faculty of economics kasetsart university …2 บทท 2 ระบบเศรษฐก...

1

วิชา เศรษฐศาสตรเบื้องตน

(Introduction to Economics: 01108101)

ภาคปลาย ปการศึกษา 2553

บทที่ 2

ระบบเศรษฐกิจและองคการธุรกิจ

รศ.ดร. สนัตยิา เอกอัคร

เอกสารประกอบการบรรยาย

Faculty of Economics

Kasetsart

University

Presenter�

Presentation Notes�

ดก่าหสว่ดากสหวฟ�

2

บทที ่2 ระบบเศรษฐกิจและองคการธุรกิจ

2.1

ความนํา

2.2

ปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ

2.3

ความหมายและหนาที่สําคญัของระบบเศรษฐกิจ

2.4

การแบงประเภทของระบบเศรษฐกิจ

รศ.ดร.สันติยา เอกอัคร ภาควิชาเศรษฐศาสตร คณะเศรษฐศาสตร [email protected]

3

2.5

ระบบเศรษฐกิจกับการแกปญหาพื้นฐาน

2.6

ขอดี ขอเสีย ของแตละระบบเศรษฐกิจ

2.7

องคการธุรกิจ

2.8

สรุปทายบท

บทที ่2 ระบบเศรษฐกิจและองคการธุรกิจ


4

2.1 ความนํา

การเรียนรูเรื่องระบบเศรษฐกิจ ทําใหผูศึกษามีความรูเกี่ยวกับ

กลไกราคาไดทําหนาที่มากนอยเพียงในระบบเศรษฐกิจแบบตางๆ

ผูผลิตมีการแขงขันกันมากนอยเพียงใดในระบบนั้น ๆ

ผูบริโภคมีเสรีภาพมากนอยเพียงใดในการเลือกซื้อสินคาและบริการ

บทบาทของภาครัฐและเอกชนในแตละระบบมคีวามแตกตางกันอยางไร

กลไกการทํางานของระบบเศรษฐกิจไทย


5

2.1 ความนํา

การเรียนรูเรื่ององคการธุรกิจ เพื่อใหผูศึกษามีความรูเกี่ยวกับ

นักเศรษฐศาสตรไดจดัแบงประเภทของผูผลิตสินคาและบริการ

ออกเปนกี่รูปแบบ

แตละรูปแบบมีขอดี ขอเสียอยางไร

เรื่องของผูผลติซึง่เปนบุคคลสําคัญมากกลุมหนึ่งในระบบ

เศรษฐกิจ


6

ในทุกสังคมยอมพบปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ 4 ประการ คือ

2.2 ปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ

2.2.1

จะผลิตอะไร (What)

2.2.2

จะผลิตอยางไร (How)

2.2.3

จะผลิตจํานวนเทาใด (How many)

2.2.4

จะผลิตเพื่อใคร (For whom)

ทั้งนี้เนื่องจากทรพัยากรมีจํากัด แตความตองการของมนุษยมีไมจํากัด

Q: ปญหาทางเศรษฐกิจ หมายถึง อะไร

7



2.2.1 จะผลิตอะไร

ผูผลิตตองผลิตสิ่งที่สังคมหรือผูบริโภคตองการ

เมื่อทรัพยากรมีจํากดั แตความตองการไมจํากดั สินคาที่ผลติตองมีความตองการสูงและมีมลูคาสูง เพื่อใชปจจัยใหเกดิประโยชนกบัประเทศชาติมากที่สุด


8


2.2.2 จะผลิตอยางไร

วิธีการผลิตทําไดหลายวิธี เชน ใชแรงงานมากใชทุนนอย

ใชทุนมากใชแรงงานนอย

ผูผลติตองเลือกตดัสนิใจเอาวิธีที่เหมาะสมที่สุด ประหยัดที่สุดมาใชในการผลติ

Q: คาํวา “จะผลิตอยางไร” เกี่ยวของกับประเด็นอะไรบาง


9

2.2.3 จะผลิตจํานวนเทาใด

เนื่องจากทรัพยากรมีอยูจํากัด ถาผลติสิ่งหนึ่งมากขึ้นกต็องผลติสิ่งอืน่นอยลง

เชน ถาเกษตรกรใชพื้นที่เพื่อปลูกพืชพลงังานมากขึ้น ก็จะเหลือพื้นที่สําหรับปลูกขาวนอยลง

ดังตารางและรูปที่ 2.1 แสดงเสนความเปนไปไดในการผลิต (Production possibility curve)




10

ตารางที่ 2.1 การผลิตน้ําดื่มและซีดี

รายการผลิต

ความเปนไปได

A B C D E F

ปริมาณน้าํดื่ม (ลานขวดตอป) 0 1 2 3 4 5

ซีดี (ลานแผน) 15 14 12 9 5 0


Q: เสนความเปนไปไดในการผลิต อธิบายถึงอะไร


11

ปริมาณซดีี (ลานแผนตอป)

ปริมาณน้ําขวด (ลานขวด)

15

9

14

12

20

5

2 31 4 50

AB

C

D

E

F

รูปที่ 2.1 เสนความเปนไปไดในการผลิต

(Production Possibility Curve)


12

“เสนความเปนไปไดในการผลิต”

การตัดสนิใจเลือกผลติอาวุธกบัอาหาร

13

ถาเสนขยับไปทางขวา

แสดงวาปริมาณในการผลิตเพิ่มขึ้น

สําหรับสินคาทั้งสองชนิด

14


“เสนความเปนไปไดในการผลิต”

จากรูปที่ 2.1 อธิบายถึง

เนื่องจากทรัพยากรมีจาํกัด เมื่อผลติสินคาชนิดหนึ่งมากขึ้น

กจ็ะตองผลติสินคาอีกชนดิหนึ่งนอยลง

ถาเสนขยับไปทางขวา แสดงวาปริมาณในการผลติที่เพิ่มขึ้น

ถาเสนขยับไปทางซาย แสดงวาปริมาณในการผลติที่ลดลง


15


การพิจารณาวาจะทําการผลิตจํานวนเทาใด ตองคํานึงถึง

นโยบายของหนวยธุรกิจ

• ตองการผลติใหไดกําไรสูงสุด หรือ

• ขายไดเงินมากที่สุด หรือ

• เสียตนทุนต่ําสุด

แตละทางเลือก ตองผลติในปริมาณที่แตกตางกนั

สภาพของอุปสงคและสภาพของอปุทานของสินคาและบริการ


16

2.2.4 จะผลิตเพื่อใคร

ผูผลิตยอมจะผลิตเพื่อบุคคลหรือผูบริโภคที่มี

อํานาจซื้อ เพราะผูผลิตยอมตองการรายได

จะพบวาสินคาบางชนิดมีวางขายเฉพาะ สําหรับกลุมผูมีรายไดสูง




17

2.3 ความหมายและหนาที่สําคญัของระบบเศรษฐกิจ

2.3.1

ความหมายของระบบเศรษฐกิจ

J. Tinbergen ใหความหมายวา “ ระบบเศรษฐกจิหมายถึง

มนุษยชาติกลุมใดกลุมหนึ่ง โดยสวนบุคคลหรือรวมตัวกันกต็าม

ประกอบกจิการเพื่อบําบัดความตองการของตน”


18


2.3.1


ศาสตราจารย ดร. อุทิศ นาคสวัสดิ์

ใหความหมายวา

“ระบบเศรษฐกิจหมายถึง

กลุมของสถาบันทางเศรษฐกิจ

(Economic Institutions) กลุมหนึ่ง

ซึ่งมีการปฏิบัตคิลายคลึงกนั”


19


2.3.1


สรุปความหมายของระบบเศรษฐกจิ

“ระบบเศรษฐกิจเปนเรื่องของกลุมมนุษยชาติที่ประกอบกจิกรรม เพื่อบาํบัดความตองการของตน ในการนี้ยอมมีกลุมของสถาบัน

ทางเศรษฐกิจตาง ๆ เกดิขึ้น เชน สถาบันทางการผลติสินคาและ บริการ สถาบันทางการจําแนกแจกจายผลผลติ สถาบันทางการ บริโภคสินคาและบริการ

เพื่อทําหนาที่เปนผูดําเนนิการในทางเศรษฐกิจในสังคมนั้นๆ”

20

2.3.2

หนาที่สําคญัของระบบเศรษฐกิจ

1).

การจัดหาสินคาและบริการ ซึ่งเปนความตองการขั้น มูลฐานของสมาชิกในสังคม

2).

ระบบเศรษฐกิจทุกระบบ ตองมีกรรมวิธีการผลิต และการ แจกจายสิ่งที่ผลิตออกไป อยางมีประสทิธิภาพมากที่สุด


Q: ระบบเศรษฐกิจทุกระบบมหีนาที่อะไรบาง

21

3).

ระบบเศรษฐกิจทุกระบบ มีหนาที่จัดใหสมาชิกในสังคม ไดทํางานที่ตนถนัด เพื่อสรางความสามารถในการผลิตที่สงู

4).

ระบบเศรษฐกิจทุกระบบ ตองกระจายรายไดไปยัง สวนตาง ๆ ของสังคมใหดีทีส่ดุ

ระบบเศรษฐกิจที่คนสวนนอยไดประโยชนจากการผลิต ม

ี

รายไดสูง ใชจายฟุมเฟอย แตกตางไปจากคนสวนใหญในสังคม อยางมาก

จัดเปนระบบเศรษฐกิจที่ไมมคีวามชอบธรรม


2.3.2


22

5).

ระบบเศรษฐกิจทุกระบบ ตองจัดหา

• วิธีการผลิตใหมๆ

• วิทยาการและประดิษฐคิดคนสรางสรรค

ชวยใหระบบเศรษฐกจินั้นๆ สามารถเพิ่มผลผลติ

และมีประสิทธิภาพสูงอยูเสมอ


2.3.2



23

วิชานี้ไดแบงระบบเศรษฐกิจออกเปน 3 ประเภท: ระบบทนุ

นยิม ระบบสังคมนยิม และระบบผสม

2.4 การแบงประเภทของระบบเศรษฐกิจ

2.4.1 ระบบทุนนิยม (Capitalist System) มีลักษณะสําคัญดังนี้

1)

เคารพในกรรมสทิธิ์สวนบคุคล (Private property)

• อนุญาตใหเอกชนเปนเจาของปจจัยการผลิต คือ ที่ดินและทุน และ

•

มีเสรีภาพในการใชทรัพยสินของตน

•

มีอํานาจในการตัดสินใจทําการผลิตไมขึ้นกับรัฐหรือชุมชน

•

สะสมทรพัยสินและยกเปนมรดกใหกับทายาทได

24

2.4.1 ระบบทุนนิยม (Capitalist System)

25

2)

กลไกแหงราคา (Price mechanism)

• ทําหนาที่เต็มที่โดยมีผลกําไรเปนแรงจูงใจ

• อุปสงคและอุปทานในตลาดจะเปนปจจัยกําหนดราคาและ ปริมาณ การผลติสินคา

• ผูผลติตองปรับปรุงวิธีการผลิตและคุณภาพ ผลิตในจาํนวนที่ทําให

เกดิกําไรสูงสุด


2.4.1 ระบบทุนนิยม (Capitalist System) มลีกัษณะสําคัญดงันี้


26

3)

การแขงขัน (Competition)

•

เปนการแขงขันอยางสมบูรณ ในดานการผลิตและการบริโภค

•

มีผูผลิตและผูซื้อมจีํานวนมาก ผลิตและซื้อรายละเล็กนอยเทานั้น

•

ผูซื้อผูขายตองยอมรับราคาตลาด ไมมีอิทธิพลในการกําหนดราคาเลย

•

ในระบบนี้มีเฉพาะผูผลิตหรือผูขาย และผูซื้อรายยอยเทานั้น

•

เมื่อเห็นวาธุรกิจประเภทใดมีกําไรมาก ผูผลิตรายอื่นสามารถเขา มาแขงขันได หรือเลิกกิจการก็ไดเชนกัน



27

4)

เคารพอธิปไตยของผูบริโภค

•

ผูบรโิภคเปนผูสั่งการใหผูผลิตทําการผลิตสินคาและบริการตามความ ตองการ ควรผลิตสินคาอะไร มีคณุภาพอยางไร

•

ในระยะสั้น ผูผลิตอาจจะทําการโฆษณา จูงใจใหผูบรโิภคทดลองใช

สินคาได ผูผลิตอาจจะจูงใจผูบรโิภคไดในระยะแรก แต

•

ในระยะยาวผูบรโิภคจะเปนผูกําหนดวาผูผลิตควรผลติอะไร

มีคณุภาพเชนไร



28

2.4.2 ระบบสังคมนิยม (Socialist System) มีลกัษณะสําคัญดงันี้

1)

รัฐหรือชุมชนเทานั้นมีกรรมสิทธิ์ในทรัพยสนิ


• ปจจัยการผลิตและสินคาบริโภคเปนของรัฐบาล

• นักสังคมนิยมเห็นวากรรมสิทธิ์สวนบุคคลกอใหเกิดปญหามาก

บางคนมีมากเกินไป ในขณะที่บางคนไมมีเลย

• การที่สังคมเปนเจาของทรพัยสินและปจจัยการผลิต ทาํใหเกิด

การจัดสรรอยางเปนธรรม

• ความสุขสมบูรณจะเฉลี่ยกระจายกันออกไป ไมรวมอยูที่คนจํานวนนอย

29

2) กลไกแหงราคา


• ไมสามารถทําหนาที่ได เพราะรัฐเปนผูกาํหนดราคาสินคา

โดยไมคํานึงถึงอปุสงคและอปุทาน

• ไมหวังผลกําไร ราคาสินคาจะเทากับตนทุนการผลติ



30

3)

ไมมกีารแขงขันระหวางผูผลิต

เปนการวางแผนจากสวนกลางโดยรัฐบาลหรือชุมชน

4)

ไมมอีธิปไตยของผูบริโภค

•

รัฐเปนผูวางแผนการผลิต จึงตองผลิตตามความตองการของรฐั หรือชมุชน

•

ถาความตองการของรัฐกับเอกชนขัดแยงกัน ตองใหความสําคัญ ความตองการของรัฐกอน



31

2.4.2 ระบบสังคมนิยม (Socialist System)

32

2.4.3 ระบบผสม (Mixed System) มีลักษณะสําคญัดังนี้

เปนระบบเศรษฐกิจที่ปนกันระหวางระบบทนุนยิมกับสังคมนยิม

บางประเทศก็หนักไปทางทุนนยิมมาก เชน U.S.A. ญี่ปุน


Q: ระบบเศรษฐกิจที่อาศัยทั้งกลไกแหงราคาและการวางแผน

ในการผลิตสินคาและบริการ คือระบบใด

33

2.4.3 ระบบผสม (Mixed System) มีลักษณะสําคญัดังนี้

บางประเทศก็หนักไปทางสังคมนยิมมาก เชน คิวบา จีน

บางประเทศอยูในทางสายกลาง กึ่งทุนนิยมและสังคมนิยม เชน อังกฤษ ฝรั่งเศส เรียกวา “ระบบศก.แบบสังคมนยิมเสรี (Liberal Socialist Economy)”


Q: ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนยิมเสรี (Liberal Socialist

Economy) มีลักษณะสําคญัประการใด

34

ระบบเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกา

•

เคารพในกรรมสิทธิ์ของเอกชน

•

แตการผลิตหลายอยางเปนของผูทําการผลิตรายใหญไมกี่ตระกูล

•

การแขงขัน กลไกแหงราคา และอธิปไตยผูบรโิภคมมีากนอยเพียงใด เรียกระบบเศรษฐกิจแบบนี้วา “ ระบบทุนนิยมผูกขาด”


35

ระบบเศรษฐกิจของสาธารณรัฐประชาชนจีน

สังคมนิยม ผสมผสาน กับระบบตลาด

ใชระบบตลาดเสรี ในเขตเศรษฐกจิพิเศษ (Special Economic Zones)

เปดเสรีทางเศรษฐกิจ แตการเมืองยังผูกขาดโดยพรรคคอมมิวนิสต เพียงพรรคเดียว

เศรษฐกิจของจีนเติบโตอยางกาวกระโดด โดยมีอตัราการเติบโตโดยเฉลี่ย 10% ในระหวาง ค.ศ. 1977-1998


37

ระบบเศรษฐกิจของอังกฤษ

ในอดตีรัฐบาลเปนเจาของอุตสาหกรรม และธรุกิจขนาดใหญ

ในปจจุบนั มีการแปรรูปรัฐวิสาหกิจมากขึ้น

เปดใหเอกชนดําเนนิกจิการตางๆ ไดอยางเสรี

มีระบบประกันสงัคม

การเมืองเปนประชาธิปไตย มีเสรีภาพทางการเมือง

จัดเปนระบบเศรษฐกิจแบบ “สังคมนิยมประชาธิปไตย (Democratic Socialism) เชนเดียวกับ สวีเดน นอรเวย เดนมารก



39

ระบบคอมมิวนิสต: คารล มารกซ ถือวา ระบบนี้เปน “ขั้นสูง” ของสังคมนิยม

มีความอดุมสมบูรณ การกระจายแบงปนสรรพสิ่งตามความจําเปนตองกนิตองใช

ไมมีการใชเงิน ไมมกีลไกตลาด ไมมีการบงการจากรัฐ

สมาชิกอยูรวมกันโดยสันตสิุข ไมมกีารตอสูระหวางชนชั้น

ไมมีการเบียดเบียนกดขี่ ขูดรีด ระหวางปจเจกชนดวยกัน โดยถือหลักการดํารงชีวิตวาเปนไปอยางเสรีภาพ เสมอภาคและภราดรภาพ


40


ไมมีประเทศใดในโลกที่เปน “ระบบคอมมิวนิสต” ตามทัศนะ

ของ คารล มารกซ

ประเทศที่ถูกเรียกวา ประเทศคอมมิวนิสต เนื่องจากมี

พรรคคอมมิวนิสตปกครองประเทศแบบพรรคการเมืองเดียว

แตการจัดการระบบเศรษฐกิจจดัเปนแบบ สังคมนิยม

Q: รัสเซียเปนประเทศที่เขาขายวาเปน ระบบคอมมิวนสิต

ตามทัศนะของ คารล มารกซ ใชหรือไม


41

ประเทศคอมมิวนิสต ม ีพรรคคอมมวินิสต ปกครองประเทศแบบพรรค การเมืองเดียว แตการจัดการระบบเศรษฐกิจจัดเปนแบบสังคมนิยม

42

ประเทศไทยเปนระบบเศรษฐกิจแบบผสมระหวางทุนนยิมกับสังคมนยิม

เปนทุนนิยม ไดแก

เปดโอกาสใหมีการแขงขัน โดยใชกลไกราคา

การเคารพในกรรมสิทธิ์ทรัพยสินเอกชน

มีการแขงขันและมีอธิปไตยของผูบรโิภค

ลกัษณะของสังคมนิยม คือ

กิจกรรมทางเศรษฐกิจยังดําเนินงานโดยรัฐบาล เชน

การประกอบรัฐวิสาหกิจ การวางแผนพัฒนาเศรษฐกจิและสังคม

การควบคุมราคา ปริมาณการผลิต ทําโรงพยาบาล โรงเรียน


43

2.5 ระบบเศรษฐกิจกับการแกปญหาพื้นฐาน

แตละระบบมีการแกปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจดังนี้

2.5.1 ระบบทนุนยิม

เปนระบบที่ไมมกีารวางแผนเศรษฐกจิโดยสวนรวม

ใช “กลไกราคา” เปนเครื่องชี้ ระบบนีม้ีการแขงขันกนัเต็มที่

เอกชนเปนเจาของปจจยัการผลติ มีกําไรเปนสิ่งกระตุนจงูใจ

สินคาใดมีราคาดี ผูผลติไดกําไรมาก ธุรกิจกล็งทุนทําสิ่งนั้น


44

แตละระบบมีการแกปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจดังนี้(ตอ)

2.5.2

ระบบสงัคมนยิม

เปนระบบที่มีองคการวางแผนสวนกลางรับผิดชอบในการวางแผนเศรษฐกิจแหงชาติ

การตัดสินใจปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ ทําโดย การวางแผนจากสวนกลาง

จนท.ฝายวางแผน เปนผูกําหนดความตองการของชุมชนและสวนรวม และหาวิธีการที่เหมาะสมเพื่อสนองตอบตอ คตก. ดังกลาวใหไดมากที่สุด และเกิดประโยชนตอสวนรวมมากที่สุด


45

แตละระบบมีการแกปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจดังนี้ (ตอ)

2.5.3

ระบบผสม

เปนระบบที่มี “กลไกแหงราคา” ในสวนที่เอกชนประกอบการ และ “เจาหนาที่ฝายวางแผน” ในสวนที่รัฐประกอบการ

โดยเนนการประสานประโยชนระหวางเศรษฐกิจภาคเอกชนและภาครัฐบาลเขาดวยกัน เพื่ออํานวยประโยชนแกสวนรวมมากที่สุด



46

2.6 ขอดี ขอเสีย ของแตละระบบเศรษฐกิจ

2.6.1

ระบบทุนนยิม:

ขอดี

(1)

เกิดแรงจูงใจในการทํางานดี

(2)

มีการปรับปรงุเทคนคิการผลิตอยูเสมอ เพราะมีการ แขงขันกันระหวางธุรกิจมาก

(3)

ผูผลิตมีเสรีภาพในการตัดสินใจในการผลิตอะไร อยางไร จํานวนเทาใด

(4)

ผูบริโภคมีโอกาสเลือกสินคาตาง ๆ ไดมาก

47

2.6.1

ระบบทุนนยิม:

ขอเสีย

(1)

ความแตกตางในรายไดทรัพยสนิมีมาก

(2)

การแขงขันอาจนําไปสูการเอารัดเอาเปรียบกันได

(3)

สภาวะการผลิตมีการผันแปรในระยะสัน้อยูเสมอ



48

2.6.2

ระบบสังคมนยิม:

ขอดี

(1)

ประชาชนมีความสามัคครีวมแรงรวมใจ

(2)

คนมีรายไดใกลเคียงกัน

(3)

เศรษฐกิจไมคอยผันแปรขึ้นลงมากนัก



49

2.6.2

ระบบสังคมนยิม:

ขอเสีย

(1)

ไมมแีรงจูงใจในการทํางาน

(2)

ไมคอยปรับปรุงประสทิธิภาพการผลิตเพราะไมมกีาร แขงขัน

(3)

ไมมเีสรีภาพในการผลิต

(4)

ผูบริโภคไมมีโอกาสเลือกสินคามาก



50

2.6.3

ระบบผสม:

เชนในระบบสังคมนยิมประชาธิปไตย แบบอังกฤษ มี ขอดี คือ

(1)

เปนการยกฐานะของคนในสังคมใหเทาเทียมกัน

(2)

รายไดถูกนํามาเฉลี่ยใหผูทํางานตามกําลังงานที่ไดทํา

(3)

เอกชนยงัมีบทบาททางเศรษฐกิจ มีการแขงขัน สนิคา จึงมีคุณภาพสูง



51

(4)

ผูบริโภคมีโอกาสเลือกสินคาไดมากพอควร

(5)

ความไมเทาเทียมในรายไดและทรัพยสนิมีนอย


2.6.3


เชนในระบบสังคมนยิมประชาธิปไตย แบบอังกฤษ มี ขอดี คือ


52

(1)

มีการวางแผนเพียงบางสวน อาจไมมีประสิทธิภาพ เพียงพอในการพัฒนาเศรษฐกิจอยางรวดเร็ว

(2)

การเขามาควบคมุทางเศรษฐกิจของรัฐเปนเครื่องกีด ขวางเสรีภาพของเอกชน


2.6.3


เชนในระบบสังคมนยิมประชาธิปไตย แบบอังกฤษ มี ขอเสีย คือ


53

(3)

การวางแผนสวนกลางเพื่อประโยชนสวนรวมอยาง แทจริงเกิดไดยาก

(4)

นักธุรกิจขาดความมั่นใจในการลงทุน

(5)

การบริหารงานอุตสาหกรรมของรัฐมีประสทิธิภาพต่ํา


2.6.3


เชนในระบบสังคมนยิมประชาธิปไตย แบบอังกฤษ มี ขอเสีย คือ

55

2.7 องคการธุรกิจ

2.7.1

องคการธุรกิจ หมายถึง หนวยเศรษฐกิจหนึ่งหนวยท

ี่ทําหนาที่รวบรวม จัดหาปจจัยมาทําการผลิตสนิคาและ

บริการ ภายใตการควบคมุของเจาของเดียวกัน

ถาองคการธุรกิจหลายแหง ผลติสินคาหรือบริการท

ี่

คลายคลึงกนั เรียกวา “อตุสาหกรรม”

(Industry) เชน

•

อุตสาหกรรมรถยนต

•

อุตสาหกรรมยาสูบ

•

อุตสาหกรรมการทองเที่ยว

Q: อุตสาหกรรม ในความหมายทางเศรษฐศาสตร หมายถึงอะไร

56


2.7.2

องคการธุรกิจมี 5 รูปแบบ ดังนี้ คือ

• แบบเจาของคนเดยีว

• หางหุนสวน

• บรษิทัจํากัด/บรษิัทมหาชน

• สหกรณ และ

• รัฐวิสาหกิจ


57

-

ขอดี มคีวามคลองตัวสูง มีความเอาใจใสในการบริหารงานเต็มที่ ติดตอกับลูกคาไดโดยตรง

1.

องคการที่มีเจาของคนเดยีว (Single Proprietorship) มักเปนกิจการขนาดเล็ก เจาของมสีวนไดสวนเสียเต็มที่ในความสําเร็จ

และลมเหลว บริหารแบบ “one-man-show”

-

ขอเสีย ขยายทุนไดยาก ไมสามารถจางคนมีฝมือเขารวมงานได กิจการมักเลิกลมงาย


Q: การบริหารแบบ “one man show” หมายถึงอะไร

58

ก.

หางหุนสวนสามัญ ทุกคนรับผิดในหนี้สนิรวมกนัโดยไมจาํกัด

2.

หางหุนสวน (Partnership) เปนธุรกิจที่ผูเปน หุนสวนตัง้แต 2 คนขึ้นไป แบงเปน 2 ชนิด คือ

ข.

หางหุนสวนจํากัด มหีุนสวน 2 ประเภท

-

ประเภทรับผิดชอบหนี้สินโดยไมจํากัด เปนผูบริหารงาน

-

ประเภทรับผิดชอบหนี้สินจํากัดเพียงไมเกินจํานวนเงินที่ตนสัญญา จะลงหุน ซึ่งผูถือหุนประเภทนี้เขาไปเกี่ยวของจัดการโดยตรงไมได


Q: หางหุนสวนจํากัด หมายถึงอะไร

59

2.

หางหุนสวน (ตอ)

-

ขอดี ธุรกิจใหญโตพอจะมีคนที่มี

ความสามารถมารวมงานได

-

ขอเสีย การขยายทนุใหมากจริงๆ ยังคงทําไดยาก เพราะใน กฎหมายระบุไววาถามีผูเปนหุนสวนคนใดตายหรือ

ลมละลายตองเริ่มตนสภาพหางหุนสวนกันใหม



http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://www.mdcashacademy.org/Resources/Pictures/partnership.jpg&imgrefurl=http://www.mdcashacademy.org/&usg=__J2OTMqoLkwnCHVO-8jEYdOMwgT0=&h=1600&w=1067&sz=1007&hl=th&start=6&zoom=1&itbs=1&tbnid=oeygOPlxGcngbM:&tbnh=150&tbnw=100&prev=/images%3Fq%3DPartnership%26hl%3Dth%26sa%3DG%26gbv%3D2%26tbs%3Disch:1

60

-

ผูถือหุนตางก็รับผิดจํากัดไมเกินจํานวนเงินที่สงใช

ไมครบมูลคาหุนที่ตนถือ

3.

บรษิทัจํากัด (Corporation) คอื ธุรกิจที่แบงทุนเปน หุน แตละหุนมีมูลคาหรือราคาเทากันเรียกวา ราคาพาร

(Par Value)


-

ดังนั้น ถาผูถือหุนชาํระคาหุนจนครบเต็มจํานวนท

ี่ตนถือ หากบริษัทลมละลาย เจาหนี้จะมาบังคบัเอากับผูถือ

รายนัน้อีกไมได

61

-

ขอดี (1) เปนองคกรที่มีเสถียรภาพ

(2) ผูรวมลงทุนไมเสี่ยงภัย เพราะรับผิดจํากัด และซื้อหุน ของหลายๆ บริษัทได

(3) โอนหุนไดงาย

(4) ขยายทุนไดงายเพราะแบงทุนเปนหุนได

(5) ผูประกอบการกับนายทุนหรือนักลงทุนแยกจากกัน

3.

บรษิทัจํากัด (Corporation) ตามกฎหมายเปนธุรกิจท

ี่รวมคนตั้งแต 3 คนขึ้นไป (ตามกม.ที่ปรับปรงุใหม)


62

3.

บรษิทัจํากัด (Corporation) ตามกฎหมายเปนธุรกิจท

ี่รวมคนตั้งแต 3 คนขึ้นไป (ตามกม.ที่ปรับปรงุใหม)

-

ขอเสีย (1) อํานาจตกอยูกับคนกลุมนอยที่ถือหุนจํานวนมาก

(2) การตัดสินใจลาชา เพราะตองประชุมกรรมการ

(3) ผูถือหุนกระจายอยูในที่ตางๆ สนใจเงินปนผล ไมสนใจการบริหารงาน

(4) กรรมการและเจาหนาที่มักแสวงหาประโยชนสวนตัว และเอาเปรียบผูถอื หุนโดยทั่วไป

(5) การดําเนินการอยูภายใตกฎหมายหลายฉบับ

(6)

อัตราภาษีเงินไดนิติบุคคล สูงกวา อัตราภาษีเงินไดบุคคลธรรมดา


63ที่มา:

www.bcscredit.com/incorporating_...tion.php

เปรียบเทียบระหวางการเปนเจาของคนเดียวกับการทํางานบริษัท

64

4.

สหกรณ (Co-operatives) เปนวธิีการประกอบการ เศรษฐกิจอีกแบบหนึ่งที่บคุคลผูออนแอทางเศรษฐกิจ

รวมแรงและรวมทุนกนัจัดตั้งขึ้นโดยความสมัครใจ ตามหลักการชวยเหลือตนเอง

การชวยเหลอืซึง่กนัและกันและหลักการประหยัด เพื่อใหเกดิ ความเจริญในทางเศรษฐกจิและสังคม


Q: สหกรณ ประกอบการในลักษณะใด


65

-

ขอดี ขจัดความออนแอทางศรษฐกิจ

เกดิการเรียนรูประชาธิปไตย

สมาชิกรูจักชวยเหลอืซึง่กนัและกนั

สรุป สหกรณ (Co-operatives) เปนการรวมทุนโดย ความสมัครใจ เกิดการชวยเหลือซึ่งกันและกัน

-

ขอเสีย ขาดแคลนเงินทุนและ

คนที่มีความสามารถในการบริหารงาน


66


สหกรณมีความแตกตางจากบริษัทหลายประการ คอื

(1) สหกรณถือเอาการรวมคนสําคัญกวาการรวมทุน แตบริษัทกลับกัน

(2) สมาชิกสหกรณออกเสียงไดคนละหนึ่งเสียง แตบริษัทออกเสียง

ตามจาํนวนหุน

(3) บริษัทแบงกําไรตามจํานวนหุนที่ถือ แตสหกรณจายเงินปนผล

ตามปริมาณธุรกิจที่สมาชิกกระทํากับสหกรณ


67


สหกรณมีความแตกตางจากบริษัทหลายประการ คอื

(4) หุนของสหกรณมีมลูคาคงที่ แตหุนของบริษัทจะผันแปรขึ้นลง

(5) สหกรณดําเนนิการโดยไมหวังผลทางเศรษฐกิจอยางเดียว

แตมุงสงเสริมคุณธรรมและจริยธรรมดวย

สหกรณแหงแรกของโลก คือ สหกรณแหงเมืองรอซเดล ประเทศ

อังกฤษ จัดตั้งขึ้นในป ค.ศ.

1844 เปนสหกรณรานคาขายสิ่งจําเปนในการ

ดํารงชีพ 5 ชนิด ไดแก แปงสาลี ขาวโอต เนย น้ําตาล และ เทียนไข

Q: สหกรณแหงแรกของโลก เกิดขึ้นในประเทศใด

68


องคการสัมพันธภาพสหกรณระหวางประเทศ กําหนดหลัก

สหกรณสากลไว 6 ประการ ดังนี้

1. เปนสมาชิกดวยความสมัครใจและไมกีดกันการเขาเปนสมาชิก

2. ควบคุมหลักประชาธิปไตยและดําเนินการอยางอิสระ

3. จํากัดอัตราเงินปนผลตามหุนเพียงไมเกินอัตราดอกเบี้ย

4. จัดสรรรายไดสุทธิ(กําไร) เพื่อประโยชนสวนรวมและความเปนธรรม

ในหมูสมาชิก

5. สงเสริมการศึกษาอบรมทางสหกรณ

6. สหกรณทั้งปวงตองรวมมือกัน

69


สหกรณแหงแรกของประเทศไทย คอื “สหกรณวัดจันทร

ไมจํากดัสนิใช” ที่อําเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก จัดตั้งขึ้นในป

พ.ศ.

2459

พรบ. สหกรณ 2511 กําหนดประเภทสหกรณไว 6 ประเภท คือ

1. สหกรณการเกษตร

2. สหกรณประมง

3. สหกรณนิคม

4. สหกรณรานคา

5. สหกรณบริการ

6. สหกรณออมทรพัย

จากกรมสงเสริมสหกรณกําหนด ประเภทที่ 7 คือ สหกรณเครดิตยูเนียน

Q: สหกรณตามพรบ. สหกรณ 2511 มีกี่ประเภท

70

-

ขอดี

(1) ทําใหสมาชิกรูจกัชวยตนเองและชวยเหลอืซึง่กนัและกนั

(2) การรวมกลุมชวยใหมีพลังขจัดความออนแอทางศก.

(3) ชวยใหสมาชิกเรียนรูวิธีการของประชาธิปไตย ความเสมอภาค ความมีสิทธิมีเสียงเทาเทียมกนัในการกําหนดนโยบายและดูแลการ

บริหารสหกรณ

4.

สหกรณมีขอดีหลายประการ ดังนี้



71

4.

สหกรณมีขอเสีย ดังนี้

-

ขอเสีย

(1) มักเปนองคการที่ประกอบดวยคนที่ไมสนใจวิธกีารสหกรณ

อยางแทจริง การบริหารงานจึงไมเปนไปตามวัตถุประสงค

(2) มักขาดแคลนเงินทุนในการดําเนนิงาน ขนาดของสหกรณจึงไม

มีขนาดใหญพอกับความตองการของสมาชิก หรือไมมีขนาดใหญ

พอที่จะทําใหเกดิการประหยัดตนทุน

(3)มักจะไมสามารถจางคนที่มีความสามารถสูงเขามาทํางาน


73

-

ขอดี (1) เปนการหารายไดเขารัฐ

(2) รักษาความสงบและปลอดภัยของประเทศ อุตฯ อาวุธและ ยุทธปจจัย

(3) คุมครองสวนไดเสีย และใหเกดิความเปนธรรมแกสังคม เชน กจิการสาธารณูปโภค เปนตน

(4) รัฐตองทําอุตสาหกรรมบางประเภทที่ใชเงินลงทุนสูง ผลตอบแทนต่ําและใชเวลานานในการคืนทุน

5.

รัฐวิสาหกิจ (State Enterprise) หมายถึง บริษัทหรือหาง หุนสวนที่มทีุนทั้งสิ้นเปนของรัฐบาล หรือ รัฐบาลมีทุนรวมอยูดวย เกนิกวารอยละ 50


74

-

ขอเสีย (1) มักยืมตัวขาราชการไปชวย ทําใหงานสวนรวมไม

ประสบผลสาํเร็จทั้งสองแหง

(2) ตกอยูในระเบียบราชการเกดิความไมคลองตัว

(3) ประสิทธิภาพในการดําเนินงานต่ํา

(4) ทําใหเกิดอภิสิทธิ์ผูกขาด บั่นทอนโอกาสและการเติบโตของ ภาคเอกชน


5.

รัฐวิสาหกิจ (State Enterprise) หมายถึง บริษัทหรือหาง หุนสวนที่มทีุนทั้งสิ้นเปนของกระทรวง ทบวง กรม ในรัฐบาล หรือ

รัฐบาลมีทนุรวมอยูดวยเกินกวารอยละ 50

75

2.8


ทุกประเทศหรือสังคมทุกระบบเศรษฐกิจประสบปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ 4 ประการ (1) จะผลิตอะไร (2) ผลิตอยางไร (3) ผลิตจํานวนเทาใด (4) ผลิตเพื่อใคร

ระบบเศรษฐกิจแบงเปน 3 ระบบใหญๆ คือ ทุนนยิม สังคมนยิม และระบบผสม


76

2.8


ระบบทุนนยิมเกิดในสมัยปฏิวัติอุตสาหกรรมในยุโรป สังคมนยิมเกิดหลังทุนนยิม เนื่องจากขอเสียของระบบทุนนยิม จึงเสนอสังคมนยิมมาแทนที่

ทุนนยิมมีลักษณะเดน คือ เอกชนเปนเจาของการผลิต กลไกราคาเปนเครื่องมือตัดสินปญหาทางเศรษฐกิจ


77

2.8


ระบบผสม นําขอดีของทุนนยิมและสังคมนยิมมาผสมผสานกัน ถาจัดระบบการเมืองแบบประชาธิปไตย ศก. แบบสังคมนยิมกลายเปน ระบบสังคมนยิมประชาธิปไตย เชน อังกฤษ ถาผสมกับ ศก. เปนแบบทุนนยิมมาก กลายเปน ทุนนิยมประชาธิปไตย ถาเปนแบบสังคมนยิมมาก เชน สาธารณรัฐประชาชนจีน

สังคมนยิมมีลักษณะเดน คือ รัฐหรือสังคมเปนเจาของปจจัยการผลิต รัฐเปนผูวางแผนและตัดสินปญหาทางเศรษฐกิจเองไมใชกลไกราคา

78

2.8


ระบบคอมมิวนสิต ที่เรียกอยูในปจจุบัน หมายถึง ประเทศทีม่ีพรรคการเมืองเดียว มีอํานาจเด็ดขาดในการปกครองประเทศ จัดระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนยิม

การแบงระบบเศรษฐกิจเปนหลายระบบทําใหเขาใจถึงกลไกแหงราคา บทบาทของธุรกิจเอกชนและของรัฐ ขนาดของคูแขงขันและอธิปไตยของผูบริโภค


79

2.8


ในระบบเศรษฐกิจโดยทั่วไป มีองคการธุรกิจหลายรูปแบบที่ดําเนินกิจการทางเศรษฐกิจ คือ ธุรกิจเจาของคนเดียว หางหุนสวน บริษัทจํากัด สหกรณ รัฐวิสาหกิจ

ใหนิสิตทุกคนทําแบบฝกหัด ขอ 16-30


faculty of economics kasetsart university …2 บทท 2 ระบบเศรษฐก...

Documents