmaceutyczny).
285. Ex libris Eugeniusza Gramzy, P1, 1985, 115 x 40, [500],
(szabla polska, wojskowy orzełek).
286. Ex libris Andrzeja Sieradzkiego, P1, 1985, 132 x 65, [500],
(architektura gotycka, herb i panorama Wrześni).
1986
287. Ex libris Jerzego Misterskiego, P1, 1986, 125 x 66, [500], (św.
Jerzy walczący ze smokiem a‘la drzeworyt ludowy).
288. Ex libris Mirosławy i Romana Misterskiego, P1, 1986, 83 x
63, [500], (cegły, mur, monogram, element elektroniki).
289. Ex libris Anny i Macieja Dzieciuchowiczów, P2, 1986, 120 x
80, [400], (sowa pójdźka na czaszce).
290. Ex libris Tadeusza Ostafina, P1, 1986, 75 x 100, [400],
(egzotyczna niedźwiedziówka ze zbiorów entomologicznych).
291. Ex libris Jerzego Mastyńskiego, P1, 1986, 63 x 88, [1000],
(szczupak, monogram „JM” z żyłki i haczyka).
292. Ex libris Aleksandry Mateckiej, P1, 1986, 87 x 67, [500],
(bocian, znak zodiaku Bliźnięta).
293. Ex libris Muzeum Literackiego H. Sienkiewicza w Poznaniu,
P1, 1986, 81 x 82, 81 x 82, [1500], (Zagłoba wg P.
Stachiewicza, herb wesele).
1987
294. Ex libris Jadwigi i Jana Budzyłów, P1, 1987, 152 x 57, (karta
do gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).
295. Ex libris Jadwigi i Jana Budzyłów, P1, 1987, 152 x 57, (karta
do gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).
296. Ex libris Ryszarda Zielewicza, P1, 1987, 102 x 40, (karta do
gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).
297. Ex libris Joanny Lewandowskiej, P2, 1987, 102 x 50,
(raniuszek, gałązki jodły).
298. Ex libris Krystyny i Andrzeja Lewandowskich, P1, 1987, 160
x 55, (irys japoński w wazonie).
Ex Bibliotheca
20
299. Ex libris Małgorzaty Mikołajewskiej, P1, 1987, 143 x 68,
(sukulent cereus, świeca, motyl – kwiat, znak zodiaku Lew).
300. Ex libris Piotra Jankowiaka, P1, 1987, 128 x 72, (Amor
trzymający szczeżuję, kwiat jabłoni).
301. Ex libris Krzysztofa Przewoźnego, P1, 1987, 100 x 60,
(tańcząca złota rybka, balet).
1988
302. Biblioteka Miasta i Gminy w Kostrzynie Wielkopolskim, P1,
1988, 120 x 65, (karykatura patronki biblioteki K.
Iłłakowiczówny, pawie pióro).
303. Ex libris Walther Deutschmann, P1, 1988, 110 x 60, (mostek,
skrzypiec).
304. Ex libris Adeli Mroczkowskiej, P1, 1988, 118 x 64, [200],
(pingwin Adeli, globus z czaszki).
305. Ex libris Lucjana Spelaka, P1, 1988, 77 x 68, [200], (czaszka z
kompasem).
306. Ex libris Jeremiego Gajewskiego, P1, 1988, 92 x 77, [200],
(czaszka z trupią główką – motylem).
307. Ex libris Teresy Prościńskiej, P1, 1988, 115 x 63, [200],
(czaszka – jabłko w wazie zbroi).
308. Ex libris Elżbiety Mielcarek, P1, 1988, 57 x 98, [200],
(czaszka – portret).
309. Ex libris Zbigniewa Kędziory, P1, 1988, 107 x 67, [200],
(czaszka – hełm z pawim piórem).
310. Ex libris Piotra Łojewskiego, P1, 1988, 108 x 88, [200],
(czaszka – kielich z wężem Eskulapa).
311. Ex libris Pawła Łojewskiego, P1, 1988, 105 x 68, [200],
(czaszka na stosie z Feniksem).
312. Ex libris Władysława Łojewskiego, P1, 1988, 90 x 77,
(czaszka z zębami – kryształami).
313. Ex libris M[ieczysława] Banaszewskiego, P1, 1988, 104 x 78,
(czaszka z nastroszem półpawikiem).
314. Ex libris Kazimierza Pająka, P1, 1988, 88 x 70, (czaszka z
komarem usiłującym ssać krew).
315. Ex libris Jerzego Klisowskiego, P1, 1988, 89 x 80, (czaszka,
jajo mewy zwycięskiej).
316. Ex libris Józefa Michalaka, P1, 1988, 113 x 75, (czaszka z
wyrastającym z niej dębem).
317. Ex libris Jerzego Gizy, P1, 1988, 95 x 66, (czaszka z włosami
i gwiazda rozchodnika).
318. Ex libris Jerzego Niedziałka, P1, 1988, 143 x 80, (czaszka z
kiełkami – zębami, piwonia).
319. Ex libris Jerzego Noskowiaka, P1, 1988, 114 x 88, [300],
(czaszka z krzewem).
320. Ex libris Janusza Ignaszczaka, P1, 1988, 78 x 100, [300],
(czaszka z czcionkami).
321. Ex libris Lecha Konopińskiego, P1, 1988, 86 x 100, [300],
(czaszka – słońce, usta – fale, mewa).
322. Ex libris Macieja Rychły, P1, 1988, 95 x 68, [300], (czaszka z
brodą grająca na flecie z kości).
323. Ex libris Macieja i Renaty Hennebergów, P1, 1988, 97 x 80,
[300], (czaszka antropologiczna i biologia krwi Rh).
324. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1988, 104 x 75, [300], (czaszka –
muszla murex).
325. Ex libris ST[anisława] Mrowińskiego, P1, 1988, 76 x 117,
[300], (czaszka z gwiazdką śniegu, herbem Jelita i laurem).
1989
326. Antykwariat Naukowy im. K.J. Żupańskiego. 6/7.VI.89
Poznań XX Aukcja Książek, P7, 1989, 85 x 87, (puszczyk).
327. Ex libris Bogusława Januchowskiego, P7, 1989, 68 x 50,
[300], (taśma filmowa, róża wiatrów).
328. Ex libris Barbary Rychły, P7, 1989, 77 x 66, [100], (złota
rybka).
329. Ex libris Łukasza Zagórskiego, P7, 1989, 82 x 74, (żubr).
1990
330. Ex libris Stanisława Bątkiewicza, P7, 1990, 88 x 90, (sowa z
dwoma małymi na księdze).
1991
331. Ex libris Floriana Zielińskiego, P7, 1991, 122 x 35, (inicjały
„FZ”).
1992
332. Ex libris Aleksandra Winnickiego, P7, 1992, 62 x 122,
(szczupak).
1993
333. Ex libris Wojciecha Andrzejewskiego, P7, 1993, 65 x 150,
(szczupak).
1994
334. Ex libris Krystyny i Jerzego Jałoszyńskich, P7, 1994, 70 x
145, (baran z owcą).
1995
335. Ex libris Jerzego Małeckiego, P7, 1995, 62 x 82, (skorpion).
1996
336. Ex libris Piotra Pawełczyka, P7, 1996, 78 x 103, (muszla
rozkolca z żaglami).
1997
337. Ex libris Jana Jakuba Jakubowskiego, P7, 1997, 91 x 61, (słup
ogłoszeniowy, sylwetka mężczyzny).
338. Ex libris Romualda Zielazko, P7, 1997, 90 x 70, (aparat
fotograficzny, fotoreporter).
Tomasz Suma
Wrocław
Ex Bibliotheca Magazyn Grafików i Kolekcjonerów Ekslibrisów
Nr 1 (20) Rok 2009
Janina Saffarini
Anna Buta-Kluska
Ryszard Bandosz
Zygmunt Gontarz
Michał Witak
Skład komputerowy:
Anna Buta-Kluska
Korekta: Joanna Kluza
Adres redakcji:
Warszawska Galeria Ekslibrisu
ul. Grójecka 109, 02-120 Warszawa
tel. / fax (022) 822-53-18
e-mail:[email protected]
Wydawca:
Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy
Druk:
ARW Grzegorczyk
www.grzeg.com.pl
Nakład 300 egzemplarzy
Na okładce ekslibris Wojciecha Jakubowskiego
ISSN 1731-1055