1437

تەۋھىد كىتابى < uyghur - ئۇيغۇرچە -األويغورية >

نپەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى پەۋزان ئەلپەۋزا

ز

نىزامىددىن مۇھەممەد يۇسۇپ & تەرجىمە قىلغۇچى: ىتەمكىن

ىنىزامىددىن تەمكىن تەكشۈرۈپ بېكىتكۈچى:

تەۋھىد كىتابى1

كتاب اتلوحيد

الفوزان فضيلة الشيخ صالح بن فوزان

حممد يوسف& نظام ادلين تمكيينترمجة:

نظام ادلين تمكيين مراجعة:

تەۋھىد كىتابى2

بسم اهلل الرحمن الرحيم

كېرىش سۆز

بولغيان ئيال ھ تائاا يا رەببيى بارلىق گۈزەل مەدھىيىىلەر ئالەملەرنىي

گە، ئۇنىيي پەيغەمبىرىمىييز مييۇھەممەد ئەلەيھىمميياام راسييتلى .خاسييتۇر

ئييال ھ تائاانىيي رەھييمە ە كىراملىرىغيياسيياھابۋە بىئيياتلىر تاۋا-ئييائىلە

سااملىر بولمۇن.

ئييۆز ئىاليياە، مەزمييۇنى كە ۋە نىيي ھەققىييدە يېزىلغييان بييۇ كىتاب تەۋھىييد

كيۆپلىگەن ئىمي ە بۈيۈكلىرىنىي ، بەردىي،، ئەھمىيىە ىغائىبارىلىر ئوڭاي بولۇش

ىئىبنييقەيييىى، ۋە مييۇھەممەد ىئىبنيي، تەيمىييىە ىئىبنييئىميي ە خۇسۇسييەن شييەياۇل

ئەسيييەرلىرىدىن پايدى نيييدى،. قىممەتلىيييك قاتيييارلىق ئۆلىماارنىييي ئابيييدەلھەھھا

ۋۋىلييى ۋە ەگىنىش بييارچە ئىلىملەرنىيي ئۈشۈبھىمييىزكى، ئىميي ە ئەقىييدىلىرىنى ئيي

دەرگاھىدا ئەمەللەرنى مەقبيۇل نى ئال ھمۇسۇلمانلىلىقنى ئاساسىدەر. چۈنكى

گىنىش، ۈيييدىلىق بولۇشيييى ئۈچيييۈن بييۇ ئىلىمنيييى ئييي ۋە ئييۆز ئىگىميييىگە پا

شيۇنداق بېرىشينى تەقەززا قىلىيدە. گىتىش ۋە ئەمەل قىلىشقا ئەھمىىە ۈئ

بىييز ھييازىر دىنمييىزلىق، خۇراپيياتلىلىق ۋە ماتېرىىييالىزملىلىق ئېقىملىيير دەۋر

سيييۈرتۋاتقان بىييير ئەسيييىردە ياشييياۋاتىمىز. بيييۇ ئېقىم رنىييي ھەممىميييى ناھيييايىتى

ۋە قىم ردەر. كۈنىمىزدىكى مۇسۇلمان قېرىنداشلىرىمىز پەقە قۇرئانخەتەرلىك ئې

گىنىش بىلەني ييۇقىرىقى ۈھەدىميلەرنى ئاسياق قىلغيان تيو را ئەقىيدىنى ئي سەھىھ

لىرىنى ئىم ھ ېتىقادئۆزلىرىنى ئ ، شۇنداق خەتەرلىك ئېقىم ر ا تاقابى تۇراايدە

ئەقىييدىنى تييو را يوسييۇندا ميي مى ئىقى ايييدە. مانييا بييۇ ئىميي ە ئەۋادلىرىنىيي

گىنىييي يېتىشىشييى ئۈچييۈن زمر ئەھمىييىە بېرىشييكە تييۈرتكە بولغييان سييەۋەبنى ۈئ

ئۆزىدەر.

سييەللەل ھۇ ئەلەيھيييى ۋەسييەللەمگە، ئۇنىييي ئيييائىلە پەيغەمبىرىمىييز ميييۇھەممەد

تاۋابىئاتلىر ۋە ساھابىلىرىغا ئال ھنى رەھمە سااملىر بولمۇن.

تەۋھىد كىتابى3

ئەلفەۋزان فەۋزان ىسالىھ ئىبن

تەۋھىد كىتابى4

مۇندەرىجە

ئىنمانىىە ھاياتىدىكى : بىرىنچى باب 4....... ........................ئاز ۇنلۇق.....

ئېنىقلىمىمى ۋە ئۇنى تۈر نى شېرىك .................................................8

............................. رلىر ..........................................ۈت شېرىكنى 12

ۋە ئۇنى تۈرلىر ................................................................. كۇفر ۋە ئۇنى تۈرلىر نىفاق 16

.................................................................21 تۈرلىر نىفاقنى

..........................................................................22 مۇرتەدلىك .............................................. ، زاالە ، پىمق، جاھىلىىە

26 27....پىمىق ..................................................................................

29.......................................................................(.ئاز ۇنلۇقزاالە )تۈرلىر نى ۋە ئۇ مۇرتەدلىك

.............................................................03 -سۆز يەتكۈزىدىغانزىت ۋە ئۇنىڭغا نۇقمان تەۋھىدكە :ئىككىنچى باب 00.............................................................................ھەرىكەتلەر....

سېىھىرگەرلىك، جىنكەشلىك، پاللىلىق تو رىمىدا ...................................06

ھەققىدە رەمبال ۋە پاللىلىق 07ئېنىقلىما..................................................

تەۋھىد كىتابى5

چىراغ -قىلىش، نەزىر قۇربانلىقئاتاپ قەبرىلەرگەماشايىا ر ا ۋە -مازار ئۆتكۈزتشنى 09...................................................................................ھاراملىقى

ئۇلۇ شنى ھەيكەللەرنى تىكلەش ۋە ئۇارنى 42...............................ھۆكمىمەساىرە قىلىش ۋە شەرئى چەكلىمىلەرنى مەنمىتمەسلىكنى دىننىتو رىمىدا ھۆكمى

..................................................................................44 شەرىئىتى بىلەن ھۆكۈە قىلماسلىق ئال ھنى 49.............................تو رىمىدا

قىلمىغۇچىنى شەرىئە بىلەن ھۆكۈە 40.........................................ھۆكمى

ھاراە مەسىلىلىرىنى بەلگىلەش سااھىىىتىنى دەۋا قىلىش -ھاال 46.......تو رىمىدا

مەنمۇپ تەرەپدارلىرىغا جاھىلىىە ۋە گۇرەھ ر ائىم مغا قارشى تو رىمىدا ھۆكمى بولۇشنى

..................................................................................63 خاتالىقى ئۇنى ۋە پەلمەپىمىھاياتلىق نەزەرىىىمىنى ماتېرىىالىزە..............66

ئېمىش تۇمارۋە سېلىشدەە 71......................................تو رىمىدا

ياردەە سوراش ۋە بىلەن قەسەە قىلىش، مەخلۇقتىن ئال ھنى ەير قىلىشنى ۋاسىتە ئال ھقا 74.................................................................ھۆكمى

تەۋھىد كىتابى6

مەدە ۋە ياردەە سوراشنى مەخلۇقتىن

82.......................................ھۆكمى

تەۋھىد كىتابى7

قىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ۋە ئۇنى ساھابىلىر ھەق ئۈچىنچى باب:ئېتىقاد قىلىش زۆرتر بولغان

84...........................................................مەسىلىلەرمۇھەممەد ئەلەيھىمماامغا ئىتائە قىلىش ۋە ئۇنى يولىغا

ۋاجىپلىقى ئەگىشىشنى 91......................................................................تو رىمىدا

كىىزۆرترل ئېىتىشنى مۇھەممەد ئەلەيھىمماامغا دەرە 94..............تو رىمىداۋە ئۇارنى پەزىلىتى تاۋابىئاتلىرىنى -ئائىلەئەلەيھىممااە پەيغەمبەر تو رىمىدا مەرتىھىلىر

..................................................................................96 ۋە ئۇار ھەققىدە قانداق ئېتىقاد قىلىش پەزىلىتى ساھابىىلەرنى كېرەكلىكى...................................................................................تو رىمىدا

99 يۈز بەرگەن ئوتتۇرىمىدا ساھابىلەر مەزھبىنى ۋەلجەمائە سۈننەئەھلى دىكى ھەققى رەش رۇئپىتنە ۋە 132.......................................................قاراشلىر مەنئى سۆكۈشنى بۈيۈكلىرىنىۋە ئىم ە رساھابى

138.....................قىلىنىشى

:تۆتىنچى باب 112.............................................................بىدئەتلەر

ۋە ئۇنى سەۋەبى بولۇشى پەيدا بىدئەتلەرنى مىدا مۇسۇلمان ر ئارى 117 تو رىمىدا

تەۋھىد كىتابى8

بىدئەتلىلەرگە تۇتقان پوزىتمىىەسى ۋە ئەھلى ئۈممىتىنى ئىم ە نى بىدئەتلەرنى رە قىلىشتىكى ىتىمائاسۈننە ج

120..............................پىرىنمىپىدىكى بىدئەتلەردىن بەز زامانىمىز 124.........................................مىمال ر

قىلىش مۇئامىلەبىدئەتلىگە قانداق 103.........................................كېرەك؟

بىرىنچى باب

ئىنسانىيەت ھاياتىدىكى ئازغۇنلۇق

ھەققىدە تارىاى بايان( ۋە نىفاق، شېرىك )كۇفر

ئۆزىگى ئىبادە قىلمۇن ئۈچۈن ياراتتى يالغۇزئىنمان رنى ئال ھ تائاا

ئاتا قىلد . ئال ھ رىزىق رنىۋە بۇ جەرياندا ئۇار ئېھتىىاجلىق بولىدىغان

نس إل لعبدون ﴿تائاا مۇنداق دەيدە: ن وال ن .وما خلقت ال ريد منهم مما أ

ن يطعمون ريد أ

زق وما أ جىن رنى، ئىنمان رنى پەقە »ەرجىمىمى: ت ﴾ر

ماڭا ئىبادە قىلىش ئۈچۈن ياراتتى،. ئۇاردىن مەن رىزىق تىلىمەيمەن ۋە – 47-46 زارىىا ]سۈرە « تىلىمەيمەن. ئۇزەق ندەرەشىنىئۇارنى مېنى

ئايەتلەر[.ئىنمان تەبىئىتى ئۆز ھالىغا قويۇپ بېرىلىدىغان بولما، ئۇ ھامان بار ۋە بىر ئىكەنلىكىنى ئېتىراپ قىلىدىغان ۋە ئۇنىڭغى ھنى ئال

تەۋھىد كىتابى9

. ئېرىشىدەئىبادە قىلىشنى ئۆزلىر ئۈچۈن بۇرچ دەپ تونۇيدىغان ئاڭغا ئازدەر ۇچ تۈرلۈك ھەرئىنمان ۋە جىن ردىن بولغان شەيتان ر ئۆزلىرىنى

. ئازدەرىدەۋاسىتىلىر بىلەن ئىنماننى ئەسلى پاك تەبىئىتىدىن تونۇش ئېڭى ئىنماننى ئەسلى تەبىئىتىدە ئال ھنى، ھەقىقەتكىىمى شۇن

بىلەن شېرىك ئىنمان كۇفر مەۋجۇد بولغان بىر خىملە بولۇپ، تەبىئىتىگە سىرتتىن كىرگەن بىر ئاپەتتۇر. ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق

فطر الناق علىھا فأق، مجھك للدين حنىفا فطرة اللە الت﴿دەيدە:

دىنىغا ئەگەشكىنكى، ئال ھنى »تەرجىمىمى: ﴾لا تبدي لالق اللەياراتقىنىدا ئال ھنى ئىنمان رنى شۇ دىن بىلەن ياراتتى، ئال ھ

ي ئايە [.03]سۈرە رەە « ئۆزگىرىش بولمايدە.پەرزەنت ئىم ە ھەرقانداق»پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

ئانىمى يەھۇدى ياكى -فىترىتىدە دەنىا ا كېلىدە، ئۇنى ئاتا «خرىمتىئان ياكى مەجۇسى )ئاتەشپەرەق( قىلىي تەربىىىلەيدە.

ۋە مۇسلى، رىھايىتى[. بۇخارى ]ئادەە ئەلەيھىمماامنى زامانىدىن بېر پۈتۈن ئىنمان رنى دىنى

ە ئېتىقاد قىلىش دىنى( ئىد . ئال ھ بىرلىكىگ ئال ھنى ئىم ە )يەنى

ه انلبيني ﴿تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە: ة واحدة فبعث اللـ مكن انلاس أ

ين ئىنمان ر ئەزەلدىن ھەق دىندىكى بىر ئۈممە »تەرجىمىمى: ﴾مبشئېىتماي( ئىد ، )كېىىن ئۇارنى بەزىمى ئىمان ئېىتىي، بەزىمى ئىمان

خۇشاەۋەر)مۆمىنلەرگە جەننە بىلەن( ئال ھئىاتى پ قىلىشتى، ( ئاگاھ ندەر ۇچى پەيغەمبەرلەرنى دمزاختىنبەرگۈچى، )كاپىرارنى

ئايەتنى بىرقىممى[. -210 بەقەرە]سۈرە « ئەۋەتتى. نۇھۋە شېرىك ئە ئەۋۋەل كۇفر تو را ئەقىدىدىن بۇرەلۇش،

ئەلەيھىممااە نۇھئوتتۇرىغا چىققان. قەۋمىدە ئەلەيھىمماامنىتەرىپىدىن ئەۋەتىلگەن بىرىنلى پەيغەمبەر ئال ھ ئىنمانىىە تارىاىدا

تەۋھىد كىتابى10

وحينا إل ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: .ھېمابلىنىدەوحينا إلك كما أ

إنا أ

ۋە نۇھقاى پەيغەمبەر! بىز ئ»تەرجىمىمى: ﴾نوح وانلبيني من بعده قىلغاندەك، ھەقىقەتەن ساڭا ۋەھىئۇنىڭدىن كېىىنكى پەيغەمبەرلەرگە

ي ئايە [. 160]سۈرە نىما « قىلدەق. ۋەھىھەزرىتى ئادەمنى «مۇنداق دەيدە: ئەنھۇ رەزىىەل ھۇئابباق ئىبنى

. ئەلەيھىمماامنى زامانىمىغىلە ئون ئەسىر ئۆتكەن نۇھزامانىدىن بۈيۈك ئىم ھاتلى « ئۇارنى ھەممىمى ئىم ە )يەنى ھەق( دىندا ئىد .

ئابباق رەزىىەل ھۇ ئەنھۇنى بۇ سۆزىنى ئىبنى قەيىى، ئىبنىئالى، مۇنۇ سۆز بۇ ھەقىقەتنى ئال ھنى شۈبھىمىز تو را دەپ تەستىقلىغان.

ة وا﴿ تېاىمۇ ئىمپات يدە: م ﴾حدة فاختلفواوما كن انلاس إل أ

ئىنمان ر ئەسلىدە بىر دىن )يەنى ئىم ە دىنى( دا ئىد . »تەرجىمىمى: قىلىشتى )يەنى دىن ر كۆپەيد ، كىشىلەر بۇت ر ا ئىاتى پكېىىن ئۇار ي ئايە [. 19سۈرىمى يۇنۇق]سۈرە .« چوقۇنۇشتى(

، اقلىشىشئۇزيەنى ئىنمان ر ئۆزلىرىنى ئەسلىدىكى ھەق دىنىدىن ھەتتا ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرتش نەتىجىمىدە ھەرخى باتى دىن ر ا بۆلۈنۈپ،

ئۇارنى ئەسلىدىكى ھەق دىنىغا ئال ھبۇت ر ا چوقۇنغانلىقى سەۋەبتىن كېىىن شۇنىڭدىنقايتۇرەش ئۈچۈن پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتكەن. ئەرەبلەرمۇ

امنى دىنىدا كەلگۈچىلىك ئىبراھى، ئەلەيھىمما لەھىە ئىبنىئەمر بۇتپەرەسلىك دىنىنى ئەرە يېرى، ئارىلىدا، لەھىىە ئىبنىئىد . ئەمر زېمىنىدا كە تارقىتىش ئارقىلىق ئىبراھى، ھىجازخۇسۇسەن

ئەلەيھىمماامنى ھەق دىنىنى ئۆزگەرتكەن ۋە تەدرىجى ھالدا پۈتۈن ئەرە قەبىلىلىرىنى ھەق دىندىن چىقار ان. ھەتتا مۇھەممەد

زېمىندا بۇددا دىنى دەۋر مۇقەددەق بۇقەدەر ئەۋەتىلگەنگەھىممااە ئەلەيسۈرەتتى. مۇھەممەد ئەلەيھىممااە پەيغەمبەر بولۇپ كەلگەندىن كېىىن،

ئىبراھى، ئەلەيھىمماامنى دىنى بولغان —ئەرەبلەرنى ھەق دىنغا

تەۋھىد كىتابى11

دىنىنى ئەسلىگە كەلتۈرتش يولىدا ئال ھنى ئىم ە دىنىغا چاقىرد . ئۈ بارلىقىنى ئاتىد . نەتىجىدە، ھەق دىن ئەسلىگە كەلتۈرتلد . بۇت ر

بېر شۇندىنھەق دىنى تاكامۇل شتى. ئال ھنى چېقىي تاش ند . ئىم ە مىللىتى مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى ئۆزلىرىگە ئۈلگە قىلىي، ئۇ كۆرسەتكەن تو را يول ئارقىلىق ئالتۇن دەۋىرگە ئاي ند . ئىم ە دىنى

ھەرقايمى جايلىرىغا بېرىي دەنىانى ئەرە يېرى، ئارىلىدىن ھالقىي يەتتى. ئەپمۇسكى، كېىىنكى ئەسىرلەردە مۇسۇلمان ر ئارىمىدا باش

قوبۇل قىلىش ئېقىمى، خۇراپاتلىرىنىكۆتۈرگەن جاھالە ، باشقا دىن رنى ماشايىا ر ا -ئاز ۇن يولباشلى ر ا ئەگىشىي ئەۋلىىا ۋە مازار

ئوخشاش شېرىك ۋە خۇراپات رنى سەۋەبى بىلەن كۆپلىگەن نۇش ر اچوقۇ يىراقلىشىيرمھى ۋە ئۇنى تەقەززاسىدىن تەۋھىدمۇسۇلمان ر ھەقىقى

-چىراغ ۋە دەئالىرىنى مەزكۇر مازار -، نەزىرقۇربانلىققالد . ئۇار ياردەە سورايدىغان -ماشايىا ر ا ئاتاپ قىلىدىغان، ئۇاردىن مەدە

خى بۇ گۇمانلىرىدااالەتنى ئۆزلىر ئۈچۈن دىن قىلىھالد . ئۇار ئۆز زئۈچۈن ئال ھئىشلىرىنى ئەۋلىىاار ا چوقۇنغانلىق ئەمەق، بەلكى ئۇارنى

، ئۇار بۇ قىلمىش ۋە ھالبۇكىۋاسىتە قىلغانلىق دەپ ئاتىھالغان. ھەرىكە ۋە -ئېتىقادارنى ئىلگىرىكى مۇشرىك رنى ئىش

رىدىن ئىكەنلىكىنى ئۇنۇتقان ئىد . ئال ھ تائاا مۇشرىك رنى سۆزلىرى

﴿ سۆزلىرىنى بايان قىلىي مۇنداق دەيدە: بونا إل الل ما نعبدهم إل لقرپەقە ئۇارنى بىزنى چوقۇنۇشىمىزبىزنى ئۇار ا »تەرجىمىمى: ﴾زلف

ئايە [. -0 زتمەرسۈرە ] «يېقىن شتۇرەشى ئۈچۈندەر. ئال ھقاىڭغا ئوخشايدىغان ئاز ۇنلۇق ر ا دەچار بۇن تارىاتىن بۇيانئىنمانىىە

-پەرۋەردىگارلىقتا يەككە ئال ھنى ، ئۇارنى كۆپلىر ، بولمىمۇبولغان بىلمەي -يېگانە ئىكەنلىكىگە ئىشىنىدە. پەقە ئىبادەتلەردە بىلىي

وما ﴿ئېىتقاندەك: تائاا ئال ھد . خۇدقويىدەئۇنىڭغا شېرىك كەلتۈرتپ

تەۋھىد كىتابى12

كون إل وهم مش كثهم باللئۇارنى كۆپلىر »تەرجىمىمى: ﴾يؤمن أ، ياراتقۇچى ئال ھنىشېرىك كەلتۈرتپ تۇرەپ ئىشىنىدە )يەنى ئال ھقا

«رىزىق بەرگۈچى دەپ ئىقرار قىلىش بىلەن بىللە، بۇت ر ىمۇ چوقۇنىدە(. . ئايە [ -136 يۇسۇف]سۈرە دەھرىىلەرگە ۋە بارلىقىغا ئىنكار قىلىدىغان پىرئەۋن ئال ھنى

)كوممۇنىمت ر ا( ئوخشاش ر ئاز سانلىق ردەر. بۇارنى رەبنى ئىنكار باشقا نەرسە ئەمەق. ئەمما ئۇار ھاكاۋەرلۇقىدىنقىلىشلىر ئۆزلىرىنى

ئىكەنلىكىگە ئىقرار قىلىشتىن باش بار ئال ھنى دەنىاسىدائېلكى

وجحدوا بها واستيقنتها ﴿ . ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە:تارتالمايدەنفسهم ظلما وعلوا

ئۇار ئۇ ئايەتلەرنى ئىلىدە ئېتىراپ »تەرجىمىمى: ﴾أ

ىن قىلد ، لېكىن ئۇار ئۇنى زەلۇە ۋە تەكەببۇرلۇق قىلىش يۈزىمىد ئايە [.-14نەملە ]سۈرە .« ئىنكار قىلد

، ھەر قانيداق ياراتقۇچىميى بىير مەخلۇقنىي ئۇارنى ئەقىللىر ھەرقانيداق

ئىييينلىكە ئىنتىزاملىيييق ھەە ۋەجۇتقيييا چىقار ۇچىميييى،مەۋجۇدلۇقنىييي بىييير

ئورەن شييتۇرەلغان كائىناتنىيي چوقييۇە بىيير يوچۇقمييىز بىييلەن پۇختييا پىيي ن

ئەلييييھەتتە ھييييې. قىلىييييدە. ھەقىقەتييييكە ئىنكييييار ياراتقۇچىمييييى بييييارلىقىنى

كىمكيى بيۇ ھەقىقەتيكە ئىنكيار قىلىيدىكەن، قىلغۇچى ر ھەر زاماندا مەۋجۇدتۇر.

ھەقنييى ئييۇ كىشييى ئەقلىنييى يوقاتقييان ييياكى تەكەببييۇرلىقى ئەقلىنييى توسييۇپ

تييۈردىكى بييۇ .ئىنكييار قىلىشييىغا ئىلىييي بار انييدىن باشييقا نەرسييە ئەمەسييتۇر

.ئۆزگەرتەلمەيدەھېلقاچان ھەقىقەتنى لىر ئىنكار كىشىلەرنى

تەۋھىد كىتابى13

تەۋھىد كىتابى14

تۈرىئۇنىڭ ۋە ئېنىقلىمىسى نىڭشېرىك شېرىك تو رىمىدا ئېنىقلىما: -رەبۇنىىىە ۋە ئۇلۇھىىىەتتىكى يەككە ئال ھنى شېرىك: بىراۋنى

يېگانىلىقىغا باشقا نەرسىنى شېرىك قىلىي ئېتىقاد قىلىش دېمەكتۇر. يېقىن شتۇرىدىغان ئال ھقابۇت رنى بىزنى ئەرەبلەر ئىلگىر ئىم مدىن

تولۇق مەنىدىكى چوقۇنۇشىئى ھلىرىمىز دەپ ئېتىقاد قىلىشى ۋە ئۇار ا شېرىكتۇر. ئەمما كېىىنكى ئەسىرلەردە، مۇسۇلمان ر ئارىمىدا كە

ئورتاق شقانتارقالغان شېرىك ئەمەللەر كۆپىنلە، ئىبادە مەسىلىلىرىدە ماشايىا رنى -ياردەە سوراشتا ئەۋلىىا ۋە مازار -مەدە ال ھتىنئبولۇپ،

ئۇنىڭغا ۋاسىتە قىلىش، قۇربانلىق، قورقۇش ۋە ئۈمىدلىنىش، ياخشى ئال ھنى ەيرىگەچىراغ ۋە باشقا دىنى ئەمەللەرنى -كۆرتش، نەزىر

ئىبادەتلەرنى يوققا -قىلىش قاتارلىق ردىىندەر. شېرىك ئەمەل گۇناھ ردىننەزىرىدە ئە كەچۈرتلمەق ئېغىر ئال ھنى ، چىقىرىدىغان

سانىلىدىغان بولۇپ، ئۇنى بايانى تۆۋەندىكىدىن ئىبارەتتۇر:مەخلۇقنى شېرىك بولما: ئال ھنى ئى ھلىق خۇسۇسىىەتلىرىدە-1

بىراۋنى ئال ھقا. چۈنكى ئوخشىتىشتۇر( ئال ھقايەنى بەندىنى ) خالىققا ئال ھ، ھالبۇكى. بولىدەئوخشاتقان ئال ھقاىشى ئۇنى شېرىك قىلغان كئوخشىمايدە. ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق مەخلۇقاتقاھېلقانداق بىر

ء ﴿دەيدە: ئوخشاش ئال ھقاھېچ شەيئى »تەرجىمىمى: ﴾ليس كمثله ش ي ئايە [.11 شۇرا]سۈرە «ئەمەستۇر.

چو زەلۇمدەر. زەلۇە دېگەن سۆز، بىر ئال ھقا شېرىك كەلتۈرتش ئە نەرسىنى ئۆز ئورنىغا قويۇلمىغانلىقىنى ئىپادىلەيدە. كىمكى ئال ھنى ەيرىگە ئىبادە قىلىدىكەن، ئىبادەتنى ئۆز ئورنىغا قىلمىغان ۋە ئۇ قىلمىشى ئارقىلىق ئۆز نەپمىگە ئېغىر زەلۇە قىلغان بولىدە. ئال ھ تائاا

تەۋھىد كىتابى15

ك لظلم عظيم إن ﴿مۇنداق دەيدە: شېرىك »تەرجىمىمى: ﴾الش ئايە [.-10]سۈرە لوقمان « كەلتۈرتش ھەقىقەتەن زمر گۇناھتۇر.

شېرىك كەلتۈرگەن كىشىنى گۇناھىنى تاكى ئۇ ئۆزىگە ئال ھ-2 تائاا ئال ھقىلمىغۇچە كەچۈرمەيدە. بۇ ھەقتە تەۋبەكىشى شېرىكتىن

﴿ مۇنداق دېگەن: لك لمن شاء إن الل فر ما ون ك به وي ن شفر أ ﴾ ل ي

ھەقىقەتەن ئۆزىگە شېرىك كەلتۈرتش ئال ھ» تەرجىمىمى:گۇناھىنى مە پىرە قىلمايدە، خالىغان ئادەمنى ئۇنىڭدىن باشقا

ي ئايە [. 48]سۈرە نىما «گۇناھىنى مە پىرە قىلىدە.قىلىي تەۋبە گۇناھىغاشېرىك كەلتۈرگەن كىشىنى ) ھقائال -0

مۇشرىكلىق، شۇنداق ئۇ كىرەلمەيدىغانلىقىجەننەتكە پاك نمىغىلە(بولىدىغانلىقى تو رىمىدا ئال ھ تائاا ئەھلىدىن دمزاخ ئۆلمەھالىتىدە

اللە علىە إنە من يشرك باللە فقد حرە ﴿ :خەۋەر بېرىي مۇنداق دەيدەكىمكى ئال ھقا شېرىك »تەرجىمىمى: ﴾الجنة ممأماه النار

كەلتۈرىدىكەن )يەنى ئال ھتىن ەيرىىگە ئى ھ دەپ ئېتىقاد قىلىدىكەن(، ئال ھ ئۇنىڭغا جەننەتنى ھاراە قىلىدە، ئۇنى جايى

ي ئايە [.72 مائىدە]سۈرە .« دمزاخ بولىدەياخشى بارلىق شېرىك كەلتۈرتش ساھىبىنى ئال ھقا-4

ولو ﴿ مۇنداق دېگەن: بۇ ھەقتەتائاا ئال ھ بىكار قىلىھىتىدە. ئەمەللىرىنىكوا لبط عنهم ما كنوا يعملون ش

ئەگەر ئۇار شېرىك »تەرجىمىمى: ﴾أ

بىكار بولۇپ ئىد ، ئۇارنى قىلغان ياخشى ئەمەللىر ، ئەلھەتتە كەلتۈرسە ي ئايە [. 88]سۈرە ئەنئاە .« كېتەتتى

ين من قبلك لئ ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: وح إلك وإل الولقد أ

ين﴾ كت لحبطن عملك وتلكونن من الاس شساڭا ۋە »تەرجىمىمى: أ

مبەرلەرگە: ئەگەر سەن ئال ھقا شېرىك سەندىن ئىلگىرىكى پەيغە

تەۋھىد كىتابى16

كەلتۈرسە ، سېنى ئەمەلى ئەلھەتتە بىكار بولۇپ كېتىدە، سەن ئەلھەتتە زىىان تارتقۇچى ردىن بولۇپ قالىمەن دەپ ۋەھىى

ئايە [.-64]سۈرە زەمەر « قىلىند .مۇنداق بۇ ھەقتە ئال ھمۇشرىكنى قېنى ھەە مېلى ھاالدەر. -4

وهم واقعدوا فا﴿ دېگەن: كني حيث وجدتموهم وخذوهم واحص قتلوا المشمۇشرىك رنى قەيەردە ئۇچراتماڭ ر، شۇ » تەرجىمىمى: ﴾لهم ك مرصد

يەردە ئۆلتۈرتڭ ر، ئەسىرگە ئېلىڭ ر، قورشاڭ ر، ئۇارنى ئايە [.-4ۈرە تەۋبە ]س« ئۆتىدىغان يوللىرىنى كۆزىتىي تۇرەڭ ر.

مەن كىشلەر بىلەن » پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە: تاكى ئۇار بىر ئال ھتىن باشقا ھېچ ئى ھ يوق دەپ شەھادە

ئىمان ئېىتقۇنلە قەدەر ئۇرەش قىلىشقا بۇيرەلدەە. ئەگەر ئۇار مەندىن ئۆزلىرىنى جان ۋە ماللىرىنى ساق پ قالىدە. ئېىتما

ما ئىم منى ھەققىنى ساق پ قاالمايدە. ئۇنىڭدىن ھېما ئەم ]بۇخار ۋە مۇسلى، رىھايىتى[. «ئېلىش ئال ھنى ئىشىدەر.

. پەيغەمبەر ئېغىرىدەرئە گۇناھ رنى شېرىك كەلتۈرتش ئال ھقا-6 چوڭىنىئە گۇناھ رنى سىلەرگە »ئەلەيھىممااە ساھابە كىرام ر ا:

؟ دېگەندە، دەپ بەرسىلە ئى رەسۇلۇل ھ! دېھىدەق، بېرەيمۇ ئېىتىي -شېرىك كەلتۈرتش ۋە ئاتا ئال ھقا چوڭىئە گۇناھ رنى رەسۇلۇل ھ: ۋە مۇسلى، رىھايىتى[. بۇخار ]« قاخشىتىشتۇر، دېد .ئانىمىنى

ئەل مە ئىبنى قەيىى، رەھىمەھۇل ھ مۇنداق بايان قىلىدە: نى ئىنمانىىەتنى يارىتىشتىكى "ئال ھ سۇبھانەھۇ ۋەتەئاا

مەقمىتى؛ ئۇارنى ئۆزىنى گۈزەل ئىمى، ۋە ئالى سۈپەتلىرىنى بىلىشكە، يالغۇز ئۆزىگى ئىبادە قىلىشقا، ئىجتىمائى تۇرمۇشتا ئادالەتنى بەرپا قىلىش قاتارلىق ر ا بۇيرەيدىغانلىقىنى

لقد ﴿دەيدە: بىلدەرەشتىن ئىبارەتتۇر. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق

تەۋھىد كىتابى17

نزنلا معهم الكتاب والمزيان لقوم انلاس بالقسط رسلنا رسلنا بالينات وأ

﴾أ

بىز ھەقىقەتەن پەيغەمبىرىمىزنى رمشەن مۆجىزىلەر »تەرجىمىمى: بىلەن ئەۋەتتۇق ۋە ئۇار بىلەن بىللە ئىنمان ر ئادالەتنى بەرپا

-24]سۈرە ھەدىد « مۇن دەپ كىتابنى قانۇننى چۈشۈردەق.قىل ئايە [.ئارا ئادالەتنى بەرپا قىلىشلىر -ئال ھ تائاا ئىنمان رنى ئۆز

ئۈچۈن پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتىي، كىتاب رنى نازى قىلغانلىقى تو رىمىدا خەۋەر بەرد . ئادالەتنى ئە بۈيۇكى تەۋھىددەر.

رىك بولما ېدالەتنى بېشى ۋە ئاساسىدەر. شئاشۇنداق تەۋھىد

ك لظلم ﴿زەلۇمدەر. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: إن الشرىك كەلتۈرتش چو زەلۇمدەر )زمر ېش»تەرجىمىمى: ﴾عظيم

ئايە [.-10]سۈرە لوقمان « گۇناھتۇر(.لەتنى دېمەك؛ شېرىك زەلۇم رنى ئە كاتتىمى، تەۋھىد ئادا

ئە بۈيۇكىدەر. يۇقىرىقى سۆزنى تەقەززاسىغا زىت ئېتىقاد چۈشەنلىمى گۇناھ رنى ئە كاتتىمىدەر. شېرىك ئادالەتكە مۇتلەق زىت بولغانلىقى ئۈچۈن، ئۇنى چو گۇناھ ئىكەنلىكىدە شەك يوق. ئال ھ تائاا مۇشرىك رنى ھەممىمىگە جەننەتنى ھاراە

لى ۋە ئەھلىنى تەۋھىد ئەھلىگە ھاال قىلد ، ئۇنى قېىنى، مېقىلد . مادامىكى ئۇار ئال ھقا بەندىلىلىك قىلىشنى تەرك قىلغان ئىكەن، مۆمىن رنى ئۇارنى قۇل قىلىشىغا رەخمە بەرد . مۇشرىكنى ھېلبىر ئەمەلى ئال ھ ھۇزەرىدا مەقبۇل بولمايدە. مۇشرىك ئۈچۈن قىلىنغان شاپائە قوبۇل قىلىنمايدە. ئاخىرەتتە ئۇارنى بىرەر بىر دەئاسى ئىجابە قىلىنمايدە ۋە بىرەر ئۈمىد رمياپقا چىقىرىلمايدە. مۇشرىك رەببىنى تونۇمايدىغان جاھىل رنى جاھىلىدەر. ئۇارنى ئىبادەتتە ئال ھقا مەخلۇقنى

تەۋھىد كىتابى18

شېرىك قىلىشى چىكىگە يەتكەن جاھىللىق بولۇش بىلەن بىرگە، ە قىلغان چەكمىز زەلۇمدىن ئبارەتتۇر. ماھىىەتتە ئۆز نەپمىگ

ئال ھقا شېرىك كەلتۈرگۈچى ئال ھقا زەلۇە قىلغان بولماستىن ۋابۇل كافى " ئەلجەبەلكى ئۆز نەپمىگە زەلۇە قىلغان بولىدە." ]"

بەتكە مۇراجىئە قىلىنمۇن[. -139ناملىق ئەسەر ئۇنىڭدىن پاك ئىكەنلىكىنى ئال ھ ئۆزىنى ،شېرىك -7 . كىمىكى ئال ھقا شېرىك كەلتۈرىدىكەن، ارلىغان ئىشتۇرجاك

ئال ھ ئۆزىنى ئۇنىڭدىن پاكلىغان نۇقمان رنى ئۇ زاتقا چاپلىغان بولۇپ، بۇ چىكىگە يەتكەن سەركەشلىك ۋە قارشىلىشىشتىن باشقا

نەرسە ئەمەستۇر.

رلىرى:ۈت شېرىكنىڭ ە:شېرىك تۆۋەندىكىدەك ئىككى تۈرگە بۆلۈنىد دىندىن چىقىرىدىغان، ناۋادا تەۋبە : ئۇ بولما ساھىبىنىچو شېرىك -1

قىلماي ئۆلۈپ كەتمە ئەبەد دمزاختا قېلىشىغا سەۋەپ بولىدىغان شىرېك ياردەە سوراش، كېمەللەرگە -بولۇپ، ئۇ؛ ئال ھنى ەيرىدىن مەدە

ماشايىا ردىن ياخشىلىق كۈتۈپ ئۇار ا -شىپالىق تىلەش، مازار -قۇربانلىق قىلىش، ئەۋلىىاارنى رازىلىقىنى كۆزلەپ ئۇار ا ئاتاپ نەزىر

شەيتان رنى -چىراغ ئۆتكۈزتش، ئۆلۈكلەردىن ھاجەتلىرىنى سوراش، جىنزەخمە يەتكۈزتشىدىن قورقۇش، سالىھ كىشىلەرنى -بىرەر زىىان

شى مازارلىرىغا بىرىي ھاجەتلىرىنى تىلەش كەبى، ئال ھتىن باشقا ھېلكى

تەۋھىد كىتابى19

ۋەجۇدقا چىقىرىشقا قادىر بوالمايدىغان ئىش رنى مەخلۇقتىن ئۈمىد قىلىش قاتارلىق ئىش رنى ئۆز ئىلىگە ئالىدە. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە:

ؤلء شفعاؤنا عند ـ هم ول ينفعهم ويقولون ه ه ما ل يض ﴿ويعبدون من ون اللـزىىان -ئۇار ئال ھنى قويۇپ، ئۆزلىرىگە پايدا »تەرجىمىمى: ـه﴾الل

يەتكۈزەلمەيدىغان نەرسىلەرگە چوقۇنىدە، بۇار )يەنى بۇت ر( ئال ھنى -18]سۈرە يۇنۇق « دەرگاھىدا بىزگە شاپائە قىلغۇچى ر دېىىشىدە.

ئايە [.ىندىن كىلىك شېرىك: بۇ تۈردىكى شېرىكنى سادىر قىلغۇچى د-2

چىقمايدە، لېكىن ئۇنى تەۋھىد ناقى. بولغان بولىدە. ئەمما كېلىك شېرىك چو شېرىككە ئىلىي بارىدىغان ۋاسىتىدەر. بۇ ئىككى تۈرلۈك

.شېرىكتۇر يوشۇرەنشېرىك، يەنە بىر ئوچۇقبولۇپ، بىر بىرىنلى: ئوچۇق شېرىك؛ بۇ سۆز ۋە ئەمەللەر بىلەن بولىدىغان شېرىك.

نامى بىلەن قەسەە قىلىش بولما، سۆز ئال ھنى ەيرىنى ەن: مەسىل. بۇ ھەقتە پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە شېرىكتۇرئارقىلىق سادىر قىلىنغان

يئېلىنامىنى تىلغا باشقىمىنى ئال ھتىنكىمكى »مۇنداق دېگەن: .«بولىدەشېرىك كەلتۈرگەن ئال ھقاتۇرەپ قەسەە قىلىدىكەن، ئۇ

ىھايىتى[.ر تىرمىز ]. گەنگە ئوخشاش"ئال ھ خالىد ۋە سىز خالىدىڭىز" دې

ردىن بىر شۇنداق دېگەندە، رەسۇلۇل ھ ئەلەيھىممااە ساھابى مېنى ئال ھ بىلەن تە ئورەندا قويۇۋاتاممەن؟!، "پەقە »ئۇنىڭغا:

]نەسائى رىھايىتى[. «ئال ھ ئۆز خالىد دېگىن" دېگەن.ەر ئال ھ ۋە سىز بولمىغىنىڭىزدا ئىد " شۇنىڭدەك "ئەگ

دېىىشمۇ يۇقىرىدىكى سۆزلەرگە ئوخشايدە. بۇ سۆزلەرنى تو رىمى: ئەگەر ئال ھ بولمىغاندا، ""ئال ھ خالىما، كېىىن پاانىلى خالىما"،

كېىىن پاانىلى بولمىغاندا ئىد " دېىىش دەرەستۇر. چۈنكى

تەۋھىد كىتابى20

كىىىن كىلىدە. بۇ بەندىنى خالىشى ئال ھنى ئىرادىمىدىن

ه رب ﴿ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ن شاء اللـوما تشاءون إل أ

پەقە ئالەملەرنى پەرۋەردىگار ئال ھ »تەرجىمىمى: ﴾العالمني خالىغاندى ئاندىن سىلەر خاايمىلەر )يەنى ئال ھ خالىمىغىلە

]سۈرە تەكھىر « چ پايدىمى يوق(.سىلەرنى خالىغىنىڭ رنى ھې ئايە [.-29بىرىنلى: ئوچۇق شېرىك؛ بۇ سۆز ۋە ئەمەللەر بىلەن بولىدىغان شېرىك.

نامى بىلەن قەسەە قىلىش بولما، سۆز ئال ھنى ەيرىنى مەسىلەن: . بۇ ھەقتە پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە شېرىكتۇرئارقىلىق سادىر قىلىنغان

يئېلىنامىنى تىلغا باشقىمىنى ئال ھتىنكى كىم»مۇنداق دېگەن: .«بولىدەشېرىك كەلتۈرگەن ئال ھقا تۇرەپ قەسەە قىلىدىكەن، ئۇ

رىھايىتى[. تىرمىز ] ئۈمىددېگەن تەگمىمۇن كۆزئەمما ئەمەل بىلەن بولغان شېرىك بولما،

قاتارلىق )ئال ھ ئىنمان رنى سەۋەپ ئېمىشۋە كۆزمۇنلاق تۇماربىلەن -قىلىشىغا ايىق كۆرمىگەن( ئىش رنى سەۋە بولۇش سۈپىتى بىلەن بااقازانى توسۇپ قالىدە ياكى كۆتۈرىھىتىدە دەپ ئېتىقاد قىلما، بۇ كېلىك

قازا ۋە كۆز تېگىش -شېرىك ھېمابلىنىدە. ئەمما مەزكۇر نەرسىلەرنى بااقىلما، قاتارلىق كىلىشمەسلىكلەرنى بىھاستە توسۇپ قالىدە دەپ ئېتىقاد

بۇ ئال ھنى ەيرىدىن ئۈمىد قىلغانلىق بولۇپ چو شېرىك ھېمابلىنىدە.

ئىبادەتلەرنى رىىا )كىشىلەرگە -شېرىك؛ ئەمەل ئىككىنلى: يوشۇرەن كۆرسىتىش ياكى ئاڭلىتىش( نىىىتى بىلەن قىلىش دېمەكتۇر.

ئەمەلنى شۇئىبادەتكە رىىا ئارى شقان ھامان -ھەرقانداق بىر ئەمەل-ئەمەل نساۋابىنى پۈتۈنلەي بىكار قىلىھېتىدە. چۈنكى رىىا ئارى شقا

ئۈچۈن قىلىنغان بولماستىن، باشقى ر ا كۆرسىتىش ۋە ئال ھئىبادە

تەۋھىد كىتابى21

باشقى رنى نەزىرىدىن ئۆتۈش ئۈچۈن قىلىنغان بولغاچقا، ئۇنى ساۋابتىن ئۈچۈن ئۆز ئۈچۈن قىلىنمىغان بىر ئىبادە ئال ھنېمىھىمى بولمايدە.

فمن كن ﴿ ؟!. ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە:بەرسۇنساۋا قانداقمۇحدا

﴾يرجوا لقاء ربه فليعمل عمل صالا ول شك بعبا ة ربه أ

قىلىدىكەن، ئۈمىت بولۇشنى مۇاقا كىمكى پەرۋەردىگارىغا »تەرجىمىمى: ، پەرۋەردىگارىغا قىلىدىغان ئىبادەتكە ھېلكىمنى قىلمۇنش ياخشى ئى ي ئايە [. 113 كەھف]سۈرە «قىلمىمۇن.شېرىك

سىلە ر ئۈچۈن ئە : »ساھابىلىرىغاپەيغەمبەر ئەلەيھىممااە قورقىدىغان نەرسەە كىلىك شېرىكتۇر، دېگەندە، ساھابىلەر: ئۇ قايمى

، رىىادەر، رەسۇلۇل ھ جاۋا بېرىي: ئۇ !؟ دەپ سورايدەرەسۇلەل ھشېرىك يا رىھايىتى[. ئەھمەد]ئىماە « دەيدە. قىلىشمۇھالدا كۆزلىگەن مەنپەئەتلەرنى دەنىالىقئىبادەتلەرنى -ئەمەل

، دىنى بېرىشتا. مەسىلەن: ھەجگە ھېمابلىنىدەبىر تۈر شېرىكنى ملىق ، جىھاد قىلىشتا، مەسلىتلەرگە ئىمائۆگىنىشتەئىلىملەرنى دەنىا -ئىبادەتلەردىمۇ مال باشقاقىلىشتا ۋە ئېھمان رنى -سەدىقەقىلىشتا،

ايە قىلغان ئادەە كىلىك -مەقمە تېپىشنىقازىنىشنى ياكى ئابرەي ئال ھ. چۈنكى يۇقىرىقى ئىبادەتلەر پەقە بولىدەشېرىكنى سادىر قىلغان

ئال ھنىڭ پەقە ئۈچۈن خالى. قىلىنىدىغان ئەمەللەر بولۇپ، ئۇار ئىبادەتلەرنى باشقى ر ياكى باشقا مەقمە بىلەن قىلغان ر بۇ. ھەققىدەر . بولىدەباشقى رنى شېرىك قىلغان ئال ھقا-كۈمۈش، پۇل-ئالتۇن»پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

كېلەكنى قۇلى بولغان كىشى خار بولمۇن، ئەگەر -مال ۋە كىىى،ئاسايىشلىق بىرىلمە راز بولىدە، ئەگەر ئۇنى ئەكمىلە ئۇنىڭغا

]بۇخار رىھايىتى[. «بولما ئاچلىقلىنىدە.

تەۋھىد كىتابى22

رەھىمەھۇل ھ "ئەلجەۋابۇل كافى " ناملىق قەيىى، ئىبنىئىماە بېتىدە مۇنداق دېگەن: "مەقمە ۋە نىىەتلەردىكى -114ئەسىرىنى

ئۇنىڭدىن نىجاتلىققا ، ئوخشايدەكى دېڭىز اشېرىكلەر چەكمىز كەتكەن . كىمكى قىلغان ئەمەللىرىدە بولىدەچىقاايدىغان ر ناھايىتى ئاز

نىىىە ۋە شۇ، ئۇ كۈتىدىكەن مۇكاپا باشقا كىممىدىن ئال ھتىن -سۆز. چۈنكى "ئىا ق" بولىدەشېرىك كەلتۈرگەن ئال ھقامەقمىتىدە

، ئۇنىڭدىن ەشكۆزل ئال ھنى يالغۇز ايىلەردە -ھەرىكە ۋە مەقمە تو را كۆرسەتكەن ئال ھ، مانا بۇ. دېمەكتۇر كۆزلىمەسلىكباشقىمىنى زاد

بۇنىڭدىنبولۇپ، بۇيرە ان شۇنىڭغابەندىلىرىنى ئال ھ، دىندەركى. كىمكى بۇ ھەقىقەتتىن باش تارتما، ئۇنى قىلىنمايدە قوبۇلباشقىمى

ومن يبتغ ﴿نداق دەيدە: دەۋەڭلىكىدىن باشقا نەرسە ئەمەق. ئال ھ تائاا مۇين تەرجىمىمى: ﴾غي السلم ينا فلن يقبل منه وهو ف الخرة من الاس

كىمكى ئىم ە دىنىدىن ەيرى دىننى تىلەيدىكەن، ھەرگىز ئۇ »)يەنى ئۇنى دىنى( قوبۇل قىلىنمايدە، ئۇ ئاخىرەتتە زىىان

ي ئايە [". 84]سۈرە ئال ئىمران .«تارتقۇچىدەرپەرق تۆۋەندىكىدەك بىرنەچلە چو ۋە كىلىك شېرىك ئارىمىدىكى

نۇقتىغا يېغىنلاقلىنىدە:چو شېرىك ساھىبىنى دىندىن چىقىرىدە. كىلىك شېرىك -1

ساھىبىنى دىندىن چىقارمايدە. دمزاخ، ئۆلمەقىلماي تەۋبەچو شېرىكنى سادىر قىلغان ئادەە ئەگەر -2

. ئەمما كىلىك شېرىكنى سادىر قىلغان كېتىدەئەھلىدىن بولۇپ .كەچۈرىدەخالىما ئال ھكىشىنى

. چىقىرىدەبارلىق ئەمەللىرىنى يوققا نى چو شېرىك ساھىبى -0 .چىقارمايدە)رىىادىن باشقىمى( ئەمەللەرنى يوققا شېرىكئەمما كىلىك

تەۋھىد كىتابى23

ىلىنغان ئەمەل ئۆزىگە تەۋە بولغان رىىا ۋە دەنىاۋ ەرەز ئۈچۈن ق ئەمەللەرنى بىكار قىلىدە.

چو شېرىك ساھىبىنى مىلى ۋە جىنىنى مۇسۇلمان ئۈچۈن -4 ھاال بولىشىغا سەۋەپ بولما، كېلىك شېرىك ئۇنى ئەكمىلە بولىدە.

تەۋھىد كىتابى24

ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرى كۇفرى :ائېنىقلىم ھەققىدە كۇفر دېگەن پەردىلەشۋە يېپىش، يۆرگەشمەنىمى؛ ىكىلۇ ەتت كۇفرىنى

، ئال ھقامەنىمى: ئىمتى ھىدىكى شەرئى . ئەمما بىلدترىدەمەنىلەرنى مۇناسىھەتلىكياكى ئىمانغا بىرەرسىگەئۇنى پەيغەمبەرلىرىدىن

ئىماننى كۇفر . دېمەكتۇرئىنكار قىلىش بىرەرسىگەمەسىلىلەردىن ىغا شەك قىلىش، ئىم ە دىنىدىن يۈز ئۆرتش، بارلىق ئال ھنى . زىتتىدەر

كۇفرىنى قاتارلىق رمۇئىم ە ئەقىدىمىگە زىت ئېقىم ر ا ئەگىشىش بارلىقىغا ئىنكار ئال ھنى چوڭىئە كۇفرىنى . سانىلىدەتۈرلىرىدىن ئىشىنىي . شۇنداق پەيغەمبەرنى راستلى ئىكەنلىكىگە قىلىشتۇر

ر قىلغۇچى ۋە يالغان سانىغۇچىنى تۇرەپ ھەسە تۈپەيلى ئىنكا ھەە بۈيۇكتۇر. مىكۇفرى ئىككى تۈرگە بۆلۈنىدە:تۆۋەندىكىدەك كۇفر كۇفر بولغان مۇناسىھەتلىك، بۇ ئېتىقادقا كۇفر بىرىنلى: چو

كۇفر . چو بولىدەسادىر قىلغان ئادەە كاپىر كۇفرىنىبولۇپ، چو ە:تۆۋەندىكىدەك بەش قىمىمغا بولىنىد

ياكى دىندا ئىشىنىش زۆرتر بولغان ئال ھقائىنكار: بۇ بولما كۇفر -1 ئىنكار قىلىش ۋە يالغانغا چىقىرىش بىرەرسىگەئەقىدە مەسىلىلىرىدىن

ن افتى لع ﴿مۇنداق دېگەن: بۇ ھەقتەتائاا ئال ھ. دېمەكتۇر ظلم ممومن أ

ب ب و كذ كذبا أ ليس ف جهنم مثوى للكفرين الل

ا جاءه أ ﴾الق لم

ياكى ھەق دىن كەلگەندە ئۇنى چاپلىغانيالغان ئال ھقا»تەرجىمىمى: كاپىرار ا بۇنداق دمزاختا؟، بارمۇزالى، ئادەە ئادەمدىنمۇئىنكار قىلغان ي ئايە [.68 ئەنكەبۇ ]سۈرە «)ئەلھەتتە بار(. جاي يوقمىد ؟!

تەكەببۇر: بۇ بولما ھەقىقەتنى بىلىي تۇرەپ ئۇنى ئېتىراپ كۇفر -2

﴿ھەقتە مۇنداق دېگەن: بۇ ئال ھ. دېمەكتۇرقىلىشتىن باش تارتىش وإ

تەۋھىد كىتابى25

ب واستكب وكن من قلنا للملئكة اسجدوا ل م فسجدوا إل إبليس أ

ئادەمگە سەجدە : ›پەرىشتىلەرگەئاز ۋاقتىدا »تەرجىمىمى: ﴾فرين الك ، ئىبلىمتىن باشقا ھەممىمى سەجدە قىلد . ئىبلى. دېدەق‹ قىلىڭ ر

قىلد ، ئۈ كاپىراردىن بولۇپ تەكەببۇرلۇقسەجدە قىلىشتىن باش تارتتى، ي ئايە [. 04 بەقەرە]سۈرە «كەتتى.بارلىقىغا ياكى دىننى ھنى ئال شەك: بۇ بولما كۇفر -0

بۇ ئال ھ. دېمەكتۇرشەك قىلىش ياكى گۇمان بىلەن قاراش ھەقلىقىغا

ن تبيد ﴿ھەقتە مۇنداق دېگەن: ظن أ

و خل جنته وهو ظالم نلفسه قال ما أ

اعة قائمة ولئ ر ت ظن السبدا وما أ

جدن خيا منها منقلبا هذه أ

إل رب ل

ي خلقك من تراب ثم من نطفة ثم كفرت بالقال ل صاحبه وهو ياوره أ

حداشك برب أ

رب ول أ اك رجل لكنا هو الل مۆمىن ئۇ»تەرجىمىمى: ﴾ سو

زەلۇە ئۆزىگەقىلىش بىلەن كۇفرىلىقكىرىي، بېغىغا باش پ بۇرادىرىنىقىلغان ھالدا ئېىتتى: بۇ باغ مەڭگۈ يوقالمايدە دەپ ئوي يمەن. شۇنىڭدەك قىىامە بولمايدىغۇ دەپ ئوي يمەن. ئەگەر قىىامە بولۇپ، مەن

شىراق بىر با نى پەرۋەردىگارىمغا قايتۇرەلغاندىمۇ، ئەلھەتتە بۇ با دىن ياخ: سېنى ئېىتتىھالدا مۇنازىرىلەشكەنتاپىمەن. ئۇنىڭغا مۆمىن بۇرادىر

يارىتىي، ئاندىن سېنى راۋەرەق ئابىمەنىدىنئەسلىدە تۇپراقتىن، ئاندىن ئىنمان قىلغان زاتنى ئىنكار قى ممەن؟ لېكىن مەن پەرۋەردىگارى، بولغان

رىمغا ھېلكىمنى شېرىك ئېتىراپ قىلىمەن. پەرۋەردىگا ئال ھنىئۈ ي ئايەتلەر[. 08 07-06-04 كەھف]سۈرە « قىلمايمەن.

ياكى ئۇنى دىنىدىن يۈز ئۆرتش ئال ھتىنئراد: بۇ بولما ېئ كۇفر -4

نذروا ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھھەقتە بۇ. دېمەكتۇرا أ ين كفروا عم وال

نەرسىلەردىن يۈز ئاگاھ ندەرەلغانر كاپىرا»تەرجىمىمى: ﴾معرضون ي ئايە [. 0 ئەھقاف]سۈرە «ئۆرتگۈچىدەر.

تەۋھىد كىتابى26

كۆڭلىدە، قويۇپ ئېىتىيئىمان ئېغىزىدابۇ بولما نىفاق: كۇفر -4

نهم ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھھەقتە بۇ. دېمەكتۇرئىشەنمەسلىك لك بأ

شۇنى بۇ»تەرجىمىمى: ﴾ قلوبهم فهم ل يفقهون آمنوا ثم كفروا فطبع لع ئىنكار كۆڭۈللىرىدە، ئاندىن قويۇپئىشىنىي ئېغىزلىرىدائۈچۈنكى، ئۇار

ئۇارنى دىللىرىغا ھىدايە شۇڭا، پېلەتلەند قىلد . ئۇارنى دىللىر -0 ۇنمۇنافىق]سۈرە «چۈشەنمەيدە.ئىماننى بارالمايدە ۋە ئۇار يېتىي ئايە [. كۇفر بۇ ھەقىقى مەنىدىكى كۇفر ،ئىككىنلى: كىلىك

دەپ ئاتالغان يامان كۇفرىلىق ھەدىملەردەۋە قۇرئانبولماستىن، بەلكى . بۇ تۈردىكى كۇپر ساھىبىنى كاپىرلىققا ئىلىي بارمايدە. ئىش ردەر، بولمىمۇ گۇناھكارسادىر قىلغان ئادەە كۇفرىنى كېلىكبىنائەن، بۇنىڭغا

بەزىلىرىنى مىماللىر كۇفرىنى . كېلىك ئايرىلمايدەئىماندىن :تۆۋەندىكىدەك

ناشۈكۈرلۈك نېمەتلىرىگەئاتا قىلغان ئال ھنى نېمە : كۇفر -1 ئال ھھەقتە بۇ. دېمەكتۇرقىلىش ۋە ئۇنى ھەققىنى ئادا قىلماسلىق

مثل ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا تيها رزقها وضب اللقرية كنت آمنة مطمئنة يأ

لاس الوع والوف بما اقها الل فأ نعم الل

رغدا من ك مكن فكفرت بأ

: كەلتۈرىدەمۇنداق بىر مىمالنى ئال ھ»تەرجىمىمى: ﴾كنوا يصنعون ىمى ئەسلىدە تىنللىق ۋە خاتىرجەملىك ئىلىدە ئىد . مەككە ئاھال

. ئۇار تۇراتتىكېلىي كەڭتاشا تەرەپتىن-ئۇارنى رىزقى تەرەپ ئۇارنى، ئۇارنى ئال ھمۇقىلد . كۇفرىلىق نېمەتلىرىگە ئال ھنى

]سۈرە « بىلەن جازالىد . قورقۇنچئاچارچىلىق ۋە تۈپەيلى توزكورلۇقلىر . ي ئايە [112 نەھ ئۆلتۈرتشنى مۇسۇلماننى ناھەق ئۆلتۈرتش:مۇسۇلماننى ناھەق -2

ھەقتە پەيغەمبەر بۇدەپ ئاتالغان. كۇفرىلىقبولغانلىقتىن ئېغىر گۇناھى

تەۋھىد كىتابى27

، ئۇنى پاسىقلىقمۇسۇلماننى ھاقارەتلەش »ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن: .رىھايىتى[ بۇخار ۋە مۇسلى،] .«كۇفرىلىقتۇر ئۆلتۈرتشناھەق مەندىن » يەنە بىر ھەدىمتە پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

بىرىڭ رنى بوينىغا قىلىچ ئۇرىدىغان كاپىر بولۇپ -كېىىن بىر رىھايىتى[. بۇخار ۋە مۇسلى،] «كەتمەڭ ر.

ئال ھتىن باشقىنى ئال ھنى ەير بىلەن قەسەە قىلىش:-0 ھەقتە پەيغەمبەر بۇ. رىلىقتۇركۇفنامىنى ئاتاپ قەسەە قىلىش قەسەە ئال ھنى ەير بىلەن كىمكى »ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

رىھايىتى. تىرمىز ] .«كېتىدەبولۇپ مۇشرىكقىلىدىكەن، ئۇ كاپىر ۋە ھاكى، سەھىھ دېگەن[.

ئال ھ تائاا قۇرئان كەرىمدە چو گۇناھ سادىر قىلغۇچىنىمۇ

ين آمنوا كتب عليكم القصاص ف ﴿مۆمىن دەپ ئاتىد : ها ال ييا أ

ئى مۆمىنلەر! ئۆلتۈرتلگەنلەر ئۈچۈن قىماق »تەرجىمىمى: ﴾القتل ئايەتنى -178]سۈرە بەقەرە « ئېلىش سىلەرگە پەرز قىلىند .

بىرقىممى[. ن قاتىلنى ئىمانلىق ر سېپىدىن چىقىرىھەتمەستىئال ھ تائاا

بەلكى ئۇنى قىماق ئىگىمى ئۈچۈن بۇرادەر دەپ ئاتىد . بۇ ھەقتە

ء فاتباع بالمعروف ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: خيه شفمن عف ل من أ

اء إله بإحسان قاتى ئۈچۈن )دىنى ( قېرىندىشى »تەرجىمىمى: ﴾وأ

قىلىنما )يەنى ئۆلتۈرتلگۈچىنى تەرىپىدىن بىرنەرسە كەچۈرتەئىگىمى قاتىلدىن دىىە ئېلىشقا راز بولۇپ قىماق ئېلىشتىن ۋاز كەچمە، ئۇ، جىنايەتلىدىن دىىەتنى( چىرايلىقلە تەلەپ قىلىشى ازى،، )جىنايەتلىمۇ دىىەتنى( ياخشىلىقلە )يەنى « كېلىكتۈرمەستىن، كېمەيتىھەتمەستىن تولۇق( بېرىشى ازى،.

ئايەتنى بىرقىممى[. -178ەقەرە ]سۈرە ب

تەۋھىد كىتابى28

وإن طائفتان من المؤمنني اقتتلوا ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: صلحوا بينهما

فأ خرى فقاتلوا الت تبغ حت

ت إحداهما لع ال فإن ب

ه مر اللـقسطواف تفء إل أ

صلحوا بينهما بالعدل وأ

ه إن فاءت فأ إن اللـ

خويكم صلحوا بني أ

ما المؤمنون إخوة فأ ه يب المقسطني. إن قوا اللـ وات

ھ ئەگەر مۆمىنلەردىن ئىككى گۇرەتەرجىمىمى: ﴾لعلكم ترحون ئۇرەشۇپ قالما، ئۇارنى ئارىمىنى تۈزەپ قويۇڭ ر، ئەگەر ئۇارنى بىر ئىككىنلىمىگە تاجاۋەز قىلما، تاجاۋەز قىلغۇچى تاكى ئال ھنى ھۆكمىگە قايتقانغا قەدەر )يەنى تاجاۋەزىنى توختاتقانغا قەدەر( ئۇنى بىلەن ئۇرەشۇڭ ر، ئەگەر ئۇار )ئال ھنى ئەمرىگە(

ارنى ئارىمىنى )ھېلبىر تەرەپكە يان باسماستىن( قايتما، ئۇئادىللىق بىلەن تۈزەپ قويۇڭ ر، )ھەممە ئىشتا( ئادى بولۇڭ ر،

مۆمىنلەر ھەقىقەتەن . ئال ھ ھەقىقەتەن ئادىل رنى دمست تۇتىدە )دىندا( قېرىنداش ردەر، )ئۇرەشۇپ قالما( قېرىنداشلىرىڭ رنى

ئېرىشىشىڭ ر ئۈچۈن، ئال ھتىن ئارىمىنى تۈزەڭ ر، رەھمەتكە ئايەتلەر[. -13-9]سۈرە ھۇجرا « قورقۇڭ ر.

يۇقىرىقى ئايەتلەردە بايان قىلىنغىنى دىنى قېرىنداشلىق ئىكەنلىكىدە شەك يوق.

:پەرقلەرئوتتۇرىمىدىكى كۇفر بىلەن كىلىك كۇفر چو . ئۇنى بولىدە سادىر قىلغان ئادەە شەكمىز كاپىر كۇفرىنىچو -1

. ئەمما كىلىك بولىدە پايدىمىزقىلغان بارلىق ياخشى ئەمەللىر . بولىدە گۇناھكار ئېغىر، بەلكى بولمايدەسادىر قىلغۇچى كاپىر كۇفرىنى

. ئەمما مەزكۇر قىلمىشنى بولمايدە بىكار ئەمەللىرىمۇباشقا ياخشى ھەجمىدە جازا ا تارتىلىدە.

تەۋھىد كىتابى29

. ئەمما كىلىك قالىدە مەڭگۈ دمزاختاىلغان ر سادىر ق كۇفرىنىچو -2 . قالمايدە دمزاخقا كىرسە ئۇنىڭدا مەڭگۈسادىر قىلغان ر ئەگەر كۇفرىنى قىلىي ئۇنى دمزاخقا كىرگۇزمەيدە. ئەپۇخالىما ئۇنى ئال ھئەگەر چو كۇفر ساھىبىنى مىلى ۋە جىنىنى مۇسۇلمان ئۈچۈن -0

ا، كېلىك كۇفر ئۇنى ئەكمىلە بولىدە. ھاال بولىشىغا سەۋەپ بولم، تۇتۇشسادىر قىلغان ر ا دىنى جەھەتتە ئاداۋە كۇفرىنىچو -4

سادىر كۇفرىنى. ئەمما كىلىك كېلىدەازى، تۇتماسلىقئۇارنى دمست . بولمايدە بولۇشقاۋە دەشمەن بولۇشقىلغان ر ا بولما، دىنى ئاداۋەتتە

ولغان ئىمانى ۋە شەرىئەتكە ئەمەل قىلىشىغا قاراپ بەلكى ئۇ ئال ھقا ب ياخشى كۆرتلىدە ۋە دمست تۇتۇلىدە.

ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرىنىفاق نىفاق ھەققىدە ئېنىقلىما: يوشۇرەشمەنىمى: ئىلىدە بىر نەرسىنى لۇ ە نىفاق سۆزىنى

مەنىمى: تىلىدا ئىمتى ھىدىكىئىم ە نىفاقنى . دېمەكتۇر. دېمەكتۇر يوشۇرەش كۇفرىلىقنىدىلىدا قويۈپ، سۆزلەپۇلمانلىقنى مۇسبۇ تۈردىكى كىشىنى مۇناپىق .تەرىپىدەرھەقىقى مۇناپىقنى ، مانا بۇ

شەرىئەتكە بىر ئىشىكدىن كىرىي دەپ ئاتىلىشىدىكى سەۋە ، ئۇنى

تەۋھىد كىتابى30

ئال ھھەقتە بۇ يەنە بىر ئىشىكىدىن چىقىي كەتكەنلىكى ئۈچۈندەر.

تەرجىمىمى: ﴾إن المنافقني هم الفاسقون ﴿ۇنداق دېگەن: م تائاا تەۋبە]سۈرە «پاسىق ردەر. چىققۇچىدىندىن مۇناپىق رشۈبھىمىزكى، » ئايە [. -67جازاسى كاپىرارنىڭكىدىن كۆرىدىغانئاخىرەتتە مۇناپىق رنى

يەتكۈزىدىغانر ا مۇسۇلمان مۇناپىق رنى ، ئەلھەتتە. چۈنكى ئېغىردەرزىىانكەشلىكلىر ۋە مۇسۇلمان ر جەمئىىىتىگە بولغان خەتىر

إن ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھھەقتە بۇ. چوڭدەركاپىرارنىڭكىدىن د لهم نصيا سفل من انلار ولن ت

رك ال تەرجىمىمى: ﴾المنافقني ف ادل

ئە ئاستىنقى قەۋىتىگە تاشلىنىدە، ئۇار ا دمزاخنى قۇەچومۇناپىق ر »ي 144]سۈرە نىما «تاپالمايمەن.مەدەتكار قۇتقۇز ۇچىئازابتىن ھەرگىزمۇ ئايە [.

ه وهو خا عهم ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ﴾إن المنافقني يا عون اللـپىق ر ئال ھنى ئالدىماقلى شۈبھىمىزكى، مۇنا»تەرجىمىمى:

« بولۇشىدە، ئال ھ ئۇارنى ئالداملىلىقىغا يارىشا جازا بېرىدە. ئايە [.-142]سۈرە نىما

ين آمنوا وما يدعون ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ه وال يا عون اللـنفسهم وما شعرون .

ه مرضاف قلوبه إل أ رض فزا هم اللـ ولهم عذاب م م

لم بما كنوا يكذبون ئۇار ئال ھنى ۋە مۆمىنلەرنى »تەرجىمىمى: ﴾أ

ئالدىماقلى بولىدە، ھەقىقەتتە ئۇار تۇيماستىن ئۆزلىرىنى ئۇارنى دىللىرىدا كېمەل )يەنى مۇناپىقلىق ۋە . ئالدايدە

بار، ئال ھ ئۇارنى كېمىلىنى كۈچەيتىھەتتى، يالغان شەكلىنىش(سۆزلىگەنلىكلىر )يەنى يالغاندىن ئىماننى دەۋا قىلغانلىقلىر ۋە

تەۋھىد كىتابى31

ئال ھنى ئايەتلىرىنى مەساىرە قىلغانلىقلىر ( ئۈچۈن ئۇار ئايەتلەر[.-13-9]سۈرە بەقەرە « قاتتىق ئازابقا دەچار بولىدە

تۈرلىرى: نىفاقنىڭ .ئىككى تۈرگە بۆلۈنىدەتۆۋەندىكىدەك ىقاقن مۇسۇلمان ئىكەنلىكىنى ئۆزىنى بۇ بولما نىفاق: بىرىنلى: ئېتىقاد

ۋە يوشۇرەش كۇفرىنى كۆڭلىدە، چىن قويۇپ سۆزلەپ ئېغىزىداگەرچە ئۆزلىرىنى مۇسۇلمان ر بۇنداق رئىشەنمەسلىك دېگەنلىك بولۇپ،

مۇسۇلمان ردىن ئەمەق، بەلكى ىزمۇھەرگئۇار سانىمىمۇقاتارىدىن كۆرىدىغانئۇارنى ئاخىرەتتە شۇڭا. سانلىدەكاپىراردىن ئەشەددى

ھەر زامان ۋە ھەممى مۇناپىق ر. بولىدە ئېغىرجازاسى كاپىرارنىڭكىدىن بىلەن يۈزلىمىلىلىكىئىككى ئۆزلىرىنى . ئۇار ھەمىشە تېپىلىدەجايدا

بار ۇچى ئېلىيزىىىنىغا ئىش دىنىنى مۇسۇلمان ر ۋە ئىم ە ، مۇسۇلمان ر مەخلۇق ركىرەزى شۇنداق مۇناپىق ر. مەخلۇق ردەرۋاقىتتا )مېلى ۋە جېنىنى ئامانلىقى ئۈچۈن( ئۇار ئۆزلىرىنى كۈچلەنگەن

. مۇسۇلمان ر ئاجىزاشقان ئۇرەنىدە كۆرسىتىشكەمۇسۇلمان ر قاتارىدىن كۇفرىنىكەلگەن يوشۇرەپدىللىرىدا رىنى ئۆزلىۋاقىت ردا ئۇار

مۇناپىق زاھىرىدا ئال ھغا، پەرىشتىلەرگە، كىتاپ ر ا، . ئاشكارى يدەپەيغەمبەرلەرگە، ئاخىرە كۈنىگە ئىمان كەلتۈرگەن بولۇپ كۆرىنىدە، ماھىىەتتە، ئەسلى ئۇارنى ھەممىمىنى يالغان دەپ

مىللە ۋە جەمئىىەتتە ھەر بۇ تۈردىكى مەخلۇق رئىنكار قىلىدە. ئېلىي بەشىرىمىنى-ئەپتى مۇناپىق رنى كەرى، قۇرئانمەۋجۇتتۇر. بەندىلەرنى نىفاق ۋە مۇناپىقلىقتىن ساقلىنىشلىر تاش پ،

ئۈچۈن ئۇارنى قىلمىشلىرىنى كۆرسىتىي بەرد . مۆمىنلەر، كاپىرار ۋە بېشىدى سۈرىمىنى قۇرئان كەرىمدە بەقەرە

كىشىلەر بايان قىلىنغان بولۇپ، گۇرەھچ ۈئىبارە ئ ق ردىنمۇناپىئايە بىلەن، 4ئايە بىلەن، كاپىرارنى بايانى 2بايانى مۆمىنلەرنى

تەۋھىد كىتابى32

شۇنىڭدىنئايە بىلەن تامام نغان. 10بايانى بولما، مۇناپىق رنى ئىم ە ئەھلىگە كەلتۈرىدىغان مۇناپىق رنى بولىدەكى، كۆرىھېلىشقا

. ئۇاردىن ھەزەر قىلىش ازى،. چوڭدەرانكەشلىكلىر ھەقىقەتەن زىىشتە ئىم مغا، مۇسۇلمان ر ا ياردەە بەرگەندەك ىنتچۈنكى ئۇار كۆر

ياكى مۇسۇلمان ر بىلەن دمستتەك تۇيغۇنى بېرىدە، ماھىىەتتە ئۇار ]ئىبنى قەيىى، مۇسۇلمان رنى ئەشەددى دتشمىنىدەر. ئىم ە ۋە

دىن سىرىناپىق رنى سۈپىتى" ناملىق ئەھنى " مۇرەھىمەھۇل ئىلىند [.

ئېتىقادتىكى مۇناپىقلىق تۆەندىكىدەك ئالتە تۈرگە بۆلىنىدە: پەيغەمبەر ئەلەيھىماامنى يالغان ساناش. -1 پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئېلىي كەتكەن نەرسىلەرنى -2

بەزىلىرىنى رە قىلىش. ەلەيھىمماامنى يامان كۆرتش.پەيغەمبەر ئ -0 پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئېلىي كەلگەن نەرسىلەرنى -4

بەزىلىرىنى يامان كۆرتش. ئىم ە دىنىنى ئاجىزلىشىشى بىلەن خۇشال بولۇش. -4 ئىم ە دىنىنى كۈچىىىشى، رمناق تېپىي گۈللىشىشىنى -6

يامان كۆرتش.بۇ بولما دىنغا ئىشىنىي، مۇسۇلمان :نىفاقئەمەلى ئىككىنلى:

قىلمىش رنى قىلىش خاق بولغان بەز مۇناپىق ر ابولۇپ تۇرەپ . چۈنكى ئۇارنى سانىلىدە. مۇنداق ر مۇسۇلمان ر قاتارىدىن دېمەكتۇر

ئوخشاش ساختا ئىمان مۇناپىق رنىڭكىگەئىمانى ھەقىقى مەنىدىكى نىپاقلىق سۈپىتى بار كىشىلەردەر. بولماستىن، بەلكى ئۇاردا ئىمان ۋە

خاق رەزى ئەخ ق مۇناپىق ر ابىراق ئۇارنى ئەخ قى ۋە قىلمىشلىر . چۈنكى مۇنداق خەتەرلىكتۇرھالى بوارنى ۋە قىلمىش بولغانلىقتىن

ئېلىيئىش ئوتتۇرىمىدا مۇناپىقلىقنى كىشىلەر مۇسۇلمانلىق بىلەن

تەۋھىد كىتابى33

بېمىپ مۇسۇلمانلىقىنى ناپىقلىقىمۇ. ئەگەر ئۇارنى بار ۇچى ردەر. پەيغەمبەر كېتىدەبولۇپ مۇناپىق ردىنكەتمە، ئۇار ھەقىقى مەنىدىكى ، ئۈ تېپىلىدىكەنئىللە تۆ كىمدىكى »ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

ئۆزىگەئاامەتلىرىنى مۇناپىقلىقنى چىن مەنىدىكى للەتتىن بىر ئى تۆ بۇ. كىمدىكى بولىدە مۇجەسمەملەشتۈرگەن

مۇناپىقلىقنى ئۇنىڭدا تاشلىمىغىلىلىك بۇنى، تاكى تېپىلىدىكەنئامانەتكە »ئىللە : تۆ بۇ. بولىدەئاامىتىدىن بىر مەۋجۇ بولغان

-جېدەلقىلىش، خى پلىق، ۋەدىگە سۆزلەشخىىانە قىلىش، يالغان [. بىرلىككە كەلگەن ھەدى.] «ماجىرا قىلىشقاندا ئېغىزىنى بۇزەش.

ئىللەتلىرىدىن بولغان ئىش رنى مۇناپىقلىقنى يەنى يۇقىرىقى خاق ئاامەتلەردىن بىر مۇناپىق ر ائىشلىگەن ئادەمدە بىرەرسىنىھەممىمى ئىللەتنى تۆ بۇ ئۆزىدە، شۇنىڭدەك. بولىدە تېپىلغانئەخ قىنى مۇناپىق رنى ئادەە ھەقىقى مەنىدىكى تېپىلغان

. بەز كىشىلەردە ياخشىلىق دېگەنلىكتۇرن بولىدە، ئۆزلەشتۈرگە، كۇفرىلىقخىملەتلىر بىلەن يامانلىق ئاامەتلىر ، ئىمان بىلەن

مىقدارىغا بوارنى . ئۇار تېپىلىدەبىرگە مۇناپىقلىقچىنلىق بىلەن ، يەنى ئالىدە نېمىھىلىرىنىبولغان گۇناھتىنساۋابلىق ۋە كۆرە

. تاپىدەجازاسىنى يامانلىقلىرىنى ، نىمۇكاپاتى ياخشىلىقلىرىنى مىمالغا ئالماق: نامازنى مەسلىتتە جامائە بىلەن ئادا قىلىشقا ئىرىنىشمۇ مۇنافىق رنى سۈپەتلىرىدىندەر. مۇنافىقلىق ئىنماننى دەنىا ۋە ئاخىرەتلىكى ئۈچۈن ايە يامان ۋە

ىدىن خەتەرلىكتۇر. ساھابىلەر ئۆزلىرىدە مۇناپىق رنى سۈپەتلىر تىپىلىي قىلىشىدىن ئاجايىي ئەندىشە قىلىشاتتى.

بۇ ھەقتە ئىبنى ئەبى مۇلەيكە مۇنداق دەيدە: "مەن ھاياتىمدا رەسۇلۇل ھ ئەلەيھىمماامنى ئوتتۇز نەچلە ساھابىمى بىلەن يۈز

تەۋھىد كىتابى34

كۆرتشۈشكە مۇيەسمەر بولغان، ئۇارنى ھەممىمى مۇناپىقلىقتىن قاتتىق قورقۇشاتتى".

:پەرقلىر نىفاقنى بىلەن ئەمەلى نىفاقتىقادى ئې بىردەك دىلنى ؛ ئېتىقادتا تى بىلەن مۇناپىقلىقئېتىقادتىكى -1

؛ ئەمەلدە تى بىلەن مۇناپىقلىق. ئەمما ئەمەلدىكى بولمىغانلىقىدەر .بولمىغانلىقىدەربىردەك دىلنى

. ئەمما دەچىقىبىلەن كىشى دىندىن مۇناپىقلىقئېتىقادتىكى -2 بولغان گۇناھكار. بەلكى بولمايدەبىلەن كاپىر مۇناپىقلىقئەمەلدىكى .دېىىلىدە، مۇسۇلمان بولمىمۇ

. چۈنكى ئۈ بولمايدەمۆمىندىن سادىر مۇناپىقلىقئېتىقادتىكى -0 مۆمىندىنمۇگاھىدا مۇناپىقلىق. ئەمما ئەمەلدىكى ئىشىدەركاپىرارنى

. بولىدەسادىر ئىمان تەۋبىمى ئادەمنى ئىشلىگەن مۇناپىقلىقنىېتىقادتىكى ئ -4

سادىر قىلغان ئادەە مۇسۇلمان مۇناپىقلىق. ئەمما ئەمەلدىكى ئېىتىشتۇر . ئېرىشىدە مە پىرىتىگە ئال ھنى قىلما، تەۋبەبولغىنى ئۈچۈن

بۇ ھەقتە مۇنداق دېگەن: تەيمىىە ئىبنىشەياۇل ئىم ە ئىللەتلىرىدىن مۇناپىقلىقنى ىمى كۆپ ھال ردا "مۇسۇلمان رنى بەزياكى ئۇنىڭدىن كۆپرەكىنى سادىر قىلىي بىرەرسىنىبولغان ئىش ردىن

ئۇنى ئال ھمۇقىلىدە. تەۋبەئۈچۈن گۇناھى بۇدە، ئارقىدىن -قويىدەقەلبىگە كىشىنى قىلىدە. گاھىدا مۇسۇلمان قوبۇل تەۋبىمىنى

ئۇنى ئۇنىڭدىن ئال ھ، قالىدەىر كىرىي بەز ئىللەتل مۇناپىقلىقنى ۋەسھەسىلىر ئارقىلىق شەيتاننى . مۇسۇلمان ھەرۋاقىت قۇتقۇزىدە

يا »بىر پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا: ساھابىلەردىنخۇدد بۇسىنىلىدە. ۋەسھەسىلەر)يامان خىىال ر( شۇنداق كۆڭلىمىزگەگاھىدا !ل ھۇسۇلرە

يېقىلغىنى ئۈسىتىمىزگە ئاسماننى ا ئەسناد شۇ ، بىزگەكېلىدەكى، دېگەندە، پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئۇار ا كۆرتنىدەئۇنىڭدىن ياخشىراق

تەۋھىد كىتابى35

يەنە بىر رىھايەتتە «دەيدە.، ئاامىتىدەر ئىماننى مانا بۇ: بېرىيجاۋا بۇنى ئېىتىش تولىمۇ ئېغىر دېگىنىدە، ئۇنى »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە:

-ى ۋەسھەسە بىلەن چەكلىگەن ئال ھقا چەكمىز ھەمدەنەيرەڭلىرىن-ھېلە ."رىھايىتى[ مۇسلى،]ئىماە ئەھمەد ۋە «ساناار بولمۇن، دەيدە.

ئال ھ تائاا چو نىفاق )ئېتىقادى نىفاق(ئەھلى ھەققىدە مۇنداق

، گاچىدەر، گاستۇرئۇار ﴿ يەنى ﴾صم بكم عم فهم ل يرجعون ﴿دېگەن: بەقەرە]سۈرە «قايتمايدە.مۇسۇلمانلىققا ئاز ۇنلۇقتىنئۇار شۇڭا. ردەركو ئايە [.-18مۇناپىق ر ھەمىشە "مۇنداق دېگەن: تەيمىىە ئىبنىشەياۇل ئىم ە

ھەقكە چىن قەلبتىن، قويۇپ كۆرسىتىيمۇسۇلمانلىقىنى ئۆزلىرىنى ئالداملىلىق قىلغان ياكى تەۋبە ئۇارنى راستكلىر ، ىئىشەنمىگەنل تەۋبىمى مۇناپىق رنى ،سەۋەبىدىن بىلىنمىگەنلىك قىلىھاتقانلىقى

دېگەن مەسىلە ئۈستىدە ئىم ە قىلىنمامدەياكى قىلىنامدە قوبۇل ."ئوخشىمىغان كۆز قاراش ر بارلىققا كەلگەن ئوتتۇرىمىدا ئۆلىمالىر .ي بەتلەرگە قارالمۇن[ 404ي 404توە -28 توپلىمى]پەتىھاار

مۇرتەدلىك ، زااللەت، پىسق، جاھىلىيەت

تۈرى ۋە ئۇنىڭ ھۆكۈملىرىقاتارلىقالرنىڭ چا ر بۇرەنقىئىم ە دىنى بارلىققا كېلىشتىن :جاھىلىيەت

: ئېنىقلىما بېرىدەئەسىر جاھىلىىە سۆزىگە مۇنداق ئىبنى. دېمەكتۇريغەمبەرنى، ، پەئال ھنى ئەرەبلەرنى بۇرەنقىئىم مدىن جاھىلىىە "

ئۈستۈن، پەقە ھەر قەبىلە ئۆزىنى تونۇمايدىغانشەرىئەتنى ۋە ئەخ قنى ، قان ئېلىش ئۇرەشبىرىگە قارشى -باشقىلىرىنى كەممىتىش، بىر كۆرتپ

تەۋھىد كىتابى36

ئىبارە بىر قاتار جاھالەتلىك چوقۇنۇشتىنۋە بۇت ر ا تۆكۈش بە [. -020توە -1ئەننىھايە ناملىق ئەسەر ." ]ھالىتىدەر

بىلىممىزلىك ياكى ئىلىمگە ئەگەشمەسلىك دېگەن جاھىلىىە ى مۇنداق دېگەن: "ھەقىقەتن تەيمىىە ئىبنى. شەياۇل ئىم ە مەنىدىدەر

. شۇنداق ئۆز دېىىلىدەبىلىممىز( بىلمىگەن كىشى ئادەتتە جاھى )جاھىل رنى بىلمەي تۇرەپ بىلگەنلىك دەۋاسى قىلغان كىشى

ياكى سۆزلىگەنىلىي تۇرەپ ئۇنى ئەكمىنى . ھەقىقەتنى بجاھىلىدەر. مۇھەممەد ئەلەيھىممااە جاھىلدەر ئادەممۇ سۆزلىگەنبىلمەي تۇرەپ ئىنمان ر ھەقىقى مەنىدىكى جاھىل ر ئىد . بۇرەنقىئەۋەتىلىشتىن

ھەممىمى ئۇارنى ھەرىكەتلەرنى ۋە سۆزئۇاردىن سادىر بولغان بارچە ، ئۆز شۇنداق ىكەنلىكىدىن بولغان ئىد . ھەقىقەتنى بىلىشتە جاھى ئ

پەيغەمبەرلىرىگە دىنلىرىنى ۋە خرىمتىئان يەھۇد ۋاقتىدا ھەممىمى يۇقىرىقى رنى . جاھىل ردەر قىلغان رمۇ مۇخالىپەتلىلىك. ئەمما مۇھەممەد ئەلەيھىممااە كەلگەندىن جاھىلىىەتتۇرئومۇمىۈزلۈك

ىمە بېرىلگەن بولۇپ، پەقە خات جاھىلىىەتكەكېىىن، ئومۇمىۈزلۈك بەز دەنىانى . مەسىلەن: مەۋجۇد بولغان جاھىلىىەت قىممەن

، باشقا كەچۈرسىمۇ تۇرمۇشجايلىرىدىكى ئىنمان ر جاھالە ھاياتىدا ، يەنە بولمىمۇشەخ. جاھالەتتە بىرەر، ئەمەستۇر ئۇنداق جاي ردىكىلەربولغان بىراۋ مۇسۇلمان ئەمەق. يېڭىدىن مۇسۇلمان ئۇنداقباشقا بىرسى مۇسۇلمان بولغاندىن بولمىمۇ،ياشىغان جاھىلىىەتتەبۇرەن بولۇشتىن. پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بولىدەھاياتقا ئۆتكەن مەرىپەتلىككېىىن،

. بوالمايدەدەۋر جاھىلىىە ئەۋەتىلگەندىن كېىىنكى ھېلبىر دەۋر ىلىك جاھالە ۋە چۈنكى كىشىلەر ئوخشاش بولمىغان دەۋرلەردە قانل

كىشىلەر گۇرەپپا، ئىم ە مىللىتىدىن بىر تەقدىردىمۇ چۆمگەنزاالەتكە ئىم ە جاھىلىىە . ئەمما قىممەن تۈرىدەھەقىقەتنى نامايان قىلىي

بىر تۈركۈە شەخملەردىن سادىر بۇار. چۈنكى مەۋجۇدتۇر دىىارلىرىدىمۇ

تەۋھىد كىتابى37

ەمبەر ئەلەيھىممااە . پەيغقى لمايدە كىللىكۋە ئومۇمغابولغانلىقتىن ئۈممىتى، ئىلىدە تۆ ئىش باركى، ئۇار جاھىلىىە »مۇنداق دەيدە:

]مۇسلى، رىھايىتى[. «ئىشلىرىدىندەر.ھەقىقەتەن سەن »: ئەنھۇ ا رەزىىەل ھۇ ئەبۇ زەرپەيغەمبەر ئەلەيھىممااە

«دېگەن. ،بولمىغان ئادەمكەنمەن قۇتۇلۇپ قالدەقلىرىدىن جاھىلىىەتنى رىھايىتى[. بۇخار ]قىممەن جاھىلىىە " ۋە " جاھىلىىە "ئومۇمىۈزلۈكقىلغاندا، خۇاسە

: بۆلۈنىدەدەپ ئىككى قىمىمغا جاھىلىىە "مۇھەممەد ئەلەيھىممااە پەيغەمبىرىمىز: جاھىلىىە ئومۇمىۈزلۈك

ھالە بولۇپ، مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى بۇرەنقىكېلىشتىن خاتىمە جاھىلىىەتكەتۈردىكى بۇ ،بولۇپ كېلىشى بىلەن پەيغەمبەر بېرىلگەن.

: ئايرى، دەۋىر ۋە رايون، قىممەن شەخملەردە جاھىلىىە قىممەن بويۇنلە داۋاە قىلماقتا. شۇبولۇپ، ئۇار ھازىرمۇ جاھىلىىە تېپىلىدىغان، ئەمەق ئومۇمىۈزلۈك جاھىلىىە كۈنىمىزدىكى، مەلۇە بولدىكى بۇنىڭدىن

. جاھىلىىەتتۇربەلكى قىممەن :پىسىق . دېمەكتۇرمەنىمى: چىقىش لۇ ەتتىكى كەلىمىمىنى پىمىق

ئىتائىتىدىن ئال ھنى مەنىمى: شەرئى ئىمتى ھى نى پىمىقئىمتى ھىدا شەرئى ئەھلىنى ، ئىم ە مانا بۇ. دېگەنلىكتۇرچىقىش سۆز پاسىقياكى مقپى. مەنىمىدەرئۆز سۆزىنى پاسىق قول نغان

، مۇسۇلمان ردىن بولغان ئاسى ي قوللىنىلغاندەككاپىرار ئۈچۈن . قوللىنىلىدە ئۈچۈنمۇ گۇناھكارار

: بىر ، ئۇنى سادىر قىلغان كىشىنى بۆلۈنىدەئىككىگە پىمق . دېىىلىدەكاپىر بۇنداق ربولۇپ، پىمقمۇسۇلمانلىقتىن چىقىرىدىغان

تەۋھىد كىتابى38

مر ﴿، دەپ ئاتىغان: پاسىق رە، كاپىرارنى كەرىمد قۇرئان ئال ھففسق عن أ

شۇڭا ئۈ پەرۋەردىگارىنى ئىتائىتىدىن » تەرجىمىمى: ﴾ربه ئايە [.-43]سۈرە كەھف « چىقتى.

واهم انلار ﴿ ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ين فسقوا فمأ ا ال م

﴾وأ

پاسىق ر اائىتىدىن چىقىي كاپىر بولغان ئىت ئال ھنى »تەرجىمىمى: ئايە [.- 23]سۈرە سەجدە «بولىدە. دمزاخكەلمەك، ئۇارنى جايى

ى سۆزىدىن كاپىرار ئىرادە پىمىقيۇقىرىقى ئايەتلەردىكى قىلىنىدىغانلىقىغا ئايەتنى داۋامى دەلى بولىدە. ئال ھ تائاا مۇنداق

ن﴿دەيدە: را وا أ

وقوا عذاب انلار كما أ عيدوا فيها وقيل لهم

يرجوا منها أ

بون ي كنتم به تكذ ھەر قاچان ئۇار دمزاختىن »تەرجىمىمى: ﴾السىلەر ئىنكار »چىقماقلى بولما، ئۇار دمزاخقا قايتۇرەلىدە. ئۇار ا: ]سۈرە سەجدە « ە.قىلغان دمزاخنى ئازابىنى تېتىڭ ر، دېىىلىد

ئايە [.-23 گۇناھكارارنىمۇكەرى، مۇسۇلمان ردىن بولغان ئاسى ي قۇرئان شۇنداق

ين يرمون ﴿دەپ ئاتىغان. ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە: پاسىق ر والوهم ث ربعة شهداء فاجل

توا بأ

ة ول تقبلوا لهم المحصنات ثم لم يأ مانني جل

ولك هم الفاسقون بدا وأ

ئايال رنى زىنا ئىپپەتلىك»تەرجىمىمى: ﴾شها ة أ

گۇۋاھلىنى تۆ راستلىقىغا ئادى بۇنى بىلەن قارىلىغان، ھەرگىز گۇۋاھلىقىنى. ئۇارنى ئۇرەڭ ردەررە 83 كەلتۈرەلمىگەنلەرنى

ي ئايە [. 4]سۈرە نۇر «پاسىق ردەر.ئۇار ،قىلماڭ ر قوبۇل

فمن فرض فيهن الج فل رفث ول فسوق ول ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ھەج قىلىشنى نىىە ھەج ئايلىرىدا »تەرجىمىمى: ﴾ جدال ف الج

جىنمى ئااقە قىلىشى، قىلغان )يەنى ئېھراە با لىغان( ئادەمنى

تەۋھىد كىتابى39

]سۈرە « گۇناھ قىلىشى ۋە جاڭجال قىلىشى مەنئى قىلىنىدە.كەلىمىمىنى « فموق»ئايە [. ئۆلىماار بۇ ئايەتتىكى -197بەقەرە مەسىىە دەپ چۈشەندەرگەن. ]شەياۇل ئىم ە ئىبنى -گۇناھ

بە [.-278تەيمىىەنى "كىتابۇل ئىىمان" ناملىق ئەسىر

تەۋھىد كىتابى40

(:ئازغۇنلۇقزااللەت ) . زاالە دېگەن مەنانى بېرىدە ئېزىشزاالە سۆز ، تو را يولدىن

من اهتدى ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھھەقتە بۇ. ئەكمىدەر ھىدايەتنى ما يضل عليها فإن

ما يهتدي نلفسه ومن ضل كىمكى »تەرجىمىمى: ﴾فإنئۇنى ئۆز ئۈچۈندەر. پايدىمى تاپقاننى ىدىكەن، ھىدايە ھىدايە تاپ

ئىمرا]سۈرە « زىىىنى ئۇنى ئۆز ئۈچۈندەر. ئاز اننى كىمكى ئازىدىكەن، ي ئايە [. 14

. قوللىنىلىدەكۆپ مەنىلەردە سۆز قۇرئان كەرىمدە "زاالە "

و ﴿ مەنىمىدە كېلىشى. كۇفرىلىق -1 ملئكته وكتبه ومن يكفر باللكىمكى »تەرجىمىمى: ﴾ورسله والوم الخر فقد ضل ضلل بعيدا

، كىتابلىرىنى، پەيغەمبەرلىرىنى ۋە پەرىشتىلىرىنى ئال ھنى ، ئال ھنى]سۈرە نىما .« بولىدەئاخىرە كۈننى ئىنكار قىلىدىكەن، ئۇ قاتتىق ئاز ان

.ي ئايە [ 106

فقد ضل ضلل ﴿ شېرىك مەنىمىدە كېلىشى. -2 ومن شك بالل، ئۈ كەلتۈرىدىكەنشېرىك ئال ھقاكىمكى »تەرجىمىمى: ﴾بعيدا

ي ئايە [.116]سۈرە نىما .« بولىدەھەقىقەتەن ئاز ان ئاسى قىلغۇچى خى پلىقمۇسۇلمان ردىن شەرىئە ئەھكاملىرىغا -0 دېگەنگە ئوخشاش.« پىرقىلەر ئاز ۇن. »كېلىدەمەنىمىدە گۇناھكاري ئەلەيھىمماامنى مۇساكەرى، قۇرئان. كېلىدەخاتالىق مەنىمىدە -4

الني ﴿ قىلىدە: ھېكايە سۆزىنى مۇنۇ نا من الضا وأ ﴾قال فعلتها إ

ئاز ۇن ردىندا : مەن ئۈ ئىشنى قىلغىنىمئېىتتى مۇسا»تەرجىمىمى: ي ئايە [. 23 شۇئەرا]سۈرە « ( ئىدى،.نادان ردىن)يەنى ئايالنى كەرى، ئىككى قۇرئان. كېلىدەمەنىمىدە ئونۇتقانلىق -4

ر ﴿ ئۆتۈشى ھەققىدە مۇنداق دېگەن: گۇۋاھلىقتىن ن تضل إحداهما فتذكأ

تەۋھىد كىتابى41

خرىبىر ئازسا، يەنى ئايالنى ى ئىكك بۇ»تەرجىمىمى: ﴾إحداهما ال

ي ئايە [. 282 بەقەرە]سۈرە .« سالىدە ئېمىگەقالما ئىككىنلىمى ئۇنتۇپبىر نەرسىنى يوقاپ كېتىشى ياكى ئىزىي قىلىشى مەنىمىدىمۇ -6

دېگەنگە ئوخشاش.« تۆگە يوقاپ كەتتى»كېلىدە. مەسىلەن: تۈرلىرى: نىڭۋە ئۇ مۇرتەدلىك ەتتە: قايتىش ياكى يىنىھېلىش دېگەن مەنانى مۇرتەد سۆز لۇ

باركم ﴿ئىپادىلەيدە. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: أ وا لع ﴾ول ترتد

ئارقىڭ ر ا چېكىنمەڭ ر، بولمىما )ئىككى دەنىادا( »تەرجىمىمى: ئايە [.-21]سۈرە مائىدە « زىىان تارتقۇچى ردىن بولۇپ قالىمىلەر.

رتەد سۆز شەرئى ئاتالغۇدا: مۇسۇلمان بولغاندىن كىىىن مۇ كۇفرىغا قايتىش دېگەننى ئىپادىلەيدە. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق

ئك حبطت ﴿دەيدە: ـ ولومن يرتد منكم عن ينه فيمت وهو كفر فأ

نيا والخرة عمالهم ف ادلصحاب انلار و أ

ئك أ ـ ول

ون أ ﴾هم فيها خادل

سىلەردىن كىمكى ئۆز دىنىدىن قايتىي كاپىر پېتى »تەرجىمىمى: ئۆلمە، ئۇنى ئەمەللىر دەنىا ۋە ئاخىرەتتە بىكار بولۇپ كېتىدە. بۇنداق ئادەملەر ئەھلى دمزاختۇر، ئۇار دمزاختا مەڭگۈ

«قالغۇچى ردەر.ىك ئىم منى بۇز ۇچى ئىش ردىن بىرەرنى قىلىش مۇرتەدل

: بۆلۈنىدە تۆ تۈرگە تۆۋەندىكىدىن ئىبارە مۇرتەدلىك ئارقىلىق بولىدە. ياكى ئۇنى ئال ھنى. مەسىلەن: بولۇش مۇرتەدبىلەن سۆز -1

ەيبنى ئۆزىنى ، سۆكۈش پەرىشتىلەرنىپەيغەمبەرلىرىدىن بىرىنى ياكى ۋا قىلىش، ئۆلۈكلەردىن مەدە سوراش، شەرىئە بىلىدىغانلىقىنى دە

ئەھكاملىرىنى كەممىتىش، پەيغەمبەرلىك دەۋاسى قىلىش، ئال ھتىن ەيرىگە ھاجەتلىرىنى سوراپ دەئا قىلىش ۋە ئۇنىڭغا سېغىنىش

قاتارلىق ردىن ئىبارەتتۇر.

تەۋھىد كىتابى42

. مەسىلەن: بۇت ر ا، دەل ي بولۇش مۇرتە ھەرىكە بىلەن -ئىش -2 قەبرىلەرگە، چوقۇنۇش مەبۇدار الەرگە، تاش ر ا، ھايھان ر ا، ساختا دەرەخ

سېھىرنىقىلىش، سېھىرگەرلىكباش ئۇرەش ۋە ئۇار ا قان قىلىش، قانۇن رنىيەرلىك تۈزتلگەن تەرىپىدىن، ئىنمان ر ئۆگىتىشئۆگىنىش ۋە

ە دەپ ئېتىقاد قىلىش ۋە ئۇنى بىلەن ھۆكۈئىم ە شەرىئىتىدىن ئەۋزەل قىلىش قاتارلىق ردىن ئىبارەتتۇر.

شېرىكى بار ياكى ئال ھنى. مەسىلەن: بولۇش مۇرتە ئېتىقاد بىلەن -0 ماشايىا ر -، مازارقۇتۇب ربالىمى بار دەپ ئېتىقاد قىلىش. ئەۋلىىاار،

پايداياكى كىشىلەرگە قى ايدە تەسەررەپكائىناتتىكى بەز ئىش رنى ۋە ئۇنىڭدىن باشقا ئۆسۈەپ ئېتىقاد قىلىش. زىنا، ھاراق، ، دەيەتكۈزەلەيدە

باشقاھاراە قىلغان ئىش رنى ھاال ساناش، ناماز، رمزا، زاكا ۋە ئال ھ قاتارلىق ئىش ردىن ئىبارەتتۇر. تېنىش پەرزلىكىگە پەرزلەرنى

بارلىقىغا ياكى ئال ھنى . مەسىلەن: بولۇش مۇرتە شەك بىلەن -4 د ئەلەيھىمماامنى ھەق پەيغەمبەر ئىكەنلىكىگە شەك قىلىش، مۇھەممە

دىنىنى ئىكەنلىكىدىن شەكلىنىش، ئىم ە سۆز قۇرئان ئال ھنى ھازىرقى ئەسىرگە قۇرئاننى، شۈبھىلىنىشتو را دىن ئىكەنلىكىدىن

قاتارلىق ردىن ئىبارەتتۇر. دېىىش يارىمايدە :ھۆكۈملەر لىك ئىمپات نغاندىن كىىىنكىمۇرتەد بولغان ئادەمدىن ئۈچ كۈن ئىلىدە مۇرتە يېنىيدىنىدىن بىرىنلى:

قىلىىنىدە. )شەرىئە ھۆكۈمىتى تەۋبە قىلىي ئىم مغا قايتىشى تەلەپمۇسۇلمان بولما، ئۆز ئېتىيتەرىپىدىن( ئەگەر ئۇ قايتىدىن ئىمان

ن ر ا ئەركىنلىكىگە قويۇپ بېرىلىدە ۋە شۇنداق ئۇنىڭغا مۇسۇلما قىلىنىدە. مۇئامىلەقىلىنىدىغان

ئەگەر تەۋبە قىلىشتىن باش تارتما، ئۇنى ئۆلتۈرتش ئىككىنلى: كىمىكى دىنىنى » پەرز بولىدە. رەسۇلۇل ھ ئەلەيھىممااە:

تەۋھىد كىتابى43

دېگەن. « ئۆزگەرتمە )يەنى ئىم مدىن يىنىھالما( ئۇنى ئۆلتۈرتڭ ر، رىھايىتى[. بۇخار ]ن تەۋبە قىلىش تەلەپ قىلىنغان ۋاقىتتا مۇرتەدتى ئۈچىنلى:

مۈلكىنى تەسەررتپ قىلىشى مەنئى قىلىنىدە. -ئۇنى ئۆز مالمۈلكى ئۆزىنى بولىدە. ئەگەر -ئەگەر ئىم مغا قايتما مال

ئىم مغا قايتماستىن ئۆلتۈرتلمە ياكى مۇرتەدلىكتە ئۆلمە ئۇنى ىتىلىدە. بارلىق ئىقتىمادى ئولجا سۈپىتىدە بەيتۇلمالغا قوشۇۋ

ھەتتا بەز ئەھلى ئىلىم ر تەرىپىدىن: دىنىدىن يىنىھالغان مۈلكى -كىشى مۇرتەد بولغان پەيتتىن باش پ ئۇنى مال

مۇسۇلمان ر مەنپەئەتى ئۈچۈن ئىشلىتىلمە دەرەق بولىدە، دېىىلگەن.

مۇرتەدنى نەسە قېرىنداشلىر ئارىمىدا تۆتىنلى: ن قالىدە. ئۇنى مىراساۇر مىراساورلۇق ھوقۇقى ئەمەلدى

بولمايدە، قېرىنداشلىر ئۇنىڭدىن، ئۇ قېرىنداشلىرىدىن مىراق ئاالمايدە.

دىندىن يىنىھالغان ئادەە، مۇرتەتلىك ھالى بويىلە بەشىنلى: ئۆلمە ياكى ئۆلتۈرتلمە، ئۈ يۇيۇلماستىن، نامىز چۈشۈرتلمەستىن

قەبرىمتانلىقلىرىغا دەپنە قىلىنىدە. مۇرتەد مۇسۇلمان رنى دەپىنە قىلىنمايدە. بەلكى كۇففارارنى مازارلىقلىرىغا دەپنە قىلىنىدە ياكى مۇسۇلمان رنى قەبرىمتانلىقى بولمىغان جايغا

كۆمۈۋىتىدە.

تەۋھىد كىتابى44

ئىككىنچى باب

زىت كېلىدىغان ۋە ئۇنىڭغا نۇقسان تەۋھىدكە ھەرىكەتلەر-سۆز يەتكۈزىدىغان

بىلىدىغانلىق دەۋاسىنى قىلىش( ەيبنىئارقىلىق ئوقۇش، چىنىغا )ئالقانغا

ەيب ھەققىدە ئېنىقلىما: ، ئۆتمۈشئالىمىگە، مېتافىزىكابولمايدىغان كۆرگىلىبىلەن كۆز ەيب

باشقا ئال ھتىن ەيبنى. دېمەكتۇرھازىر ۋە كېلەچەككە ئائىت ئىش ر

قل ل يعلم من ﴿مۇنداق دېگەن: اتائا ئال ھھەقتە بۇ. بىلمەيدەھېلكى، يب إل الل رض ال

ماوات وال باشقا ئال ھتىن»تەرجىمىمى: ﴾ف الس

نەم ]سۈرە .« بىلمەيدە ەيبنى زېمىندىكىھېلكى، ئاسمان ردىكى ۋە ئايە [. -64 ئال ھ. ەرئىشدخاق بولغان ئال ھقى بىلىش ئىلمى پەقە ەيبنى

بەزىمىگە بىر قىمى، پەيغەمبەرلەرنى ئىرادىمى بىلەن گاھىدا ئۆزىنى بۇ. بىلدترىدە ەيبى ئىش رنى ئى ھى ھېكمەتنى تەقەززاسى بىلەن

تەۋھىد كىتابى45

حدا إل ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھھەقتە يب فل يظهر لع غيبه أ علم ال

ئۆزىگە . ئۇ بىلگۈچىدەر ەيبنى ئال ھ»تەرجىمىمى: ﴾رسول من ارتض من . پەقە قىلمايدەھېچ ئادەمنى خەۋەردار ەيبى ئىش ردىن خاق بولغان

.« بىلدترىدە ەيبلەرنىبەز پەيغەمبەرلىرىگى بولغان مەمنۇنئۆز ئۆز پەيغەمبىرىگەخالىغان ئال ھئايەتلەر[. يەنى -27-26]سۈرە جىن

. چۈنكى پەيغەمبەرلەر بىلدترىدە ەيبى ئىش رنىخالىغان ترتشنىبىلدپەيغەمبەرلىك بېرىشتەكخەۋەر ەيبلەردىنگاھىدا، ئىنمان ر ا بەز

ئال ھ تەرىپىدىنراستتىن ئۆزىنى ئارقىلىق كۆرسىتىش مۆجىزىمىنى ئال ھ. ئۇ مۇھتاجدەر ئىمپات شقائەۋەتىلگەن ئەللى ئىكەنلىكىنى

دەلىلى ئىكەنلىكىنى ھەق ئۆزىنى كىشىلەرگە ەيبنى گەنبىلدتر بىلدترتشنىبەز پەيغەمبەرلەرگە ئۆز ئال ھ. كۆرسىتىدەئورنىدا

پەيغەمبىرىمىز. مەسىلەن: بىلدترگەن ەيبلەرنىخالىغان قىممەن ەيبلەرنىكېلەچەككە ئائىت بەز ئال ھ ئەلەيھىىماامغامۇھەممەد مەككە ساھابىلىرىنى ئەلەيھىممااە ۋە . مۇھەممەدبىلدترگەن

ئامان بولغان ھالدا مەسلىتى ھەرەمگە دتشمەنلىكىدىن كۇففارلىرىنى بىرقانلە يى ئىلىدە ئىرانلىق رنى رەملۇق رنى كىرىدىغانلىقى،

مۇھەممەد ەيبى ئىش ر باشقايېڭىدىغانلىقى ۋە ئۇنىڭدىن لىىەتتە مەيدانغا چىققانلىقى ، ئەمەبىلدترتلۈپئەلەيھىمماامغا ئالدىن

باشقا قايمى بىر يول بۇاردىن. مىمالىدەر جانلىق ئېىتقانلىرىمىزنى شۈبھىمىز قىلغۇچى ربىلىدىغانلىق دەۋاسىنى ەيبنى، بولمىمۇنبىلەن

.بولمايدە. ئۇار ا ئىشىنىشكە كاززاپ ردەرر زاماندا بىلىدىغانلىقىنى دەۋا قىلىدىغان ئالداملى ر ھە ەيبنى

پالقىلىش، سېھىرگەرلىك، ئوقۇش. ئۇار ئالىقانغا ياكى چىنىغا مەۋجۇدتۇربىلەن كېلەچەكتىكى ئىش ردىن، يوقاپ ئۇسۇللىر قاتارلىق ئېلىشئورنىنى، ياكى كىمنى ئالغانلىقىنى يالغاندىن نەرسىلەرنى كەتكەن

تەۋھىد كىتابى46

قەست شەخمنى بىرەرئۇارنى كېمەللەرگە. بەز بېرىشىدەخەۋەر ئىش ردا پەقە بۇ. ئۇار ئېىتىدەبولغانلىقلىرىنى كېمەلقىلغانلىقىدىن

شەيتان رنى راست ي يالغان -. جىنسالىدەشەيتان رنى ئىشقا -جىنبىلەن بۇنى . كىشىلەرنى كۆرسىتىدەراست دەپ سۆزلىرىنىبارلىق

ر ايۇلتۇزايولى ) مۇنەججىملىك. بەزىلىر ئىشەندترىدەقايى قىلىي ، بولىدەئادەە مۇنداق ئۆيلەنگەنچىققان ۋاقىتتا يۇلتۇز پاانىقاراش( بىلەن

يۇلتۇز پاانىۋە بولىدەئادەە ئانداق ئۆيلەنگەنچىققاندا يۇلتۇز پاانى سۆزلەرنى، دېگەنگە ئوخشاش يالغان بولىدەباا مۇنداق تۇ ۇلغان كۆرتنگەندە

ئالداملى بۇشىلەر قىلىدە. بەز جاھى ۋە ئىمانى ئاجىز كىكېلەچەك ئۆزلىرىنى ئىشىنىي، ئۇاردىن سۆزلىرىگە مۇنەججىملەرنى

ئىشلىر تو رەلۇق مەسلىھە باشقاكېلىدىغانلىر ۋە بېشىغا، تۇرمۇشىئۇارنى يالغان سېھىرگەرلەرۋە پاللى ربىلەن مۇنەججىملەر. سورايدەسورىغۇچى ر دەنىا يول بىلەن قايى قىلىدە. نەتىجىدە ئۇاردىن سۆزلىر

. تارتىدەزىىان ۋە ئاخىرەتتە ەيبتىنبىلىمەن، دەپ دەۋا قىلىدىكەن ياكى ەيبنىكىمكى

ئىشىنىدىكەن ئۇ شەكمىز كاپىر كۆڭلىدىن سۆزىگە سۆزلىگەنلەرنى ... ئامىن. بەرسۇن پاناھھااكەتتىن بۇ ئال ھ. بولىدە ەيبنىا قىلغان ئالداملى ر، بىلىدىغانلىقىنى دەۋ ەيبنى ئۆزىنى

خۇسۇسىىەتتەئى ھى بۇخاق بولغان ئال ھقى بىلىشتىن ئىبارە . مۇنداق ئالداملى رنى بولىدەشېرىك قىلىھالغان ئال ھقائۆزىنى ئالداملى رنى مەزكۇرئىشەنگەن ئادەە سۆزلىرىگە سۆزلىگەن ەيبتىنبىلىمىز، ەيبنىە ئۇارنى شېرىك قىلغان ۋ ئال ھقابىلىشتە ەيبنى

، سېھىرگەرلەر، مۇنەججىملەر، شۇڭا. بولىدەدېگەن دەۋاسىغا ئاۋاز قوشقان ەيبتىن. ئۇارنى كاپىراردەرشەكمىز رامبال ر، داخان ر ۋە پاللى ر يۇلتۇزار. بولىدەكاپىر ئادەممۇيۈرەكتىن ئىشەنگەن سۆزلىرىگە سۆزلىگەن

ئاساسەن ئورەن شتۇرەشىغا ئال ھنى . ئۇار تتۇرمەخلۇقاياراتقان ئال ھ

تەۋھىد كىتابى47

بەز پەرىشتىلىرىنى . جىن ي شەيتان ر ئاسمان كۆرىدەئىش مى ئارقىلىق بىر راستقا پايدىلىنىش ئو ۇرلۇقلەخەۋەرلىرىدىن

. ئۇار يەتكۈزىدە رامبال ر ا، داخان ر ا ۋە سېھىرگەرلەرگە قوشۇپيالغاننى ، خااق. دەئىشەندترى ئاخماق رنى

تەۋھىد كىتابى48

، پالچىلىق توغرىسىداسېىھىرگەرلىك، جىنكەشلىك سېھىر ھەققىدە ئېنىقلىما: ، پەقە كۆرتنمەيدىغان كۆزگەمەنىمى: لۇ ەتتىكى سۆزىنى سېھىر

سېھىرنى . ئەمما دېمەكتۇرھالدا مەيدانغا كېلىدىغان ئىش ر يوشۇرەنئىزنى بىلەن تەسىر ئال ھنى نىمى: مە ئىمتى ھىدىكىئىم ە

ئوتتۇرىغاشەيتان رنى ۋاسىتىمى بىلەن -ۋە جىن كۆرسىتەلەيدىغان .دېگەنلىكتۇرچىقىدىغان ئىش ر

ئىنماننى قەلبىگە . ئۇ راستتۇر كۆرسىتىدىغانلىقىتەسىر سېھىرنى ، ئىككى ئۆلتۇرەلەيدە، قى ايدە كېمەلتەسىر قىلىدە. كىشىلەرنى

بىرىگە ئامراق -. كىشىلەرنى بىر ئايرىھېتەلەيدەبىر ي بىرىدىن بۇبنىمەھ، شەيتان ر ۋە نىجى. ئومۇمەن سېھىر. قى ايدەقى لىغاندەك، ئۆچ

شېرىككە گۇناھى سېھىرنى . ئاشىدەبىلەن ئىشقا چوقۇنۇشئەرۋاھ ر ا شېرىك بىلەن بىرگە سېھىرنى. پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئوخشاشتۇر

شېرىك ئال ھقا: قېلىڭ ر ھااكەتتىنيەتتە »ان قىلىي مۇنداق دەيدە: باي رىھايىتى[. بۇخار .....« ]قىلىش سېھىركەلتۈرتش،

جىن ي سېھىر: بىر : ئوخشايدەئىككى جەھەتتىن شېرىككە سېھىر . ئاشىدە، ئۇار ا با لىنىش ئارقىلىق ئەمەلگە سېلىششەيتان رنى ئىشقا

ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق . چوقۇنىدەشەيتان ر ا رلەرسېھىرگەچۈنكى

حر ﴿: دەيدە ياطني كفروا يعلمون انلاس الس تەرجىمىمى: ﴾ولكن الش« بىلەن كاپىر بولد . ئۆگىتىش سېھىرشەيتان ر كىشىلەرگە لېكىن»

ئايە [. -132 بەقەرە]سۈرە بىلىدىغانلىقىنى دەۋا ەيبنى ئۆزلىرىنى رسېھىرگەرلەيەنە بىر :

بىلىشتە ەيبنى بۇ. سۆزلەيدەيالغاندىن ەيبلەرنىقىلىدە. چۈنكى ئۇار مۈشرىك ر ا سېھىرگەرلەر شۇڭا. قىلغانلىقتۇرئۆزىنى شېرىك ئال ھقا

تەۋھىد كىتابى49

ولقد علموا ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھھەقتە بۇ. كاپىراردەرئوخشاش اه ما ل ف الخرة من خلق لمن سېھىرنىئۇار »تەرجىمىمى: ﴾اشت

نېمىھەرەھمىتى ۋە جەننەتتىن ھېچ ئال ھنى ئاخىرەتتە سېتىھالغۇچىغا ئايە [. -132 بەقەرە]سۈرە « بىلەتتى. ئۇبدانيوق ئىكەنلىكىنى

ىمىزكى، بولمىغان ر بولما، شۈبھ نېمىھىمىيەنى جەننەتتىن . سېھىرگەرلىك ساھىبىنى سا ە ئەقىدىدىن چىقىرىي كاپىراردەر

تاش يدە. سەھابە كىرام ر زامانىمىدا سېھىرگەرنى شەرئى ھۆكۈە بىلەن قەتلى قىلغاندەك، ئۇنى ئۆلتۈرتش ۋاجىي بولىدە. ئەپمۇسلىنارلىق يىر ك، شۇكى، خۇدد بۇ ھۆكۈە شەرىئىتىمىزدە ئەمەلدىن قالدەرەلغاندە

سېھىر ۋە سىھىرگەرلىككە اپىللىق ۋە بىپەرۋالىق مۇسۇلمان ر بىلەن قارايدىغان بولد ، كۆپىنلە كىشىلەر ئۇنى بىر پەن تۈرىدىن دەپ قاراپ، ئۇنى بىلەن پەخىرلىنىدە، شۇنداق ئۇارنى مۇكاپات يدە ۋە ئىلھاە بېرىدە. بەز جەمئىىەتلەردە سىھىرگەرلەر

ن ھازىرلىنىي مۇسابىقىلەر ئورەن شتۇرەلۇپ، ئۈچۈن ئااھىدە سورەئۇ يەرگە مىڭلىغان ھەۋەسكارار يىغىلىشىدە. بۇ بولما مۇسۇلمان رنى ئۆز دىنىنى ماھىىەتتىن بىلمەسلىكى ۋە ئەقىدىمىگە سەل قارىشى، دىننى مەساىرە قىلغۇچى ر ا

ئىمكانىىە يارىتىي بېرىشىدىن باشقا نەرسە ئەمەق. ھەققىدە ئېنىقلىما:پالچىلىق رەمبال ۋە رەمبال ۋە پاللى؛ بۇ كېلەچەكتە بولىدىغان ئىش ردىن ۋە يوقاپ كەتكەن

بىلىدىغانلىقىنى ەيبنىئارقىلىق بېرىشجايىدىن خەۋەر نەرسىلەرنى ، ئىمتېمالىمىزدىكى بىزنى بۇ. دېمەكتۇر قىلغۇچىيالغاندىن دەۋا

شەيتان ر ا -جىن ، داخان رەمبالر. ئۆزىدەر نى « جىنكەش»، «داخان»شەيتان ر ئاسمان -جىن .ئالىدەۋە مەلۇماتنى ئۇاردىن چوقۇنىدە

قوشۇپبەز خەۋەرلىرىنى يالغان ر بىلەن ئو ۇرلىغان پەرىشتىلىرىدىن

تەۋھىد كىتابى50

مۇنداق تائاا ئال ھھەقتە بۇ. ئالدايدە. ئۇار ئىنمان رنى يەتكۈزىدەئۇار ا

نبئ ﴿دېگەن: ثيم يلقون هل أ

فاك أ

ل لع ك أ ياطني تن ل الش كم لع من تن

بون كثهم كمع وأ ئى پەيغەمبەر! مەككە كۇففارلىرىغا »تەرجىمىمى: ﴾الس

، سىلەرگە مەن شەيتان رنى كىمگە چۈشىدىغانلىقىنى ئېىتقىنكى. چۈشىدە گۇناھكارار ا توقۇ ۇچىبىر ئىغھا ؟ ئۇار ھەربېرەيمۇ ئېىتىي، شەيتان رنى ئاڭ يدە ئو ۇرلۇقلە سۆزلىرىنى پەرىشتىلەرنى ئۇار

شۇئەرا]سۈرە .« يالغانلى ردەرتولىمى يالغان خەۋەرلەرنى تارقىتىدىغان ي ئايەتلەر[.220ي 221، رەملىلەر. خاستۇر ئال ھقى ئىلىملەرنى بىلىش پەقە ەيبى

ھەر خى ۋاسىتىلىر بىلەن باشقىمۇ، داخان ر ۋە ئۇاردىن پاللى ر ئەبۇ. كاپىراردەرشەكمىز قىلغۇچى ربىلىدىغانلىق دەۋاسى ەيبنى، قىلىنىدەكىدىن رىھايە ( بولمۇنئۇنىڭدىن راز ئال ھ) ھۇرەيرە

كىمكى كاھىن ر ا، »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن: ئۇارنى بېرىي( يىنىغا سېھىرگەرلەرگەۋە پاللى ر ا، رگەرەملىلە)

ئىشىنىدىكەن، ئۇ مۇھەممەد ئەلەيھىمماامغا كەلگەن دىنغا سۆزلىرىگە رىھايىتى[. داۋەد ئەبۇ] .«بولىدەكاپىر بولغان

، رەملىلەر، سېھىرگەرلەرقاتتىق ھەزەر قىلىش كېرەككى، شۇنىڭدىن ، ئۆزلىرىنى بۇزىدىغانئەقىدىلىرىنى رنى كىشىلە پاللى رداخان ر ۋە

دمختۇرار ا بۇيرەيدىغان شىپالىق كېمەللەرگەكىشىلەرگە خۇدد ۋە قۇربانلىقماشايىا ر ا ئاتاپ -، كىشىلەرنى مازاركۆرسىتىيئوخشاش ئۇارنى دىندىن چىقىشىغا سەۋەبلى بۇيرەپقىلىشقا چىراق رنىنەزىر ي

سۆزلەرئۇار كىشىلەرنى ئالداپ ئۇار ا شېرىك .ئالداملى ردەربولىدىغان ياكى ئېمىش بېرىي، ئۇنى بويۇنلىرىغا تۇمارارنىبىلەن يېزىلغان

شېرىك بۇنداق، ھالبۇكىئاستىدا ساق شقا تەۋسىىە قىلىدە. ياستۇقلىر . يوقتۇر پايدىمىھېچ نەرسىگە تۇمارارنى بىلەن يېزىلغان سۆزلەر

تەۋھىد كىتابى51

سېلىش بەزىمى جىن ي شەيتان رنى ئىشقا يۇقىرىقى ئالداملى رنى ئورەنلىرىنى نەرسىلىرىنى يىتىي كەتكەن كىشىلەرنى ئارقىلىق ، ئومۇمەن. ئەمما چىقىدەگاھىدا راست، گاھىدا يالغان بۇ. بېرىدە ئېىتىيئۇار ا ئەگەشمەسلىك ۋە شۇڭا .بولىدەيالغان ر كۆپ سۆزلىرىدەئۇارنى ئۆزلىرىنى كېرەك. يەنە ئۇارنى بەزىلىر ئىشەنمەسلىك سۆزلىرىگە

-ئەۋلىىا قىلىي كۆرسىتىي، كۈيۈپ تۇر ان ئوتقا كىرىي، ساقساامە چىقىشىدە، بەدەنلىرىگە پىلاق ئۇرەپ ياكى ئۆزلىرىنى ماشىنىنى ئاستىغا ئېتىي، ھېلقانداق زەخمىلەنمەيدە، مانا

اھىىەتتە بۇنىڭغا ئوخشاش ئىش ر شەيتاننى ئىشلىرىدىن بولۇپ م سېھىر ۋە كۆز با يدىغان قىلمىش ردەر.

قۇربانلىقئاتاپ قەبرىلەرگەماشايىخالرغا ۋە -مازار ھاراملىقى ئۆتكۈزۈشنىڭقىلىش، نەزىر ـ چىراغ

ئىلىي پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇسۇلمان رنى شېرىك گىردابىغا ماشايىا رنى -. مازاربارلىق ئىش ردىن قەتئى مەنئى قىلغانبارىدىغان

ناھايىتى ئىكەنلىكى خاتا سوراشنى ئۇلۇ ش ۋە ئۇاردىن ھاجەتلىرىنى بايان قىلىنغان: ئوچۇقئەنبىىاارنى ئۇلۇ شتا -پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئەۋلىىا-1

كەتمەسلىك كېرەكلىكىنى بايان ئېشىيبەلگىلىمىمىدىن شەرىئەتنى

تەۋھىد كىتابى52

ى مەسىلىلەردە ھەر ئىشنى ئۆز دىن»قىلىي مۇنداق دېگەن: ! ھەقىقەتەن قىلىڭ رھەزەر ئاشۇرەۋېتىشتىنبەلگىلىمىمىدىن

بىلەن كېتىش چەتنەپچەكلىمىلىرىدىن دىننى بۇرەنقى رمۇسىلەردىن رىھايىتى[. ئەھمەد]« ھااك بولغان.

خرىمتىئان ر مەريەە ئو لى »مۇنداق دېگەن: پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ، ئۇنى چەتنەپدىننى بەلگىلىمىمىدىن مەدھىىىلەشتە ئىىمانى

. مەن ئاشۇرىھەتمەڭ ر مەدھىىىلەشتە مېنىمۇ، ئى ھ شتۇرىھالغاندەكئەللىمى ۋە بەندىمى ئال ھنى مېنىپەقە ئال ھنى قۇلىمەن،

رىھايىتى[. بۇخار ] .«دەڭ ر قەبرەمۇھەممەد ئەلەيھىممااە مۇسۇلمان رنى پەيغەمبىرىمىز-2

ئەبى ھەيىاج قاتۇرەش ۋە ئۇنىڭغا ئەسلىمە يېزىشتىن چەكلىگەن. ئەلى ئىبنى ئەبۇ تالىي »ئەلئەسەدى مۇنداق رىھايە قىلىدە:

رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ ماڭا: پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مېنى بۇيرىغان ئىشقا سېنىمۇ ئەۋەتەيمۇ؟، مېنى ھەيكەل ۋە بۇت رنى چېقىشقا،

رىلەرنى تۈزلەشكە ئەۋەتكەن ئىد ، سېنىمۇ شۇنىڭغا قاتۇرەلغان قەب ]مۇسلى، رىھايىتى[. «ئەۋەتتۇق، دېد .

پەيغەمبەر : »قىلىنىدەكىرەزىىەل ھۇ ئەنھۇدىن رىھايە جابىر ، ئۈستىدە قاتۇرەپ ئۇنىڭغا ئەسلىمە يېزىشتىن قەبىرلەرنىئەلەيھىممااە « نئى قىلغان.ۋە ئۇنى ئۈستىگە ئۆي سىلىشتىن مە ئولتۇرەشتىن

رىھايىتى[. مۇسلى،] ئوقۇشتىنناماز قەبرىلەردە مۇھەممەد ئەلەيھىممااە پەيغەمبىرىمىز-0

، پەيغەمبەر قىلىنىدەكىچەكلىگەن. ئائىشە رەزىىەل ھۇ ئەنھادىن رىھايە ! سىلەردىن بولۇڭ ركىئاگاھ »ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

مەسلىتكە قەبىرلىرىنى ى پەيغەمبەرلىرىنئىلگىرىكىلەر ئۆز . مەن سىلەرنى قىلىھالماڭ رمەسلىت قەبىرلەرنىسىلەر ،ئاي ندەرىھالغان

رىھايىتى[. مۇسلى،] «ئۇ ئىشتىن مەنئى قىلىمەن.

تەۋھىد كىتابى53

« قىلىھالماڭ رمەسلىت قەبرىلەرنى»ھەدىمتىكى بۇ، مەلۈمكى . كتۇردېمە، ئوقۇماڭ رمەنىمى: قەبرىمتانلىق ردا ناماز دېگەننى

مۇھەممەد پەيغەمبىرىمىزكۆپ سانلىق مۇسۇلمان ر كۈنىمىزدىكى ئاز ۇنلۇق، ھەرخى شېرىك، ئونتۇپ چەكلىگەنلىرىنىئەلەيھىمماامنى

قىرلىرىغا چۈشكەن. بەزىلىر قەبرىمتانلىق ر ا خۇراپا ۋە ياسىھالغان. ئۇار قەبرىمتانلىق ردا مۇنارارنىمەسلىتلەرنى، بىناارنى ۋە

، نەزىر ي چىراقلىرىنى قۇربانلىقلىرىنىئەرۋاھ ر ا، ئەۋلىىاار ا ئاتاپ ئىش رنى بۇ، ئېنىقكى. سورايدە. ئۆلۈكلەردىن ياردەە ۋە مەدە قىلىشىدە

. كىرىدە تۈرىگە شېرىكنى ھەممىمى چو ئەل مە ئىبنى قەيىۇە رەھمەھۇل ھ مۇنداق دەيدە: "قەبرىلەرنى

پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى بۇيرە ان ۋە زىىارە قىلىشتا، قايتۇر ان ئىشلىر ، ساھابى رنى تۇتقان يوللىر بىلەن زامانىمىزدىكى بەز كىشىلەرنى قەبرە زىىارەتلىرىنى

بىرىگە پۈتۈنلەي قارشى -سېلىشتۇرساق، ئىككىمىنى بىرئىكەنلىكى ئوتتۇرىغا چىقىدە. مەسلەن: پەيغەمبيييييييييەر

مااە قەبرىلەرگە قاراپ ناماز ئۇقۇشتىن توسقان، لېكىن ئەلەيھىمھازىرقى ئادەملەر قەبرە ئالدىدا ناماز ئۇقۇشىدە. قەبرىلەرنى مەسجىد قىلىھېلىشتىن چەكلىگەن، ئۇار قەبرە ئۈستىگە مەسجىد سېلىي، ئۇارنى "زىىارەتگاھ" دەپ ئاتىشىدە. قەبرە ئۈستىدە چىراق

چىراق رنى -برە ئۈستىيييييييدە شاەيېقىشتىن چەكلىگەن، ئۇار قەيورەتىدە. قەبرىمتاننى ھېىتگاھ قىلىھېلىشتىن چەكلىگەن، ئۇار بولما ئۇ يەرنى ھەرتۈرلۈك مۇراسىم ر ئۆتكۈزتلىدىغان جاي قىلىھالد . شۇنداق مەزكۇر پائالىىە سەۋەبىدىن ھەتتا ھېىت ردا

ر ا ئاي ند ". يىغىلغاندىن كۆپراق ئادەملەر توپلىنىدىغان جاي يۇقىرىقىدەك ئەھھال ئاستىدا مەزكۇر پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە،

تەۋھىد كىتابى54

قەبرىلەرنى تۈزلىھېتىشكە قەبرىمتانلىق ر ا بىنا قىلىنغان گۇمبەز ۋە بۇيرىغان.

ئەلى ئىبنى »ئەبى ھەيىاج ئەلئەسەدى مۇنداق رىھايە قىلىدە: بەر ئەلەيھىممااە مېنى ئەبۇ تالىي رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ ماڭا: پەيغەم

بۇيرىغان ئىشقا سېنىمۇ ئەۋەتەيمۇ؟، مېنى ھەيكەل ۋە بۇت رنى چېقىشقا، قاتۇرەلغان قەبرىلەرنى تۈزلەشكە ئەۋەتكەن ئىد ، سېنىمۇ

]مۇسلى، رىھايىتى[. «شۇنىڭغا ئەۋەتتۇق، دېد .ئەسلىدە قەبرە زىىارە قىلغۇچى ئۆزىگە ھەە مېىتكە ياخشىلق

مىتى، مەقبۇاتتى. ئەمما مۇشرىك رنى قەبرە زىىارە قىلغيييانتائاا ا شېرىك قىلىي، ئۇار ا دەئيا قىلش ياكى ئال ھمېىتنى

دەئادا ئۇارنى ۋاسىتە قىلش، ئۇاردىن ھاجەتلىرىنى تىلەش، بەرىكە بىرىشنى تەلەپ قىلىش ياكى دتشمەنلەر ئۈستىدىن

للەرنى قىلىدىغان نۇسيييرە تىلەش قاتارلىق شېرىك ئەمەبولۇشتى. ئۇارنى بۇ قىلمىشلىر نەتىجىدە ئۆز ۋە مېىتكە

ئۆز ئالىدىغان يەنى )ھاسى بولىدىغان ياخشىلىق ردىن، ئۇار ا قىلىنىدىغان دەئا ۋە ئىمتىغپاراردىن مەھرەە ( ئەجىردىنھاجەتلىرىنى ەيرىدىن يوقىرىقىدەك ئال ھنى ئۇارنى قىلىشتى. بۇ. غانلىقتۇرئۇارنى شېرىك قىل ئال ھقاتارلىق ر بولما، سوراش قا

ئەقىدە دىنىنى ۋە ئىم ە كۆرسەتمىمىگەپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى مۇھەممەد پەيغەمبىرىمىز. ئىشتۇر خى پلىقمەسىلىلىرىگە ھەيكەلگە چوقۇنىلىدىغانقەبرەمنى مېنى ! ئال ھئى »ئەلەيھىممااە:

مالىكۋە ئەھمەددەپ دەئا قى تتى. ]« مىغىن،ئوخشاش قىلىي قويرىھايىتى[. چۈنكى پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئاخىر زاماندا بەز

ئال ھنى ) چوقۇنىلىدىغانلىقىنى قاتۇرەلۇپھەيكەل ئورنىدا قەبىرلەرنى ز يۈئەھھال ر ئېلىنىشلىق بۇ، كۈنىمىزدەبىلەتتى. (بىلەن بىلدترەشىەقلۇق رەسۇلۇل ھنى مەسجىدىدە بەز خۇراپى ۋە . شۇنداق تۇربەرمەكتە

تەۋھىد كىتابى55

سادىر نىيەنى مەنئى قىلىنغان بەز ئىش ر نى جاھى كىشىلەر، لېكىن ئۇار رەسۇلۇل ھنى قەبرىمىگە ساق نغىلى بولمايدە قىلىشىدىن

يىقىن كىلەلمەيدە، چۈنكى قەبرە مەسجىتتە بولماستىن بەلكى تائاا ئال ھىدە تام ر بىلەن قورشالغان. رەسۇلۇل ھنى ھۇجرىمىنى ئىل

مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى دەئاسىنى ئىجابە پەيغەمبىرىمىز چوقۇنۇشلىرىدىنئۇنى قەبرىمى جاھىل رنى ،قىلغانلىقتىنئال ھنى ئىزنى بىلەن قىىامەتكىلە تالىنمەكتە. ئۇ ېساقلىنىي ك

.قالىدەساقلىنىي شۇنداق

ئۇلۇغالشنىڭكلەش ۋە ئۇالرنى ھەيكەللەرنى تى ھۆكمى

مۇھەممەد ئەلەيھىممااە مۇسۇلمان رنى جانلىق رنى پەيغەمبىرىمىز سىزىش سۈرەتلىرىنىئىنمان رنى خۇسۇسەنسىزىشتىن، سۈرەتلىرىنى

قىلىش كۆپ بۇنداقمەنئى قىلغان. چۈنكى قاتۇرەشتىنۋە ھەيكەللىرىنى سەۋە چوقۇنۇشىغالەرگە، بۇت ر ا ھەيكەل كېىىنكىلەرنى ھال ردا ئىشىمۇ چوقۇنۇشچىققان بۇتقا ئوتتۇرىغا قېتى،. يەر يۈزىدە تۈنجى بولىدە

قاتۇرەشئىنمان رنى رەسىملىرىنى سىزىش ۋە ھەيكەللىرىنى ئەلەيھىمماامنى قوۋمى ئىلىدە، نۇھسەۋەبىدىن بارلىققا كەلگەن.

قوۋمى نۇھكېىىن ئۆلگەندىنر ياخشى زات ر بار ئىد . ئۇا ئۈلگىلىك. ھەمىشە ئۇارنى ئىش چېكىدەئۇاردىن ئايرىلغانلىقىغا قاتتىق ھەسرە

ئۇلۇ رنى سۈرە بۇۋاقىتتا شەيتان ئۇار ا شۇ. خاتىرىلەيدەي ئىزلىرىنى بىلدترتش ئارقىلىق ئۇارنى ياد ھۆرمە ۋە ھەيكەللىرىنى ياساپ، ئۇار ا

قوۋمى ئۇارنى ھەيكەللىرىنى ياساپ نۇھىجىدە، ئۈندەيدە. نەت ئېتىشكە

تەۋھىد كىتابى56

ۋە ئەسلەيدە، خاتىرىلەيدەھەيكەللەر ئارقىلىق شۇ. ئۇارنى چىقىدە ئۆتىشى زاماننى . چوقۇنمايدە. بىراق ئۇار مەزكۇر ھەيكەللەرگە يادايدە

كېىىن، ئۇاردىن ئۆلگەندىنبىلەن سۈرە ۋە ھەيكەللەرنى ياسىغان ر سىللەر مەزكۇر ھەيكەللەرگە قاتتىق ھۆرمە كېىىن كەلگەن نە. ئۇاردىن كېىىن كەلگەن ئەۋادار باش يدە چوقۇنۇشقا بىلدترگەنلىكتىن

ئىرادىمىگە ۋارىملىق قىلىي، ئۇ ھەيكەللەرنى ئى ھ ئاتىلىرىنى ، ئۇاردىن مەدە ۋە ياردەملەرنى چوقۇنىدىغانئۇار ا رەسمى قىلىھېلىيئەلەيھىممااە پەيغەمبەر بولۇپ ئەۋەتىلگەندىن ۇھن. بولىدەسورايدىغان

چوقۇنۇش سەۋەبىدىن بارلىققا كىلىدىغان، كېىىن، ئۇارنى ھەيكەللەرگە . ئەمما ئال ھقا شېرىك كەلتۈرتشتىن ئىبارە بۇ قەباھەتتتىن توسىدە

ئۆزلىرىنى قىلماستىن قوبۇلدەۋىتىنى نۇھ ئەلەيھىمماامنى ئۇار ئال ھ تائاا ئۇارنى سۆزلىرىنى بايان . ە قىلىدەمەبۇدلىرىغا ئىباد

ا ول سواع ول ﴿قىلىي مۇنداق دەيدە: وقالوا ل تذرن آلهتكم ول تذرن و ا وث ويعوق ونس ھەرگىز مەبۇدلىرىڭ رنىئۇار: »تەرجىمىمى: ﴾ي

ۋە نەسرىنى ھەرگىز تەرك يەئۇقنى، سنىيە ۇ، سۇۋائنى، ۋەدنى. تاشلىماڭ ر ئايە [. -20 نۇھ]سۈرە .« دېد ئەتمەڭ ر نۇھ ئەلەيھىمماامنى ،بەش ئىمى، ئېلىنغانئايەتتە تىلغا يۇقىرىقى

بەش قاتۇر انقەۋمى ئۇلۇ پ ئەسلەپ تۇرەش ئۈچۈن ھەيكەللىرىنى .ئىمىملىرىدەر نى لەركىشى ئۈلگىلىك

كىشىگە ئۈلگىلىكبەش بۇ ئاۋۋالقىلىر ۋمىنى قوئەلەيھىممااە نۇھ ھەسرە چىكىي، پەقە ئۇارنى خاتىرىلەش يۈزىمىدىن ئۇارنى سۈرەتلىرىنى سىزىي ھەيكەللىرىنى تىكلىگەنلىك سەۋەبتىن،

بۇبولغان. ئۇارنى چوقۇنىدىغانھەيكەللەرگە بۇكېىىنكىلەر ىمماامنى چاقىرىقىغا ئەلەيھ نۇھھەيكەللەرگە بولغان ئىا سى ئۇارنى

بااسى بىلەن ەرق تۇفانئاۋاز قوشۇشتىن چەكلەپ قويغان ۋە ئۇارنى

تەۋھىد كىتابى57

بىلىندىكى، جانلىق رنى بۇنىڭدىنسەۋە بولغان. تۈگىشىشىگەبولۇپ قاتۇرەشنى رەسىملىرىنى سىزىش ۋە ئىنمان رنى ھەيكەللىرىنى

ە جانلىق رنى رەسۇلۇل ھ ئەلەيھىمماا. ئەمەستۇرئاقىھىتى ياخشى تەسھىرلىگۇچى رەسمام ر، ھەيكەلتاراش ر ا لەنە قىلغان ۋە ئۇارنى قىىامە كۈنى ئە قاتتىق ئازابقا دەچار بولىدىغانلىقىدىن خەۋەر بىرىي، سۈرەتلەرنى ئۆچۈرتۋېتىشكە

مۇھەممەد ئەلەيھىممااە بىر ھەدىمىدە: پەيغەمبىرىمىز بۇيرىغان. پەرىشتىلىر رەھمە ئۆيگە ئېمىلغانر جانلىق رنى رەسىملى»

دېگەن. ]بۇخار ۋە مۇسلى، رىھايىتى[. «كىرمەيدە، رەسىملەرنى ھەيكەللەر بىلەن سىزىلغان قاتۇرەلغان، كۈنىمىزدە

يىراق ئېھتىمالدىنسەۋە بولىشى چوقۇنۇشىغائۇار ا كىشىلەرنى نى ئادەە ۋە ھايھان رنى ، پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بىز مۇسۇلمان ربولمىمۇ

رەسىملىرىنى سىزىشتىن، ئىنمان رنى ھەيكەللىرىنى ياساشتىن توسقان ئىكەن، ئۇنى قىلماسلىقىمىز كېرەك. چۈنكى پەيغەمبەر

-ئۇارنى دەنىا ، بەلكى بۇيرەمايدەئىشقا ھېكمەتمىز كىشىلەرنىئە قىلىش ئاخىرەتلىكىگە پايدىلىق ئىش ر ا بۇيرەيدە. پەيغەمبەرگە ئىتا

.قىلغانلىقتۇرئىتائە ئال ھقاخۇاسە: يەر يۈزىدىكى تۈنجى شېرىك ئىنمان رنى سۈرەتلىرىنى

سېزىش ۋە ھەيكەللىرىنى ياساپ تۇر ۇزەش ئارقىلىق باش نغان ئىكەن، سۈرە ۋە ھەيكەللەرنى ئۆيلەرگە، مەيدان ر ا ۋە با ر ا

ىئىتىدە ھارامدەر. چۈنكى، ئورنىتىش قاتارلىق ئىش ر ئىم ە شەربۇ ئىش ر شېرىككە ۋە ئەقىدىنى بۇزىلىشىغا سەۋە بۇلىدە.

سا ە ئېتىقادى بۈگۈنكى كۈندە كاپىرارنى ھىمايە قىلىدىغانبولمىغانلىقى سەۋەبلىك يۇقىرىقىدەك ئىش رنى قىلىھاتقان بولما،

نبىىى سائادەتلىرىنى مە -قۇۋۋىتى ۋە بەخت-مۇسۇلمان ر ئۆز كۈچ

تەۋھىد كىتابى58

بولغان سا ە ئەقىدىنى ساق پ قېلىش ئۈچۈن، يۇقىرىقى ئىش ردا كاپىرار ا ئەگەشمەسلىكى ازى،.

تەۋھىد كىتابى59

دىننى مەسخىرە قىلىش ۋە شەرئىي چەكلىمىلەرنى مەنسىتمەسلىكنىڭ ھۆكمى

بىلەن ھەدىملەرۋە قۇرئاندىننى مەساىرە قىلىش مۇرتەدلىكدەر. دىندا ياكى مەساىرە قىلغان سۆككەن بىرەرسىنىئىش ردىن ەنبېكىتىلگ

تلهم ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھھەقتە بۇ. بولىدەئادەە كاپىر ولئ سأ

وآياته ورسول كنتم تستهزئون ل بالللقولن إنما كنا نوض ونلعب قل أ

ئى پەيغەمبەر! ئەگەر »تەرجىمىمى: ﴾ذروا قد كفرتم بعد إيمانكم تعت ، ئۇار: بىز راستتىن سورىما ئۇارنى مەساىرە قىلغانلىقىنى سەن

بۇ، دەيدە. قويدەققىلىي ئوينىشىي پۇشۇقىئەمەق، پەقە ئىچ ە ئايەتلىرىنى ۋ ئال ھنى دىنىنى، ئال ھنى : سىلەر مۇناپىق ر ا. سىلەر يالغان دېگىن؟، قىلدىڭ رمۇمەساىرە پەيغەمبىرىنى ئال ھنى

كېىىن، ئېىتقىنىڭ ردىن، سىلەر ئىمان ئېىتماڭ ر ئۆزترقەسەە ئىلىي -64 تەۋبە]سۈرە .« بولدەڭ رپەيغەمبەرنى مەساىرە قىلىش بىلەن كاپىر

ئايەتلەر[. -66ئايەتلىرىنى ياكى ئۇنى دىنى ۋە ئۇنى ئال ھنى يۇقىرىدىكى ئايە

ئوچۇقكاپىر بولىدىغانلىقىغا قىلغۇچىنى مەساىرە پەيغەمبىرىنى مۇناپىق رداالە قىلىدە. پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى زامانىدىكى بەز

شۇارمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى مەساىرە قى تتى. يۇقىرىقى ئايەتلەر مەساىرە قى تتى ۋە ئۇار ا نىمۇساھابىلەر مۇناپىق رھەققىدە چۈشكەن.

چاقىرىدىغان تەۋھىدكە توسۇپ. كىشىلەرنى شېرىكتىن بېرەتتىئازار ئال ھئايەتلەرنى مەساىرە قى تتى. بۇ مۇناپىق رئايەتلەر چۈشكەن ۋاقتىدا

مەخمۇققىلىي ئې نئۇارنى ھەقىقەتەن كاپىر ئىكەنلىكىنى

ي بعث ﴿بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە: . ئال ھ تائااچۈشۈرگەنئايەتلەرنى هذا الأ

نا عليها ن صب رسول إن ك لضلنا عن آلهتنا لول أ تەرجىمىمى: ﴾الل

تەۋھىد كىتابى60

پەيغەمبەر قىلىي ئال ھ: قىلىھېلىيپەقە مەساىرە كۆرسە سېنىئۇار »مۇھەممەد بىزنى رمىماقتۇ؟ ئەگەر دىنىمىزدا چى مۇشۇمۇئەۋەتكەن

-41 فۇرقان]سۈرە «دېد .ئاز قااتتى، ئازدەرەۋەتكىلىئى ھلىرىمىزدىن ئايەتلەر[. - 42ئەرەبلەر مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى مەساىرە بۇتپەرەق ز ۋاقتىدىكىئۆ

دىنىغا ئال ھنى كۈنىمىزدىمۇ. سۆكەتتىقى تتى، ئۇنى دىنىنى ۋە سۆكىدىغانقىلىدىغان، ھەقىقەتنى چاقىر ان رنى مەساىرە

يوللىرىنى ئىم ە شەرىئىتىدىن ئەۋزەل سانايدىغان قىڭغىر ئۆزلىرىنى تا قىىامەتكىلە دتشمەنلىر . ھەقىقە تېپىلىدەھەر جايدا ئاز ۇن ر، سۆكىدىغاندىنىنى ئال ھنى . تەقەززاسىدەر ھاياتلىقنى بۇ. مەۋجۇدتۇر

. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا كاپىراردەردىغان ر پەيغەمبەرنى مەساىرە قىلى

بونهم كحب ﴿مۇنداق دەيدە: ندا ا يه أ ومن انلاس من يتخذ من ون اللـ

ه بەز ئادەملەر ئال ھتىن ەيرىىلەرنى )يەنى »تەرجىمىمى: ﴾ اللـلەرنى بۇت رنى( ئال ھقا شېرىك قىلىھالىدە، ئۇارنى مۆمىن

ئال ھنى دمست تۇتقىنىدەك دمست تۇتىدە، )يەنى ئۇلۇ يدە ۋە ئايە [.-164]سۈرە بەقەرە « ئۇار ا بويمۇنىدە(.

پۈتۈن ئال ھنى. باردەر تەرتىي ۋە مەلۇە قائىدە بابىدىمۇ سۆيگۈ . كامى بولمايدەمۇسۇلمانلىقىمىز سۆيمىگىلە ئارتۇقبارلىقىمىزدىن

پەيغەمبەر . نەمۇنىمى سۆيگۈنى الىغا يەتكەن ھەقىقى ، ئە كاممانا بۇئىمان سۆيمىگىلە ئارتۇققالما ھەممىدىن ئال ھتىن ئەلەيھىمماامنىمۇ

تە سۆيگۈھېلقانداق سۆيگۈسىگە ئال ھ. بىراق تولۇق نمايدە مەخلۇقاتلىرىدىن ئال ھنى . سۆيگۈدەر. ئۈ ئااھىدە چو كېلەلمەيدە. كىرىدە تۈرىگەبىر شېرىكنى سۆيۈش سۆيگەندەك ئال ھنى بىرەرسىنى

ئال ھنىۋە باشقى رنى پىرلەرنىئەۋلىىاارنى، مازار ي ماشايىا رنى، ئەقىدە قىلغاندەك ئەقىدە قىلىش ئال ھقا، ئۇار ا سۆيۈش سۆيگەندەك

تەۋھىد كىتابى61

. ئەۋلىىاارنى، كەلتۈرگەنلىكتۇرشېرىك ئال ھقاۋە كۇفرىلىقتۇرشەكمىز ۋە ئۇاردىن كۆرىدىغان ئارتۇق ئال ھتىن پىرىلەرنىايىا رنى ۋە مازار ي ماش دېمەەبار قەۋملەربەكراق قورقىدىغان قورققاندىنمۇ ئال ھتىن

ئىشقا قەسەە قىلغىنىدا، بىرەرئىشىنەممىز؟، بەز قااق مۇسۇلمان ر ، ئىككىلەنمەيدەقەسەە قىلىشتىن ھېچ ئېلىينامىنى تىلىغا ئال ھنى ۋە ۇجام رنى . ئەمما ئەۋلىىاارنى ، مازار قېلىھېرىدە قەسەە

، قورقىدەكى شۇنلىلىكنامىنى ئاتاپ قەسەە قىلىشتىن شەيالىرىنى ئۇار ئەگەر يالغاندىن قەسەە قىلىي مەزكۇر زات رنى نامىنى ئاتىماە

، كېتىمەن تەخمىراتىغا، ئۇارنى كېتىمەن ئۇچراپ ەزىپىگەئۇارنى ىلىدە. مەسلىتلەردە دەئا قىلىشتىن مازار ي ماشايىا ر ا دەپ ھەزەر ق

قىلغانلىر بۇ بۇنداق رنى . كۆرىدە ئارتۇقدەئا قىلىشنى بېرىي. ئۇارنى بۇ قىلمىشلىر ئال ھ ۋە ئۇنى شېرىكتۇرھەقىقى مەنىدىكى

سۆزىنى، ئال ھنى رەسۇلىنى كۆزگە ئىلماستىن، شېرىك ئېتىقاتنى قا نەرسە ئەمەق. بۇ ئىش ر كۆپىنلە ئەھھال ردا ئۇلۇ شتىن باش

مازارچى ردىن كۆپ سادىر بولىدە. :بولىدەمەساىرە ئىككى تۈرلۈك

مەساىرە بولۇپ، ئۇ ھەقدە ئايەتلەر چۈشكەن ئوچۇقبىرىنلى: ، دىنىغا مەھكەە ئۆلىماارنىمەساىرىمى بولۇپ، ئۇار: دىنى ئادەملەرنى

ئانداق، مۇنداق، دىنىڭ ر سىلەرنى ىي، كىشىلەرنى مەساىرە قىل، دىن دېگەن قااقلىق دېگەنگە يارىمايدەھازىرقى ئەسىرگە دىنىڭ ر

كەلد ، ئۇ بىزگە دىنلى قاراڭ ر، كۆرگىنىدەئوخشاش ياكى دەۋەتلىنى بىلەن قىلىنغان سۆزلەر نەسىھە قى رمىش دېگەنگە ئوخشاش

مەساىرەلەردىن ئىبارەتتۇر.مەساىرە بولۇپ، ئۇ خۇدد ساھىلى دىڭىز ا يوشۇرەن ئىككىنلىمى:

ھەدىملەرنى، سۆزلىنىھاتقان، قۇرئاننى ئوقۇلۇۋاتقانئوخشايدە. مەسىلەن: ، قىمىشىي كۆزلىرىنىئىلمىغانلىقتىن، كۆزگەشەرىئە ئەھكاملىرىنى

تەۋھىد كىتابى62

ۋە قوللىر بىلەن ئىشارە قىلىش قاتارلىق ئۇزارتىيلەۋلىرىنى ئىم ە دىنى يىگىرمە . مەساىرىدەرقىلىنغان ھەرىكەتلەر ئارقىلىق

بىرىنلى ئەسرگە ماق كەلمەيدە، ئۇ پەقە ئوتتۇرا ئەسىرگە ماق كىلىدە، تەرەققىىاتقا ماسلىشالمايدە، ئۇنى جىنائى ئىش ر قانۇنلىرىدا تۇلىمۇ قاتتىق قوللۇق، ۋەھشىىلىكلەر مەۋجۇ . ئۇ

شقا رەخمە قىلىش نىكاھ قانۇنىدا تااق ۋە كۆپ خۇتۇنلۇق بۇلۇئارقىلىق ئايال رنى ھۇقۇقىنى دەپمەندە قىلد دېىىش. شۇنداق ئىنمان ر تەرىپىدىن تۈزتلگەن قانۇن ئىم ە قانۇنىدىن ياخشىراق دەپ قاراش. قەبرە ۋە مازارار ا سېغىنىشتىن چەكلەپ، تەۋھىدكە چاقىر ان ئادەمنى مۇتەئەسمىي، بۆلگۈنلى دېىىش ياكى ۋەھھابى بەشىنجى مەزھەبتىكى ئادەە دېىىش قاتارلىق رنى ھەممىمى دىننى ۋە دىن ئەھلىنى سۆكۈشتىن ئىبارەتتۇر. پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى سۈننەتلىرىنى تۇتماقلى بولغان ئادەمنى ساقىلىنى مەسىاىرە قىلىي، ئىم ە تۇك بىلەن ئۆللەنمەيدە

ە ئەقىدىنى مەساىرە دىگەندەك گەپلەرنى قىلىش قاتارلىق ر سا كىشىلەر ئاددى قىلىش تۈرىگە ۋاستلىق ياكى ۋاستمىز كىرىدە.

گۇناھقاتتىق بەكمۇنەزىرىدە ئال ھنى سانىغان يۇقىرىقى مەساىرىلەر قىلىي تەۋبەئىشلىگەنلەر گۇناھ رنى بۇنداق. سانىلىدەۋە ئىمىانكارلىق

. تېگىشلىكتۇر ئېىتىشقاقايتا ئىمان

تەۋھىد كىتابى63

شەرىئىتى بىلەن ھۆكۈم قىلماسلىق ئالالھنىڭ توغرىسىدا

ئال ھ بەلگىلىگەنمۇسۇلمان ردىن بويۇنلە تەقەززاسى ئىماننى ئىجتىمائى ھايا ، قىلىش، ئۇارنى ئىجرا قىلىش ۋە قوبۇلھۆكۈملەرنى

سورىغۇچى رنى دەۋالىرىنى كىشىلەرنى شۇنداق كىشىلىك تۇرمۇشتاھەقتە بۇقىلىنىدە. تەلەپ كۆرتشىئەھكاملىر بويىلە ئىش شەرىئە

هلها ﴿مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھمانات إل أ

ن تؤ وا ال

مركم أ

يأ إن الل

تەۋھىد كىتابى64

ن تكموا بالعدل ا حكمتم بني انلاس أ شۈبھىمىزكى، تەرجىمىمى: ﴾وإ

، كىشىلەر ئارىمىدا قايتۇرەشقاى ئامانەتلەرنى ئىگىمىگە سىلەرن ئال ھ ئايە [. -48]سۈرە نىما .« بۇيرەيدەھۆكۈە قىلغاندا ئادى ھۆكۈە قىلىشقا

دەۋاگەرلەر تو رەلۇق مۇنداق دەيدە: قىلغۇچى تەلەپھۆكۈە تائاا ئال ھ

طيع ﴿ وأ طيعوا الل

ين آمنوا أ ها ال ي

مر منكم فإن يا أ

ول ال

وا الرسول وأ

والوم الخر والرسول إن كنتم تؤمنون بالل ء فر وه إل الل ﴾تنازعتم ف شبولغان ئۆزتڭ ردىن، پەيغەمبەرگە ۋە ئال ھقائى مۆمىنلەر! »تەرجىمىمى:

نەرسىدە بىرەر، ئەگەر سىلەر قىلىڭ رئىتائە رگەئۈستىدىكىلەئىش كىتابى ئال ھنى تو رىدا سىلەر بۇ، قالماڭ رقىلىشىي ئىاتى پ. ئەگەر سىلەر قىلىڭ ر مۇراجىئە ھەدىملىرىغا پەيغەمبەرنى ۋە قۇرئانغا]سۈرە .« بولماڭ رۋە ئاخىرە كۈنىگە ھەقىقى ئىشىنىدىغان ئال ھقا [.ئايە-49نىما

شەرىئىتى ئارقىلىق ھۆكۈە قىلماسلىقنى ئال ھنى ئىمان بىلەن بىر يەرگە كىلەلمەيدىغانلىقى تو رىمىدا ئال ھ تائاا قۇرئان كەرىمدە

نزل ﴿مۇنداق دەيدە: نزل إلك وما أ

نهم آمنوا بما أ

ين يزعمون أ لم تر إل ال

أ

ن يكفروا به ويريد من ق مروا أ

اغوت وقد أ ن يتحاكموا إل الط

بلك يريدون أ

ن يضلهم ضلل بعيدايطان أ ئى پەيغەمبەر! ساڭا »تەرجىمىمى: ﴾الش

كىتاب ر ا ئىمان چۈشۈرتلگەنۋە سەندىن بۇرەن قۇرئانغا چۈشۈرتلگەن؟ ئۇار ئەرزنى شەيتان رنى كۆردەڭمۇدەۋالغان ئالداملى رنى ،كەلتۈردەقئۇار شەيتان رنى ئىنكار ھالبۇكى، بولۇۋاتىدەبارماقلى ئېلىيئالدىغا ]سۈرە .« خاايدە ئازدەرەشنى. شەيتان ئۇارنى قاتتىق بۇيرەلغانقىلىشقا ي ئايە [. 63نىما

موك فيما فل ﴿تائاا يەنە مۇنداق دەيدە: ئال ھ وربك ل يؤمنون حت يكا قضيت وسلموا تسليما نفسهم حرجا مم

دوا ف أ ﴾شجر بينهم ثم ل ي

تەۋھىد كىتابى65

مۇناپىق، قەسەمكىبىلەن پەرۋەردىگارى ئى پەيغەمبەر! »تەرجىمىمى: تەكلىيچىقىرىشقا ھۆكۈە سېنى بولغان ر ئۆز ئارىمىدىكى دەتااشقا

ئۇارنى دىللىرىدىكى ھۇكمۈڭگەچىقار ان سېنى قىلمىغۇچە، ئاندىن ئىمان بويمۇنمىغۇچەۋە ئۇار پۈتۈنلەي يوقالمىغۇچە بولمىمۇ وەقىللە يۇقىرىقى تائاا ئال ھئايە [. -64]سۈرە نىما .« بولمايدە ئېىتقان

تەرىپىدىن ئال ھمەد ئەلەيھىممااە مۇھەم پەيغەمبىرىمىزئايەتلەردە، كەلگەن دىننى شەرىئە ئەھكاملىر بويىلە ھۆكۈە ئېلىي

ھەقىقى مەنىدىكى چىقارمىغان رنى ھۆكۈە شۇنداقۋە قىلدەرمىغان . ئېىتقانمۇسۇلمان ردىن بوالمايدىغانلىقىنى قەسەە بىلەن تەكىتلەپ

ەسئۇل ر ئىلىدىن شەرئى ھۆكۈە ئال ھ تائاا مۇسۇلمان ردىن بولغان م بىلەن ھاكىمىىە تۇتمىغان رنى كاپىر، زالى،، پاسىق دېگەن ئىمتى ھ ر

ومن لم يكم بما ﴿بىلەن ئاتىغان. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ئك هم الكفرون ـ ول

ه فأ نزل اللـ

زى كىملەركى ئال ھ نا»تەرجىممى: ﴾أ

« قىلغان ئايەتلەر بويىلە ھۆكۈە قىلمايدىكەن، ئۇار كاپىراردەر. ئايە [.-44]سۈرە مائىدە

ئك هم ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ـ وله فأ نزل اللـ

ومن لم يكم بما أ

المون ئال ھ نازى قىلغان بويىلە ھۆكۈە »تەرجىممى: ﴾الظ ئايە [.-44]سۈرە مائىدە « كىشىلەر زالىم ردەر.قىلمايدىغان

ئك هم ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ـ وله فأ نزل اللـ

ومن لم يكم بما أ

ئال ھ نازى قىلغان ئايەتلەر بويىلە »تەرجىمىمى: ﴾الفاسقون ە [.ئاي-47]سۈرە مائىدە « ھۆكۈە قىلمىغان ر پاسىق ردەر.

شۈبھىمىزكى، ئىم ە بولۇنمەق پۈتۈن بىر دىندەر. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا

لم كفة ﴿مۇنداق دەيدە: ين آمنوا ا خلوا ف الس ها ال يتەرجىمىمى: ﴾يا أ

ئى مۆمىنلەر! ئىم ە دىنىغا پۈتۈنلەي كىرىڭ ر )يەنى ئم ە »

تەۋھىد كىتابى66

يمۇنۇڭ ر، بەز ئەھكاملىرىغا دىنىنى پۈتۈن ئەھكاملىرىغا بو]سۈرە بەقەرە « ئەمەل قىلىي، بەز ئەھكاملىرىنى تەرك ئەتمەڭ ر(.

ئايە [.-238

فتؤمنون ببعض الكتاب وتكفرون ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: أ

سىلەر كىتابنى )يەنى تەۋراتنى ( بىر » تەرجىمىمى: ﴾ببعض لىرىغا ئىشىنىي، بىر قىمى، ئەھكاملىرىنى قىمى، ئەھكام

ئايە [.-84]سۈرە بەقەرە « ئىنكار قى ممىلەر؟.، ئىاتى پ ردا فىقھىتارتىش ردا، ئالىم ر ئارىمىدىكى -دىنى تااش

دەۋاسىدا ۋە تەلەپئىشلىرىدا، ئائىلە دەۋالىرىدا، ھەق مىراق كىشىلەرنى بەلگىلەپ ئال ھارلىق ئىش ردا، ب دەنىالىقباشقا دىنى ۋە ئۇنىڭدىن

مۇسۇلمانلىقنى قىلىش مۇراجىئە قانۇنىغابەرگەن شەرىئە ھەر قانداق كىشى ئۆز ئەگىشىدىغان مەزھەپ شۇنداق . تەقەززاسىدەردىن پەقەت مۇشۇ، پەتىھالىرىنىۋە پىكىرلىرىنى، سۆزلىرىنى ئىمامىنى

دىندىن ئالغان ەبنى مەزھ شۇقىلماستىن، ئۇنى تەئەسمۇپلۇقدەپ سەھىھ بىلەن قۇرئانقارىشى دەپ بىلىشى ۋە ئۇنى كۆزچۈشەنلىمى ياكى

شۈبھىمىز دەرىجىدە -شەك ئېىتقانلىقى)پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى قوبۇلبولغانلىرىنى مۇۋاپىقرمھىغا ھەدىملەرنى ( ئىمپات نغان

ەسىلىلەردە قىلىشى كېرەك. خۇسۇسەن ئەقىدىگە ئااقىدار بولغان مئۇارنى سۆزلىرىنى قۇرئان ۋە سەھىھ ھەدىمكە ئۇيغۇنلىرىنى ئىلىش كېرەك. ئەگەر ئۇنىڭغا زىت كەلمە چىرايلىقلە رە قىلىش ازى، بولىدە. بۇ مەزھە ساھىپلىرىنى ھەممىمى تەكىتلىگەن سۆزدەر. كىمكى ئۇ

بەرگەن سۆزلەرگە خى پلىق قىلىدىكەن، مەزكۇر ئىمامغا ئۆزىنى نىمبە تەقدىردىمۇ ئۇار ا ئەگەشكەن بولمايدە. ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە:

ه والمسيح ابن مريم ﴿ ن ون اللـ ربابا محبارهم ورهبانهم أ

ذوا أ ﴾ات

ئۇار ئۆزلىرىنى ھىبرىلىرىنى، راھىبلىرىنى » تەرجىمىمى:

تەۋھىد كىتابى67

ناساراارنى دىنى باشلىقلىرىنى، )يەھۇدىى ر بىلەن « ئۆلىمالىرىنى( ۋە مەريەە ئو لى مەسىھنى مەبۇد قىلىھالد .

ئايە [. يۇقىرىدىكى ئايە پەقە خىرىمتىئان ر -01]سۈرە تەۋبە ھەققىدىكى بايان بولۇپ قالماستىن بەلكى ئۇارنى قىلمىشىغا

كىمكى ئال ھ ئوخشاش ئىش رنى قىلغان ر ىمۇ قارىتىلىدە. )يەنى ۋە ئال ھنى رەسۇلىنى ئەمرىگە مۇخالىپەتلىلىك قىلىي، جەمىىەتتە ئال ھنى شەرىئىتىدىن ەير بىلەن ھۆكۈە قىلىدىكەن ياكى ئۆز نەپمى خاھىشى بىلەن ھۆكۈە قىلما، ئىمان

جۇدادەر. ھەتتا ئۇ كىشى مەن مۆمىن -ۋە ئىم ە ئۇنىڭدىن ئادائاا ئۇنىڭغا ئىنكار قىلىي، ئىمان دېگەن تەقدىردىمۇ ئال ھ تا

دەۋاسىنى يالغان ئىكەنلىكىنى بايان قىلىدە.ھەرقانداق كىشى كىشىلىك تۇرمۇش ۋە ئىجتىمائى ئااقى ردا

بىلەن پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى قۇرئانكىتابى بولغان ئال ھنى ە ئىش شەرىئە ئەھكاملىر بويىل قۇرەلغان ئاساسىغا ھەدىملىرىنى

قىلىش ۋە تەلەپ، ئىبادە ، مەئىشە ، ئىشلەش، دەۋا، ھەق تۇرمۇش ،كۆرتشھەر قانداق بېرىش ئېلىيبارلىق ئىش رنى شەرىئە بويىلە باشقا

. نىشانىمىدەر مۆمىنلىكىنى ۋە ھەقىقى بۇرچىئىمانى مۇسۇلماننى ن كىشىلەردىن ئىماننى ئال ھنى شەرىئىتى بىلەن ھۆكۈە قىلمىغا

شەرىئە بىلەن ھۆكۈە قىلىشنى ئال ھقا بولغان چىن ؛كلىنىشىچەئىمان، ئەقىدە ۋە ئىبادە ئىكەنلىكىنى ئىمپات يدە. ئىنمان ر ئارىمىدا ئال ھنى شەرىئىتىنى يۈرگۈزتش جەمئىىەتگە تېنللىق ۋە خاتىرجەملىك ئىلىي كەلگەندىن تاشقىر ، ئۇنىڭدىنمۇ مۇھى، بولغىنى

ىتىنى ھاكىمىىە ئورنىغا كۆتۈرتش ئىبارەتتۇر. ئال ھنى شەرىئمەنپەئە -ئال ھنى شەرىئىتىنى ئىبادە ئورنىغا ئەمەق بەلكى پايدا

ئۈچۈن قوللىنىدىغان كىشىلەرنى ئال ھ تائاا ئەيىپلەپ مۇنداق دەيدە:

تەۋھىد كىتابى68

ا فريق م ﴿ ه ورسول لحكم بينهم إ ا عوا إل اللـ عرضون،وإ وإن نهم متوا إله مذعنني

هم الق يأ ئۇارنى ئارىمىدا »تەرجىمىمى: ﴾يكن ل

)پەيغەمبەر( ھۆكۈە چىقىرىش ئۈچۈن، ئۇار ئال ھنى ۋە پەيغەمبەرنى )ھۆكمىگە( چاقىرىلما، ئۇاردىن بىر جامائە

اش تارتىدە. ئەگەر )پەيغەمبەرنى ئالدىغا ھازىر بولۇشتىن( بھەقىقە ئۇارنى تەرىپىدە بولىدىغان بولما )پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ھەق ھۆكۈە چىقىرىدىغانلىقنى بىلىدىغانلىقلىر ئۈچۈن(، پەيغەمبەرگە بويمۇنغان ھالدا

ئايە [.-49-48]سۈرە نۇر « كېلىشىدە.ۋايى يۇقىرىقى ئايەتتە بايان قىلىنغاندەك، ئۇار ئۆز ھە

ھەۋىمىدىن باشقىغا ئەھمىىە بەرمەيدە، كۆزقارىشىغا زىت كەلگەن ھەرقانداق ئىشتىن يۈز ئۆرتيدە. چۈنكى ئۇار رەسۇلۇل ھنى شەرىئىتى بىلەن ھۆكۈە قىلىش ئارقىلىق

ئال ھقا قۇللىلىق قىلمايدە. شەرىئەت بىلەن ھۆكۈم قىلمىغۇچىنىڭ ھۆكمى:

ولك ﴿ۇنداق دېگەن: م تائاا بۇ ھەقتە ئال ھ فأ نزل الل

ومن لم يكم بما أ

ئايەتلەر بويىلە چۈشۈرگەن ئال ھكىملەركى »تەرجىمىمى: ﴾هم الكفرون بۇ ئايە [. -44 مائىدە]سۈرە .« كاپىراردەرھۆكۈە قىلمايدىكەن، ئۇار

بويىلە ھۆكۈە تۈزتپ بەرگەن شەرىئە ئەھكاملىر ئال ھئايە ، بۇ كۇپرىلىق. ئىپادىلەيدە ئىكەنلىىكىنى كۇپرىلىق قىلماسلىقنى

بەزىدە چو كۇپر بولۇپ، كىشىنى مۇسۇلمانلىقتىن چىقىرىي تاشلىما، قىلىدە. گۇناھكاركىشىنى كۇپرىنى ھۆكمىدە بولۇپبەزىدە ئۇ كىلىك

ئال ھنى . يەنى ئەگەر ئۇبا لىقتۇرئەھھالىغا قىلغۇچىنى ، ھۆكۈە بۇماق ئىلماستىن ياكى ئۇنى ھازىرقى ئەسىرگە كۆزگەشەرىئىتىنى

ئىم ە قانۇن رنى، دەپ ئېتىقاد قىلغانلىقتىن باشقا يەرلىك كەلمەيدە

تەۋھىد كىتابى69

مەزكۇر قانۇن بىلەن ھۆكۈە قىلغان شەرىئىتىدىن ئەۋزەل سانىغان ھالدا، ش ئارقىلىق بولما، شۇنداق ھازىرقى زامان قانۇنلىر بىلەن ھۆكۈە قىلى

كاپىر ۋە مۇناپىق رنى كۆڭلىنى ئېلىشنى مەقمە قىلما، ئال ھنى كىتابى بىلەن ھۆكۈە قىلىش ۋاجىي ئەمەق دەپ قارىما، مانا بۇ كىشى

. ئەگەر ئۇ (كىشى ئىم ە دىنىدىن چىققان بولىدە بۇ. )يەنى بولىدەكاپىر تۈرلۈك ئەۋزەللىكىنى ئېتىراپ قىلىي تۇرەپ، شەرىئىتىنى ئىم ە گۇناھكارئۇ كىشى قانۇن ر بىلەن ھۆكۈە قىلما، يەرلىك تۈپەيلى ئۆزترلەر بىرەرمەسىلىلەردىن خۇسۇسى ، شۇنىڭدەك. بولمايدە()يەنى كاپىر بولىدە

مەسىلىدە شەرىئە ھۆكمىنى بىلمىگەنلىكتىن، شەرىئە بىلەن ھۆكۈە . بەلكى بولمايدە گۇناھكارنى ئۈچۈن بۇقىلىمەن دەپ خاتااشقان بولما، . بۇ بېرىلىدەساۋابى مۈجتەھىدنى ئۇنى ياخشى نىىىتىگە يارىشا

خۇسۇسى مەسىلىلەردە بولۇپ، ئەمما ئومۇمنى ئىشلىرىغا ئااقىدار ئەلھەتتە. ،بولغان مەسىلىلەر پەرقلىق بولىدە

: "ئەگەر دەيدە شەياۇل ئىم ە ئىبنى تەيمىىە بۇ ھەقتە مۇنداق بۇلۇپ، ئىلىممىزلىك بىلەن ھۆكۈە قىلما دمزاخ ھاكى، دىندار

ئەھلىدىن بۇلىدە. ئەگەر ئالى، بۇلۇپ )ئۆز بىلگەن( ھەققە قارشى ھۆكۈە قىلما دمزاخ ئەھلىدىن بۇلىدە. ئەگەر ئادالەتمىز ۋە ئىلىممىزلىك بىلەن ھۆكۈە قىلما، ئۇ دمزاخ ئەھلىدىن بۇلۇشقا

مەسىلىلەردىكى تېاىمۇ ايىقتۇر )بۇ خۇسۇسى )يەنى شەخمى( ھۆكۈمدە شۇنداق بولىدە(. ئەمما ئۇ مۇسۇلمان رنى دىنىغا ئااقىدار بولغان ھۆكۈملەردە، يەنى ھەقنى باتى ، باتىلنى ھەق دېمە، سۈننەتنى بىدئەتكە، بىدئەتنى سۈننەتكە، مەرمپنى مۇنكەرگە،

ۋە ئۇنى رەسۇلىنى ئال ھمۇنكەرنى مەرەپكە ئاي ندەرسا، ال ھ ۋە ئۇنى رەسۇلى توسقان ئىش ر ا ئدىن چەكلىمە، بۇيرەقلىرى

بۇيرەسا، بۇ پۈتۈنلەي باشقا بىر تۈردىكى مەخلۇق بولۇپ، قىىامە سانا ا مۇستەھىق بولغان ئالەملەرنى -كۈنىنى ئىگىمى، ھەمدە

تەۋھىد كىتابى70

ئال ھ تائاا مۇنداق رەببى ئۇنى ئۈچۈن ئۈز ھۆكۈە چىقىرىدە.

ھۆكۈە پەقە »تەرجىمىمى: ﴾ إله ترجعون ل الكم و ﴿ دەيدە:« ئال ھقا خاستۇر، سىلەر ئال ھنى دەرگاھىغا قايتۇرەلىمىلەر.

ئايە [.-88]سۈرە قەسەق

رسل رسول بالهدى و ين ئال ھ تائاا يەنە مۇنداق دەيدە: ي أ ﴿هو ال

ين ه شهيدا﴾ كه الق لظهره لع ادل ئال ھ »تەرجىمىمى: وكف باللـھەق دىننى پۈتۈن دىن ردىن ئۈستۈن قىلىش ئۈچۈن، پەيغەمبىرىنى ھىدايە بىلەن ۋە ھەق دىن بىلەن ئەۋەتتى )مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى ئال ھنى پەيغەمبىر

]سۈرە «ئىكەنلىكىگە( گۇۋاھلىق بېرىشكە ئال ھ يېتەرلىكتۇر. ئايە [. -28پەتىھ تائاانى ئال ھكىمكى ": شەياۇل ئىم ە يەنە مۇنداق دەيدە

غان شەرئى قانۇن بىلەن ھۆكۈە ىنپەيغەمبىرىگە نازى قىلقىلىشنى ۋاجىب دەپ ئىتقاد قىلمىما كاپىر بۇلىدە. كىمكى كىشىلىك تۇرمۇشتىكى دىنى ۋە ئىجتىمائى مەسىلىلەردە

قارىشىدا ، ئۆز قىلماستىنش، شەرىئەتنى ئۆللەە ئەقىدىنى چىقىاپىر بولىدە. ئال ھ ئادى دەپ قارىغان قانۇن بىلەن ھۆكۈە قىلما ك

بۇيان ئادالەتنى بەرپا قىلىشقا تائاا ئىنمانىىەتنى تارىادىن چاقىرىي كەلد . ئىلگىر ئوتكەن ئۈممەتلەر ئىلىدىن بەزىلەر ئۆز

دەپ ئېتىقاد قىلد . ئادالە نى رىىلشپىشىھالىرىنى كۆزقاراكۈندتلۈك ھاياتىدا ئۈچرايدىغان مۇسۇلمان ر ئىلىدىنمۇ شۇنىڭدەك،

ھۆكۈە چىقىرىشتا ئى ھى دىنى ۋە ئىجتىمائى مەسىلىلەرگە -بوۋىلىرىدىن مىراق قالغان ئۆرپ-قانۇن بىلەن ئەمەق بەلكى ئاتا

ر مەزكۇر قانۇن ئىنمانچىقارسا، ھۆكۈە گە تايىنىيئادەتلەر ھاياتىغا مەنپەئەتلىكراق دەپ ئېتىقاد قىلما كاپىر بولىدە".

تەۋھىد كىتابى71

مۇنداق دەيدە: شەيخ-ئال خ مۇھەممەد ئىبنى ئىبراھى،شەي "ئەگەر كىمكى ئال ھ تائاانى شەرىئىتىنى ھەق ئىكەنلىكىنى، ئۇنى بىلەن ھۆكۈە قىلمىما ئال ھقا ئىمىانكارلىق

ر ئىككى قېتى، سادىر قىلىي بولىدىغانلىقىنى بىلىي تۇرەپ، بىسالما بۇ كېلىك كۇپر دېىىلىدە. ئەمما رېئال تۇرمۇشتا ھەرۋاقىت ئىنمان ر تەرىپىدىن تۇزەلگەن قانۇن ر بىلەن ھۆكۈە قىلىشنى ئىلگىر سۈرسە، ھەتتا "بىز خاتا قىلىھاتىمىز، شەرئى ھۆكۈە ئادالەتلىكراق ئىد " دېگەن تەقدىردىمۇ ئەمەلىىىتىدىكى

نكار قىلمىش ئۇارنى دىندىن چىقىرىي تاش يدە".ئىساندا -ا ئانداشەيخ يۇقىرىدىكى سۆزلىرىدە: مۇسۇلمان ر ھاياتىد

زئى ھۆكۈە بىلەن، ھەرۋاقىت ئۈچراپ تۇرىدىغان سادىر بولىدىغان جۈنى ئوچۇق يورەتۇپ بېرىش مۇمى ھۆكۈملەر ئارىمىدىكى پەرقئو

نۇنىنى چورەپ تاش پ، ئۇنى بىلەن بىرگە، كىمكى شەرىئە قاتۇزەملەرنى -ئورنىغا ئىنمان ر تەرىپىدىن تۇزەلگەن ئاتالمىش قانۇن

ئەۋزەل شەرىئە قانۇنىدىنتۇزەە -مەزكۇر قانۇن شۇنداق قويما،دەپ ئېتىقاد قىلما، بۇ قاراش يىقىنئە تۇرمۇشقا رېئال ياكى

دىغان ساھىبىنى دىندىن چىقىرىدىغان ۋە تەۋھىدگە زىت كىلى .پر ئىكەنلىكىدە ھېچ شۈبھە يوقلىقىنى جەزىملەشتۇرىدەچو كۇ

تەۋھىد كىتابى72

بەلگىلەش مەسىلىلىرىنىھارام -ھاالل ساالھىيىتىنى دەۋا قىلىش توغرىسىدا

بارلىق باشقاۋە ئۇنىڭدىن مۇئامى ئىنمان رنى ئېتىقاد، ئىبادە ، ي تارتىشلىرىنى ، تااش ماڭىدىغانئىشلىرىدا ئۆزلىرىگە رەھبەر قىلىي

ئۇنى بىلەن بىر تەرەپ قىلىدىغان شەرىئە ھۆكۈملىرىنى بەلگىلەش ۋە ياراتقۇچىمىئىنمان رنى ئال ھ. خاستۇر ئال ھقى پەقە ھوقۇقى سىمتېمىلىرىنى -قانۇنھەل قىلىدىغان مۇشكى تلىرىنىئۇارنى

ل ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: .زاتتۇر ايىھىلىگۈچىمر أ

ل اللق وال

ه رب العالمني يارىتىش ۋە ئەمر قىلىش »تەرجىمىمى: ﴾تبارك اللـ)يەنى كائىناتنى تەسەررەپ قىلىش( راستىن ئال ھنى ئىلكىدىدەر. ئالەملەرنى پەرۋەردىگار ئال ھنى دەرىجىمى

ي ئايە [.44 ئەئرافسۈرە ] «كاتتىدەر.زىىانلىق نېمىنى ۋە پايدىلىق نېمىنى ئىنمان ر ئۈچۈن ھئال

ئۇ پۈتۈن رە بولۇش سااھىىىتى بىلەن . بىلىدە ئوبدانئىكەنلىكىنى . ئىنمانىىەتكەھەل قىلىشقا قادىر مۇشكى تلىرىنى ئىنمانىىەتنى

ھۆرمە قىلىش ۋە ئۇنى قانۇن ر ا بۇ. چۈشۈرگەن قانۇن رنىئادالەتلىك مۇشكى ۋە، كۈندتلۈك تۇرمۇشتىكى كۆرتشىلە ئىش رمھى بوي

قىلىش ئارقىلىق ھەل قىلىش، مۈراجىئە مەسىلىلەرنى ئى ھى قانۇنغا . پەرز ۋە رەببىگە قىلغان بەندىلىلىكتۇرھەر قانداق مۇسۇلمان ئۈچۈن

پايدىمى قىلغانلىقنى ئەمەل شەرىئە قانۇنلىرىغاماھىىەتتە

فإن ﴿ مۇنداق دەيدە: تائاا ئال ھ. بۇ ھەقتە ايتىدەقئىنمان رنى ئۆزلىرىگە والوم الخر والرسول إن كنتم تؤمنون بالل وه إل الل ء فر تنازعتم ف ش

ويل حسن تأ

ئەگەر سىلەر بىر نەرسىدە »تەرجىمىمى: ﴾لك خي وأكىتابىغا ۋە ئال ھنى تو رىدا بۇ، قالماڭ ر ىشىيئىاتى پل

تەۋھىد كىتابى73

ۋە ئال ھقا. ئەگەر سىلەر قىلىڭ ر مۇراجىئە ھەدىملىرىغا پەيغەمبەرنى قىلىش سىلەر بۇنداق بولماڭ رقىىامە كۈنىگە ھەقىقى ئىشىنىدىغان

ي 49]سۈرە نىما .« گۈزەلدەربىلەن ئېتىبار ، نەتىجە پايدىلىقتۇرئۈچۈن .ئايە [

ء فحكمه إل ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: وما اختلفتم فيه من شه ه اللـ ھەر قانداق نەرسە ئۈستىدە »تەرجىمىمى: ﴾لكم اللـ

ئىاتى پ قىلىشماڭ ر، ئۇنىڭغا ئال ھ ھۆكۈە چىقىرىدە. )ئى ھ مېنى مۇھەممەد! ئۇار ا ئېىتقىنكى( ئەنە شۇ ئال

ي ئايە [. 13 شۇرا]سۈرە «پەرۋەردىگارىمدەر.شېرىك ۆزىگە ئچىقىرىش ئىشىدا ئىنمان رنى قانۇن ئال ھ

كء شعوا لهم من ﴿ مۇنداق دەيدە: جاكاراپبوالمايدىغانلىقىنى م لهم شأ

ن به الل ين ما لم يأ قىلمىغان رەخمە ئال ھنى ئۇار»تەرجىمىمى: ﴾ادل –21 شۇرا ]سۈرە «؟!.بارمۇ مەبۇدلىر بېكىتكەننەرسىلەرنى دىن قىلىي

ئايە [.ئىلماي، ئۇنى باشقىمىغا كۆزگە قانۇن رنىشەرئى بېكىتكەن ئال ھ

شېرىك ئال ھقاقىلغان ئادەە قوبۇل كۆڭلىدىنراز بولۇپ، ئۇنى بېكىتمىگەن پەيغەمبىر ۋە ئۇنى ھئال دىندا .بولىدەكەلتۈرگەن

ھەر بىدئەتنى . قىلىش بىدئەتتۇرنەرسىلەرنى ئىبادە دەپ ئېتىقاد كىمكى ». پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە: زاالەتتۇرقاندىقى

« ئۇ رە قىلىنىدە. دىنىمىزدا يوق ئىشنى پەيدا قىلىدىكەن، كىمكى »رىھايەتتە: ]بۇخار ۋە مۇسلى، رىھايىتى[. يەنە بىر

دىنىمىزدا يوق ئەمەللەرنى ئىبادە دەپ قىلىدىكەن، ئۇ قوبۇل ]مۇسلى، رىھايىتى[.« .قىلىنمايدە

بېكىتمىگەن پەيغەمبىر ۋە ئۇنى ئال ھ، ئىشلىرىدىمۇ سىىاسە ۋە دىنغا ئىللەتلىرىدەر جاھىلىىەتنى تۇزەە بىلەن ئىش كۆرتش -قانۇن

تەۋھىد كىتابى74

فحكم ﴿. ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە: ئاسىىلىقتۇرقىلىنغان أ

حكما لقوم يوقنون حسن من اللون ومن أ ئۇار »تەرجىمىمى: ﴾الاهلية يب

چىن ئال ھقا؟ قى مدەھۆكۈملىرىنى تەلەپ دەۋرىنى جاھىلىىە «ئادى كى، بار؟!. ھتىنمۇئال نەزىرىدە ھۆكۈمدە ۋمنى قەئىشىنىدىغان

ي ئايە [. 43 مائىدە]سۈرە . ھوقۇقىدەر ئال ھنى بەلگىلەشمۇ ھاال رنى-، ھاراەشۇنداق

مۇنداق ئال ھھەقتە بۇ .بوالمايدەشېرىك ئال ھقائىشتا بۇھېلكى،

عليه وإ ﴿ دېگەن: ا لم يذكر اسم الل كلوا ممياطني ول تأ نه لفسق وإن الش

كون طعتموهم إنكم لمشولائهم لجا لوكم وإن أ

﴾لوحون إل أ بو ۇزانغان ئېىتىلماينامى ئال ھنى ئى مۆمىنلەر »تەرجىمىمى: كى، . شۈبھىمىزگۇناھتۇرئەلھەتتە يېىىش. ئۇنى يېمەڭ رھايھان رنى

سىلەر بىلەن دەتااش مۇشرىك رنىشەيتان ر ئۆز دمستلىر بولغان . ئەگەر ئۇار ا ئىتائە قىزىقتۇرىدەقىلىشقا ۋەسھەسە قىلىدە، يەنى

-121]سۈرە ئەنئاە «بولۇپ قالىمىلەر. مۇشرىك چوقۇە، سىلەر قىلماڭ ر ئايە [. ھاالنىرامنى ھاال، ئايەتتە، شەيتان رنى ھا يۇقىرىقى تائاا ئال ھ

ئال ھنى ئەگەشكەن ئادەە ئىمىانكارلىقىغاھاراە قىلىشتىن ئىبارە قاتارىدىن كەلتۈرگەنلەرشېرىك ئال ھقائىتائە قىلغان بولۇپ، ەيرىگە

قىلغان ھاال تائاا ئال ھ، شۇنىڭدەكبولىدىغانلىقىنى بايان قىلىدە. ىلغان نەرسىلەرنى ھاال قىلىشتا ۋە ئۇ ھاراە ق نەرسىلەرنى ھاراە قىلىش

، بويمۇنۇشمۇموللى ر ا ۋە زالى، ھۆكۈمدارار ا مەنپەئەتپەرەقبەز ئىتائە قىلغانلىق بولۇپ، شېرىك دائىرىمىگە ەيرىگە ئال ھنى بىلەن خرىمتىئان رنى يەھۇدىى ر تائاا ئال ھ. قالىدەكىرىي

حبارهم ورهبانهم ﴿ە: بايان قىلىي مۇنداق دەيد ئاز ۇنلۇقلىرىنىذوا أ ات

تەۋھىد كىتابى75

مروا إل لعبدوا إلها واحدا ل إل والمسيح ابن مريم وما أ ربابا من ون الل

أ

كون ا ش دىنى ئۆزلىرىنى ئۇار »تەرجىمىمى: ﴾إل هو سبحانه عم مەبۇد، موللىلىرىنى ۋە مەريەە ئو لى مەسىھنى ىنىكاتتىھاشلىرئىبادە قىلىشقا ئال ھقى ئۇار پەقە بىر ھالبۇكىقىلىھالد . ئۇارنى ئال ھ. يوقتۇربەرھەق مەبۇدباشقا ھېچ ئال ھتىن. بۇيرەلغانىد

ئايە [.-01 تەۋبە]سۈرە .« پاكتۇرشېرىك كەلتۈرگەن نەرسىلىرىدىن ۋە باشقى ر رىھايە قىلغان بىر ھەدىمتە مۇنداق بايان ز تىرمىئىماە

ھاتەمگە ئىبنى ئۇدەيپەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بىر كۇنى»قىلىنىدە: ( ئۇ:ي ئايىتىنى 01 سۈرە تەۋبىنى )يەنى ئوقۇۋىد يۇقىرىقى ئايەتنى

دىنى كاتتىھاشلىرىغا، كىتابنى ! بىز ئۇار ا، يەنى ئەھلى يارەسۇلەل ھ. پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە دېد -چوقۇنمايتتۇق ئىىما اللىلىرىغا ۋە مو

ھاراە قىلغان نەرسىلەرنى ئال ھ: ئۇار سىلەرگە بېرىيئۇنىڭغا جاۋا ھاال قىلغان ئال ھئۇارنى ھاال سانىغان ۋە سىلەرمۇھاال قىلىي بەرسە

قىلىي ھاراە لقوبۇئۇارنى سىلەرمۇنەرسىلەرنى ھاراە قىلىي بەلگىلىمە، شۇنداقئە، -ھاتەە: ھە ئىبنى ئۇدەيۋاقىتتا بۇ. دېد ؟، ئەمەسمۇسانىغان رىھايىتى[. تىرمىز ] .«دېد ، قى تتۇق

ئال ھقاھاالنى ھاراە، ھارامنى ھاال قىلىدىغان ئۆلىماار ا ئەگىشىش . شېرىكتۇر، ئىمانغا زىت كېلىدىغان چو بۇ. كەلتۈرگەنلىكتۇرشېرىك

باشقا ئىبادەتكە ھەقلىق ھېلقانداق ئال ھتىن« )اا اهلل ا الە»نكى، چۈ ھاالنىھاراە ۋە ؛تەقەززاسى كەلىمىمىنى تەۋھىددېگەن يوقتۇر(ئى ھ

خاق ئىكەنلىكىنى ئىقرار قىلىش ئال ھقى پەقە ھوقۇقىبەلگىلەش ھاراە قىلىدە. ھاال ۋە تەلەپبىلەن بىرگە رېئاللىقتا ئەمەل قىلىشنى

مەسىلىمىدە شەرىئەتكە خى پ ھۆكۈە بەرگۈچى ئالىم ر ا ئەگىشىش ئىنماننى تەۋھىدىنى يوققا چىقىرىدىغان بولما، مۇلھىد ۋە كاپىرار تەرىپىدىن ئوتتۇرىغا چىقىرىلغان، مۇسۇلمان ر جەمئىىىتىدە

تەۋھىد كىتابى76

ئومۇم شتۇرەلىھاتقان، شۇنداق مەزكۇر قانۇن بىلەن ھۆكۈە قىلىھاتقان، نىڭغا راز بولغان كىشىلەرنى ئەھھالى قانداق بولماقلى ئىد ؟!.ئۇ

جاھىلىيەتۋە گۇرۇھالرغائىسالمغا قارشى ھۆكمى بولۇشنىڭ مەنسۇپ تەرەپدارلىرىغا

)دىننى ھاكىمىىەتتىن سېكۇارىزملى ر، كاپىتالىزە، كوممۇنىزە -1 مەنمۇپ گۇرەھ ر اق كۇففار ھەر قاندا ئۇنىڭدىن باشقا ا ۋە (ئايرىغۇچى ر

ئىم ە دىنىدىن چىققانلىق ۋە كاپىر ئېلىش تەرىپىنىبولۇپ، ئۇارنى بولۇپ تۇرەپ، لېكىن مەنمۇپ. يۇقىرىقىدەك ئېقىم ر ا بولغانلىقتۇرئادەە چو نىپاقنى سادىر قىلغۇچى لىق داۋاسى قىلىدىكەن، ئۇمۇسۇلمانمەۋجۇد بولۇپ ىت ئېتىقاد . چۈنكى بىر قەلبتە ئىككى زمۇناپىقتۇرمۇسۇلمان ئىكەنلىكلىرىنى ئۆزلىرىنى ھەمىشە مۇناپىق ر. تۇرالمايدە

، ئىلكى جەھەتتىن كۇففارار بىلەن بىر قويۇپ سۆزلەپ ئېغىزلىرىدا

تەۋھىد كىتابى77

ا ﴿ مۇنداق دېگەن: تائاا ئال ھ. سەپتىدەر ين آمنوا قالوا آمنا وإ ا لقوا ال وإما نن مستهزئون خلوا تەرجىمىمى: ﴾إل شياطينهم قالوا إنا معكم إن، ئېىتتۇقبىز ئىمان ئۇچراشقانلىرىدامۆمىنلەر بىلەن مۇناپىق ر»

يالغۇزبولغان شەيتانلىر بىلەن كاتتىھاشلىرىدىن مۇناپىق. دېىىشىدە، پەقە بىللىمىزلەر بىلەن بولما، بىز ھەقىقەتەن سى تېپىشقانداجايدا

، مۆمىنلەرنى مەساىرە قويۇپ ئېىتىيئۈچىدى ئىمان تىلىمىزنى ئايە [.-14 بەقەرە]سۈرە .«قىلىمىز، دەيدە

ن ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: بصون بكم فإن كن لكم فتح م ين يت اللم نكن م

ه قالوا أ اللـ لم نستحو

عكم وإن كن للكفرين نصيب قالوا أ

ن المؤمنني ئۇار )يەنى مۇناپىق ر( »تەرجىمىمى: ﴾عليكم ونمنعكم مسىلەرگە ھادىمە كېلىشىنى كۈتىدە، ئەگەر سىلەر ئال ھنى لە نۇسرىتىگە ئېرىشمەڭ ر، ئۇار: بىز سىلەر بىلەن بىل

ئەمەسمىدەق؟ كاپىراردىن ئالغان ەنىىمەتلەردىن بىزگىمۇ بېرىڭ ، دەيدە. ئەگەر كاپىرار زەپەر تاپما، ئۇار )كاپىرار ا(: بىز سىلەردىن الىب بولۇپ تۇرەپ سىلەرنى ئۆلتۈرمىدەق ئەمەسمۇ؟

ئايە [.-141]سۈرە نىما « سىلەرنى مۆمىنلەردىن ساقلىمىدىقمۇ؟ئىككىدىن بىرىنى . ئۇاردىن ھەر مەخلۇق ردەرلداملى ئا مۇناپىق ر ئۆزىنى ، يەنە بىر ، يۈز كۆرتشىدىغانبار. بىر مۆمىنلەر بىلەن يۈز

. ئۇارنى ئىككى تىلى يۈزىدەر كۆرتشىدىغانبىلەن كاتتىھاشلىر كۇففار ، يەنە بىر سۆزلىمەبار: بىر تىلىنى ئۇچىدىكى مۇسۇلمانلىقنى

قۇرئان ئۇچىدا تىللىرىنى . ئۇار سۆزلەيدەاپىرلىقىنى قەلبىدىكى ك، قەلبلىرىدە ئىنكار ۋە مەساىرە قىلمىمۇتەستىق ھەدىملەرنىبىلەن

ين آمنوا قالوا آمنا ﴿قىلىدە. ئال ھ تائاا بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدە: ا لقوا ال وإا خلوا إل شياطينهم قالوا إ ما نن مستهزئون وإ تەرجىمىمى: ﴾نا معكم إن

تەۋھىد كىتابى78

ئۇار مۆمىنلەر بىلەن ئۇچراشقىنىدا: بىز ئىمان ئېىتتۇق »دېىىشىدە، شاياتۇنلىر )يەنى مۇناپىق كاتتىباشلىر ( بىلەن يالغۇز جايدا تېپىشقاندا بولما، بىز ھەقىقەتەن سىلەر بىلەن

ىدى ئىمان ئېىتىي قويۇپ بىللىمىز، پەقە تىلىمىزنى ئۇچ ئايە [.-14]سۈرە بەقەرە « مۆمىنلەرنى مەساىرە قىلىمىز، دەيدە.

مۇناپىق ر ھەقنى قايمى تەرەپتە ئىكەنلىكىنى بىلىي تۇرەپ، قۇرئان سۈننەتنى رمھىغا ئەگىشىي خۇرسەن بولۇشنى ئورنىغا، ىرە ئۇنىڭدىن يۈز ئۆرتپ، مۆمىنلەرنى پەق كۆرتپ ئۇارنى مەسا

قىلىدە. مۇناپىق رنى شەرىئە ۋە ئۇنى ئەھلىنى مەساىرە ھەقىقە ئالدىدىكى ئۇارنى ،قىلىشتا چى تۇر انلىقىدىن

كۆرتۋالغىلى بولىدە. ئال ھ تائاا مۇنداق رمشەن تەكەببۇرلىقىنى

يانهم يعمهون ﴿دەيدە: هم ف ط ه ستهزئ بهم ويمد تەرجىمىمى: ﴾اللـمەساىرە قىلغانلىقلىر ئۈچۈن ئال ھ ئۇارنى جازاايدە، ئۇارنى »

گۇمراھلىقلىرىدا قويۇپ بېرىدەكى، ئۇار تېڭىرقىغان ھالدا ئايە [.-14]سۈرە بەقەرە « يۈرتشىدە.

ئال ھ تائاا مۇسۇلمان جامائەتلىر بىلەن بىرگە بولۇشنى بۇيرەپ

ه ﴿مۇنداق دەيدە: يا قني يا أ ه وكونوا مع الص ين آمنوا اتقوا اللـ ﴾ا ال

ئى مۆمىنلەر! ئال ھتىن قورقۇڭ ر، راستلىل ر »تەرجىمىمى: ئايە [.-119]سۈرە تەۋبە «بىلەن بىللە بۇلۇڭ ر

يۇقىرىدىكى گورەھ رنى ھەممىمى باتى ئۈستىگە قۇرەلغان ئىنكار مەۋجۇدلۇقىغا تائاانى ئال ھ ركوممۇنىزملى گورەھ ردەر.

ۋە پۈتۈن دىن رنى بىلەن قارايدەقىلىدە، بارچە ساماۋ دىن ر ا دتشمەنلىك ئېتىقادسىز ياشاشقا راز يۆلىنىيئەقىلگى ئۇارئىنكار قىلىدە.

بولىدىغان ۋە ئەزەلدىن سابىت بولۇپ كەلگەن كەسكىن ھەقىقەتلەرگە . لۇق ردەرمەخئىنكار قىلىدىغان

تەۋھىد كىتابى79

ھاياتىدىن ئايرىشنى كىشىلەرنى بولما، دىننى سېكۇارىزملى ر قايمى بىرىگە ئۆزىنى يۇقىرىقى ردىن. ئالداملى ردەرمەقمە قىلىدىغان

قىلغان ۋە ئۇارنى يولىنى تو را دەپ چىن ئېتىقاد قىلغان ئادەە مەنمۇپ .بولىدەئىم ە دىنىغا كاپىر بولغان

ئايرىماستىن، قايمى پەرقلىرىنىھاراە -بولما، ھاال تالىزملى ركاپى ۋە يېمىرارنى - يېتى،، پېقىرارنى يىغىش، دەنىا -يولدىن كەلمە مال

قورەلىدىغانشوراش ئۈستىگە قېنىنىجەمئىىەتتىكى ئاجىزارنى . ئۇارنى ئىقتىمادى مەنبىىىنى ئاساسى، جەمئىىەتتۇر شەپقەتمىزە ئال ھنى رەسۇلىغا ئۇرەش ئىلىشتىن ئىبارە بولغان ئال ھ ۋ

جازانىاورلۇقتۇر. جازانە شەخ. ۋە دۆلەتنى ھااك قىلغۇچى، شۇنداق يوقمۇل ئىنمان رنى قېنىنى شورايدىغان ئاساسلىق ئامىل رنى بىر

مەزكۇر ئېدىلوگىىەلەرنى قۇربانى ان،بولۇپ، سا ە ئەقلى بار بىر ئىنما كەچۈرتشكە ھېلقاچان راز بولمايدە، ئەلھەتتە. باتى بولۇپ ھاي

گورەھ ر كۆپلىگەن مۇسۇلمان جەمئىىەتلىرىنى ئېگەللىد . ئۇنى نەتىجىمىدە مۇسۇلمان ر سا ە ئېتىقاد ۋە تو را ئىم منى يوقاتتى. ياش ر ئىمانمىز، ئىرادىمىز ۋە ۋىجدانمىز بولۇپ يېتىشىي چىقتى. مانا بۇ

ك باتى ئېتىقادارنى مەھمۇلىدەر.يۇقىرىقىدەجاھىلىىە تەرەپبازلىقىغا ۋە ئىرق پەرقى تۈپەيلى مۇسۇلماننى -2

مۇسۇلماندىن ئايرىىدىغان ئەسەبى مىللەتلىلىككە مەنمۇپ بولۇشمۇ

ها انلاس إنا ﴿ ئايرى، بىر كۇپرىلىقتۇر. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ييا أ

كرمكم خلقناكم نث وجعلناكم شعوبا وقبائل تلعارفوا إن أ

كر وأ من

تقاكم أ ئى ئىنمان ر! سىلەرنى بىز ھەقىقەتەن »تەرجىمىمى: ﴾عند الل

ئىبارە بىر ئاتا، بىر ھەۋۋادىنبىر ئەر، بىر ئايالدىن يەنى ئادەە بىلەن مىللە ۋە نۇر ۇنئۈچۈن سىلەرنى تونۇشۇشۇڭ رئۆز ئارا .ياراتتۇقئانىدىن

تەۋھىد كىتابى80

دەرگاھىدا ئال ھنى بولغانلىرىڭ ر. ھەقىقەتەن ئە تەقھا قىلدەق ئۇرەق ئايە [. -10 ھۇجۇرا ]سۈرە .« ھېمابلىنىمىلەر ھۆرمەتلىكئە مۇسۇلمان ر ئارىمىدا »ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن: پەيغەمبەر

بىزدىن چاقىر ۇچى رسەبى مىللەتلىلىك، قەبىلەۋازلىققا كىشىلەرنى ئە ئۇرەشقان رئەمەق. مۇسۇلمان ر ئىلىدىن ئەسەبى مىللەتلىلىك ئۈچۈن

باشقى ردىن بىلەن مۇددىئاسىبىزدىن ئەمەق ۋە مىللەتلىلىك رىھايىتى[. مۇسلى،] «بىزدىن ئەمەق. نەپرەتلەنگەنلەر

ھەقىقەتەن سىلەرنى ئال ھ»داق دېگەن: مۇن پەيغەمبەرئەلەيھىممااە پەخىرلىنىيتار مىللەتلىلىكىدىن ۋە نەسەبتىن جاھىلىىەتنى . ئىنمان ر پەقە تەقھادارلىق ياكى پاكلىد كۆرتشتىنباشقى رنى خور

. پەرقلىنىدەئىمىانكارلىقتىن ئىبارە ئىككى نەرسە بىلەن بىر بىرىدىن . قەدىرسىزدەر، ئاسىى ر ھۆرمەتلىكە نەزىرىد ئال ھنى تەقھادارار

. ئادەە پەرزەنتلىرىدەر ئادەە ئەلەيھىمماامنى ئىنمان رنى ھەممىمى )يەنى باشقا ئەجەملەردىن ئەرەبلەرنى . يارىتىلغاندەر تۇپراقتىن

يوق. مۇسۇلمان ر ئارىمىدىكى ئارتۇقلىلىقىمىللەتلەردىن( ھېلقانداق .«ئۆللىنىدەلغان تەقھادارلىق بىلەن بو ئال ھقاپەقە ئارتۇقلىلىق

رىھايىتى[. تىرمىز ]. قېرىنداش ردەر ئۆزئار. ئۇار ئائىلىدەرئىم ە مىللىتى چو بىر

سۈرتشتە يۇرتلىر ، ئىرقى ۋە رەڭگىئۇارنى مىللىتى، تىلى، . رىشتىمىدەر. مۇسۇلمانلىق ئۇارنى ئە ئايرىلماق قىلىنمايدە

يۇرتھازلىقىمىدىكى مىللەتلىلىك، قەبىلىھازلىق ۋە مۇسۇلمان ر ئار پارچى يدىغانئۇارنى بىرلىكىنى ئايرىملىلىق رقاتارلىق سەلبى

مۇسۇلمان رنى ئۇار قايمى مىللە ۋە قەبىلىدىن ئال ھ. ئامىل ردەريامان جىنايە دەپ بۆلۈنۈشنى. چاقىرىدەبىرلىشىشكە ئۆزئارا بولمىمۇن

قوا ﴿ ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ئال .سانايدە يعا ول تفر مج واعتصموا ببل الل

تەۋھىد كىتابى81

صبحتم لف بني قلوبكم فأ

عداء فأ

كنتم أ عليكم إ كروا نعمة الل وا

بنعمته إخوانا وكنتم لع شفا حفرة من انل الل نقذكم منها كذلك يبنيار فأ

دىنىغا ئال ھنى ھەممىڭ ر»تەرجىمىمى: ﴾لكم آياته لعلكم تهتدون سىلەرگە بەرگەن ئال ھنى ، ئايرىلماڭ ر، يېپىشىڭ رمەھكەە

ئال ھ، رئىدىڭدتشمەن ئۆزئارا، ئۆز ۋاقتىدا سىلەر ئەسلەڭ ر نېمەتلىرىنىقېرىنداش ئۆزئارابىلەن نېمىتى ئال ھنى ، بىرلەشتۈرد دىلىڭ رنى ئال ھ سىلەرنى، ئىدىڭ ر گىرۋىگىدە چوقۇرىنى دمزاخ. سىلەر بولدەڭ ر

تېپىشىڭ رھىدايە سىلەرنى . قۇتقۇزد ئىم ە ئارقىلىق ئۇنىڭدىن -]سۈرە ئال « لىدە.بايان قى شۇنداقئايەتلىرىنى سىلەرگە ئال ھئۈچۈن، ئايە [.-130ئىمران

. خاايدە بولۇشىنى مەنمۇپ پارتىىىگەمۇسۇلمان رنى بىرا تائاا ئال ھ مەنمۇپ پارتىىىمىگە ئال ھنى . پارتىىىمىدەر ئال ھنى بولمىمۇئۈ

ھەمىشە نۈسرىتىياردىمى ۋە ئال ھنى . ئەزىزدەربولغان ر ھەر قاچان ، ئىم ە دەنىاسى ەربنى سىىاسى ۋە كۈلتۈر ئەپمۇسكى. خاستۇرئۇار ا

بوھرانىنى تەسىر ھارپىمىدا ئەسەبىلىك مىللەتلىلىكىنى قىلىشقا بولمايدىغان بىر ھەقىقە دەپ ئېتىراپ قىلىي كەلمەكتە، شۇندق

ئېغىزلىر قى لماي، مەنمۇپدىنىغا ئال ھنى ئۆزلىرىنى خالى. مەنمۇپباشقى ر ا كۆڭۈللىر ، ىمۇئوقۇسكەلىمىمىنى تەۋھىد

پۈتۈنلەي ئازا بوالمىغان ھالەتتە ياشىماقتىدەر. ھازىرقى بولۇشتىن. ھېماب نمايدە دۆلەتلىر ئىم ە ئۈلگىلىك ھەرگىزمۇ دۆلەتلىر ئىم ە بولۇپ، ھەممىمى دۆلەتلەر قۇرەلغانتار مىللەتلىلىك ئۈستىگە بۇار

ئىكەنلىكلىرىنى دەۋا دۆلە قۇرەلغان اپىرىنمىپىغئىم ە ئۆزلىرىنى ھاكى، مۇتلەقلىر ئۇارنى ۋە دۆلەتلەر بۇ. ئەمەلىىەتتە بولما، قىلىشىدە بېقىند كۇففارار ا بۇار شۇ سەۋەبتىن، يىراقكى شۇنلىلىكئىم مدىن

ھەقىقى مۆمىنلەرگە ئال ھنى بولۇپ ئۆز ئەركىنلىكىنى يوقاتقاندەر.

تەۋھىد كىتابى82

قىلىدىغانلىقى شەكمىز ھىمايەقى ۋە ئۇارنى ياردەە قىلىدىغانلى. مۇھەممەد ئەلەيھىممااە باشلىلىقىدىكى ھەقىقى ھەقىقەتتۇرئۇنىڭغا ۋەدىمىگە ھەقلىق بولغان ۋە بۇ ئال ھنى مۆمىنلەر

. ماھىىەتتە مەزكۇر گورەھ ر ھەقىقەتتىن يۈز ئۆرتگۈچى ئېرىشكەنلەردەراپ قىلىي ئوتتۇرىغا چىقار انلىقىدا ھېچ ئىنمان ر ئۈچۈن، ئال ھ ئۇار ا ئاز

قل هو القا ر لع ﴿ كەرىمدە مۇنداق دېگەن: قۇرئان تائاا ئال ھشەك يوقتۇر. و يلبسكم شيعا

رجلكم أ

و من تت أ

ن يبعث عليكم عذابا من فوقكم أ

أ

س ب ئى پەيغەمبەر! ئۇار ا »تەرجىمىمى: ﴾عض ويذيق بعضكم بأ

ئەلەيھىمماامنى نۇھ ئۇستۇڭلەردىن سىلەرنى ئال ھ، ئېىتقىنكى ئاستىڭ ردىنئىگىلىرىگە ئەۋەتىلگەن ئازابقا ئوخشاش ياكى پى ، قوۋمىگەئەۋەتىلگەن ئازابقا ئوخشاش ئازا ئەۋەتىشكە، ياكى قارەن ر اۋە پىرئەۋن بىرىڭ رنى بىرىڭ ر ا سېلىي ئۇرەشقاقىلىي، رپىرقىلەسىلەرنى [.ي ئايە 64]سۈرە ئەنئاە .« قادىردەر تېتىتىشقائازابىنى

مادامىكى، ئىش »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دىگەن: تائاانى كىتابى بىلەن ھۆكۈە قىلمايدىكەن، ئال ھ ئۈستىدىكىلەر

«مۇپتى قىلىي قۇيىدە. بىرىگە -ئارا بىر-ئۇارنى ئۆز ئال ھ ]ئىبنى ماجە رىھايىتى[.

گورەھھازلىقتىكى ئەسەبىىلىك ھەقىقەتنى قوبۇل قىلماسلىققا ئىلىي بارىدە. ئال ھ تائاا يەھۇدىلەردىكى بۇ سۈپەتنى بايان قىلىي

ه قالوا نؤمن ب ﴿مۇنداق دەيدە: نزل اللـا قيل لهم آمنوا بما أ نزل علينا وإ

ما أ

ما معهم قا ل ئۇار ا: »تەرجىمىمى: ﴾ويكفرون بما وراءه وهو الق مصد« ئال ھ نازى قىلغان كىتابقا )يەنى قۇرئانغا( ئىمان كەلتۈرتڭ ر»

ئۆزىمىزگە نازى قىلىنغان كىتابقا )يەنى تەۋراتقا( »دېىىلمە، ئۇار: دەيدە. ئۇنىڭدىن كېىىنكى كىتابقا )يەنى « لتۈرىمىزئىمان كە

قۇرئانغا( ئىشەنمەيدە، ھالبۇكى، ئۇ )يەنى قۇرئان( ھەقتۇر، ئۇارنى

تەۋھىد كىتابى83

-91]سۈرە بەقەرە « قولىدىكى كىتابنى تەستىق قىلغۇچىدەر. ئايە [.-ئىم ە كەلگەندىن كىىىنمۇ جاھىلىىە دەۋرىدىكى ئاتا

ۇپلۇق بىلەن ئەگىشىي، رەسۇلۇل ھ بۇۋىلىرىنى يوللىرىغا تەئەسمئېلىي كەلگەن ھەق دىندىن يۈز ئۆرىگەن جاھىلىىە ئەھلىنى

ا قيل لهم ﴿ئەھھالىنى بايان قىلىي ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: وإلفينا عليه آباءنا

ه قالوا بل نتبع ما أ نزل اللـ

ىمى: تەرجىم ﴾اتبعوا ما أ

ھەرقاچان ئۇار ا )يەنى مۇشرىك ر ا( ئال ھ تائاا پەيغەمبىرىگە ››نازى قلغان ۋەھىگە، يەنى قۇرئانغا ئەگىشىڭ ر دىىىلمە، ئۇار، ياق،

]سۈرە ‹‹ بوۋىلىرىمىزدىن قالغان دىنغا ئەگىشىمز دىىىشىدە.-ئاتا ئايە [.-173بەقەرە اتى گورەھ رنى تەسى. خۇاسە: يۇقىرىدا بايان قىلىنغاندەك، ب

رەببىمىز ئىنمانىىەتكە ،پارتىىەلەرنى قۇر ۇچى ر قىلىيمەرھەمە قىلىي بەرگەن ئىم مدىن ئىبارە مۇقەددەق دىننى

خاايدە.قۇيۇشنى ئۆز ئېدىلوگىىەلىرىنى ئورنىغا

پەلسەپىسىھاياتلىق نەزەرىيىسىنىڭ ماتېرىيالىزم خاتالىقى ئۇنىڭ ۋە

ققىدە ئىككى خى نەزەرىىە بولۇپ، ئۇنى بىر ھاياتلىق ھە .نەزەرىىەدەرنەزەرىىىمى، يەنە بىر تو را ماتېرىىالىزە

ئىنمان قا بولغان قارىشى:ھايات نەزەرىىىمىنى ماتېرىىالىزە-1 ، بولۈشىقارىتىلغان مەنپەئەتلىرىگى دەنىا بۇ ايىمى تەپەككۇرىنى

ايىنى دائىرىمىدىن مەزكۇر ۋەزىپىمىمۇھاياتلىقتىكى بۇھالدا، يىراق ئىشەنلىمىدىن، شۇنداق ئاخىرە چەتنىمەسلىكى

بۇ ئال ھ. خاتادەرنەزەرىىە بۇ. دېمەكتۇر سۈرتشىئۈچۈن ئۆمۈر دەنىالىقماكانى قىلىي كۆرتشھاياتىنى ئاخىرە ھاياتى ئۈچۈن تەيىارلىق دەنىا

تەۋھىد كىتابى84

ۋە كۆرتشل قىلىش، تەيىارلىق ئاخىرەتلىك ئۈچۈن ئەمە دەنىا بۇياراتقان. . كىمكى ئورنىدەر ئېلىش ھۇسۇلھازىرلىنىش ئورنى بولما، ئاخىرە مول

دەنىالىق، ئۇ ئىككى ئۆتكۈزىدىكەنياخشى ئەمەللەر بىلەن ئۆمرىنى مەنپەئەتلىرىگەپانى دەنىانى ئۆمرىنى. كىمكى ئېرىشىدە ەنىمەتكە

. ئال ھ تائاا بولىدەلغان ، ئۇنى ئاخىرەتلىكى زايە بوبېغىش يدىكەن

نيا والخرة ﴿مۇنداق دەيدە: ان المبني خس ادل ﴾لك هو السئۇ دەنىا ۋە ئاخىرەتتە زىىان تارتىدە، بۇ رمشەن »تەرجىمىمى: ئايە [.-11]سۈرە ھەج « زىىاندەر.

چو دەنىانى بۇياراتقان ئەمەق. بەلكى بىكار ا دەنىانى بۇ ئال ھ تائاا ۋە ئۇلۇ ھار ايە بىلەن ياراتقاندەر. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ھېكمە

فور ﴿ حسن عمل وهو العزيز اليكم أ

ي خلق الموت والياة لبلوكم أ ﴾ال

مەلى ياخشى ئىكەنلىكىنى ئە قايمىڭ رنى سىلەردىن »تەرجىمىمى: ي 2 مۇلك]سۈرە « ۋە تىرىكلىكنى ياراتتى. ئۆلۈمنى ئال ھسىناش ئۈچۈن،

ئايە [.

هم ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: يها نلبلوهم أ رض زينة ل

إنا جعلنا ما لع ال

حسن عمل ىلىرىنى ئەمەلى ئىنمان رنى قايم»تەرجىمىمى: ﴾أ

ئە ياخشى ئىكەنلىكىنى سىناش ئۈچۈن، بىز ھەقىقەتەن يەر يۈزىدىكى شەيئىلەرنى ھەممىمىنى يەر يۈزىنى زىننىتى

ئايە [.-7]سۈرە كەھف « قىلدەق.تائاا بۇ ھاياتى دەنىادا ئىنمان رنى كۆزىگە چىلىقىي ئال ھ

ەنىا، پەرزەنت، د-تۇرىدىغان دەنىانى زىننەتلىرىنى يەنى مالئابرمي، ھوقۇق ۋە ئۇنىڭدىن باشقا ھاياتلىقتىكى بارلىق -ئىززە

نېمەتلەرنى ياراتتى.قىمقا بۇ ئۆزلىرىنى ئىنمانىىە دەنىاسىدا كۆپلىگەن كىشىلەر

ئۈچۈن مەنپەئىتىۋاقىتلىق دەنىانى ايىمىنى پانى تەپەككۇر ھاياتى ۋە

تەۋھىد كىتابى85

ئازراقمۇئۈستىدە تلەرنى ماھىىىتىنېمە ئېرىشكەنئۆزلىر بېغىش پ، . قويمايدە ئوي پمۇ. شۇنداق ئاخىرە ھاياتىنى قىلىشمايدە تەپەككۇر

بارلىقىنى ئىنكار ھاياتلىقنى مەڭگۈلۈكبەلكى ئاخىرە ئىمىملىك بىر . ئىشەنمەيدەھاياتىدىن باشقا ھاياتلىق بارلىقىغا دەنىا بۇ. ئۇار قىلىشىدە

وقالوا إن ه إل ﴿مۇنداق دەيدە: بايان قىلىي لىرىنىسۆزئۇارنى ئال ھنيا وما نن بمبعوثني ئۇار: ھاياتلىق پەقە »تەرجىمىمى: ﴾حياتنا ادل

، تىرىلدترتلمەيمىزكېىىن ئۆلگەندىن، ھاياتىمىزدەر دەنىادىكىمۇشۇ ي ئايە [. 29ئەنئاە ]سۈرە «دەيدە.

إن ﴿مۇنداق دەيدە: ئاگاھ ندەرەپ نەزەرىىىدىكىلەرنى خى بۇ ئال ھ ين هم عن آياتنا نوا بها وال

نيا واطمأ ين ل يرجون لقاءنا ورضوا بالياة ادل ال

واهم انلار بما كنوا يكسبون ولك مأ

مى:تەرجىمى ﴾غفلون أ

دەنىاقىلمايدىغان ر، ئۇمىت بولۇشنى مۇاقا شۈبھىمىزكى، بىز بىلەن »بولىدىغان ر ۋە ئۇنى راز بىلەن بولۇشتىرىكلىلىكىدىن بەھرىمەن

شۇاربولغان ر، ئەنە اپى ئايەتلىرىمىزدىن بىزنى ، تاپقان ربىلەن ئاراە -7 يۇنۇق]سۈرە «.ەبولىد دمزاخجايى تۈپەيلىقىلمىشلىر ئۆزلىرىنى

ئايەتلەر[. -8كۆزلىگەن مەنپەئىتىنى دەنىاياخشى ئەمەللىر ئارقىلىق پەقە

نيا ﴿ تو رىمىدا ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: كىشىلەر من كن يريد الياة ادلعمالهم فيها وهم فيها ل

ين ليس لهم وزينتها نوف إلهم أ ولك ال

يبخسون أ

﴾ف الخرة إل انلار وحبط ما صنعوا فيها وباطل ما كنوا يعملون ۋە دەنىانىقىلغان ياخشى ئەمەللىر بىلەن پەقە ھاياتى : »تەرجىمىمى ئەمەللىرىنى ئۇارنى كۆزلەيدىغان ر ا زىبۇ زىننەتلىرىنىئۇنى

ھېچ ئەجرىدىنئۇارنى دەنىادا. بېرىمىز تولۇق بۇ دەنىادى ئەجىرلىرىنى . يوقتۇرباشقا نەرسە دمزاختىنئاخىرەتتە بۇنداق ر ا .كېمەيتىلمەيدەنەرسە

تەۋھىد كىتابى86

. قىلغان ياخشى ئەمەللىر چىقىرىلىدەئۇارنى قىلغان ئىشلىر يوققا ئايەتلەر[. -16 -14 ھۇد]سۈرە «.ئېلىنمايدە ھېمابقا

بۇ ئەمەللىر بىلەن ئاگاھ ندەرەش ر،ۋە تەھدىديۇقىرىقى ئايەتلەردىكى . ئالىدەھەممىمىنى ئۆز ئىلىگە كۆزلەيدىغان رنى مەنپەئەتىنى دەنىا

پايدىمىز ئۆمۈرلىرىنىھاياتلىقنى قەدىرلىىەلمىگەن ۋە بۇنداق رلمىغان، خۇدد ھايھان ر ا بو نېمىھىمى، ئاخىرەتلىك ئۈچۈن ئۆتكۈزگەن. ئۇار كىشىلەردەرئىلىشتىن باشقىنى بىلمىگەن -يېىىشئوخشاش ئۈچۈن دەنىا، ۋاقىتلىق ئاقىھەتمىز ئۆمۈرلىرىنىقىممەتلىك ئۆزلىرىنى

تەپەككۇرئاقىھىتى ئۈچۈن ئۆزلىرىنى ھايھان رمۇ. قىلغان ردەرزايە -ئەقى ئۆزلىرىنى مۇئاخىرەتكە ئىشەنمەيدىغان رقى لمىغاندەك، ئۇار تو رەلۇق مۇھەممەد ئال ھ. قول نمىغان ردەر پاراسەتلىرىنى

كثهم ﴿ئەلەيھىمماامغا خىتا قىلىي مۇنداق دەيدە: ن أ

م تسب أ

أ

ضل سبيل نعام بل هم أ

و يعقلون إن هم إل كل

: مىتەرجىمى ﴾سمعون أ

ياكى چۈشىنىدىغان ئادەملەر، ئاڭ يدىغان گېپىڭنىئۇارنى تولىمىنى ». ئوخشاشتۇرپەقە ھايھان ر ا چۈشەنمەسلىكتەدەپ ئوي ممەن؟ ئۇار

ي ئايە [. 44 فۇرقان]سۈرە «.ئاز ۇن ردەربەتتەر ئۇاردىنمۇبەلكى سى بۇ خى نەزەرىىە بىلەن ھايا يۆلۈنۈشى ھا تائاا ئال ھ

قىلغان رنى ماھىىەتتە ئىلىممىز كىشىلەر ئىكەنلىكىنى بايان قىلىي

نيا وهم عن الخرة هم غفلون ﴿مۇنداق دەيدە: ﴾يعلمون ظاهرا من الياة ادل، ئۇار بىلىدە كۆرتنىشىنى تاشقى دەنىانى ئۇار ھاياتى : »تەرجىمىمى

ي ئايە [.7 سۈرىمى رەە]سۈرە «. ەپلەتتىدەرەي ئاخىرەتتىن پۈتۈنلۋە سانائە بىلىملىرىدە چەكلىك سەۋىىەگە تېانىكا -پەنگەرچە ئۇار

قالغان بىلممىز، ئەمما ئۇار ھەقىقەتنى بىلىشتە بولمىمۇيەتكەن دەنىانى ماددى كۆرتشلىر . چۈنكى ئۇارنى جاھىل ردەر

)ماددا سىرتى( مېتافىزىكان بولۇپ، قىمقارتىلغا كۆرتنۈشلىرىگى

تەۋھىد كىتابى87

ئالىم رنى ھەقىقى مەنىدىكى مانا بۇ تۈردىكى. ەپلەتتىدەرمىدىن ەئال ئال ھنى . چۈنكى ھەقىقى ئالىم ر بولمايدە دېىىشكەئالى،

ھەزەر قېلىشتىن ئۈچراپ ەزىبىگەقىلىدە ۋە ئۇنى ھې.ئۇلۇ لۇقىنى

م ﴿ .قىلىدە ما يش الل ئال ھنى : »تەرجىمىمى ﴾ن عبا ه العلماء إن. )يەنى ئال ھنى قورقىدەپەقە ئالىم را ئال ھتىنبەندىلىر ئىلىدە

ئايە [. -28 فاتىر]سۈرە «ھەقىقى تۈردە تونۇچى ر ئال ھتىن قورقىدە(.نەزەر بىلەن ماتېرىىالىمتىكبايلىققا، قارەنغا ئاتا قىلغان ئال ھ :مۇنداق دەيدەقىلىي بايانارىغۇچى ر ھەققىدىكى قىممىمىنى ق

نيا يا لت نلا مثل ما ﴿ ين يريدون الياة ادل فخرج لع قومه ف زينته قال الو حظ عظيم وت قارون إنه ل

ا ئالدىغ قوۋمىنى ئۆز قارەن: »تەرجىمىمى ﴾أ

دەنىابارلىق زىننىتى بىلەن ھەشەمەتلىك ھالدا چىقتى. بېرىلگەن بايلىق قارەنغا: كاشكى بىزگە كۆزلەيدىغان رتىرىكلىلىكىنى

ئىگە ئىكەن، نېمىھىگەچو دەنىالىقتىن، ئۇ ھەقىقەتەن بېرىلمىلۇ ي ئايە [.79 قەسەق]سۈرە «.دېد نېمىھەبايلىقىنى چو ى قارەنن كۆزلەيدىغان ر مەنپەئەتىنى دەنىا ئىمانى ئاجىز كىشىلەر ئىقتىمادى كۇنىمىزدىمۇ، بىلگەنگە ئوخشاشدەپ

خۇدد دۆلەتلەرگەۋە سانائە جەھەتلەردە تەرەققى قىلغان كاپىر ئۈلگەۋە ئۇارنى ئۆزلىر ئۈچۈن چۆملىىىدە قوۋملىرىدەك قارەننى ۇارنى كۇففارارنى خى ھېممىىا ئ بۇ. نەتىجىدە ئۇاردىكى بىلىدە

. ئۇارنى بارىدە ئېلىيۋە ناچار ئەخ قلىرىنى دمراشقا ھۆرمەتلىشىگە-پەندمرىماق، تەرەپلىرىنىقىزىقىشتەك ئىجابى پەنگە-ئىلى،

ئۆگىنىشكە. بىراق ئۇارنى ئەخ قىنى بولىدە ئۆگەنمەك تېاىكىمنى .بولمايدە

ھاياتلىق بۇ انئىنم :ھاياتلىق ھەققىدىكى تو را نەزەرىىە -2ۋە مەنمەپ، پاراسە -، ئەقى قۇۋۋە ، كۈچ ي دەنىامال ي دەنىادىمىكى

تەۋھىد كىتابى88

، چۈشىنىشىبارلىق نەرسىلەرنى پەقە ئاخىرە ھاياتى ئۈچۈن ۋاسىتە دەپ دەنىالىقۋە ئاخىرەتلىكتىن ئىبارە ئىككى دەنىالىق بۇھىممىتىنى

رەتتە ئاخى ئەھلىنى . جەننە كېرەكتۇر بېغىشلىشىئۈچۈن قىلغان ياخشى دەنىادائۇارنى پانى مۇكاپاتلىر ، ئېرىشىدىغان، رمزا ئوقۇشجىھاد قىلىش، ناماز دەنىا بۇ. مەھمۇلىدەر ئەمەللىرىنى

ئۇنىڭدىن باشقا ، ئاجىزار ا ياخشىلىق قىلىش ۋە بېرىش، زاكا تۇتۇشنى پاماكانىدەر. ئاخىرە بولما، قىلىشنى ياخشى ئەمەللەرنى بارلىق ۋە يامانلىق رنى مۇكاپاتىنى ياخشىلىق رنى ئىشلىگەن دەنىادا

جەننە ئەھلى بولغان ر ا: ئال ھئاخىرەتتە .ئورەندەر كۆرىدىغانجازاسىنى

يام الالة ﴿سلفتم ف ال

بوا هنيئا بما أ ئۆتكەنكى»تەرجىمىمى: ﴾كوا واش -ئۈچۈن خۇشال قىلغانلىقىڭ را( ياخشى ئەمەللەرنى كۈنلەردە )يەنى دەنىاد

ئايە [. -24 ھاققە]سۈرە «دەيدە. ئىلىڭ ر، يەڭ ر خوراە

تەۋھىد كىتابى89

توغرىسىدا ئېسىش تۇمارۋە سېلىشدەم بىلەن ئۇمىد تېپىش شىپاكېمەللىكلەردىن سېلىش:دەە

. دەە دېمەكتۇر ئۈچۈرتش ئوقۇپ سۇ اياكى دەئاارنى ئوقۇپ سۇپلەش : بولىدەئىككى تۈرلۈك سېلىش

قۇرئان كىشىگە كېمەلبىرىنلى تۈر : سېلىشنى دەە ئال ھنى ياكى ئايەتلىر ۋە ھەدىمتە بايان قىلىنغان دەئاارنى

بىلەن بولىدىغان دەە سېلىش بولۇپ، ئوقۇش سۈپەتلىرىنى -ئىمى،مبەر . چۈنكى پەيغەبولىدە، يەنى قىلما جائىزدەر بۇ

دەە سالغانلىقى ۋە ئوقۇپئايەتلىرىنى قۇرئان ئەلەيھىمماامنىڭمۇھەققىدە كەلگەن بۇيرىغانلىقىقىلىشقا شۇنداق باشقى رنىمۇ ئىبنى ئەۋف. ئىمپات يدە دەرەسلىقىنىئىشىنى بۇ ھەدىملەر

، سااتتۇقدەۋرىدە دەە جاھىلىىە »مالىك مۇنداق دېگەن: قانداق قاراي ؟ بۇنىڭغا! ھل ۇيارەسۇلىن پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامد

دەپ سورىھىدى،، رەسۇلۇل ھ: ئاۋۋال قانداق دەە ئال ھقا سېلىش، دەە بېرىڭ ر ئېىتىيماڭا سالىدىغانلىقىڭ رنى

تەۋھىد كىتابى90

دائىرىمىگە كىرىدىغان ئىش ردىن خالى كەلتۈرگەنلىكشېرىك .رىھايىتى[ مۇسلى،] .«دېد ، بولىدەبولغان جائىزبولمى

ئىم ە ئالىملىر ئۈچ شەر "مۇنداق دېگەن: سۇيۇتىئىماە : بىرلىككە كەلگەنئىكەنلىكىگە جائىز سېلىشنى بىلەن دەە

ئوقۇش سۈپەتلىرىنى -ئىمى، ئال ھنى ئايەتلىر ياكى قۇرئان، بولۇشى چۈشىنىشلىك، ئەرە تىلى بىلەن مەنىمى بولۇشىبىلەن

ئىزنى ۋە ئال ھنى ، بەلكى شىپا ئەمەقدەە سېلىشنى ئۆز ".قىلىشتۇرئىرادىمى بىلەن تەسىر قىلىدە، دەپ ئېتىقاد

ي بە [. 104 فەتھۇلمەجىد] ئال ھنى ئايەتلىرىنى ياكى قۇرئان: ئۇسۇلى سېلىشنى دەە

ئوقۇپ سۇ اياكى سۇپلەش كېمەلگە ئوقۇپ سۈپەتلىرىنى-ئىمى، .بولىدەئارقىلىق ئىلكۈزتش

-ئەنبىىاارنى ، جىن-ئىككىنلى تۈر : ئەۋلىىا نى سېلىشدەە پەرىشتىلەرنى ماشايىا رنى ۋە -شەيتان رنى ، مازار

ئىمىملىرىنى ئاتاش ۋە ئۇارنى ۋەسىلە قىلىش ئارقىلىق دەە شېرىك ئال ھقا سېلىشدەە بۇنداقبولۇپ، سېلىشتىن ئىبارە

يىلە شەرىئە ھۆكمى بوبۇ . كىرىدە تۈرىگە كەلتۈرتشنى قىلىشتىن مەنئى بۇنداق. پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ھارامدەر ئوقۇش، مەنىمى چۈشىنىكمىز ئىبارىلەرنى شۇنداق قىلغان. . ئەمەستۇر جائىز سېلىشمۇبىلەن دەە

ۋە كۆزلەردىنكىلىك بالى رنى يامان تۇمار ئېمىش: تۇمار -2 ويۇنلىرىغاب، ئۇارنى ئۈمىد قىلىنىيساقلىنىشى ھەسەتتىن چوڭ رمۇگاھىدا تۇمارنى. ە دېمەكتۇرنەرس قويۇلىدىغان ئېمىي تۆۋەندىكىدەك ئىككى تۈرگە ئايرىلىدە: ئېمىش تۇمار. ئاسىدە -ئىمى، ئال ھنى ئايەتلىرىدىن ياكى قۇرئانبىرىنلى:

دەرەق تۇمارنى بۇ خىلدىكىبولۇپ، تۇماريېزىلغان سۈپەتلىرىدىن

تەۋھىد كىتابى91

تو رىمىدا ئىم ە ئالىملىر تۆۋەندىكىدەك ياكى ئەمەسلىكى ئىككى خى كۆزقاراشتا بولغان:

ئۆز قاراشلىرىنى كۈچكە ئىگە بۇار: دېگۈچىلەر جائىز-1 ئەمرە ئىبنى ئاق ئىبنىئابدەل ھ مەشھۇر ساھابى ردىنقىلىشتا

ۋە سۆزلىرىنى ئەنھانى رەزىىەل ھۈبىلەن ئائىشە رەزىىەل ھۇ ئەنھۇنەقى كەلتۈرگەن. پەتىھالىرىنى ھەنبەلنى ئىبنى ئەھمەد ئىماە

ئۇار تۇمار ئېمىشنى چەكلىگەن ھەدىمنى، ئەگەر تۇماردا شېرىك سۆزلەر بولمىما دەرەق دېگەنلىك بولىدە دەپ ئىزاھا بەرگەن.

ئۆز قاراشلىرىنى بۇار: قىلغۇچى رمەنئى تۇمار ئىمىشنى -2 ھۇزەيفەئابباق، ئىبنى، مەسئۇد نىئىبكۈچكە ئىگە قىلىش ئۈچۈن

ئىبنى. كەلتۈرىدەسۆزلىرىنى نەقى ساھابىلەرنى قاتارلىق مەن پەيغەمبەر »مۇنداق دېگەن: ئەنھۇ رەزىىەل ھۈئابباق

خوتۇن رنى-ۋە ئەر ئېمىش تۇمار، سېلىشئەلەيھىمماامنى دەە ئوقۇلىدىغان دەئا ۋە ئۈچۈنبىرىگە ئامراق قىلىش -بىر

، دېگەنلىكىنى شېرىكتۇردىغان تىلمىم رنى بەزىمى يېزىلى رىھايىتى[. ئەھمەد]ئىماە « ئاڭلىغانىدى،.

ئەمەسلىكىنى جائىز ئېمىشنى تۇمارقاراشتىكىلەر بۇ تۆۋەندىكىدەك ئۈچ سەۋەپ بىلەن كۈچ ندەرىدە:

ئېمىش تۇمار، سېلىشبىرىنلى: پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە دەە بەزىمىنى شېرىكتىن سانىغان. شېرىكتىن ېزىشنى يۋە تىلمى،

تۇرەش يىراقئىش ردىن شۈبھىلىك بۇنداقساقلىنىش ئۈچۈن كېرەك.

خۇراپات ر اۋە ئېلىشئالدىنى پاساتلىلىقنى ئىككىنلى: ئىش ر ئادەتتە ھاراە بولغان بۇ. چۈنكى مۇھىمدەرقارشى تۇرەش .ئاچىدەئىش ر ا يول

تەۋھىد كىتابى92

تۇمارارنىئايەتلىر بىلەن يېزىلغان قۇرئانئۈچىنلى: گۇناھكارساقلىىالماي ھۆرمىتىنىگاھىدا ئۇنى ئاسقان رمۇكۆپىنلىمى ئادەتتە ئاسقان رنى تۇمار. چۈنكى بولىدە

بە [.-106. ]پەتھۇل مەجىد كېرىدەھاجەتياانىغا ئۇنى بىلەن -شەيتان رنى ، ئەۋلىىا ۋە مازار-ئىككىنلى: جىن

مەخلۇق رنى باشقاۋە ئۇنىڭدىن پەرىشتىلەرنى ماشايىا رنى ، ياز ان ر تۇمارارنى بۇ تۈردىكىبولۇپ، تۇمارارئىمىملىر يېزىلغان

. بولىدەشېرىك كەلتۈرگەن ئال ھقاۋە بىلىي تۇرەپ ئۇنى ئاسقان ر كىمكى ئۈمىدىنى »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

نەرسىگە تاش پ ئال ھ ئۇنى شۇەيرىگە با يدىكەن، ئال ھنىى رىھايىتى[. ئەھمەد]ئىماە « قويىدە.

قىلىي، تەۋەككۈل ئال ھقامەنىمى شۈكى، ھەدىمنى يۇقىرىقى ئال ھۋە ئۇنىڭدىن ياردەە سورىغان ر ئۈچۈن ئېمىلىيئۇنىڭغى ەە يارد مەخلۇقتىن قويۇپ ئال ھنى. كىمكى يېتەرلىكتۇر

قويۇپنامىنى ۋە ئايەتلىرىنى ئال ھنى سورايدىكەن ياكى ئال ھ، ئېمىھالىدىكەن بويۇنلىرىغا يېزىيناملىرىنى مەخلۇقاتنى

، ئۇنى ئۆزىگە شېرىك كەلتۈرگەن قىلمايدەكىشىگە ياردەە ئۇنداقنەرسىلەر ئېمىھالغان، ئۈ ھالبۇكىنەرسىمى بىلەن تاش پ قويىدە.

دەردىگە ھەركىمنى ئال ھ. يەتكۈزەلمەيدەان زىى-پايدائۇنىڭغا . ئۇنىڭدىن مەدەتكاردەر بىرا بولغۇچى شىپادەرمان، رەنجىگە

. تارتقۇچىدەرئادەە زىىان ئېمىلغانباشقىمىغا ئىشەنچ قىلغان ۋە مۇسۇلمان كىشى ئەقىدىمىنى بۇزىدىغان ياكى زەھەرلەيدىغان

ساقلىنىشى، جائىز مادد ۋە مەنىھى ھەرقانداق نەرسىدىن بولمىغان ئى ج رنى قۇبۇل قىلماسلىقى، دەردلەردىن خااق بۇلۇش مەقمىتىدە تۈرلۈك سەپمەتىھاز ۋە ئالداملى كىشىلەرنى ھۇزەرىغا بارماسلىقى ازى،. چۈنكى ئۇار ئۇنى مەنىھىىىتىنى كېمەل

تەۋھىد كىتابى93

قىلغۇچى كىشىلەردەر. كمكى ئال ھ تائاا ا تەۋەككۇل قىلما، ئال ھتائاا ئۇنى بارلىق ئىشلىرىغا كۇپايە قىلىدە. بەز ئادەملەر ئۆزىدە ھېمى كېمەللىك بولمىمىمۇ، كۆز تىگىش ۋە ھەسەتتىن قورقۇپ

دەكانلىرىنى -ئۇاغ، ئۆي-تۇمار ئاسىدە ياكى ماشىنا، ئا ئىشىكلىرىگە تۇمار ياكى كۆزمۇنلاق ئېمىي قۇيىدە. بۇ

سلىقى ۋە ئال ھ تائاا ا ئىش رنى ھەممىمى ئەقىدىنى سۇتەۋەككۇل قىلىشنى زەئىپلىكىدەر. ئەقىدە سۈسلۇقى ھەقىقى كېمەللىك بولۇپ، ئۇنى پەقە تەۋھىد ۋە سا ە ئەقىدىنى

ئۆزلەشتۈرتش ئارقىلق داۋااش ازى، بولىدە.

تەۋھىد كىتابى94

بىلەن قەسەم قىلىش، مەخلۇقتىن ئالالھنىڭ غەيرى ھۆكمى قىلىشنىڭۋاسىتە ئالالھقاۋە ياردەم سوراش

.نامى بىلەن قەسەە قىلىش باشقىمىنى ئال ھتىن بىرىنلى: ئىشىنى بىرەرنامىنى ئاتاش ئارقىلىق زاتنى ئۇلۇغ بىر -قەسەە

. سازاۋەردەر ئال ھپەقە ئۇلۇ لۇققا. دېمەكتۇرراستلىقىنى تەكىتلەش . ئەمەقنامىنى ئاتاش تو را قىمىنى باش ئال ھتىنقەسەە قىلغاندا شۇڭا

ئال ھقا ئۇلۇ لۇقتا بۇئەگەر ئال ھنى ەير بىلەن قەسەە قىلما، ۋە « بىل ھى»، «ۋەل ھى». قەسەە بولىدەشېرىك قىلغانلىق مەخلۇقاتنى

ئۆمەر ئىبنىبىر بىلەن قىلىنىدە. لەۋزلەرنى دېگەن « تەل ھى»باشقا ئال ھتىنكىمكى »ھىمماامنى : پەيغەمبەر ئەلەي ئەنھۇ رەزىىەل ھۇبولىدە )يەنى كىلىك نامىنى ئاتاپ قەسەە قىلىدىكەن، ئۇ كاپىر بىرىنى رىھايىتى[. ئەھمەددېگەن ھەدىمىنى بايان قىلىدە. ] «شېرىك(

ئال ھنىقەسىمىدە نامىنى ئاتىغان بىراۋنى خۇدد قىلغۇچىقەسەە قەسەە قىلماە نامى ئاتالغان مەزكۇر زا ، يالغانغائۇلۇ پ ئۇلۇ لىغاندەك

، دېگەن ئېتىقادتا بولما، ئۇنى قىلغان قەسىمى چو جازاايدە مېنى، چو شېرىكنى سادىر قىلغان ئادەە مەلۇمكى. كىرىدە تۈرىگەشېرىك ئوخشاش ئال ھقا. ئەگەر ئۈ قەسىمىدە نامى ئاتالغان كىشىنى بولىدەكاپىر

پەقە ئاۋاە خەلقتە ئورتاق شقان ئادەتلەرگە ئەمەق، ئۇلۇ لىغانلىقتىن شۇنداقۋە خەتىرىنى بىلمەستىن مەنمىنى سۆزىنى ئېىتقانئەگىشىي،

. بولىدە گۇناھكار، بەلكى بولمايدەقەسەە قىلغان بولما، ئۇ كىشى كاپىر نەزىرىدە ئۇلۇغ سانالغان ئەۋلىىاارنى ، ئۆزلىرىنى بەز كىشىلەر

ماشايىا رنى نامىنى ئاتاپ يالغان ئىشقا قەسەە -زارۋە ما پىرىلەرنى

تەۋھىد كىتابى95

ئال ھتىنخۇدد يۇقىرىقى ردىن. چۈنكى ئۇار چېكىنىدەقىلىشتىن . چۈنكى قەسەە ئۆزىدەر شېرىكنى ، چو مانا بۇ. قورقىدەقورققاندەك

نامىنى ئاتاش ئارقىلىق قىلىنىدە. ئە ئۇلۇغ بىرىنى دېگەن ئە ئۇلۇغ ھەقلىق ئەمەق. ئۇلۇ لۇققاباشقىمى ھەقىقى ئال ھتىن. ۇرئال ھتزا نامى ئال ھنى مۇسۇلمان ر قەسەە قىلماقلى بولغانلىرىدا پەقە شۇڭا

ئۆزىنى . قەسەە قىلىش بۇيرەلغانبىلەن قەسەە قىلىشقا قىلىش دېگەنلىك گۇۋاھ ئال ھنىئۈچۈن ئىمپات شراستلىللىقىنى

. گۇناھتۇر ئېغىرقىلىش گۇۋاھ ئال ھنىقا بولغانلىقتىن، يالغان ئىش. راست ئىش ر ا قەسەە قىلىش يالغانلىلىقتۇريالغان ئۈستىگە بۇچۈنكى ياخشى كۆرەلمەيدە. قىلىھېرىشمۇ، ھەدەپ قەسەە بولمىمۇبولغان جائىز

كەرىمدە قۇرئان ئال ھ. ياقتۇرمايدە ئال ھ قىلغۇچى رنىكۆپ قەسەە

ف مهني ﴿مغا خىتا قىلىي: مۇھەممەد ئەلەيھىمماا ﴾ول تطع ك حلدەپ « ئادەمگە ئىتائە قىلمىغىن پەققەسەماور، »تەرجىمىمى: ئايە [. -13 سۈرىمى. ]قەلەە كۆرسەتكەن

يمانكم ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: تەرجىمىمى: ﴾واحفظوا أ

كەلمەق ئىش ر ا قەسەە -ەكەلم ،قىلىڭ ررىئايە قەسىمىڭ ر ا» ئايە [. -89 مائىدە]سۈرە .« قىلماڭ ر

نامىنى قوللىنىي تۇرەپ توا قەسەە قىلىش ۋە يالغان ئال ھنى . قىلغانلىقتۇرئەدەپمىزلىك ئال ھقاقىلىش گۇۋاھ ئال ھنىئىش ر ا . پەيغەمبەر كەلمەيدە ئويغۇنرمھىغا تەۋھىدنى قىلىش بۇنداققىىامە كۈنى ئال ھئۈچ خى ئادەمگە »ممااە مۇنداق دېگەن: ئەلەيھى، ئۇارنى قاتتىق كەچۈرمەيدە گۇناھلىرىنىمۇ، ئۇارنى قىلمايدە سۆز

قەسەە ئالمىمۇبىر نەرسە قىلىھالغان، دەسمىنامىنى ئال ھنى : ئازاب يدە تەبەرانى ] «قەسەە قىلىدىغان ئادەە. ساتمىمۇقىلىدىغان، بىر نەرسە

رىھايىتى[.

تەۋھىد كىتابى96

ئال ھ قىلغۇچى رنىنامىنى ئاتاپ تۇرەپ يالغان ئىشقا قەسەە ئال ھنى كەلمەق قەسەە قىلىش، -ئۇنى نامىنى ئاتاپ كەلمە شۇنداق . جازاايدە

ئال ھ تائاا ا ھۆرمەتمىزلىك قىلغانلىق بولىدە. ئال ھ تائاا مۇناپىق رنى ەسەە ئىلىدە دەپ سۈپەتلەيدە. ئۆزلىر بىلىي تۇرەپ يالغاندىن ق

: خۇاسە پەيغەمبەرنى نامىنى ئاتىماستىن، ئال ھنى قەسەە قىلغاندا —1

ياكى ئەۋلىىاارنى ، ئامانە ياكى خانە كەبىنى نامىنى ئاتاش . چەكلەنگەندەر

نامىنى ئاتاپ تۇرەپ يالغان ئىشقا قەسەە قىلىش ئال ھنى —2 .بولىدە گۇناھكار ئېغىر قىلغۇچى ر بۇنداق. ىتىدەرئاد مۇناپىق رنى

كەلمە ي كەلمەق بولمىمۇنامىنى ئاتاپ راست ئىشقا ئال ھنى —0 .ئەمەقئىش ياخشى قىلىھېرىشقەسەە

نامىنى ئاتاپ راست ئال ھنى قەسەە قىلىشقا تو را كەلگەندە —4 . بولىدەئىشقا قەسەە قىلىشقا

.ۋەسىلە قىلىشمەخلۇقنى قائال ھ ئىككىنلى: بولۇشىنى قوبۇل ئەمەلنى ئىبادە ، دەئا ۋە باشقا ھەر قانداق —ۋەسىلە

نەرسىنى ۋاسىتە بىرەر ئوتتۇرىمىدابىلەن ئۆز ئال ھقىلىي ئۈمىد. ئىنمان ئۈچۈن ئە دېمەكتۇر يېقىنلىشىش ئال ھقاقىلىش ئارقىلىق ھەقتە بۇ. قىلىشتۇرىنى ۋاسىتە ياخشى ئەمەللىر ئۆزىنى ياخشى ۋەسىلە

ين آمنوا اتقوا ﴿مۆمىنلەرگە خىتا قىلىي مۇنداق دەيدە: ئال ھ ها ال ييا أ

وا إله الوسيلة وجاهدوا ف سبيله لعلكم تفلحون وابت تەرجىمىمى: ﴾اللئازابىدىن ئال ھنى ئۈچۈن ئېرىشىشىڭ رئى مۆمىنلەر! مەقمەتكە »

ساقلىنىشتىن گۇناھ ردىنتائە ي ئىبادە قىلىش، ئال ھقا، قورقۇڭ ر مائىدە]سۈرە «.تىلەڭ ر يېقىنلىلىقنىبىلەن ئەمەللىرىڭ رئىبارە ئۆز

ي ئايە [. 04

تەۋھىد كىتابى97

ۋەسىلە، يەنە يولغا قويۇلغانۋەسىلە ئىككى تۈرلۈك بولۇپ، ئۇنى بىر ، . ۋەسىلەدەرئى قىلىنغان بىر ، مەن

ۋەسىلە ۋە ئۇنى تۈرلىر : يولغا قويۇلغانبىرىنلى: ۋەسىلە قىلىش. ئال ھ سۈپەتلىر بىلەنئۇنى ئىمى، ي ئال ھقا -1

تائاا گۈزەل ئىمى، ۋە ئالى سۈپەتلىر بىلەن ۋەسىلە قىلىي دەئا قىلىشقا

سماء ﴿بۇيرەپ مۇنداق دەيدە: ال ين يلحدون ولل روا ال السن فا عوه بها و

سمائه سيجزون ما كنوا يعملون گۈزەل ئال ھنى »تەرجىمىمى: ﴾ف أ

. ئاتاڭ رگۈزەل ئىمىملىر بىلەن شۇ ئال ھنىئىمىملىر بار، تەرك ئىمىملىرىنى كەلمە ي كەلمەق قوللىنىدىغان رنى ئال ھنى ]سۈرە «.تارتىدەجازاسىنى قىلمىشلىرىنى . ئۇار ئاخىرەتتە ئېتىڭ ر ي ئايە [. 183 ئەئرافبولغان ئىمان ۋە سالىھ ئەمەللىر بىلەن ۋەسىلە قىلىش. ئال ھقا -2

ربنا إننا سمعنا منا يا ﴿مۇنداق دەيدە: تائاا ئەھلى ئىمان ھەققىدە ئال ھر عنا سيئاتنا ينا نوبنا وكف ن آمنوا بربكم فآمنا ربنا فاغفر نلا

يمان أ ي لل

برار نا مع ال پەرۋەردىگارىمىز! بىز ھەقىقەتەن بىر »تەرجىمىمى: ﴾وتوف

ئىمان رەببىڭ ر ا)يەنى مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى ( چاقىر ۇچىنى . ئېىتتۇق، ئىمان ئاڭلىدەقدەپ ئىمانغا چاقىر انلىقىنى ئېىتىڭ ر

قىلغىن، مە پىرە گۇناھلىرىمىزنى بىزنى پەرۋەردىگارىمىز! ۋاپا يامانلىقلىرىمىزنى يوققا چىقار ىن، بىزنى ياخشى رنى قاتارىدا

ي ئايە [. 190ئىمران -]سۈرە ئال« قىلدەر ىن.قالغانلىقى، سولىنىيبىر ار ا ئادەمنى ئۇچ ا:مۇسلىمدۋە بۇخار

كېىىن، تاپالمىغاندىنھېلقانداق چارە كېتىشكەئۇار اردىن چىقىي رازىلىقى ئۈچۈن خالى. قىلغان ياخشى ئال ھ ئۆزىنى ھەر بىر

ئەمەللىرىنى ۋەسىلە قىلىي دەئا قىلىش نەتىجىمىدە اردىن چىقىي اكەتتىن ساق پ قالغانلىق قىممىمى ئارقىلىق ھاياتلىرىنى ھا كېتىش

تەۋھىد كىتابى98

بايان قىلىنغان. ]بۇ ھەدىمنى مەزمۇنى بولۇپ، بىرلىككە كەلگەن ھەدى.[.

ئى ھ ئىكەنلىكىنى يېگانە، يەككە ي پاكئۇنى شېرىكتىن ئال ھقا -0 قارنىدا بېلىقئەلەيھىمماامنى يۇنۇقۋەسىلە قىلىش. ئال ھ تائاا

فنا ى ف ﴿نى بايان قىلىي مۇنداق دەيدە: تۇرەپ قىلغان ۋەسىلىمىالمني نت سبحانك إن كنت من الظ

ه إل أ ـ إل

ن للمات أ تەرجىمىمى: ﴾الظ

. سەن جىمى يوقتۇربەرھەق مەبۇدھېچ بۆلەكپەرۋەردىگارى،! سەندىن » زەلۇە مگەنەپمى، مەن ھەقىقەتەن ئۆز پاكتۇرسەنكەملىلىكلەردىن ئايە [. -87]سۈرە ئەنبىىا « بولدەە. قىلغۇچى ردىن

ۋە ئاجىزلىقنى ئىزھار قىلىش ھاجەتمەنلىكنىبولغان ئال ھقا -4 شۇنداق ئەلەيھىممااە ئەيىۇ بىلەن ۋەسىلە قىلىش. ئال ھ تائاا

يوب إ نا ى ربه ﴿ :قىلغانلىقىنى بايان قىلىي مۇنداق دەيدەين وأ ن مس

أ

احني رحم الرنت أ

وأ ، ئەيىۇ ئۆز ۋاقتىدا »تەرجىمىمى: ﴾الض

ئورىھالد ، سەن كېمەلقاتتىق مېنى: ھەقىقەتەن يالھەرەپپەرۋەردىگارىغا ي ئايە [. 80]سۈرە ئەنبىىا .«دەپ نىدا قىلد مەرھەمەتلىكمەنئە رنى دەئالىرىنى ۋەسىلە قىلىش. ھايا سالىھ كىشىلە ئال ھقا -4

ۋاقىت ردا پەيغەمبەر يۈز بەرگەن قۇر اقلىلىقساھابىلەر مەدىنىدە سورايتتى. بېرىشىنىئەلەيھىمماامنى سۇ تىلەپ دەئا قىلىي

بولغاندىن كېىىن، ئۇنى تا ىمى ئابباق ۋاپا پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ھقا دەئا قىلىشىنى تەلەپ ئەنھۇدىن ئۆزلىر ئۈچۈن ئال رەزىىەل ھۇ

قى تتى. ]بۇخار رىھايىتى[.ۋە يانغانلىقىنىئېتىراپ قىلىي، ئۇنىڭدىن گۇناھىنىئۆز ئال ھقا -6

قال رب إن ظلمت ﴿ ۋەسىلە قىلىش. باسقانلىقىنىياخشى يولغا قەدەە فور فر ل إنه هو ال پەرۋەردىگارى،! مەن » ﴾ الرحيم نفس فاغفر ل ف

تەۋھىد كىتابى99

]سۈرە «قىلغىن. مە پىرە قىلدى،. ماڭا زەلۇە ئۆزتمگەھەقىقەتەن ي ئايە [. 16 قەسەق

. ۋەسىلەمەنئى قىلىنغان ئىككىنلى: پەيغەمبەر ئۆلۈكلەردىن ياردەە ۋە مەدە تىلەش، -مەنئى قىلىنغان ۋەسىلەنى شەخشىىىتى ۋە كىشىلەر شەرىپىنى، بەز -ئەلەيھىمماامنى شان

ھۆرمىتىنى ۋەسىلە قىلىش دېمەكتۇر. بۇارنى تەپمى تى تۆۋەندىكىلە:ئۆلۈكلەردىن دەئا تىلەش تو را ئەمەق. چۈنكى ئۆلۈكلەر -1

ۋە بېرىشكە. ئۇار تىرىكلەرگە دەئا موھتاجدەردەئالىرىغا تىرىكلەرنى . پەيغەمبەر ەمەستۇرئئۇارنى ھاجەتلىرىنى راۋا قىلىشقا قادىر

ئەلەيھىمماامنى ساھابىلىر پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامدىن كېىىن، سورىغان ئەمەق. شاپائە ئۇنى رمھىدىن ياكى ئۇنى قەبرىمىدىن دەئا ۋە

مەدىنىدە قەھەتلىلىك بولغان ۋاقىتتا ئۆمەر ئىبنى خەتتا ۋە مۇئاۋىىە ۋاقىتتا شۇغان ساھابى ر، ئىبنى ئەبى سۇپىان ۋە ئۇار بىلەن بىرگە بول

پىشقەدەەقاتارلىق ئەسھەد ئىبنى يەزىدھازىر بولغان ئابباق ۋە ۋەسىلە قىلىي يامغۇر يا دەرەپ بىرىشىنى تىلەپ ئال ھقا ساھابىلەرنى مۇناجا ئال ھقا ئەنھۇ خەتتا رەزىىەل ھۇ ئىبن ئۆمەردەئا قىلغان.

ساڭا ۋەسىلە يغەمبىرىمىزنىپە! بىز ئال ھئى »قىلىي مۇنداق دېگەن: قىلغىنىمىزدا بىزگە سۇ ئاتا قىلغان ئىدى . تەلە قىلىي سەندىن سۇ

ھايا بولمىغانلىقتىن، ئۇنى تا ىمى ئابباسنى پەيغەمبىرىمىزئەمد ساڭا ۋەسىلە قىلىي ساڭا دەئا قىلىھاتىمىز. بىزگە يامغۇر يا دەرەپ

ە ي ياردەە سوراش، دەئادا ئۆلۈكلەردىن دەئا تىلەش ياكى مەد« بەرگىن.ۋەسىلە قىلىش تو را بولغان بولما ئىد ، ئەلھەتتە ساھابىلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى قەبرىمىگە كىلىي دەئالىرىدا ئۇنى ۋەسىلە قىلغان

بواتتى. ۋەسىلە قىلىش، ھۆرمىتىنىدەئادا پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى -2

رنىڭمۇ ھۆرمىتىنى ۋەسىلە قىلىي دەئا شۇنىڭدەك ئۇنىڭدىن باشقى

تەۋھىد كىتابى100

رەسۇلۇل ھنى ھۆرمىتىنى ۋەسىلە قىلىي دەئا قىلىش دەرەق ئەمەق. "ئەگەر ئال ھتىن »قىلىشنى دەرەق ئىكەنلىكى تو رىمىدىكى:

ھاجىتىڭ رنى سورىماڭ ر، مېنى ھۆرمىتىمنى ۋەسىلە قىلىي سوراڭ ر، دېگەن ھەدى. «ى، بۈيۇكتۇرچۈنكى ئال ھنى دەرگاھىدا مېنى ھۆرمىت

يالغان ھەدىمتۇر. مۇسۇلمان ر ئاساسلىنىدىغان مەنبە كىتاب رنى ھېلقايمىمىدا يۇقىرىقى ھەدىمنى سا ە ئىكەنلىكى قەيت قىلىنمىغان. شۇنداق ئەھلى ئىلىم رنى بىرەرسىمۇ بۇ ھەدىمنى دەلى

بە [. -019 توە-13سۈپىتىدە كەلتۈرمىگەن." ]پەتىھاار مەجمۇئەسى مادامىكى دەلى سا ە بولمايدىكەن، ئۇنىڭغا ئەمەل قىلىش دەرەق ئەمەق. چۈنكى ئىبادە سا ە ۋە رمشەن دەلى بىلەن ئىمپاتلىنىدە.

مەخلۇقنى مەخلۇقنى دەئادا ۋەسىلە قىلىشى دەرەق ئەمەق. -0 جابە چۈنكى ئال ھ تائاا مەخلۇقنى ۋەسىلە قىلىنىشىنى دەئانى ئى

بولىشىدىكى سەۋەبلەردىن قىلمىد ۋە شەرىئەتتە ھەە يولغا قويمىد .ھەققى بىلەن دەپ ۋەسىلە سوراش تۆۋەندىكى ئىككى مەخلۇقنى -4

.ئەمەق جائىزتۈرلۈك ئىش سەۋەبلىك ئىنمان ر ا ئال ھنى . يوقتۇرھەققى ھېلكىمنى ئال ھتابىرىنلى:

. ساخاۋىتىدەرھەممىمى ئۇنى قىلغانلىرىنى ئاتا قىلغانلىر ۋە ۋەدە

ا علينا نص المؤمنني ﴿: قۇرئاندىكى ئال ھنى تەرجىممى: ﴾وكن حق-47]سۈرە رەە « بولد تېگىشلىكمۆمىنلەرگە ياردەە قىلىش بىزگە »

بىرەر. ئۇ ئىلتىپاتىدەرئۇنى مۆمىنلەرگە قىلغان دېگىنىئايە [ ئال ھقا ئىتائە قىلغۇچى پەزىلە ۋە . ئەمەستۇرىلى بەد خىزمەتنى

بۇ بىر . نېمەتتىن ئىبارە ھەرتۈرلۈك مۇكاپاتقا ھەقلىق بولىدەمەخلۇقتنى باشقا بىر مەخلۇقنى ياخشىلىقىغا ياخشىلىق

بىلەن جاۋا قايتۇرىشىغا ئوخشىمايدە.

تەۋھىد كىتابى101

مەرھەمە -ئىككىنلى: ئال ھ تائاا بىرەر بەندىمىگە پەزلى ئۇنى قىلغان بولما، بۇ ئال ھ تائاانى ئۆزىگە خاق ھەققى بۇلۇپ،

. كىمكى ۋەسىلە تۇرئۆزىدىن ەير بىلەن ھېچ ئااقىمى يوققىلىشقا ھەقلىق بولمىغان نەرسە بىلەن ئال ھقا ۋەسىلە قىلما،

قىلغان بۇلىدە. ۋەسىلەسە بىلەن ئۆزىگە ئااقىمى يوق نامەلۇە نەرقىلمىشى ئۇ كىشىگە ھېلقانداق پايدا شۇنداق مەزكۇرھاجىتىنى تىلىگۇچى بارلىق سەندىن »ئەمما كەلتۈرەلمەيدە.دېگەن ھەدىمنى «ھەققى ھۆرمىتى بىلەن سورايمەن كشىلەرنى

ئىمناد )رىھايە يوللىر ( ئەتىىا ئەلئەۋفىگە چېتىلىدىغان بۇلۇپ، ئۆلىماار مەزكۇر ھەدىمنى زەئىفلىكىدە بىرلىككە

لگەن. يۇقىرىقىدەك زەئىي ھەدىملەر ئەقىدە ئىشلىرىغا تەۋە كەبولغان ئۇشبۇ مۇھى، مەسىلىدە دەلى قىلىنمايدە. بۇ ھەدىمتە، مۇئەيىەن بىر شەخىمنى ھەققى بىلەن ئەمەق، بەلكى ئومۇمەن سورىغۇچى رنى ھەققى بىلەن ۋەسىلە قىلىش كۆزدە تۇتۇلغان

ۇچى رنى دەئاسىنى ئىجابە بولۇپ، ئال ھ ئۆزىگە ئىلتىجا قىلغقىلىنىدىغانلىقىنى ۋەدە قىلغان. بۇ ئال ھ تائاانى بەندىلەر ئۈچۈن ئۆزىگە ئۆز ۋاجىب قىلغان ھەق بۇلۇپ، بۇنى ئۇ زاتقا ھېلكى، ۋاجىب قىلغان ئەمەق. دېمەك؛ بۇ ئال ھ تائاا ا مەخلۇقنى ھەققى بىلەن ئەمەق، بەلكى ئۇنى چىن ۋەدىمىنى

ە قىلغانلىقتۇر. ۋەسىل

تەۋھىد كىتابى102

تەۋھىد كىتابى103

مەدەت ۋە ياردەم سوراشنىڭ ھۆكمى مەخلۇقتىنئىنمان ردىن مەدە ۋە ياردەە سوراش تۆۋەندىكىدەك ئىككى تۈرلۈك

:بولىدەئىش ردا ماددى يېتىدىغان قۇدرىتىھايا كىشىلەردىن ئۇارنى -1

وتعاونوا لع ﴿ ۇنداق دەيدە:م ئال ھ تائاا. جائىزدەرۋە مەنىھ ياردەە سوراش ياخشى ئىشقا ۋە تەقھادارلىققا »تەرجىمىمى: ﴾الب واتلقوى

ي ئايەتنى بىرقىممى[. 2 مائىدە]سۈرە .« ياردەملىشىڭ ر

ي من عدوه ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ي من شيعته لع ال اثه ال ﴾فاستئۆز قەۋمىدىن بولغان ئادەە دتشمىنىگە قارشى » ىمىمى:تەرج

ئايە [.-14]سۈرە قەسەق « ئۇنىڭدىن ياردەە تىلىد .ئىنمان ردىن ئۇارنى قولىدىن كەلمەيدىغان ۋە كۈچى يەتمەيدىغان -2

ئىش ردا ياردەە سوراش تو را ئەمەق. مەسىلەن: ئۆلۈكلەردىن ياردەە ۋە تىلەشكە شىپالىق كېمەللەرگەلەردىن مەدە سوراش، ھايا كىشى

قولىدىن ئال ھنىڭ ئوخشاش ئۇارنى قولىدىن كەلمەيدىغان پەقە ارنى ھەممىمى بۇ. ئەمەستۇركېلىدىغان ئىش ردا ياردەە سوراش تو را

. پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى دەۋرىدە كىرىدە تۈرىگە شېرىكنى ا بولغان ئەزىىە ۋە مۇسۇلمان ر مۇناپىق رنى مەدىنىدىكى

ساھابىلەردىن بىر كۈنى. باش يدە كۈچىىىشكەزىىانكەشلىكلىر ھەدەپ ئۈچۈن قۇتۇلۇشزىىانكەشلىكلىرىدىن مۇناپىق رنى بۇ تۇرەڭ ر»بىر :

دېگەندە، پەيغەمبەر « پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامدىن مەدە سورايلى، مەدە پەقە لمايدەسورامەدە مېنىڭدىن»ئەلەيھىممااە ئۇار ا:

رىھايىتى[. تەبەرانى بەرگەن. ] ئاگاھ ندەرەشدەپ «سورىلىدە، ئال ھتىن تېگىشلىكئۈچۈن قوللىنىلىشقا ئال ھپەيغەمبەر ئەلەيھىممااە،

. ياقتۇرمىغانئۆز ئۈچۈن قوللىنىلىشىنى سۆزىنى « مەدە »بولغان ا تەۋھىدنى شەنىنى قو داشقا پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئەينى زاماند

تەۋھىد كىتابى104

، كەمتەرلىكبۈيۇك ئىمان ۋە تۇرەپ، رەببىگە بولغان يېتىدىغانكۈچى شېرىككە ئىلىي بېرىش ئېھتىماللىقى بولغان ، ئەخ ق يۈزىمىدىن-ئەدە كەلىمىمىنى ئۆز ئۈچۈن قوللىنىشىنى ئىنكار قىلىش «مەدە »

-ارلىق سۆز ۋە ئىشئارقىلىق، ئۈممىتىنى شېرىككە ئىلىي بارىدىغان بكېىىن ۋاپاتىدىن رەسۇلۇل ھنى بولۇپ، ھەرىكەتلەردىن ئاگاھ ندەر ان

قاندقمۇ ئال ھنى ەير قادىر بوالمايدىغان ئىش ردا ئۇنىڭدىن مەدە ۋە جائىزياردەە سورالمۇن؟!. پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامدىن مەدە تىلەش

بولمايدە تو را ش ھەرگىزمۇ بولمىغان يەردە، باشقى ردىن مەدە تىلە ئەلھەتتە.

تەۋھىد كىتابى105

ابئۈچىنچى بپەيغەمبەر ئەلەيھىسساالم ۋە ئۇنىڭ ساھابىلىرى ھەققىدە

ئېتىقاد قىلىش زۆرۈر بولغان مەسىلىلەر ۋە ئۇنى ئۇلۇ ش ۋاجىپتۇر. سۆيۈشپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى -1 . سۆيگۈسىدەر ئال ھ ۈسۆيگھاياتىدىكى ئە ئەھمىىەتلىك مۇسۇلمان

ۋە چىن قەلبىدىن سۆيىدە ئارتۇقھەممىدىن ئال ھنىمۆمىن كىشى تائاا مۇنداق دەيدە: ئال ھ. كاتتىمىدەرئە ئىبادەتلەرنى بۇ. ئۇلۇ يدە

﴿ شد حبا للين آمنوا أ ھەممىدىن ئال ھنىمۆمىنلەر »تەرجىمىمى: ﴾وال

ئايە [. -164 بەقەرە]سۈرە .«ەرسۆيگۈچىلەرد ئارتۇقساناقمىز بولۇپ، -سان ئېھمانلىر قىلغان ئىنمان ر ا ئال ھنى

سۆيۈشىنى ئارتۇقھەممىدىن ئال ھنى ماننى نئىئۇارنى ھەممىمى قالمى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى سۆيگۈسىدىن ئال ھتەقەززا قىلىدە.

ئىزنى بىلەن ئال ھنى ھىممااە . مۇھەممەد ئەلەيكېلىدە سۆيگۈسى نۇرىغا ئىماننى ئازا قىلىي زەلمەتلىرىدىن كۇپرىنى ئىنمانىىەتنى

پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى سەۋەبتىنمۇ شۇ. زاتتۇرچىققان ئېلىي. ئېمىلىدەر ئىبادەتلەرنى ۋە سانىلىدە جۈملىمىدىن ئىماننى سۆيۈش

قىلىش ئۈلگە ئۆزىگەنى ۋە ئۇ سۆيۈشپەيغەمبەرگە ئەگىشىش، ئۇنى مۇھەببىتى. پەيغەمبەرگە چىن ۋاسىتىمىدەر كىرىشنى جەننەتكە

. پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە: بوالمايدەبولمىغان ئادەە مۆمىن ئىماننى كىمدىكى تۆۋەندىكىدەك ئۈچ خىملە بولىدىكەن، ئۇ »

ئۇنى ئۈچۈن ىر پەيغەمبۋە ئۇنى ئال ھ: بولىدە تېتىغانھااۋىتىنى ئال ھپەقە تۇتما، بىراۋنى دمست بولۇشىھەر نەرسىدىن سۆيۈملۈك

ئوتقا كېتىشنى يېنىي، مۇسۇلمانلىقتىن تۇتۇشىرازىلىقى ئۈچۈن دمست رىھايىتى[. مۇسلى،ۋە بۇخار ] «كۆرتشى.بەتتەر يامان تاش نغاندىنمۇ

تەۋھىد كىتابى106

. مۇسۇلمان لىدەسۆيگۈسىگە ئەگىشىي كى ئال ھ سۆيگۈسىپەيغەمبەر ھەر سۆيگۈسىنى قالما پەيغەمبەر سۆيگۈسىدىن ئال ھكىشى ئۈچۈن

تۇرىدىغانلىقىنى بايان قىلىي پەيغەمبەر ئۈستۈن سۆيگۈدىنقانداق ئاتىمىدىن، مېنى ھېچ بىرىڭ ر سىلەرنى »ئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە:

ىن مۆم سۆيمىگىلە ئارتۇقبالىمىدىن ۋە بارلىق كىشىلەردىن رىھايىتى[. مۇسلى،ۋە بۇخار ] .«بوالمايدە

ئارتۇق جېنىدىنمۇمۇسۇلماننى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى بىر كۈنى ». كۆرتشنى ۋاجىپلىقى تو رىمىدا ھەدى. بايان قىلىنغان

پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا، خەتتا رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ ئىبنى ئۆمەرباشقا ھەممە جېنىمدىنئۈچۈن مېنى لە ! ھەقىقەتەن سىيارەسۇلەل ھدېگەندە، پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئۇنىڭغا — سۆيۈملۈكراقنەرسىدىن

ئارتۇق جېنىڭدىنمۇ مېنىبىلەن قەسەە قىلىمەنكى، ئال ھ، بېرىيجاۋا ئۆمەر ۋاقىتتا بۇھەقىقى مۆمىن بوالمايمەن، دەيدە. سۆيمىگىلە

مېنى ئۈچۈن ھازىردىن باش پ سىلە مەن رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ:دېگىنىدە، پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئۇنىڭغا: ئەي سۆيۈملۈك جېنىمدىنمۇ

بۇخار ] «كامى بولد ( دەيدە. ئىمانى ئەمد بولد )يەنى ئەمد ئۆمەر رىھايىتى[.

قالما سۆيگۈسىدىن ئال ھ سۆيگۈسىنى يۇقىرىقى ھەدى. پەيغەمبەر سۆيۈش. پەيغەمبەرنى ئىپادىلەيدەئىكەنلىكىنى يگۈسۆئە ئەھمىىەتلىك

ئال ھ ئۈچۈنئەينى ۋاقىتتا ئۇنى بۇ. تەقەززاسىدەر ئىماننى سۆيگۈسىنى ئال ھقەلبىدە كىشىنى . مۆمىن سۆيگەنلىكتۇر سۆيگەن ئال ھنى. يۈكمىلىدە سۆيگۈسىمۇبىلەن پەيغەمبەر يۈكمىلىشى سۆيۈشئەلھەتتە. پەيغەمبەرنى ، سۆيىدە پەيغەمبىرىنىمۈكىشى ئۇنى

، ئۇنى يۈرتشدېگەنلىك ئۇنىڭغا ئىتائە قىلىش ۋە باشلىغان يولىدا مۇبارەك سۆزلىرىنى باشقى رنى سۆزلىرىدىن ئۈستۈن بىلىش ۋە

قەيىى، ئىبنىسۈننىتىنى ئەھىا قىلىشنى تەقەززا قىلىدە.

تەۋھىد كىتابى107

ئال ھ سۆيگۈاق رەھىمەھۇل ھ مۇنداق دەيدە: "ئىنمان ردا بولغان ھەرقاند. مەسىلەن: مۇھەممەد سۆيگۈسىگە ئەگىشىي كىلىشى كېرەك

ئۇنى ئۇلۇ ش، رەسۇلۇل ھنى ئىنمانىىەتكە سۆيۈش ۋەئەلەيھىمماامنى جۈملىمىدىندەر. ئىم ە سۆيۈشنى ئال ھنىرەھمە قىلىي ئەۋەتكەن

ئۈممىتى ئال ھنى ئۇلۇ ش يولىدا ئۇنى پەيغەمبىر مۇھەممەد ەيھىمماامنى سۆيىدە ۋە كاتتى يدە. شۇنىڭدەك رەسۇلۇل ھ سەللەل ھۇ ئەل

بىلەن زىچ سۆيگۈسىئەلەيھى ۋەسەللەمنى ياخشى كۆرتش ئال ھ .مۇناسىھەتلىكتۇر

پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا يۈز ئابرەي ۋە سۆيگۈ ئال ھ تائاا لۇل ھ چۈشۈرد . شۇنى ئۈچۈن سەھابە كىرام رنى قەلبىدە رەسۇ

سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمدىن سۈرلۈكراق ۋە ئىززەتلىكراق رەزىىەل ھۇ بىرەر ئىنمان مەۋجۇ ئەمەق ئىد . ئەمرە ئىبنى ئاق ئىم مغا »ئەنھۇ ئىم مغا كىرگەندىن كىىىن مۇنداق دەيدە:

كىرىشتىن ئىلگىر ھېلكىمنى مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى ەيىتتى،، مۇسۇلمان بولغىنىمدىن يامان كۆرگەندەك يامان كۆرم

كىىىن ھېلكى، مەن ئۈچۈن ئۇ زاتتىن سۆيۈملۈكراق بولماي قالد . ئەگەر سىلەرگە ئۇ زاتنى سۈپەتلەپ بىرىش مەندىن تەلەپ قىلىنما، سۈپەتلەپ بىرەلمىگەن بوار ئىدى،. چۈنكى مەن رەسۇلۇل ھنى ئۇلۇغ سانىغانلىقىمدىن، ئۇ زاتقا تىكىلىي

]بىرلىككە كەلگەن ھەدى.[. «تى،.قارىىالمايت"ئى قەۋە! مەن قۇرەيشلەرگە مۇنداق دېگەن: مەسئۇد ئىبنى ئۇرۋە

ئەللى بولۇپ باردى،. ئەمما پادىشاھ ر ا، قەيمەرگە ۋە باشقا كىمرا ائۇلۇ لىنىدىغان مۇھەممەد ئەلەيھىمماامدىن بەكراققەۋملىر ئىلىدە مۇھەممەد بىلەن قەسەە قىلىمەنكى، . ئال ھكۆرمىدى،بىرەر پادىشاھنى ئۇلۇ لىغانلىقتىن ئۇنىڭغا ساھابىلىر ئۇنى ئەلەيھىمماامنى

-تىكىلىي قارىمايدە، تۇكۇرسە ئۇارنى بىرەرسىنى ئالقانلىرىغا چۈشىدە

تەۋھىد كىتابى108

ئۇنى تاھارىتىدىن دە، ئۇنى يۈز ۋە كۆكرەكلىرىگە سۈرتۈشىدە، ھەتتا-123ائۇل ئەفھاە ناملىق ئەسەر تالىشىي كېتىشىدە." ]جە سۇنىئاشقان بەتلەرگە قارالمۇن[.-121 .چەكتىن ئاشماسلىق مەدھىىىلەشتەپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى -2 مەدھىىىلەشتەئۇنى ساھابىلىرىنى پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە

توساپ مۇنداق كېتىشتىن چەتنەپ كۆرسەتمىلىرىدىن شەرىئەتنى مەدھىىىلەشتە دىننى ئىىمانىمەريەە ئو لى خرىمتىئان ر »دېگەن:

مېنىكېتىي، ئۇنى ئى ھ قىلىھالغاندەك، چەتنەپبەلگىلىمىمىدىن بەندىمى ئال ھنى مېنى. مەن پەقە بەندە. ئاشۇرىھەتمەڭ ر مەدھىىىدە

يەنى ناساراار رىھايىتى[. مۇسلى،ۋە بۇخار ]« ۋە ئۇنى ئەللىمى دەڭ ر.منى مەدھىلەشتە چەكتىن ئاشۇرەپ ئى ھلىق ئەيما ئەلەيھىمماا

دەرىجىمىگە كۆتۈرگەندەك، مېنى يالغان ماختاش ر بىلەن ماختىماڭ ر. مېنى رەببى، نېمە بىلەن سۈپەتلگەن بولما، شۇنى

بەندىمى ۋە ئەللىمى ئال ھنى بىلەن سۈپەتلەڭ ر. مېنى «دەڭ ر. بىزنى ئۆزلىر »": پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا بەز ساھابىلەر

: "خوجا بېرىيخوجىمىز" دېگەندە، پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئۇار ا رەددىىە رىھايىتى[. داۋتد ئەبۇدېگەن. ]« ئال ھ تائاادەر".

بىزنى ز! سىھل ۇيارەسۇل» :كىشىلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا بىزنى، سىز ئو لىمىز ياخشىمىزنى ، ئە ياخشى كىشىمىز

! دېگەندە، پەيغەمبەر ئو لىمىز خوجىمىزنى ، خوجىمىزسىزھەققىمدە مېنى ، ئەي ئىنمان ر! بېرىيئەلەيھىممااە ئۇار ا رەددىىە

ئال ھنى . مەن ئازدەرمىمۇن. شەيتان سىلەرنى قىلىڭ ر سۆزتو را ئال ھ مېنى سىلەرنى . مۇھەممەدمەنئەللىمى ۋە ئۇنى بەندىمى بولغان

بەلگلىمىمىدىندىننى ئاشۇرەۋېتىيمەرتىھىدىن بۇ تۈرگەنكۆ مېنى رىھايىتى[. ئەھمەددېگەن. ] «،ياقتۇرمايمەن كېتىشىڭ رنى چەتنەپ

تەۋھىد كىتابى109

ۋە ئىپتىاار ئىنمانىىەتنى پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە پۈتۈن بىزنى تۇرەپ يەنى ئۆز ئۈچۈن " شۇنداق. ئۇ سەرخىلىدەر ھەممىنى

ئىبارىلەرنى " دېگەندەك ياخشىمىز، ئەۋزىلىمىزز ۋە خوجىمىز، ئۇلۇ ىمى مۇبالىغەئىبارىلەر گەرچە خاتا ياكى بۇ. ياقتۇرمىغان قوللىنىلىشىنى

ئۇنى ئاشۇرىھېتىي كېىىنكىلەرنى ، بولمىمۇبولماستىن تو را مەدھىىە سۈپەتلەشبىلەن سۈپەتلەركەلمەيدىغان ئى ھى مۇناسىيپەيغەمبەرگە ئىبارىلەرنى ئۆز بۇقىلىي، ئېھتىىا قېلشىدىن ىييېتدەرىجىمىگە

بەز شۇنداقتىمۇكىشىلەرنى مەنئى قىلغان. قوللىنىشتىنئۈچۈن خى پلىق تەۋسىىەلىرىگەپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى تائىپىلەر

شۇئار قىلىي كەلمەكتە. ئۇنى مەدھىىىلەش ۋە ئۇنىڭغا ئىا ق قىلىش ى سورايدىغان، قەسەە قىلغاندا ئۇنى ئاستىدا ئۇنىڭدىن ھاجەتلىرىن

نامىنى ئاتايدىغان، شۇنداق ئال ھنى ھەققى بىلەن پەيغەمبەر ھەققىنى پەرق قىلماستىن شېرىككە ئىلىي بارىدىغان بىدئەتلەرنى سادىر قىلد ۋە

قىلىھاتىدە. .مەرتىھىمىمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى -0 ، ئۇنى مەدھىىىلىگەندەىمماامنى مۇھەممەد ئەلەيھ پەيغەمبىرىمىز

ئۇنىڭغا ئاتا ئال ھ، سۆزلەش مەرتىھىمىنىنەزىرىدىكى يۇقىر ئال ھنى . ئەمەستۇرقىلغانلىق مۇبالىغەبايان قىلىش ھېچ ئىنئام رنىقىلغان

نەزىرىدىكى مەرتىھىمى، دەرىجىمى ۋە ئال ھمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى . شۇنداق ئۇ پەيغەمبەرلەرنى ئەۋزىلى ۋە يوقىرىدەرئورنى ھەقىقەتەن

تۇگەنجىمىدەر. مۇھەممەد ئەلەيھىمماامدىن كىىىن ھېچ پەيغەمبەر ئەللىمى، ئىنمان رنى سەرخىلى، گۈزەل ئال ھنى كەلمەيدە. ئۇ . سائادە بىلەن سەردارىدەرۋە مۇسۇلمان رنى ئۈلگىمىئەخ ق رنى

ئۇنى پۇشايمانبىلەن اقاۋە شبەخت ئۇنى يولىغا ئەگىشىشتە، شاپائە . ئۇ قىىامە كۈنىدىكى بۈيۈك ئۆرتشتىدەريولىدىن يۈز

تەۋھىد كىتابى110

ن ﴿مۇنداق دەيدە: تەرىپلەپئۇنى ئال ھ. ئىگىمىدەر مەقامىنى عس أ

پەرۋەردىگارىڭنى ئى پەيغەمبەر! »تەرجىمىمى: ﴾يبعثك ربك مقاما حممو ا مەقامىغا شاپائە يەنى بۈيۈك ئورەنغاغان مەدھىىىلىنىدى سېنى

قىىامە كۈنىدىكى ئايە [.-79]سۈرە ئىمرا « .مۇقەررەردەر تۇر ۇزەشى ئەلەيھىمماامغى مۇھەممەد پەيغەمبىرىمىز مەقامى شاپائە بۈيۈك

پەيغەمبەرنى . باشقا ھېلقانداق ئىمتىىازدەربېرىلگەن ئااھىدە بىر مۆمىنلەرنى پەيغەمبەر ئال ھ. يوقتۇر نېمىھىمىقىلىشتىن شاپائە

رەسۇلۇل ھ . ھەتتا چاقىرىدە بىلدترتشكەئەلەيھىمماامغا ئالى ھۆرمە ئۇنىڭغا سۆزلىشىشنىئاۋاز بىلەن بار جايدا ساھابى رنى يۇقىر

قىلغانلىق دەپ سانىغان. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق ھۆرمەتمىزلىك

﴿دەيدە: ها ال ي يا أ إن الل قوا الل ورسول وات موا بني يدي الل ين آمنوا ل تقد

صواتكم فوق صوت انلب ول ين آمنوا ل ترفعوا أ ها ال ي

سميع عليم يا أ

نتم ل تهروا ل بالقول كجهر بعضكم ل عمالكم وأ

ن تبط أ

عض أ

ين امتحن الل ولك ال أ صواتهم عند رسول الل

ون أ ض ين ي تشعرون إن ال

ين ينا ونك م جر عظيم إن الفرة وأ ن وراء الجرات قلوبهم للتقوى لهم م

هم صبوا حت ترج إلهم لكن خيا لهم والل نكثهم ل يعقلون ولو أ

أ

ئال ھنى ۋە ئال ھئى مۆمىنلەر! سىلەر »تەرجىمىمى: ﴾غفور رحيم ( ئالد بىلەن زنىسۆئالدىدا )ھېلقانداق بىر ئىشنى ۋە پەيغەمبىرىنى

ئاڭ پ سۆزتڭ رنىھەقىقەتەن ئال ھ، قورقۇڭ ر ئال ھتىن، قىلماڭ ر. ئى تۇر ۇچىدەربىلىي ئەھھالىڭ رنىۋە نىىىتىڭ رنى، تۇر ۇچىدەر

پەيغەمبەرنى ئاۋازىڭ رنى چېغىڭ رداقىلغان سۆزمۆمىنلەر پەيغەمبەرگە بىلەن توۋاپ يۇقىر بىرىڭ ر، سىلەر بىر ي قىلماڭ رئاۋازىدىن يۇقىر

ئۇنداق، قىلماڭ ر سۆز، پەيغەمبەرگە يۇقىر ئاۋازدا سۆزلەشكەندەكئاۋازدا بىكار ئەمەللىرىڭ ر، قىلغان ياخشى تۇيماستىن ئۆزلىرىڭ ر قىلماڭ ر

تەۋھىد كىتابى111

گەپئاۋازدا پەق يېنىدا پەيغەمبەرنى . شۈبھىمىزكى، كېتىدەبولۇپ ۋە مە پىرە تەقھا بىلەن سىنىغان، ئۇار ھئال قىلغان رنى دىللىرىنى

پاك)يەنى ھۇجرى ر سېنى. شۈبھىمىزكى ئېرىشىدەكاتتا ساۋابقا جايلىر ( ئارقىمىدىن توۋايدىغان رنى تولىمى تۇرالغۇ ئاياللىرىڭنى قەدەر ئۇار چىققىنىڭغا. سەن ئۇارنى ئالدىغا كىشىلەردەرئەقىلمىز ناھايىتى ئال ھئۈچۈن ئەلھەتتە ياخشى بواتتى. ، ئۇارتۇرەشماسەۋر قىلىي -4-0-2 ھۇجۇرا ]سۈرە .« مېھرىباندەر، ناھايىتى قىلغۇچىدەر مە پىرە

ئايەتلەر[. -4ئايەتلەردە، بۇ ئال ھكەسىر رەھىمەھۇل ھ مۇنداق دېگەن: " ئىبنىئىماە

كېرەكلىكىنى، ئۇنى ھۆرمەتلىشىپەيغەمبەرنى قانداق مۆمىنلەرنى قانداق ئۇلۇ لىشى ۋە ئۇنىڭغا قانداق ئىتائە قىلىشى ازىملىقىنى

مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى چاقىر ان مۆمىنلەرنى بولۇپ، ئۆگەتكەن، بەلكى ئى چاقىرماستىنئۇنى ئىممى بىلەن ئى پەيغەمبەر! دەپ چېغىدا

. ئال ھ كۆرسەتكەنئەۋزەل ئىكەنلىكىنى چاقىرىشىنى ! دەپ رەسۇلۇل ھ

﴾ل تعلوا عء الرسول بينكم كدعء بعضكم بعضا﴿ائاا مۇنداق دەيدە: تبىرىڭ رنى -ئى مۆمىنلەر! پەيغەمبەرنى سىلەر بىر »تەرجىمىمى:

ئايە [.-60]سۈرە نۇر « چاقىر اندەك چاقىرماڭ .، رگەنلىكتىنكۆتۈمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى شەنىنى تائاا ئال ھ

إن ﴿مۇسۇلمان رنى ئۇنىڭغا دەرەد ۋە سااە يول شقا چاقىرىي مۇنداق دەيدە: ين آمنوا صلوا عليه وسلموا ها ال ي

وملئكته يصلون لع انلب يا أ الل

، يول يدەمە ھەقىقەتەن پەيغەمبەرگە رەھ ئال ھ»تەرجىمىمى: ﴾تسليماقىلىدە. ئى پتەلە مە پىرە ھەقىقەتەن پەيغەمبەرگە پەرىشتىلەرمۇ

.« تىلەڭ رۋە ئامانلىق ئېىتىڭ رمۆمىنلەر! سىلەر پەيغەمبەرگە دەرە ئايە [.-46]سۈرە ئەھزا

تەۋھىد كىتابى112

)قۇرئان ۋە سۈننەتتە ئېىتىشنى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە . يوقتۇر ياكى ئۈسلۈبىلگىلەنگەن ۋاقىتى كۆرسىتىلگەندىن باشقا( بە

. ئەمما رەسۇلۇل ھقا دەرە بولىدە ئېىتماقانداق ۋاقىتتا ئۇنىڭغا دەرە ئۈچۈن ئايرى، ۋاقىت ئېلىش، ئۇنى ئىش ي ئىزلىرىنى ئەسكە ئېىتىش

بەلگىلىھېلىش )يەنى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى تۇ ۇلغان كۈنى دەپ .بىدئەتتۇرقاتارلىق ر بىر كۈننى خاس شتۇرەش(

پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ھۆرمەتلەش بولما، ئۇنى سۈننەتلىرىنى پەيغەمبەر ئۇلۇ ش ۋە ئەمەل قىلىش ئارقىلىق ۋەجۇتقا چىقىدە.

ئەلەيھىمماامنى ھەدىملىر ئۇلۇ ش ۋە ئەمەل قىلىشتا قۇرئاندىن چۈنكى ئۇ ئال ھ قالمى ئىم ە دىنىنى ئىككىنلى دەستۇرىدەر.

وما ﴿تائاادىن كەلگەن ۋەھىى ھېمابلىنىدە. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ئۇ ئۆز نەپمى »تەرجىمىمى: ﴾ينطق عن الهوى إن هو إل وح يوح

خاھىشى بويىلە سۆزلىمەيدە. پەقە ئۇنىڭغا چۈشۈرتلگەن ۋەھىىنى ئايەتلەر[.-4-0]سۈرە نەجى، « سۆزلەيدە.

مۇسۇلمان پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ھەدىملىرىدىن شۈبھىلىنىش ياكى شەنىنى چۈشۈرتش قاتارلىق ئىش ردىن ساقلىنىشى ازى،. شۇنداق رىھايە يوللىر ۋە سەنەدلىرىنى سەھىھ ياكى زەئىپكە چىقىرىش ئۈچۈن، ھەدى. ئىلمىگە ئائىت

بولىشى ازى،. پەيغەمبەر ئىش ردا چوڭقۇر ئىلىمگە ئىگە ئەلەيھىمماامنى سۈننەتلىر ھەققىدە جاھى نە جۈرئە بىلەن سۆزلىگۈچىلەر كۆپەيگەن ھازىرقى دەۋردە، خۇسۇسەن تەلى، ئېلىشنى دەسلەپكى باسقۇچىدىكى ياش ر ئۆزلىر ئوقۇپ چىققان بەز كىتاب ر ا ئاساسلىنىي تۇرەپ ھەدىملەرگە سەھىھ ياكى

باھا بېرىش، راۋى ر تو رىمىدا بىلمەي تۇرەپ ئۇار ا تى زەئىي دەپئۇزەتۇش قاتارلىق ئىش رنى سادىر قىلماقتا. بۇنىڭغا ئوخشاش

تەۋھىد كىتابى113

ئىش رنى مەزكۇر شەخملەر ۋە مۇسۇلمان ر ا زېىىنى ئىنتايىن زمر بولۇپ، ئۇارنى ئال ھتىن قورقىشى ۋە بۇ ھەقتە ھەددىدىن

ە.ئاشماسلىقى تەۋسىىە قىلىنىد

تەۋھىد كىتابى114

مۇھەممەد ئەلەيھىسساالمغا ئىتائەت قىلىش ۋە ۋاجىپلىقى توغرىسىدا ئەگىشىشنىڭئۇنىڭ يولىغا

ۋە ئۇنى مەنئى ئورەنداش بۇيرىغانلىرىنىمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى ئارقىلىق ئۇنىڭغا ئىتائە قىلىش نىشقىلغان ئىشلىرىدىن چەكلى

ئال ھنى ەد ئەلەيھىممااە مۇھەمم: »مانا بۇ. تەلىپىدەر ئىماننى دېگەن شاھادە « بېرىمەن گۇۋاھلىقئەللىمى ئىكەنلىكىگە

مۇھەممەد كەرىمدە قۇرئان تائاا ئال ھ. تەقەززاسىدەر كەلىمىمىنى زۆرترلۈكىنى بايان قىلىي مۇنداق دەيدە: ئەگىشىشنى ئەلەيھىمماامغا

﴿ طيعوا اللين آمنوا أ ها ال ي

طيعوا الرسول يا أ

ئى »تەرجىمىمى: ﴾ وأ

ي 49]سۈرە نىما « .قىلىڭ ر، پەيغەمبەرگە ئىتائە ئال ھقامۆمىنلەر! ئايە [.

﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: طاع اللتەرجىمىمى: ﴾من يطع الرسول فقد أ

ئىتائە قىلغان ھقائال كىمكى پەيغەمبەرگە ئىتائە قىلىدىكەن، ئۇ » ئايە [. -83]سۈرە نىما «.بولىدە

طيعوا الرسول لعلكم ترحون ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ﴾وأ

نى رەھمىتىگە ئېرىشىشىڭ ر ئۈچۈن ئال ھ»تەرجىمىمى: ئايە [.-46]سۈرە نۇر « پەيغەمبەرگە ئىتائە قىلىڭ ر.

ۋە ئاخىرەتتىكى دەنىا قىلغۇچى رنىگە ئاسىىلىق پەيغەمبەر ئال ھ

فليحذر ﴿ مۇنداق دەيدە: ئاگاھ ندەرەپئاقىھەتلەردىن ئېلىنىشلىقلم

و يصيبهم عذاب أ

ن تصيبهم فتنة أ

مره أ

ين يالفون عن أ ﴾ال

چو دەنىادا لغۇچى رقى خى پلىقئەمرىگە پەيغەمبەرنى »تەرجىمىمى: دەچار، يا ئاخىرەتتە قاتتىق بىر ئازابقا يولۇقۇشتىن بىر پىتنىگە ي ئايە [. 60]سۈرە نۇر «.قورقمۇن بولۇشتىن

تەۋھىد كىتابى115

ئەگىشىشنى تائاا پەيغەمبەرگە ئىتائە قىلىش ۋە ئۇنىڭغا ئال ھ ئېرىشىشنى مۇھەببىتىگە ۋە مە پىرىتى ئال ھنى جەننەتكە،

بون ﴿ مۇنداق دەيدە: كۆرسىتىيئىكەنلىكىنى ۋاسىتىمى قل إن كنتم ت غفور رحيم نوبكم والل فر لكم وي فاتبعون يببكم الل ﴾الل

ئال ھنىئەگەر سىلەر ›، ئېىتقىنكىئى پەيغەمبەر! ئۇار ا »تەرجىمىمى: ، تۇتىدەسىلەرنى دمست ئال ھ، ەگىشىڭ ركىئماڭا تۇتماڭ ردمست گۇناھ رنىھەقىقەتەن ئال ھقىلىدە. مە پىرە گۇناھىڭ رنى ئۆتكەنكىئىمران -]سۈرە ئال «.‹شەپقەتلىكتۇر، بەندىلىرىگە قىلغۈچىدەر مە ڭىرە

ي ئايە [. 01ھىدايە ۋە ئۇنىڭغا ئەگىشىشنى پەيغەمبەرگە ئال ھ

زاالە ئىكەنلىكىنى بايان قىلىي مۇنداق دەيدە: ئەگەشمەسلىكنى

ئەمرىگە ئىتائە پەيغەمبەرنى ئەگەر »تەرجىمىمى: ﴾وإن تطيعوه تهتدوا﴿ ي ئايە [. 44]سۈرە نۇر «.تاپىمىلەرھىدايە يەنى تو را يول قىلماڭ ر

ما يتبعون فإن لم ستجيبوا لك ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: نفاعلم أ

ل يهدي القوم إن الل ي هدى من الل ن اتبع هواه ب ضل مم

هواءهم ومن أ

أ

المني ئەگەر ئۇار ساڭا ئەگىشىشكە كەلمىمە، »تەرجىمىمى: ﴾الظ. ئەگىشىدەىشىغى خاھ نەپمى ئۆزلىرىنى بىلگىنكى، ئۇار پەقە

خاھىشىغا ئەگەشكەن نەپمى قويۇپۋەھى قىلغان تو را يولنى ئال ھھەقىقەتەن زالى، قەۋمنى ھىدايە ئال ھ؟! بارمۇئادەە ئاز ۇن ئادەمدىنمۇ ي ئايە [. 43 قەسەق]سۈرە «.قىلمايدە

تائاا، مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى مۇسۇلمان ر ئۈچۈن ئە ئال ھ

لقد كن لكم ﴿ئىكەنلىكىنى بايان قىلىي مۇنداق دەيدە: ئۈلگەاخشى ي كثيا كر الل والوم الخر و سوة حسنة لمن كن يرجو الل

أ ﴾ف رسول اللقىلغان ۋە ئۈمىد كۇنىنى، ئاخىرە ئال ھنىسىلەرگە ي »تەرجىمىمى:

تەۋھىد كىتابى116

. ئۈلگىدەرئەلھەتتە ياخشى رەسۇلۇل ھ —كۆپ ياد ئەتكەنلەرگە ىئال ھن ئايە [.-21]سۈرە ئەھزا «.قىلىڭ ركۆپ ياد ئال ھنى

ئىبنى كەسىر رەھىمەھۇل ھ مۇنداق دەيدە: "بۇ ئايە كەرىمە پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى سۆز ۋە ئەمەلدە، شۇنداق بارچە

كاتتا دەلىلىدەر. شۇنى ئۈچۈن ھەە ھالەتلەردە نەمۇنە قىلىشنى كۈنىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ‹‹ ئەھزا ››تائاا ئال ھ ەيرىتى ۋە جىھاتلىرىنى، رەببىدىن -تاقىتى، چىداە-سەۋر

كەڭرىلىك ۋە يۇرەقلۇق كۈتۈشلىرىنى ئۆرنەك ۋە نەمۇنە قىلىشقا ھمىتى ۋە تائاانى رەئال ھ بۇيرەد . قىىامە كۈنىگىلە ئۇ زاتقا

."سااملىر بولمۇن! قىلىشنى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا ئەگىشىش ۋە ئۇنىڭغا ئىتائە

ئىكەنلىكىنى بايان قىلىي كەلگەن مۇھى، تولىمۇمۇسۇلمان ر ئۈچۈن مەسىلە قىرىقتىن بۇ قۇرئاندائايە ۋە ھەدىملەر ناھايىتى كۆپ بولۇپ،

نكى ئىنمان ر پەقە پەيغەمبەرگە كۆپرەك ئايەتتە بايان قىلىنغان. چۈ پۇرسىتىگە تونۇشئەگىشىش ئارقىلىق ئۇنىڭغا كەلگەن ھەقىقەتلەرنى

ھەقىقەتلەرنى بىلىشكە زمر ئى ھ . ئىنمان ر بواايدەئىگە ي يېمەككۈندىلىك ئوزەقلىنىشى. ئىنمان رنى ماددى ئېھتىىاجلىقتۇر

ئۇزەقىەنىھ جەھەتتىكى ئىلمەكلەر بىلەن بولغىنىدەك، ئۇارنى مكەلگەن ھەقىقەتلەرنى ئۆگىنىش ۋە ئېلىي تەرىپىدىن ئال ھپەيغەمبەر

ئۇلۇغ بۇ پەيغەمبەرنى . بولىدەئۇنى رمھىغا ئەمەل قىلىش بىلەن پەيغەمبەر . ئىگىلىرىدەر شاقاۋە قالغان ر مەھرەەسوۋ ىمىدىن

ەگىشىشكە، يەنى ئەلەيھىممااە ئىبادەتلەرنى ئادا قىلغاندا ئۆزىگە ئئۆز قانداق ئادا قىلىشقا بۇيرەلغان بولما باشقى رنىمۇ شۇ ھالەتتە

ئادا قىلىشقا بۇيرىد .پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئىبادەتلەرنى ئادا قىلغاندا ئۆزىگە

ئەگىشىش، ئۆز قانداق ئادا قىلىشقا بۇيرەلغان بولما باشقى رنىمۇ

تەۋھىد كىتابى117

مىېنى ناماز »مۇنداق دەيدە: پ ەشۇ ھالەتتە ئادا قىلىشقا بۇير ]بۇخار رىھايىتى[. «ئۇقۇ ۇنىمدەك ناماز ئۇقۇڭ ر!.

ھەج »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە: ]مۇسلى، رىھايىتى[. «ئىبادەتلىرىڭ رنى مەندىن ئۈگۈنۈڭ ر.

كىمكى بىزنى »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە: ىر ئىشنى پەيدا قىلىدىكەن رە قىلىنىدە )يەنى دىنىمىزدا يوق ب

]بىرلىككە كەلگەن ھەدى.[. «قوبۇل قىلىنمايدە(.كىمكى مېنى »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە:

]بىرلىككە كەلگەن «سۈننىتىمدىن يۈز ئۆرتسە ئۇ مەندىن ئەمەق. ھەدى.[.

ھىمماامغا يۇقىرىقى دەلىللەردىن باشقا پەيغەمبەرئەلەي ئەگىشىشكە بۇيرەپ، ئۇنىڭغا خى پلىق قىلىشتىن چەكلىگەن

نۇر ۇن سەھىھ ھەدىملەر مەۋجۇتتۇر.

ئېيتىشنىڭمۇھەممەد ئەلەيھىسساالمغا دۇرۇت توغرىسىدا كىىزۆرۈرل

ئىم ە ئۈممىتى ئۈستىگە پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە تائاا ئال ھ كەرىمدە مۇنداق قۇرئان ئال ھلىي بەلگىلىد . قى پەرزۋە سااە يول شنى

ين آمنوا صلوا عليه ﴿ دەيدە: ها ال ي وملئكته يصلون لع انلب يا أ إن الل

ھەقىقەتەن پەيغەمبەرگە رەھمە ئال ھ»تەرجىمىمى: ﴾وسلموا تسليما. ئى تىلەيدە مە پىرە قىقەتەن پەيغەمبەرگە ھە پەرىشتىلەرمۇ. يول يدە

« .تىلەڭ رۋە ئامانلىق ئېىتىڭ رمۆمىنلەر! سىلەر پەيغەمبەرگە دەرە ئايە [.- 46 ئەھزا ]سۈرە تائاانى دەرە ۋە ساامى بولما؛ پەرىشتىلەر ھوزەرىدا ئال ھ»

رەسۇلۇل ھنى مەدھىىەلىشى، پەرىشتىلەرنى دەرە ۋە ساامى

تەۋھىد كىتابى118

ولما؛ دەئا قىلىشى، ئىنمان رنى دەرە ۋە ساامى بولما؛ ب ]بۇخار ئەبۇ ئالىىەدىن بايان قىلغان[.« ئىمتىغپار ئېىتىشتۇر.

يۇقىرىقى ئايەتتە، بەندىمى ۋە پەيغەمبىرىنى ئۆز ئال ھ تائاا ئال ھ ھۇزەرىدىكى ئالى مەرتىھىمى تو رىمىدا خەۋەر بەرد . يەنى

ئۆزىگە ئە يىقىن پەرىشتىلەر ھۇزەرىدا ماختىد . تائاا ئۇ زاتنى ئال ھ تائااپەرىشتىلەر رەسۇلۇل ھقا دەرە ۋە سااە يوللىد .

ئاسمان ۋە زېمىن ئەھلىنى مەدھىىلىرىنى بىرلىشىشى ئۈچۈن دەنىا ئەھلىنى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە ۋە سااە يول شقا

ېگەن سۆزنى مەنىمى، ئىم ە د« دەرە ئېىتىڭ ر»بۇيرىد . سالىمى بىلەن سااە بىرىڭ ر دېگەنلىكتۇر. ئەگەر پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە ئېىتىلما، سااە باراۋەر ئېىتلىشى كىرەك.

دېمەستىن، بەلكى « ئەلەيھىممااە»ياكى « سەللەل ھۇ ئەلەيھى»لۇق دەپ ھەر ئىككىلىمىنى تو« سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەە»

ئېىتىش ۋاجىپتۇر.ئۇنى مۇسۇلمان ر ئېىتىشپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە

. پەيغەمبەرگە ۋاسىتىمىدەربىر قىلىشنى ئۈستىدىكى ھەقلىرىنى ئادا . ئىماە سۈننەتتۇر ئورەن رداۋە بەز پەرز ئورەن ردابەز ئېىتىشدەرە " ناملىق ئەسىرىدە رەھىمەھۇل ھ "جەائۇل ئەفھاە قەيىى، ئىبنى

ئورەن ردىنزۆرتر بولغان ئېىتىشپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە ئە ئېىتىشنى بايان قىلغان. ئۇ دەرە ئورەننىقىرىق بىر تەشەھھۇدىدائاخىرقى نامازنى بىر ئورەنلىرىدىنئەھمىىەتلىك

مەشھۇر دەنىاسىنى ئىكەنلىكىنى تەكىتلىگەن. ئىم ە ئولتۇرەشدىندا يولغا ئېىتىشنى لىملىر پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە ئا

قويۇلغانلىقىغا بىرلىككە كەلگەن بولما، ئۇنى تەشەھھۇدتا ئوقۇلىشىنى قەيىى، ئىبنىۋاجىپلىقى تو رىمىدا ئوخشىمىغان قاراش ردا بولغان. ئېىتىلىدىغانرەھىمەھۇل ھ پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە

تەۋھىد كىتابى119

ۋە جۈمە، قۇنۇتىدا نامىزىنى بايانىغا داۋاە قىلىي، ۋىتىر رنى ئورەن ، ئىمتىمقا )سۇ تىلەش( نامىزىدا، خۇتبىلىرىدا نامازلىرىنى ھېىت

ئەزاندىن كېىىن، دەئادا، مەسلىتكە كېرىش ۋە چىقىشتا، مۇھەممەد ۋە تەشەھھۇدىدا ئاخىرىقى نامازنى ، ئېلىنغاندائەلەيھىممااە تىلغا

مۇھىملىقىنى ئېىتىشنى ئۇنىڭغا دەرە ئورەن ردا باشقا ئۇنىڭدىن . سۆزلىگەن

رەھىمەھۇل ھ پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا دەرە قەيىى، ئىبنى بايان قىلغان بولۇپ، ئۇنى پايدىنىقىرىق بىر پايدىلىرىدىن ئېىتىشنى

بقا ئۈچۈن ساۋا ئورەنلىغانلىقئەمرىنى ئال ھنى بەزىمى تۆۋەندىكىلە: ، پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى بولۇشىئىجابە دەئانى ، ئېرىشىشقىلىنىشى، بىر قېتى، مە پىرە گۇناھ رنى ، ئېرىشىش شاپائىتىگە

سااە يوللىغۇچىغا ئال ھ تائاادىن ئون رەھمە ساامىنى ھاسى -دەرە اۋاپ بولىشى، دەرە ۋە سااە يوللىغۇچىغا پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ج

بېرىشىدىن ئىبارە كوپلىگەن مەنپەئەتلەر بارلىققا كىلىدە.

تاۋابىئاتلىرىنىڭ-ئائىلەئەلەيھىسساالم پەيغەمبەر مەرتىۋىلىرىۋە ئۇالرنىڭ پەزىلىتى

-ئائىلەمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى پەيغەمبىرىمىزئەھلى بەيت: تالىي ۋە ئەبۇە ئاياللىر ، ، رەسۇلۇل ھنى قىزلىر ۋتاۋابىئاتلىر بولۇپ

تەۋھىد كىتابى120

ئۇقەي ۋە ئابدەلمۇتتەلىب قاتارلىق رنى ئائىلە -ئابباق، ئالچەكلەنگەندەر. يېىىشسەدىقە بۇار ا. تاۋابىئاتلىرىنى ئۆز ئىلىگە ئالىدە

لذهب عنكم ﴿ كەرىمدە مۇنداق دەيدە: قۇرئان تائاا ئال ھ إنما يريد اللركم تطهيا الرجس هل اليت ويطه

پەيغەمبەرنى ئى »تەرجىمىمى: ﴾أ

ساقىت قىلىشنى ۋە گۇناھنىسىلەردىن ئال ھ! ئائىلىمىدىكىلەر ي ئايە [. 00 ئەھزا ]سۈرە «.خاايدەقىلىشنى پاكسىلەرنى تامامەن

كەرى، ئىماە ئىبنى كەسىر رەھمەھۇل ھ مۇنداق دەيدە: "قۇرئانى ئايەتلىرىنى تەپەككۇر قىلغان كىشى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ئاياللىر ھەە يۇقىرىدا زىكىر قىلىنغان ئايەتتىكى كىشلەر قاتارىغا كىرىدىغانلىقىدىن ھېچ شۈبھىلەنمەيدە. ئەسلىدە گەپنى سىىاقى ئۇار ا داالە قىلىدە.

كرن ما يتل ف ﴿: شۇنى ئۈچۈن ئال ھ تائاا كىىنىكى ئايەتتە واه والكمة ئەي پەيغەمبەر »تەرجىمىمى: ﴾بيوتكن من آيات اللـ

نى ئايەتلىرىدىن ۋە ھېكمە ئال ھئاياللىر ! ئۆيلىرىڭ ردا )پەيغەمبەر ئەلەيھىماامنى ھەدىملىر ( تىن ئۇقۇلۇۋاتقان

ئايە [. يەنى؛ -04ەھزا دېد . ]سۈرە ئ« نەرسىلەرنى ياد ئېتىڭ رسىلەر ئۆيۈڭلەردە، ئال ھ تائاا رەسۇلۇل ھ سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمگە نازى قىلغان كىتا ۋە سۈننەتكە ئەمەل قىلىڭ ر.

قەتادە ۋە ئۇنىڭدىن باشقى ر يۇقىرىدىكى ئايەتنى تەپمىرلەپ مۇنداق دەيدە: پۈتۈن ئىنمان ر ئارىمىدا پەقە سىلەرگى

خاس شتۇرەلغان بۇ نىېمەتنى ئېمىڭ ر ا ئىلىڭ ر. ۋەھالەنكى، ۋەھى باشقى رن ئۆيلىرىدە ئەمەق، بەلكى سىلەرنى ئۆيلىرىڭ ردا چۈشىھاتىدە. ئائىشە سىددىق رەزىىەل ھۇ ئەنھا ئۇار ئىلىدىكى بۇ نېمئەتكە كۆپراق مۇشەررەپ بولغان ۋە بۇ رەھمەتتىن

نائى بولغاندەر. چۈنكى پەيغەمبەر ئە كۆپ بەھرە ئىلىشقا

تەۋھىد كىتابى121

ئەلەيھىماامغا ئائىشە سىددىق رەزىىەل ھۇ ئەنھانى ھۇجرىمىدىن باشقا ئايال رنى ھۇجرىمدا ۋەھى نازى بولمىغان".

رمھىغا ھەدىملەرنى ۋە قۇرئان)يەنى ئەقىدىمى مەزھىپى سۈننەئەھلى ھەممىمىنى كىلەرنى ئائىلىمىدىكەلگەن جامائە ( پەيغەمبەر ئۇيغۇن

. پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ئۆز سۆيىدەۋە ھۆرمەتلەيدەئەمەل قىلىدە. ۋەسىىەتلىرىگە قالدەر انئائىلىمىدىكىلەر تو رەلۇق مەن سىلەرنى »مۇنداق دېگەن: ساھابىلىرىغاپەيغەمبەر ئەلەيھىممااە «لىمەن.قىتىن قورقۇشۇڭ رنى تەۋسىىە ئال ھئەھلى بەيتى، ھەققىدە

[.رىھايىتى مۇسلى،] پەيغەمبەر ئائىلىمىدىكىلەرنى مەزھىبىنى سۈننەئەھلى

. ئۇار پىرىنمىپتۇرئە ئادالەتلىك ۋە تو را پىرىنمىپى سۆيۈشتىكىھەقىقى پەيغەمبىرىگەۋە ئۇنى ئال ھقاپەيغەمبەر ئائىلىمىدىكىلەردىن

. ھۆرمەتلەيدەھەە سۆيىدە رەۋىشتە ئەگەشكەن ۋە دىىانەتلىك بولغانلىرىنى قىلغۇچى رنى خى پلىق كۆرسەتمىلىرىگە شەرىئىتىنى ئەمما ئىم ە

ۋە ھۆرمە تۇتمايدەدمست بولمىمۇگەرچە ئۇار پەيغەمبەر ئائىلىمىدىن ، بولمىمۇندىنىغا سادىق بولمىغان قانداق كىشى ئال ھنى . قىلمايدە پايدىمىھېچ نەرسىگە ىنى بولغانلىق تۇ قىنى پەيغەمبەرنى ئۇنى ۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدە، . ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىىەل ھيوقتۇر

قربني ﴿ :قۇرئاندىنئەلەيھىمماامغا پەيغەمبەرنذر عشيتك ال

﴾وأ

دېگەن « ئەقرىبالىرىڭنى ئاگاھ ندە ىن-يېقىن خىش»تەرجىمىمى: جامائەسى! ۇرەيشقئى »كېىىن، ئۇ مۇنداق دېگەن: چۈشكەندىنئايە

، مەن سىلەرنى تىرىشىڭ ر قۇتۇلدەرەشقائازابىدىن ئال ھنى ئۆزتڭ رنىئو لى ئابباق! مۇتتەلىب. ئى ئابدەلقۇتقۇزالمايمەنئازابىدىن ئال ھنى

. ئى سەفىىىە! مەن قۇتۇلدەرالمايمەنئازابىدىن ئال ھنى سېنىمەن ! فاتىمە. ئى پەيغەمبەر قىز نقۇتۇلدەرالمايمەئازابىدىن ئال ھنى سېنى

تەۋھىد كىتابى122

. ئى قىزى،! مال ي قۇتۇلدەرالمايمەنئازابىدىن ئال ھنى مەن سىزنى مېنى بۇنىڭغا، بولىدە سورىمىڭىزمەندىن خالىغانلە دەنىالىرىمدىن

قېلىشقا قۇتۇلدەرەپئازابىدىن ئال ھنى . بىراق سىزنى يېتىدە كۈچۈە يىتى[.رىھا بۇخار ] .«يەتمەيدەچامى، مېنى

كىمنىڭكى ئەمەلى »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن: )سائادە دەرىجىمگە يېتىشتە( سۇس شقان بولما، نەسەبى ئۇنى

]مۇسلى، رىھايىتى[. «تىزلىتەلمەيدە.ۋەلجەمائە؛ شىىئەلەردەك پەيغەمبەر جەمەتىنى بەزىلىر سۈننەئەھلى

دەپ ئېتىقاد قىلىشتىن، پاك گۇناھ ردىنخۇسۇسىدا ئۇارنى بارچە تاپا قىلىش -نەۋاسىب ردەك ئۇارنى ئىلىدىن تو را يولدا ماڭغان ر ا تەنە

ئارقىلىق ئەزىىە بېرىشتىن، بىدئە ۋە خۇراپا ئەھلىگە ئوخشاش ئەھلى بەيتنى ئىبادەتتە ئال ھ تائاا ا ۋەسىلە قىلىدىغان ۋە ئۇارنى بەزىمىنى

-ۆتۈرتدىغان شېرىك ئەمەللەردىن ئۆزلىرىنى ئادائى ھلىق دەرىجىمىگە ك جۇدا دەپ ئېتىقاد قىلىدە.

ئەھلى سۈننە ۋەلجامائە بۇ ھەقتە مۆتىدى ۋە تو را يولدا بولۇپ، ئاشۇرەۋېتىشنى ياكى مۇناسىي ھۆرمە ئۆرنىدىن مەدھىىىدەئۇارنى

دتىكى . ئەھلى بەيتتىن بولغان سا ە ئېتىقاياقتۇرمايدەچۇشۇرىھىتىشنى ھەرقانداق كىشى ئۆزلىرىنى دەرىجىدىن تاشقىر ھۆرمەتلىنىشىنى

تالىي )پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى ئەبۇ ئىبنىئىنكار قىلىدە. ئەلى مەقمە بۇلغاشنىئارقىلىق دىننى ئى ھ شتۇرەش( ئۇنى كۇي ئو لىجازالىغان. ئىبنى كۆيدترتپئوتقا تاش پ گۇرەھ رنى ئاز ۇنقىلغان

ابباق رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ مەزكۇر كىشىلەرنى ئۆلتۈرتلىشى تو را دەپ ئقارىغان، ئەمما كۆيدترتلمەستىن قىلىچ بىلەن ئۆلتۈرتلگەن بولما دېگەن

ئابدەل ھ ئەسىللىك يەھۇدى باشلىمى پىتنىنى بۇقاراشتا بولغان. تالىي رەزىىەل ھۇ ئەبۇ ئىبنىئىمىملىك ئەبلەخنى ئەلى سەبەئ ئىبنى قالغان. قۇتۇلۇپ قېلىيبولغاندا، ئۇ ئۆلتۈرمەكلىئەنھۇ

تەۋھىد كىتابى123

ۋە ئۇالر ھەققىدە پەزىلىتى نىڭە كىرامالرھابەس توغرىسىدا قانداق ئېتىقاد قىلىش كېرەكلىكى

سەھابە دېگەن ئاتالغۇدىن نېمە مەقمە قىلىنىدە؟، ئۇار ھەققىدە بارە ؟.ئېتىقاد قىلىش ۋاجىي بولغان ئىش ر نېمىلەردىن ئى

سەھابە كەلىمىمى؛ سەھابى سۆزىنى كۆپلۈك ھالەتتە كىلىشى ۋە ئۇنى سۆھبىتىگە كۆرگەنپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى بولۇپ، ئۇار

كىشىلەر ۋاپا تاپقانمۇشەررەپ بولغان، شۇنداق مۇسۇلمانلىق ھالىتىدە ان رنى ۋە ئىنم پىشىھالىر مىللىتىنى ئىم ە ساھابىلەر. دېمەكتۇر

مۇھەممەد ئەلەيھىممااە بىلەن پەيغەمبىرىمىز. ئۇار سەرخىللىرىدەرۋە راۋاجلىنىشى تېپىشىكۈچ دىنىنى ھەممۆھبە بولغان، ئىم ە قىلغان، قىىىنلىلىق ۋاقىتلىرىدا پىدايولىدا جانلىرىنى ۋە ماللىرىنى

ا دىننى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى تاشلىھەتمىگەن، ئىنمانىىەتكە تو ريەتكۈزتش يولىدا ئۇنى بىلەن جىھاداردا ۋە بارلىق قىىىنلىلىق ردا

تائاا ئۇارنى مەدھىىىلەپ مۇنداق دەيدە: ئال ھ. زات ردەربىرگە بولغان

ين اتبعوهم بإحسان رض ﴿ نصار واللون من المهاجرين وال و

ابقون ال والس

بدا ين فيها أ نهار خادل

عد لهم جنات تري تتها ال

عنهم ورضوا عنه وأ الل

ئېىتقانھەممىدىن ئىلگىر ئىمان »تەرجىمىمى: ﴾لك الفوز العظيم ئەنمارار) مەككىدىن مەدىنىگە ھىجرە قىلغان ر( ۋە مۇھاجىراردە پەيغەمبەرگە قوينىنى ئاچقان ر( دىن، ياخشىلىق قىلىش بىلەن )مەدىنى

ئال ھ( دىن ماڭغان رئۇار ا ئەگەشكەنلەر)تا قىىامەتكىلە ئۇارنى يولىدا ئۇار ا ئاستىدىن ئال ھبولد . مەمنۇن ئال ھتىن ئۇارمۇراز بولد .

تەۋھىد كىتابى124

جەننەتتە تۇرىدىغان جەننەتلەرنى تەيىارلىد . ئۇار ئېقىي ئۆستەڭلەر ي ئايە [. 133 تەۋبە]سۈرە .« بەختتۇرچو بۇ. قالىدە مەڭگۈ

ار ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: اء لع الكف شدين معه أ وال د رسول الل حمم ور ون فضل من الل دا يبت عا سج ضوانا سيماهم ف رحاء بينهم تراهم رك

يل كزرع ن لك مثلهم ف اتلوراة ومثلهم ف ال جو ثر السوجوههم من أ

يظ بهم راع ل لظ فاستوى لع سوقه يعجب الز ه فآزره فاستخرج شطأ

أ

ار وع جرا عظيماالكففرة وأ الات منهم م ين آمنوا وعملوا الص ال ﴾د الل

. ئۇنى بىلەن بىرگە رەسۇلىدەر ئال ھنى مۇھەممەد »تەرجىمىمى: رەكۇ. ئۇارنى كۆيۈملاندەر ئۆز ئارا، قاتتىقتۇربولغان مۆمىنلەر كۇففارار ا

ۋە پەزلىنى ئال ھنى . ئۇار كۆرىمەنقىلغان، سەجدە قىلغان ھالدا ئەسىرىدىن نىشان ر سەجدىنى يۈزلىرىدە. ئۇارنى تىلەيدەرازىلىقىنى . ئۇارنى ئىنجىلدىكى سۈپىتىدەرئۇارنى تەۋراتتىكى شۇبار. ئەنە ، ئاندىن ئۆز ولى چوڭايغان كۈچلىنىيبولما، ئۇار شاخ چىقار ان، سۈپىتى دېھقان رنىبىلەن كۆرتنۈشى كۆركەەۋە ولۇقلىقىب، تۇر ان ئۆرەبىلەن . )مۆمىنلەرنى مۇنداق زىرائەتكە ئوخشايدەقىلغان بىر زىرائەتكە مەمنۇن

ئۇارنى ئىلىدىن ئال ھقىلىش ئۈچۈندەر. خاپائوخشىتىش( كۇففارارنى ۋە كاتتا ئەجىر مە پىرە ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغان ر ا ئېىتقانئىمان ئايە [.-29]سۈرە پەتھى « ىلد .ۋەدە ق

خرجوا من يارهم ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ين أ للفقراء المهاجرين ال

ه ورسول ون اللـ ه ورضوانا وينص ن اللـ ون فضل م موالهم يبتئك وأ ـ ول

أ

ا ق بون من هاجر إلهم . ون هم الص يمان من قبلهم ي ار وال ين تبوءوا ادل والنفسهم ولو كن بهم

أ وتوا ويؤثرون لع

ا أ م دون ف صدورهم حاجة م ول ي

خصاصة ئك هم المفلحون ومن يوق شح نفسه فأ ـ )ئۇ »تەرجىمىمى: ﴾ ول

تەۋھىد كىتابى125

- ەنىمەتنى بىر قىممى( دىىارىدىن ھەيدەپ چىقىرىلغان، مال نى ئال ھمۈلكىدىن ئايرىلغان پېقىر مۇھاجىرار ا خاستۇر، ئۇار

قا ۋە ئۇنى پەيغەمبىرىگە ئال ھپەزلىنى ۋە رازىلىقىنى تىلەيدە، ئۇاردىن . ىماندا( سادىق ئادەملەردەر ياردەە بېرىدە، ئەنە شۇار )ئ

)يەنى مۇھاجىراردىن( مەدىنىدە يەرلىك بولغان، ئىمانى كۈچلۈك بولغان ر )يەنى ئەنمارار( يېنىغا ھىجرە قىلىي كەلگەنلەرنى )يەنى مۇھاجىرارنى( دمست تۇتىدە، ئۇار ا بېرىلگەن نەرسىلەر

ۇرەقلۇق ئۈچۈن ئىلى تارلىق قىلمايدە، ئۇار موھتاج ت)مۇھاجىرارنى مەنپەئىتىنى( ئۆزلىرىنى )مەنپەئىتى( دىن ئەا بىلىدە، ئۆز نەپمىنى بېاىللىقىدىن ساق نغان ر مەقمەتكە

ئايەتلەر[.-9-8]سۈرە ھەشر « ئېرىشكۈچىلەردەر. ئەنمارى رنىبىلەن مۇھاجىرار تائاا ئال ھيۇقىرىقى ئايەتلەردە

ئالدىنقى ياخشىلىق ردا، ئېىتقانئە ئاۋۋال ئىمان مەدھىىىلەپ، ئۇارنىۋە ئۇاردىن راز تەرىپلىگەنبولغان ئەزىمەتلىك زات ر دەپ سەپتە

ئىكەنلىكىنى جاكاراپ ئۇار ا جەننەتنى ۋەدە قىلغان. ئال ھ تائاا ئۇارنى -ر ئۆزرەسۇلۇل ھنى سۆھبىتىگە نائى بولۇش بىلەن شەرەپلەندەرد . ئۇا

، كاپىرار ا قاتتىق قول، مەيدانى ئېنىق، قەلبى بىرىگە مېھرىبان-ا بىرئارپاك، كۆپ ناماز قىلىدىغان، ئىمان ۋە ئىبادەتنى ئەسەرلىر يۈزلىرىدە -نامايەندە بولغان مۆمىنلەردەر. مۇھاجىرار بولما: يۇرتلىرىنى، مالمۈلكىنى ئال ھنى دىنىنى ئۈستۈن قىلىش ۋە ئۇنى رازىلىقىنى

ازىنىش يولىدا ھىجرە قىلغان راستلى مۆمىنلەردەر. ئەنمارى ر بولما: قھېجرە ئەھلىگە قۇچاق ئاچقان، چىن ئىمان بىلەن دىن ۋە مۇسۇلمان ر ا ياردەە بەرگەن، مۇھاجىرارنى مەنپەئەتىنى ئۆز مەنپەئەتىدىن ئەۋزەل

قىلىق بىلگەن، ئىجتىمائى جەمئىىەتتە باراۋەرلىكنى بەرپا قىلىش ئار ساھابىلەرنى يۇقىرىقى ربۈيۈك پەزىلەتلەرگە ئېرىشكەن مۆمىنلەردەر.

بارلىق مۇسۇلمان ردىن ئەۋزەل تا قىىامەتكىلەۋە پەزىلەتلىر ئومۇمى

تەۋھىد كىتابى126

، ئۇارنى بىر ي بىرىدىن باشقىمۇ مۇندىن. بايانىدەر ئىكەنلىكىنى تتىكىپەزىلە. ئۇارنى باردەر مەرتىھىلىر ۋە پەزىلە پەرقلىق

دەرىجىلىر ، ئىم ە، جىھاد ۋە ھېجرە قاتارلىق ئىش ر ا بولغان مەرتىھىلىر دەرگاھىدىكى ئال ھنى ئاكتىپلانلىقىغا قاراپ

. بەلگىلىنىدە، ئوسمان ۋە ئۆمەربەكر ، ئەبۇئە ئەۋزەللىر ھەزرىتى ساھابىلەرنى

. ئۇاردىن اھابىدەرس تۆ ئۇاردىن راز بولمۇن( قاتارلىق ئال ھئەلى ). جەننە ساھابىدەربېرىلگەن ئون بېشارە خۇشقالما، جەننە بىلەن

كىشى بىلەن بىرلىكتە تۆ بېرىلگەنلەر يۇقىرىقى بېشارە خۇشبىلەن سەئىدجەرراھ، ئىبنى ئۇبەيدە ئەبۇ، ئەۋف ئىبنى ئابدەررەھمان، زەبەير، تەلھە مۇھاجىرار. تارلىق ردەرقا زەيد ئىبنى سەئىدۋەققاق، ئەبۇ ئىبنى

. بەدىر ازىتىغا قاتناشقان ر، ئارتۇقتۇر پەزىلەتتەنىمبەتەن ئەنمارار اقىلىنىشتىن بۇرەن فەتھىھازىر بولغان ر ۋە مەككە بەيئىتىگەرىدۋان ئېىتقان ردىن ئىمانكېىىن فەتھىمىدىنمەككە ئېىتقان رئىمان .ئارتۇقتۇر ھۆرمەتتەۋە پەزىلەتتە

ساھابىلەر مەزھبىنىڭۋەلجەمائە سۈننەئەھلى رۇشالرۇئيۈز بەرگەن پىتنە ۋە ئوتتۇرىسىدا

قاراشلىرىھەققىدىكى سەۋەبى: پىتنىنىڭ ئۆزىنى يەھۇدى ئىمىملىك بىر سەبەئ ئىبنى ئابدتل ھ يەمەنلىك

سېپىگەمۇسۇلمان بولغانلىقىنى ئىزھار قىلىش ئارقىلىق مۇسۇلمان ر كىرگەندىن كېىىن، پۈتۈن كۈچىنى مۇسۇلمان رنى بىرلىكىنى ۇنۇپ سوق

. مەركەزلەشتۈرىدە تەككۈزتشكەشەنىگە داغ دىنىنى ۋە ئىم ە پارچى ش

تەۋھىد كىتابى127

ئۈچىنلى پى نىنىكەلگەن خەسى. ئورەنۇپ بېر ئۇزەندىن ئۆزىنى ئۇ قا دەۋرىدىن باش پ ئىش ئاففان رەزىىەل ھۇ ئەنھۇنى ئىبنىئوسمان خەلىپە

ۋە پىتنەئوسمان تو رەلۇق ھەر تۈرلۈك خەلىپە. ئۇ ئاشۇرەشقا باش يدە. نەتىجىدە، بەز باش يدەئىغھاارنى تارقىتىش ئارقىلىق ئىشىنى

خەلىپەبىلىممىز، نادان كىشىلەر ئۇنى ئىغھالىرىغا ئىشىنىي كېتىي بۇنى . ئۆلتۈرتلىدەناھەق خەلىپە. نەتىجىدە چىقىدەئوسمانغا قارشى

ئۇار ئارىمىدا پىتنە بارلىققا بۇزەلۇپبىلەن مۇسۇلمان رنى بىرلىكى تو را دەپ ئېتىقاد مەۋقەسىنى تۇتقان ئۆزىنى كىلىدە. ھەر تەرەپ

مەزكۇر يەھۇدىنى قۇتراتقۇلىق قىلىشى سەۋەبلىك ئۇارقىلغانلىقتىن، داق مۇن شەرھىدە تاھاۋىىنى . بېرىدەيۈز ئورەش رقانلىق ئوتتۇرىمىدا يەھۇدىى رئەسلىدە بۇز ان ر: "مۇسۇلمان رنى بىرلىكىنى دېىىلگەن

يۈزىمىدىن، ئۆچمەنلىكلىر ئىد . ئۇار ئىم ە دىنىغا بولغان قاتتىق بۇ ئارقىلىق تەككۈزتششەنىگە داغ مۇبارەكپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى

قلىرىنىبۇز ۇنلىلىيېڭى دىننى يەرشارىدىن يوق قىلىش نىىىتى بىلەن مۇسۇلمان بولغانلىقىنى ئۆزىنى سەبەئ ئىبنى ئابدەل ھباشلىغانىد .

پاۋلۇسقا پۈچەكلەشتۈرگەنئىزھار قىلىشتا، خۇدد خرىمتىئان دىنىنى مەقمە قىلغانىد . ئۈ پۈچەكلەشتۈرتشنىئوخشاش ئىم ە دىنىنى

ئازدەرەپماھارىتى بىلەن مۇسۇلمان رنى ئىغھاگەرلىكتىكى ئۆزىنى ، بېرىيشەھىرىگە كۇفەكېىىن، ئۆلتۈرگۈزگەندىن ئاففاننى ئىبنىئوسمان كۆتۈرتشئەلى رەزىىەل ھۇ ئەنھۇنى ئى ھلىق دەرىجىمىگە ئۇ جايدا

. بۇ خەۋەر ئورەنغان بۇزەشقائەقىدىمىنى تەۋھىدئارقىلىق مۇسۇلمان رنى ر قىلىدە، قارا ئۆلتۈرتشكەئەلى رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ ا يەتكۈزتلگەندە ئۇنى

ۋەقە تارىاى ئەسەرلەردە بۇ. بولىدە ايب كۆزدىن كېلىدى لېكىن ئۈ بىر قەيت قىلىنغان". تەپمىلى

ئوسمان خەلىپەمۇنداق دېگەن: " تەيمىىە ئىبنىشەياۇل ئىم ە بېشىغا. مۇسۇلمان رنى پارچى ند كېىىن، بىرلىك ئۆلتۈرتلگەندىن

تەۋھىد كىتابى128

ي ئىغھاار ھەر جايدا پىتنەر خوراند . كۈنلەر كەلد . ياخشى زات ئېغىر ئەبۇ ئىبنىبىر ۋەزىىەتتە مۇسۇلمان ر ئەلى مۇشۇنداق. ئومۇم شتىقىلىي سايلىد . چۈنكى ئۈ ۋاقىتتا خەلىپەئۆزلىر ئۈچۈن تالىبنى

شۈنلىلىكئەلى خەلىپەئە ايىق كىشى ئەلى ئىد . خەلىپىلىككە پارچى نغان، مۇسۇلمان رنى ىئەپمۇسك، بولمىمۇكۆپ كۈچ چىقار ان

بىرلىكى ئەسلىگە كەلمىد . نەتىجىدە، بولىدىغان ئىش بولد ." ]پەتىھاار بەتلەر[. -034-034مەجمۇئەسى

تەرەپتارلىر بىلەن ئەلى مۇئاۋىىەيەنە مۇنداق دەيدە: "ئەمما ئۇرەشۇشتائەلى بىلەن مۇئاۋىىەكەلمەك، ئۇرەش ر اچىققان ئوتتۇرىمىدا خەلىپىلىككە ئۆزىنى ئۈرەشتا بۇ ئەلىمۇتااشقان ئەمەق. خەلىپىلىك

ھەقلىق ئىكەنلىكىنى دەۋا قىلغان ئەمەق. بەلكى ئۇارنى ھەر ئىككىمى قىلىش بەرپامۇسۇلمان رنى بىرلىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرتش ۋە ئادالەتنى

ئاۋىىەمۇمۇتو را بىلگەن. ئىجتىھادىنى ئۆزىنى نىىىتى بىلەن ھەر تەرەپ قارشى مۇئاۋىىەگە ئەلىمۇئەلىگە قارشى ئۇرەش قىلىشنى خالىمىغان، مۇسۇلمان ر يېنىدىكىلەرئۇرەش باش تمىغان ئىد . پەقە ئەلى ۋە ئۇنى

قارشى خەلىپىگە قانۇنلۈقتەيىنلىنىشى كېرەك، خەلىپەئۈچۈن بىرا گەن ئارقىلىق بىرلىكنى ساق ش زۆرتر دې باستۇرەش چىققۇچى رنى خەلىپىگى بولما، بىر تەرەپتىكىلەر مۇئاۋىىەبولغان. چۈشەنلىدە

، ئەلى ئۇنى قاتىلىنى ئۆلتۈرتلد با لىنىش ھاجەتمىز، ئوسمان ناھەق بىز ئۇنىڭغا با لىنىشنى شۇڭا. جازالىىالمىد ۋاقتىدا تېپىي دەرھال

ىشقا خالىمايمىز، بىزنى ھىمايە قى ايدىغان ۋە ھەققىمىزدە ئىنماپ قىلبولغان. چۈشەنلىدەقادىر خەلىپىگە بەيئە قىلىشىمىز ازى، دېگەن

ئۇرەش چىققان. ئوتتۇرىمىدا تەرەپئىككى بۇنەتىجىدە، ھەققىدە ئورەش ربولۇپ ئۆتكەن زىددىىەتلەر ۋە ئوتتۇرىمىدا ساھابىلەر

ئىككى تۆۋەندىكىدەك كۆز قارىشى مەزھىبىنى سۈننە ۋەلجەمائەئەھلى : خۇاسىلىنىدەتىغا نوق

تەۋھىد كىتابى129

ساھابىلەر ۋەلجەمائە مەزھىبىدىكىلەر سۇننەبىرىنلى: ئەھلى تەرەپنى قايمى ئۇرەش ردابولۇپ ئۆتكەن زىددىىە ۋە ئوتتۇرىمىدا

ھەقمىزلىق قىلغانلىقى تو رەلۇق ھۆكۈە تەرەپنى ھەقلىق ۋە قايمى ۋاز تىن مەسىلە ھەققىدە ئىزدىنىش بۇچىقىرىشتىن سۈكۈ قىلىدە.

ربنا اغفر نلا ولخواننا ﴿: ئوقۇيدەدەئانى مۇنۇ قۇرئاندىكى. ئۇار كېلىدەين آمنوا ربنا إنك رءوف يمان ول تعل ف قلوبنا غل لل ين سبقونا بال ال

ئىلگىر ئىمان ۋە بىزدىنپەرۋەردىگارىمىز! بىزگە »تەرجىمىمى: ﴾رحيم قىلغىن، دىللىرىمىزدا مە پىرە قېرىنداشلىرىمىز ا ئېىتقان

قىلمىغىن. پەرۋەردىگارىمىز! سەن پەيدامۆمىنلەرگە قارشى دتشمەنلىك .« مېھرىبانمەنچەكمىز بەندىلىرىڭگە، قىلغۇچىمەن مە پىرە ناھايىتى ئايە [. -13 ھەشر]سۈرە بولغان ئىش ر تو رىمىدىكى ئوتتۇرىمىدا ى ساھابىلەرنئىككىنلى:

دتشمەنلىر قىلىنغان، شۇنداق ئىم ە مۇبالىغەتولىمى رىھايەتلەرنى چىققان بولۇپ، بۇ ھەقتە تۆۋەندىكىدەك توقۇپ قىممىەلەرنىھەرخى

بىرنەچلە مەسىلىنى كۆزدىن ساقىت قىلغىلى بولمايدە:چۈشۈرتش نىىىتىدە دىن ئابرەيىنى-ساھابە كىرام رنى يۈز-1

ياۋىداقلىرىدىن خالى ئەمەق.-دەشمەنلىرىنى توقۇپ چىققان يالغانبۇ ھەقتە بايان قىلىنغان قىممىلەر باشقى ر تەرىپىدىن قوشۇلغان -2

ياكى كەمەيتىلگەن بولۇپ، شۇ سەۋەبتىن ئۇنىڭغا ئېتىبار بېرىلمەيدە.سا ە رىھايە قىلىنغىنى بۇ ھەقتە بايان قىلىنغان ئەسەرلەرنى -0

ئىنتايىن ئاز بولۇپ، چۈنكى ئۇار ئۆز نۆۋىتىدە ئىجتىھاد قىلىش ئارقىلىق ھۆكۈە چىقار ان ۋە شۇنىڭغا ئەمەل قىلغان. ئۇار ئىجتىھادتا تو رىغا مۇۋەپپەق قىلىنغان بولما، قوش ئەجىرگە نائى بولىدە. ئەگەر ئۇنىڭدا

ۇيەسمەر بولغان بولىدە ۋە مەزكۇر خاتالىق خاتااشقان بولما، بىر ئەجىرگە مكەچۈرتە قىلىنىدە. ئومەر ئىبنى ئاق رەزىىەل ھۇ ئەنھۇدىن رىھايە

تەۋھىد كىتابى130

قىلىنغان ھەدىمتە، رەسۇلۇل ھ سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەە مۇنداق ئەگەر ھۆكۈە قىلغۇچى ئىجتىھاد قىلىي، تو را ھۆكۈمگە »دەيدە:

ئەجىر بېرىلىدە، ئەگەر مۇيەسمەر قىلىنما، ئۇنڭغا ئىككى «ئىجدىھاد قىلىي خاتا كەتمە ئۇنىڭغا بىر ئەجىر بېرىلىدە.

]بىرلىككە كەلگەن ھەدى.[.. چۈنكى ئۇار خاتالىشىدەئىنمان بولغانلىقى ئۈچۈن ساھابىلەرمۇ -4

يوققا خاتالىقلىرىنى . ئەمما ئۇارنى ئەمەستۇرخاتالىق ردىن مەسۇە ئۇارنى . مەسىلەن:باردەر پەزىلەتلىرىمۇىجىدە دەر يېتەرلىكچىقىشىغا خاتالىق تەۋبەچۈنكى .يۇيۇدەئۇارنى خاتالىقلىرىنى تەۋبىلىر قىلغان

. ئۇارنى مۇسۇلمانلىقتا ئاۋۋالقى ردىن چارىمىدەر يۇيۇشنى گۇناھنىۋە تۇرەپ، ئىم ە سەپتەبولغانلىقى، پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بىلەن بىر

پەزىلەتلىر بۇ. ئۇارنى پەزىلەتتۇرئايرى، بىر راۋاج ندەر انلىقى دىنىنى. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق چىقىرىدەئۇارنى خاتالىقلىرىنى يوققا

يئات ﴿دەيدە: شۈبھىمىزكى، »تەرجىمىمى: ﴾إن السنات يذهب الس-114]سۈرە ھۇد .« ياخشى ئىش ر ئارقىلىق يامان ئىش ر يۇيۇلىدە

ئايەتنى بىرقىممى[.. يېتەلمەيدەمەرتىھىمىگە تا قىىامەتكىلە ھېلكى، ساھابىلەرنى

بۇ. چۈنكى ئۇار قى لمايدەئۇارنى قىلغان ياخشىلىقلىرىنى ھېلكى، ياردىمى ئۈچۈن ئااھىدە پەيغەمبەرنى ۋە قىلغان ردەر بەرپادىننى ئۇارنى شۇڭاياخشى ئەمەق. تەككۈزتش ا تى . ئۇارزات ردەرتال نغان

بولۇپ ئۆتكەن ئىش ر ئۈچۈن ھۆكۈە چىقىرىشتىن سۈكۈ ئوتتۇرىمىدا قىلىش كېرەك.

شەياۇل ئىم ە ئىبنى تەيمىىە مۇنداق دەيدە: "پۈتۈن ئەھلى سۈننە ۋەلجامائە ۋە دىن پىشىھالىرىنى ھەممىمى ساھابى رنى

ك دەپ ئېتىقاد قىلمايدە. بەلكى ئۇاردىنمۇ بىرەرسىنى گۇناھتىن پا

تەۋھىد كىتابى131

مەسىىە سادىر بولىدە. ئال ھ سۇبھانەھۇ ۋەتائاا -خاتالىق ۋە گۇناھئۇارنى گۇناھلىرىنى تەۋبىلىر ئارقىلىق كەچۈرىدە ۋە دەرىجىلىرىنى ئالى قىلىدە. ياخشىلىقلىر سەۋەبلىك

ي جاء ﴿گۇناھلىرىنى ئۆچۈرىدە. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: والق به دق وصد ئك هم المتقون . بالص ـ ول

ا شاءون عند ربهم أ لك لهم م

جرهم .جزاء المحسنني ي عملوا ويزيهم أ ال

سوأ

ه عنهم أ ر اللـ لكف

ي كن حسن الراست سۆز )يەنى قۇرئان( »تەرجىمىمى: ﴾وا يعملون بأ

ئەنە -نى ئېلىي كەلگەن كىشى ۋە ئۇنى ئېتىراپ قىلغان كىشىلەرئۇار پەرۋەردىگارىنى دەرگاھىدا ئۆزلىر .شۇار تەقھاداراردەر

خالىغان نەرسىلەردىن بەھرىمەن بولىدە، ئەنە شۇ ياخشى ئىش ھ ئۇارنى ئە يامان قىلغۇچى رنى مۇكاپاتىدەر. ئال

ئەمەللىرىنى يوققا چىقىرىدە، ئۇار ا قىلغان ئە ياخشى -04-04-00]سۈرە زەمەر « ئەمەللىر بويىلە ساۋا بېرىدە.

ئايەتلەر[.

يه إحسانا﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: نسان بوادل ينا ال حلته ووصه كرها وو م

ه وحله وفصال ثلثون شهرا ضعته كرهاأ شد

ا بلغ أ إ حت

ولع نعمت لعشكر نعمتك الت أ

ن أ

وزعين أ

ربعني سنة قال رب أ

وبلغ أ

عمل صالا ترضاه وأ

ن أ

ي وأ يت وادل ر إن تبت إلك وإن من صلح ل ف

حسن ما عملوا ونتجاوز عن سيئاتهم .المسلمني ين نتقبل عنهم أ ئك ال ـ ول

أ

صحاب النة ي كنوا يوعدون ف أ دق ال بىز »رجىمىمى: تە ﴾وعد الص

ئانىمىغا ياخشىلىق قىلىشقا بۇيرەدەق. ئىنماننى -ئىنماننى ئاتا ئانىمى مۇشەققە بىلەن قورساق كۆتۈرتپ، مۇشەققە بىلەن تۇ د . ئۇنىڭغا قورساق كۆتۈرتش مۇددىتى ۋە ئۇنى سۈتتىن ئايرىش

تەۋھىد كىتابى132

قۇۋۋەتكە تولۇپ، -ئايدەر. تاكى ئۇ )بوۋاق ئۆسۈپ( كۈچ 03مۇددىتى ئانامغا -شقا يەتكەندە، )ئۇ(: پەرۋەردىگارى،! سېنى ماڭا ۋە ئاتا يا 43

بەرگەن نېمىتىڭگە شۈكۈر قىلىشنى ۋە سەن راز بولىدىغان ياخشى ئىشنى قىلىشىمنى ماڭا ئىلھاە قىلغىن، مەن ئۈچۈن مېنى ئەۋادىمنى ئىم ھ قىلغىن )يەنى مېنى ئەۋادىمنى

ىقەتەن ساڭا )جىمى ياخشى كىشىلەردىن قىلغىن(، مەن ھەقگۇناھ ردىن( تەۋبە قىلدى،، مەن ھەقىقەتەن مۇسۇلمان ردىندەرمەن، دەيدە. ئەنە شۇنداق كىشىلەرنى ياخشى ئىشلىرىنى قوبۇل قىلىي، يامان ئىشلىرىنى كەچۈرتە قىلىمىز، ئۇار )ئال ھ يامان ئىشلىرىنى كەچۈرگەنلەر بىلەن( جەننەتتە بولىدە، بۇ ئۇار ا

ئايەتلەر[. -16-14]سۈرە ئەھزا « ان راست ۋەدىدەر.قىلىنغ تۇگىد ".

ئال ھ سۇبھانە ۋەتائاانى دتشمەنلىر ساھابىلەر ئارىمىدا -بولغان بەز ئىش رنى دەسمى قىلىي تۇرەپ، ئۇارنى شانشەرىپىگە تى ئۇزاتتى. شۇنىڭدەك يېڭى ئەسىر قەلەە ساھىبلىر

ر ھەققىدە بىلمەي تۇرەپ ئىلىدىن بەز كىشىلەرمۇ ئۇابىلجىراشقا ۋە ئۇارنى ئۈستىدىن ھۆكۈە قىلىشقا، ئۇارنى بەزىلىرىگە تى ئۇزاتما يەنە بەزىلىرىنى خاتا ا چىقىرىشقا پىتىنالىد . ئۇارنى بۇ قىلمىشلىر شەرقشۇناق دىن دەشمەنلىرىنى بۇ ھەقتە تىرىغان پىتنىلىرىنى تەكرارلىغاندىن

ئەمەق. باشقا نەرسە ياش ئۆسمۈرلەرنى ئىم ە ھەرۋاقىت دىن دەشمەنلىر

ئۈممىتىنى شانلىق تارىاىغا بولغان قارىشىنى بۇرمى ش، لۈپ ئىم منى ئەيىبلەش ۋە مۇسۇلمان رنى بىرلىكىنى بۆ

سالىھ ر ا ئەگىشىش ئورنىغا ئۇارنى يامان -تاش ش، سەلەپەلتۈرتشكە ئۇرىنىدە. كۆرتش قاتارلىق شۈبھىلەرنى بارلىققا ك

تەۋھىد كىتابى133

ين سبقونا ﴿ ين جاءوا من بعدهم يقولون ربنا اغفر نلا ولخواننا ال والين آمنوا ربنا إنك رءوف رحيم يمان ول تعل ف قلوبنا غل لل ﴾بال

ېىىن كەلگەنلەر: پەرۋەردىگارىمىز! بىزگە ئۇاردىن ك»تەرجىمىمى: ۋە بىزدىن ئىلگىر ئىمان ئېىتقان قېرىنداشلىرىمىز ا مە پىرە قىلغىن، دىللىرىمىزدا مۆمىنلەرگە قارشى دتشمەنلىك پەيدا قىلمىغىن، پەرۋەردىگارىمىز! سەن ناھايىتى مە پىرە

ئايە [.-13]سۈرە ھەشر « قىلغۇچىمەن، مېھرىبانمەن، دەيدە.

سۆكۈشنىڭ بۈيۈكلىرىنىۋە ئىسالم رساھابىال مەنئى قىلىنىشى

ۋەلجەمائە سۈننەئەھلى :مەنئى قىلىنىشى سۆكۈشنى رنىساھابى -1 مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى ساھابىلىر پىرىنمىپى مەزھىبىنى

. رتۇتۇشتۇ پاك پىكىرلەردىنۋە يامان سۆزھەققىدە تى ۋە دىلنى يامان

تەۋھىد كىتابى134

قىلىي لەرنى دەئالىرىنى ئۆرنەك مۆمىنكەرىمدە قۇرئان تائاا ئال ھ

يمان ول ﴿ مۇنداق دەيدە: ين سبقونا بال يقولون ربنا اغفر نلا ولخواننا الين آمنوا ربنا إنك رءوف رح تەرجىمىمى: ﴾يم تعل ف قلوبنا غل لل

ئېىتقان ر اپەرۋەردىگارىمىز! بىزگە ۋە بىزدىن ئىلگىر ئىمان » پەيداقىلغىن. دىللىرىمىزدا مۆمىنلەرگە قارشى دتشمەنلىك مە پىرە

، قىلغۇچىمەن مە پىرە قىلمىغىن. پەرۋەردىگارىمىز! سەن ناھايىتى ي ئايە [. 13 ھەشر]سۈرە « ، دەيدە.مېھرىبانمەنچەكمىز بەندىلىرىڭگە

ئەمەل سۆزىگە بۇمەزھىپى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى سۈننەئەھلى نامى بىلەن ئال ھنى . سۆكمەڭ رساھابىلىرىمنى مېنى »قىلىدە:

ئالتۇننى تېغىدەك ئۇھۇدئەگەر بىرىڭ ر سىلەرنى قەسەە قىلىمەنكى، بېرەرسىنى ىن ساھابىلىرىمد ،، ئۈتەقدىردىمۇقىلغان سەرپيولىدا ئال ھ بۇخار ] .«كەلمەيدەتە يېرىمىغىمۇ، بەلكى ئۇنى ياخشىلىقىغىمۇ بىرەر رىھايىتى[. مۇسلى،ۋە بىلەن راپىزىى رۋەلجەمائە مەزھىپىدىكى كىشىلەر، سۈننەئەھلى

ساھابىلەرنىۋە قويمايدەيول سۆكىشىگە ساھابىلەرنى خاۋارىج رنى ۋەلجەمائە، سەھابە سۈننە. ئەھلى قىلىدە ئۈلگەئۆزلىر ئۈچۈن سۈننەتتە بايان قىلىنغان پەزىلەتلىرىنى قوبۇل -كىرام رنى قۇرئان

قىلىدە ۋە ئۇارنى ئالتۇن ئەسىرنى بەرپا قىلغان كىشىلەر دەپ ئېتىقاد سىلەرنى »قىلىدە. پەيغەمبەرئەلەيھىممااە مۇنداق دەيدە:

]بۇخار ۋە مۇسلى، « ردەر.ياخشىلىرىڭ ر مەن بىلەن ئەسىرداش بولغان رىھايىتى[.

70رەسۇلۇل ھ سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسمەللەە ئۈممەتنى پىرقىگە بۈلۈنۈشى ۋە بىر پىرقىدىن باشقا ھەممىمىنى دمزاختا بولىدىغانلىقى تو رىمىدا ئېىتقاندا، ساھابى ر: ئۇ بىر پىرقىنى

ئۇار بۈگۈن » ھ: قايمى پىرقە ئىكەنلىكىنى سورىشىدە، رەسۇلۇل

تەۋھىد كىتابى135

« مەن ۋە ساھابىلىرى، تۇتقان يول ئۈستىدە بولغان كىشىلەردەر، دەپ جاۋا بەرگەن. ]ئىماە ئەھمەد رىھايىتى[.

مۇنداق زەرئە ئەبۇئىماە ئۇستازلىرىدىن مۆتىھەر مۇسلىمنى ئىماە بىلگىنكى، ئۇ كۆرسە ئادەمنى سۆكىدىغان ساھابىلەرنىدېگەن: "

كەلگەن دىن ئېلىيھەق، پەيغەمبەر ھەق ۋە ئۈ قۇرئاننكى زىندىقتۇر. چۈپەيغەمبەر يەتكۈزگەنلەرھەقىقەتلەرنى بىزگە بۇ. ھەقتۇر

ۋە سۆككەن ساھابىلەرنى. ساھابىلەردەر شۇئەلەيھىمماامدىن كېىىن دەل ۋە ھەدىمكە قارشى قۇرئانئادەە تەككۈزگەنئۇارنى شەنىگە داغ

." ئادەمدەرچىقماقلى بولغان « نىھايەتۇل مۇبتەدىئىن»ئەل مە ئىبنى ھەمدان رەھىمەھۇل ھ

ناملىق ئەسىرىدە مۇنداق دەيدە: "كىمكى ساھابىلەرنى بىرەرسىنى سۆكمە ۋە ئۇ قىلمىشىنى تو را ياكى ئۆزىنى ئەركىنلىكى دەپ قارىما كاپىر بۇلىدە. ئەگەر ھاال سانىماي

اسىق سانىما ياكى ئۇارنى سۆكمىە پاسىق بۇلىدە. كى، ئۇارنى پئېتقادىغا تى ئۇزاتما، ئۇارنى كاپىر سانىما كاپىر بۇلىدە."

-088توە -2]ئەقىدەتۇل سەفارىىنى ناملىق ئەسەرنى شەرھى بەتلەرگە قارالمۇن[.-089 پەزىلەتتە مەنئى قىلىنىشى: سۆكۈشنى پىشىھاارنى دائىم م -2

كىشىلەر، تابىئىن ر ئىلىدىكى ىنيېقدەرىجىمىگە ئە ساھابىلەرنى ئىجتىھادلىق ئەھلى ئىلىملەر ۋە ئۇارنى ئىزلىرىنى باسقان تەقھادار

لون من المهاجرين ﴿ . ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە:كىشىلەردەر وابقون ال والس

ين اتبعوهم بإحسان رض الل نصار والتەرجىمىمى: ﴾عنهم ورضوا عنه وال، ئەنماراردىنۋە مۇھاجىرار ئېىتقانھەممىدىن ئىلگىر ئىمان »

راز بولد . ئال ھياخشىلىق قىلىش بىلەن ئۇار ا ئەگەشكەنلەردىن ئايە [. -133 تەۋبە]سۈرە « بولد . مەمنۇن ئال ھتىن ئۇارمۇ

تەۋھىد كىتابى136

قاتتىق تەككۈزتشنى شەنىگە داغ ۋە ئۇار سۆكۈش سەھابە كىرام رنى ۋە مۇسۇلمان رنى يولتۇزلىرىدەر. چۈنكى ئۇار ھىدايە گۇناھتۇر ئېغىر

ومن شاقق الرسول من ﴿. بۇ ھەقتە ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ئۈلگىلىرىدەر ل الهدى ويتبع غي سبيل المؤمن ونصله جهنم بعد ما تبني ما تول ني نول

كىمكى ئۆزىگە )مۆجىزىلەر ئارقىلىق( »تەرجىمىمى: ﴾وساءت مصياتو را يول ئېنىق بولغاندىن كېىىن، پەيغەمبەرگە )يەنى ئۇنى ئەمرىگە( مۇخالىپەتلىلىك قىلىدىكەن، مۆمىنلەرنى يولىدىن

ئۆز يولىغا قويۇپ بېرىمىز، ئۇنى ەيرىىگە ئەگىشىدىكەن، ئۇنى )ئاخىرەتتە( جەھەننەمگە كىرگۈزىمىز، جەھەننەە نېمىدېگەن يامان

ئايە [.-114]سۈرە نىما « جاي!.: "مۇسۇلمان كىشى ئۈچۈن دېىىلگەنشەرھىدە مۇنداق تاھاۋىىەنى

پەرز سۆيگۈسىنى مۆمىنلەركېىىن، سۆيگۈسىدىنۋە پەيغەمبەر ئال ھ پەيغەمبەرلەرنى ، خۇسۇسەن. ى قۇرئان كەرى، تەكىتلەيدەئىكەنلىكىن

يېتەكلەيدىغانۋارىملىر بولغان ۋە كىشىلەرنى تو را يولغا . پۈتۈن زۆرتردەرۋە ئۇار ا ئەگىشىش سۆيۈش ئۆلىماارنىھەقىقەتپەرۋەر

ئىم ە ئۈممىتى ئۇارنى ھىدايە يۇلتۇز ۋە پەيغەمبەر . چۈنكى بىرلىككە كەلگەنىكەنلىكىگە ئەلەيھىمماامنى ۋارىملىر ئ شۇنداقكەلگەن ۋە تا قىىامەتكىلە يېتىيدىن ئۇارنى ۋاسىتىمى بىلەن

ھەدىمنى مەلۇە بىر بېرەرسىدىن ئالىملىرىنى . ئەمما ئىم ە بولىدەھەقتىكى بۇ، ئۇنى تېپىلماۋە ھەرىكەتلەر سۆزكېلىدىغان خى پرمھىغا

ەك. قىلىش كېر قوبۇل ئۆزرىمىنى : ئۆزرە تۆۋەندىكىدەك ئۈچ تۈرگە يىغىنلاقلىنىدە ئەلەيھىمماامدىن راستتىن پەيغەمبەر ھەدىمنى ئۇ ئالى، مەزكۇر -1

.ئېھتىمال بولۇشىئىكەنلىكىگە ئىشەنچ قى لمىغان مۇمكىن. بولۇشىمەزكۇر ھەدىمنى باشقا مەنىدە چۈشەنگەن -2

تەۋھىد كىتابى137

دەپ قالدەرەلغان(مەنمۇخ )يەنى ئەمەلدىن ھۆكمى ھەدىمنى مەزكۇر -0 .ئېتىقاد قىلغان بولىشى ئېھتىمال

ئۇارنى بىزدىن ئىلگىر ھەقىقەتكە يېتەكلىنىشى، رەسۇل ھقا بىرىلگەن دىننى بىزگە يەتكۈزتشى، بىز بىلمىگەن شەرئى بىلىملەرنى بىزلەرگە رمشەن يەتكۇزەشى، ئال ھ تائاانى ئۇاردىن

ى ۋە ئۇارنىڭمۇ ئال ھتىن مەمنۇن بولۇشى قاتارلىق راز بولۇشمۇنداق ئىش ر سەۋەبلىك بىزلەردىن پەزىلەتتە ئارتۇقتۇر. ئال ھ تائاا

يمان ول تعل ف ﴿دەيدە: ين سبقونا بال يقولون ربنا اغفر نلا ولخواننا الي تەرجىمىمى: ﴾ن آمنوا ربنا إنك رءوف رحيم قلوبنا غل لل

ئېىتقان ر اپەرۋەردىگارىمىز! بىزگە ۋە بىزدىن ئىلگىر ئىمان » پەيداقىلغىن. دىللىرىمىزدا مۆمىنلەرگە قارشى دتشمەنلىك مە پىرە

، قىلغۇچىمەن مە پىرە قىلمىغىن. پەرۋەردىگارىمىز! سەن ناھايىتى ي ئايە [. 13 ھەشر]سۈرە « ، دەيدە.مېھرىبانمەنەكمىز چ بەندىلىرىڭگە

سادىر رنى ئۆلىماارنى بەزىلىرىدىن ئىجدىھاد خاتالىق ئابرەيىنى -قىممىتى ۋە ئىززە -بولىشى سەۋەبلىك ئۇارنى قەدىر

يەرگە ئۇرەش بىدئەتلىلەرنى يولىدەر. شۇنداق ئىم ە ئۈممىتى شۈبھىلىك قىلىي كۆرسىتىش دتشمەنلىرىنى ئىم ە دىنىنى

ۋە مۇسۇلمان ر ئارىمغا ئاداۋە سېلىش، ئۈممەتنى بىشى بىلەن ئاخىرىنى ئايرىي تاش ش، ياش ر بىلەن ئۆلىماار ئارىمىنى يىراق شتۇرەش قاتارلىق ئىش ر دىن دەشمەنلىرىنى تۇزگەن رەزى پى نلىرىدىندەر. شۇنى ئۈچۈن پىقھىشۇناش ئالىم رنى ۋە ئىم مى فىقھىنى قەدرىنى پەسلىتىشكە ئۇرىنىھاتقان، ئۇنى ئۆگىنىش ۋە ئۇنڭدا بولغان ھەق ۋە تو رىنى پايدىلنىشتىن يۈز ئۆرىھاتقان بەز بىر تالىي ئىلىم ر كۆزلىرىنى ئىلىشمۇن، شەرئى فىقھى ئىلىملىر بىلەن پەخىرلەنمۇن. ئۆلىماارنى

تەۋھىد كىتابى138

زلىك چاقىرىق ر ا ھۆرمە قىلمۇن. ئاداشتۇر ۇچى ۋە ەرە ئالدىنىي يۇرمىمۇن. ئال ھ ياخشىلىققا مۇۋەپپەق قىلغۇچىدەر.

تەۋھىد كىتابى139

تۆتىنچى باب

بىدئەتلەر

بىدئەتنى ئېنىقلىمىمى، ئۇنى تۈر ۋە ھۆكمى() ئېنىقلىمىمى.ھەققىدە بىدئە -1 مەنىمى: ئاساسى يوق يېڭىلىق رنى ئىاتىرا لۇ ەتتىكى بىدئەتنى

رض ﴿ەكتۇر. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: قىلىش دېمماوات وال ﴾بديع الس

ئال ھ ئاسمان ر ۋە زېمىننى يوقتىن بار »تەرجىمىمى: زېمىننى -)يەنى ئوخشىشى بولمىغان ئاسمان« قىلغۇچىدەر.

ئايە [.-117ياراتتى(. ]سۈرە بەقەرە

ن الرسل قل ما كنت ﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ﴾بدع ممەن، ئال ھ ئىنمان رنى تەۋھىدكە »ئېىتقىنكى، تەرجىمىمى:

« دەۋە قىلىش ئۈچۈن ئەۋەتكەن تۇنجى پەيغەمبەر ئەمەسمەن.)يەنى مەندىن ئىلگىرىمۇ ئال ھ تەرىپىدىن ئىنمان ر ا كۆپلىگەن

ئايە [.-9پەيغەمبەرلەر ئەۋەتىلگەن(. ]سۈرە ئەھقاف :بولىدەىق تۆۋەندىكىدەك ئىككى تۈرلۈك يېڭىل تېانىكا يېڭىلىقلىرىغا ئوخشاش دەنىا -بىرىنلى: زامانىمىزدىكى پەن

ئىشلىرىغا مۇناسىھەتلىك يېڭىلىق ر بولۇپ، ئۇارنى ئىجاد قىلىش، ئىاتىرا قىلىش دىنىمىزدا بۇيرەلغان ياخشى ئىش ردەر.

دا يېڭىلىق پەيدا قىلىشقا دىندىكى يېڭىلىق بولۇپ، دىن :ئىككىنلى بولغاندەر. تەكامۇللىشىي. چۈنكى دىن ئەينى زاماندا يوقتۇرقەتئى يول

ئۇرەنغانلىق ئۆزگەرتىشكەدىننى ئۇرەنۇش كىرگۈزتشكەئۇنىڭغا يېڭىلىق كىمكى » . پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:خاتادەربولۇپ، قەتئى

قوبۇلقىلىدىكەن، ئۇ قەتئى پەيدانى دىنىمىزدا بولمىغان نەرسى بىزنى رىھايىتى[. بۇخار ]« . يەنى رە قىلىنىدە.قىلىنمايدە

تەۋھىد كىتابى140

تۈرلىر . بىدئەتنى -2 سۆز: بىرىنلى تۈر : بولىدەدىندا بىدئە تۆۋەندىكىدەك ئىككى تۈرلۈك

مەنمۇپئۆزلىرىنى ئىم ە دىنىغا بۇۋە ئېتىقادتىكى بىدئە بولۇپ، ئاز ۇنۋە ئۇنىڭدىن باشقا بارلىق راپىزە، جەھەمىىە، مۇئتەزىلە قىلىھالغان

. ئېتىقادىدەر مەزھەپلەردىكىلەرنى ئال ھئىبادەتنى بۇ: ئىبادەتلەردىكى بىدئەتلەر بولۇپ، تۈر ئىككىنلى بىدئەتنى خىلدىكى بۇئادا قىلماسلىقتۇر. بويۇنلە كۆرسەتگەن تائاا

: تۆۋەندىكىلەتۈرلىر ئۇنىڭغابولۇپ، بۇيرەلغانئەسلى ئىبادەتنى مەلۇە بىر -1

. بەلگىلىھېلىشھالدا ئىبادە شەكىللىرىنى پاكىتمىزئەگەشمەستىن شەرىئەتتە يولغا قويۇلمىغان ناماز ۋە رمزى ر ياكى مەسىلەن:

رەسۇلۇل ھنى تۇ ۇلغان كۈنىنى قۇتلۇق شقا ئوخشىغان دىندا ئاساسى ئويدەرەپ چىقىش.نى يوق بايرام ر

ئەسلى ئىبادەتلەرگە ئۆز تەرىپىدىن بۇيرەلغانئال ھ تەرىپىدىن -2 زىىادە قىلىي ئادا قىلىش. مەسىلەن: پىشىن ۋە ئەسىر نامازلىرىغا بىر

رەكئەتنى قوشۇپ بەش رەكئە قىلىي ئادا قىلىش.ڭى قائىدە قائىدە بويىلە ئادا قىلماستىن، يې بۇيرەلغانئىبادەتلەرنى -0

نامازدىن كىىىنكى زىكىرلەرنى . مەسىلەن: قىلىھېلىش پەيدا تەرتىپلەرنىجامائەتنى ئاھاڭغا سىلىي بىرلىكتە ئوقۇشى ياكى ئىبادەتتە ئۆزىگە تەلەپنى قاتتىق قويۇۋىلىي رەسۇلۇل ھنى سۈننىتىن چەتنەشتىن

ئىبارەتتۇر.ۋاقىت ۆز تەرىپىدىنئئەسلى ئىبادەتلەرگە بۇيرەلغانشەرىئەتتە -4

مەخمۇقنامىزىغا كېلە كېلىمىنى بارا . مەسىلەن: بەلگىلىھېلىشئۈچۈن كېلەبىر مەخمۇقنامىز كېلە. چۈنكى قىلىھېلىش

كېلىلىرىدەقايمى يىلنى بەلگىلەنگەن ئىبادە بولماستىن، بەلكى

تەۋھىد كىتابى141

ئۇنى شوڭا. ئىبادەتلەردىندەربولىدىغان )ئىاتىىار ( ئوقۇسا بولمىمۇن . سانىلىدەبىدئە قىلىھېلىش مەخمۇق كېلىمىگى بارا بىدئەتنى ھۆكمى. -0 ھەممىمى شەرىئە ھۆكمى بويىلە ھارامدەر. بىدئەتلەرنى يۇقىرىقى

بىرەرسىنى سادىر قىلغان كىشى خاتااشقان بولىدە. بۇ ھەقتە ئۇنى دا يېڭىلىق پەيدا دىنىڭ ر»پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن:

قىلىشتىن ئاگاھ بولۇڭ ر. دىندا پەيدا قىلىنغان ھەر قانداق يېڭى ئىش رىھايىتى[. داۋەد]ئەبۇ .« ئاز ۇنلۇقتۇربىدئەتتۇر، بىدئەتنى ھەر قاندىقى

دىنىمىزدا بىزنى كىمكى »پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە مۇنداق دېگەن: . يەنى قىلىنمايدە قوبۇلۇ قەتئى قىلىدىكەن، ئ پەيدابولمىغان نەرسىنى رىھايىتى[. بۇخار ]« رە قىلىنىدە.

يۇقىرىقى ھەدىملەر دىندا ئاساسى يوق ئىشنى بارلىققا كەلتۈرتشنى بىدئەتنى ھەر قاندىقى »بىدئە ئىكەنلىكىنى ئىمپات يدە. ھەدىمتىكى:

ەرنى دېگەن سۆزدىن، ئېتىقاد ۋە ئىبادەتتىكى بىدئەتل« ئاز ۇنلۇقتۇرھاراملىقى، ئەمما بىدئەتنى تۈرىگە قاراپ ھاراملىق دەرىجىمى بەلگىلىنىدىغانلىقى، بەزىدە قەبرە تاۋاپ قىلىش ۋە قەبرە ساھىبلىرىغا قان قىلىش، ئۇاردىن ھاجەتلىرىنى سوراش قاتارلىق ئىش ر رمشەن كۇپۇرلىققا

برە ساھىبىنى ئىلىي بارسا، قەبرە قاتۇرەش ۋە ئۇنىڭدا ناماز ئوقۇش ۋە قەۋەسىلە قىلىي دەئا قىلىش قاتارلىق ئىش ر، شېرىككە ۋەسىلە بولىدىغان

ۋارىج ۋە قەدەرىىە، اىنى چۇشۇنۇش مۇمكىن. شۇنداق ، خئىش ر ئىكەنلىكمۇرجىئە ئېتىقاتىدىكى كىشىلەرنى سۆز ۋە ئېتىقاتلىر شەرئى دەلىلگە

دە.خى پ بولۇپ، بۇ ئېتىقاتتىكى پاسىقلىق ھېمابلىنى ئۇزاق شقاندىنرمھىدىن دىنىنى پاراق ئۆزلىرىنى مۇسۇلمان ر

كېىىن، بارچە ئەقلى كۈچىنى بىدئەتلەرنى ئىجاد قىلىش بىلەن زايە ئىشلىرىدا دەنىا ىشى تەلەپ قىلىنغانقىلىي، ئىاتىرا ۋە ئىجاد قىل

. ئەسلىدە، دىنى ئونۇتتى بۇرچىنىيېڭىلىق يارىتىشتىن ئىبارە

تەۋھىد كىتابى142

چى تۇرەپ ئۇنىڭدىن كۆرسەتمىمىدە شەرىئەتنى ردا ئىش ئىشلىرىدا بولما تەرەققى قىلىي ئىلگىرىلەش، دەنىاچەتنىمەسلىك،

كېرەك. ئېلىش كەشپىىات رنىيېڭىلىق رنى يارىتىش ۋە دىققە ! -بىدئە سەيىىئە »ۋە « ياخشى بىدئە -بىدئە ھەسەنە»بىدئەتنى

ايرىغۇچى ر خاتااشقان ردەر. ئۇار پەيغەمبەر دەپ ئ« يامان بىدئە دېگەن سۆزىگە «بىدئەتنى ھەر قاندىقى ئاز ۇنلۇقتۇر»ئەلەيھىمماامنى :

خى پلىق قىلغۇچى ردەر. ھافىز ئىبنى رەجە قىرىق ھەدىمنى بىدئەتنى ھەرقاندىقى »شەرھىدە: "پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى

ەۋز قىمقا، مەنىمى مول سۆز بولۇپ، ئۈ دېگەن سۆز ل «ئاز ۇنلۇقتۇربىدئەتلەرنى ھەممىمىنى ئۆز ئىلىگە ئالىدە. بۇ ھەدى. دىنىمىزنى

كىمكى بىزنى دىنىمىزدا »ئاساسى قائىدىلىرىدىن بىر بولۇپ، بولمىغان نەرسىنى پەيدا قىلىدىكەن، ئۇ قەتئى قوبۇل قىلىنمايدە. يەنى

ىشىدەر. يەنى كىمكى دىندا دېگەن ھەدىمنى ئوخش« رە قىلىنىدە ئاساسى بولمىغان نەرسىنى دىنغا نىمبە بىرىدىكەن، )مەيلى ئۇ ئېتىقاد

ياكى جىممانى، مادد ياكى مەنىھ ئەمەللەرگە ئااقىدار بولغان دىن بۇ تۈردىكى ئۇنى مەزكۇر ئەمىلى رە قىلىنىدە، تەقدىردىمۇ(

جۇدادەر". -كىشىلەردىن ئاداە بار دەپ دەۋا قىلغۇچى رنى ئۆمەر رەزىىەل ھۇ ئەنھۇنى بىدئە ھەسەن دېگەن سۆزىدىن باشقا دەلى ي ئىمپاتى «بۇ نېمە دېگەن ياخشى بىدئە »

يوقتۇر. ئۇار يەنە: قۇرئان كەرىمنى بىر كىتا قىلىي جەملەش ۋە ھەدى. سالىھ ر ھېلنىمە دېمىگەن -شەرىپنى يىزىشقا ئوخشىغان ئىش ردا سەلەپ

ىىشىدە. ئەمما ئۇ ئىش رنى ھەممىمىنى دىندا ئەسلى بولغان دېئىش ردىن بولۇپ، ئۇار يېڭىلىق ئەمەق. ئۆمەر رەزىىەل ھۇ ئەنھۇنى بۇ سۆزىدە بىدئەتنى لۇ ەتتىكى مەنىمىنى مەقمە قىلغانلىقى ناھايىتى ئېنىقتۇر. چۈنكى دىندىن بىرەر دەلىلى بولغان نەرسە ھېلقاچان شەرىئە

تەۋھىد كىتابى143

متى ھىدىكى بىدئەتكە كىرمەيدە. ئۇار ا بۇ ھەقتە بېرىلىدىغان جاۋاپ: ئىقۇرئان كەرىمنى بىر كىتا ھالىغا كەلتۈرتلۈشى دىندىكى بىر يېڭىلىق ئەمەق، بەلكى بۇ ئىش رنى دىنىمىزدا ئەسلى باردەر. چۈنكى پەيغەمبەر

ىزىدىن ئەلەيھىمماامغا ۋەھىى نازى بولغان ھامان ئۇنى مۇبارەك ئېغيېزىي تۇرىدىغان مەخمۇق ۋەھىى كاتىبلىر بار ئىد . پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ۋاپا بولغاندىن كېىىن، سەھابە كىرام ر قۇرئان سۈرىلىرىنى جەملەپ بىر كىتا ھالىغا كەلتۈرگەن. تەراۋىھ نامىزىغا كەلمەك؛ ئۇنى دىنىمىزدا ئەسلى بار بولۇپ، رەسۇلۇل ھ رامىزاننى بەز كۈنلىرىدە سەھابىلەر بىلەن بىرگە تەراۋىھ ئوقۇ ان ۋە ۋاجىپلىق دەرىجىمىگە يىتىي قىلىشىدىن ئەنمىرەپ بەز كۈنى تەرك ئەتكەن ئىد . سەھابە كىرام ر رەسۇلۇل ھ ھايا ۋاقتىدىمۇ ئايرى، ھالەتتە تەراۋىھ رنى ئوقۇ ان بولۇپ، ئۇنى ۋاپاتىدىن كىىىن ئۆمەر رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ ئۇا

خۇدد رەسۇلۇل ھ سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەە بىلەن تەراۋىھ ئوقۇ ان ۋاقىتتىكىدەك جامائە بولۇپ ئوقۇشقا بىرلىككە كەلتۇرگەن خااق. رەسۇلۇل ھنى ھەدىملىرىگە كەلمەك؛ ئەينى زاماندا رەسۇلۇل ھ سەھابى ردىن بەزىمىنى ھەدىملەرنى يىزىھېلىش تەلىپىگە قوشۇلغان

ۇپ، شۇنداقتىمۇ ھەدىملەرنى ھەممىمىنى ۋە خالىغان كىشىنى بوليىزىشى قاتارلىق ئىش ردىن مەنئى قىلغان. چۈنكى ئۇ ۋاقىت ردا قۇرئان تېاى چۈشۈشكە داۋاە قىلىھاتقان بولغاچقا بەز كىشىلەرنى ھەدىملەرنى قۇرئان ئايەتلىرىگە ئارى شتۇرەپ قويۇشىدىن ئەنمىرەيتتى. پەيغەمبەر

لەيھىمماامنى ۋاپاتى بىلەن بۇ چەكلىمە ئەمەلدىن قالغان بولد . ئەچۈنكى قۇرئاننى چۈشۈشى توختىغان، ئۇنى ئايە ۋە سۈرىلىر ھازىرقى تەرتىبى بويىلە يېزىلىي توپلىنىي بولغان ئىد . ئۇنىڭدىن كىىىن مۇسۇلمان ر ھەدىملەرنى زايە بولۇپ كەتمەسلىكى ئۈچۈن ئۇارنى توپ پ

تا ھالىغا كەلتۈرگەن. يۇقىرىقى ئىش رنى ھېلبىر بىدئە كىئەمەستۇر. قۇرئان ۋە سۈننەتنى زايا بولۇپ كىتىشىدىن ئەنمىرەپ ئۇنى

تەۋھىد كىتابى144

ھىمايە قىلىشقا تىرىشلانلىق كۆرسەتكەن كىشىلەردىن جانابى ئال ھ راز بولمۇن.

ۋە بولۇشى پەيدا بىدئەتلەرنىڭمۇسۇلمانالر ئارىسىدا توغرىسىدا ئۇنىڭ سەۋەبى

ە ماۋز بۇ بولۇشى. پەيدا بىدئەتلەرنى مۇسۇلمان ر ئارىمىدا -1 :ئالىدەتۆۋەندىكىدەك ئىككى مەسىلىنى ئۆز ئىلىگە

بولغان ۋاقتى. بۇ ھەقتە پەيدا بىدئەتلەرنى بىرىنلى مەسىلە: ، بىلىڭ ركىمۇنداق دەيدە: " تەيمىىە ئىبنىشەياۇل ئىم ە

ئاخىرىقى دەۋرىنى خەلىپىلەر ئۈلگىلىك ئومۇمەنەتلەر بىدئ بىدئەتلەرنى بۇبولغان. پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە پەيداچا لىرىدا

بولىدىغانلىقىدىن ئالدىن خەۋەر بېرىي مۇنداق دېگەن: پەيدا. كۆرىدە ئىاتى پ رنىسىلەردىن ھاياتتا قالغان ر كېىىنكى چو »

تەۋھىد كىتابى145

-ئىش خەلىپىلەرنى ئۈلگىلىكۋە يولۇمنى مېنى سىلەر رىھايىتى[. ئەبۇ داۋەد] «قىلىڭ ر. ئۈلگە ئۆزتڭ ر ائىزلىرىنى

چىققان بىدئەتلەر قازا ۋە قەدەر ئوتتۇرىغابىرىنلى بولۇپ بۇنىڭغابولغان بولۇپ، پەيداتو رەلۇق تااش ي تارتىش ردىن

نلى چىققان. ئۈچى ئوتتۇرىغا خاۋارىج رئەگىشىي شىئەلەر ۋە كېىىن، ئۆلتۈرتلگەندىنئوسمان رەزىىەل ھۇ ئەنھۇ خەلىپە ئىبنى، ئۆمەر ئىبنىۋاقىتتا بۇبولغان. پەيدا گۇرەھى ھەرەرىىە

تابىئىن رھايا ئىد . ساھابىلەرقاتارلىق جابىرئابباق ۋە خەلىپەئاخىرقى چا لىرىدا دەۋرىنى ( كۆرگەنلەر ساھابىلەرنى)

جەھەمىىەبولغاندىن كېىىن، ۋاپا زئابدەلئەزى ئىبنى ئۆمەر چىققان. ئوتتۇرىغا گۇرەھى

ھىجرىىەنى يۇقىرىقى قازا ۋە قەدەر تو رەلۇق بىدئەتلەر كۆتۈرگەنھايا ۋاقتىدا باش ساھابىلەرنى ئىككىنلى ئەسىرىدە

. كېىىنلە، تۇر انبىدئەتلەرگە قەتئى قارشى بۇ ساھابىلەربولۇپ، چىققان ۋە ئوتتۇرىغامەزھىپى مۈئتەزىلە يكۆپىىىبىدئەتلەر بۇ

بىدئەتلەرنى ئىاتى پ ر، بۆلۈنۈشلەرمۇسۇلمان ر ئوتتۇرىمىدىكى ئەسنااردا شۇيىلتىز تارتىشىغا شەر ي شارائىت يارىتىي بەرگەن.

باش ئۇرەش، ئۆلۈكلەردىن ياردەە سوراش قەبرىلەرگەۋە سوپىلىق زاماننى باشلىغان بولۇپ، كۆتۈرتشكەقاتارلىق بىدئەتلەر باش

بىدئەتلەر يېراقلىشىي،ئۆتۈشى بىلەن ئالتۇن ئەسىردىن توە -13راۋاجلىنىي تۈرلىنىشكە باشلىغان." ]پەتىھاار توپلىمى

بە [. -044بولغان جاي ر. ئىم ە پەيدائىككىنلى مەسىلە: بىدئەتلەر

لۇپ، بو پەرقلىق بولۇشىدا پەيدا بىدئەتلەرنى مەملىكەتلىر ساھابىلەر»مۇنداق دېگەن: تەيمىىە ئىبنىشەياۇل ئىم ە ۋە ئىمان بىلەن ئىلى، تارقالغان چو شەھەرلەر ئولتۇراق شقان

تەۋھىد كىتابى146

بىلەن كۇفەبەش بولۇپ، ئۇار: مەككە، مەدىنە، ئىككى ئىراق ) فىقھى، ھەدىملەر، قۇرئانبەش شەھەردە بۇ. شامدەر( ۋە بەسرە

شەرىئە ئەھكاملىر نۇر چاچقان. ا ئۇنىڭدىن باشقئىلىملەر ۋە كۆتۈرتپبىدئەتلەر باش ئېتىقادى شەھەردىن تۆ مەدىنىدىن باشقا

مۈئتەزىلە بەسرەدىن، شىئە مەزھىپى كۇفەدىنچىققان. مەسىلەن: چىققان. ئەمما ئوتتۇرىغامەزھىپى قەدەرىىەمەزھىپى، شامدىن

ە باش بىر ناھىىىمىد خۈراساننى مەزھىپى بولما، جەھمىىەئە بىدئەتلەرنى ۋە مەزھەپتۇر ئاز ۇنئە بۇچىققان. كۆتۈرتپ مۇساپە مۇنەۋۋەرەدىنيەنى مەدىنە يۇرتىدىن. پەيغەمبەر يامىنىدەر

پەيدا بىدئەتلەرنى بولغان شەھەرلەردە يىراقجەھەتتە قانلىلىك بولغان. ئەمما مەدىنە شەھىر ئېغىرراقنىمبىتى بولۇش

. ھېمابلىنىدەن قالغان بىرا ئىم ە شەھىر بىدئەتلەردىن ئاما كۆتۈرگەنتەشھىقاتلىر باش بىدئەتلەرنى بەز ئۇنىڭدىمۇگەرچە قۇرئانئىد . چۈنكى مەدىنىدە مەخپى، ئۇارنى ئىشلىر بولمىمۇ

بۇۋە قىلغۇچى ر خى پلىق كۆرسەتمىلىرىگە ھەدىملەرنى ۋە پىكىرلەرنى كەلمىگەن ئۇيغۇنرمھىغا دەستۇرنى ئىككى

، شاە ۋە بەسرە، كۇفە. ئەمما تۇراتتى جازالىنىيۋاقتىدا تارقاتقۇچى رشەھەرلىرىدە بىدئەتلەر ئاشكارا ئىد . پەيغەمبەر خۇراسان

ئەلەيھىممااە مەدىنە شەھر تو رىمىدا مۇنداق دېگەن: ]بۇخار رىھايىتى[. مەدىنە «كىرەلمەيدە.مەدىنىگە دەججال »

ي 4بىلەن ئىمان ي ئېتىقاد ھىجرىىە ئىرپان، ي مۇنەۋۋەرىدە ئىلىپەيغەمبەر زامانىغىلە مالىكنى ئەسىردىكى ئىماە

ئەلەيھىمماامنى زامانىدىكى ھالىتى بويىلە، بىرخى داۋاە قىلىي كەلگەنىد . ئەمما ئاۋۋالقى ئۈچ ئەسىر ئىلىدە مەدىنىگە

.كۆتۈرمىگەنھېلقانداق بىدئە ئاياق باسالمىغان ۋە باش

تەۋھىد كىتابى147

شۈبھىمىزكى، . بولغان سەۋەبلەر تۈرتكە بولۇشىغا پەيدا بىدئەتلەرنى -2 ئىككىمىنى چى بۇرمھىغا ئەمەل قىلىش ۋە ھەدىملەرنى بىلەن قۇرئانساقلىنىش چۈشۈشتىن خۇراپات ر اھەرقانداق بىدئە ۋە تۈرلۈك تۇتۇش

كەرىمدە مۇنداق نقۇرئا تائاا ئال ھبۇ ھەقتە . قالقاندەرئۈچۈن ئە ياخشى

ق بكم عن ﴿ دەيدە: بل فتفر اط مستقيما فاتبعوه ول تتبعوا الس ن هذا صوأ

اكم به لعلكم تتقون لكم وص تو را مېنى بۇ»تەرجىمىمى: ﴾سبيله . ئۇار سىلەرنى ماڭماڭ ردا . ناتو را يول ريۈرتڭ ريولدا شۇ. يولۇمدەر تۇتۇپئەمرىنى ئال ھنى . ئايرىھېتىدەتو را يولىدىن ئال ھنى ئىش رنى تەۋسىىە بۇسىلەرگە ئال ھئۈچۈن، ساقلىنىشىڭ ر دمزاختىن ئايە [.-140]سۈرە ئەنئاە « ە.قىلىد ،رىھايە قىلىنغان ھەدىمتە ئەنھۇدىن ھۇلرەزىىە مەسئۇد ىئىبن پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بىزگە : »دېگەنمۇنداق ئەلەيھىممااەغەمبەر پەي

،يولى ئال ھنى بۇتۇرەپ: كۆرسىتىيبىر تۈز سىزىقنى سىزد ۋە ئۇنى سىزد ۋە سىزىقلى رنى گەتەرىپىۋە سول ئو سىزىقنى بۇ. ئاندىن دېد

بىرىدە يول رنى ھەر بۇ. يول ردەر بۇارتۇرەپ: كۆرسىتىيئۇارنى

ن ﴿: ئال ھنى . ئاندىن دېد ،باردەرچاقىرىدىغان شەيتان ر ئاز ۇنلۇققاوأ

لكم ق بكم عن سبيله بل فتفر اط مستقيما فاتبعوه ول تتبعوا الس هذا صاكم به لعلكم تتقون شۇ. يولۇمدەرتو را مېنى بۇ»تەرجىمىمى: ﴾وص

تو را ئال ھنى . ئۇار سىلەرنى ماڭماڭ ر. ناتو را يول ردا يۈرتڭ ريولدا دمزاختىن تۇتۇپئەمرىنى ئال ھنى . ئايرىھېتىدەيولىدىن

« ە.ئىش رنى تەۋسىىە قىلىد بۇسىلەرگە ئال ھئۈچۈن، ساقلىنىشىڭ ر [.رىھايىتى ئەھمەد]ئىماە « تى ۋە قىلد .دېگەن ئايىتىنى

ئاساسەن دەيمىزكى، كىمكى مەزمۇنىغا ھەدىمنى ۋەيۇقىرىقى ئايە ئاز ۇنلۇقنى ، ئۇنى بىدئە ۋە ئۆرتيدىكەنبىلەن ھەدىمتىن يۈز قۇرئان

تەۋھىد كىتابى148

بىلەن تو را يولدىن ئايرىلىي شۇنى . ئالىدەتارتىي ئۆزىگەيوللىر . قالىدە

تۆۋەندىكىان ئامىل ر بولغ تۈرتكە كۆتۈرتشىگەباش بىدئەتلەرنى دە:خۇاسىلىنى نۇقتى ر ا

.ماھىىىتىنى بىلمەسلىك دىنىنى ئىم ە -1 ئۆتمۈشلەرگەئۆتۈشى ۋە ئىم منى ئالتۇن دەۋرلىر زاماننى

بىلەن مۇسۇلمان ردا دىنى بىلىملەر ۋە ئىلى، ي قېلىشىئايلىنىي ىتىنى ۋە ھەقىقى ئاجىزلىشىشقا باشلىد . دىننى ماھىى مەرىپە كۆپىىىشكە كۈنگە كۈندىنجاھالە لىكتىن ئىبارە بىلمەسرمھىنى

باشلىد . ئىش ر خۇدد پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ئالدىن خەۋەر بەرگەندەك سىلەردىن ھاياتتا قالغان ر كېىىنكى »ىد : ئ بولد . ئۇ مۇنداق دېگەن

ى[. ]ئەبۇ داۋەد رىھايىت .«كۆرىدە ئىاتى پ رنىچو ئال ھ»رەسۇلۇل ھ سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەە مۇنداق دېگەن:

ۋاپا . بەلكى ئۇنى ئالىم رنى ئېلىھالمايدە يولۇپئىلىمنى بەندىلىرىدىن . ھېلبىر ھەقىقى ئالى، قالمىغان ئېلىھالىدەئارقىلىق قىلدەرەش

، ىھالىدەقىلۋاقىتتا كىشىلەر بىلىممىزلەرنى ئۆزلىر ئۈچۈن يولباشلى بىلمىگەن نەرسىلىرىنى ئۇارمۇ، سورايدەبىلمىگەنلىرىنى ئۇاردىن

شۇنى . بېرىدەۋە تەلىملەرنى پەتىھاارنى كۆرسىتىيكىشىلەرگە بىلگەن مۇسلى،ۋە بۇخار ].« ئازدەرىدەبىلەن ئۇار ئۆزلىرىنى ۋە باشقى رنى

[.رىھايىتىئالىم رنى ۋە ئىلى، بىلەن ئال ھنى ئىزنىبىدئە ۋە جاھالەتلەرنى

. ئالىم ر بىلەن ئىلى، يوقىلىدىكەن، بولىدە يەڭگىلىكۈچى بىلەن بۇ. بولىدەقالقان قالمىغان بىرەربىدئە بىلەن جاھالەتلەرنى توسىدىغان

راۋاجلىنىشى ئۈچۈن كە پ كۆتۈرتباش جاھالەتنى ۋەۋاقىتتا بىدئە ىدە.تۇ ۇل پۇرسە

.ۋەسلەرگە بېرىلىشھە نەپمى -2

تەۋھىد كىتابى149

نەپمى ئۆزىنى ، يېراقلىشىيرمھىدىن نى مھەدى ۋە قۇرئان

فإن ﴿مۇنداق دەيدە: تائاا ئال ھ كىشى تو رىمىدا ئەگەشكەنھەۋەسلىرىگە بع هواه ن ات ضل مم

هواءهم ومن أ

ما يتبعون أ ن

ي لم ستجيبوا لك فاعلم أ

بالمني ل يهدي القوم الظ إن الل ئەگەر ئۇار »تەرجىمىمى: ﴾هدى من الل

ئۆزلىرىنى قىلمىما، بىلگىنكى، ئۇار پەقە قوبۇلساڭا ئەگىشىشنى قويۇپۋەھى قىلغان تو را يولنى ئال ھ. ئەگىشىدەھەۋەسلىرىگە نەپمى ؟ بارمۇئادەە ئاز ۇن ئادەمدىنمۇگە ئەگەشكەن ھەۋىمى نەپمى ئۆزىنى زەلۇەھەقىقەتەن ھەقىقەتكە ئەگەشمەسلىك ئارقىلىق ئۆزلىرىگە ئال ھ

ئايە [.-43]سۈرە قەسەق « دە.قىلمايقىلغان قەۋمنى ھىدايە

﴿ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: ضله اللذ إلهه هواه وأ يت من ات

فرأ

لع علم أ

﴾وختم لع سمعه وقلبه وجعل لع بصه غشاوة فمن يهديه من بعد اللخاھىشىنى ئى ھ قىلىھالغان، نەپمى ئى پەيغەمبەر! ماڭا »تەرجىمىمى:

ۋە دىلىنى قۇلىقىنى ئال ھ، تۇر ان، ھەقنى بىلىي ئازدەر ان ئال ھ ئال ھبەرگىن. ئېىتىيئادەمنى پەردىلىھەتكەن كۆزىنىۋە ەتلىھەتكەنپىل

-20]سۈرە جاسىىە « .؟!قى ايدەكېىىن، ئۇنى كى، ھىدايە ئازدەر اندىن ئايە [. قارىغۇارچەۋە ئۆز كاتتىلىرىغا تۇرىھېلىشچى پىكرىدەئۆز -0

.ئەگىشىشدىغان نەرسە ئۆز توسى ئەگىشىشتىن، كىشىنى تو را يولغا ئېنىقكىئەگىشىشتىن ئىبارە قارىغۇارچەۋە باشقى ر ا تۇرەۋېلىشچى پىكرىدەچى تۇرەۋالىدىغان، باشقى رنى پىكرىدە. ئۆز نەرسىدەرئىككى

پەقە باشقى رنى مەنمىتمەستىن قىلمايدىغان، قوبۇلنەسىھىتىنى تىن تېپىش كىشىلەر ھېدايە ئۆزىنى ئە تو را يولدا دەپ بىلىدىغان

مۇنداق دەيدە: تائاا ئال ھ. قالىدە مەھرەە تىنەتنېمبۈيۈك ئىبارە بۇ

تەۋھىد كىتابى150

لفينا عليه آباءنا﴿ قالوا بل نتبع ما أ نزل الل

ا قيل لهم اتبعوا ما أ ﴾وإ

قۇرئانغا چۈشۈرگەن ئال ھ: ھەر قاچان كۇففارار ا»تەرجىمىمى: بوۋىلىرىمىزدىن قالغان دىنغا يياق، ئاتا : ، ئۇاردېىىلمە !ىشىڭ رئەگ

ئايە [.-173]سۈرە بەقەرە « .دېىىشىدە ،ئەگىشىمىز چوقۇنىدىغان قەبرىلەرگەماشايىا ر ا باش ئورىدىغان، -مازار كۈنىمىزدىكى

ئىشان ر ا -پىوسز بەقىلغان قوبۇلۋە تۈرلۈك شېرىك ئىش رنى دىن دەپ ئەگىشىڭ رھەقىقەتكە ا مۇرىت ر ىغان بىلىممىز، نادان ئەگىشىدئەگىشىمىز، نى يولىغا پىرلىرىمىزئانا ۋە -ئاتا، ئۇار، ياق بىز دېىىلمە .تۇرىدەدەپ چى

.. كۇففارارنى دمراش4 چۆكۈشنى خۇراپات ر ابىدئە ۋە ،ئېزىيتو را يولىدىن ئال ھنى

ۋە ئوخشىتىھېلىش كۇففارار ا ئۆزىنى ئە چو ئامىللىرىدىن بىرئىم منى قوبۇل بىز »مۇنداق دەيدە: لەيمى ۋاقىد ئەبۇ. دمراشتۇرئۇارنى

پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بىلەن بىرگە ىدە، بىرقىلغان كۈنلەرنى دەرىاى بار ئىد . ئۇار مەخمۇقنى مۇشرىك ر ئۇ جايدا. باردەق ھۈنەينگە

دەرەخنى بۇھازىرايتتى ۋە قوراللىرىنى ئولتۇرەپ تۈۋىدە دەرەخنى شۇ. ھۆرمەتلەيتتى، دەپ ئېتىقاد قىلغانلىقتىن كېلىدە ئېلىيبىزگە ەلىبە

پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا: كېتىھېتىي ئۆتۈپ يېنىدىن دەرەخنى بۇبىز ئوخشاش بىر دەرەخنى مۈشرىك رنىڭكىگە بىزگىمۇ! ھل ۇرەسۇل يا

پەيغەمبەر ،سورىھىدەقدەپ ،بولمىەن قىلىي بەرگ مەخمۇقكۇففارارنى بۇرەنقى دېگىنىڭ ر سىلەرنى ! سۇبھانەل ھ›ئەلەيھىممااە:

ئىمرائى بۇبىلەن قەسەە قىلىمەنكى، ئال ھ. ئۆزىدەر سۆزىنى مۇسا. ئۇار دېگەن سۆزىگە ئوخشاشتۇر غائەلەيھىمماام مۇسا ئەۋادلىرىنى

ها كما لهم آلهة ق ﴿ :دىنئەلەيھىمماام ـ ا إل قال إنكم الوا يا موس اجعل نلئى مۇسا! بىزگىمۇ ئۇارنى بۇتلىرىغا »تەرجىمىمى: ﴾قوم تهلون

تەۋھىد كىتابى151

دېد . مۇسا: سىلەر ھەقىقەتەن « ئوخشاش بۇ ئورنىتىي بەرگىنەسۇلۇل ھ ئايە [. ر-108]ئەئراف «نادان قەۋە ئىكەنمىلەر، دېد .

«يولىغا ئەگىشىھاتىمىلەر. بۇرەنقى رنى سىلەرمۇ»مۇنداق دەيدە: ]تىرمىز رىھايىتى[.

مۇسا ئەۋادلىرىنى ، ئىمرائى ئىپادىلەيدەكى شۇنىھەدى. يۇقىرىقى بۇسوراشتىن ئىبارە بېرىشىنىئەلەيھىمماامغا ئۇنى ئۇار ا بۇ ياساپ

يېڭىدىن ئەلەيھىىماامنى ھەممەد ۋە مۇ قويۇشىغا تەلەپنىخاتا مۇشرىك رنىڭكىگەئۇنىڭدىن ئۇار ا ساھابىلىرىنى مۇسۇلمان بولغان

سورىشىغا بېرىشىنىدەرەخ بەلگىلەپ مەخمۇقئۇلۇ ش ئۈچۈن ئوخشاش ئۇارنى كۇففارارنى دمرىغانلىقى ۋە ،بولغان ئاساسلىق سەۋە تۈرتكە

كۈنىمىزدىكى، مانا بۇىشقانلىقى ئىد . ئۇار ا ئۆزلىرىنى ئوخشىتىشقا تىر. ئىللەتلەردەركۆپىنلە مۇسۇلمان رنى ئادىتىگە ئايلىنىي قالغان

كۈنلىرىنى تۇ ۇلغان مۇسۇلمان رمۇكۆپىنلە كۈندىكىبۈگۈنكى ، يادىكارلىق ھەيكەللىرىنى تىكلەش، قاتۇرەش قەبىرلەرنىخاتىرىلەش، باتى كە ئوخشاشبەلگىلىھېلىشنى دىنى بايرام ر بۇيرەلمىغانشەرىئەتتە

قىلىي ۋە شېرىك ئەمەللەرنى بىدئە بولەكبىر دىن ۋە ئېتىقاداردىكى كەلمەكتە.

سىيەسى بىدئەتچىلەرگە تۇتقان پوزىت ئۈممىتىنىڭئىسالم نىڭ بىدئەتلەرنى رەت ىتىمائاۋە ئەھلى سۈننە ج

پىرىنسىپىقىلىشتىكى

تەۋھىد كىتابى152

.مەۋقەسىتىنى بىدئەتلىلەرگە قارشى بىرىنلى: ئەھلى سۈننە جەمائى ئەھلى سۈننە ۋەلجەمائە ئەزەلدىن بىر بىدئە ۋە بىدئەتلىلەرگە رەددىىە

مۇسۇلمان رنى ئۇنى خەتىرىدىنكەلمەكتە. شۇنداق بېرىي :بېرىلىدەبەز مىمال ر تۆۋەندەئاگاھ ندەرەپ كەلمەكتە. بۇ ھەقتە

دەردا ئەبۇ بىر كۈنى»مۇنداق دېگەن: نھائە رەزىىەل ھۇ دەردا ئۇممۇ -1 سىزگە -كىرىي كەلد . مەن ئۇنىڭدىن ئۆيگەھالدا ەزەپلەنگەنناھايىتى

نامى بىلەن قەسەە ئال ھنى بولد ؟، دەپ سورىھىدى،، ئۇ: نېمەكەتكەنلىكىنى چۆمۈپقىلىمەنكى، مەن مۇسۇلمان رنى بىدئەتلەرگە

ا مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى يولىغا قىلغان ئىشلىرىد بوارنى . كۆردتە. بىرا نەرسە ئۇارنى كۆرمەيھاتىمەن شەيئىنىمۇ بىرەركېلىدىغان ئۇيغۇن

]بۇخار رىھايىتى[. .«دېد —، خااق ئوقۇيدەھەممىمى ناماز ئۈچۈن بېرىشكېلىي، ھەرەمگە يېنىغا مالىكنى بىر ئادەە ئىماە -2

دەپ سورىد . ئىماە مالىك ئۇنىڭغا جاۋا با ش كېرەك؟، ئېھراەنەدىن ئېھراەجايدىن پاانى، پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بەلگىلەپ بەرگەن بېرىي

ئېھراەجايدىن يىراقراق. ئۇ ئادەە: ئەگەر ئۇنىڭدىن دېد با ش كېرەك، كۆرمەيمەنتو را بۇنى؟، دەپ سوراپتى. ئىماە مالىك: بوامدە با لىماممۇ

ئۈچۈن؟ دەپ يەنە سورىد . ئاندىن ئىماە مالىك نېمەەە ئاد بۇ، دېھىد قورقىمەن. بولۇشۇڭدىنسەۋە ئىاتى پ ر اۋە پىتنە سېنى ، دېدىكى

و يصيبهم ﴿ قۇرئاندا: ئال ھن تصيبهم فتنة أ

مره أ

ين يالفون عن أ فليحذر ال

لم قىلغۇچى ر خى پلىقئەمرىگە يغەمبەرنى پە»تەرجىمىمى: ﴾عذاب أ، يا ئاخىرەتتە قاتتىق ئازابقا بولۇشتىن دەچار پىتنىگەچو دەنىادا

. كۆرسەتكەندەپ « قورقمۇن قېلىشتىن مەۋقەسىدىنمۇسۇلمان رنى بىدئەتلەرگە قارشى بۇرەنقى يۇقىرىقى ر لىملىر بىدئە ئىم ە ئا خۇسۇسەن. ئىم ە مىللىتى، ئۈلگىلەردەربەز

تەۋھىد كىتابى153

قىلدەرەپئەسىرلەر بويى داۋاە كۈرەشلىرىنىقارشى خۇراپات ر اۋە كەلمەكتە.

ئىككىنلى: ئەھلى سۈننە ۋەلجەمائەنى بىدئەتلەرنى رە قىلىشتىكى بىلەن قۇرئانبىدئەتلەرنى رە قىلىشتا ئۆلىمالىر ئىم ە پىرىنمىپى:مۇسۇلمان ر ئۈچۈن ھەدىملەرھ ۋە سەھى قۇرئان. يۆلىنىدە ھەدىملەرگە، بىدئەتلىلەرگە يېڭىشتائىككىمى بىدئەتلەرنى بۇ. دەستۇردەر مەڭگۈلۈكۋە قۇرئان ئۆلىمالىر . ئىم ە قورالدەرئە كۈچلۈك تۇرەشتاقارشى

ماۋزەسىرمھىغا ئەمەل قىلىش ۋە بىدئەتلەرگە قارشى تۇرەش ھەدىمنى ، شۈكۈركى ئال ھقا. قالدەر اننى ئاستىدا كۆپلىگەن قىممەتلىك ئەسەرلەر

ھەر قايمى جايلىرىدا بىدئە ۋە دەنىانى ھازىرمۇ ئۆلىمالىر ئىم ە قىلدەرەپ كەلمەكتە.داۋاە كۈرەشلىرىنىقارشى خۇراپات ر اتۈرلۈك

زامانىمىزدىكى بىدئەتلەردىن بەزى مىسالالر: : تۆۋەندىكىلەبىدئەتلەر زامانىمىز مۇسۇلمانلىر ئارىمىدا ئورتاق شقان ئوقۇپ مەۋلۇد كۈنىدە تۇ ۇلغانمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى -1

.مۇراسى، ئۆتكۈزتش ئىىمادېگەن مەنىدە بولۇپ، خرىمتىئان ر تۇ ۇلغان سۆز « مەۋلۇد»

مۇراسى، ئۆتكۈزگەنگە خاتىرلەپ كۈنىنى تۇ ۇلغانئەلەيھىمماامنى مان ر ئاز ۇن موللى رنى دەستىكى بىلەن ئوخشاش، بەز جاھى مۇسۇل

سۈپىتىدەئىشنى ئىبادە بۇرەسۇلۇل ھنى تۇ ۇلغان كۈنىنى خاتىرلەپ، ، ھالبۇكىكەلمەكتە. قىلدەرەپھەر يىلى رەبىىئۇل ئەۋۋەل ئېىىدا جار

باشقىمىنى ياكى بولمۇن پەيغەمبەرنى ئىم ە دىنىمىزدا بىزنى . مۇسۇلمان رنى ھەر يوقتۇرتىرىلەش ئادىتى خا كۈنىنى تۇ ۇلغان بولمۇنداۋاە ئۆيلەردەئىشلىر گاھ مەسلىتلەردە، گاھ ئۆتكۈزتش مەۋلۇديىلى

نېمە سورەنىدا مەۋلۇدكەلمەكتە. كۆپىنلە مۇسۇلمان ر قىلدەرەلۇپ

تەۋھىد كىتابى154

موللى رمۇ ئوقۇ ان مەۋلۇدنى. ھەتتا بىلمەيدە ئوقۇلىھاتقانلىقىنى. ئۇار مۇھەممەد چۈشەنمەيدە ۇۋاتقانلىقىنىئوق نېمىلەرنى ئۆزلىرىنى

كەلمەيدىغان تو رادەپ، ئۇنى شەنىگە مەدھىىىلىدەقئەلەيھىمماامنى ئۆز ئىلىگە ئالغان بەز ئەرەبيلە قەسىدىلەرنى چۈشەنمەستىن سۆزلەرنى

ئوقۇيدە. مەزكۇر پائالىىە جەريانىدا ئوقۇلغان قەسىدىلەردە پەيغەمبەر بىلەن سۈپەتلەرخاق بولغان ئى ھى ل ھقى ئائەلەيھىمماامنى

بۇۋە ئۇنى ھەققىدە شېرىك سۆزلەرنى قىلىدە. بەز كىشىلەر سۈپەتلەيدە. پەيغەمبەر سورايدەبىلەن پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامدىن مەدە مۇناسىھە

ئال ھتىن پەقە ياردەمنى ئەلەيھىممااە ھەدىملىرىدە مەدە ۋە ئەلەيھىممااە ئۆزىنى . پەيغەمبەرتەكىتلەيدەىكىنى سورىلىشى كېرەكل ئى ھ شتۇرىھالغىنىدەكئەلەيھىمماامنى ئىىماخرىمتىئان رنى

قەتئى رە قىلغان. بۇ ھەقتە رەسۇلۇل ھ ئى ھ شتۇرەۋېلىنىشىنى ئىىمانىخرىمتىئان ر »سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەە مۇنداق دېگەن:

ھالقىغىنىدەك، مېنىەكلىمىمىدىن دىننى چ مەدھىىىلەشتەقۇلى ۋە ئال ھنى مېنى. مەن بىر بەندە، ئاشۇرىھەتمەڭ ر مەدھىىىدە ]بۇخار ۋە مۇسلى، رىھايىتى[..« دەڭ رئەللىمى

ئۆتكۈزگەنلەرنى كۆپىنلىمى مۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى مەۋلۇد ئىنتايىن خاتا بۇ. قىلىشىدە، دەپ ئېتىقاد بولىدەھازىر مۇراسىمىغا مەۋلۇد

ئىمان ۋە ئېتىقادقا زىت باشقىمۇ مۇندىن سورەنلىرىدا مەۋلۇد. ئېتىقادتۇر ئوقۇ ۇچى ر ا مەۋلۇد. بىز باردەركېلىدىغان كۆپلىگەن سەلبى ھالەتلەر

ھەدىملەردىنۋە قۇرئان ئوقۇشنى مەۋلۇد، بېرىمىزكىدەپ جاۋا شۇنداقلەيھىمماامنى دەۋرىدە ياكى . پەيغەمبەر ئەيوقتۇر ھېلبىر ئاساسى

دېگەن ئوقۇش مەۋلۇد زامانلىرىدىمۇ ساھابىلەرنى ئۇنىڭدىن كېىىنكى ئىش بۇنداق دەۋرلىرىدىمۇنەرسە مەۋجۇد ئەمەق ئىد . ئىم منى ئالتۇن

ي ئەسرىدىن كېىىن شىئەلەر تەرىپىدىن 4 ھىجرىىەنى يوق ئىد . پەقە

تەۋھىد كىتابى155

لد . شىئەلەر ئېتىقاد جەھەتتە دېگەن نەرسە ئوتتۇرىغا چىقىرى مەۋلۇد . پىرقىدەر ئاز ۇنخاتااشقان بىر

ئىماە ئەبۇ ھەپمە تاجىددىن ئەلپاكىھانى رەھىمەھۇل ھ مۇنداق دەيدە: مۇراسىمى ئۆتكۈزتشنى « مەۋلۇ »"رەبىىئۇل ئەۋۋەل ئېىىدا ئاتالمىش

تەكرار دىندا ئاساسى بارمۇ دېگەن سوئال ر بەز جامائەتلەر تەرىپىدىن سورالغان ئىد ، ئال ھنى مۇۋەپپىقىىىتى بىلەن مۇنداق جاۋاپ بەردى،: مەۋلۇ مۇراسىمى ئۆتكۈزتشنى قۇرئان ۋە سۈننەتتە ئاساسى بارلىقىنى خاتىرلىمەيمەن. ھەتتا سەلەپلەرنى يولىدا ماڭغان دىندا ئۆرنەك بولغان

لىقىنى ئۆلىماارنى بىرەرسىدىن بۇ مۇراسىمغا ئىشتىراك قىلغانبىلمەيمەن. بەلكى ئۇ، كېرەكمىز ۋە شەيتانى نەپمىگە ئەگەشكۈچى كىشىلەرنى پەيدا قىلغان بىدئەتلىرىدىن ئىبارەتتۇر." ]مەۋلۇ

تو رىمىدا بايان ناملىق ئەسەردىن ئىلىند [.مۇنداق دېگەن: "كىشىلەر يېڭىدىن تەيمىىە ئىبنىشەياۇل ئىم ە

مۇراسىمى؛ بىر بولما خرىمتىئان رنى لۇدمەۋئوتتۇرىغا چىقىرىھالغان ئادىتىگە ئەگىشىش ياكى مۇھەممەد ئەلەيھىمماامغا سۆيگۈ ئىزھار

ياكى ساھابىلەرئىشنى بۇ، بولمىمۇنقىلىش ئۈچۈندەر. قانداق ئىم منى ئالتۇن دەۋرلىرىدىكى كىشىلەر قىلمىغان. ياخشى ئىش رنى

ئۈلگەلەردىن ھەقلىق ۋە بىزلەر ئۈچۈن ئۇار ئەلھەتتە بىز قىلدەرەشتاجار ئىش ياخشىلىققا ياتىدىغان بىر ئىجابى بۇدېگەن مەۋلۇدئىد . ئەگەر

ئەلھەتتە قىلغان بواتتى. ئۇار بۇنىئىش بولىدىغان بولما ئىد ، ئۇار ۋە ئۇنى قەدىرلەشتە بىزلەردىن سۆيۈشتەمۇھەممەد ئەلەيھىمماامنى

ر قانداق بىر ئىشىنى ياخشىلىق ۋە كىشىلەر ئىد . ئۇا ئاكتىيتەرك ئەتمەيتتى. ئۇار ھەرگىزمۇساۋابلىق ئىش ئىكەنلىكىنى بىلمە ئۇنى

دىننى ئە راۋاج نغان ۋە مۇسۇلمان ر دىننى ھەقىقىتى بويىلە ئىش كىشىلەر ئىد . ئۇار پەزىلەتلىك ياشىغانئەسىرلەردە ئۈلگىلىك كۆرگەن

ى ايىمىنى، ماھىىىتىنى ۋە ھەقىقىتىنى دىنن بۇبىزگە نىمبەتەن

تەۋھىد كىتابى156

، سۆيگۈسىياخشى بىلەتتى. ئۇارنى مۇھەممەد ئەلەيھىمماامغا بولغان بۇيرە انلىرىنىئىا ق ۋە ئەقىدىمى پەقە ئۇنى يولىغا ئەگىشىش،

ئىش رنى بۇيرەمىغان، توسقانلىرىدىن چەكلىنىش ۋە ئۇ ئورەن ش ساھابىلەر) تابىئىن ر، ساھابىلەرنى ،مانا بۇقىلماسلىق بىلەن بولغان.

ۋە كېىىنكى دەۋرلەردە ياشىغان كامى نى كىشىلەر( ئۇچراشقانبىلەن ، ئىا ق مۇھەببە قىلىش، ئۇنىڭغا سۆيۈشمۇسۇلمان رنى پەيغەمبەرنى

]شەياۇل .« يولىدەربا ش ئارقىلىق ئۇنىڭغا ئىتائە قىلىشىدىكى توە -2يولغا ئەگىشىش" ناملىق ئەسەر ئىم ە ئبنى تەيمىىەنى "تو را

بە )د. ناسىر ئەلئەقلىنى تەھقىقى([.-614 مەۋلۇد كۈنىدە خاتىرلەپ تۇ ۇلغانپەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى

قالماستىن، بەلكى چەكلىنىي، ئۇنى بىلەن مۇراسىمى ئۆتكۈزتش ەكۈنلىرىد تۇ ۇلغان پىرلەرنىڭمۇئەۋلىىا ۋە ئەگەشتۈرتپئۇنىڭغا

بۇنداق. ئۆتكۈزتشىگە ئىلىي بارىدە مۇراسىم رنى دا دە ىلىققەدىمدە ۋە ھازىردا كۆپلىگەن ئىلمى ئەسەرلەر بېرىيبىدئەتلەرگە رەددىىە ، خۇتبىلىردەئەسەرلەرنى يېزىشتىن باشقا، ئۆلىمالىر يېزىلغان. ئىم ە

ردىن بىدئەتلە مۇراسىم ردا، سورەن رداۋە ھەرقانداق بىر ۋەزلىرىدە كىشىلەرنى مەنئى قىلىي كەلمەكتە.

ئۆلۈك ۋە ھايا بەز كىشىلەر ۋە تارىاى جاي رنى تەۋەررتك -2 قىلىھىلىش.

بىر ، بىدئەتلەرنى زامانىمىزدا بەز مەملىكەتلەردە كە تارقالغان ئۆلۈكلەرنى ۋە بەز جاي رنى تەۋەررتك قىلىش، يەنى ئۇاردىن بەرىكە ۋە

. بەرىكە پەقە ئۇنى ئاتا قىلىشقا قادىر بولغان تىلەشتۇرق ياخشىلى يېگانەقادىر بېرىشكەبەرىكە ئال ھ. ھەقىقەتەن سورىلىدە ئال ھتىن باشقا ھېلكى، ئال ھتىن. موھتاجدەر ئال ھقا. ھەممە ياراتقۇچىدەر

. ئەمەستۇرۋە بەرىكە ئاتا قىلىشقا قادىر بېرىشكەمەخلۇقات ر ا رىزىق جاي رنى تەۋەررتك بىلىي، . بەز ئال ھتۇر ئىگىمى رىزىقنى بەرىكە ۋە

تەۋھىد كىتابى157

. ئۆزىدەرنەخ شېرىكنى بەرىكە ۋە خاسىىە تىلەش ئۇ جاي ردىنسى پ يۈزىنى بۇ جاينىمەيلى تىلىگۈچىجاي ردىن بەرىكە ۋە خاسىىە

، قىلمۇنجايدىن بەرىكە ھاسى بولىدە دەپ ئېتىقاد بۇبىلەن سۈرتۈشبەرىكە ئاتا قىلىدە، ئال ھجايدا ياتقان ئۇلۇ رنى يۈزىمىدىن ئۇمەيلى

ھەر ئىككى ھالەتتە ئۇ شېرىكنى سادىر قىلغان قىلمۇندەپ ئېتىقاد پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە ھايا ۋاقتىدا ئۇنى ساھابىلەر. بولىدە

ئۈچۈن چاچلىرىنى تەۋەررتك قىلىي ساق يتتى. بىراق ئۇار ئۇنى بەرىكە، پەقە پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا بولغان تونۇمايتتىۋاسىتە دەپ

ئىشلىر بۇقى تتى. ئۇارنى شۇنداق يۈزىدىن سۆيگۈسىۋە ھۆرمىتىدەلىلى بۇنى بىدئە ياكى شېرىك دائىرىمىگە كىرمەيتتى، ئەلھەتتە.

ىكى ۋە ۋاقىتتا ھاياتتا ئىكەنل شۇشۇكى، پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى كېىىن ئۇنى ئۆيىنى، ۋاپاتىدىنئۇارنى پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامنى

قەبرىمىنى ياكى باشقا نەرسىلىرىنى تەۋەررتك قىلىي بەرىكە ھاسى . ئۇار پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامدىن قىلمىغانلىقىدەربولىدە دەپ ئېتىقاد ھ ئۇارنى ، ئوسمان، ئەلى )ئال ئۆمەربەكر ، ئەبۇكېىىن، ھەزرىتى

ھېلبىرىنى ساھابىلەرنى ھەممىمىدىن راز بولمۇن( قاتارلىق ئۇلۇغ كېىىن تەۋەررتك قىلغان ئەمەق. ئۇار ۋاپاتىدىنئۇارنى ھاياتىدا ياكى

ۋەھى كەلگەن ۋە ئۇنىڭغا قېتى،پەيغەمبەر ئەلەيھىمماامغا ئە ئاۋۋالقى دەئا ئوقۇپناماز بېرىي ارىغا ھىرا تاپشۇرەلغان ۋەزىپىمىپەيغەمبەرلىك

جاي رنى ئااھىدە ئىبادە ئورنى بۇھېلكى، ھازىرمۇقىلمايتتى. تەلەپقىلىھالمىغان. ئىم ە دىنىدا جاي رنى تەۋەررتك قىلىش تو را بولىدىغان

ئىد . تېگىشلىك ار تەۋەررتك قىلىنىشقا ھىرابولما ئىد ، ئە ئاۋۋال قىلغان سۆزۋە چۈشۈرگەنماامغا ۋەھى ئەلەيھىم مۇسا ئال ھ، شۇنىڭدەكدەئا قىلغىنىنى ياكى ساھابىنى بىرەر بېرىي تۇر سىنا اجاي مۇبارەك

ئىبادە قىلغانلىقىنى ياكى بەرىكە سورىغانلىقىنى بىلمەيمىز. ئوقۇ انرەسۇلۇل ھنى ناماز مەسجىدىدىكىپەيغەمبەر ئەلەيھىممااە

تەۋھىد كىتابى158

ۋە ياكى ساھابىنى بىرەر ېھرابنىم ئوقۇ ان خۇتبەجايىنى ياكى ئۇ سۆيگەنلىكىنى بىرەرسىنى كېىىنكى شانلىق دەۋر مۇسۇلمانلىرىدىن سۆيۈشئۇلۇغ جاي رنى شۇنداقياكى تەۋەررتك قىلغانلىقىنى بىلمەيمىز.

ۋە تەۋەررتك قىلىش، ئۇنى بىلەن بەرىكە تىلەش تو را بولمىغان يەردە، ىرىنى، مازار ي ماشايىا رنى ۋە قەدىمى قەبرىلپىرلەرنى ئەۋلىىاارنى ،

تەۋەررتك بىلىي، ئۇاردىن بەرىكە ۋە ياردەە سوراش ئەتىقىلەرنىئاسارە ي ؟! ئەمما مەككىدىكى مەسلىتى ھەرەە، مەدىنىدىكى بولمۇن جائىز قانداقمۇ

بۇ ئۇلۇ ش ۋە بەيتۇلمۇقەددەسنى پەلەستىندىكىپەيغەمبەر مەسلىتى ۋە بىر ياخشى بۇيرەلغانەتلىك ماكان دەپ بىلىش دىنىمىزدا پەزىل جاي رنى

. چۈنكى مەسلىتى تەلىپىدەر دىنىمىزنى ئىش بولۇپ قالماستىن، ھەرەمدىكى كەبە مۇسۇلمان رنى قىبلىمى، ئۇنىڭدا ئىككى رەكئە ناماز

ئوقۇ ان بىلەن باراۋەردەر.رەكئە ناماز يۈزمى مەسجىتلەردەباشقا ئوقۇشئىككى رەكئە ناماز ئوقۇلغان بەيتۇلمۇقەددەستەۋە مەسلىدىدە پەيغەمبەر

. تەڭدەربەش يۈز رەكئە ناماز ا ئوقۇلغانباشقا مەسلىتلەردە ئىبادەتلەردىكى بىدئەتلەر. -0 ئىبادەتلەر ساھەسىگە كىرىي كەتكەن بىدئەتلەر ناھايىتى كۈنىمىزدە

كۆرسەتمىمى شۇكى، كۆپتۇر. شەرىئەتنى ئىبادەتلەر ھەققىدىكىدىنىمىزدا بەلگىلەنگەن ھەرقانداق بىر ئىبادەتنى كۆرسىتىلگەن مەخمۇق قائىدە، سىمتېمىلىر بويىلە قىلىشتۇر. شەرىئەتتىن دەلىلى بولمىغان ئىش ر ئىبادە دېىىلمەيدە. ھېلكىمنى شەرىئەتتىن دەلى ي

دە ئوتتۇرىغا ئىمپاتمىز ھالدا، ئۆز خالىغان ئىش رنى ئىبادە سۈپىتىچىقىرىش ھوقۇقى يوقتۇر. پەيغەمبەر ئەلەيھىممااە بۇ ھەقتە مۇنداق

بىر ئىشنى ئىبادە دەپ بۇيرەلمىغاندىنىمىزدا بىزنى كىمكى »دېگەن: ]مۇسلى، رىھايىتى[. «قىلىنمايدە. قوبۇلقىلىدىكەن، ئۇنى ئەمەلى

تەۋھىد كىتابى159

قائىدە ۋە سەتكەنكۆر پەيغەمبىر ۋە ئۇنى ئال ھئىبادەتلەر پەقە بىلەن قىلىنغان ئەمەللەر ئۇسۇل ربويىلە قىلىنىدە. باشقا سىمتېما

. قىلىنمايدە قوبۇلۋە كىرمەيدەئىبادە قاتارىغا كۈندتلۈك ھاياتىمىزدىكى ئىبادەتلىرىمىزگە دەلىلمىز قىتىلىي

قالغان بەز ئەمەللەرنى تۆۋەندە بايان قىلىي ئۆتۈمىز:ى ئېغىز بىلەن قىلىش: )يەنى نىىە قىلدى، نامازدا نىىەتن

ئىككى رەكئە بامداتنى پەرزىنى دېىىش( بۇ بىدئە بولۇپ،

قل ﴿رەسۇلۇل ھنى سۈننتىدىن ئەمەق. ئال ھ تائاا مۇنداق دەيدە: رض

ماوات وما ف ال ه يعلم ما ف الس ه بدينكم واللـ تعلمون اللـ

ه أ واللـ

ء عليم ئى مۇھەممەد! ئېىتقىنكى، ئال ھقا »تەرجىمىمى: ﴾بكل شدىنىڭ رنى )يەنى دىنىڭ رنى دىلىڭ رنى تەستىق قىلغانلىقىنى( خەۋەر قى ممىلەر؟ ھالبۇكى، ئال ھ ئاسمان ردىكىنى ۋە زېمىندىكىنى بىلىي تۇرىدە، ئال ھ ھەممە

ئايە [.-16]سۈرە ھۇجرا « نەرسىنى بىلگۈچىدەر.نىىەتنى ئورنى قەلبدەر. ناماز ا نىىە قىلىش تىلنى ئىشى

بولماستىن بەلكى قەلبنى ئىشىدەر. شۇنىڭدەك، نامازدىن كىىىن جامائە بولۇپ بىردەك تەسبىھ ئېىتىش. يەنى نامازدىن كىىىن

مۇراسى، ۋە ئوقۇلىدىغان زىكىرارنى ھەركىشى ئۆز ئالدىغا ئېىتىش. بەز تى ۋە دەئااردىن كىىىن سۈرە پاتىھەنى ئوقۇشنى تەلەپ قىلىش. ئۆلگەندىن كىىىن نەزىر ئۆتكۈزتش ۋە قۇرئان ئوقۇش ئۈچۈن بەز كىشىلەرنى ئىجارى ش، ئىمرا ۋە مىئراج كېلىمىنى قۇتلۇق ش، ھىجرىىە يېڭى يىلىدە مۇراسى، ئۆتكۈزتش، شۇنىڭدەك رەجەپ ئېىىنى ئۆمرە

شقا خاس شتۇرەش، سۈننەتتە كۆرسۈتۈلگەندىن باشقا مۇئەيىەن بىر قىلىكېلىنى نەپلە ناماز ئوقۇشقا ياكى مەلۇە بىرەر كۈننى رمزا تۇتۇشقا خاق قىلىھېلىش قاتارلىق ئىش ر دىنىمىزدا ھېچ ئاساسى بولمىغان

تەۋھىد كىتابى160

ئەمەللەردىن بولۇپ، بۇ ئىبادەتلىرىمىزگە سوقۇنۇپ كىرگەن بىدئەتلەردىندەر.

ئەھلى تەسەۋۋەپ رنى بارلىق تۈرلىرىدىكى ئاتالمىش زىكىرار، يېڭىدىن پەيدا قىلىنغان بىدئەتلەردىن بولۇپ، مەزكۇر زىكىرار ۋاقىت ۋە ئۇسلۇ ، شۇنداق شەكلى ئىتىبار بىلەن شەرىئەتتە يولغا قويۇلغان

زىكىرلەرگە مۇخالىپتۇر.مزىغا، كېلىمىنى ناماز ا كۈنىنى كۈندتزىنى ر-14شەئبان ئېىىنى

خاس شتۇرەش، شۇنىڭغا ئوخشاش شېرىككە ئىلىي بارىدىغان ئەمەللەردىن ياكى ئۆلۈكنى ۋەسىلە قىلىش بەرىكە تەلەپ قىلىشقەبرە قاتۇرەش،

ئۈچۈن قەبرە ئۈستىگە مەسجىد بىنا قىلىش قاتارلىق ئىش ر مۇسۇلمان ر بۇ ھەقتە رەسۇلۇل ھ ئارىمىدا كە تارقالغان بىئەتلەردىن بولۇپ،

سەللەل ھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمدىن بايان قىلىنغان سەھىھ ھەدى. يوق.خۇاسە: بىدئە كۇپرىغا ئىلىي بارىدىغان ئەمەلدەر. بىدئە ئال ھ ۋە

ئال ھنى رەسۇلى يولغا قويمىغان ئىش ردىن بولۇپ، دىندا يېڭىلىقنى ىر بولغاندا، شەيتان چو گۇناھ بەرپا قىلىشتىن ئىبارەتتۇر. بىدئە ساد

سادىر بولغان ۋاقىتتىكىدىن بەكراق خۇرسەن بولىدە. چۈنكى گۇناھ ئىشلىگۈچى مەزكۇر ئىشنى چو گۇناھ ئىكەنلىكىنى بىلىدە ۋە ھامان بىر كۈنى تەۋبە قىلىدە. ئەمما بىدئە ئىشلىگۈچى مەزكۇر ئەمەلنى

ا يىقىنلىشىمەن دېگەن ئىشلىگەندە، ئۇنى دىن ۋە بۇ ئارقىلىق ئال ھقئېتىقاد بىلەن قىلىدە، مەزكۇر ئېتىقاد سەۋەبلىك ئۇنىڭدىن تەۋبە قىلمايدە. بىدئە سۈننەتنى يوقىتىدە، بىدئەتلىلەر سۈننە ئەھلىنى ۋە سۈننەتنى ئەھىا قىلغۇچى رنى يامان كۆرىدە. بىدئە ساھىبىنى

تلىلىققا ئىلىي ئال ھتىن يىراق شتۇرەپ قالماستىن، مەنىھى پاسا بارىدە ۋە ئال ھنى ەزىپىگە دەچار بولۇشىغا سەۋەپ بولىدە.

تەۋھىد كىتابى161

:قىلىش كېرەك؟ مۇئامىلەبىدئەتچىگە قانداق كۆپىنلىمى ئۇنى بىدئە كىشىلەرنى قىلغۇچىبىدئەتلەرنى سادىر

مەزھەپنى ئاز ۇنئىكەنلىكىنى بىلمەستىن قىلىدە، ياكى مەلۇە بىرەر اسەن ئۇنى بىلىي تۇرەپ ئىبادە دەپ قىلىدە. ھەر ئىككى رايىغا ئاس

ئىلىم رنى -خاتااشقان بولۇپ، ئەھلى قىلغۇچىھالەتتە بىدئە سادىر بىدئە سادىر كۆرسىتىيئۇار ا ۋەز ي نەسىھە قىلىشى، تو رىنى

ئاقىھىتىنى خەتەرلىك ئىكەنلىكىنى قەتئى ئاگاھ ندەرەشى قىلىشنى قىلىي ھەقىقەتكە قايتما، ئۇارنى بۇرەنقى قوبۇلىھەتنى ازى،. ئۇار نەس

خاتالىقلىر سۈرتشتە قىلىنمايدە. ئۇارنى مۇسۇلمان ر قېتىغا ئېلىي چى پىكرىدە مەزھىپىنى قىلىشى كېرەك. ئەگەر ئۈ ئۆز ھىمايە

ئۆزىنى قىلمىما ۋە قوبۇل ئېتىشنىبىدئە ئىش رنى تەرك تۇرىھېلىيئارى شماسلىق، ئۇنداق ر اچىقمىما، سۆزىدىن ىرىنى يولباشلىل ئاز ۇن

ۋە كىشىلەرنى ئۇارنى خەتىرىدىن تۇتماسلىقئۇارنى دمست ئاگاھ ندەرەپ، ئۇاردىن يىراق بولۇشقا چاقىرىش كېرەك. چۈنكى باشقا

پىكىرلىرىنى ئارى شقان ئادەە تەدرىجى ئۇارنى پىكىردىكىلەرگەيامان ئىش رنى قىلىدىغان، شەرىئەتكە داق رشۇن تەسىرىگە ئۇچرايدە.

تەدرىجى ئادەممۇئارى شقان قەۋملەرگەمۇخالىپەتلىلىك قىلىدىغان ئۇار ا ئوخشاپ قالىدىغان ئەھھال رمۇ بولىدە. شۇڭا مۇسۇلمان ر ئۆزلىرىنى تو را ئەقىدىمى، ساپ ئىمانى ۋە تو را يولىدىن ئېزىي،

ىقى ئۈچۈن باتى ئېتىقادتىكى كىشىلەرگە ۋە خاتالىق ر ا چۈشۈپ قالماسل. چارىدەرئە ياخشى بۇئارى شماسلىقى كېرەك. قىلغۇچى ر ايامان ئىش مۇسۇلماننى، مۇسۇلمان سۈپەتلىك بىدئەتلى ئازدەرالمىغانكۇففارار بۇنداق رنىۋە مۇناپىق ر تېزا ئازدەرەپ كېتەلەيدە. چۈنكى خۇراپاتلى ر

قاراپ سۈرىتىگەى تاشقى جەھەتتىكى مۇسۇلمانلىق كىشىلەر ئۇارن. نەتىجىدە تونۇيدەدەپ سەپداش يۈرگۈچىمۇسۇلمان قېرىنداش، تو را يولدا

تەۋھىد كىتابى162

. ئەمما كېتىدەقىلماستىن ئۇارنى يولىغا ئەگىشىي ھې.ئۇار . ئەگەشمەيدەكۇففاراردىن ھەركى، ھەزەر قىلىدە. ئۇنىڭغا

، بېرىشىنى نۈسرە ۇلۇغ دىنىمىز ا ئ تائاادىن ئال ھجانابى مۇسۇلمان رنى ئەزىز قىلىشىنى ي، رەسھا قىلى دتشمەنلىرىمىزنى

تىلەيمىز.ئاخىرىدا، بىزنى سۆيۈملۈك پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد

ئەلەيھىمماامغا، ئۇنى ئائىلە تاۋابىئاتلىر ۋە سەھابە كىراملىرىغا چىن ول يمىز.يۈرەكتىن سااە ۋە دەئالىرىمىزنى ي

تەۋھىد كىتابى163