1

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

บทคดยอส าหรบผบรหาร (Executive summary)

ชอโครงการ: โครงการวจยปญหาและความตองการระบบบรการการฝากครรภของหญงวยรนทตงครรภ

ของโรงพยาบาลดานขนทด

รายชอสมาชก : Extern จระนช วนะวนานนท 4902020

Extern ดวงตะวน ไทยตรง 4902033

Extern วรนธร อดลยานโกศล 4902095

Extern ปาณสรา สตยากาญจนา 4902099

โรงพยาบาลดานขนทด จงหวดนครราชสมา กลมท 4 ปการศกษา 2554

อาจารยทปรกษาประจ ากลม : อาจารย ประนมพร โรจนบวรวทยา

ความเปนมา

จากผลส ารวจในปจจบนพบวาอตราการตงครรภในกลมหญงวยรนมแนวโนมเพมสงขนในแตละปทวทง

ประเทศ จากการสอบถามเจาหนาทโรงพยาบาลดานขนทดพบวามปญหาดงกลาวเชนเดยวกน โดยการตงครรภ

ในกลมวยรนเปนการตงครรภความเสยงสง มโอกาสเกดภาวะแทรกซอนกบมารดาและทารกไดบอย ท าใหตองเสย

ทรพยากรในการดแลรกษามาก ซงหากไดรบการดแลระหวางการตงครรภอยางมมาตรฐาน เหมาะสมจะชวยลด

ภาวะแทรกซอนทเกดขนกบมารดาและทารกได

การบรการทคลนคฝากครรภของโรงพยาบาลดานขนทดไมมการจดบรการส าหรบหญงวยรนโดยเฉพาะ

แตจดรวมกบกลมตงครรภความเสยงสงซงมปญหาทตองการการดแลคนละรปแบบกบกลมตงครรภวยรน ซง

บคคลากรคลนคฝากครรภกตองการแนวทางทชดเจนในการดแลส าหรบหญงตงครรภวยรนโดยเฉพาะเชนกน ทาง

กลมจงสนใจศกษาปญหาและความตองการระบบบรการการฝากครรภของหญงวยรนทตงครรภ เพอทจะเสนอ

แนวทางพฒนาตอไป

2

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

วตถประสงค

ศกษาปญหาและความตองการการบรการสขภาพของหญงวยรนทตงครรภ

ศกษาระบบการดแลสขภาพหญงวยรนทตงครรภใน รพช.

เสนอแนวทางการพฒนาระบบการดแลหญงวยรนระหวางตงครรภ

วธการศกษา

1. Descriptive method

Documentary review and Retrospective data collection จากงานวจยกอนหนา ขอมลสถตตางๆ HosXp และเอกสารของทางโรงพยาบาล (OPD card )

แบบสอบถาม(Questionnaire)กลมหญงวยรนตงครรภเกยวกบการปญหาและความตองการ

2. Qualitative method

การสงเกตกระบวนการท างานแบบมสวนรวม( Participated observation)ของการบรการรบฝากครรภส าหรบหญงวยรนตงครรภ(ANC)

การสมภาษณเชงลก(In depth interview)เจาหนาททเกยวของกบการฝากครรภและหญงวยรนหลงคลอด

การสนทนากลม(Focus group discussion)หญงวยรนตงครรภเกยวกบการปญหาและความตองการ

Data collection and Analysis

- ขอมลเชงปรมาณเกบขอมลโดยใช Microsoft excel - ขอมลเชงคณภาพเกบขอมลโดยใช Content analysis

ผลการศกษา

คลนคฝากครรภ บคลากรทปฏบตงานประกอบดวย แพทยเฉพาะทางสตกรรม 2 คน พยาบาลช านาญ

การ 4 คน ผชวยเหลอคนไข 2 คน ไดรบงบประมาณอยางเพยงพอจากผอ านวยการโรงพยาบาล อปกรณ

การแพทยทส าคญ ไดแก Ultrasound 1 เครอง NST 1 เครอง Droptone 2 เครอง โครงสรางของ clinic

3

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

ฝากครรภเปนดงแผนภมท1 ซงเปนโครงสรางองคกรทมพยาบาลวชาชพและสตนารแพทยเปนหวหนา การ

ท างานของการบรการรบฝากครรภในหญงวยรนตงครรภมกระบวนการดงแผนภมท 2 ทมการจดแบงหนาท

อยางชดเจน แตจะเหนวามภาระงานทมากเกนไป จากการตดตามหญงวยรนทตงครรภทมารบบรการ3 ราย ดง

ตารางท1 เฉลยระยะเวลาในการเขารบบรการ ประมาณ 4 ชม. ขนตอนรอรบเวชระเบยนกอนตรวจครรภ ใช

เวลารอนานทสด 1ชวโมง 15นาท ขณะทรอตรวจ มการใหความรการดแลตนเองทวไปขณะตงครรภและภาวะ

ฉกเฉนทตองรบมาโรงพยาบาล มการเปดสารคดเกยวกบนมแม

จากการสมภาษณหญงวยรนตงครรภทมารบบรการฝากครรภทโรงพยาบาลดานขนทด 28 ราย พบวาอายของหญงวยรนตงครรภสวนใหญ (86%) มอายมากกวา 15 ป แตอายของสามสวนใหญ (75% ) มอายมากกวา

20 ป ระดบการศกษาสวนใหญ(93%) จะศกษาถงระดบชนมธยมศกษา แตปจจบนไมไดศกษาตอ การตงครรภ

สวนใหญ(57%) เปนแบบ want และ plan ซงสอดคลองกบอายครรภทมาฝากครรภในชวงแรกทมาคอนขางไว แต

กยงมบางสวนทมาฝากครรภลาชา ประสบการณการคมก าเนดสวนใหญ(68%)เปนการกนยาคม และพบวากนไม

สม าเสมอท าใหเกดการตงครรภขน สวนการใชถงยางนนกลบไมเปนทนยม(25%) สวนใหญจะมความพงพอใจใน

ระบบบรการคอนขางมาก แตจะมปญหาเหมอนกนกคอการบรการทลาชา ไมสะดวกสบาย

หญงตงครรภวยรนสวนใหญจะตองการความรหลงคลอดเชน การใหนมแม(39%) การเลยงลก(50%) หญงตงครรภ

สวนใหญ(61%) อานสมดฝากครรภแตอานเพยงแคบางสวนเทานน

สวนใหญ(57%) หญงวยรนตงครรภจะจดการกบความเครยดดวยการท ากจกรรมแตทนาสนใจคอมอกกลมทจะอย

คนเดยวเงยบๆไมปรกษาใคร(25%)

จากการสนทนากลมยอยในกลมหญงวยรน พบวา

ดานความร ความรเกยวกบความเสยงของการตงครรภในวยรน มความเขาใจผดเกยวกบเรองความเสยง เชน ม

โอกาสเกดภาวะตกเลอดหลงคลอด แทงบตร และมบตรทมความบกพรองทางสตปญญา สงกวาการตงครรภใน

วยผใหญ มความรทวไปเกยวกบการตงครรภถกตอง ความรเกยวกบการคมก าเนดและการมเพศสมพนธระหวาง

ตงครรภ มการใชยาคมก าเนดแตรบประทานไมสม าเสมอ สวนใหญไมทราบการคมก าเนดวธอน เชน ยาเมดคม

ฉกเฉน การฉดยาคม สวนใหญไมทราบวาสามารถมเพศสมพนธระหวางตงครรภได

ดานทศนคตเกยวกบการตงครรภ สวนใหญเปนการตงการทไมไดวางแผน แตพงประสงค สวนใหญไมเคยคดจะ

ท าแทง ตดสนใจตงครรภตอเนองจากอยากไดบตร และบดามารดาเขาใจและสนบสนนใหตงครรภตอ

4

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

ดานการสนบสนนและชวยเหลอระหวางตงครรภ ไดรบความชวยเหลอและสนบสนนเรองทวไปจากครอบครวเปน

หลก ไดรบค าแนะน าเรองการปฏบตตวทเหมาะสมจากเจาหนาทคลนกฝากครรภเปนหลกดานการวางแผนใน

อนาคต สวนใหญวางแผนวาจะเลยงดบตรเอง รายไดหลกมาจากบดามารดา และสาม สวนใหญไมไดวางแผน

การเงนในอนาคตและไมไดเรยนตอ

ดานการเขาถงบรการทางดานสาธารณสข เดนทางสะดวก ใหบรการดทงดานความรและมนษยสมพนธ

เสนอใหแยกการใหความรหญงตงครรภวยรนออกจากการตรวจครรภปกต ควรปรบปรง สถานททคบแคบและ

บรการลาชา

จากการสมภาษณเจาหนาททเกยวของกบระบบบรการแผนกฝากครรภ พบวา

ดานความร เจาหนาทจบการศกษาระดบพยาบาลวชาชพ ผานการอบรมในเรองความรเกยวกบการดแลหญง

ตงครรภ แตเจาหนาททเขามาท างานยงมความไมมนใจในการท างานบางเรอง

ดานทศนคต มมมองทมตอหญงวยรนตงครรภ เจาหนาททกคนเขาใจและเหนใจหญงวยรนตงครรภ

มความเหนตอการจดการฝากครรภในหญงวยรนแยกจากการฝากครรภความเสยงสงอน ๆเปน 2 ฝาย

ควรแยก เนองจากหญงวยรนบางคนไมสนใจฟงความรทใหเวลาทจดกลมรวมกน และมประสบการณต า เรยนรชา

และเขนอายในการมาฝากครรภ ไมควรแยก เนองจากจะไดพดคยกบผทมประสบการณ

การประสานงานและหนวยงานตางๆทเกยวของ มการประสานงานกบหนวยงานสงคมสงคราะห

โรงเรยนมธยมหนองกราดวทยาเปนสถานศกษาทเปดรบใหหญงตงครรภกลบมาศกษาตอ สถานศกษาทใหหญง

ตงครรภศกษาตอได คอ วทยาลยเทคนคหลวงพอคณและ ระบบการศกษานอกโรงเรยน

ปญหาของหนวยงาน ภาระงานทหนกมากเกนไป ยงไมมความพรอมเรองการใหค าปรกษาในเรองอน

นอกเหนอจากหญงตงครรภ

จากการสมภาษณผบรหารทเกยวของกบระบบบรการแผนกฝากครรภ ต าแหนงผอ านวยการโรงพยาบาลดานขนทด ดานทศนคต ความรวมมอกบหนวยงานอน ๆ ปญหาและอปสรรค พบวา

ทศนคต ผอ.เลงเหนปญหาและใหความส าคญในเรองการตงครรภวยรน มนโยบายครอบคลมทงในเรองการลด

จ านวนหญงตงครรภวยรน และการดแลชวยเหลอวยรนทตงครรภ โดยโครงการทด าเนนงานไปแลวจะเนนหนกใน

เรองการปองกน สวนโครงการทเกยวกบการดแลหญงวยรนระหวางทตงครรภ ยงอยในขนพจารณาและวาง

แผนการด าเนนงาน เชน โครงการฝากครรภคณภาพในหญงวยรน โครงการท าแทง

5

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

มความรวมมอกบหนวยงานอนๆ งบประมาณหลกมาจากทางโรงพยาบาล และสสจ.

ปญหาและอปสรรค ปญหาเรองก าลงคน และปญหาเรองสถานท

สรปผลการศกษา

ขอเสนอแนะ

ผบรหารโรงพยาบาล

ควรสนบสนนการวางแผนจดท าฐานขอมลส าคญเพอใช ก ากบตดตาม และประเมนผลการบรการของโรงพยาบาล และสนบสนนรณรงคใหมการฝากครรภตงแตระยะแรก ในชมช

ควรมการอบรมใหความรในเรองทเจาหนาทยงไมมความช านาญ เชน High risk ANC,Fetal presentation, การใหยาบ ารงในคนทอง

จดหาเจาหนาทเพมเตมเนองจากภาระงานทมากเกนไป เพมสวสดการใหเหมาะสมเพยงพอเพอเปนหนงในแรงจงใจในการท างานตอไป

การพฒนากระบวนการ KAP ใหความรและสรางความตระหนกตอความส าคญของการมาฝากครรภและการ

ดแลสขภาพตนเองขณะตงครรภ ควรมการจดการอบรมใหความรส าหรบหญงวยรนตงครรภโดยเฉพาะ

เนองจากปญหาระหวางตงครรภทแตกตางจากวยผใหญ ความสามารถในการเรยนรจะแตกตางจากหญงตงครรภ

วยผใหญ ไมควรใหความรในครงเดยว เนองจากการรบร ความเขาใจในหญงวยรนตงครรภยงไมดพอ ควร

จดแบงการใหความรครงละเรอง แตละครงไมควรใชเวลาเกนกวา 10 นาท

1.เรองอาหารทเหมาะสม การปฏบตตวทวไป รวมถงการมเพศสมพนธ: ครงแรกทมาฝากครรภ

2.ความเสยงของการตงครรภในวยรน และวธปองกนความเสยง: ครงทสองทมาฝากครรภ

3. การนบลกดน : ชวงอายครรภ 32 สปดาห

4. อาการบงบอกการคลอดทตองรบมาโรงพยาบาล : สอนทกครงทมาฝากครรภตงแต

6

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

อายครรภ28 สปดาหขนไป

5. ประโยชนของนมแม วธการเลยงดบตร : ตงแตอายครรภ 34 สปดาห

6. ประเมนความร ทศนะคตในการดแลหญงตงครรภ และใหความรทถกตองเกยวกบการดแลหญง

ตงครรภ การเลยงดบตร และการใหนมแม

จดใหมการพดคยในกลมครอบครวของหญงวยรนทตงครรภ เพอใหเกดความเขาใจซงกนและกน หลกเลยงการประชดประชน การทะเลาะทจะกอใหเกดแตผลเสยตามมา

ชมชน

ใหอสม.ประชาสมพนธใหหญงวยรนทตงครรภเลงเหนถงความส าคญในการมาฝากครรภ และมาฝากครรภใหเรวทสด ใหอสม.ออกเยยมบาน เพอสอบถามถงความเปนอยและปญหาระหวางการตงครรภ ประเมนความสมพนธในครอบครว หากพบปญหาใหแนะน ามาปรกษาเจาหนาททโรงพยาบาล

ใหสสจ.สนบสนนโรงเรยนทเปดโอกาสใหหญงตงครรภเรยนหนงสอ ใหผบรหารโรงเรยนผลกดนการปฏบตตามนโยบายทเปดโอกาสใหเดกนกเรยนทตงครรภ

สามารถเรยนตอได ซงเปนการปฏบตตามกฏหมายทก าหนดวา หญงตงครรภสามารถเรยนหนงสอตอได

จดประชมระหวางเจาหนาทสาธารณะสข ผน าชมชนและอสม.เพออภปรายเกยวกบหญงวยรนทตงครรภ เพอรวมกนแสดงความคดเหนและจดตงเปนนโยบายในการแกไขปญหา

ใหครสขศกษาจดสอนเพศศกษาเพมเตมนอกเหนอจากเรองการคมก าเนด เชน ปญหาทพบไดจากการตงครรภในวยรน อาการทแสดงวามการตงครรภ วธตรวจการตงครรภดวยตนเอง และสรางความส าคญในการมาฝากครรภ

การประเมนความเสยง

กลมไมมความเสยง จะท าการเจาะ lab1 ใหค าแนะน าและมอบสมดบนทกสขภาพ สงไปฝากครรภตอทสถาน

อนามยใกลบานตามรปแบบการดแลครรภคณภาพแบบพอเพยง (ฝากครรภ 5 ครง)

7

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

กลมมความเสยง จดเขาในคลนกฝากครรภความเสยงสง ซงผตงครรภจะตองมาฝากครรภกบ รพ .ดานขนทด

เจาะ lab1 ตงแตครงแรกทมาฝากครรภ ฝากครรภทก 4 สปดาหตงแตเรมตงครรภถงอายครรภ 28 สปดาห พบ

แพทยตามเกณฑทอายครรภ 20 สปดาหเพอแนะน าเรองโภชนาการ ฝากครรภทก 2 สปดาหตงแตอายครรภ28

สปดาหถงอายครรภ 36 สปดาห เจาะเลอดครงท2 ทอายครรภ 32 สปดาหพรอมสอนนบลกดน อธบายอาการเจบ

ครรภและอาการทตองรบมาโรงพยาบาล แนะน าใหมาโรงเรยนพอแม และฝากครรภทก 1 สปดาหตงแต

ตงครรภ 36 สปดาหถงกอนคลอด โดยทางรพ.ดานขนทด จดแยกวนพธเปนวนฝากครรภความเสยงสง

มการใหความรจากพยาบาล ชวงเวลา 8.10-8.40น. ประมาณ 30 นาท มเนอหาพอสรปไดดงน

ภาวะฉกเฉนทตองรบมาโรงพยาบาล

1. เดกดน <10ครง/วน

2. มเลอดออกทางชองคลอด

หากมภาวะฉกเฉนจะมการลดควใหมาตรวจกอน โรงพยาบาลมมาตรฐานในการฝากครรภ แตละขนตอนมการตรวจทละเอยด อาจตองใชเวลา

ในการฝากครรภนานถงชวงบายได

ถามาโรงพยาบาลใหสวมผาปดปากจมก ทไดรบแจกตงแตวนแรกทมารบการฝากครรภ

เนองจากโรงพยาบาลมเชอโรคเยอะ อาจมการตดเชอได ในคนทไมสวมผาปดปากจมก

จะใหตรวจทหลงเนองจากถอวาไมมความรบผดชอบตอการตงครรภ นอกจากนยงแนะน า

ใหมการใชเจลลางมอในการท าความสะอาดดวย

การแตงกาย

1. แนะน าใหมการแตงกายทสภาพ เลอกเสอผาทหลวมๆ บานๆ เพราะสวมใสไดสะดวกสามารถ

ใชไดจนถงชวงสดทายของตงครรภ ควรสวมรองเทาแตะ เพราะถาเกดการหกลมอาจท าใหเกดการ

คลอดบตรกอนก าหนดได

2. ควรตดเลบใหสน ไมทาสเลบ เนองจากหากมการเสยเลอดขณะคลอด แพทยจะไดสามารถประเมน

ภาวะซดไดถกตอง

3. มการเรยกหญงตงครรภทแตงกายไดเหมาะสมมาแสดงเปนแบบอยาง

8

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

แนะน ากจกรรมโรงเรยนพอแม ใหมาชวงทตงครรภ 7-8 เดอน และควรพาครอบครวเชน พอ แม หรอสาม

มาดวย โดยกจกรรมจะมทกวนพธครงวนเชา มการแนะน าการเลยงลกดวยนมแมอยางนอย 6 เดอน การให

กนนมแมอยางเดยวโดยไมตองปอนน าเพราะการปอนน าจะท าใหลกอม กนนมไดนอย

ประโยชนของนมแมทวามสารอาหารครบถวน ท าใหลกแขงแรง ชวยในการขบขเทาไดด

แนะน าการบบนมแมใสตเยน โดยชวงใกลคลอดจะมการสอนเปนกลมอกครงเรอง

วธการบบน านม การเกบนมทเหมาะสม

มการแนะน าชอสกลแพทยทท าการตรวจรกษา

การคลอด

1. ถาการคลอดทางชองคลอดมปญหาจะตองท าการผาคลอด หากประเมนแลวพบวามปญหารายแรง

กจะมระบบสงตวผปวยไปรกษาตอทโรงพยาบาลมหาราช

2. หากมการเจบครรภฉกเฉน สามารถเลอกคลอดทโรงพยาบาลของรฐทใดกได โดยไมเสยคาใชจาย ไม

จ าเปนวาตองมาคลอดทโรงพยาบาลดานขนทด

3. กรณเจบครรภฉกเฉนแลวไมมรถ ใหโทร1669(ฟร) เพอเรยกรถพยาบาลฉกเฉน ขณะโทรให

บอกคนรบโทรศพทวาทบานอยใกลกบสถานทส าคญอะไร มผใหญบานหรออสม.เปนใคร

จากนนมการเปด DVD “สารคดนมจากเตา” ใหผมารบบรการไดชม ตงแตเวลา 8.40-9.40น.

9

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

สรปผลการศกษา

วเคราะหผลการศกษา

ต าแหนง

หวขอ

ผบรหาร ผใหบรการฝากครรภ หญงวยรนทมาฝากครรภ

ทศนคต เลงเหนปญหาและให

ความส าคญ

เขาใจและเหนใจหญงวยรน

ตงครรภ

เปนการตงครรภทวางแผนและพงประสงค

บดามารดาเขาใจและสนบสนน

นโยบาย มนโยบาย

ครอบคลม

ความร เปนพยาบาลวชาชพ

ผานการอบรมในเรอง

ความรเกยวกบการดแล

หญงตงครรภ

ความรทวไปเกยวกบการตงครรภด

ถกตอง

ยงความเขาใจผดเกยวกบความเสยง

ขาดความรเกยวกบการคมก าเนดและการ

มเพศสมพนธระหวางตงครรภ

การชวยเหลอ

สนบสนน

มความพรอมเรองการให

ค าปรกษา

ไดจากครอบครวและเจาหนาท

การจดการฝาก

ครรภ

ในหญงวยรน

มความเหนเปน 2 ฝาย คอ

ควรแยก และไมควรแยก

ตองการแยกใหมการใหความรเฉพาะ

หญงตงครรภวยรน

การใหบรการ ปญหาเรองก าลงคนและ

สถานท

ภาระงานทหนกมากเกนไป เดนทางสะดวก

ใหบรการดทงดานความรและมนษย

สมพนธ

สถานทคบแคบและบรการลาชา

ความรวมมอ

กบหนวยงาน

อนๆ

รวมมอกบภาคสวนตาง ประสานงานกบหนวยงาน

อนๆ เชน สงคมสงคราะห

มสถานศกษาทเอออ านวย

สวนใหญไมไดประกอบอาชพ รายไดหลก

มาจากบดามารดา และสาม

สวนใหญไมไดเรยนตอ

10

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

SWOT analysis

ประเดน Strength Weakness

บคลากร • เจาหนาทฝากครรภมความร ความสามารถในการดแล

หญงตงครรภ มการเขารบการอบรม

• ผอ.ใหความส าคญกบปญหาการตงครรภในวยรน มการ

แบงสนงบประมาณสนบสนนโครงการอยางเพยงพอ

• มจ านวนนอยเกนไปเมอเทยบกบจ านวนหญงทมาฝาก

ครรภและภาระงานทไดรบมอบหมาย

• จ านวนสตแพทยมนอยเกนไปทจะดแลการตงครรภ

ภาวะเสยงรวมถงการตงครรภในวยรนไดหมด

อปกรณ • อปกรณทใชส าหรบการฝากครรภมพรอมและอยในสภาพ

ทเหมาะสมกบการใชงาน

• สถานทคบแคบ ทนงไมเพยงพอ

นโยบาย • มการฝากครรภทแยกกนระหวางการฝากครรภธรรมดา

และการฝากครรภทมความเสยงสง

• ถาเกนขดความสามารถของพยาบาลวชาชพหรอม

ภาวะแทรกซอนระหวางการตงครรภ สตแพทยจะเปนผดแล

• มโครงการเกยวของกบการปองกนการตงครรภในหญง

วยรนเปนสวนใหญ

• โครงการทเกยวกบการดแลหญงวยรนขณะตงครรภยง

อยในชวงพฒนา

ภาพลกษณ • เปนโรงพยาบาลทมชอเสยงทางดานสตนรเวช มสต

แพทย ไดรบความไววางใจจากคนในชมชน

ภมศาสตร • ประชาชนสามารถเขาถงบรการของโรงพยาบาลได

สะดวก

ระบบการ

ฝากครรภ

• มการฝากครรภทเปนไปตามระบบ นโยบายทก าหนด ม

การประเมนผลเปนระยะ

• การบนทกขอมลยงไมครบถวนสมบรณ เชนไมมการ

บนทกภาวะโลหตจาง การฝากครรภเปนไปอยางลาชา

11

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

ประเดน Opportunity Threat

สถานศกษา • มสถานศกษาทยอมใหหญงวยรนทงขณะและหลง

ตงครรภเขาเรยนหนงสอได

• มระบบการศกษานอกโรงเรยน

• ยงคงมการเชญออกจากโรงเรยนเมอทราบวามการ

ตงครรภ แมวากฏหมายจะหามไมใหไลออกกตาม

ชมชน • ครอบครวสวนใหญใหการชวยเหลอ ดแลและให

ค าแนะน าหญงวยรนขณะและหลงตงครรภ

• ยงมกลมคนทมองวาการตงครรภในหญงวยรนเปน

เรองธรรมดา

• มกลมคนทไมใหการยอมรบหญงวยรนตงครรภ

โดยเฉพาะกลมคนทมการศกษาสง

เครอขาย • มการสนบสนนจากหนวยสงคมสงเคราะหเขามา

ชวยเหลอในกรณทมปญหา

• มเครอขายอาสาสมครในชมชน

• ไดรบงบประมาณสนบสนนทเพยงพอจากสสจ.

12

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

เสนอแนวทางการพฒนาการดแลระหวางตงครรภและหลงคลอด

SWOT matrix

Strength Weakness

Opportunity

รก

• สงเจาหนาทไปใหความรแกครอบครวและอสม.

ในการดแลหญงตงครรภวยรน อยางถกตอง

• ประชาสมพนธใหครอบครวและชมชนเหน

ความส าคญของการมาฝากครรภทนทททราบวา

ตงครรภ

• ใหอสม.ชวยคนหาหญงตงครรภวยรนรายใหม

และแนะน าใหมาฝากครรภ

พฒนา

• จดสรรงบประมาณในการปรบปรงขยายพนท

ใหบรการ

• เรงพฒนาโครงการดแลหญงตงครรภวนรน

• จดใหมการบนทกขอมลอยางเปนระบบและ

ตรวจสอบได

Threat

รบ

• สรางความตระหนกแกบคคลในชมชนใหทราบวา

การตงครรภในวยรนเปนปญหาสขภาพ

• เปลยนทศนะคตของชมชนใหยอมรบหญง

ตงครรภวยรน ไมมองหญงเหลานวาเปนปญหา

ของสงคม

• ใหสถานศกษาเขาใจและเหนใจหญงตงครรภ

วยรน ยอมรบและปฏบตตามนโยบายใหกลบมา

เรยนได

ถอย

13

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

ภาคผนวก แผนภมท 1 โครงสรางของ clinic ฝากครรภ

14

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

แผนภมท 2 กระบวนการท างานของการบรการรบฝากครรภในแตละครงส าหรบหญงวยรนตงครรภ(ANC)

มการใหความรขณะการตงครรภ และ

หลงการตงครรภ อกทงมการเปดสาร

คดเกยวกบนมแม ขณะทรอตรวจ

15

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

แผนภม ท 3 ภาระงานทตองรบผดชอบ

Nurse

Day

I II III IV จ านวนผมารบ

บรการโดยเฉลยตอวน

Mon คลนกหลงหลอค

คลนกนมแม ตรวจหลงคลอดและวางแผนครอบครว

แจงผลธาลสซเมยและใหการดแลลกทมความเสยง

ชวยแพทย ultrasound

60

Tue คลนกฝากครรภความเสยงสง

NST, PV ตรวจครรภ ตรวจครรภ ตรวจครรภ 70

Wed คลนกนรเวช

คลนกวยทอง ซกประวตและ PV ซกประวตและ PV อบรมโรงเรยน

พอแม 40

Thu คลนกฝากครรภความเสยงต า

NST, PV ตรวจครรภ ตรวจครรภ ตรวจครรภ 70

Fri คลนกฝากครรภรายใหม

NST, PV ตรวจครรภ ตรวจครรภ ตรวจครรภ 40-50

Output

1. statistic

2. ขอมลทวไปเกยวกบหญงตงครรภวยรน

3. ความคดเหนของหญงตงครรภวยรน

4. มมมองจากผใหบรการและผบรหาร

16

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

1. statistic

แผนภมท4 อตราการเกดภาวะแทรกซอนทางสตศาสตรแยกตามกลมอาย (ขอมลจากการทบทวนเวช

ระเบยน ตลาคม พ.ศ. 2553 ถง พฤษภาคม พ.ศ.2554)

LBW = Low birth weight

PPH = Post partum hemorrhage

TWG<10 = Total weight gain less than 10 kgs

V/E = vacuum extraction

C/S = Cesarean section

ANC>4 = ANC more than 4 time

17

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

2. ขอมลทวไปเกยวกบหญงตงครรภวยรน

แบบสอบถามหญงวยรนตงครรภทมารบบรการฝากครรภทโรงพยาบาลดานขนทด

จากการใชแบบสอบถามเกบขอมลมผตอบแบบสอบถามทงหมด 28 คน

ขอมลทวไป

18

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

อาย

(ป)

19

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

20

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

ขอมลการตงครรภ

21

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

22

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

23

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

24

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

3.ความคดเหนของหญงตงครรภวยรน

ความพงพอใจของผใชบรการ

25

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

26

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

27

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

4.มมมองจากผใหบรการและผบรหาร

การสมภาษณเชงลก(In-depth Interview) เจาหนาททใหบรการการฝากครรภ

ประเดนการสมภาษณเจาหนาททเกยวของกบระบบบรการแผนกฝากครรภ จ านวน 4 คน

ความมนใจในความรการท างาน :

-มนใจ 2 คน -ไมมนใจ 2 คน ในเรองการฝากครรภ high risk , fetal presentation, iron

supplement

มมมองของผใหบรการเกยวหญงทตงครรภในวยรน : เหนใจ 4 คน

ความพรอมในเรองการจด counseling แกหญงตงครรภ : มความพรอมในระยะตงครรภ 4 คน

การชวยเหลอและประสานงานกบหนวยงานอนหากหญงตงครรภมปญหา

มการประสานงานกบหนวยงานตางๆเชน สงคมสงเคราะห 4 คน

การดแลเรองการเขารบการศกษาตอ โรงเรยนทเปดรบใหศกษาตอ

โรงเรยนมธยมประจ าอ าเภอ ไมมนโยบายใหศกษาตอ 4 คน

วทยาลยเทคนคหลวงพอคณ ยอมใหตงครรภระหวางเรยนได 4 คน

โรงเรยนมธยมหนองกราดวฒนา ยอมใหวยรนทตงครรภกลบไปเรยนได 1 คน

มระบบการศกษานอกโรงเรยนใหแกวยรนทตงครรภ 4 คน

ปญหาและอปสรรคในการพฒนาระบบบรการ

ภาระงานมากเกนไป 4 คน

ผลการสมภาษณผบรหารทเกยวของกบระบบบรการแผนกฝากครรภ 1. หญงตงครรภในวยรนเปนปญหาระดบประเทศทตองรวมมอกนเนองจากพบจ านวนวยรนตงครรภ

ทมปรมาณมากขน โดยเฉพาะในกลมอาย 14,15ป

2. นโยบายในการแกปญหาหญงทตงครรภในวยรน

นโยบายในเรองการแกปญหาหญงทตงครรภในวยรนของโรงพยาบาลดานขนทด

28

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

นโยบายลดจ านวนการตงครรภวยรน โดยมเปาหมายลดอตราการตงครรภวยรนใหเหลอนอยกวา 10%

หรอลดลงรอยละ 2 ตอป

นโยบายการดแลชวยเหลอวยรนทตงครรภ โดยแยกเปน 2 กลมหลก ดงน

o การตงครรภวยรนทตองการ(wanted)

o การตงครรภวยรนทไมตองการ(unwanted)

โครงการอบรมครในโรงเรยนเรองการมเพศสมพนธอยางปลอดภย เพอถายทอดความรใหกบเดก

นกเรยน ซงจะอบรมในเรองวาการมเพศสมพนธในวยเรยนเปนสงทไมควร และเนนวาถาหากหลกเลยง

การมเพศสมพนธไมได จะท าอยางไรไมใหตงครรภ

โครงการตจ าหนายถงยางอนามยแบบหยอดเหรยญ โดยตดตงตจ าหนายทกต าบลเพอเพมการเขาถง

ขณะนมแผนการณทจะเพมปรมาณตใหมากขน

โครงการวจยการใชถงยางอนามยในนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 5 โรงเรยนดานขนทด ซงจะเกบ

ขอมลเกยวกบปรมาณการใชถงยางอนามย เหตผลทใช จะใชถงยางอนามยกบใคร ใชทกครงหรอไม

ส าหรบขอมลทไดจากงานวจยจะน าไปใชเพอพฒนาเรองนตอไป

โครงการท าแทง โดยขณะนก าลงรวมกนก าหนดเกณฑในการท าแทงใหกบผปวย

โครงการการฝากครรภคณภาพในหญงวยรน

โครงการปองกนการตงครรภซ าในหญงวยรน

โครงการเสวนาในหวขอ “การมเพศสมพนธในวยรน” ซงจะจดใหทกภาคสวนทมความเกยวของ

รวมกนเสวนาเพอหาแนวทางการแกปญหา

โครงการจดตงคลนกเปนมตรกบวยรน ซงมปญหาเรองสถานท

ทางโรงพยาบาลมการชวยเหลอ หรอประสานงานกบหนวยงานในกรณทมปญหาเรองอาชพ เงน การ

เลยงดบตรหรอไม อยางไร

3. มการประสานกบภาคสวนตางๆใหเขามาชวยเหลอ แตไมสามารถเขาไปจดการในเรองตางๆไดทก

เรองเนองจากภาระงานของทางโรงพยาบาลมาก การดแลเฉพาะเรองสขภาพกหนกมากแลว

4. มงบประมาณและหนวยงานทสนบสนนจากโรงพยาบาล และสสจ.

29

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

5. ปญหาและอปสรรคในการพฒนาระบบบรการ พบวาทกคนใหความรวมมอด ไมมปญหาเรอง

งบประมาณเนองจากไมไดตองใชเงนอะไรเพมเตมมากนก สวนเรองก าลงคนกมปญหาอยแลวทก

หนวยงาน แตตองมกลยทธในการบรหารจดการ

จากการตดตามหญงวยรนมาฝากครรภจ านวน 3 คน

ในหองตรวจจะมการตรวจครรภและสอบถามอาการของผปวย ดงน

จ านวนลกดนในแตละวน

วดขนาดทอง

คล าทองเพอประเมนทาของเดก

มการสอบถามวาผปวยทราบถงความเสยงจากการตงครรภในวยรนหรอไม ชแจงใหทราบวามความเสยง

จรงบอกใหผปวยจ าไว แตไมไดแจงใหทราบวาความเสยงมอะไรบาง

เรยกผตงครรภทยงไมเคยไดรบการสอนนบลกดน ทอายครรภ 32 สปดาหมาใหความรดงน

1. หลง8 เดอนไปแลวตองมการนบลกดนเปนประจ าและสม าเสมอ

2. ใหเวลามารดาอานวธการนบลกดนในสมดฝากครรภสชมพหลงจากนนมการสอบถามความเขาใจ

3. อธบายวา ควรนบลกดนหลงรบประทานอาหารทกมอ 30 นาท นบนานครงละ 1ชวโมง

รวมเปนการนบวนละสามครง ถามากกวา10ครง แปลวาลกดนด ถาไดนอยกวานใหรบมาโรงพยาบาล

ทนท แตถานบไดนอยกวา 4 ครงตอชวโมงใหนบตอไปอก5ชวโมง

ถายงไมถง10 ครงใหรบไปพบแพทยทนท

4. การนบลกดนมประโยชนเพอใหรวาลกยงมชวตอย จะมาพบแพทยเฉพาะกรณของลกดนนอยลง

มารดาตองคอยหมนสงเกตและนบเปนประจ า เพราะสาเหตทลกดนนอยไมสามารถบอกไดชดเจน

ไมสามารถปองกนได การสงเกตเทานนทจะเปนประโยชน ท าใหมารดาสามารถมาพบแพทยไดทน

5. วธการนบลกดน1ครง คอ มมอเทาศอกมาชนทอง 1ชด นบเปน1ครงตางจากอาการทองแขง ซงจะปน

เปนกอนเดยวทวๆ ภาวะทองปนแขงไมใชลกดน

สรปสญญาณอาการอนตรายทมารดาตองรบมาโรงพยาบาลทนทคอ

1. แพทองมาก 2. ซดลง

3. มปสสาวะแสบขด 4. มไขสง

30

รามาธบด_ดานขนทด_4_2554

5. บวมทวตว ปวดศรษะ ตาพรามว จกแนนลนป ชก 6. ลกดนนอยลง

7. มมกเลอด 8. มน าเดน น าไหลซมออกทางชองคลอด

9. ทองแขงทก10นาท เมออายครรภนอยกวา 37 สปดาห

10. ทองแขงทก10นาท ในทองแรก เมออายครรภนอยกวา 37 สปดาห

ทองแขงทก15นาทในทองหลง เมออายครรภนอยกวา 37 สปดาห

ตารางท 1 ขนตอนการมารบบรการทคลนกฝากครรภโรงพยาบาลดานขนทด

กจกรรม ผรบผดชอบ ระยะเวลาทใชโดยเฉลย

เวลาในแตละขนตอนหญงตงครรภคนท

กจกรรม อนๆ 1 2 3 1. มาถงโรงพยาบาล - - 7.00น. 8.00น. 8.15น. พยาบาลใหความร 8.10-8.40 น.

2. ตอแถวรบบตร ชงน าหนก (เรมแจกบตรนด7.30น.)

เจาหนาท 1 นาท 7.30น. 8.02น. 8.15น.

3. วดความดนโลหต บนทกลงสมดสชมพ(เรมวดความดนโลหต8.00น.)

เจาหนาท 37 นาท 8.23น. 9.00น. 8.16น.

4. รบเวชระเบยนกอนตรวจครรภ เจาหนาท 1ชวโมง 15นาท

9.05น. 10.05น. 10.15น. เปด DVD “สารคดนมจากเตา”

5. เกบปสสาวะสงตรวจ เจาหนาท 18 นาท 9.20น. 10.15น. 10.45น. 6. เขาหองตรวจครรภ พยาบาล 50 นาท 10.00น. 11.20น. 11.30น. 7. ออกจากหองตรวจครรภ พยาบาล 7 นาท 10.05น. 11.25น. 11.40น. 8.ฟงผลตรวจปสสาวะ และกลบบาน เจาหนาท 30 นาท 11.00น. 11.45น. 11.55น.