ÏÄÇÃÏÓ ÁÍÔÉÑÁÔÓÉÓÔÉÊÇÓ...

ÏÄÇÃÏÓ ÁÍÔÉÑÁÔÓÉÓÔÉÊÇÓ ÅÊÐÁÉÄÅÕÓÇÓ

ÃÉÙÑÃÏÓ ÔÓÉÁÊÁËÏÓ

ÏäçãüòÁíôéñáôóéóôéêÞò

Åêðáßäåõóçò

Ðñþôç Ýêäïóç, åêäüóåéò ÅËËÇÍÉÊÁ ÃÑÁÌÌÁÔÁ • ÁèÞíá, 2000NÝá Ýêäïóç, åêäüóåéò ÅÐÉÊÅÍÔÑÏ Á.Å. • Èåóóáëïíßêç, 2011

Áðáãïñåýåôáé ç áíáäçìïóßåõóç Þ áíáðáñáãùãÞ ôïõ ðáñüíôïò Ýñãïõ óôï óýíïëü ôïõ Þ ôìçìÜôùí ôïõ ìå ïðïéïíäÞðïôå ôñü-ðï, êáèþò êáé ç ìåôÜöñáóç Þ äéáóêåõÞ ôïõ Þ åêìåôÜëëåõóÞ ôïõ ìå ïðïéïíäÞðïôå ôñüðï áíáðáñáãùãÞò Ýñãïõ ëüãïõ Þ ôÝ-÷íçò, óýìöùíá ìå ôéò äéáôÜîåéò ôïõ í. 2121/1993 êáé ôçò Äéåèíïýò Óýìâáóçò ÂÝñíçò-Ðáñéóéïý, ðïõ êõñþèçêå ìå ôïí í. 100/1975.Åðßóçò áðáãïñåýåôáé ç áíáðáñáãùãÞ ôçò óôïé÷åéïèåóßáò, óåëéäïðïßçóçò, åîùöýëëïõ êáé ãåíéêüôåñá ôçò üëçò áéóèçôéêÞò åì-öÜíéóçò ôïõ âéâëßïõ, ìå öùôïôõðéêÝò, çëåêôñïíéêÝò Þ ïðïéåóäÞðïôå Üëëåò ìåèüäïõò, óýìöùíá ìå ôï Üñèñï 51 ôïõ í. 2121/1993.

© Åêäüóåéò ÅÐÉÊÅÍÔÑÏ Á.Å., 2011 êáé Ãéþñãïò ÔóéÜêáëïò

EðéìÝëåéá Ýêäïóçò: ÄÞìçôñá ÁóçìáêïðïýëïõÓåëéäïðïßçóç: ×ñÞóôïò ÃêïõíôéíÜêïò

Åêäüóåéò ÅÐÉÊÅÍÔÑÏ Á.Å. ÁèÞíá: ÊéÜöáò 5 - ÔÊ 10678 ôçë.: 210 3811077 • Fax: 210 3811086 Èåóóáëïíßêç: Êáìâïõíßùí 9 - ÔÊ 54621 ôçë.: 2310 256146 • Fax: 2310 256148www.epikentro.gr • e-mail: [email protected]

ISBN: 978-960-458-323-2

ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ

ÐÑÏËÏÃÏÓÅìåßò ïé åêðáéäåõôéêïß 11

1. ÅÍÁÓ ÊÏÓÌÏÓ ÓÅ ÊÉÍÇÓÇ Ï ÊÏÓÌÏÓ ÌÁÓ! Ðñüóöõãåò êáé ìåôáíÜóôåò: Üíèñùðïé óå êáôÜóôáóç áíÜãêçò 19Ðñüóöõãåò êáé ìåôáíÜóôåò ìðñïóôÜ óôï «Öñïýñéï Åõñþðç» 26Ãéáôß Ýñ÷ïíôáé ïé ìåôáíÜóôåò; 27Ôï ÷ñïíéêü ìéáò öõãÞò 32ÌåôáíÜóôåõóç: áíáðüóðáóôï ôìÞìá ôçò áíèñþðéíçò éóôïñßáò 36

2. Ï ÖÏÂÏÓ ÊÁÔÁÔÑÙÃÅÉ ÔÇÍ ØÕ×Ç Áõèüñìçôåò áíôéäñÜóåéò áðÝíáíôé óå ìåôáíÜóôåò êáé ðñüóöõãåò 45Ç áëëçëåããýç ìåôáôñÝðåôáé óå äõóðéóôßá 47Ðïéïò êáé ôé êéíäõíåýåé áðü ôïõò ìåôáíÜóôåò; 53Âñá÷õêýêëùìá óôï íïõ ðïõ êáôáêáßåé ôçí øõ÷Þ 55

3. ÅÉÌÁÓÔÅ ÏÉ ÅËËÇÍÅÓ ÑÁÔÓÉÓÔÅÓ; «ÎÝíå, ôç ÷þñá ðïõ ìïõ ëåò ôç ãíþñéóá, ôçí åßäá» 61Äéáêñßóåéò êáé êáôáðßåóç 70Ôé åßíáé ï ñáôóéóìüò; 74ÌïñöÝò ôïõ ñáôóéóìïý 76

Ñáôóéóìüò ùò áðïôÝëåóìá ñáôóéóôéêþí áíôéëÞøåùí 76Ï ñáôóéóìüò áðü éäéïôÝëåéá 78Ï ñáôóéóìüò ùò áðïôÝëåóìá ìÝôñùí ôçò ðïëéôåßáò 79

ÂáóéêÜ åñùôÞìáôá ôçò áíôéñáôóéóôéêÞò åêðáßäåõóçò 82

5

4. Ï ÑÁÔÓÉÓÌÏÓ ÐËÇÓÉÁÆÅÉ ÔÏ Ó×ÏËÅÉÏ Ðþò áíôéìåôùðßæïõí ïé åêðáéäåõôéêïß ôçí åìöÜíéóç ôïõ ñáôóéóìïý óôï ó÷ïëåßï; ¸íáò ìÜ÷éìïò åêðáéäåõôéêüòáöçãåßôáé 87ÊïéíùíéïëïãéêÞ èåþñçóç ôùí åìðåéñéþí ôïõ ìÜ÷éìïõåêðáéäåõôéêïý 99

5. ÐÁÉ×ÍÉÄÉÁ ÔÏÕ ÍÏÕ ÊÁÉ ÊÏÉÍÙÍÉÊÇ ÐÑÁÃÌÁÔÉÊÏÔÇÔÁ ÊïéíùíéêÝò êáôçãïñßåò êáé êïéíùíéêÝò ïìÜäåò 109ÌåôáôñïðÞ ôùí êïéíùíéêþí êáôçãïñéþí óå êïéíùíéêÝò ïìÜäåò 112Åðéðôþóåéò ôçò ìåôáôñïðÞò êïéíùíéêþí êáôçãïñéþí óå êïéíùíéêÝò ïìÜäåò 114

6. ÅÌÅÉÓ ÊÁÉ ÏÉ ÁËËÏÉ Åìåßò êáé «ïé Üëëïé» ùò êïéíùíéêÝò êáôçãïñßåò êáé êïéíùíéêÝò ïìÜäåò 121Ðïéïé Üíèñùðïé åßíáé «äéêïß ìáò»; 125Óå ðïéï ðåñéâÜëëïí íéþèïõìå Üíåôá; 128Ó÷Ýóåéò ôçò «äéêÞò ìáò ïìÜäáò» ìå ôéò «ïìÜäåò Üëëùí» 131

7. ÐÑÏÊÁÔÁËÇØÅÉÓ ÊÁÉ ÑÁÔÓÉÓÌÏÓ ÐñïêáôáëÞøåéò óôçí êáèçìåñéíÞ æùÞ 137ÐñïêáôáëÞøåéò ùò ðñüâëçìá 140ÊáôçãïñéïðïéÞóåéò, ïìáäïðïéÞóåéò, åèíéêÝò ðñïêáôáëÞøåéò 144Ìç÷áíéóìïß äéáìüñöùóçò ðñïêáôáëÞøåùí 147ÅèíéêÝò ðñïêáôáëÞøåéò êáé ñáôóéóìüò 151ÁíåêôéêÞ óõìðåñéöïñÜ êáé ðñïêáôáëÞøåéò 155ÐñïêáôáëÞøåéò ùò ðñïúüí êïéíùíéêþí äéáêñßóåùí 159Ðþò åßíáé äõíáôüí íá äéáôçñåßôáé ï ñáôóéóìüò; 163ÅèíéêÝò ðñïêáôáëÞøåéò êáé ãíùóôéêÞ áíÜðôõîç 165

6

Ï ñáôóéóìüò áðåéëåß ôïõò äçìïêñáôéêïýò èåóìïýò 167Ñáôóéóìüò êáé áêñïäåîéÝò ïìÜäåò 170

8. ÁÍÔÉÑÁÔÓÉÓÔÉÊÇ ÄÉÁÓÔÁÓÇ ÓÔÁ ÌÁÈÇÌÁÔÁ ÔÏÕ Ó×ÏËÅÉÏÕ ÁíáëõôéêÜ ðñïãñÜììáôá êáé áíôéñáôóéóôéêÞ åêðáßäåõóç 177Âéïëïãßá 182Áñ÷Ýò Ðåñéâáëëïíôéêþí Åðéóôçìþí êáé Ãåùãñáößá 196èñçóêåõôéêÜ 197ÌáèÞìáôá Êïéíùíéêþí Åðéóôçìþí 208ÌáèÞìáôá ÎÝíùí Ãëùóóþí 209Ëïãïôå÷íßá 212Éóôïñßá 215ÌáèçìáôéêÜ 218

9. ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÅÓ ÐÁÑÅÌÂÁÓÅÉÓ Ó÷åäéáóìüò åêðáéäåõôéêþí ðáñåìâÜóåùí 225Ôïìåßò åêðáéäåõôéêÞò ðáñÝìâáóçò 227Ó÷åäéáóìüò ðáñåìâÜóåùí óôï èÝìá «ÌåôáíÜóôåõóç, ðñïóöõãéÜ, óôÜóåéò áðÝíáíôé óå ìåôáíÜóôåò êáé ðñüóöõãåò» 229Ó÷åäéáóìüò ðáñåìâÜóåùí óôï èÝìá «Åßíáé åðéêßíäõíïé ïé ìåôáíÜóôåò êáé ïé ðñüóöõãåò;» 280Ó÷åäéáóìüò ðáñåìâÜóåùí óôï èÝìá «"Åìåßò" êáé ïé "¢ëëïé"» 300Ó÷åäéáóìüò ðáñåìâÜóåùí óôï èÝìá «ÐñïêáôáëÞøåéò êáé ñáôóéóìüò – äñáóôçñéüôçôåò åèíéêéóôéêþí ïìÜäùí» 308

ÅÐÉËÏÃÏÓ 328

7

ÐÑÏËÏÃÏÓ

11

ÅÌÅÉÓ ÏÉ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÉ

Åìåßò, ïé åêðáéäåõôéêïß, æïýìå óõìðõêíùìÝíåò üëåò ôéò áíôéöÜ-óåéò, ôéò áíôéèÝóåéò, ôéò óõãêñïýóåéò êáé ôá ðáñÜäïîá áõôïý ôïõêüóìïõ. Ïëüêëçñïõ ôïõ êüóìïõ –ôùí äéóåêáôïììõñßùí áíèñþ-ðùí êáé ôùí åêáôïíôÜäùí ÷ùñþí.

Æïýìå Ýíôïíá ôá ðñïâëÞìáôá üëïõ ôïõ êüóìïõ êáé áðü ðïëýíùñßò áéóèáíüìáóôå ôéò óçìáíôéêÝò êïéíùíéêÝò êáé ðïëéôéêÝò áë-ëáãÝò ðïõ ãåííéïýíôáé óôéò êïéíùíßåò ôùí ëáþí. Áõôü äéüôé ôï ó÷ï-ëåßï –éäéáßôåñá ôï äçìüóéï ó÷ïëåßï– áðïôåëåß êáèñÝöôç üëùí ôùíóçìáíôéêþí åîåëßîåùí. Åßôå ôï èÝëïõìå åßôå ü÷é.

Ç ðïñåßá ôçò áíèñùðüôçôáò åßíáé áðïôÝëåóìá ðïëëþí ðáñá-ãüíôùí, ïé ïðïßïé äñïõí –Ýôóé öáßíåôáé– ìáêñéÜ êáé áíåîÜñôçôá á-ðü åìÜò. Óå åìÜò üìùò åíáðüêåéôáé íá áðïöáóßóïõìå ãéá ôï ñüëïôïõ ó÷ïëåßïõ óå áõôÞ ôçí ðïñåßá: èá åßíáé Ýíáò èåóìüò ðïõ áíá-ðáñÜãåé ôá ðñïâëÞìáôá ôùí áíèñþðùí Þ èá åßíáé Ýíáò ÷þñïò å-ðßëõóçò ôùí ðñïâëçìÜôùí; Ôï åñþôçìá áõôü ôßèåôáé áðü ôçí êïé-íùíßá. Ç áðÜíôçóç áíÞêåé óå åìÜò, ôïõò/ôéò åêðáéäåõôéêïýò. Óôáëüãéá ç èåôéêÞ áðÜíôçóç åßíáé åýêïëç. Óôçí ðñÜîç, ãéá íá åßíáé ôïó÷ïëåßï ÷þñïò åðßëõóçò ôùí äýóêïëùí ðñïâëçìÜôùí ðïõ áíôé-ìåôùðßæåé ç áíèñùðüôçôá, åßíáé áðáñáßôçôç ç ýðáñîç êÜðïéùíóõíèçêþí.

ÁõôÝò åßíáé, êõñßùò:• Ç éêáíüôçôá ôùí åêðáéäåõôéêþí íá áíôéëáìâÜíïíôáé Ýãêáéñá

ôï ìÝãåèïò ôùí êïéíùíéêþí ðñïâëçìÜôùí êáé ôï ñüëï ðïõ ìðï-ñåß íá äéáäñáìáôßóåé ôï ó÷ïëåßï óôçí åðßëõóÞ ôïõò.

• Ç ýðáñîç êáôÜëëçëçò äéäáêôéêÞò ôå÷íïãíùóßáò êáé ç êáôï÷Þôçò áðü ôïõò /ôéò åêðáéäåõôéêïýò.Ôç äçìéïõñãßá áõôþí ôùí óõíèçêþí åðéäéþêïõìå ìå ôïí Ïäç-

ãü ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò. ÈÝëïõìå, äçëáäÞ, ïé åêðáéäåõ-

ôéêïß íá áíôéëçöèïýí ôï ìÝãåèïò êáé ôï åßäïò ôùí ðñïâëçìÜôùíðïõ óõíåðÜãåôáé ç åìöÜíéóç ôïõ ñáôóéóìïý êáé íá áðïêôÞóïõíôçí áðáñáßôçôç ôå÷íïãíùóßá ãéá ôçí áíôéìåôþðéóÞ ôïõ.

Ãíùñßæïõìå ôïõò åíäïéáóìïýò ðïõ Ý÷ïõí ïé ìÜ÷éìïé åêðáéäåõ-ôéêïß áðÝíáíôé óå ôÝôïéá åã÷åéñÞìáôá. Åíäïéáóìïýò ïé ïðïßïé ðçãÜ-æïõí áðü ôï ãåãïíüò üôé, êÜèå öïñÜ ðïõ åìöáíßæåôáé Ýíá êïéíùíé-êü ðñüâëçìá, áðïäßäïíôáé åõèýíåò óôïõò åêðáéäåõôéêïýò ãéá ôçíåìöÜíéóÞ ôïõ –ìå ôï ñçôïñéêü åñþôçìá: «Ôé êÜíåé ôï ó÷ïëåßï;».

¸ôóé, åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêÞ ç ðáñáêÜôù áõèüñìçôç äÞëùóç å-íüò åêðáéäåõôéêïý, ï ïðïßïò êëÞèçêå íá óõíåñãáóôåß óå Ýíá ðñü-ãñáììá áíôéñáôóéóôéêÞò åêðáßäåõóçò: «Åìåßò ðáéäåõüìáóôå íáìÜèïõìå ðÝíôå ðñÜãìáôá ó’ áõôÜ ôá ðáéäéÜ, íá ìðïñïýí ôïõëÜ÷é-óôïí íá äéáâÜæïõí êáé íá ìéëÜíå åëëçíéêÜ, êé Ýñ÷åóôå ôþñá åóåßòíá ìáò ìéëÞóåôå ãéá ñáôóéóìü êáé Üëëåò èåùñßåò. ÅëÜôå ìÝóá óôçíôÜîç, íá äåßôå ôçí ðñáãìáôéêüôçôá».

¸÷åé äßêéï. Ðñïöáíþò, äåí åßíáé äéêÞ ìáò åõèýíç ç åðßëõóçêÜèå íÝïõ êïéíùíéêïý ðñïâëÞìáôïò.

Óôç óõãêåêñéìÝíç ðåñßðôùóç, üìùò, äåí Ý÷ïõìå ôçí ðïëõôÝ-ëåéá íá åðéëÝîïõìå ôç óôÜóç ôïõ áðëïý ðáñáôçñçôÞ. Äéüôé, åÜíäåí êáôáðïëåìÞóïõìå ôï ñáôóéóìü, äåí èá ìðïñÝóïõìå ôåëéêÜïýôå «ôá ðÝíôå ðñÜãìáôá» íá äéäÜîïõìå ìå åðéôõ÷ßá óôá ðáéäéÜðïõ ãßíïíôáé èýìáôá ôïõ ñáôóéóìïý ïýôå íá åðéôý÷ïõìå ôïõò âá-óéêïýò áíèñùðéóôéêïýò óôü÷ïõò ôçò åêðáßäåõóçò ãéá üëá ôá ðáé-äéÜ.

ÁõôÞ åßíáé ç ðñáãìáôéêüôçôá, üðùò äéáðéóôþíïõí êáèçìåñéíÜðïëëïß åêðáéäåõôéêïß.

Ï Ïäçãüò ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò óõíôÜ÷èçêå ìåôÜ áðüðïëëÝò óõæçôÞóåéò, óôéò ïðïßåò óõììåôåß÷áí åêðáéäåõôéêïß áðü ü-ëåò ôéò âáèìßäåò ôçò åêðáßäåõóçò êáé áðü ðïëëÝò ðåñéï÷Ýò ôçò÷þñáò. ÅìðåñéÝ÷åé:• Ðëçñïöïñßåò ãéá ôï öáéíüìåíï ôïõ ñáôóéóìïý, ôùí ïðïßùí ç

ãíþóç èåùñÞèçêå áðáñáßôçôç ãéá ôçí åéóáãùãÞ ôçò áíôéñá-

ÃÉÙÑÃÏÓ ÔÓÉÁÊÁËÏÓ ÏÄÇÃÏÓ ÁÍÔÉÑÁÔÓÉÓÔÉÊÇÓ ÅÊÐÁÉÄÅÕÓÇÓ

12

ôóéóôéêÞò åêðáßäåõóçò óôç ó÷ïëéêÞ ðñÜîç.• Ìéá èåþñçóç ôùí ìáèçìÜôùí êáé ôïõ áíáëõôéêïý ðñïãñÜììá-

ôïò áðü ôç óêïðéÜ ôçò áíôéñáôóéóôéêÞò åêðáßäåõóçò.• ÏñéóìÝíá åíäåéêôéêÜ ðáñáäåßãìáôá åöáñìïãÞò ôçò áíôéñáôóé-

óôéêÞò åêðáßäåõóçò óå äéÜöïñá ìáèÞìáôá êáé óå äéÜöïñåòôÜîåéò.Ôï êÜèå ðåäßï ìðïñåß íá äéáâáóôåß êáé íá ÷ñçóéìïðïéçèåß áõ-

ôïôåëþò.Ùóôüóï, åßíáé ðñïôéìüôåñï ïé åêðáéäåõôéêïß ðïõ äåí Ý÷ïõí á-

ó÷ïëçèåß ìÝ÷ñé óÞìåñá ìå ôï èÝìá ôïõ ñáôóéóìïý íá áêïëïõèÞ-óïõí ôç ëïãéêÞ ôïõ Ïäçãïý ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò: íá îå-êéíÞóïõí áðü ôçí ðáñáôÞñçóç ôùí óõãêåêñéìÝíùí áíèñþðùí êáéôùí ðñïâëçìÜôùí ôïõò, íá ðñï÷ùñÞóïõí óôç èåùñçôéêÞ ðñïóÝã-ãéóç êáé åñìçíåßá ôïõ ñáôóéóìïý êáé ôùí öáéíïìÝíùí ðïõ óõíäÝ-ïíôáé ìå áõôüí êáé, ôÝëïò, íá åãêýøïõí óôçí ðñÜîç ôçò áíôéñá-ôóéóôéêÞò åêðáßäåõóçò.

Ãéá ôçí êáôáíüçóç êáé ôç ÷ñÞóç ôïõ äåí åßíáé áðáñáßôçôá Üë-ëá âïçèÞìáôá. Ï Ïäçãüò ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò åßíáé Ýíá âé-âëßï ÷ùñßò âéâëéïãñáöéêÝò ðáñáðïìðÝò êáé äåí ðñïûðïèÝôåé éäéáß-ôåñåò ãíþóåéò ãéá ôçí êáôáíüçóÞ ôïõ. ÅðéðëÝïí, åßíáé Ýíá âéâëßï ìåäéäáêôéêÝò ðñïôÜóåéò ïé ïðïßåò óôïí ôïìÝá ôùí äéäáêôéêþí ìÝóùíäåí áðáéôïýí éäéáßôåñá âïçèÞìáôá êáé óôïí ôïìÝá ôùí ìåèüäùíäåí áðáéôïýí áðü êáíÝíáí êáé êáìßá åêðáéäåõôéêü íá áðáñíçèïýíôïí åáõôü ôïõò.

¼óïé êáé üóåò óõììåôåß÷áí óôçí ðñïåôïéìáóßá ôïõ Ïäçãïý Á-íôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò, ùò ìÜ÷éìïé åêðáéäåõôéêïß, äéáâåâáé-þíïõí üôé ç áíôéñáôóéóôéêÞ åêðáßäåõóç, áðü ôç öýóç ôçò, åßíáéäõíáôüí íá åíóùìáôùèåß óå êÜèå ãíùóôéêü áíôéêåßìåíï êáé óå êÜ-èå ôñüðï äéäáóêáëßáò. Áðïôåëåß, óõíåðþò, áðïêëåéóôéêÞ åðéëïãÞôùí åêðáéäåõôéêþí ôï íá ôçí åíóùìáôþóïõí óôïí ðñïóùðéêü ôïõòôñüðï äéäáóêáëßáò êáé óôïí ôïìÝá ôçò äéäáêôéêÞò åõèýíçò ôïõò.

Ï Ïäçãüò ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò äåí áðïôåëåß ðñüãñáì-

13

ÐÑÏËÏÃÏÓ ÅÌÅÉÓ ÏÉ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÉ

ìá ãéá Ýíá óõíïëéêü –êáé áðïëýôùò áíáãêáßï– áíôéñáôóéóôéêü ðñï-óáíáôïëéóìü ôïõ åëëçíéêïý åêðáéäåõôéêïý óõóôÞìáôïò. ¸íáò ôÝ-ôïéïò ðñïóáíáôïëéóìüò óçìáßíåé, êõñßùò, âáèéÜ ìåôáññýèìéóçôïõ åêðáéäåõôéêïý óõóôÞìáôïò ìå óôü÷ï ôçí åîáóöÜëéóç ó÷ïëé-êÞò åðéôõ÷ßáò ãéá üëá ôá ðáéäéÜ –áíåîáñôÞôùò ôçò êáôáãùãÞò,ôçò ãëþóóáò, ôïõ èñçóêåýìáôïò, ôïõ ðïëéôéóìïý, ôçò êïéíùíéêÞòèÝóçò êáé ôïõ íïìéêïý êáèåóôþôïò ôùí ãïíéþí ôïõò.

Ï Ïäçãüò ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò ðåñéïñßæåôáé óå ìßá ü-øç ôçò áíôéñáôóéóôéêÞò åêðáßäåõóçò: óôçí áãùãÞ êáé óôçí åêðáß-äåõóç ôùí ðáéäéþí ôçò ðëåéïíüôçôáò, ìå óôü÷ï ôçí ðñïóôáóßáôïõò Þ êáé ôçí áðáëëáãÞ ôïõò áðü áíôéëÞøåéò êáé óôÜóåéò ðïõ ï-äçãïýí óå ñáôóéóôéêÝò óõìðåñéöïñÝò,

Ï Ïäçãüò ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò óõíôÜ÷èçêå óôï ðëáß-óéï ôïõ Åõñùðáúêïý ¸ôïõò êáôÜ ôïõ Ñáôóéóìïý (1997) ãéá ôï ÊÝ-íôñï Ìåëåôþí êáé Ôåêìçñßùóçò (ÊÅÌÅÔÅ) ôçò ÏËÌÅ êáé åíéó÷ý-èçêå áðü ôçí ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç êáé ôï Õðïõñãåßï ÅèíéêÞò Ðáé-äåßáò êáé ÈñçóêåõìÜôùí.

Ãéá íá êáèïñéóôïýí ôï ðåñéå÷üìåíï êáé ç ìïñöÞ ôïõ ïñãáíþ-èçêáí áðü ôï ÊÝíôñï Ìåëåôþí êáé Ôåêìçñßùóçò (ÊÅÌÅÔÅ) ôçòÏËÌÅ ðïëëÝò óõíåäñéÜóåéò, óôéò ïðïßåò ðÞñáí ìÝñïò åêðáéäåõ-ôéêïß áðü üëåò ôéò âáèìßäåò ôçò åêðáßäåõóçò.

Áðü ôç äåõôåñïâÜèìéá åêðáßäåõóç óõììåôåß÷áí ïé åêðáéäåõ-ôéêïß: Çñþ ÁñãõñÜêç, ÊõñéáêÞ Âëçóßäïõ, Ìáôïýëá Âüôóç, Áëå-îÜíäñá ÃáñìðÞ, Íôßíá Êïýêïõ, Âáóßëçò Ëïõæéþôçò, ÅéñÞíç Ìï-ó÷ïíÜ, ÂÜíôá Ðéáäßôïõ, ÅëÝíç ÑÞãïõ-Óõñßãïõ êáé Ðáýëïò ×áñá-ìÞò, êáèþò êáé ï êïéíùíéïëüãïò Óôáýñïò Êáôóïýñáò.

Áðü ôçí ðñùôïâÜèìéá åêðáßäåõóç óõììåôåß÷áí ïé åêðáéäåõôé-êïß: ÂÜíá ÂïõñôóÜêç, Äéïíýóçò Äéáìáíôüðïõëïò, Ðáýëïò Éùóçöß-äçò, Êùíóôáíôßíïò Êùíóôáíôßíïõ, ×áñÜëáìðïò Ìáõñßäçò, Ñïý-ëá ÌõëùíÜ, Êáôåñßíá Ðáðáãåùñãßïõ, ÅëéóÜâåô ÔÜñç êáé Ìáñßá×áôæçèåïäùñßäïõ.


14

Áðü ôï Öüñïõì ôùí Ìåôáíáóôþí óõììåôåß÷å ï Helmy Magdy.Ìå ôçí ïìÜäá ôùí åêðáéäåõôéêþí ôçò ðñùôïâÜèìéáò åêðáßäåõ-

óçò óôç Èåóóáëïíßêç åñãÜóôçêå ðïëëïýò ìÞíåò ç êáèçãÞôñéáôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôïõ Kent (ÇÐÁ) Elisabeth Swadener.

ÓõíåñãÜóôçêáí, åðßóçò, ç áíáðëçñþôñéá êáèçãÞôñéá Ä. Êï-ãêßäïõ, ç áíáðëçñþôñéá êáèçãÞôñéá Å. ÔñÝóóïõ-Öáôïýñïõ êáéç ëÝêôïñáò ×. Ìçôáêßäïõ, üëåò áðü ôï Ðáéäáãùãéêü ÔìÞìá Äç-ìïôéêÞò Åêðáßäåõóçò ôïõ Áñéóôïôåëåßïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Èåóóá-ëïíßêçò.

¼ëïé êáé üëåò åßíáé åêðáéäåõôéêïß ðïõ áó÷ïëïýíôáé ìå èÝìáôááíôéñáôóéóôéêÞò åêðáßäåõóçò êáé Ý÷ïõí óõëëÝîåé ðïëëÝò åìðåéñß-åò –èåôéêÝò êáé áñíçôéêÝò. ÁõôÝò ôéò åìðåéñßåò Ýöåñáí óôéò óõíå-äñéÜóåéò, ìáæß ìå Üöèïíï äéäáêôéêü õëéêü êáé ðïëëÜ ó÷Ýäéá ìáèç-ìÜôùí ôá ïðïßá åß÷áí åöáñìüóåé óôéò ôÜîåéò ôïõò.

Ïé ðñïâëçìáôéóìïß ôïõò áðïôõðþíïíôáé óôï ðåñéå÷üìåíï êáéóôç ìïñöÞ ôïõ Ïäçãïý ÁíôéñáôóéóôéêÞò Åêðáßäåõóçò. Ãéá ôï ëü-ãï áõôü ôï ðáñüí âéâëßï åßíáé Ýíáò ïäçãüò áíôéñáôóéóôéêÞò åêðáß-äåõóçò «áðü åêðáéäåõôéêïýò ãéá åêðáéäåõôéêïýò».

Ãéþñãïò ÔóéÜêáëïò

15

ÐÑÏËÏÃÏÓ ÅÌÅÉÓ ÏÉ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÉ

ENAÓ ÊÏÓÌÏÓ ÓÅ ÊÉÍÇÓÇ - Ï ÊÏÓÌÏÓ ÌÁÓ1

19

ÐÑÏÓÖÕÃÅÓ ÊÁÉ ÌÅÔÁÍÁÓÔÅÓ:ÁÍÈÑÙÐÏÉ ÓÅ ÊÁÔÁÓÔÁÓÇ ÁÍÁÃÊÇÓ

ÌÝ÷ñé íá ïëïêëçñþóïõìå ôçí áíÜãíùóç áõôïý ôïõ êåöáëáßïõ,ìõñéÜäåò Üíèñùðïé óå ðïëëÜ ìÝñç ôïõ êüóìïõ èá Ý÷ïõí äéáíý-óåé óõíïëéêÜ ÷éëéÜäåò ÷éëéüìåôñá óå ìéá ðïñåßá áíáæÞôçóçò ìéáòêáéíïýñéáò ðáôñßäáò. Ïñèüôåñá: èá Ý÷ïõí äéáíýóåé óõíïëéêÜ ÷éëéÜ-äåò ÷éëéüìåôñá óå áíáæÞôçóç åíüò ôüðïõ êáôáöõãßïõ, üðïõ åëðß-æïõí íá âñïõí óôïé÷åéþäåéò äõíáôüôçôåò åðéâßùóçò· äéùãìÝíïé á-ðü áðÜíèñùðåò äéêôáôïñßåò, áíåëÝçôåò êáé áôÝñìïíåò ðïëåìéêÝòóõññÜîåéò êáé, êõñßùò, êáôáäéùêüìåíïé áðü ôç öôþ÷åéá êáé, óõ-÷íÜ, áðü ôçí áìåßëéêôç ðåßíá.

Ïé ðåñéóóüôåñïé –óôçí ðëåéïíüôçôÜ ôïõò ãõíáßêåò êáé ìéêñÜðáéäéÜ– èá óõíáíôÞóïõí êÜðïéá óôéãìÞ óôçí ðïñåßá ôïõò Ýíáí êá-ôáõëéóìü ðñïóöýãùí, üðïõ óå óõíèÞêåò õðåñðëçèõóìïý èá äé-åêäéêÞóïõí ëßãá ôñüöéìá, ëßãï ðüóéìï íåñü êáé óôïé÷åéþäç áíèñþ-ðéíç áîéïðñÝðåéá. Ìå ôá åöüäéá áõôÜ èá áñ÷ßóïõí îáíÜ íá ïíåé-ñåýïíôáé Ýíá íÝï ôüðï ðñïïñéóìïý, åëðßæïíôáò üôé åêåß èá ìðï-ñÝóïõí ïñéóôéêÜ íá æÞóïõí óáí Üíèñùðïé.

¢ëëïé èá áíáæçôÞóïõí ìéá êáëýôåñç ôý÷ç óôéò ìåãÜëåò ðüëåéòôçò ðáôñßäáò ôïõò. Óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò, üìùò, äåí èáâñïõí êáôáöýãéï, áëëÜ èá âéþóïõí ìå ïäõíçñü ôñüðï êáôáóôÜ-óåéò áðüëõôçò áíÝ÷åéáò, åãêëçìáôéêüôçôáò êáé êïéíùíéêÞò åãêá-ôÜëåéøçò. ÏõóéáóôéêÜ, èá âéþóïõí êáôáóôÜóåéò ðïõ áðïôåëïýíôïí êáíüíá óôá ãêÝôï ôùí ìåãÜëùí ðüëåùí, éäéáßôåñá óôéò öôù-÷Ýò ÷þñåò ôïõ ëåãüìåíïõ «Ôñßôïõ Êüóìïõ» êáé ôçò ÁíáôïëéêÞòÅõñþðçò.

ÏñéóìÝíïé áðü åêåßíïõò ðïõ äåí Ý÷ïõí ÷Üóåé åíôåëþò ôçí å-ìðéóôïóýíç óôïí åáõôü ôïõò êáé óôïí êüóìï èá ðñïóðáèÞóïõííá Ýëèïõí êïíôÜ ìáò –óôçí Åõñþðç. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá ìéêñü ðï-

óïóôü áðü ôï óýíïëï áõôþí ðïõ áíáæçôïýí ìéá íÝá –óõíÞèùòðñüóêáéñç– ðáôñßäá. Åßíáé Ýíá ìéêñü ðïóïóôü ôïõ óõíüëïõ ôùíðñïóöýãùí, áëëÜ ü÷é åõêáôáöñüíçôï óå áðüëõôïõò áñéèìïýò:ìåñéêÜ åêáôïììýñéá áíèñþðùí ðïõ ïíåéñåýïíôáé ìéá æùÞ óôçí Åõ-ñùðáúêÞ ¸íùóç êáé ðñïóðáèïýí íá ðñáãìáôïðïéÞóïõí ôï üíåéñüôïõò äéáêéíäõíåýïíôáò ãéá ôï óêïðü áõôü áêüìç êáé ôçí ßäéá ôïõòôç æùÞ.

¸ôóé, êáèçìåñéíÜ, ÷éëéÜäåò Üíèñùðïé ðñïóðáèïýí íá äéáâïýíðáñÜíïìá ôá óýíïñá ôçò ÅõñùðáúêÞò ¸íùóçò.• Åêåß ðïõ ç ÁöñéêÞ óõíáíôÜ ôçí Åõñþðç –óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ Ãé-

âñáëôÜñ– êÜèå âñÜäõ ðëåïýìåíá ìå ðñüóöõãåò, êõñßùò áðüôéò ÷þñåò ôçò Âüñåéáò êáé ôçò ÄõôéêÞò ÁöñéêÞò, ðñïóåããßæïõíôéò éóðáíéêÝò áêôÝò.Ðïëëïß óõëëáìâÜíïíôáé êáé óôÝëíïíôáé ðßóù. ¢ëëïé äåí öôÜ-

íïõí ðïôÝ óôçí áêôÞ –ïé éóðáíéêÝò áíèñùðéóôéêÝò ïñãáíþóåéò õ-ðïëïãßæïõí üôé óôç äåêáåôßá ôïõ 1990 ðåñéóóüôåñïé áðü 4.000 ëá-èñïìåôáíÜóôåò ðíßãçêáí óôá óôåíÜ ôïõ ÃéâñáëôÜñ.

Äåí åßíáé, üìùò, ëßãïé áõôïß ðïõ ôá êáôáöÝñíïõí êáé ðñïóðá-èïýí íá ÷ôßóïõí ìéá êáéíïýñéá æùÞ êõñßùò óôçí Éóðáíßá, óôçí Ðïñ-ôïãáëßá, óôç Ãáëëßá êáé óôçí Éôáëßá. Êé üóïé áðÝôõ÷áí óôçí ðñþ-ôç ôïõò ðñïóðÜèåéá åðé÷åéñïýí îáíÜ, åëðßæïíôáò üôé èá Ý÷ïõí êá-ëýôåñç ôý÷ç.• Ôï ßäéï óõìâáßíåé óôá áíáôïëéêÜ óýíïñá ôçò Ãåñìáíßáò êáé ôçò

Áõóôñßáò. Áí êáé ôá óýíïñá áõôÜ åëÝã÷ïíôáé ìå ôéò ðéï óýã-÷ñïíåò ìåèüäïõò ôçò ôå÷íïëïãßáò, ÷éëéÜäåò Üíèñùðïé ôá äéá-âáßíïõí êÜèå ÷ñüíï. Êáé óõíáíôéïýíôáé óôéò ðüëåéò áõôþí ôùí÷ùñþí ìå ôïõò Üëëïõò ìåôáíÜóôåò ðïõ êáôÜöåñáí íá ðåñÜ-óïõí ôïõò åëÝã÷ïõò ôùí áåñïäñïìßùí êáé ôùí óõíïñéáêþíóôáèìþí. Åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü üôé, êáôÜ ôçí ôåëåõôáßá äåêáå-ôßá, ìåñéêÝò åêáôïíôÜäåò ÷éëéÜäåò Üôïìá åôçóßùò êÜíïõí áß-ôçóç óôç Ãåñìáíßá ãéá ÷ïñÞãçóç ðïëéôéêïý áóýëïõ. Êáé óõ-÷íÜ, üôáí ôï øý÷ïò õðåñâáßíåé ôá óõíçèéóìÝíá åðßðåäá, íå-


20

êñïß áðü ôï êñýï ìåôáíÜóôåò ìÝóá óôï Ýäáöïò ôçò Ãåñìáíß-áò áðïäåéêíýïõí üôé êáé ôá ðéï êáëÜ öõëáãìÝíá óýíïñá äåíìðïñïýí íá áðïôåëÝóïõí åñìçôéêÜ êëåéóôü ôåß÷ïò ãéá üóïõòìåôáíáóôåýïõí áðü áíÜãêç. ¢ëëùóôå, áõôü åßíáé ãíùóôü áðüüóá óõìâáßíïõí åäþ êáé äåêáåôßåò óôá óýíïñá ôùí ÇÐÁ ìåôï Ìåîéêü.

• Ôá óýíïñá ôçò ÅõñùðáúêÞò ¸íùóçò äéáâáßíïõí åðßóçò ìåñé-êÝò ÷éëéÜäåò Üíèñùðïé åêåß üðïõ ç ÅëëÜäá óõíáíôéÝôáé ìå ôçíÁóßá êáé ôéò ÷þñåò ôïõ ðñþçí áíáôïëéêïåõñùðáúêïý óõíáóðé-óìïý. Åßíáé, óõíÞèùò, ôñáãéêÜ ôá ðåñéóôáôéêÜ åêåßíá ðïõ ìáòáðïêáëýðôïõí êáé ìáò õðåíèõìßæïõí ôï ãåãïíüò: èÜíáôïé óôáíáñêïðÝäéá êáé ðíéãìïß óôá íåñÜ ôïõ ¸âñïõ, íáõÜãéá óáðéïêÜ-ñáâùí óôï Áéãáßï, ôñáãéêÝò áðþëåéåò áíèñþðéíùí æùþí óôá÷éïíéóìÝíá âïõíÜ ôçò Çðåßñïõ êáé ôçò ÄõôéêÞò Ìáêåäïíßáò. ÇêáôáãñáöÞ (âë. ðßíáêåò ðáñáêÜôù) ôùí èõìÜôùí óôá íáñêï-ðÝäéá êáé óôá íåñÜ ôïõ ¸âñïõ êáé ôïõ Áéãáßïõ, áí êáé åëëéðÞò,äåß÷íåé ôï ìÝãåèïò ôïõ äñÜìáôïò ðïõ åêôõëßóóåôáé áðü ôçíÜëëç ðëåõñÜ ôùí óõíüñùí ìáò.

21

ÊÅÖÁËÁÉÏ 1 ÅÍÁÓ ÊÏÓÌÏÓ ÓÅ ÊÉÍÇÓÇ - Ï ÊÏÓÌÏÓ ÌÁÓ


24

ÌåôáíÜóôåò-èýìáôá óå íáñêïðÝäéá ôçò ÅëëÜäáò (1993-1999)

Çìåñïìçíßá Ðåñéï÷Þ Íåêñïß Ôñáõìáôßåò

29-8-1993 ÊáóôáíéÝò 1 áðü ôçí Ôïõñêßá

12-3-1994 ÍÝá Âýóóá 3 áðü ôç Ñïõìáíßá 1 áðü ôç Ñïõìáíßá

7-5-1994 ÍÝá Âýóóá 2 áðü ôç Ñïõìáíßá 2 áðü ôç Ñïõìáíßá

4-6-1994 ÊáóôáíéÝò 4 áðü ôç Ëåõêïñùóßá

29-6-1994 ÊáóôáíéÝò 3 áðü ôçí Áëãåñßá

30-12-1994 ÊáóôáíéÝò 2 áðü ôç ÑïõÜíôá 2 áðü ôç ÑïõÜíôá

13-9-1995 ÊáóôáíéÝò 4 áðü ôï ÐáêéóôÜí 2 áðü ôï ÐáêéóôÜí

30-6-1996 ÊïñíïöùëéÜ 4 áðü ôï ÉñÜê 1 áðü ôï ÉñÜê

10-9-1996 ÍÝá Âýóóá 2 áðü ôï ÉñÜí 2 áðü ôï ÉñÜí

4-11-1996 ÍÝá Âýóóá 2 áðü ôçí Ôïõñêßá

13-9-1997 ÍÝá Âýóóá 2 áðü ôï ÉñÜê 11 áðü ôï ÉñÜê

1 áðü ôï Ìáñüêï

10-4-1998 ÊáóôáíéÝò 2 áðü ôï Ìáñüêï

26-8-1999 ÍÝá Âýóóá 2 áðü ôï ÉñÜí

1 Üãíùóôïò

31-10-1999 ÃåìéóôÞ (ÊÞðïé) 6 áðü ôï ÉñÜê 15 áðü ôï ÉñÜê

ÓÕÍÏËÏ 35 42

(Óõíäõáóìüò óôïé÷åßùí áðü ôéò åöçìåñßäåò ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇ,ÅËÅÕÈÅÑÏÔÕÐÉÁ êáé ÔÁ ÍÅÁ)

Ç åèíéêüôçôá ôùí èõìÜôùí öáíåñþíåé ôï ìÝãåèïò ôçò áðåëðé-óßáò ðïõ Ý÷åé áðëùèåß óôïí êüóìï êáé ôï ðüóï êïéíü åßíáé ôï ü-íåéñï ôùí áðåëðéóìÝíùí ïðïéáóäÞðïôå êáôáãùãÞò. Ðáêéóôáíïß,Éíäïß, Éñáêéíïß, Êïýñäïé, Áëâáíïß, ÑïõìÜíïé, Ãåùñãéáíïß, Âïýëãá-ñïé, Ñþóïé, ÃêáíÝæïé, ÖéëéððéíÝæïé áíáæçôïýí óôçí ÅëëÜäá ìéá êáé-íïýñéá, Ýóôù ðñïóùñéíÞ, ðáôñßäá. Óôçí ÅëëÜäá! Óôç ÷þñá ç ï-ðïßá êáôÜ ôéò ðñïçãïýìåíåò äåêáåôßåò Ýóôåéëå åêáôïììýñéá ìå-ôáíÜóôåò óå üëá ôá ìÝñç ôïõ êüóìïõ êáé ç ïðïßá óå ìåãÜëï âáè-ìü äçìéïýñãçóå ôç óçìåñéíÞ åõçìåñßá ôçò ÷Üñç óôá åìâÜóìáôáôùí ìåôáíáóôþí ôçò.

25


Íåêñïß ìåôáíÜóôåò óôï Áéãáßï êáé óôïí ¸âñï (1992-1998)

¸ôïò Ðåñéï÷Þ Íåêñïß Áéôßá

1992 ×ßïò 30 Êïýñäïé áðü ÁíáôñïðÞ ëÝìâïõ

ôï ÉñÜê

1994 ØÝñéìïò 30 Êïýñäïé áðü ÁíáôñïðÞ ëÝìâïõ

ôï ÉñÜê

1995 Êùò 1 ãõíáßêá ìå ôá Ôïõò Ýñéîáí óôç

2 ôçò ðáéäéÜ èÜëáóóá

1996 Ìýêïíïò 2 Éñáêéíïß Ôïõò Ýñéîáí óôç

èÜëáóóá

1997 Êáóôåëüñéæï 11 Éñáêéíïß ÂãÞêáí êïëõìðþíôáò

1998 Íßóõñïò 12 Éñáêéíïß Âýèéóç èáëáìçãïý

1998 ¸âñïò 10 Éñáêéíïß ÁíáôñïðÞ ëÝìâïõ

ÓÕÍÏËÏ 106

(Áðü ôçí åöçìåñßäá ÅËÅÕÈÅÑÏÔÕÐÉÁ, 3 Íïåìâñßïõ 1999)

ÐÑÏÓÖÕÃÅÓ ÊÁÉ ÌÅÔÁÍÁÓÔÅÓ ÌÐÑÏÓÔÁ ÓÔÏ «ÖÑÏÕÑÉÏ ÅÕÑÙÐÇ»

Ïé áðåëðéóìÝíïé ôïõ êüóìïõ ìå ôï üíåéñï ìéáò íÝáò ðáôñßäáò óõ-íáíôïýí óôçí Åõñþðç ôåß÷ç ðïõ öáßíåôáé íá åßíáé ðåñáôÜ ÷ùñßòðåñéïñéóìïýò ãéá ôá åìðïñåýìáôá áëëÜ ü÷é ðÜíôá ãéá ôïõò áí-èñþðïõò –ìüíï ëßãïé êáé åêëåêôïß åßíáé åêåßíïé ðïõ Ý÷ïõí äéêáßù-ìá íá ôá äéáâïýí. Óôïõò ëßãïõò êáé åêëåêôïýò äåí áíÞêïõí «ïé êï-ëáóìÝíïé» áõôïý ôïõ êüóìïõ. Áõôïß Ýñ÷ïíôáé áíôéìÝôùðïé ìå ôçíåðéèõìßá ðïëëþí Åõñùðáßùí ðïëéôþí íá ìåôáôñÝøïõí ôçí Þðåéñüôïõò óå Ýíá öñïýñéï ìå êëåéóôÝò ðüñôåò ãéá ôïõò äõóôõ÷éóìÝ-íïõò ôùí Üëëùí ÷ùñþí.

ÁõôÞ ç åðéèõìßá öáíôÜæåé åíôåëþò áêáôáíüçôç óôá ìÜôéá ôïõõðüëïéðïõ êüóìïõ êáé ãé’ áõôü üóïé ãíùñßæïõí ôçí êáôÜóôáóç õ-ðïóôçñßæïõí üôé äåí åßíáé ðñáãìáôïðïéÞóéìç.

Ç ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç, óõíåðþò êáé ç ÅëëÜäá, èá æÞóåé ôá å-ðüìåíá ÷ñüíéá ìå Ýíá ìåãÜëï áñéèìü ìåôáíáóôþí êáé ìåôáíá-óôñéþí. Ôï åñþôçìá ðïõ ðñïêýðôåé åßíáé åÜí óôéò óõíèÞêåò áõ-ôÝò ç ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç êáé ç ÅëëÜäá èá äéáôçñÞóïõí áëþâç-ôïõò ôïõò äçìïêñáôéêïýò èåóìïýò ôïõò Þ, áíôßèåôá, èá êáôáöý-ãïõí óå ìÝôñá äéáêñßóåùí åéò âÜñïò áíèñþðùí äéáöïñåôéêÞò êá-ôáãùãÞò –åðéôñÝðïíôáò êáô’ áõôü ôïí ôñüðï ôçí áíÜðôõîç áíôé-äçìïêñáôéêþí êéíçìÜôùí êáé ôçí åíßó÷õóç áõôáñ÷éêþí êáé áðÜí-èñùðùí éäåïëïãéþí.

Áõôü åßíáé Ýíá ðïëý óçìáíôéêü åñþôçìá. ¸íá åñþôçìá ðïõäåí ìðïñåß íá áðáíôçèåß –Þ èá áðáíôçèåß ëáíèáóìÝíá– üóï ïé Åõ-ñùðáßïé ðïëßôåò óõíå÷ßæïõí íá ìçí êáôáíïïýí ôéò áéôßåò ðïõ ïäç-ãïýí óôç ìåôáêßíçóç åíüò ôåñÜóôéïõ áñéèìïý áíèñþðùí áðü ôéòöôù÷Ýò óôéò ðëïýóéåò ÷þñåò.


26

ÃÉÁÔÉ ÅÑ×ÏÍÔÁÉ ÏÉ ÌÅÔÁÍÁÓÔÅÓ;

Ç åðï÷Þ ìáò ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí ýðáñîç åíüò ðñùôïöáíïýòðáñÜäïîïõ, ôï ïðïßï áðü ðïëëïýò áîéïëïãåßôáé ùò ôåñÜóôéï êïé-íùíéêü êáé ðïëéôéêü óêÜíäáëï:• Áðü ôç ìéá ðëåõñÜ, ãéá ðñþôç öïñÜ óôçí éóôïñßá ôçò áíèñù-

ðüôçôáò ðáñÜãïíôáé ôüóá ðïëëÜ áãáèÜ ðïõ, åÜí êáôáíÝìï-íôáí ìå êáôÜëëçëï ôñüðï, äåí èá ðåéíïýóå êáíÝíáò Üíèñù-ðïò ðÜíù óôç ãç. Ôï óýíïëï ôùí áãáèþí åßíáé ôüóï ìåãÜëï, þ-óôå ç áíèñùðüôçôá åßíáé óå èÝóç íá áíôéìåôùðßóåé áêüìç êáéôçí ðåñßðôùóç ôçò åìöÜíéóçò ôùí åðôÜ ðëçãþí ôïõ Öáñáþóå ðáãêüóìéá êëßìáêá.

• Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ, ï áñéèìüò ôùí áíèñþðùí ðïõ ðåéíïýíêáé ðåèáßíïõí áðü áóéôßá åßíáé ï ìåãáëýôåñïò ðïõ ãíþñéóå ðï-ôÝ ç áíèñùðüôçôá.Õðïëïãßæåôáé üôé 800 åêáôïììýñéá Üíèñùðïé óå 82 ÷þñåò õ-

ðïöÝñïõí áðü ÷ñüíéá ðåßíá êáé 200 åêáôïììýñéá ðáéäéÜ êÜôù ôùí5 åôþí õðïöÝñïõí áðü Ýëëåéøç ðñùôåúíþí. Ïé ÷þñåò üðïõ ïé Üí-èñùðïé äåí ÷ïñôáßíïõí ðïôÝ åßíáé: 41 óôçí ÁöñéêÞ íüôéá ôçò Óá÷Ü-ñá, 18 óôçí Áóßá êáé ôïí Åéñçíéêü, 9 óôçí Åõñþðç êáé ôçí Êïéíï-ðïëéôåßá ÁíåîáñôÞôùí Êñáôþí (ðñþçí ÓïâéåôéêÞ ¸íùóç), 7 óôçËáôéíéêÞ ÁìåñéêÞ êáé ôçí ÊáñáúâéêÞ êáé 6 óôç ÌÝóç ÁíáôïëÞ êáéôç Âüñåéá ÁöñéêÞ.

Ìéá áðü ôéò óçìáíôéêüôåñåò áéôßåò, ßóùò ìÜëéóôá ç êõñéüôåñç,ðïõ óôéò ÷þñåò áõôÝò ç ðåßíá áðïôåëåß åíäçìéêü öáéíüìåíï åíôï-ðßæåôáé óôï ãåãïíüò üôé ç ãç äåí êáëëéåñãåßôáé ãéá ôéò áíÜãêåò ôïõðëçèõóìïý, áëëÜ ãéá ôçí ðáñáãùãÞ ðñþôùí õëþí êáé ðñïúüíôùíðïõ áãïñÜæïõí êáé êáôáíáëþíïõí ïé áíáðôõãìÝíåò ÷þñåò. Óõíå-ðþò, ç ðåßíá åßíáé áðïôÝëåóìá ôïõ ôñüðïõ ìå ôïí ïðïßï ëåéôïõñ-ãåß ç ðáãêüóìéá ïéêïíïìßá –åíüò ôñüðïõ ëåéôïõñãßáò áðü ôïí ïðïß-

27


ï ùöåëïýìáóôå åìåßò, ïé êÜôïéêïé ôùí áíáðôõãìÝíùí ÷ùñþí, ü-ðùò êáé ïé Ýìðïñïé ôùí ãåùñãéêþí ðñþôùí õëþí, êáé áðü ôïí ï-ðïßï êáôáäéêÜæïíôáé óå ðåßíá åêáôïììýñéá áíèñþðùí.

Ôéò ðëçñïöïñßåò áõôÝò äåí ôéò Ý÷ïõí ìüíï ïé åéäÞìïíåò. ÔéòÝ÷ïõìå üëïé êáé üëåò, åðåéäÞ äçìïóéåýïíôáé óõ÷íÜ óôéò åöçìåñß-äåò êáé óôá ðåñéïäéêÜ ðïõ äéáâÜæïõìå. Öáßíåôáé, üìùò, üôé ôéò á-ðùèïýìå áíôß íá áíáëïãéóôïýìå ôç óçìáóßá êáé ôéò óõíÝðåéåò áõ-ôþí ðïõ äéáâÜæïõìå.

×áñáêôçñéóôéêü ãéá ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ áðïêôïýìå áðü ôçíáíÜãíùóç ôïõ Ôýðïõ åßíáé ôï ðáñáêÜôù áðüóðáóìá áðü ôï Üñ-èñï ôçò ×ñéóôßíáò ÐÜíôæïõ óôï ðåñéïäéêü Marie Claire (ôåý÷ïò Éá-íïõáñßïõ 2000):

«Ôï ðáéäß ôïõ millennium ôçò Ôáíæáíßáò èá ãåííçèåß ÷ñùóôþ-íôáò 150 äïëÜñéá óôïõò éó÷õñïýò ôçò Äýóçò, ðïóü ðïõ ïé ãïíåßòôïõ äåí êåñäßæïõí óå Ýíáí ïëüêëçñï ÷ñüíï. Åêåßíï ôçò ÍéêáñÜ-ãïõá ãåííéÝôáé ÷ñåùìÝíï ìå 1.213 äïëÜñéá êáé ôçò Ìáõñéôáíßáòìå 997 äïëÜñéá. Ôï åîùôåñéêü ÷ñÝïò êáôáóôñÝöåé ôéò åýèñáõóôåòïéêïíïìßåò áõôþí ôùí ÷ùñþí, êáèéóôþíôáò áäýíáôç ôçí üðïéáâåëôßùóç ôùí óõíèçêþí æùÞò. ÐïëëÝò ÷þñåò ðëçñþíïõí ðåñéó-óüôåñï áðü ôï 30% ôïõ ðñïûðïëïãéóìïý ôïõò óå áðïðëçñùìÞ÷ñåþí. Ç õðïóá÷Üñéá ÁöñéêÞ ðëçñþíåé 8 äéóåêáôïììýñéá ôï ÷ñü-íï óå óôñáôéùôéêÝò äáðÜíåò, ôç óôéãìÞ ðïõ 216 åêáôïììýñéá êÜ-ôïéêïß ôçò, óôç óõíôñéðôéêÞ ôïõò ðëåéïíüôçôá ðáéäéÜ, æïõí óôçí á-ðüëõôç öôþ÷åéá. Êáé óôç Íüôéá Áóßá, ìå 562 åêáôïììýñéá áíèñþ-ðïõò íá æïõí óôçí áêñáßá öôþ÷åéá, ïé óôñáôéùôéêÝò äáðÜíåò îåðÝ-ñáóáí ôá 14 äéóåêáôïììýñéá äïëÜñéá.

Ôá ÇíùìÝíá ¸èíç ôüíéæáí ôï 1997 üôé áí ç ÁöñéêÞ áðáëëáó-óüôáí áðü ôï ÷ñÝïò ôçò, ìÝ÷ñé ôï 2000 èá åß÷áí óùèåß ïé æùÝò2 åêáôïììõñßùí ðáéäéþí. Äåí óþèçêáí. Êé üìùò, Þôáí ôüóï åýêï-ëï, áí ç äéåèíÞò êïéíüôçôá åß÷å õéïèåôÞóåé ôçí ðñùôïâïõëßá “É-ùâçëáßïò 2000”, ðïõ áðáéôåß ôï Ýôïò 2000 íá êáôáñãçèåß ôï ÷ñÝ-ïò ôùí ðéï öôù÷þí ÷ùñþí ôïõ êüóìïõ. Åßíáé åöéêôü. Ôï óýíïëï


28

ôùí ÷ñåþí ôùí 20 öôù÷üôåñùí ÷ùñþí ôïõ êüóìïõ, åêåß üðïõ ôáðáéäéÜ ðåèáßíïõí áðü ðåßíá êáé ôñÝöïíôáé áðü ôïõò óêïõðéäü-ôïðïõò, äåí îåðåñíÜ ôï êüóôïò åíüò õðåñóýã÷ñïíïõ âïìâáñ-äéóôéêïý.

Êáé ãéá íá åßíáé áðïôåëåóìáôéêÞ ç áðáëëáãÞ ôùí öôù÷üôåñùí÷ùñþí ôïõ êüóìïõ áðü ôá ÷ñÝç ôïõò, áðáéôïýíôáé åðéðëÝïí 46 äé-óåêáôïììýñéá äïëÜñéá. Ðïóü ßóï ìå áõôü ðïõ äáðáíÜôáé ðáãêï-óìßùò ôï ÷ñüíï ãéá ðñïúüíôá ðåñéðïßçóçò ìáëëéþí».

Æþíôáò áõôü ôï ôåñÜóôéï êïéíùíéêü êáé ðïëéôéêü óêÜíäáëï ïé Üí-èñùðïé ðïõ Ýôõ÷å íá ãåííçèïýí óôéò ðåñéï÷Ýò üðïõ ç åðéâßùóçáðïôåëåß Üèëï, äåí áðïäÝ÷ïíôáé ìïéñïëáôñéêÜ ôïí Üíéóï êáôáìå-ñéóìü åõêáéñéþí óôç æùÞ êáé ðñïóðáèïýí íá óõììåôÜó÷ïõí, Ý-óôù êáé åëÜ÷éóôá, óôïí ðëïýôï ôçò áíèñùðüôçôáò. Åíôåßíïõí, ìÜ-ëéóôá, ôéò ó÷åôéêÝò ðñïóðÜèåéÝò ôïõò, üôáí áõôÝò áðïôåëïýí ôçìïíáäéêÞ äõíáôüôçôá ðïõ Ý÷ïõí ãéá íá äéáôçñÞóïõí óôç æùÞ ôá ðéïêïíôéíÜ ôïõò ðñüóùðá: ôá ðáéäéÜ ôïõò.

Ï öüâïò ôùí Åõñùðáßùí ðïëéôþí üôé ìðïñåß íá äéáôáñá÷èåßç äéêÞ ôïõò åõçìåñßá åÜí åéóñåýóïõí ðïëëïß áðü ôïõò öôù÷ïýòôùí Üëëùí ÷ùñþí, öáíôÜæåé áêáôáíüçôïò óôï íïõ ôùí öôù÷þíôïõ êüóìïõ, áëëÜ êáé ðïëëþí åéäçìüíùí. Åßíáé áêáôáíüçôïò, ü-ôáí áíáëïãßæïíôáé üôé óôçí ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç äáðáíþíôáé ôåñÜ-óôéá ðïóÜ ãéá ôçí áðüóõñóç Þ ôçí êáôáóôñïöÞ ðñïúüíôùí (âïý-ôõñï, åóðåñéäïåéäÞ ê.ëð.) ìå ìïíáäéêü óôü÷ï ôç äéáôÞñçóç ôùíõøçëþí ôéìþí ôïõò êáé, êáô’ åðÝêôáóç, ôç äéáôÞñçóç ôùí èÝóåùíåñãáóßáò ðïõ óõíäÝïíôáé ìå ôçí ðáñáãùãÞ êáé ôç äéáêßíçóç áõôþíôùí ðñïúüíôùí.

Ôïýôï óçìáßíåé üôé ôï ïéêïíïìéêü ìáò óýóôçìá ðáñÜãåé ðáñÜ-äïîá ðïõ äåí ãßíïíôáé êáôáíïçôÜ êáé áðïäåêôÜ áðü ôïõò öôù÷ïýòêáé äõóôõ÷éóìÝíïõò ôùí Üëëùí ÷ùñþí. Êáé áõôïß, áíôéìåôùðßæï-íôáò ôçí áðåéëÞ ôçò äéáñêïýò áíÝ÷åéáò, ìå ü,ôé áõôÞ óõíåðÜãåôáéãéá ôïõò ßäéïõò êáé ôéò ïéêïãÝíåéÝò ôïõò, åðéëÝãïõí ùò óôñáôçãé-êÞ åðßëõóçò ôùí ðñïâëçìÜôùí ôïõò ôç ìåôáíÜóôåõóç ðñïò ôéò

29


åõçìåñïýóåò ÷þñåò ìáò.ÁõôÞ åßíáé ç ðñáãìáôéêüôçôá ìå ôçí ïðïßá ðñÝðåé íá ìÜèïõìå

íá æïýìå. Åðß ôçò ïõóßáò, åìåßò ïé Åõñùðáßïé êáëïýìáóôå íá åîïé-êåéùèïýìå ìå ôï ãåãïíüò üôé ï ðëïýôïò ìáò êáé ç äçìïêñáôßá ìáòåßíáé ôï öùò ðïõ ðñïóåëêýåé óáí öÜñïò óùôçñßáò ôïõò áíèñþ-ðïõò ðïõ æïõí óôï óêïôÜäé ôçò öôþ÷åéáò, ôùí öõëåôéêþí äéáêñß-óåùí êáé ôçò ðïëéôéêÞò êáé êïéíùíéêÞò êáôáðßåóçò. Áõôü ôï ãåãï-íüò äåí ðñüêåéôáé íá áëëÜîåé óôï êïíôéíü ìÝëëïí, ðáñÜ ìüíï åÜíãßíïõí ñéæéêÝò áëëáãÝò óôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï ëåéôïõñãåß ç ðá-ãêüóìéá ïéêïíïìßá.

ÅÜí äåí åîïéêåéùèïýìå ìå ôï ðáñáðÜíù ãåãïíüò, êéíäõíåýïõ-ìå, ÜèåëÜ ìáò, íá áðåìðïëÞóïõìå èåìåëéþäåéò áñ÷Ýò ôïõ ðïëéôé-óìïý ìáò, ïé ïðïßåò áðïôåëïýí ôáõôü÷ñïíá ôï èåìÝëéï ôçò ïéêï-íïìéêÞò åõçìåñßáò ìáò. Ç äéÜâñùóç êáé ç áðþëåéá ôùí èåìåëéù-äþí áñ÷þí ôïõ ðïëéôéóìïý ìáò ìðïñåß íá óõìâïýí, åÜí áöåèïý-ìå ùò êïéíùíßá íá áíôéìåôùðßóïõìå ôçí Ýëåõóç ôùí öôù÷þí ìåäõóðéóôßá, öüâï êáé å÷èñüôçôá.

Áò êñáôÞóïõìå óôï íïõ ìáò:• Åêáôïììýñéá Üíèñùðïé ðñïóðáèïýí íá äñáðåôåýóïõí áðü

ôéò áðÜíèñùðåò óõíèÞêåò ðïõ åðéêñáôïýí óôéò ÷þñåò ôïõòêáé æçôïýí êáôáöýãéï óôçí ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç, óõíåðþò êáéóôçí ÅëëÜäá.

• Ï äñüìïò ôçò öõãÞò óõ÷íÜ åíÝ÷åé ðïëëïýò êéíäýíïõò, ôïõò ï-ðïßïõò ðñüóöõãåò êáé ìåôáíÜóôåò áøçöïýí, äéüôé áõôü ðïõåãêáôáëåßðïõí –áíÝ÷åéá, äéáêñßóåéò, êáôáðßåóç– öáßíåôáé ìå-ãáëýôåñï êáêü. Åßíáé áðåëðéóìÝíïé Üíèñùðïé, ïé ïðïßïé äåíâëÝðïõí êáìéÜ Üëëç äõíáôüôçôá áîéïðñåðïýò åðéâßùóçò áðüôçí ðñïóöõãéÜ óôéò äéêÝò ìáò ÷þñåò. Êé áõôü, áêüìç êáé åÜíïé óõíèÞêåò äéáìïíÞò êáé åñãáóßáò áñ÷éêÜ åßíáé åíôåëþò ðñù-ôüãïíåò.

• Ç Üðïøç üôé åßíáé äõíáôüí íá ïñèùèåß Ýíá ôåß÷ïò ðïõ èá å-


30

ìðïäßæåé ôçí Ýëåõóç áõôþí ôùí áíèñþðùí áðïôåëåß óå ìåãÜ-ëï âáèìü øåõäáßóèçóç, ç ýðáñîç ôçò ïðïßáò ïäçãåß ðïëëïýòáíèñþðïõò óôçí ÅõñùðáúêÞ ¸íùóç, óõíåðþò êáé óôçí ÅëëÜ-äá, óå ìç ðñáãìáôïðïéÞóéìåò ðñïóäïêßåò êáé ôéò êõâåñíÞóåéòóå ëáíèáóìÝíåò åíÝñãåéåò. Ç áðïôõ÷ßá ôùí ôåëåõôáßùí äßíåéôñïöÞ óå áéóèÞìáôá äõóðéóôßáò, öüâïõ êáé å÷èñüôçôáò, êáéåíéó÷ýåé áôïìéêÝò óõìðåñéöïñÝò êáé ðïëéôéêÜ êéíÞìáôá ôùí ï-ðïßùí ç ýðáñîç õðïíïìåýåé èåìåëéþäåéò áñ÷Ýò ôïõ ðïëéôéóìïýìáò êáé ôçò äçìïêñáôßáò.

31


ÔÏ ×ÑÏÍÉÊÏ ÌÉÁÓ ÖÕÃÇÓ

¹ôáí ðáñáìïíÞ Ðñùôï÷ñïíéÜò. Óôï ìéêñü óðßôé ôçò ïéêïãÝíåéáòÔæåëßëç óôïí Áõëþíá, ï Âßêôïñáò êáé ï Ãéþñãïò ó÷åäßáæáí ôéò ôå-ëåõôáßåò ëåðôïìÝñåéåò ãéá ôç ìåãÜëç öõãÞ. Áðü ôï ðñùß äåí åß-÷áí öÜåé. Äåí åß÷áí ìéëÞóåé óå êáíÝíáí. ÊëåéóìÝíïé óôï äùìÜôéï,Üêïõãáí åëëçíéêÞ ìïõóéêÞ êáé óêÝöôïíôáí ôï ìÝëëïí óå ìéá ôüóïáãáðçìÝíç áëëÜ ôüóï Üãíùóôç ÷þñá. ÌÞíåò ôþñá ó÷åäßáæáí íáöýãïõí áðü ôçí Áëâáíßá. ÌÞíåò ïëüêëçñïõò êáé êáíåßò äåí ãíþ-ñéæå ôï ìõóôéêü ôïõò. ¸äùóáí êáé üñêï ôéìÞò: «Ìüíï ðåèáìÝíïéèá ãõñßóïõìå ðßóù».

«Óáí îçìÝñùóå, âÜëáìå óôéò ôóÝðåò Ýíá äõï ìåôÜëëéá ðïõ åß-÷áìå áðü áãþíåò óôçí Áëâáíßá êáé, ÷ùñßò íá ÷áéñåôÞóïõìå êáíÝ-íáí, öýãáìå ìå ôá ðüäéá ãéá ôï Üãíùóôï. ÄéáëÝîáìå íá öýãïõìåôçí Ðñùôï÷ñïíéÜ ãéáôß õðïëïãßóáìå üôé èá Þôáí ëéãüôåñïé óôñáôéþ-ôåò êáé áóôõíïìéêïß óôïõò äñüìïõò».

Ï Ãéþñãïò Ôæåëßëçò èõìÜôáé ôï îåêßíçìá.ÐÝñáóáí áðü Üãíùóôá âïõíÜ. Åß÷áí ðåñðáôÞóåé, ÷ùñßò áíÜóá,

ðåñéóóüôåñï áðü äåêáðÝíôå þñåò.«ÊáôÜ ôéò ôñåéò ôá îçìåñþìáôá ðÝóáìå óå ìðëüêï. Ôá óôñá-

ôéùôéêÜ áõôïêßíçôá ìáò Ýñéîáí ôá öþôá. ¢ñ÷éóáí íá ìáò ðõñïâï-ëïýí. ÂïõôÞîáìå óå ãêñåìü. Ìáæß ìáò åß÷áí ðñïóôåèåß Üëëïé å-ðôÜ. Ïé óôñáôéþôåò ìÜò Ý÷áóáí. ÐéáóôÞêáìå áðü áãêÜèéá, áðü êï-öôåñÝò ðÝôñåò, ìáôþóáìå. Ôá ñïý÷á ìáò Ýãéíáí êïììÜôéá. Ôá ðá-ðïýôóéá ó÷ßóôçêáí. Ôá ðñüóùðÜ ìáò åß÷áí ìáôþóåé êé áõôÜ. Êá-ôáöÝñáìå êáé âãÞêáìå óôçí êïñõöÞ ôïõ âïõíïý. Åß÷áìå ðåñÜóåéðéá ôï Ðßëïõñé êáé óõíå÷ßæáìå», ï Âßêôïñáò ÌÞôñïõ ðåñéãñÜöåéôçí ðñþôç äõóêïëßá.

Ôüóåò þñåò êáé äåí åß÷áí áëëÜîåé êïõâÝíôá. ¸ðíéãáí êáé ôïâÞ÷á ãéá íá ìçí áêïõóôïýí. Êáé êåé, îáöíéêÜ, ôïõò Ýðéáíáí ôá êëÜ-


32

ìáôá. Öïâïýíôáí ãéá ôïõò äéêïýò ôïõò ðßóù, ãéá ôç æùÞ ôïõò. Áë-ëÜ óõíÝ÷éæáí...

Ôç äåýôåñç ìÝñá êáôÜöåñáí êáé Ýöôáóáí óôï Êïõäò. ¢ñ÷éóáííá ðåéíïýí êáé íá äéøïýí. Ôï ìõáëü èüëùóå. ÁñãÜ ôï âñÜäõ ôçò ß-äéáò ìÝñáò Ýöôáóáí óôï Êåðåñü. ¸öáãáí ëßãá Üãïõñá ðïñôïêÜ-ëéá. ¹ðéáí íåñü áðü ôéò ëáêêïýâåò ðïõ ó÷çìÜôéæáí ïé ïðëÝò ôùíáëüãùí. ÓõììÜæåøáí ôá ñïý÷á ôïõò. ¸ðëõíáí ôá ðñüóùðÜ ôïõò.

Ôçí ôñßôç ìÝñá Ýöôáóáí óôï Ðé÷Ýñáò. ¹ôáí áðüãåõìá. Ðåé-íïýóáí. ¸óðáóáí Ýíá ìáãáæß, ãéá íá ðÜñïõí ëßãç æÜ÷áñç êáé ìðé-óêüôá. ÊÜðïéïò ôïõò åßäå. ¸öõãáí ôñÝ÷ïíôáò ÷ùñßò íá ðÜñïõíôßðïôå.

«Ç ðåñéï÷Þ ãÝìéóå áóôõíïìéêïýò. ÔñÝîáìå êáôÜ ôá ÷ùñÜöéá. Ìåäõóêïëßá ðåñðáôïýóáìå. Ôá ðüäéá âïýëéáæáí óôéò ëÜóðåò. Ï Ý-íáò âïçèïýóå ôïí Üëëï. Êñõþíáìå, öïâüìáóôáí. ÁëëÜ êé áõôÞ ôçöïñÜ êáôáöÝñáìå íá îåöýãïõìå».

ÊïìðéÜæïõí üðùò ôüôå, áêüìç êáé ôþñá ðïõ ìéëïýí ãé’ áõôÜ.¹ôáí óôçí ôÝôáñôç ìÝñá êáé åß÷áí öôÜóåé óôïí ¢ãéï Âáóßëåéï,

êïíôÜ óôá îçìåñþìáôá.«Ó’ Ýíá ëüöï, ðÜíù áðü ôï äñüìï, Þôáí öõëáêÝò. Êñáôïýìåíïé

êáé öýëáêåò Ýâëåðáí ôá ðÜíôá. Óôï äñüìï Ýíáò áóôõíïìéêüò ìåêáëÜæíéêïö Ýóôåêå óôç ãÝöõñá. ¹ôáí áäýíáôï íá ðåñÜóïõìå á-ðü êåé. Äåí ìðïñïýóáìå íá öôÜóïõìå êáé óôï ðïôÜìé.

»ÊÜðïéïé êñáôïýìåíïé ðïõ ìáò åßäáí Üñ÷éóáí íá êñáõãÜæïõí êáéíá ìáò åíèáññýíïõí. Ôßðïôå. Äåí ãéíüôáí íá ðñï÷ùñÞóïõìå».

Ï Âßêôïñáò áðïöÜóéóå íá ãõñßóåé ðßóù. Ôïí áêïëïýèçóáí êáéïé Üëëïé. Ôá ðüäéá âÜñõíáí. Ôá ìÜôéá âïýñêùóáí. Ôï üíåéñï Ýóâç-íå. ¸íéùèáí íá óâÞíïõí êé áõôïß. ¸öôáóáí óôï Ðé÷Ýñáò êáé ðÜëé.Óôï äñüìï åßäáí Ýíá öïñôçãü öïñôùìÝíï Üììï ðïõ êáôåõèõíüôáíðñïò ôïí ¢ãéï Âáóßëåéï. Ç ãõíáßêá ôïõ ïäçãïý ôïõò Ýêáíå íüçìáíá áíÝâïõí. ÓÜëôáñáí êáé êñýöôçêáí ìÝóá óôçí Üììï. ºóá ðïõáíÝðíåáí. Ìüëéò ðÝñáóáí ôç ãÝöõñá ìå ôï óêïðü, êáôÝâçêáí. ÏéöõëáêéóìÝíïé, óáí ôïõò åßäáí ðÜëé, îÝóðáóáí óå æçôùêñáõãÝò.

33


Ôþñá ðéá åßíáé ðéï êïíôÜ óôï üíåéñï. ¢ñ÷éóáí ðÜëé íá ðñï÷ùñïýí.«Êáé êåé ðïõ åßðáìå äüîá ôù Èåþ, áêïýóáìå ðõñïâïëéóìïýò.

×ùèÞêáìå óôï ðïôÜìé. Ïé óöáßñåò óöýñéæáí äßðëá ìáò. Ôï íåñüêïêêßíéóå áðü áßìá. ÊÜðïéïò ÷Üèçêå. Äåí Þôáí êáé ç ðñþôç öïñÜ.Ôüóåò ìÝñåò åßäáìå ðïëëïýò íåêñïýò. ¢ëëïé áðü ôçí åîÜíôëçóç,Üëëïé áðü óöáßñåò. Êáé êÜèå öïñÜ ðïõ ôïõò ðñïóðåñíïýóáìåêëáßãáìå».

Ãëßôùóáí áðü ôéò óöáßñåò. ÂãÞêáí ðÜëé óôï äñüìï. Åêåß óõ-íÜíôçóáí Ýíáí íåáñü. ÐñïóöÝñèçêå íá ôïõò âïçèÞóåé, áëëÜ ìåôï áæçìßùôï. Åß÷áí êÜôé ëåê êáé Ýíá ñïëüé. Ôá Ýäùóáí. Åðß ôñåéòìÝñåò âÜäéæáí óõíå÷þò. ÂñÞêáí ëßãç æÜ÷áñç. Ôçí Ýñé÷íáí óôï íå-ñü êáé êñáôéüíôáí.

«Ï Ýíáò óôÞñéæå ôïí Üëëï. Ðáñáðáôïýóáìå. Ôá ÷Ýñéá êñÝìï-íôáí. Äåí ïñßæáìå ðéá ôßðïôå. Ó÷åäüí óåñíüìáóôáí. ÖôÜóáìå óôçíÔæÜñá. Ôþñá ôá óýíïñá åßíáé êïíôÜ. Áõôü ìáò óôýëùóå. Ôï âëÝì-ìá ìáò Üóôñáöôå ìåò óôç íý÷ôá. Ç êáñäéÜ óôï óôÞèïò ÷ôýðáãåóáí ôáìðïýñëï. ¼ìùò åêåß ðïõ áñ÷ßóáìå íá ÷áìïãåëÜìå, âñå-èÞêáìå áðÝíáíôé ó’ Ýíá óôñáôéùôéêü áõôïêßíçôï. ¢íôå ðÜëé áð’ôçí áñ÷Þ».

ÓôáìÜôçóáí. ÓôáìÜôçóå êáé ôï áõôïêßíçôï. ¸ìåéíáí Ýôóé ãéááñêåôÞ þñá. ÂãÞêáí áðü ôï äñüìï êáé Ýðåóáí ó’ Ýíá êáíÜëé ìåíåñü. ¢ñ÷éóå íá âñÝ÷åé. Ôï ðáéäß ðïõ äåí ìéëïýóå Üñ÷éóå íá âãÜ-æåé êñáõãÝò ôñüìïõ. Ôïõ Ýêëåéóáí ôï óôüìá. Ðáñáëßãï íá ôï ðíß-îïõí. Ôï áõôïêßíçôï Ýöõãå. ÐÝñáóáí ôñåéò þñåò ìÝóá óôï íåñüêáé ôá êáëÜìéá. ÂãÞêáí ðÜëé óôï äñüìï ãéá ôá óýíïñá. Ôá ñïý÷áÝóôáæáí íåñü êé áõôïß ßäñùíáí. ¸öôáóáí óôá ðñþôá óõñìáôï-ðëÝãìáôá. Ï Áíôþíçò, ï ïäçãüò, ðÞãå ìå ìéá øáëßäá êé Ýêïøå ôïçëåêôñïöüñï êáëþäéï.

Ï Ãéþñãïò ðñïóðÜèçóå íá óçêþóåé ôá óýñìáôá ãéá íá ðå-ñÜóïõí áðü êÜôù. ¹ôáí ôñåéò ôá îçìåñþìáôá. Äåí Ýâëåðå. Ãëß-óôñçóå êáé Ýðåóå ó’ Ýíá ÷áíôÜêé ìå íåñü. Ãéá ìéá óôéãìÞ ôïí Ý-


34

÷áóáí. ¢êïõãáí ìüíï ÷ôõðÞìáôá. Ïé Üëëïé Ýðéáóáí ôïí Âßêôïñááðü ôá ðüäéá.

ÌðÞêå ùò ôç ìÝóç óôï íåñü ìå ôï êåöÜëé êáé ìå ôá ÷Ýñéá Ýøá-÷íå ôï ößëï ôïõ. «ÊñÜôá. ÐéÜóå ôá ÷Ýñéá ìïõ ÃéùñãÜêç, ì’ áêïýò;».¸âáëå üëç ôç äýíáìç ðïõ ôïõ åß÷å áðïìåßíåé. Ôïí ôñÜâçîå. ÂãÞ-êå ï Ãéþñãïò. Ôá äýï ðáéäéÜ îÝóðáóáí óå ëõãìïýò. Ëßãï áêüìç.Ëßãá ìÝôñá êáé íá ç ÅëëÜäá. ÄñáóêÝëéóáí Ýíá ìéêñü óõñìáôü-ðëåãìá.ÌðÞêáí óôï åëëçíéêü Ýäáöïò. ÃÝëáóáí, ðáíçãýñéóáí, Ýêëáøáí,Ýðåóáí óôï ÷þìá ì’ áíïé÷ôÜ ÷Ýñéá êáé ðüäéá. Ìéá Üëëç æùÞ ôïõò ðå-ñßìåíå.

«Ôï íéþèáìå üôé üëá Üëëáæáí ãéá ìáò. Áðü øçëÜ âëÝðáìå ôáöþôá ôçò ÊÝñêõñáò. Åß÷á îå÷áóôåß Ýôóé üðùò êïßôáæá êáé áãù-íéïýóá ãéá ôï ôé èá ãßíåé, Ýíéùóá Ýíá ÷Ýñé íá ìå ðéÜíåé áðü ôï ðü-äé. ÊáôïõñÞèçêá, èüëùóá. ÐÜñå ìå êáé ìÝíá, Üêïõóá êÜðïéïí íáëÝåé. ¹ôáí Ýíáò Üíäñáò ðïõ öïñïýóå ìáýñï ðáëôü. ¢íôåîå Ýùò å-êåß. Äåí åß÷å äõíÜìåéò ãéá ðáñáðÝñá.

»ÓõíÞëèá êÜðùò. Áêüìç äåí åß÷å îçìåñþóåé. Óõíå÷ßóáìå ãéáíá âñïýìå êÜðïéï ÷ùñéü, Ýíá óôñáôéþôç. ÊÜôé. Êáé ’êåé ðïõ ðçãáß-íáìå, áêïýóáìå Ýíáí ðõñïâïëéóìü».

ÐÜíïò ÌðáÀëçò, «Äýï Ïëõìðéïíßêåò îáíáðåñðáôïýí óôá ìïíïðÜôéáôçò Åëåõèåñßáò», Áðü ôçí åöçìåñßäá ÔÁ ÍÅÁ, 7 Ïêôùâñßïõ 1996.

ÐÝíôå ÷ñüíéá áñãüôåñá ï Âßêôïñáò ÌÞôñïõ êáé ï Ãéþñãïò Ôæå-ëßëçò Þëèáí ôÝôáñôïé óôçí ÏëõìðéÜäá ôçò ÁôëÜíôá óôï áãþíéóìáôçò Üñóçò âáñþí áãùíéæüìåíïé ìå ôá ÷ñþìáôá ôçò ÅëëÜäáò.

35


ÌÅÔÁÍÁÓÔÅÕÓÇ: ÁÍÁÐÏÓÐÁÓÔÏ ÔÌÇÌÁ ÔÇÓ ÁÍÈÑÙÐÉÍÇÓ ÉÓÔÏÑÉÁÓ

Åßíáé áîéïóçìåßùôï ôï ãåãïíüò üôé ç ìåôáêßíçóç åêáôïììõñßùí áí-èñþðùí èåùñåßôáé óõ÷íÜ ðñùôïöáíÝò êáé, êõñßùò, åðéêßíäõíï öáé-íüìåíï. Åßíáé áîéïóçìåßùôï, åðåéäÞ óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ç éóôï-ñßá ôçò áíèñùðüôçôáò åßíáé óõíõöáóìÝíç ìå ôç ìåôáíÜóôåõóçêáé ç ÷ïñÞãçóç áóýëïõ óôïõò ðñüóöõãåò åßíáé óõíõöáóìÝíç ìåôçí ýðáñîç ðïëéôéóìïý. Ôï ãåãïíüò üôé áõôü ôï óôïé÷åßï äéáöåý-ãåé ôçò áíÜëõóçò ôùí óýã÷ñïíùí ìåôáíáóôåõôéêþí ñåõìÜôùí ïöåß-ëåôáé óôçí ôÜóç ôïõ áôüìïõ íá ôáõôßæåé óõ÷íÜ ôïí åáõôü ôïõ ìåôçí áíèñùðüôçôá êáé íá êáôáãñÜöåé öáéíüìåíá ðïõ åßíáé íÝá óôçíðñïóùðéêÞ ôïõ æùÞ óáí íá Þôáí ðñùôïöáíÝñùôá êáé óôçí éóôï-ñßá ôçò áíèñùðüôçôáò.

Ç óõóóùñåõìÝíç áíèñþðéíç ãíþóç áðïêáëýðôåé üìùò üôé çáëÞèåéá ãéá ôç ìåôáíÜóôåõóç åßíáé äéáöïñåôéêÞ.• Áðü ôçí ðïëéôéêÞ êáé ïéêïíïìéêÞ éóôïñßá ãíùñßæïõìå üôé ï ðëïý-

ôïò ôùí êñáôþí ïöåéëüôáí ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò óôçí ðñï-óÝëêõóç ðëçèõóìþí ãéá åãêáôÜóôáóç óôçí åðéêñÜôåéÜ ôïõò.

• Áðü ôçí éóôïñßá ôùí ðïëéôéóìþí, ìå êýñéï ðáñÜäåéãìá ôçí áñ-÷áßá ÅëëÜäá, ãíùñßæïõìå üôé áðü ðïëý íùñßò óôéò áíèñþðéíåòêïéíùíßåò äçìéïõñãÞèçêáí èåóìïß ãéá ôçí ðñïóôáóßá ôùí îÝíùíêáé ôùí ðñïóöýãùí.

• Áðü ôçí ôñáãéêÞ ðñïóùðéêÞ éóôïñßá ôùí ðáððïýäùí êáé ôùíãéáãéÜäùí ìáò ãíùñßæïõìå üôé ðïëëïß áíáãêÜóôçêáí íá åãêá-ôáëåßøïõí ôç ãç üðïõ ãåííÞèçêáí êáé íá îáíáöôéÜîïõí ôá ðÜ-íôá áðü ôçí áñ÷Þ óå Üëëá ìÝñç, ãåãïíüò ðïõ ðñïûðïèÝôåé ü-ôé ïé ìÝ÷ñé ôüôå íôüðéïé êÜôïéêïé áðïäÝ÷ïíôáí ôçí Ýëåõóç ôùííÝùí êáôïßêùí ùò áíáðüôñåðôç êáé áíáãêáßá åíÝñãåéá. Áðüôçí áêáäçìáúêÞ éóôïñßá êáé ôçí ðñïóùðéêÞ éóôïñßá ôùí áðëþí


36

áíèñþðùí ãíùñßæïõìå åðßóçò:• üôé áõôÝò ïé ìåôáêéíÞóåéò ìðïñåß íá åîåëßóóïíôáé áñìïíéêÜ Þ,

áíôßèåôá, íá óõíïäåýïíôáé áðü åíôÜóåéò ðïõ ìðïñåß íá öôÜ-óïõí Ýùò ôéò óõãêñïýóåéò· êáé

• üôé åõçìåñïýí ïé ÷þñåò ðïõ âñßóêïõí ôñüðïõò ãéá ôçí ïìáëÞÝíôáîç ôùí ìåôáíáóôþí êáé ôùí ðñïóöýãùí, åíþ ôáëáíßæïíôáéáðü ðñïâëÞìáôá åêåßíåò ðïõ äåí äñïìïëïãïýí ôçí éóüôéìç Ý-íôáîç ôùí íÝùí êáôïßêùí.Ïé ìåôáíáóôåýóåéò ôéò ïðïßåò ðáñáêïëïõèïýìå ôá ôåëåõôáßá

äÝêá ÷ñüíéá öáßíïíôáé óå ðïëëïýò Åõñùðáßïõò íá åßíáé Ýíá ðñù-ôïöáíÝñùôï öáéíüìåíï. Ç áëÞèåéá åßíáé üôé äåí äéáöÝñåé áðü ôéòìåôáíáóôåýóåéò ôùí ôåëåõôáßùí 250 åôþí. Ç ìüíç óçìáíôéêÞ äéá-öïñÜ åßíáé ôï ãåãïíüò üôé ðáëáéüôåñá Þôáí êõñßùò ïé Åõñùðáßïéåêåßíïé ðïõ áíáæçôïýóáí êáôáöýãéï óå Üëëåò çðåßñïõò, åíþ óÞìå-ñá êáôÜ ôç óõíôñéðôéêÞ ðëåéïíüôçôÜ ôïõò ïé ìåôáíÜóôåò áðïôå-ëïýíôáé áðü êáôïßêïõò Üëëùí çðåßñùí.

Ãéá íá êáôáíïÞóïõìå áõôÞ ôçí áëÞèåéá, áò äïýìå ôá ðáñáêÜ-ôù óôïé÷åßá (áðü ôçí åöçìåñßäá ÔÏ ÂÇÌÁ, 16 Éïõíßïõ 1991) ðïõäåß÷íïõí ôï ìÝãåèïò êáé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ðáãêüóìéáò ìå-ôáíÜóôåõóçò áðü ôï 1750 Ýùò ôï 1990 êáôÜ ðåñßïäï êáé êáôÜ ãå-ùãñáöéêÞ ðåñéï÷Þ óå ó÷Ýóç ìå ôï óõíïëéêü ðëçèõóìü ôçò ãçò.

37


Ðåñßïäïò 1750-1880Ðëçèõóìüò ôçò ãçò ôï 1815: 1 äéóåêáôïììýñéï.

ÓõíïëéêÞ ìåôáíÜóôåõóç: 30 åêáôïììýñéá.

Áðü áõôïýò: 14 åêáôïììýñéá Äõôéêïåõñùðáßïé êáé 2 åêáôïììýñéáÁíáôïëéêïåõñùðáßïé.

ÌÝóïò üñïò áíÜ Ýôïò: 230.000

Áíáëïãßá ìåôáíáóôþí áíÜ êáôïßêïõò ôçò ãçò: 1:4.348


38

Óå åêáôïììýñéá, óõíïëéêüò áñéèìüò ôùí ìåôáíá-óôþí ðïõ åãêáôÝëåéøáí ôç ÷þñá ôïõò ùò ôï ôÝ-ëïò ôçò óõãêåêñéìÝíçò ðåñéüäïõ. Ìå ãêñßæï, ðï-óïóôü ôùí ìåôáíáóôþí ðïõ åãêáôÝëåéøáí ôçí ðå-ñéï÷Þ êáôáãùãÞò ôïõò. Ìå ìáýñï, ðïóïóôü ôùíìåôáíáóôþí ðïõ åãêáôÝëåéøáí ôç ÷þñá ôïõò, áë-ëÜ ü÷é êáé ôçí ðåñéï÷Þ êáôáãùãÞò ôïõò.

Ðåñßïäïò 1880-1940Ðëçèõóìüò ôçò ãçò ôï 1910: 2,1 äéóåêáôïììýñéá.



ÌÝóïò üñïò áíÜ Ýôïò: 1.600.000

Áíáëïãßá ìåôáíáóôþí áíÜ êáôïßêïõò ôçò ãçò: 1:1.313

39




40


ðåñéóóüôåñááðü 25 åêáô. ìåôáíÜóôåò

áðü 10 ùò 25 åêáô. ìåôáíÜóôåò

áðü 5 ùò 10 åêáô. ìåôáíÜóôåò

Ðåñßïäïò 1945-1970 (óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí ôùí ðñïóöýãùí)Ðëçèõóìüò ôçò ãçò ôï 1960: 2,9 äéóåêáôïììýñéá.



ÌÝóïò üñïò áíÜ Ýôïò: 4.000.000

Áíáëïãßá ìåôáíáóôþí áíÜ êáôïßêïõò ôçò ãçò: 1:725

41



Ðåñßïäïò 1970-1990 (óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí ôùí ðñïóöýãùí)Ðëçèõóìüò ôçò ãçò ôï 1980: 4,7 äéóåêáôïììýñéá.



ÌÝóïò üñïò áíÜ Ýôïò: 6.000.000 Áíáëïãßá ìåôáíáóôþí áíÜ êáôïßêïõò ôçò ãçò: 1:783

Ï ÖÏÂÏÓ ÊÁÔÁÔÑÙÃÅÉ ÔÇÍ ØÕ×Ç2

ÁÕÈÏÑÌÇÔÅÓ ÁÍÔÉÄÑÁÓÅÉÓ ÁÐÅÍÁÍÔÉ ÓÅ ÌÅÔÁÍÁÓÔÅÓ ÊÁÉ ÐÑÏÓÖÕÃÅÓ

Ç áõèüñìçôç áíôßäñáóç ôùí áíèñþðùí áðÝíáíôé óôç äõóôõ÷ßáôùí ìåôáíáóôþí êáé ôùí ðñïóöýãùí óðÜíéá ÷áñáêôçñßæåôáé áðüáäéáöïñßá Þ áñíçôéêÞ äéÜèåóç. Ôï óõíáßóèçìá ìáò ïäçãåß êáô’áñ÷Üò óå ìéá óôÜóç áëëçëåããýçò ðñïò üóïõò âñßóêïíôáé óå êá-ôÜóôáóç áíÜãêçò. ¸ôóé, áí èõìçèïýìå ôéò ðñþôåò ðñïóùðéêÝòìáò áíôéäñÜóåéò êáé ôéò áíôéäñÜóåéò ôùí óõããåíþí êáé ôùí ãíù-óôþí ìáò áðÝíáíôé óôïõò áíèñþðïõò ðïõ Üñ÷éóáí íá Ýñ÷ïíôáéóôçí ÅëëÜäá üôáí Üíïéîáí ôá óýíïñá ôùí ÷ùñþí ôïõ ðñþçí áíá-ôïëéêïåõñùðáúêïý óõíáóðéóìïý, èá äéáðéóôþóïõìå åýêïëá ôçíïñèüôçôá ôïõ ðáñáðÜíù éó÷õñéóìïý.

Ïé ßäéåò áíôéäñÜóåéò ðáñáôçñïýíôáé óå üëïõò ôïõò ëáïýò, ìåìéêñÝò ìüíï äéáöïñÝò óôçí Ýíôáóç êáé ôç ìïñöÞ ôïõò. Ïé Üíèñù-ðïé, áõôü äåß÷íïõí ôá óôïé÷åßá ðïõ äéáèÝôïõìå, áíôéäñïýìå óå áõ-ôÝò ôéò ðåñéðôþóåéò ìå ôçí øõ÷Þ ìáò. Åßíáé åíäéáöÝñïí, üìùò, ü-ôé ç áõèüñìçôç áõôÞ óõìðåñéöïñÜ ìáò åßíáé ßäéá ìå åêåßíç ôçí ï-ðïßá èá óõíéóôïýóå ôï óïöüôåñï ìõáëü ðïõ èá êáëïýíôáí íáðñïôåßíåé ôçí ðéï óùóôÞ êáé ðéï ùöÝëéìç áíôßäñáóç áðÝíáíôé óôïöáéíüìåíï ôçò ìáæéêÞò ìåôáíÜóôåõóçò êáé ðñïóöõãéÜò.

Ôï ãåãïíüò áõôü äåí åßíáé ôõ÷áßï: ìÝóá áðü ôá óõóôÞìáôá á-îéþí ìáò ïé Üíèñùðïé åíóôåñíéæüìáóôå áðü ìéêñÞ çëéêßá áõôïíüç-ôåò óõìðåñéöïñÝò, ìå ôéò ïðïßåò áíôéäñïýìå óå âáóéêÜ èÝìáôá.Áíôéäñïýìå äçëáäÞ óýìöùíá ìå áõôü ðïõ óôç óõóóùñåõìÝíç å-äþ êáé áéþíåò êáèçìåñéíÞ ãíþóç Ý÷åé êáôáãñáöåß ùò óùóôü êáé ù-öÝëéìï ãéá ôçí êïéíùíßá.

Áí üìùò ôá ðñÜãìáôá åßíáé Ýôóé –êáé åßíáé Ýôóé!– ôüôå ôé åßíáéáõôü ðïõ êÜíåé ôüóï ðïëëïýò áíèñþðïõò óå ôüóåò ÷þñåò ôçò Åõ-ñþðçò íá áëëÜæïõí óõìðåñéöïñÜ êáé íá áíôéìåôùðßæïõí óôç óõ-

45

íÝ÷åéá ìå äõóðéóôßá êáé å÷èñüôçôá ôïõò îÝíïõò;Ôé åßíáé áõôü ðïõ åîáóèåíßæåé ôïí êáèïäçãçôéêü ÷áñáêôÞñá ôïõ

óõíáéóèÞìáôïò êáé åìðïäßæåé ôçí õéïèÝôçóç ôçò ðéï ãíùóôéêÞò óõ-ìðåñéöïñÜò óôéò ó÷Ýóåéò ìå ôïõò Üëëïõò áíèñþðïõò;

Äåí õðÜñ÷åé áìöéâïëßá üôé åßíáé, êõñßùò, ï öüâïò ðïõ ìåôá-óôñÝöåé ôéò ðñþôåò áõèüñìçôåò èåôéêÝò áíôéäñÜóåéò.


46

Ç ÁËËÇËÅÃÃÕÇ ÌÅÔÁÔÑÅÐÅÔÁÉ ÓÅ ÄÕÓÐÉÓÔÉÁ

Ï öüâïò, ùò âÜóç ôçò óõìðåñéöïñÜò áðÝíáíôé óå ðñüóöõãåò êáéìåôáíÜóôåò, ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá áðáíôÜôáé ôüóï óõ÷íÜ þóôå ïñé-óìÝíïé ôåßíïõí íá ôïí èåùñïýí öõóéêÞ êáé áõôïíüçôç áíôßäñáóç. Õ-ðÜñ÷ïõí áêüìç êáé èåùñßåò åðéóôçìüíùí ïé ïðïßåò óôçñßæïíôáé óôçëáíèáóìÝíç õðüèåóç üôé ôï «îÝíï» (ôï «äéáöïñåôéêü» ê.ëð.) ðñï-êáëåß êáô’ áñ÷Üò öüâï, äõóðéóôßá Þ/êáé åðéèåôéêÞ óõìðåñéöïñÜ.ÊáôÜ êáéñïýò Ý÷ïõí ìÜëéóôá åìöáíéóôåß åðéóôÞìïíåò ïé ïðïßïé ðñå-óâåýïõí üôé ï öüâïò áõôüò áðïôåëåß âáóéêü âéïëïãéêü ÷áñáêôç-ñéóôéêü ôïõ áíèñþðïõ, ôï ïðïßï äýóêïëá êáé óå ðåñéïñéóìÝíï ìü-íï âáèìü ìðïñåß íá ôñïðïðïéçèåß ðñïò èåôéêÞ êáôåýèõíóç.

Ùóôüóï, üëåò áõôÝò ïé áðüøåéò óôåñïýíôáé ðñáãìáôéêÞò åðé-óôçìïíéêÞò âÜóçò. Åßíáé áðëþò ëïãéêïöáíåßò åñìçíåßåò åíüò ìá-æéêïý öáéíïìÝíïõ, óôï ïðïßï, åîáéôßáò ôçò óõ÷íüôçôáò êáé ôçò ìá-æéêüôçôÜò ôïõ, ðñïóäßäåôáé ëáíèáóìÝíá ðáãêüóìéïò êáé äéá÷ñï-íéêüò ÷áñáêôÞñáò.

Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ï öüâïò ìðñïóôÜ óôï îÝíï êáé óôï äéá-öïñåôéêü äåí åßíáé ðáãêüóìéï öáéíüìåíï, ïýôå Ý÷åé äéá÷ñïíéêü ÷á-ñáêôÞñá. Áõôü ôï ãíùñßæïõìå áðü ôçí êáèçìåñéíÞ ìáò æùÞ, üðïõôï äéáöïñåôéêü êáé ôï îÝíï ïõóéáóôéêÜ –êáé éäéáßôåñá óå íÝïõò áí-èñþðïõò– åëêýåé êáé äåí áðùèåß.

Ôï ãíùñßæïõìå, åðßóçò, áðü ôçí ðñïóåêôéêÞ èåþñçóç ôçò é-óôïñßáò ôçò áíèñùðüôçôáò, ç ïðïßá ùò êáèçìåñéíÞ æùÞ åßíáé ãñáì-ìÝíç óõ÷íüôåñá ìÝóá áðü áñìïíéêÝò êáé äçìéïõñãéêÝò óõíáíôÞ-óåéò äéáöïñåôéêþí êáé îÝíùí áíèñþðùí êáé óðáíéüôåñá ìÝóá á-ðü ó÷åôéêÝò óõãêñïýóåéò. Ôï ãåãïíüò üôé óôç óõëëïãéêÞ ìíÞìçêáé óôçí áêáäçìáúêÞ éóôïñéïãñáößá Ý÷ïõí êáôáãñáöåß ôüóåò ðïë-ëÝò óõãêñïýóåéò êáé ôüóåò ëßãåò äçìéïõñãéêÝò óõíáíôÞóåéò ïöåß-ëåôáé óôçí ðáñáäï÷Þ üôé, åíþ ïé áñìïíéêÝò óõíáíôÞóåéò åßíáé áõ-

47

ÊÅÖÁËÁÉÏ 2 Ï ÖÏÂÏÓ ÊÁÔÁÔÑÙÃÅÉ ÔÇÍ ØÕ×Ç

ôïíüçôåò, ïé óõãêñïýóåéò åßíáé ðáñÜëïãåò. Åîáéôßáò ôùí ôñáãé-êþí åðéðôþóåþí ôïõò óôïõò áíèñþðïõò ÷ñåéÜæåôáé íá ôý÷ïõí é-äéáßôåñçò ðñïóï÷Þò êáé íá êáôáãñáöïýí óôç óõëëïãéêÞ ìíÞìçùò óçìáíôéêÞ ðñïåéäïðïßçóç.

Ï öüâïò êáé ç äõóðéóôßá áðÝíáíôé óôïõò îÝíïõò äçìéïõñãïý-íôáé –üôáí äçìéïõñãïýíôáé!– åîáéôßáò áñíçôéêþí ðëçñïöïñéþí ãé’áõôïýò, ïé ïðïßåò, êáôÜ êýñéï ëüãï, ìáò åéäïðïéïýí üôé ïé îÝíïéìÜò áðåéëïýí óå ó÷Ýóç ìå êÜðïéá áðü ôá áãáèÜ ðïõ áðïëáìâÜíïõ-ìå êáé èåùñïýìå óçìáíôéêÜ óôç æùÞ ìáò.• Óå áõôÜ áíÞêåé ðñïöáíþò ç æùÞ ìáò êáé ç æùÞ ôùí êïíôéíþí

ìáò áíèñþðùí.• Óå áõôÜ áíÞêåé ç åëåõèåñßá ìáò, ç áîéïðñÝðåéÜ ìáò, ç óùìá-

ôéêÞ ìáò áêåñáéüôçôá êáé ç äõíáôüôçôá íá æïýìå óå êáèåóôþòäçìïêñáôßáò.Óå áõôÜ ìðïñåß íá áíÞêïõí åðßóçò:

• ç åõçìåñßá ìáò·• ç åèíéêÞ Þ / êáé ç ðïëéôéóìéêÞ ìáò ôáõôüôçôá –ü,ôé êé áí êáôáëá-

âáßíïõìå ìå áõôÝò ôéò Ýííïéåò·• ôï öõóéêü ðåñéâÜëëïí ìáò·• ç äõíáôüôçôá íá æïýìå ìå ãåßôïíåò áðïêëåéóôéêÜ êïéíÞò êáôá-

ãùãÞò, ãëþóóáò, èñçóêåßáò ê.ëð.·• ç äõíáôüôçôá íá Ý÷ïõìå ìéá áóöáëÞ èÝóç åñãáóßáò·• ç äõíáôüôçôá ôùí ðáéäéþí ìáò íá áðïëáìâÜíïõí åêðáßäåõóç

õøçëÞò ðïéüôçôáò·• ç äéáôÞñçóç ôçò áîßáò ðïõ Ý÷åé ç áêßíçôç ðåñéïõóßá ìáò.

Âåâáßùò, åÜí åîáéñÝóïõìå ôá áãáèÜ ôçò æùÞò, ôçò óùìáôéêÞòáêåñáéüôçôáò, ôçò áîéïðñÝðåéáò êáé ôçò åëåõèåñßáò, ôá ïðïßá åß-íáé êïéíÜ ãéá üëïõò ôïõò áíèñþðïõò êáé âñßóêïíôáé ðïëý õøçëÜóôçí éåñáñ÷ßá ôùí åðéèõìçôþí áãáèþí, ãéá üëá ôá õðüëïéðá éó÷ý-ïõí äéáöïñåôéêÝò äéáâáèìßóåéò ùò ðñïò ôç óçìáóßá ôïõò óôç æùÞôïõ êÜèå áíèñþðïõ.


48

Óçìáíôéêü ãéá ôçí åñìçíåßá ôçò óõìðåñéöïñÜò ôùí áíèñþðùíåßíáé ôï ãåãïíüò üôé üëïé åßìáóôå ðñüèõìïé íá èõóéÜóïõìå êÜðïé-á áãáèÜ ðïõ âñßóêïíôáé ÷áìçëüôåñá óôçí ðñïóùðéêÞ ìáò éåñáñ-÷éêÞ êëßìáêá ôùí åðéèõìçôþí áãáèþí ãéá íá ðñïáóðßóïõìå óå ðå-ñßðôùóç êéíäýíïõ Üëëá áãáèÜ, ôá ïðïßá âñßóêïíôáé õøçëüôåñáóôçí ðñïóùðéêÞ ìáò éåñáñ÷éêÞ êëßìáêá. ÌÜëéóôá, üôáí ðéóôåýïõ-ìå üôé êéíäõíåýïõí ïñéóìÝíá áãáèÜ ôá ïðïßá èåùñïýìå áäéáðñáã-ìÜôåõôá óôç æùÞ ìáò, åßìáóôå éêáíïß ãéá ïðïéáäÞðïôå óõìðåñé-öïñÜ êáé ðñÜîç.

Óå áõôü ïöåßëïíôáé üëåò ïé çñùéêÝò ðñÜîåéò ôùí áíèñþðùí–óõíÞèùò, ùò ðñÜîåéò áõôïèõóßáò ãéá ôçí õðåñÜóðéóç èåìåëéùäþíáîéþí ôçò êïéíùíßáò.

Óôï ßäéï ãåãïíüò ïöåßëïíôáé, üìùò, êáé ðïëëÜ åãêëÞìáôá ùòðñÜîåéò âßáò åéò âÜñïò Üëëùí áíèñþðùí ìå óêïðü ôçí õðåñÜóðé-óç óçìáíôéêþí áãáèþí, ôá ïðïßá óôçí ðñáãìáôéêüôçôá Þ äåí åß-íáé óçìáíôéêÜ Þ äåí êéíäõíåýïõí áðü ôïõò óõãêåêñéìÝíïõò áí-èñþðïõò.

Ôï åñþôçìá ðïõ ôßèåôáé ó÷åôéêÜ Ý÷åé äýï óêÝëç: ðñþôïí, ðþòäéáìïñöþíïõìå ôçí ðñïóùðéêÞ ìáò éåñáñ÷éêÞ êëßìáêá áãáèþíþóôå íá èåùñïýìå êÜðïéá ðåñéóóüôåñï êáé êÜðïéá Üëëá ëéãüôå-ñï óçìáíôéêÜ· êáé, äåýôåñïí, ðþò äéáìïñöþíïõìå ôçí ðñïóùðéêÞìáò Üðïøç üôé ïñéóìÝíá óçìáíôéêÜ áãáèÜ êéíäõíåýïõí áðü êÜ-ðïéïõò áíèñþðïõò.

Åßíáé ðñïöáíÝò üôé ôï ðñþôï, äçëáäÞ ç ðñïóùðéêÞ éåñáñ÷éêÞêëßìáêá áîéþí, åßíáé áðïôÝëåóìá ôçò åðéññïÞò èåóìþí êïéíùíéêï-ðïßçóçò, êáé éäéáßôåñá ôùí èåóìþí ìå éäåïëïãéêü ÷áñáêôÞñá, ü-ðùò ôïõ ó÷ïëåßïõ, ôçò åêêëçóßáò, ôùí ðïëéôéêþí êïììÜôùí, ôùíìÝóùí ìáæéêÞò åíçìÝñùóçò ê.ëð. Âåâáßùò, ïé èåóìïß áõôïß ìáò å-ðçñåÜæïõí ðñïò äéáöïñåôéêÝò Ýùò êáé áíôßèåôåò ìåôáîý ôïõò êá-ôåõèýíóåéò. Ç äå ðñïóùðéêÞ éåñáñ÷éêÞ êëßìáêá åßíáé áðïôÝëåóìáôçò éäéáßôåñçò åðéññïÞò ðïõ Ý÷ïõí êÜðïéïé áðü ôïõò èåóìïýò óôïêÜèå Ýíá Üôïìï.

49

ÊÅÖÁËÁÉÏ 2 Ï ÖÏÂÏÓ ÊÁÔÁÔÑÙÃÅÉ ÔÇÍ ØÕ×Ç

Ùò ðñïò ôï äåýôåñï, åßíáé öáíåñü üôé ç ó÷åôéêÞ ðåðïßèçóç óõ-íÞèùò äéáìïñöþíåôáé ìå ôç âïÞèåéá ðëçñïöïñéþí ðïõ ðáßñíïõ-ìå áðü ðçãÝò ôéò ïðïßåò èåùñïýìå Ýãêõñåò: ãéá ðáñÜäåéãìá, á-ðü åðéóôçìïíéêÝò äçìïóéåýóåéò, áðü ôï ó÷ïëåßï, áðü ôá ìÝóá ìá-æéêÞò åíçìÝñùóçò, áðü ôéò õðåýèõíåò áñ÷Ýò, áðü Üôïìá ðïõ å-ìðéóôåõüìáóôå ê.ëð. ÅÜí ïé ðëçñïöïñßåò ìáò áíôáðïêñßíïíôáéóôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ôüôå ç óõìðåñéöïñÜ ìáò åßíáé óùóôÞ, åíþ,åÜí ïé ðëçñïöïñßåò ìáò åßíáé ëáíèáóìÝíåò, ôüôå ç óõìðåñéöïñÜðïõ èåìåëéþíåôáé óå áõôÝò åßíáé åðßóçò ëáíèáóìÝíç.

Ï Üëëïò ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï óõ÷íÜ êáôáëÞãïõìå óå ðáñüìïé-á ëáíèáóìÝíåò óõìðåñéöïñÝò åßíáé åêåßíïò ôùí áíåðßôñåðôùí ãå-íéêåýóåùí, óôçí ýðáñîç ôùí ïðïßùí óõìâÜëëïõí êáé ðÜëé óçìá-íôéêÜ ïé ðçãÝò ðëçñïöüñçóçò ôéò ïðïßåò èåùñïýìå Ýãêõñåò, êá-èþò êáé ïé éäåïëïãéêïß èåóìïß áðü ôïõò ïðïßïõò åðçñåáæüìáóôå.

Ôá ðáñáðÜíù éó÷ýïõí óå üëïõò ôïõò ôïìåßò ôçò áíèñþðéíçòæùÞò, óõíåðþò êáé óôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï áíôéìåôùðßæïõìå ôïõòîÝíïõò.

Åöüóïí äåí Ý÷ïõìå ïðïéáäÞðïôå ðëçñïöïñßá ðïõ íá ÷áñá-êôçñßæåé ôïõò îÝíïõò ùò åðéêßíäõíïõò, ç óõìðåñéöïñÜ ìáò åßíáéóõíÜñôçóç ôçò óõóóùñåõìÝíçò ãíþóçò ôçò áíèñùðüôçôáò êáéåßíáé ðáñüìïéá ìå åêåßíç ðïõ Ý÷ïõìå áðÝíáíôé óôïõò «äéêïýò ìáò»óõíáíèñþðïõò.

ÅÜí, áíôßèåôá, êáôáêëõóôïýìå áðü ðëçñïöïñßåò ðïõ äçìéïõñ-ãïýí ôçí åíôýðùóç üôé ïé îÝíïé áðïôåëïýí êßíäõíï ãéá êÜðïéá á-ðü ôá áäéáðñáãìÜôåõôá áãáèÜ ìáò, êáé èåùñÞóïõìå ôéò ðëçñï-öïñßåò áõôÝò Ýãêõñåò, ôüôå ç øõ÷Þ ìáò êáé ç êïéíùíéêÞ ìáò ìíÞ-ìç ìðáßíïõí óôï ðåñéèþñéï êáé ç óõìðåñéöïñÜ ìáò êáèïäçãåßôáéáðïêëåéóôéêÜ áðü ôï öüâï ôçò áðþëåéáò óçìáíôéêþí áãáèþí.

Ôï äåýôåñï ðáñáôçñåßôáé óõ÷íÜ ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá óôéò ÷þ-ñåò ôçò ÅõñùðáúêÞò ¸íùóçò. ¸ôóé, êÜðïéïé Ý÷ïõí öôÜóåé áêüìçêáé óå äïëïöïíßåò áèþùí îÝíùí, åðåéäÞ ôï óýíïëï ôùí ðëçñïöï-ñéþí ðïõ åß÷áí áðü ôéò äéêÝò ôïõò «Ýãêõñåò êáé áîéüðéóôåò ðçãÝò»


50

ôïõò ïäÞãçóáí óôï óõìðÝñáóìá üôé áðü ôçí ðáñïõóßá ôïõ îÝíïõêéíäýíåõáí õðÝñôáôá áãáèÜ, üðùò, ãéá ðáñÜäåéãìá, ç ßäéá ôïõòç æùÞ Þ «ç åðéâßùóç ôï

ÏÄÇÃÏÓ ÁÍÔÉÑÁÔÓÉÓÔÉÊÇÓ...

Documents