FAİZ ORANI DAVRANIŞI

Ödünç Alınabilir Fon Çerçevesi:Tahvil Piyasasında Arz Ve Talep

Talep Eğrisi Bu analiz bize kupon ödemeleri olmayan ama 1 yılda 1000$lık nominal

değerle iskonto edilen tahvilin talebini açıklar. Eğer tahvil dönüşü 1 yıllık zamansa kazanç oranına eşitliği kazanç

vergisiyle ölçülür. Yani tahvilin getirisini faiz oranı eşitliğinden bulabiliriz.

i=faiz oranı

=beklenen kar

=iskonto edilen tahvilin alış fiyatı

F=iskonto edilen tahvilin görünen değeri

d

de

P

PFRETi

eRET

dP

Bu formül herbir tahvil fiyatının belirli değerinin faiz oranıyla karşılanmasını gösterir.

Eğer tahvil 950$ dan satılırsa;

Farzedelim ki talep edilen tahvil miktarı 100milyar$ olsun.grafikteki A noktası bize karşılaşılan faiz oranı ve tahvil fiyatını gösterir.

Fiyat 900$ olduğunda beklenen getiri;

Grafikteki B noktasında tahvilin talep edilen fiyatı 900$a düştüğünde talep edilen tahvil miktarı 200 milyar$ çıkar.

3.5%053.0$950

$950$1000

1.11%$900

$900$1000

Arz Eğrisi

Bir önemli varsayım 1.grafikteki tahvil talep eğrisi faiz oranı ve tahvil fiyatlarından başka ekonomik değişkenleri kapsar.

Bu aynı varsayımı arz içinde kullanacağız yani diğer değişkenler sabit olduğunda arz edilen miktar ve fiyat arasındaki ilişkiyi ele alacağız.

Fiyat 750$ olduğunda arz edilen miktar 100 milyar $. Fiyat 800$ olduğnda arz edilen miktar 200 milyar $ olur.

Piyasa Dengesi İnsanların satın almak istedikleriyle satmak istedikleri fiyatın eşit

olduğu noktada meydana gelir. Tahvil piyasasında;

Grafik-1 deki arz ve talebin kesiştiği C noktası denge noktasıdır. Denge fiyatı=850$ denge miktarı=300milyar$

Tahvil fiyatı çok yükseldiğinde mesela 950$ olduğunda piyasada kadar arz fazlası söz konusudur. Böyle durumda fiyatlar düşer ta ki denge söz konusu oluncaya kadar. Eğer fiyatlar çok düşerse örneğin 750$ civarına talep edilen E ye

karşılık F noktası arz edilir böle bir durumda talep fazlası söz konusudur.

Böyle durumda fiyatlar artar ta ki denge noktasına kadar. Faiz oranları aşağıya çekildiğinde tahvil fiyatları dengenin üstünde

olur bu da aşırı arzı doğurur. Keza faiz oranlarını yukarı çekersek talep fazlası olur.

sd BB

AI

Grafik 1 de herbir tahvil için çizilmiş.çünkü tahvilin faiz oarnı ve fiyatları ters ilişki içinde.

Grafik-2 de talep eğrisi yukarı doğru eğilimli. Halbuki bu talep analizlerimizle tamamen uyumlu. Çünkü miktar ve fiyat arasında negatif ilişki var. Firmaların arz ettikleri tahvil talep edilen kredilere

eşdeğerdir. Böylece arz eğrisi her faiz oranı değeri için talep edilen

kredi miktarı diye adlandırılabilir.

Talepteki Değişmeler

1. SERVET Ekonomi hızlı bir şekilde büyümeye başladığında

konjonktürel dalgalanmadaki büyüme serveti artırır. Servetteki artış talebi artırır ve talep eğrisini sağa kaydırır.

Beklenen yüksek faiz oranı gelecek talebi uzun dönemde azaltır ve sola kaydırır.

2.Beklenen Getiri Yüksek beklenen getiri uzun dönemde talep eğrisini sola

kaydırır. Faiz oranı düşer.

3. Risk Eğer tahvilin riski artarsa tahvil talebi düşer ve talep

eğrisi sola kayar.

Likidite Tahvil likiditesi artarsa tahvil talebi artar ve talep eğrisi

sağa kayar.

Arz Eğrisindeki Değişmeler

1. Beklenen Yatırım Fırsatları Ekonomi hızlı bir şekilde büyüdüğünde konjonktürel

dalgalanma artar yatırım fırsatlarının karlılığı artar,faiz oranları artar.

Tahvil arzı düşer ve arz eğrisi sağa kayar.

2. Beklenen Enflasyon Beklenen enflasyon arttığında tahvilin arzı artar ve arz

eğrisi sağa kayar.

3. Devlet Faaliyetleri Bütçe açığı fazlaysa hazine daha fazlaysa tahvil satar

ve arz edilen miktar,fiyat ve faiz oranı artar. Yüksek bütçe açığı arzı sağa kaydırır.

Beklenen Enflasyon Değişimi: Fisher Etkisi Farzedelim ki başlangıç enflasyon oranı %5 ve başlangıç arz ve talep

eğrisi ve . şekildeki 1 noktasında piyasa dengededir. Eğer enflasyon % 10 olursa tahvilin beklenen getirisi azalır.

Talepdeki düşme sonucu talep eğrisi sola kayar. Hiçbir tahvil fiyatı ve faiz oranı gerçekteki borçlanma maliyetinden

aşağı olamaz. Çünkü arzdaki artış arz eğrisini sağa kaydırır. Beklenen enflasyon artarsa nominal faiz oranı artar buna fisher etkisi

denir.

bu grafik bize konjonktürel dalgalanmadaki genişlemenin faiz oranına etkisini gösterir.

Konjonktürel dalgalanma genişlediğinde ulusal gelir artar.

Likidite Tercihi: Para Piyasasında Arz Ve Talep Ödünç alınabilir fonlar çerçevesinde dengeyi belirleyen para

piyasasında arz ve taleptir. Bunla ilgili alternatif model keynes tarafından geliştirildi. Keynes analizinde farzedelim ki 2 kategori olsun. Para ve tahvil. Bu yüzden toplam talep servete eşit olmalı. Para ve tahvilin arzı para ve tahvilin talebine eşittir.

Fırsat maliyetinden dolayı para talebi ve faiz oranı negatif ilişkilidir. Tahvilin faiz oranı artarsa fırsat maliyeti artar.

sdss MBMB

A noktasında faiz oranı %25 ve para talebi 100 milyar $ faiz oranı %20 ye düşerse paranın fırsat maliyeti düşer ve talep edilen para miktarı artar.

Para Talebinde Kayma Keynes ‘in likidite tercih analizinde 2 faktörden dolayı talep

kayar.

1. Gelir Etkisi Ekonomi genişlediğinde ve gelir arttığında servet artar. Yüksek gelir seviyesinde talep artar ve talep eğrisi sağa kayar.

Konjonktürel dalgalanma esnasında gelir artarsa faiz oranı artar.

2. Fiyat Seviyesi Fiyat artarsa paranın satın alma gücü azalır. Yüksek

fiyat seviyesinde talep eğrisini sağa kaydırır.

Arzdaki Kayma Genişletici para politikasından dolayı para arzındaki artış FED

tarafından belirlenir ve arz eğrisi sağa kayar. Para razı artarsa faiz oranı azalır.

Para ve Faiz oranı Para arzındaki artış faiz oranındaki artıştan küçüktür.

Bu görüş Friedman tarafından ortaya atılmıştır. Friedman likidite etkilerini ve faiz oranını bu yüzden

düştüğünü doğruşlamıştır. Ama bu görüş sadece bu teorinin bir kısmı para

razındaki artış herşeye eşit olmalı ve diğer etkiler ekonomideki faizi artırır.

1. Gelir Etkisi Para arzı artarsa ekonomide enflasyon varsa ulusal

gelir ve servet artar. Gelir etkisi para arzını ve faiz oranını artırır.

2. Fiyat Seviyesi Etkisi Para arzı artarsa faiz artar.

3. Beklenen Enflasyon Yüksek enflasyon oranı faiz oranı ve para arzını artırır.

İlk bakışta beklenen enflasyon ve fiyat seviyesi etkileri aynı gibi görünse de ikisi de ayrı etkilere sahiptir.

Farzedilim ki bugünlerde faiz oranı artsın ve bu da daimi olsun ve gelecek yıla kadar sürsün.

Fiyat seviyesi artarsa faiz oranları fiyat seviyesinden dolayı artar. Sadece yıl sonunda fiyat seviyesi arttığında fiyat etkisi maksimum olur.

Gelecek yıl fiyat artışı durduğunda enflasyon oranı sıfıra düşer.

Faiz oranlarındaki artışın sebebi beklenen enflasyondan kaynaklanır.

Beklenen enflasyon etkisi fiyat seviyesini sürekli artırmalı.

Beklenen enflasyon faiz oranlarını yavaşça artırır.

panelA

Likidite etkisi diğer etkilerden büyüktür. Likidite etkisi faiz oranlarını hızlı bir şekilde düşürür.

likidite etkisi diğer etkilerden ve düzenlenen enflasyon etkisinden küçüktür.

Likidite etkisi beklenen enflasyon ve hızlı düzenlenen beklenen enflasyondan küçüktür.