EXH LITILCITT wLit - FEOats

Salavsay nib. Honevivn Gonzales

Honeylyn A. Gonzales, 25 taong gulang, residente ng Purok 6 LegardaDos, Dinas, Zamboanga del Sur

(Ang Salaysay ni Bb. Honeylyn A. Gonzales ay inilahad kina Atty. HasminahLD. Paudac at Mohamad Rayyan M. Domado sa pamamagitan ng tawag sa telepono.[to ay nangyari noong ika-14 ng Nobyembre 2018 sa loob ng opisina ng Greenpeacesoutheast Asia — Philippines, JGS Building, 30 Scout Tuazon Street, Brey. LagingHanaa, Quezon City.)

Maaart mo ba kaming bigyan ng maikling personal naimpormasyon?Ako si Honeylyn Gonzales, 25 taong gulang at ipinanganak at lumakisa Brgy. Santiago, Iligan City. Ako ay isang ina at kasalukuyang |”year college student na kumukuha ng kursong Bachelor of Science inHaucation sa J.H. Cerilles State College.

Bago kami sinalanta ng bagyong Sendong' noong December 2011 atnaisali sa missing o mga nawawalang tao ang mga magulang ko, angtatay ko ay isang barber at ang nanay ko ay isang housewife. Ako poay pangatio sa limang magkakapatid. Bago pa man nangyari angbagyong Sendong, ako ay pansamanatalang tumigil sa pag-aaral dahilkapos at ako po ay nagtrabaho upang maka-ipon sa susunod na pasukan.Ako ay namasukan bilang sales lady sa isang mall sa Iligan. Kami aynakatira sa isang maliut na barangay ng Iligan; malapit sa smokeymountain at medyo malapit na rin sa ilog.

Gaano kayo kalayo sa tlog?Hindi sobrang lapit, mga five (5)-minute walk po.

Sa tyong pagkakaalala, ano ang una mong karanasan sa matindingbagyo:Ang naalala ko na tumamang malakas na bagyo ay noong 2009, kasikalilibing pa ng lolo ko. Naalala ko na hanggang tuhod tyoneg tubig sabahay namin. /irsi time ko ring makita ang bahay nami na binahaancq loohb. Hirst time na nawalan kami ng tubig. Kaya gumawa sila ngbalon para magkaroon kami ng tubig pang-inom.

Vaaari mo bang ilahad ang mga kaganapan bago sumalanta angpagyone Sendong?December 2011 tyon. Alalang-alala ko na non-stop ang ulan nang alas-siyete ng gabt. Hindi naman ito malakas pero umuulan talaga ng ilangoras, tuluy-tuloy. Kumpleto po kami sa bahay sa mga oras na iyan.

' Internationally known as Tropical Storm Washi

Nagtatawanan at nagbibiruan pa nga kami. Hindi ko aakalaig tyon napala ang huling tawa na maririnig at makikita ko sa bahay namin,

OS: Ano ang nangyari noong mismong humagupit ang bagyongSendong?

AS: Noong alas-diyes ng gabi, nagsimula nang umapaw ang baha sa bahaynamin. Ginising ako ng mga kuya ko para magligpit ng mga gamit.Noong tumataas ang baha, naisipan naming pansamantalang limipat samataas na bahay. Kami munang mga bata ang nailipat ng kuya kokasama ang dalawang minor na kapatid ko. Lahat sila be/ow /0 yearsold sa mga panahong tyon. Dapat kasi batch-by-batch ang paglipatnamin kasi lahat po PWD? at senior ang mga magulang ko. Tangingdalawang kuya ko ang nag-a-assisi tang.

Paglabas namin ng bahay, hanggang paa pa ang tubig. Habangnaglalakad kami, unti-unting umaakyat ang tubig sa tuhod hanggang sadibdib. Ganoon talaga kabilis ang pagbagsak ng tubig-baha.

Bandane 1:00 na ng hating-gabi, nagsimula na ang napakalakas na ulanat mataas na baha. Sobrang malakas na ang agos. Kung i-estimate ko,lagpas 2” floor ng bahay namin. Kinumusta kami ng Kuya ko sakapitbahay naming kung saan kasama rin naming nag-(ransfer doon sabahay. Noong umaakyat na ang baha, hindi ko na maiwasangmangumusta sa kanila. Pinakumusta ko sila sa kapitbahay ko kaso hindisila nagre-reply. Nagtataka ako paano nila naiakyat ang mga magulangko kasi nga lahat po sila may kapansanan. Doon na sila nasama sa baha.

Paano sila nasama sa baha?May nakapagsabi sa amin na naisama sa baha ang bahay namin simulanoong tamaan ito ng malalaking troso galing sa bundok. Siguro tyonang rason na naanod sa tubig ang pamilya ko. Maaari ring tinamaansila mismo ng troso habang naaanod sa tubig.

Noong umaga pagkatapos ng insidenteng iyon, ano ang nangyari saInyo ng mga kapatid mo?Pagkaumaga, naglabasan na kami ng bahay kung saan kami tumuloy ngmega kapatid kong malilit. May mga nadadaanan kaming mga bangkay.Hinanap ko mga magulang ko at mga kuya ko pero hindi ko sila makita-kita. Nagtanong ako sa kakilalang rescuer. Pero, negative ang feedbacknia. Sabi sa amin ng kapitbahay naming na kakalabas ng ospital, styakunumpirma na nasama ang pamilya ko sa pagbagsak ng bahay napinapatungan nila

Nakita mo ba ang mga bangkay ng nawawala mong kapamilya?Wala po. Ny-isa sa katawan nila hindi namin nakita. Kabilang sila samaraming taong nabalitang nawawala o missing.

“ People with disability

LAVTLYVULIT- 2

Bago humagupit ang bagyong Sendong, anong impormasyon, kungmayroon man, ang inyong natanggap?Nabalitaan namin na may paparating na bagyo, pero hindi namannapaintindi sa amin o hindi namin inakala na malakas pala tyon atmakakapinsala. Sanay na kami na kapag may bagyo, ulan lang angepekto nito. Bumaha lang talaga kasi umuulan ng matagal, mula arawhaneegane gabi. Sa pagkakatanda ko tuloy-tuloy ang uian na dala ngsendong. Malakas ang hagupit ng hangin kaya maraming malalakingtorso galing sa bukid ang naanod. Sabi nga nila may pitong buhawidaw ang dala ng Scndong.

Nasabi mong naanod ang bahay niyo na maaaring kasama angiyvong mega magulang at kapatid. Saan kayo tumuloy ng mgakapatid mo sa mga oras na lyon?Sa simbahan po kami nakituloy. Doon na rin kami nag-pasko at nag-pagong taon. Dahil naulila na po kami noon, pagkatapos sa simbahan,palipat-lipat na kami ng bahay.

Una, nakitira kami sa nirentahang bahay ng tito ko. Isinama kami ngmega kapatid kong maliluit. Pagkatapos, nakitira kami ulit sa bahay ngisa pa naming tito. Tapos, doon na po sa /ent City kung tawagin. Pang-apat, nag-rent kami ng isang boarding house. Panglima, nag-rent ulitng bahay sa Amakan. Tapos, doon na po sa isang boarding house ult.Ganoon po ang naging buhay namin. Walang permanenteng tirahan.

Saan kayo nakakuha ng pera para may pang-upa Sa bahay?Nagtatrabaho ako noon sa Jollibee iyon ang pamabayad ko sa upa ngbahay.

Noong mga panahon na tyon, mga labing-walong taong gulang kapa lang, sino ang sumuporta at gumagabay sayo at mga kapatidmong menor de edad?[yong isang kapatid ng papa ko paminsan-minsan binibigyan niya kam1ng pera. Pero kami lang talagang tatlo ang palaging magkasama saisang bahay.

Paano ang pagkain at mga pangangailangan ninyo?Noong sa Tent City pa kami, tyong mga donasyong bigas at pagkain opera ang ginagamit namin sa pang araw-araw na pagkain. At noongnakapagtrabaho na ako, ang suweldo ko ang ginamit ko pambili ngpagkain namin at kung hindi po kasya ay uutang ako.

May mga tulong ba kayong natanggap?May mea relief goods na natatanggap noong nasa 7ent City kam. Maynatanggap din kaming donasyon na PhP 50,000.00 galing sa kompanyana pinagtatrabahuan ng kuya ko. Sinasabi nilang i-deposit ko sa bangkopero hindi ko ginawa kasi ginastos na lang namin sa pang-araw-arawna pangangatilan gan namin. Binili ko ne mga damit ng mga kapatid koat pinalaro ko roon sa pinaglalaruan ng mga bata sa mail. Csusto ko

kasing mapasaya talaga sila at hindi nila maramdaman ang hirap ngbuhay namin.

: Bakit pala kayo umalis sa Tent City at minabuting umupa Sa isangboarding house?Hindi panatag loob ko sa Tent City. Pakiramdam ko hindi kami safe namagkakapatid doon. Madilim ang lugar papunta roon. Medyo napo-phobia pa ako na baka kung magkabagyo ulit, mababaha na namankami.

Ano ang mga personal na epekto sa iyo ng tyong karanasan Sabagyong Sendong?Napakahirap at napakasakit ang naranasan naming magkakapatid kas!bata pa kami noon. Bigla kaming naulila at nawalan pa ngnakakatandang mga kapatid na dapat gumabay sa amin. Naging biglaanang pangayayari sa buhay namin. Naging bigiaan ang maturity ngbuhay ko kasi ginagampanan ko ang tatlong ro/es o responsibilidad parasa mga kapatid ko. Sa murang edad, ako ang naging nanay, tatay, at atesf kanila. Hindi ko inaakalane magiging provider ako sa kanila. Hindina natuloy yung inaasam ko noon na mag-iipon lang para may pang‘uition sa susunod na taon. Imbes na pag-aaral ang inaatupag ko,napilitan ako lalong kumayod para mabuhay kaming magkakapatid.Namasukan ako sa Jollibee sa Gaisano. Ang suweldo ko ay ginamit kopambili ng school supplies at baon ng mga kapatid ko. Wala namangtuition fee kasi sa public school ko sila enrol pero ang mabigat ayiyong pang-araw araw na tustusin.

Hindi mo na rin ba naituloy ay tyong pag-aaral?Negayon lang po, pagkatapos ng halos pitong (7) taon. Ngayong taonlang ako naka-enrol dito sa Zamboanga del Sur.

Ano naman naging epekto ng pangyayaring ito sa ltyong mganakababatang kapatid’?Bukod sa trauma, psychological po ang una kong napansin. Nakita koiyong ingegit o jealousy po sa kanila. Nararamdaman ko minsan angpagkainggit nila sa mga kaklase nila kasi may mga magulang sila.Kapag may meeting, walang mga maguiang na uma-attend para sakanila kaya ako na lang. Pero, masaya rin ako minsan kasi kapagMothers’ Day ay nakakatanggap ako ng pasasalamat sa mga kapatid ko.

Bukod dito, ano pa ang naging epekto sa iyo at sa lyong mgakapatiad?May takot na kami lalong-lalo na kapag malakas ang ulan kasi 1yongnasa isip namin ay baka babaha ulit. At saka tyong palipat-lipat kamine tirahan walang permanenteng tirahan, napakahirap.

Kumusta ang buhay ninyong magkakapatid ngayon pagkalipas ngpitong (7) taon?Hindi ko masasabing maginhawa na ang buhay namin. Hlanggangngayon hindi namin makalimutan ang mga pinagdaanan namin. Hindiko masyadong maibigay ang mga pangangailangan ng mga kapatid kokasi may mga bayaran sa eskwelahan na minsan hindi ko nababayaran.

Masasabi mo bang naka-fully recover na kayo?Hindi ko masasabing ful/y-recovered na kami kasi kapag piag-uusapanang mea pangyayari, nalulungkot at umitryak pa rin kami. Kahit pitong(7) taon ang nakalilipas, hindi namin magawang makalimutan angaming napagdaanan. Kapag may malakas na ulan ay may takot pa rinKamit.

Handa ka bang panumpaan ang Salaysay mong ito kungkinakailangan?Opo.